Pethainontas Sto Berolino

8/12/2019 Pethainontas Sto Berolino

http://slidepdf.com/reader/full/pethainontas-sto-berolino 1/287



Miguel Ezquerra

πρω τότυπος τίτλος: Berlin a vida Muerte

Volontari Spagnoli nel Terzo Reich

μετάφ ρασ η: Ν έλλυ Π αρακευοπούλουδιόρθω ση-επιμέλεια: Δ ημήτρης Μ αζέικος

Π Ε Θ Α IΝ Ο Ν Τ Α Σ Σ Τ Ο Β Ε Ρ Ο Λ Ι Ν Ο

Ι Σ Π Α Ν Ο Ι Ε Θ Ε Λ Ο Ν Τ Ε Σ Σ Τ Α W AEFEN SS

Α Θ Η Ν Α Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Σ 2008

ISBN: 978-960-89100-9-6

Ζ α λ ο κ ώ σ τ α 5, 2ο ς ό ρ ο φ ο ς Α Θ Η Ν Α

τ η λ έ φ ω ν ο : 2103611590 fax: 2103641149

www.logxi.com [email protected]

http://www.logxi.com/

mailto:[email protected]

mailto:[email protected]

http://www.logxi.com/



Τ Α ΓΕ ΓΟ Ν Ο Τ Α Π Ο Υ Π ΡΟ Η ΓΗ Θ Η Κ Α Ν

ΣΤ Ο Ν Π Ό Λ Ε Μ Ο Τ Η Σ ΙΣΠ Α Ν ΊΑ Σ

Κ Α Ι Σ ΤΗ Ν «Κ Υ Α Ν Ή » Μ ΕΡΑ ΡΧ ΊΑ

ΗIσ πιανική Χ ου έσκ α είναι μ ια απ ό τις πολλές πρω

τεύουσ ες τη ς επα ρχία ς, σ κλ η ρα γω γημ ένη α νάμ ε

σα σε δυο πολέμους καιαναπόφευκτες κατακτή

σεις. Α πό εκείνη την α π ομ α κ ρυσ μ ένη π ερίοδο που π ή ρε το

μ έρο ς του Ιου λίου Κ α ίσ α ρ α στον π ό λεμ ο ενα ντίον του

I Ιομ π ή ιου , α π ό τα τείχη της π έρα σ α ν ρω μ α ίοι, γότθοι, ά

ρα βες κα ι χρισ τιανοί. Μ ε το κο υρ ά γιο πο υ σ υσ σ ω ρεύτη κε

στο π έρα σ μ α τω ν α ιώ νω ν, τις ώ ρες τη ς δρ α μ α τικ ή ς α μ φ ι

β ολία ς τον Ιο ύλιο του 1936, επ έλεξε το σ τρ α τιω τικ ό

alzamiento. Μ ε α πο τέλεσμ α να υπ οσ τείδυ ο χρό νια σ υνεχούς πολιορκίας.

Ό λ ο ι εμ είς οι Ισ π α νο ίθ υμ όμ α σ τε εκείνο τον Ιούλιο. Η

εικόνα σ το μυαλό μ ου ιιου ξα να ζω ντανεύει εκείνες τις στιγ

μ ές, είναι μ ια πα ρ έα α π ό α γόρ ια , α π ό δεκα οκ τώ μ έχρι εί

κοσ ι πέντε ετώ ν, κ α θισ μ ένοι σ ε μ ια τα ρ ά τσ α του "Cafe

Universal". Σ ε ένα α π ό τα τρα π έζια α νά μ εσ α σιις α ψ ίδες

τω ν υπό σ τεγω ν, τρα γου δο ύσ α μ ε σ υνέχεια το "Cara αϊ Sol".

Α κρ ω τη ριάζαμ ε πολλές α π ό τις σ ιρο φ ές, επα να λα μ β ά να μ ε

το ρεφ ρέν, αλλά δεν κ α ταφ έρνα μ ε πο τέ να το τρα γου δή

σουμε σω στά.

5



BERLI N A VI DA MUERTE

Ή τα ν εκείο Π έρικο και ο Μ όντσο, δάσ καλοι στο δημ ό

σιο σχολείο, ο Φ οντάνα που ήταν λογισ τής, ο Έ να π ου ή τανέμπορ ος κα ι μ ερικο ί άλλοι. Μ α ς επισ κεπτόταν συχνά ένας

φ ίλος μ α ς μ έλος της πολιτοφ υλ α κή ς.

Ε κείνο ήταν το τρα π έζιτω ν "φ ασ ισ τώ ν", ένα νη σ ί περι

κυκ λω μ ένο α π ό κό κκ ινα ή α ντιδρ α σ τικά ύδα τα . Σ τα γύρ ω

τραπέζια καθόντουσαν ιδεολογικοίεχθροί, αλλά επειδή ή

ξερα ν ότι είμ ασ τε έτοιμ οι για όλα, σεβόντουσ αν κα ιτις κα

ρέκλες μας. έτσιέφτασε η μέρα που κηρύχτηκε η κατάστα

ση πολέμο υ. Ή τα ν Σ ά ββ ατο 18 Ιουλίου.

Ο ι σ τρα τιω τικοί που περνούσ αν στον δρ όμ ο περπ α τού

σαν με το όπλο σιη ζώ νη. Ο φ ίλος μ α ς α π ό την πο λιτοφ υλα -

κή μ ας πλη ρο φ όρη σ ε ότιτο στρά τευμα στην Α φ ρική είχε ξε-

σηκο)θεί. Η πο λιτική κυβ έρνησ η ήταν μ ια μ υρ μ η γκο φ ω λιά

α π ό α νθρ ώ π ου ς. Α ργά το α π ό γευμ α , οι τοπ ικές α ρχές κι

νούνταν μ ε ταχύτητα. Ό λ ο ι εκείνοι οι α ρχη γοί και αρ χηγί-

σκο ι τω ν πο λιτικώ ν κ ομ μ ά τω ν, πο υ πίσ τευαν ότι ή τα νΝ α πο λέοντες, έδιναν δια ταγές κα ι ζητούσ αν όπ λα .

Ε μείς, όπ ω ς κά θε μ έρα , κα θίσ α μ ε στο τρα πέζι μ α ς. στα

τραπέζια τ ω ν μ α ρξισ τώ ν υ π ή ρ χε λιγότερη κ ίνη σ η α π ό τις

πρ οη γούμ ενες μ έρες. Ο ιλίγοι πο υ βρισ κό ντουσ αν εκείψ ι

θύριζαν με όσ ους κα τέφταναν. Γ ρή γορ α κα ταλά βα μ ε ότιδεν

ήταν παιχνίδι. Έ π ρ επ ε να είμαστε προετοιμ ασ μ ένοι, κα ι σί

γουρα είμ α σ ιε έτοιμοι για όλα. Δ εν αποκλείεται αυτή η τόλμ η να μ α ς π ρο σ ιά τεψ ε α π ό την εξόντω σ η.

Ή τα ν ήδη αρ γά όταν οι σύντροφ οι μου απ οσ ύρθη κα ν.

