PROSPETTIVE - Franklin Templeton...

12
PROSPETTIVE Settembre 22, 2017

Transcript of PROSPETTIVE - Franklin Templeton...

PROSPETTIVE

Settembre22,2017

Poichéilmiolavoroèconcentratosuimercatiemergenti,nontrascorropiùmoltotemponegliStatiUniti,anchesecisonocresciuto.Macomemoltepersone,quest’annohoimpiegatopartedellemieferieestiveperandareafarevisitaallamiafamiglia.Conl’occasionesiamoandatinellaMackinacIsland,situatanelLakeHuron,nellostatodelMichigan.Èstataun’esperienzaunicaperme,perchéèl’unicaisolacheioabbiamaivistoincuinoncisonoautomobili,leunichepossibilitàditrasportosonocalesseebicicletta.Èstatocometornareindietroneltempo!MentreeroinNordAmerica,hofattotappainCanadaeinsiemeaunmiocollegaabbiamoregistratounpodcast.Abbiamoparlatoalungodivariargomenti,comeadesempiolamiainfanzia,lamiacarriera,cosamientusiasmaoggieperchélapensionenonèmaineimieipiani!

Share

Cookiepolicy

Poteteascoltarel’interopodcasteleggerequisottolatrascrizione.Viinvitoadascoltarlooaleggerlofinoallafine,poichévisonolemierisposteadalcunedomandechemisonostatepostetramiteTwittereLinkedIn,magaripotreiaverrispostoallavostra!

Quidiseguitoalcunipuntisalienti:

Ungiorno,quandoerounostudentedellaSyracuseUniversity,hovistounannuncioinbachecaperunaborsadistudioinGiappone.Hosubitopensatochefosseun’esperienzainteressante.Hovintolaborsadistudioehostudiatolinguaeciviltàgiapponese.Doposeimesihodecisochequellosarebbestatoilmiofuturo,cheavreitrascorsolamiacarrieralavorativainAsia.SirJohnTempletoneraunveroepropriopersonaggio.Ciòchepiùmihaimpressionatodiluièstatainnanzituttolasuamodestia,maanchelasuaestremapazienzaeilsuoequilibrio.Nonl’homaivistoarrabbiarsinéperdereilcontrollo.Ritengocheperaveresuccessonelpropriolavorosiafondamentaleamareciòchesifa.Senontipiacequellochefai,nonfarlo,smettiefaiqualcos’altro.Glialtriaspettiimportantisono:averesempreunamentalitàaperta,nongiungereadalcunaconclusioneprimadiconosceretuttiifatti,cercarediimparareilpiùpossibileerestareumili.Noncercareditrarreconclusionisullabasedelleproprieopinioniodeipropriorientamentiedesseredispostiadaccettarenuoveidee.AmioavvisotracinqueodiecianniimercatidelconsumonelleeconomieemergentisarannopiùgrandidiquelliattualmentepresentiinEuropaonegliStatiUniti.Credochel’aspettopiùimportantesialagioventù:neimercatiemergentilepopolazionisonogeneralmentepiùgiovani,quindisisposanoeacquistanocaseemobili.Infuturodiventerannograndiconsumatori.Seunpaeseèdestinatoacrescere,lerisorseinquell’economiadevonoessereallocatedalmercato,nondalgoverno.Questoèstatol’enormecambiamentochehacreatoun’impennatadellacrescitainmoltipaesiemergenti.

Seguelatrascrizionecompletadelpodcast.

KeithDamsell:Forsepotremmoparlareunpo’dellatuavitafamiliareedelleoriginideituoigenitori,unastoriaveramenteinteressante.

MarkMobius:Vengodaunafamigliamoltointernazionale,nelsensochemiopadreètedescoemiamadreèportoricana.Incasasentivoquindiparlaretedescoespagnolo,mahofinitoconl’impararesoltantol’ingleseperchéimieigenitoricomunicavanotradilorosostanzialmenteininglese.Laloroèstataunastoriad’amorepiuttostointeressante,perchésisonoconosciutiaNewYork.Pensochestesseroentrambiperottenerelacittadinanzaedovevanoandareascuola,probabilmenteècosìchesisonoincontrati.

SononatoaBellmore,LongIsland.Dopolesuperiori,hovintounaborsadistudioperlaBostonUniversityaBostonehoiniziatoastudiarelebellearti.

KeithDamsell:Belleartinelsensochescriveviodipingevio…

MarkMobius:Unpo’ditutto:arte,musica,artedrammatica…unpianodistudicompleto.Mipiacevainparticolarel’artedrammaticaeinfatti,perunpo’ditempoholavoratopressolaWGBH,lastazionetelevisivadidatticadiBoston.

KeithDamsell:CosafacevinellaWGBH?

MarkMobius:Erosoltantoallatelecamera…mettevoapostoefacevounpo’ditutto.Quelperiodoèstatoveramentedivertente,facevamodeglischerzialtizioaddettoalnotiziarioperviadell’inquadratura,disolitoamezzobusto.Ungiornosiamoandatidietrodiluiegliabbiamotiratogiùipantalonimentrestavaleggendoilnotiziarioequindinonpotevainterrompersi.Abbiamofattomoltischerzicomequesto.Manmanocheandavoavanticonlamiaformazionescolastica,misonoappassionatoallapsicologiaeallasociologiaemisonoiscrittoaunascuolaperglistudisullecomunicazionidimassa,dovehostudiatosociologiaehoconseguitolalaurea.