Μ ε μ ερικο ύς α π ό τη ν π α ρ έα επιδό θη κ α σε μ ια βόλτα σ τα

μ πα ρ. Π αντού το ρα διόφ ω νο επανα λά μ βα νε συνεχώ ς, με τα

μεγάφ (ονα στη δια π α σ ώ ν, τις ειδή σ εις α π ό τη Μ α δρ ίτη. Η

έντασ η η λέκτριζε την ατμ ό σ φ α ιρ α . Θ α ή ταν δυο τα ξημ ε

ρώ μ α τα, ίσω ς κα ι πιο αρ γά , όταν γύρ ισ α στο ξενοδοχείο.

('»



Π Ε Θ Α Ν Ο Ν Τ Α Σ Σ Τ Ο Β Ε Ρ Ο Λ Ν Ο

Ή τα ν αδύνα τον να κο ιμ η θείκα νείς ή ρ εμ α εκείνη τη νύ

χτα . Κ ά θε σ τιγμή που περνού σ ε, μου φ α ινόταν ότι βά θα ινε

α κό μ α π ερισ σ ότερο το χά σ μ α πο υ θα χώ ριζε για τρία χρό

νια του ς Ισ πα νού ς. Κ ανείς δεν ή ξερε που πη γα ίνα μ ε, όμ ω ς

οι κ α τασ τρο φ ές πο υ είχαν χα ρ α κ τηρ ίσ ειτα πέντε χρ ό νια

της Δ η μ οκ ρα τία ς την κα τη γορο ύσ α ν μ πρ οσ τά σ ε όλο τον

κό σ μ ο ότι είχε επιδεινώ σ ειτα πρ οβ λή μ α τα της χώ ρα ς.

Τ ις π ρ ώ τες π ρ ω ινές ώ ρ ες, ένα μ έλο ς της G u a rd i a

d'assalto (σ.τ.μ. έτσι ονόμ ασ αν οι Ε θνικισ τές το κίνημ α του ς

την 18η Ιουλίου 1936, που υπήρξε η αρχή του ΙσπανικούΕ μφυλίου Π ολέμου, η Guardia d'assalto δημιουργήθηκε α-

πό τις δημοκρατικές κυβερνήσεις πριν τα γεγονότα του

1936, για να λειτου ργή σ ει ω ς μ ια π ολιτοφ υλα κή , αντίβα ρο

σ την "αντιδρα σ τική" Guar di a Civi l) που έμ ενε στο ίδιο ξε

νο δο χείο ήταν ο πρ ώ τος που με ειδο π οίη σ ε ότι ο Σ τρα τός

είχε βγει στους δρ όμ ους της Χ ου έσκ α για να α να κοινώ σ ει

την κα τάσ τασ η πολέμου. Ν τύθη κα βια σ α κά και κατευθυνθή κα μ ε στη Σ τρα τιω τική Δ ιοίκη σ η. Έ δ ω σ α το όνομ α του

λοχαγού Adrados που υπη ρετούσ ε στην Ισ πα νική Φ ά λα γγα,

και ένας φ ρο υρ ός μ ε σ υνόδεψ ε στο γρ α φ είο του. Α πό εκεί

πέρα σ α σε ένα άλλο, όπο υ βρισκόντουσα ν ο λοχα γός Migu el

Gonzalez Ruiz και δυο σ ύντροφ οι μο υ που είχαν π ρο η γη

θεί. Η ά δεια οπ λο φ ορ ία ς πο υ μου π α ρ έδω σ ε ο λο χα γός με

την σ φ ρα γίδα της Σ τρατιω τικής Δ ιοίκησ ης είχε όμ ω ς τον α

ριθμ ό τρία . Π ολ λές α κ όμ α δό θη κα ν εκείνες τις κρίσ ιμ ες ώ

ρες, κα ιτα μα ρξισ τικά σ ώ μ α τα, π α ρ ό λη την εμ πειρία του ς

στους αγώ νες του δρό μ ου , ανα γκά σ τη κα ν να πα ρα δοθ ού ν.

Ε κείνη την Κ υρ ια κή 19 Ιουλίου 1936, ό πω ς ένας α κ ό μ α

Ισ πα νός στο μ έτω πο , ξεκίνησ α τον α γώ να μο υ. Μ ε το σακ ί

διο γεμ ά το ελπίδες, γνώ ρισ α τα μ έτω πα της Μ α δρ ίτης, του

Α ρα γκόν καιτης Ε σ τρεμα δούρ α . Μ ετά α π ό τρία χρόνια, ό-

7



BERLI N- - AVI DA MUERTE

ταντελείω σ ε ο πόλεμ ος, με έστειλα ν σ τη Μ ά λα γκ α επικε

φ αλή ς του λόχου. Ή μ ο υ ν υπο λοχαγός provisional. 1 Ζήτησα

να απ οσ τρατευτώ , και αμ έσ ω ς μετά, επα νήλθα στα καθή

κοντα μ ου σ ας δά σ κα λο ς σ ε δη μ όσ ιο σχολείο.

Ό τα ν ξέσ πα σ ε ο δεύτερος πα γκό σ μ ιος πό λεμος βρ ισ κό

μουν στη Μ αδρίτη. Α ποφ ασ ισ μ ένος να βοη θήσ ω π ροσ ω πι

κά εκείνους που μα ς υπ ο σ ιή ρ ιξα ν ενάντια σ ιο ν κομ μ ουνι

σ μό , πα ρο υσ ιά σ τη κα την Γ ερμ ανική πρεσ βεία , μή πω ς κά

ποια μέρα χρειάζονταν τις υπηρεσίες μου.

Τ ο Υ πο υρ γείο Ε ξω τερικώ ν μ ε έστειλε σ τη ν Γ αλλία σανκ α θη γη τή της ισ π α νικ ή ς γλίόσ σ α ς. Τ ο σ χολ είο μ ου βρ ι

σ κό ταν στην Μ πα ϊόνα . Τ η ν ίδια χρο νιά το 1940 ο γαλλικό ς

σ ιρα τός ηττήθη κε α π ό τους Γ ερμ ανούς. Γ ια να σ ώ σουν την

χώ ρα απ ό την κα τα σ τρο φ ή , οι Γ άλλοι ζήτησ αν τις υπ η ρε

σίες του σ τ ρ α τ ά ρ χ η Π ε τ α ί ν , που τότε ήταν πρέσβης στην

Ισπανία.

Τ ον επόμ ενο χρόνο , η κυβ έρνησ η της Γ ερμ α νία ς, α π οφ α σ ισ μ ένη να θέσειτέλος σ ιη ν κ ομ μ ουνισ π κή α πειλή , κα ι

εκτιμώ ντας ότι οιΑ γγλοι θα δεχόντου σ αν μια α ξιοπ ρεπή ει

ρή νη , ξεκίνησ α ν την εκσ τρα τεία σ την Α να τολ ή .

Ε κα τομ μ ύρ ια ευρ ω παίοι πορεύτηκ α ν ω ς εθελοντές σ ε εκεί

νο το μ έτω πο . Σ τη Γ αλλία όπο υ βρισ κό μ ου ν έφ τα σ α ν σ τα

αυτιά μ ου εκείνα τα λό για που ειπώ θη κα ν σ ε μ ια ομ ιλία α

πό έναν Ισπανό υπουργό: "Η Ρ ω σ ί α ε ί ν α ι έ ν ο χ η !"

Χ ω ρίς δεύτερη σ κέψ η , κα ι χω ρίς να ζητήσ ω την ά δεια

κα νενός, ξεκίνησ α με τα πό δια , π έρα σ α τα σ ύνορ α , κα ι χω -

1 provisional ονομάζονταν οιαξιω ματικοίπου έφ ταναν σε αυτή την θέ-

ση χω ρίς να προ έρχο νταια πό στρα τιω τικές σχολές, ουσ ιασ τικά οιπ ολί

τες εθελοντές, φ αλλ αγίτες κα ι κα ρλιστές.

8




ρίς να χάσ ω χρό νο πα ρο υσ ιά σ τηκ α στη Μ α δρ ίτη .

Α ναζήτησ α τους φ ίλου ς μ ου , α π ευθύ νθη κα σ ε όλους, επειδή ή θελα να ενώ σ ω τις δυ νά μ εις μ ου μ ε τους σ υντρό φ ους

μ ου π ρο κείμ ενου να σ υνεχίσ ου μ ε τον αγώ να ενάντια σ τον

εχθρ ό του ευρ ω παϊκού πολιτισ μ ού , ενάνιια στον κο μ μου νι

σ μ ό. Ρ ίότησα , πα ρα κά λεσ α , επισ τρά τευσ α όλα τα μέσα , αλ

λά δεν κα τάφ ερα να εξασ φ αλίσ ω μ ια θέση στις γρα μ μ ές της

"Κ υανής" Μ ερα ρχία ς. Ό λ ες οι θέσ εις ήταν κα λυμ μ ένες, υ

πή ρχε περίσ σ ευμ α α νθρώ πω ν. Π ερίμ ενα α κό μ α ότι η γερ

μανική πρεσβεία θα εξέταζε την πρόταση μου, αλλά δεν πέ

τυχα τίπο τα ώ σ πο υ άρ χισ α ν οι αλλα γές α ργότερα γυρω σ τα

τέλη του 1942. Ε ίχε έρθει η ώ ρα μ ου, κ αι εκείνο που για τό

σο καιρό επιθυμούσα επιτέλους γινόταν πραγματικότητα.

Χ ω ρίς να το πο λυ σ κεφ τώ κα τα τάχτηκ α σ αν σ τρα τιώ τη ς.

Έ φ τα σ α σιο Λ ογκρόνο καιδεν με άφ ησ αν να αναχω ρήσ ω :

η δια ταγή ήταν ότι όλοι εκείνοι πο υ είχαν υπ ά ρξει αξκο μ α-

τικο ί provisionales έπ ρ επ ε να α να χω ρ ή σ ο υ ν μ ε τον ίδιοβα θμ ό. Τ ελικά ανα χώ ρη σ α ω ς υπο λοχαγός, σε ένα τά γμ α

μ ε επικεφ α λή ς τον Μ ιλλά ν. Α πό εκείνη την στιγμ ή είχα για

σ υντρόφ ου ς και α ρχη γού ς δυο μ εγάλο υς λο χαγο ύς, τον

Ρ ουίζ Μ ολίνα και τον Κ α ρρ ετέρο. Έ μ εινα στην "Κ υανή"

Μ ερα ρχία μέχριτις 7 Ο κτω βρ ίου 1943, όταν η μ ον ά δα έ

λα βε την δια ταγή να επισ τρέψ ει σ ιη ν Ισ π α νία . 2

2 Σ την Κ υανή Μ εραρ χία (Division Azu l) υπη ρέτησ αν 17.000 Ισ πα νοίε

θελοντές. Η μ ονά δα πο λέμη σ ε στο μ έτω πο του Λ ένινγκρ α ντ α π ό τον

Ο κτώ βρ ιο του 1941. Μ ετά την α πό σ υρ σ η της έμεινε στο μέτω πο η

Ισ πα νική Λ εγεώ να τω ν Ε θελοντώ ν, την οπο ία α πο τελού σ ε 2.000 πολ ε

μιστές, η ο ποία απο σ ύρ θη κε επίσης μετά α πό τρεις μήνες.

9



Κ Ε Φ Ά Λ Α ΙΟ I

Στη ν π α τρίδα το κλίμ α μ ου π ρ ο κ α λο ύσ ε α σ φ υξία .Π ο λ λ ά π ρ ά γ μ α τα γ ΰ ρ ω μ ο υ δ εν μ ο υ ά ρ εσ α ν .

Έ νο ιω θα όμ ω ς πά νω α π ό όλα μ ια διάχυτη νοσταλ

γία για τη ν επο χή που έζησ α πο λεμώ ντας σ τη Ρ ω σ ία, π α ρ ό

λη τη μ ιζέρια , υπ ερα σ πιζόμ ενος τον ευρ ω π α ϊκ ό πολιτισ μ ό

α π ό την επίθεσ η της σ τέπα ς. "Ο ταν δεν άντεχα ά λλο την κα

τα π ίεση , πή γα σ τη Γ ερμ α νική πρεσβ εία στη Μ α δρ ίτη , και

ζήτησα αν μπορούσα να καταταγώ στον γερμανικό στρατό,

σε περ ίπτω σ η που επα νερχό μ ου ν στη Γ ερμ ανία. Η α π ά

ντη σ η ήταν θετική ., μ ε τον ό ρ ο ότι θα π ή γα ινα σ τη

Γ ερμανία με δικά μου μ έσα , α π ό τη σ τιγμή πο υ επισ ή μ ω ς η

πρ εσβ εία δεν μ πο ρο ύσ ε να μ ου πρ οσ φ έρει κα μ ία βοή θεια .

Α μέσω ς μετά απ ό την απ όσ υρσ η της Κ υανής Μ ερα ρχίας

α π ό το ρώ σ ικο μ έτω πο, ο Χ ίτλερ είχε εγκρίνειτον σχη μ α τι-

11



BERLI N A VI OA MUERTE

σμό μιας νέας μονάδας η οποία αποτελούνταν από

Ισ πα νούς για να εκπρ οσ ω πή σ ειτην πα τρίδα μ α ς στον αγώ να ενάντια σιον κομ μ ου νισ μ ό. Ο Κ όμ η ς της Τ ζιορ ντάνα ό

μω ς, που εκείνη τη ν επο χή ή ταν υπουργός Ε ξω τερικώ ν, εί

χε μ ετα φ έρει σ ιον Γ ερμ α νό π ρ έσ β η στη Μ α δρ ίτη τις επι

χειρη σ ιακές διαταγές που είχε λά βει α π ό τον Generalissimo

Φ ρά νκο : τα σ ύνορα μ ε την Γ αλλία έπρ επε να πα ρα μ είνου ν

κλεισιά για όλους τους Ισπανούς που ήθελαν να τα διασχί

σουν για να κα ταταγούν σ ιον γερμ ανικό σ τρα τό. Ο πρέσ βη ς

Ν τίεκχοφ σ εβά σ τη κε κατά γρ ά μ μ α την βο ύλη σ η της

Ισ πα νική ς κυβ έρνησ ης, α ρνο ύμ ενος να προ σ φ έρειτην πα

ρ α μ ικ ρ ή β οή θεια σ ε εκείνους που σ χεδία ζαν να μ ετα βούν

στην Γ ερμ ανία.