Poiungiornoholettounannuncioinbacheca:laSyracuseUniversityoffrivaborsedistudioinGiappone.Hosubitopensatochefosseun’esperienzainteressante.InprimoluogosonodovutoandareavederesullacartinageograficadovefosseilGiappone,perchécomesailageografianonèunodeipuntidiforzadelsistemascolasticostatunitense.

Hovintolaborsadistudioehostudiatolinguaeciviltàgiapponese.Successivamentesonoentratoafarpartediungruppodipersonedioriginidiverse.Risiedevamopressofamiglielocali,lamiavivevaaKyotoeluieraundirigentediunasocietàdiassicurazioni.Èstataun’esperienzagrandiosa:vivereinunacasagiapponeseedormiresultatami.Doposeimesihodecisochequellosarebbestatoilmiofuturo,cheavreitrascorsolamiacarrieralavorativainAsia.

TuttavianelfrattempohostudiatoperunperiodopressolaUniversityofNewMexico,dovemisonoiscrittoallafacoltàdipsicologiasperimentale.Facevamocorrereitopineilabirintieacausadituttiquestiesperimenticichiamavano“gliuomini-topo”.

MisonopoiiscrittoalMIT[MassachusettsInstituteofTechnology],dovehostudiatosviluppoeconomico,scienzepoliticheedeconomia.Laspecializzazioneèstatatuttaviasullosviluppoeconomicoecolsennodelpoivadettochequestostudioèstatoveramentetempestivo,sesiconsiderailmiolavoro.Losviluppoeconomicoriguardainfattiimercatiemergentieaqueltempolosforzoprincipaledeiprofessorieracercadicapireperchéipaesicrescono.Successivamente,laBancaMondiale,laIFC[InternationalFinanceCorporation]elaUSAID[UnitedStatesAgencyforInternationalDevelopment]hannoconclusochel’unicomodoperfarcrescereunpaeseèriuscireafargli“catturare”unmercato.Inaltreparole,deveavereun’economiadimercato,piuttostocheun’economiasocialistaincuièlostatochedeterminacomedistribuirecapitaleerisorse.

PoisonostatomandatoinCorea(delSud),dovehovissutopercircaunanno.QuindiinTailandiaunaltroannoepoiHongKong,dovesonorimastoehoavviatounamiasocietà.

KeithDamsell:Eraunasocietàdimarketingoppure…

MarkMobius:Ricercadimercatoeindustriale.

KeithDamsell:Ok.

KeithDamsell:Quindi,inuncertosenso,moltosimileadalcunericerchediinvestimentosulpostochestaisvolgendoora?Inchemodoseipassatodaqueltipodiricercasulconsumoalmondodell’investimento?Comeèsuccesso?

MarkMobius:Behpervivere,anzi,persopravvivere.

Eralamiaprimasocietàenonsapevonulladiaffari.Sai,sistudiaeconomia,manonsihaalcunaesperienzaalriguardo.Hoveramenteimparatoamiespesee,naturalmente,persopravviveredovevofaretuttoquellochevolevailcliente.

Quindihoiniziatoadaccettarequestiincarichi,mailproblemaeracheconun’organizzazionecosìpiccolaovendioppuresvolgieffettivamentericerca;erapertantomoltodifficilesviluppareunaveraepropriaattivitàcontinuativa.PoiungiornoèvenutadameunadonnadallaCaliforniaemihadetto“Vogliotrovaredeiproduttoridigiocattoli”.AvevaidirittiperipersonaggideiPeanuts,cioèSnoopyetuttiglialtri.ErastatamoltofortunataperchéCharlesSchulzleavevaconcessoidirittisupraticamentetuttoperchéaquell’epocaiPeanutsnoneranoancorafamosi.LadonnavolevaquindiiniziareaprodurreinAsiaemidisseditrovarledeiproduttori.AbbiamopertantoiniziatoacercareproduttoriinCoreaeinaltrepartidell’Asiaeungiornolehochiestoseavessemaipensatodivenderliinqueipaesi.

Mirisposedino,nonsapevaselepersonepotevanopermetterseli,seavrebberocompratoquelgeneredioggetti.

Lehorisposto“Perchéno?Sonoconsumatori.”AlloraabbiamoiniziatoavenderegiocattolidiSnoopyedèsubitodiventatounbusinesspiùgrandediquellodellaricerca.

Abbiamosviluppatoquell’attivitàfinoafarladiventarepiuttostograndeelasuagestioneeraatuttiglieffettinellemanidelmiopersonaleedeimieipartnercinesi.Hochiestolorosevolesseroacquisirla,ioeropiùinteressatoallaricerca.Fuproprioalloracheunodeimieiclientimichiesedicondurreunostudiosulmercatoazionario.

Nonavevoideadicosafacesseilmercatoazionario.Cioè,avevosvoltolaricercaperlamiatesisuCOMSAT,CommunicationsSatelliteCorporation,maapartequellononavevounagrandeconoscenzadelfunzionamentodelmercatoazionario.Tuttaviahoiniziatoasvolgerelaricerca,l’analisitecnicaecosìviaesonostatopiuttostofortunatoperchéhoprevistoilcalodelmercatodiHongKong.