Π αρ όλα αυτά ήμ ουν απ οφ ασ ισ μ ένος: θα επέστρεφ α σ ιη

Γ ερμα νία. Κ ατευθύνθηκα αμέσω ς σ ιον βόρειο συα θμ ό για να

συμ βουλευτώ .το ω ρ ά ρ ιο τω ν τρένω ν: το ίδιο β ρά δυ α ναχ(ο-

ρούσε μια ταχεία "Μ αδρίτη-Ιρούν". Ή τα ν 2 Α πριλίου 1944.Σ ε ένα χω ριό της επ α ρ χία ς της Σ εβίλλη ς είχα ν μ είνει η

γυναίκα μ ου , που είχε π ρ ό σ φ α τα εγχειρισ ιείκ αι οι δυο μι

κρές μ ου κό ρες. Ή τα ν το μό νο σ ύννεφ ο που σ κίαζε μ ε με

λαγχολία τον ουρανό της καρδιάς μου.

Τ ο τα ξίδι δεν ήταν ά νετο. Ό λ α τα κα θίσ μ α τα σ ιο βα γό

νιτης τρίτης θέσης ήταν κατειλημμένα, αλλά ήμουν τυχερός

που κατάφ ερα να βολευτώ κοντά σ ιο πα ρά θυρ ο. Ή τα ν νύχτα κα ι δεν μ πορούσ α να δω το τοπίο. Κ λείνοντας τα μ άτια

ξεπρό βαλλε η εικό να της γυνα ίκας κα ιτω ν πα ιδιώ ν μ ου . Η

χαμ η λό φ ω νη σ υζήτησ η τω ν σ υνταξιδιω τώ ν μ ου δεν μ ε εν

διέφερε- ούτε που την άκο υγα . Ο μονότονος κρα δα σ μ ός τω ν

τροχοόν του τρένου μ ου φ α ινόταν ότι επα να λά μ β α νε σ α ν έ

να επίμ ονο π α ρ ά π ο νο , τη ν φ ω νή τη ς γυνα ίκα ς μ ου πο υ με

καλούσε: "Μ ι γ κ ο υ έ λ ... Μ ι γ κ ο υ έ λ !"

12



ΠΕ Θ Α Ι Ν Ο Ν Ύ Α Σ Σ Τ Ο Β Ε Ρ Ο Λ Ι Ν Ο

Σ ιγά-σ ιγά οι άλλοι τα ξιδιώ τες σ το βα γόνι α π ο κ ο ιμ ή θη

κα ν σ τις πιο α π ίθα νες σ τάσ εις. Ε γώ π α ρ έμ ενα β υθ ισ μ ένοςστις σ κέψ εις μ ου , π ου ευνοού νταν α π ό τη ν σιω π ή κα ιτο η -

μ ίφ ω ς πο υ επικρ α τού σ ε.

Τ α ξημ ερώ μ α τα φ τά σ α μ ε σ ιον σ τα θμ ό της Μ ιρά ντα ντε

Ε μ π ρ ο , όπ ου επ ιβ ιβ ά ζονταν σ το τρένο οι ταξιδιώ τες α π ό

την περιοχή gagliega. Ε ίδα να επιβιβά ζεται μ ια ομ ά δα νέ

ω ν, με τους οπ ο ίους α ν δεν έπ εφ τα έξω , είχα μ ε κο ινή κ α

τεύθυνσ η . Π ρά γμ α τι, λίγη ώ ρα α φ ότου το τρένο ξεκίνησ ε,

είχαμ ε γνω ρισ τείκ αι ξέρα μ ε πο ιες ήταν οι προ θέσ εις μ α ς.

Ή τα ν όλοι πα λιά μ έλη τη ς μ ερα ρ χία ς, εκτός α π ό τους δυο

πιο νέους, πο υ ήταν μ έλη του Μ ετώ πο υ τη ς Ν εότητας.

Ό τα ν φ τάσ α μ ε σ ιο Ιρο ύν, χο>ρισ ιήκ αμ ε σ ε ομ ά δες, για

να μη ν τρα βή ξουμ ε την πρ οσ οχή τω ν αρ χώ ν, και πή γαμ ε ό

λοι στο ίδιο κατάλυμ α : σ την πα νσ ιόν "Ισπα νία" . Π ερά σ α μ ε

την ημ έρα σ ιο Ιροΰν, ανα ζητώ ντας λΰσ η σ ιο πρ όβ λη μ α που

α ντιμ ετω πίζα μ ε: να περά σ ου μ ε τα σύνορ α και να πα ρο υ

σ ιασ τούμ ε στις Γ ερμ ανικές α ρχές.

Τ η ν ώ ρ α του βρα δινού γεύμ α τος σ υζη τήσ α μ ε τι σ χέδιο

έπρ επε να ακ ολ ου θή σ ου μ ε για να περ ά σ ο υμ ε σ ιη ν Γ αλλία

χω ρίς να συλλη φ θούμ ε. Χ ω ρισ τή κα μ ε ξανά σ ε ομ ά δες δυο

ατόμ ω ν, το πολύ τριώ ν, για να μη ν πρ οκ α λέσ ου μ ε υπ οψ ίες,

και κά ναμ ε α ναγνώ ρισ η σ την περ ιοχή κοντά σϋα σ ύνορ α,

εξετάζοντας τα σ η μ εία που φ α ινόντου σ αν λιγότερο επικίνδυνα για να επιχειρή σ ου μ ε το πέρα σ μ α . Ή μ ο υ ν μ αζίμ ε τον

Π έπε, έναν gagliego που είχε π α ρ α σ η μ ο φ ο ρ η θεί μ ε τον

Σ ιδηρο ύν Σ ταυρ ό πρώ του βα θμ ού στην "Κ υανή" Μ εραρχία.

Ή τα ν ένας κεφ άτος, συμ πα θητικός και α π οφ α σ ισ π κό ς νέ

ος. Δ εν θα μ π ορ ο ύσ α να είχα διαλ έξει κα λύτερο σ ύντρο φ ο

για την επιτυχία του επιχειρή μ α τος μ ας.. .

Ε νώ πα ίρνα μ ε τον δρ όμ ο που οδη γείσ ιη διεθνή γέφ υρ α ,

13




του εξήγησ α τι σ χεδία ζα να κά νω .

Ε ξαιτίας της απ οπνικτική ς ζέσ της είχα β γάλειτο σ α κά κι μ ου, καιτο είχα ρίξεισ τον α ρισ τερό μου ώ μ ο. Σ τη ζώ νη,

κά τω α π ό το πο υκ ά μ ισ ο, κρ α τού σ α ένα εννιάρ ι πισ τόλι

"Llama". Π λη σ ιά σ α μ ε τον φ ρο υρ ό, έναν πο λιτοφ ΰλα κα τω ν

συ νόρω ν. Τ ον πλ η σ ία σ α χαμ ογελώ ντα ς, σαν να ήθελα να

τον ρω τήσ ω κάτι... Ό τα ν σ υνειδη τοπ οίησ ε τι συνέβα ινε, τον

σ η μ ά δευα μ ε το πιστόλι: "Π ρό σ εχε φ ίλε!" του είπα . Ο φ ρου

ρός, που αιφ νιδιάσ τηκε, έμεινε ακίνη τος, χω ρίς να κο υνά ει

ουτε βλέφαρο.