Aquelpuntohopensatocheforseavreidovutocontinuaresuquellastrada.Pocodopoholettounannunciosulgiornalediunasocietàdiintermediazionechecercavadelpersonaleaddettoallaricerca.Hopresentatoladomandaperquellavoroperchémisonodetto“Deviiniziaredazero”.Daròlamiasocietàaimieicolleghicinesieinizieròquestanuovaattività.HoiniziatoquindiconVickersdaCosta,aqueltempounadellegrandisocietàdiintermediazionenelRegnoUnito,cheeramoltograndeinAsiaeinGiapponeinparticolare.

AllafinesonostatomandatoaTaiwanperaprireunasededellasocietà.MentrelavoravopressoVickersdaCosta,facevopresentazioniaiclientieunodiessieraSirJohnTempleton.SonoandatoalcunevoltealleBahamaseluimihaespostolasuaidearelativaaimercatiemergenti,ossiacreareunfondoorientatoaimercatiemergenti,chiedendomidigestirlo.Glihorisposto:“Sevuoioperareconimercatiemergenti,deviessereneimercatiemergenti.DeviaprireunasedeaHongKong”.Ecosìabbiamofatto.

KeithDamsell:Eaqueltempol’universodeimercatiemergentieramolto,moltopiccolo.

MarkMobius:Abbiamoiniziatonel1987con100milionididollari[statunitensi]eseimercatiincuipotevamoinvestire.Ricorderaichealloratuttiipaesilatino-americanieranosocialistioppuresottodittatura,chiusiainvestitoriesteri.Nonc’eral’Europaorientale,laCortinadiferro.AncheinAsiamoltipaesieranochiusi,laCinaeracompletamentechiusa,cosìcomel’UnioneSovietica.Eranopochiipaesiincuisipotevainvestire.Abbiamopertantoiniziatoainvestireinquestiseipaesi,cinquedeiqualiinAsia,mentreunoerailMessico.

KeithDamsell:Puoiparlarciunpo’dicomeèstatolavorareconSirJohnedellatuaesperienzaalriguardo?

MarkMobius:SirJohnTempletoneraunveroepropriopersonaggio.Ciòchepiùmihaimpressionatodiluièstatainnanzituttolasuamodestia,maanchelasuaestremapazienzaeilsuoequilibrio.Nonl’homaivistoarrabbiarsinéperdereilcontrollo.Eraanchemoltoperspicace,dicevasemprediguardarecinqueannialmenonelfuturo.Ricordocheunavolta,quandoavevacirca70anni,acquistòuninteromagazzinodiametiste,cheall’epocanonavevanomoltovalore.

Qualcunoglichieseinquantotempopensavacheavrebberoaumentatoillorovaloreeluirisposetracirca20anni.Questoaccadevaquandoluiaveva70anni!

Facevalastessacosaconleproprietàimmobiliari:acquistavaimmobiliedicevachesisarebberoapprezzatidopo30anni,cosedelgenere.

Erapertantoassolutamenteconvintochesidovesseadottareun’otticadilungotermine.Bisognavaesserepazientie,naturalmente,fiutarel’affare.Dicevasemprechebisognaacquistarequandoglialtrivendonoevenderequandoglialtriacquistano.

KeithDamsell:Perte,comeinvestitore,lafilosofiadiTempletonhaplasmatoiltuomododipensareoppurehacreatounasortadimodello,perchéinquelmomentoerigiàunselezionatoredititoliglobali?

MarkMobius:Ricordochequandohoiniziato,lamiaattivitàeralimitataaTaiwaneHongKong.Operavamoancheinqualchealtraareaasiatica,mal’attivitàerapiuttostoridotta.QuandomihannocontattatoaTaiwan,permeèstatodifficilelasciarequelposto.Erocomeunrelì,eroacapodiununicofondo,nessunaconcorrenza.Sai,arrivavoinufficio,prendevoilmiotimbrocinese,timbravoidocumenti,lifirmavoeandavoapranzo.Avevoun’automobileeunautista,eranobeitempi,propriounabellavita.Èstatodifficileprenderequelladecisione.

Tuttavia,miaffascinavamoltol’ideadifarequalcosaalivelloglobale.Allorahodecisodiprovare.

Lacosainteressanteèche,comesaprai,alcunipensanocheSirJohnsiconcentrassesoltantosulvalore,ossiatitoliabassocosto,bassoP/E,bassoprezzo/valorecontabileecosìvia,manonèaffattocosì.Unodegliaspettichesottolineava–echeemergeleggendoqualsiasicosasudilui–èlaflessibilità.Dicevachenonesisteunmododiinvestirechefunzioneràsempre;bisognadunqueesseredispostiacambiareeadadeguarsi.Purtroppomoltevoltenonabbiamoseguitoquestoconsiglio,cisiamoattenutisemplicementeaunsistemaorientatoalvalore,perlomenocomeloconcepiamonoi,tipobassoP/E,bassoprezzo/valorecontabile,ecosìvia,enonsemprehafunzionato.Unbuonesempioèdatodall’eradiInternet,chehacreatosocietàconP/Eimmensi,maconottimeperformance.Unacosamoltoimportantedaricordareèdunquecheeramoltoflessibileediampievedute.