• ή δ α έ π ,ε ! Φ ώ ν α ξ α .

Ο σ ύντροφ ος μ ου πή δη ξε το φ ρ ά γμ α κα ι ά ρχισ ε να τρέ

χει σαν δα ιμ ονισ μ ένος. Ε γώ έκανα το ίδιο, εκμ εταλλευόμ ε

νος το ελεύθερο π έρα σ μ α που κ άλυ πτε ο φ ρο υρ ός. Ό τα ν έ

φ τασ α σ τη μ έσ η τη ς γέφ υ ρα ς έριξα τρεις π υρ ο β ολ ισ μ ού ς

στον αέρα ... αλλά σ ιο τέλος της πορεία ς μου, α π ό την γαλλι

κή πλευρά , που ήταν ορ ιοθετημ ένο μ ε α γκα θω τό σ ΰρ μ α , μ επερίμεναν οι Γ ερμανοίσ ιρα τιώ τες με τα όπ λα πρ οτεταμ ένα.

Ά φ ησ α το πισ ιόλι να πέσεισ το έδα φ ος και σ ήκ ω σα τα χέρια.

Ο ι σ ιρα τιώ τες μ ε οδή γη σ α ν στο κτίριο του τελω νείου , σ την

α ρισ τερή πλευρά της γέφ υρ α ς. Έ να ς μ όνο όρ οφ ος μ ε τέσ

σ ερα γρα φ εία . Ε κεί, ένας διερμ η νέας, πο υ είχε ή δη μ ιλή σει

με τον Π έπε, με υπέβαλλε σε μ ια σ ύντομη ανά κρ ισ η .

Λ ίγο α ργότερα βγή κα μ ε και κα τευθυνθήκ αμ ε σε δυο πα ρά γκες πο υ βρ ισ κό ντου σ αν κοντά στην Χ εντάγια.

Τ ις ή ξερα ή δη εκείνες τις πα ρά γκ ες, γιατίείχα διανυκτε

ρεύσειεκείόταν κα τατάχτηκ α στην "Κ υανή" Μ εραρ χία. Μ ε ε

ντυπω σίασ ε η μο ναχική και μισό- ερειπω μ ένη όψ η τω ν εγκα -

τασ τάσ εο)ν σε αντίθεση με την ενθουσ ιώ δη ατμό σ φ α ιρα πο υ

επικρατούσε όταν ήταν γεμάτες με εκατοντάδες εθελοντές που

είχαν κάνεισύνθη μα την κα τηγορία π ου είχε εκφ ρά σειένα μέ-

14




λο ςτη ς κυβ έρνησ ης μ ας: "Η Ρ ω σ ί α ε ί ν α ι έ ν ο χ η !"

Α φ ού π λη ρο φ ορ ή θη κε όσ α είχαν συ μβ εί, ο αρ χηγό ς τουσ τρα τοπ έδου επιτάχυνε την γρα φ ειοκρατική διαδικασ ία , κα ι

μ ισ ή ώ ρα α ργότερα , μα ζίμε τον Π έπε, φ ύγα μ ε σ ε ένα αυτο

κίνητο με κα τεύθυνση το Σαν Χ ουάν ντε Λ ουζ καιτο Μ πιαρίτζ.

Σ το μ ικρ ό αυτό χω ριου δά κι μ είνα μ ε σ ε ένα σα λέ, όπου βρι

σκ όντουσ αν άλλοι δυο Ισ πα νοίπο υ είχαν περά σ ειπα ρά νομ α

τα σύνορ α για να πά νε να δουλέψ ουν στη Γ ερμανία.

Ε ίχα μ ε ενη μ ερώ σ ειτις Γ ερμ α νικ ές α ρ χές για τους σ υ

ντρό φ ου ς πο υ είχαν μείνει α π ό την άλλη πλευρά τη ς γέφ υ

ρα ς. Μ α ς ζήτησ α ν ονόμ α τα κα ι σ τοιχεία ώ σ τε να στείλουν

έναν ενδιάμεσο που θα τους διευκόλυνε να περάσουν τα σύ

νορα . Τ η ν επόμ ενη μέρα μ ά θα μ ε ότι μ όνο δυο α π ό τους α

γα πη μ ένους σ υνταξιδιώ τες μ α ς είχαν κα ταφ έρει να διασχί

σουν το Μ πιντασ όα , φ υσ ικό σ ύνορο α νά μ εσα σ τη Γ αλλία

κα ιτην Ισ πα νία . Ο ι άλλοι κα τέληξα ν στις φ υλ α κές του Σ αν

Σ εμπα σ τιά νο.

Μ είναμ ε δυο μ έρες στο Μ πια ρίτζ. Έ να ς α π ό τους ενδιά

μ εσ ους που μ εσ ολα βο ύσ ε α νά μ εσα στην Χ εντάγια και στο

Ιρού ν μ α ς π λη ρ ο φ όρ η σ ε για τη ν τα ρ α χή π ου είχε πρ οκ α

λέσειο τρόπ ος που ακολου θή σ αμ ε για να περά σ ου μ ε τα σύ

νορα . Ο ι Γ ερμ α νοίδεν έδω σ αν βα ρύ τη τα σ ιο γεγονός, αλ

λά οι ισ πα νικές α ρχές α ντέδρα σ α ν ά σ χη μ α , α πα ιτώ ντα ς α

πό τις γερμ α νικ ές να μ α ς εκδώ σ ου ν. Η α σ τυνο μ ία και ηΠ ολιτοφ υλα κή όπω ς και ο σ υντα γμα τά ρχης Ο ρτέγκα , είχαν

ανταλλά ξει πυ κνή αλ λη λο γρα φ ία σ χετικά με το σ υμ βά ν.

Ε μ είς οι τέσ σ ερις όμ ω ς, πο υ είχα μ ε κ α ταφ έρει να π ερά

σο υμ ε, α να χω ρή σ α μ ε για την Γ ερμ ανία.

Π ή ρ α μ ε την ταχεία για το Π α ρ ίσ ι, τα ξιδεύ ο ντας στην

π ρ ώ τη θέσ η , σε ένα βα γόνιρεζερβ έ. Μ όλις επιβ ιβα σ τήκ α

μ ε στο τρένο α να σ ά να μ ε μ ε α να κ ού φ ισ η , επ ειδή πα ρό λο

15




πο υ οι Γ ερμ α νοί μ α ς είχαν υποσ χεθείνα μ η ν μ α ς σ τείλουν

πίσ ω σ ιη ν Ισ πα νία υπ ή ρχε πάντα η πιθα νότη τα κάτινα πά

εισ τρα βά . Ό τα ν το τρένο ξεκίνησ ε, ανταλ λά ξαμ ε μια μ ατιά

γεμά τη νόη μ α μ ε τον Π έπε. Ο ιλέξεις ήταν περιττές.. .

Τ ο τρένο σταμ α τού σ ε σ ε διά φ ο ρ ο υς σ τα θμ ού ς τη ς δια

δρ ομ ή ς για να επιβιβασ τού ν ομ ά δες Γ άλλω ν πο υ πή γαινα ν

να δουλέψ ουν στη Γ ερμ α νία . Σ την Μ πα ϊόνα και στο

Μ πορ ντό ήταν πολλές οι ανα χω ρή σ εις. Π ρο τού φ τάσ ουμ ε

σ το Π α ρίσ ι, δεχτή κα μ ε μ ια δυσ ά ρεσ τη επίσ κ εψ η α π ό την

α εροπ ορ ία τω ν σ υμ μ άχω ν. Τ ο τρένο σ ταμ άτησε, και οι περισ σ ότεροι ά νιρες π ή δη ξα ν α π ό τα πα ρά θυ ρ α και ά ρχισ α ν

να τρέχου ν μ έσ α α π ό τα χω ρά φ ια , ενώ οι φ ω τοβ ολίδες πο υ

έριχναν τα αερ ο π λά να φ ώ τιζαν την α μ α ξο σ τοιχία α π ό τη

μια άκ ρη ω ς την άλλη . Θ υμ ά μ α ι μ ια λεπτομ έρεια, πο υ α πο

δεικνύειότι α κόμ α και σ α ς πιο τρα γικές σ υνθή κες υπ ά ρχει

πά ντα μια κω μ ική νότα: ένας α π ό τους Γ άλλους, πο υ έτρεχε

για να απ ομ α κρ υνθεία πό το τρένο, σ ταμ άτησ ε α πό τομ α , έ

πεσε σ ιο έδαφ ος κα ι κά λυψ ε το κεφ άλιτου μ ε την ξύλινη βα

λίτσα π ου δεν είχε α φ ή σ εια π ό τα χέρια του .. .

Φ τάσ αμ ε επιτέλους στο Π αρ ίσ ι και πα ρου σ ιασ τήκ αμ ε

στον σ ια θμ ό του γερμ ανικο ύ ελέγχου. Ε κείμ α ς περίμ ενε έ

να ς λοχία ς που μιλο ύσ ε Ισ π α νικά σ την εντέλεια κα ι είχε ε

ντολές να μ ας σ υνο δέψ ει σ ιις Β ερσαλλίες, κα ι σ υγκεκριμ έ

να στον Σ τρα τώ να τη ς Β α σ ίλισ σ α ς, που βρισ κό τα ν σ τον α

ριθμ ό 5 τη ς οδού Κ αρ νό. Μ όλις τα κτοπ οιη θή κα μ ε, μ α ς κά

λεσα ν για να μ α ς π α ρ α δώ σ ο υν τον μ ισ θό δέκα η μ ερώ ν.

Χ ρειά σ ιη κε να αφ ή σ ω τους σ υντρόφ ου ς μ ου , επειδή μ ε εί

χαν τοπ οθετή σ ει στα κα τα λύμ α τα τω ν α ξιω μ α τικώ ν. Α υτό

σ ήμ αινε μεταξύ άλλω ν, ότι θα α πο λά μ β α να το π ρο νόμ ιο να

πη γαίνω όπ ου ήθελα. Π ρο τού βγω , α π οφ ά σ ισ α να εξακρι

βώ σω πο υ είχαν κα ταλύ σ ει οι σ υνταξιδιώ τες μ ου. Έ να ς λο-

16



ΠΕΘΑΊΝΟ ΝΤΑΣ ΣΤΟ ΒΕΡΟΛΊΝΟ

χίας μ ου είπε ότι εκείνη την ώ ρα βρισκόντουσ αν σ ιη ν σ τρα-

τιω τική καντίνα .Κ ατευθύνθη κα λοιπό ν στην κα ντίνα. Π ρ ά γμ α τιεκείβρι

σκόντουσα ν οι σύντροφ οι μο υ, αλλά ανα κά λυψ α με μ εγάλη

μ ου χα ρ ά ότι ήταν μ α ζίμ ε μ ια πα ρ έα περ ίπ ο υ δεκα πέντε

Ισπα νώ ν, οι περισσότεροια πό τους οπ οίους ήταν απ ό την πε

ριοχή τη ς Β ισ κά ια ς, απ ό το Μ π ιλμ π ά ο, την Ζ α μ π ά λα , τη ν

Κ ουένκα, το Κ ίσιου καιά λλα μ έρη . Ό λ ο ιείχαν πολεμή σειμ ε

την "Κ υανή" Μ εραρ χία και είχαν περά σ ει π α ρά νο μ α σ ιη ν

Γ αλλία με μια βάρκ α που τους άφ ησ ε στο Σ αν Χ ουά ν ντε Λ ουζ.

Ό σ ες μ έρες έμεινα στις Β ερσ α λλίες α φ ιέρ(ο σ α α ρκ ετό

χρόνο στην εξερεύνησ η τω ν κή πω ν και τω ν ανα κτόρω ν.

Σ τον σιρα τώ να έμενα μ όνο το βρ ά δυ και τις ώ ρες τω ν γευ

μ ά τω ν. Ο ι σ ύντρο φ οι μ ου α ντίθετα , είχαν τοπ ο θετηθ είσ ε

οική μ α τα. Μ εσολ ά βη σ α με τον διοικη τή για να του ς δο θεί

ά δεια , κα ιτα κα τάφ ερα , έστώ μ ε το σ τα γονόμ ετρο .

Μ ας ειδοπ οίη σ α ν μ ια μ έρα πριν ότι θα ανα χω ρο ύσ α μ ε

για την Γ ερμ α νία . Έ να ς διερμ η νέα ς θα μ α ς οδη γού σ ε σ το

κα θο ρισ μ ένο σ ημ είο, πο υ μ έχρι εκείνη την σ τιγμή δεν γνω

ρίζαμ ε. Ο ίδιος διερμ η νέα ς μ ου π α ρ έδω σ ε το δια β α τή ρ ιο

και άλλα έγγραφ α. Ό λ α τα έγγραφ α τω ν συντρόφ ω ν μου θα

τα έφ ερνε ο συντονισ ιής που θα μ α ς σ υνόδευε σ το ταξίδι.