KeithDamsell:Passiamoadessounattimovelocementeallatuacarriera.Gliultimiannisonostatidifficiliperimercatiemergenti,maneimesiscorsiabbiamoosservatounradicalecambiamento,inseguitoalqualeirendimentisonotornatiaesseremoltorobusti.Puoiparlarcidicosahaalimentatoquestirialzinegliultimimesi?

MarkMobius:Beh,questoèunpuntomoltointeressanteesottolineal’importanzadiesserepazienti,perchéneitreannifinoagennaiodelloscorsoanno,imercatiemergentihannosottoperformatoimercatisviluppati,inparticolaregliStatiUniti.Moltepersonehannopertantoabbandonatoimercatiemergenti,maseavesseroattesounaltroanno,avrebberoosservatounincrementoconsistente.Seavesseroacquistatoquandolecoseandavanomale,orasistarebberogodendoottimifrutti.Nelnostrocaso,abbiamoiniziatoarivolgerelanostraattenzioneversonuoveindustrie,inparticolareversolesocietàlegateaInternet.

Inpassatononcieranopiaciutemoltediquellesocietàperchénonguadagnavano,nongeneravanoutili.Mainquelmomentostavanoguadagnando.Ilororapportiprezzo/utilieranoalti,anchesenoneccessivamenteelevati,considerandoitassidicrescita.Abbiamoquindiiniziatoainvestireinquellesocietàequestocihamoltofavoriti.Abbiamoinoltrepuntatosuiconsumatori,perchésappiamocheinmoltidiquestipaesiilredditopro-capitestacrescendoauntassoelevato.Volevamodunqueacquisireesposizionealmercatodeiprodottialconsumo.Oltreaquesto,anchelesocietàabassa-mediacapitalizzazioneeranoun’areasucuivolevamopuntare,perchéeralìcheeranoititolilegatialconsumo.Moltititoli,comeadesempiobancheesocietàlegateallematerieprime,sonosocietàadaltacapitalizzazione,maciòchevolevamoeraesporciasocietàlegatealconsumodidimensionitendenzialmentemedio-piccole.

KeithDamsell:Traimercatiemergentiincuistaiinvestendoadesso,qualèlatuaprevisioneacinqueedieciannisesiconsideralacrescitadellaclassemedia?

MarkMobius:Tracinqueodiecianni,questimercatidelconsumodiventerannopiùgrandidiquellicheosserviamoattualmenteinEuropaenegliStatiUniti,perchélaCinael’Indiahannociascunaunapopolazionediunmiliardodiabitantieilororedditisonoinaumento.Credoinoltrechel’aspettopiùimportantesialagioventù:neimercatiemergentilepopolazionisonopiùgiovani,l’etàmediaperipaesideimercatiemergenticredosiadai20ai30anni,peripaesisviluppatidai40ai50.Èveroche,inquestafase,questiquarantenniecinquantennisonoricchiequindispendonodipiù.Maneipaesiemergentiigiovanistannoavanzando,sisposano,hannocaseeacquistanomobili,insomma,infuturodiventerannograndiconsumatori.

Pensocheimercatiemergentipossanoessereridenominati“paesiadaltacrescita”perchéquestoèpropriociòchelicaratterizza.

KeithDamsell:Rimanendosempresultemadeimercatiemergenti,negliultimi30-40annivisonostatimoltieventiimportanti,moltissimetendenze,adesempioilmurodiBerlino,laCrisifinanziariaasiatica,l’11settembreeilpersistenteconflittoinMedioOriente.Atuoavvisoqualisonoleprincipalitendenzechehannodelineatoquellacrescitaneimercatiemergentidicuihaibeneficiatoochehannofavoritolesocietàincuihaiinvestito?

MarkMobius:Unagrandetendenzaèstatolospostamentoversol’economiadimercato.Perché,comehogiàdetto,glieconomistihannoiniziatorendersicontocheseunpaeseèdestinatoacrescere,lerisorseinquell’economiadevonoessereallocatedalmercato,nondalgoverno.Diquil’enormecambiamentochehacreatoun’impennatadellacrescitainquestipaesi.Cosasignificaquesto?Peravereun’economiadimercato,deviaveremercati,ossiamercatiazionari,mercatiobbligazionari.Eperaveremercatiazionarieobbligazionari,deviaveresocietàcheassumonoprestitiechequotanoevendonoleproprieazioni.Sièverificatadunqueun’incredibiletendenzaversolaprivatizzazionediimpresestatali,uncambiamentoimmenso.Seguardiallegrandisocietàneimercatiemergenti,eximpresestatali,sonoquotatepersinoquelleincuilostatodetieneancoralamaggioranzadicontrollo.

InCina,legrandisocietàdiproprietàstataleocontrollatedallostatosonostateprivatizzate.Questaèstatalagrande,grandissimatransizione.

KeithDamsell:HaimenzionatolaCina,dovelostatohaunruolonaturalmentemoltoattivonell’economia.Pensichecontinueremoaosservareunaminoreinterferenzagovernativaeunacrescitainvecedeifattoriedelleinfluenzedimercatoinquelleareedelmondo?Ciòchevorreisapereè:qualesaràilruolodellostatoinfuturo,secondote?

MarkMobius:Èunabuonadomanda,perchéc’èunadurabattagliainatto,ancheadesso.Negliannivièstataunaforteopposizionealprincipiodell’economiadimercato.Edèancoraradicatalaconvinzione,persinonegliStatiUnitieinCanada,cheilgoverno,labancacentrale,possanorisolvereproblemi,chepossanofarcrescerel’economiaabbassandoitassid’interesse,aumentandoli,manipolandolavalutaecosìvia.Mailfattoèchenonpossonofarlo,perchélacrescitaèpossibilesoltantoaumentandolaproduttività.Eilmodoperaumentarelaproduttivitàèavereun’economiadimercato.Questaèlarealtà.Maquestoprincipioincontraancoraunaforteresistenza,ancheneimercatiemergenti.Moltipaesisioppongonoallaprivatizzazionedelleimpresediproprietàstataleperchévisonomigliaiadilavoratorichepotrebberoesserelicenziati,poichénellaprivatizzazioneentranoleefficienzeedesconoidipendenti,ecc.Buonapartedell’élitepoliticahacostruitolapropriacarrieradispensandopostidilavoroinimpresediproprietàstatale.

Dunqueèquestalabattagliaancorainattointuttoilmondo.Èunagrandequestioneenonèancoradeltuttochiaroqualesaràl’esitoinfuturo.

KeithDamsell:QualeinvestitoreinCinainparticolare,però,èpiuttostoantipaticosehaiunazionistadimaggioranzaaPechinoedevifaretuttociòchevuole.Comevalutiquestotipodirischio?

MarkMobius:Nonc’èdubbio.Vogliodire,dobbiamostarebeneall’ertanonsoltantoinCina,maancheinaltripaesiperchéseèlostatoadavereilcontrollodimaggioranza,faràquellochedecideilpartito.LabuonanotiziaèchelaCinahacercatosempredipiùdiallontanarequestesocietàdallostatoedifarlefunzionaredasole.Eaquestesocietàlostatodice:“Vogliamochecipaghiateidividendi,vidaremoalcunibenefici,vichiederemodiadottarealcunemisurepolitiche,maallafinedellagiornata,dovreteaverrealizzatodeiprofitti.”

Attualmentestannointroducendodeglistandarddicorporategovernanceinquestesocietà,unacosapiuttostosoddisfacenteperchécredocheinfinesirendanocontochesedeviavereun’economiadimercato,deviscorporarequestesocietà.

KeithDamsell:Quisiconcludel’intervistainstudioconMark.Dovevausciredicorsaperpartecipareaunariunionediinvestitori,maloraggiungeremotelefonicamenteperascoltarelesuerisposteadalcunedomandecheabbiamoricevutotramitesocialmediadagliinvestitoridituttoilmondo.

Dunque,comepromesso,oraabbiamoMarkaltelefonocherisponderàadalcunedomandechesonogiunteaFranklinTempletondatuttoilmondotramiteisocialmedia.Benvenuto,Mark.Dadovechiami?

MarkMobius:AlmomentomitrovonellaMackinacIsland,nellostatodelMichigan[StatiUniti].Èun’isolanoncollegatadaalcunponte,percuiabbiamodovutoprendereunabarca.Èunasituazionemoltoinsolita,perchéèl’unicaisolasucuisonostatoincuinonvisonoautomobili,nessunmezzoditrasportomotorizzatoinalcunadirezione.Cisispostasoltantoincalesseeinbicicletta.Resteròquiancoraqualchegiorno,poitorneròaHongKong,èun’esperienzamoltointeressante.

KeithDamsell:Mark,cominciamoconunadomandadiAlexanderM.diOttawa,quiinCanada,chehachiestosuLinkedIn:

Mark,vorreisaperecomecisisenteaviveresenzaconfinieaspostarsidicontinuo.Ilpassaredeltemponontifadesiderareunamaggiorestabilitàeunostiledivitapiùsemplice?Oppuretipiaceancoraviverecosì?

MarkMobius:Primaditutto,grazieperquestabelladomanda.Sai,passaredaunconfineall’altro,daunpaeseaunaltro,nonèfacile.Deviavereilpassaportoinregolaemoltospessodeviavereunvisto.Iodevoavereduepassaportiperchésonopienidivistiemoltospessoquandovadodaunpaeseadunaltrohobisognodiunnuovovistoeperottenerloinviounpassaportoall’ambasciataoalconsolatosuccessivo.Quindinelpassaredaunluogoadunaltrohaiachefareconunbelpo’discartoffieequalchegrattacapo,manonmistancomaidiandareinpostinuovi,conoscerecosenuove,maanchedigirareinluoghiincuisonogiàstato.SonostatoaRiodeJaneiromoltevolte,cosìcomeaBuenosAiresinArgentina,SantiagoinPerùeCittàdelMessicoinMessico,naturalmente.DirecentesonostatoaPanama,poiinSudafricaeintuttiipaesiafricani,comelaCostaD’Avorioe,puoiimmaginare,giàdainomiriesciapercepirel’incredibilevarietàedilcambiamentochestaavendoluogoinquestipaesi.Quellochemihaimpressionatodipiùècomelecosestannocambiando,perlopiùinmeglio,conl’eradiInterneteglismartphone.Lepersonesonosemprepiùconsapevolidiciòcheaccadeesonoingradodiprenderedecisionipiùrapidamenteedefficacemente.Interminigenerali,èmolto,moltoentusiasmante.Nonmistancomaidiviaggiare.