Γ ια π ά νω α π ό τριά ντα έξι ώ ρες, κ α θισ μ ένος κο ντά στο

π α ρ ά θυ ρ ο στο βα γόνιτης πρ ώ τη ς θέση ς, τα μά τια μου φ α ντάζονταν, χω ρίς να την βλέπω , την εξοχή πο υ διανύα μ ε. Ο ι

σ κέψ εις πετού σ α ν μ α κ ρ ιά , μ έχρι ένα μικ ρ ό χω ρ ιό τη ς

Α νδαλ ουσ ίας όπ ου είχαν μείνειτα πιο α γα π η μ ένα μου πρ ό

σ ω πα . Γ ια να σταμ α τή σ ω να σ κέφ τομ α ι, επισ κέφ τη κα τα

βα γόνια ό πο υ ταξίδευα ν οι σ ύντρο φ οι μ ε τους οπ οίου ς εί

χα μ ε κοινό προο ρισ μ ό . Ο ι δυο ομ ά δες πο υ είχαν γνω ρισ τεί

σ τις Β ερσ α λλίες, συ νέχιζαν, μ ε ειλικρινές κα ι α υ θό ρ μ η το

17




σ υντρο φ ικό π νεύμ α , να μ οιρά ζοντα ιτα τρό φ ιμ α , τα πο τά ,

τα τσ ιγάρ α κ αι τα τρα γού δια . Τ α σ κλ η ρά τρα γού δια τω ν

Β άσκω ν ερχόντουσ αν σ ε α ντίθεσ η με τις μ ελω δικές κα ι ρο

μαντικές άριες της Γ αλικίας. Ό λ ο ι θα μ οιράζονταν τον ίδιο

κίνδυνο, και ήταν α ξιοθα ύμ α σ το να βλέπεις τον τρό π ο πο υ

τώ ρα μ οιρά ζοντα ν τα φ τω χικά τους υπ ά ρχοντα και την φ ι

λία. Λ ίγες φ ορές θα είχα την ευκαιρία να αντικρίσ ω ένα τό

σο συγκινητικό θέαμα...

Τ ο ταξίδι ήταν αρκετά άνετο. Π α ρ ' όλους τους δυο ή τρεις

σ υνα γερμ ού ς πο υ π ρ ο ειδο π ο ιο ύσ α ν για την εγγύτητα τηςσυμμαχικής αεροπορίας, το τρένο μας δεν αποτέλεσε στόχο.

Φ τάνοντας στο Κ όνιγκσ μ περγκ μ α ς περίμ εναν δυο φ ορ

τηγά πο υ θα μ ας μ ετέφ εραν στο Σ τάμ πλ ατ, όπο υ βρισκόταν

το σ τρα τόπ εδο και η β ά σ η εκπ α ίδευση ς. Τ ο σ τρα τόπ εδο,

στο οποίο βρισκόντουσαν ήδη πάνα) από 400 Ισπανοί, ήταν

υπό τις διαταγές τ ω ν διοικητώ ν Γ κρ έφ φ ε και Τ έκγερτ. Ό τα ν

φ τάσ α μ ε, η πα ρ ά τα ξη είχε μ όλ ις δια λύ σ ειτις γρ α μ μ ές.Ό λ ο ι έσπ ευσ α ν να μα ς χα ιρετήσ ου ν, με τις χαρα κτη ρισ τι

κές χειρο νομ ίες κα ι φ ω νές του μ εσο γεια κο ύ τα μ π ερα μ έ

ντου, πο υ αυξά νονταν σ ε έντα σ η και εκφ ρα σ τικό τη τα όταν

ορ ισ μ ένοι α νά μ εσα στους νέους α φ ιχθέντες α να γνω ρίσ ιη -

κα ν α π ό άλλο υς που ή ταν ή δη εκεί.

Ο υπ ολοχα γός Π ά μ τερ ήταν ο επικεφ α λή ς εκπα ιδευτή ς,

όπ ω ς με ενη μ έρω σ α ν οι διοικη τές Γ κρ έφ φ ε και Τ έκγερτ.

Έ π ρ επ ε να τεθώ υπ ό τις δια ταγές του κα ι να α ρχίσ ω ξανά

να βα δίζω μ ε σ τρα τιω τικό β ή μ α , στελεχω μ ένος όπ ω ς ένας

σ τρα τιώ της σ ε μ ια α π ό τις μ ονά δες. Σ ε α υτό το σ η μ είο ξέ

σ πα σ ε η α ντίδρα σ η μου κα ι εκδη λώ θη κε η α π ειθα ρχία τη ς

Α ρα γονέζικη ς ιδιοσ υγκ ρα σ ία ς μ ου : π ειθα ρ χη μ ένη αλ λά

σ κλ η ρή . Δ εν ήμ ουν δια τεθειμ ένος να ανεχτώ κα νένα άκ ομ

ψ ο ασ τείο. Α υτό υ π ή ρ ξε η αιτία για την ο π ο ία ξέσ π α σ ε ο

18




καυγά ς. Έ να ς α π ό εκείνους τους σ τρα τιώ τες, π ου νόμ ιζε ό

τι είχε το δικα ίω μ α να με κά νει σ τόχο για τα χυδα ία α σ τεία

του, εισέπραξε σαν απάντηση μια μπουνιά στο σιόμα πουτον ά φ η σ ε ξέπνοο και μ ε τα χείλη σ κισ μ ένα να αιμ ο ρ ρ α

γούν. Ό τα ν συνήλθε α π ό την έκπ λη ξη, βγή κε τρέχοντα ς κα ι

κα τευθύ νθηκ ε στον υπ ολ οχα γό Π ά μ τερ . Σ το μεταξύ εγώ εί

χα αρ πά ξειέναν σ ιδερένιο λοσ τό α π ό ένα ρά ντζο κα ι μ ε φ ω

νή αλλ οιω μ ένη α π ό τη ν ορ γή που με έπνιγε ρω τού σ α :

-Υ π ά ρ χ ε ι κ α ν ε ίς ά λ λ ο ς π ο υ σ υ μ φ ω ν ε ί μ α ζ ί τ ο υ ;

Κ ρα τούσ α α κό μ α τον λοσ τό όταν κα τέφ τα σ ε ο υπ ολο χαγός Π ά μ τερ μ ε έναν α π ό του ς διερμ η νείς. Δ εν τον ά φ η σ α

κά τω : ή μ ου ν έτοιμ ος να τον χρ η σ ιμ ο π ο ιή σ ω ενά ντια σ ε ο

πο ιονδ ή πο τε, τόσ ο μ ε είχε τυφ λώ σ ειη ορ γή .

Ο υπολοχαγός Π ά μ τερ, μέσω του διερμ ηνέα, με ρώ τησ ε:

-Τ ι π ά θ α τε ;

-Α υ τ ό ς ο α δ ιά κ ρ ιτο ς θ έ λ η σ ε ν α μ ε γ ελ ο ιο π ο ιή σ ε ι, κ ά τ ι π ο υ δ ε ν επ ιτρ έ π ω ο ύ τ ε σ ε α

Π ε ς σ τ ο ν υ π ο λ ο χ α γ ό ό τι δ ε ν α ν ή κ ω σ ε α υ τ ή τ η μ ο ν ά δ α κ α ι ό τ ι φ ε ύ γ ω .