KeithDamsell:Laprossimadomandal’abbiamoricevutatramiteLinkedIndaCipro,nelMediterraneo:Qualèlasituazionepiùdifficileincuitiseitrovatoinviaggio?

MarkMobius:ProbabilmentelasituazionepiùdifficileincuimisonoimbattutoduranteimieiviaggièstataquandoeravamoinSiberia,Russia.Stavamovisitandoalcunesocietàesiamorimastibloccatiinunatempestadineve,nonpotevamodecollare.EravamodirettidallaSiberiacentraleaMosca,maeravamobloccatiinquellacittàeavevamodegliappuntamentiaMosca.Potreiraccontartimoltianeddoti,alcunedifficoltàcheabbiamoincontratonelviaggiareintuttoilmondo,maquellaèstatasicuramentelasituazionepiùdifficileperché,comesaprai,gliinvernirussiinSiberiapossonoessereveramenteestremi.

Ricordocheunavolta,mentreeravamodirettiinRussiaestavamoperatterrare,sièrottoilparabrezzadell’aereo.Naturalmentenonsièrottodeltutto,masieranoformatedellecrepe.Oraiparabrezzapossonoaveredellecrepemacontinuareatenere.All’inizioèstatoterrificante,mapoiabbiamorisoltoilproblemaecel’abbiamofatta.Direiquindichequellesonostatelesituazionipiùdifficili.Allostessotempo,nonpossoparlaremaledellaRussia,perchéalcunedellemiepiùmeraviglioseesperienzelehovissuteinRussia,inluoghicomeSanPietroburgo,Mosca,eccetera.

KeithDamsell:Aquestopuntoproseguoladomanda:inchemodoseiriuscitoasuperarelatempestadineveinSiberia?Cosaèsuccesso?

MarkMobius:Abbiamosemplicementeaspettatochepassasse.Abbiamoattesofinoaquandolatempestasiècalmataeabbiamopotutodecollare,ancheseildecolloèavvenutomentreancoranevicava.Tral’altro,quandoseiinunasituazionedelgenere,devifaremoltaattenzioneperchésullealipotrebbeformarsidelghiaccio.Quindiprimadidecollarehannodovutospruzzaredelliquidosull’aero,inparticolaresulleali,perprevenirelaformazionedighiaccio.Laprimavoltacheèsuccessocisiamospaventatiunbelpo’.

KeithDamsell:AbbiamoricevutounadomandadaWaldemaheraWashington,D.C.,chechiede:“Cosatihannoinsegnatoletueesperienzediviaggiodiunicoomemorabile?”

MarkMobius:Gliinsegnamentipiùimportantilihoappresinelparlareconlepersoneenell’osservareilloromododicondurregliaffari,perchépernoisonomoltoimportantilepersonechesonodietroalleimprese,saperecosafannoecomelavorano.Unacosamoltoimportantel’hoimparataquandoeroinVietnam.StavamopensandodiinvestireinunproduttoreditubiinPVC.Siamoandatiavisitarelafabbricaconl’amministratoredelegatoeunodeiproprietaridellasocietà,sonorimastomoltiimpressionatodacomeparlavaailavoratoriedicomeperluiprovasserounsinceroaffetto.Avevanounrapportoquasidiamicizia.Questomihacolpitomoltoehocapitochequestasocietàsarebbestataunbuonpostoincuiinvestireproprioperchéilavoratorieranofelici.Avevanounbuonrapportoconilproprietarioeconl’amministratoredelegatoequestaèunaricettaperilsuccesso,amioavviso.

KeithDamsell:Abbiamoun’altradomandadaLinkedIn,questavoltaprovenientedaBoston:

Qualèstatalasorpresapiùgrande,positivaonegativa,chehaiavutoduranteituoiviaggi?

MarkMobius:InBrasilemoltiannifaavevamoinvestitoinungrandemagazzino.Daciòchepotevamovedere,eratuttoaposto.Visitavamolasocietàognianno.Parlavamoconilcapocontabile–l’uomochegestivatuttelefinanzedellasocietà–eimprovvisamenteunannolasocietàebbedeiproblemiperchésiscoprìchegliazionistidimaggioranzaavevanorubatopartedelleattivitàederanofuggiti.AndammodallaCommissioneperlaborsaeivalorimobiliari[SEC,SecuritiesandExchangeCommission]delBrasilepercapirecostastessesuccedendoecosastesserofacendoalriguardo.

Eragiàpassatoquasiunanno,facevamoindagini,scrivevamolettere,prendevamocontatti,ecc.ecc.Allafine,cisiamorecatipressolaCommissioneaRioeabbiamochiestodeldirettore.Ilsegretariocihadettodiaspettareedèandatoachiamareildirettore:indovinatechiera?Eralostessocapocontabiledelgrandemagazzino.NelfrattempoeradiventatounmembrodellaCommissioneperivalorimobiliarichestavasvolgendoleindagini.Questoèstatounodeipiùgrandishockcheabbiamoavuto.

PerfortunaorainBrasileèinattounagranderivoluzioneinterminidiindaginisullacorruzione,stannomettendolecoseinordinepercercaredifermarelacorruzionediffusanelpaese.Visonostatideimiglioramenti,maquellofuunodeigrandishockdellanostravita.

KeithDamsell:Proseguoconquestadomanda:quelloèstatoforseunodegliinvestimentimenofaustidell’azienda,mapuoiparlarciinvecediungrandesuccessoraggiuntodaunasingolasocietàconcuihailavorato,magarichehaivistocrescereneltempoecheèdiventatadamoltopiccolaaunagrandeorganizzazione?

MarkMobius:Stavamoprendendoinconsiderazioneunasocietàcheproducevaingranaggipertuttiigeneridiattrezzature.HovisitatolafabbricainCinaehonotatocheavevanounagrandequantitàdiattrezzatureautomatichedibuonaqualitàemoltirobot.EravicinoaShanghai.Stavanorealizzandoingranaggiperl’energiaeolica,hopensatochequellofosseunsettoreincrescitaequindiabbiamoinvestito.Èstatounodeinostriinvestimentidiprivateequity;successivamenteabbiamodecisodiportarelasocietàsulmercatoel’abbiamoquotataaHongKongrealizzandocredocircacinquevolteildenaroinvestito,unincredibilerendimentodell’investimento,semplicementeperchélepersoneiniziavanoacapirechequestasocietàstavasvolgendodellavorodiqualitàechevisarebbestataunadomandamondialeperisuoiprodotti.Forseèstatounodeimiglioriinvestimenticheabbiamofatto.

KeithDamsell:SonocuriosodisaperecomerisponderaiaquestadomandacheabbiamoricevutodaSureshinIndiatramiteTwitter:“Mark,guardandoindietroallatuavita,qualisonoituoimaggioririmpianti?”

MarkMobius:Nonhorimpianti,marisponderei“nonaveriniziatoprima”.Vorreiaveriniziatoalavorareprimanelsettoredegliinvestimentiperchéhotrascorsomoltianniastudiare.Naturalmentequegliannimisonostatiutili,madireichequestoèilmaggiorrimpianto.Mipiacerebbeavereiniziatoprimaquestamiaincredibilecarrieralavorativa.

KeithDamsell:Mark,questaèunadomandacomunechetivienerivolta,amoltepersoneinteressasaperedellibrodifumettisuditecheèstatopubblicato.Puoiparlarciunpo’diquestolibroedicomeèandatalavicenda?

MarkMobius:Certo.Fuicontattatotelefonicamentedaunproduttoregiapponesedilibridifumettichemiavevaparlatodiquestoprogettodiversevolte.All’iniziopensavochestessescherzando,maquandomiinviòunodeilibridifumetticheavevarealizzatosuGeorgeSoros[investitore],capiichefacevasulserio.

Cosìquandomichiesesevolevocollaborareraccontandolastoriadellamiavitaperlacollanadifumetti,risposidisì.Ilfumettistainiziòasvolgerericercheapprofonditeefuisorpresonelvederequanteinformazionidettagliateavesseraccolto,forsepiùdiquantenesapessiiosumestessoedallafinerealizzòquestolibrodifumettiingiapponese.Comesapete,inGiapponequestifumettisonochiamati“Manga”,venesonosiaperadulticheperbambini.PensocheinGiapponel’industriadeifumettiperadultisiapiùgrandediquelladeifumettiperbambini.Illibro,unavoltapubblicato,funaturalmentetradottoininglese,tedesco,araboeindiversealtrelingue.Èandatacosì,unastoriamoltoentusiasmante.

KeithDamsell:Sochetueungruppodipersonestatelavorandoaunaltrolibrodifumettisuunargomentodiverso,l’interessecomposto.Puoiparlarciunpo’diquestoprogetto?

MarkMobius:HocapitochenegliStatiUnitieinaltreareedelmondovièunafortecarenzadieducazionefinanziaria.Lamaggiorpartedellepersonenonèassolutamenteinteressataalmondofinanziario,lotrovanoioso.Quindihopensato,perchénonfacciamoqualcosadiinteressanteededucativoallostessotempo?Allorahodecisodicollaborareconungruppodipersoneperrealizzareunfumetto,soloperdivertimento.Parladell’interessecomposto,mahal’impostazionediunracconto.Èinteressanteperchéunodeimieigiovaninipotilostaleggendoesochelohatrovatomoltointeressante.Mipiacerebbeavereunsuoparerequandoavràfinitodileggerlo.

KeithDamsell:Mark,grazieveramenteperavercidedicatodeltempo.Èsempreunpiacereparlareconteesperodirifarlopresto.

MarkMobius:Grazie,èstatounpiacere.

Conduttore/RichardBanks:Purtropposiamogiuntialterminediquestoepisodio.Primadiandare,vorremolasciarviconqualcosadistimolante.

PrimahochiestoaMarkseavessequalcheperladisaggezza,qualcheconsigliodadareachistacercandodifarecarriera.

©2017.FranklinTempletonInvestments.Allrightsreserved.

MarkMobius:Ritengocheperaveresuccessonelpropriolavorosiafondamentaleamareciòchesifa.Intendodirechesenonsièfelici,senonsièinteressatiaciòchesifa,èmegliononfarlo,smettiefaiqualcos’altro.Pertantoènecessarioamareilpropriolavoro.Questoèilconsiglionumerouno.Dimenticatevideisoldi,quelliarriveranno.Lacosaprincipaleèfarequellochevipiaceveramente.

Ilsecondoconsiglioèquellodiavereunamentalitàaperta,nongiungereadalcunaconclusioneprimadiconosceretuttiifatti,cercarediimparareilpiùpossibileerestareumili.Noncercareditrarreconclusionisullabasedelleproprieopinioniodeipropriorientamentiedesseredispostiadaccettarenuoveidee.Questoèimportantissimo.Nondimenticheròmaiunacosa:eroamicodiunexstudentedelMITcheavevaavviatounasocietàdiconsulenzaperimballaggiesullasuascrivaniaavevaunapiccolatargadimetallo.C’erascrittochenonc’èalcunlimiteaquantopuòandareavantiunuomofinoaquandononsipreoccupadichisiprenderàilmerito.Hopensatochefosseunafrasegrandiosaperchésintetizzavaveramenteilsuopercorsoversoilsuccesso,luieraunconsulentemoltostimato.

Conduttore/RichardBanks:Peroraètutto.Seavetetrovatointeressantequestaedizionedi“TalkingMarkets”diFranklinTempleton,poteteascoltarealtresessioniiscrivendoviadiTunes,GooglePlayosemplicementeaqualsiasialtrograndepodcastprovider.

Vidiamoappuntamentoallaprossimaedizione,doveimparereteaconosceremeglioinostriprofessionistidell’investimentosulposto.Apresto,quindi!

NoteInformativeeLegali

Icommenti,leopinionieleanalisidiMarkMobiushannofinalitàesclusivamenteinformativeenondevonoessereconsideraticomeconsulenzasusingoliinvestimentioraccomandazionid’investimentointitolispecificioperadottarestrategied’investimentospecifiche.Poichélecondizionieconomicheedimercatosonosoggettearapidicambiamenti,icommenti,leopinionieleanalisiriportatisonoquellialladatadellaloropubblicazioneepotrebberocambiaresenzapreavviso.Ilmaterialenonintendecostituireun’analisicompletadiognifattosostanzialeconcernentequalsiasipaese,regione,mercato,industria,investimentoostrategia.

Nellaredazionediquestomaterialepotrebberoesserestatiutilizzatidatiprovenientidafontiesternechenonsonostaticontrollati,validatioverificatiinmodoindipendentedaFranklinTempletonInvestments(“FTI”).FTInonsiassumealcunaresponsabilitàinordineaperditederivantidall’usodiquesteinformazionielaconsiderazionedeicommenti,delleopinioniedelleanalisiinquestomaterialeèasoladiscrezionedell’utente.Prodotti,serviziedinformazionipotrebberononesseredisponibiliintuttelegiurisdizioniesonooffertidasocietàaffiliatediFTIe/odairispettividistributoricomeconsentitodalleleggienormativelocali.Siinvitaarivolgersialproprioconsulenteprofessionaleperulterioriinformazionisulladisponibilitàdiprodottieservizinellapropriagiurisdizione.

Qualisonoirischi?

Tuttigliinvestimenticomportanorischi,inclusalapossibileperditadelcapitale.Ilvaloredegliinvestimentipuòsubirerialzieribassi;diconseguenza,gliinvestitoripotrebberononrecuperarel’interoammontaredelproprioinvestimento.Gliinvestimentiestericomportanorischiparticolariqualifluttuazionideicambi,instabilitàeconomicaesviluppipolitici.Gliinvestimentineimercatiemergenti,unsegmentodeiqualiècostituitodaimercatidifrontiera,implicanorischipiùaccentuaticonnessiconglistessifattori,oltreaquelliassociatialledimensioniminorideimercatiinquestione,aivolumiinferioridiliquiditàedallamancanzadistrutturelegali,politiche,economicheesocialiconsolidateasupportodeimercatimobiliari.Irischiassociatiaimercatiemergentisonogeneralmenteamplificatineimercatidifrontierapoichéglielementisummenzionati(oltreavarifattoriqualilamaggioreprobabilitàdiestremavolatilitàdeiprezzi,illiquidità,barrierecommercialiecontrollideicambi)sonodinormamenosviluppatineimercatidifrontiera.Iprezzidelleazionisubisconorialzieribassi,talvoltaestremamenterapidiemarcati,acausadifattoricheriguardanosingolesocietà,particolariindustrieosettoriocondizionidimercatogenerali.Iprezzidelleobbligazionisimuovonodinormaindirezioneoppostaaquelladeitassid’interesse.Diconseguenza,amanoamanocheiprezzidelleobbligazionidetenuteinunportafogliod’investimentosiadeguanoadunaumentodeitassid’interesse,ilvaloredelportafogliopuòdiminuire.