Ο διερμ η νέας μ ετέφ ρα σ ε τα λόγια μο υ. Ο υπ ολ οχα γός

Π ά μ τερ είπε μ ερικές κοφ τές φ ρά σ εις κα ι ο διερμ η νέα ς ε

πα νέλαβ ε, σαν να ήταν γρα μ μ όφ ω νο:

-Πες στον υπολοχαγό ότι έχει υπογράψει μια υποχρέωση και ότι βρίσκεται κάτω από τη

Τ α λ ό γ ια τ ο υ υ π ο λ ο χ α γ ο ύ μ ε έ κ α ν α ν ν α χ ά σ ω τ ο ν έ λ ε γ χ ο . ν ο ι ω θ α τ έ τ ο ι α




κάτο) α π ό τις διαταγές ενός κατώ τερου. Γ ια να το αποδείξω ,

του παρεδ(οσα το διαβατήριο με τον βαθμό του λοχαγού πουμο υ είχαν συ μ πλ η ρώ σ ει σ την Σ τρα τιω τική Δ ιοίκη σ η τω ν

Β ερσ α λλιώ ν. Ο υπ ολ οχα γό ς το εξέτα σ ε κα ι, χω ρ ίς να α ρ-

θρώ σ ει λέξη, έφ υγε.

Σ την διά ρκεια της σ υζή τησ η ς η σ ιω π ή ήταν εντυπ ω σ ια

κή . Κ ανένας α πό τους Ισ πα νούς πο υ είχαν πα ρα κο λουθή σ ει

την σκ ηνή δεν είχε τολμ ήσ ειούτε να α ναπνεύσ ει. Ό τα ν μεί

ναμ ε μόνοι, όλοι εκείνοι που είχαν ταξιδέψ ει μ α ζίμ ου ένω σαν τις φ ω νές τους με τις δια μ α ρτυρ ίες μου κα ιτέθη κα ν στο

πλευρό μου άνευ όρω ν. Κ α τεβή κα μ ε στην α υλή για να ανα

μ είνουμε την απ ό φ α σ η του υπο λοχα γού.

Δ εν είχε περά σ ειούτε μια ώ ρα , όταν είδα μ ε να κα ταφ τά

νει ένα αυτοκ ίνητο με το σή μ α της διοίκη σ η ς ανω τέρω ν α

ξιω ματικώ ν. Ο διοικη τή ς Γ κρ έφ φ ε κα τέβηκ ε α π ό το όχη μ α

και μ πή κε στο γρα φ είο του . Α μ έσ ω ς, ένας α π ό τους διερμ η

νείς ή ρθ ε να μ ε φ ω νάξει κα ι μ ε οδή γησ ε μ π ρο σ τά του.

Μ πή κα σ ιο γρα φ είο και α δια φ ορ ώ ντα ς για το σ τρα τιω -

τικό πρ ω τόκ ολλ ο, πα ρο υσ ιά σ τηκ α μ ε μ ια η χη ρή

"Κ αλη μ έρα !". Ο διοικη τή ς κα τά λα β ε την ψ υχικ ή μου διά

θεσ η και μ ου είπε να κα θίσ ω , ενώ μ ου π ρο σ έφ ερε ένα τσ ι

γάρο . Έ β γα λε έξω τον διερμ η νέα, και όταν μ είναμ ε μ όνοι,

με ρώ τησ ε:

-Ε χ ε ις τη ν κ α λ ο σ ύ ν η ν α μ ο υ δ ιη γ η θ ε ίς τι σ υ ν έ β η ;

Μ ε α πό λυ τη ακ ρίβεια , του εξήγη σ α λεπτομ ερώ ς όλα όσ α είχαν σ υμ βεί.

-Δ ε ν π ρ έ π ε ι ν α σ α ς ε κ π λ ή σ σ ε ι η σ υ μ π ε ρ ιφ ο ρ ά το υ υ π ο λ ο χ α γ ο ύ

Π ά μ τ ε ρ - μ ο υ ε ίπ ε . Α γ ν ο ε ί τη ν ιδ ια ίτε ρ η ε υ α ισ θ η σ ία τω ν Ισ π α ν ώ ν , ε ίν α ι σ υ ν η θ ισ

20




κ α λ ώ ν α α γ ν ο ή σ ε τε το σ υ μ β ά ν , π ο υ μ ε λ υ π ε ί π ρ α γ μ α τικ ά .

-Ε κ μ έ ρ ο υ ς μ ο υ τ ο έ χ ω ή δ η ξ εχ ά σ ε ι-α η ά ν τη σ α -, ό μ ω ς π α ρ α μ έ ν ω α π ο φ α σ ισ μ έ ν ο

-Μ π ο ρ ε ίτε ν α π ά ρ ε τε τα π ρ ά γ μ α τα σ α ς κ α ι ν α έ ρ θ ε τε μ ε το α υ τ ο κ ίν η τ ο μ ο υ σ τ ο Κ

Ε κτελώ ντας την εντολή του διοικη τή Γ κρέφ φ ε κα τέβη κα

σ το πρ οα ύλ ιο, όπ ου περίμ εναν οι σ ύντροφ οι μ ου , έτοιμ οι

να εγκα ταλείψ ουν το σ τρα τόπεδο, μ ίλη σ α μα ζίτους, και μ ε

τά α π ό α ρκ ετή π ρο σ π ά θεια κα τάφ ερα να τους πείσ ω ότι έ

π ρεπ ε να μείνουν. Ό λ ο ι υπ οσ χέθη κα ν να το κά νουν. Ε γώ

τους δια βεβα ίω σ α ότι σ ύντομα θα ξανα βρισ κό μ α σ τε μ α ζί.

Ό τα ν έφτασ α στο Κ όνιγκσ μπεργκ μου διέθεσ αν τον διερ

μ ηνέα ώ σ ιε να μ ε σ υνοδέψ ει για να α γορ ά σ ω τα α π α ρ α ίτη

τα, από τη στιγμή που ο μοναδικός μου εξοπλισμός ήταν τα

ρο ΰχα που φ ορ ούσ α. Μ ου έδω σ αν κου πόνια για να α γορά σω τα χρειώ δη . Ο διερμ η νέα ς ονο μ α ζόταν Κ έλλερ και ήξε

ρε το Κ όνιγκσμ περγκ α πέξω και ανακα τω τά. Ή δ η απ ό τον

κ α ιρό της "Κ υα νής" Μ ερα ρ χία ς είχε κά νει χρ έη ξενα γού

στους Ισ πα νού ς αξιω μ ατικο ύς πο υ επισ κέπτονταν την πόλη .

Σ το ξενοδοχείο όπ ου κατέλυε το Ε πιτελείο της Ισ πα νική ς

Μ ονάδα ς υπό σ χημα τισ μό , με πλ η ρο φ όρ η σ α ν ότισ ε ένα α

πό τα κ τίρια του νοσ οκομ είου είχε ακό μ α το γρα φ είο του έ

να ς λο χα γός της Ισ πα νική ς Σ τρα τιω τική ς Ε πιμ ελη τεία ς, ο

λοχα γός Ο κό α . Ό τα ν πή γα να τον βρ ω είχε ή δη ενημ ερω

θείγια την ά φ ιξη μου κα ι για τα συμ βά ντα στο στρα τόπ εδο

του Σ τάμ πλα τ. Ε κείνος ο Ισ πα νός σ τρα τιω τικό ς, τόσ ο αξιο

π ρ επ ή ς κύρ ιος, μ ε όλες τις α ρετές τω ν castresi, είχε π α ρ α

μ είνει για να εκτελέσειτην π α ρ ά δο σ η όσ ω ν είχαν α π ομ εί

νει σ τη ν Σ τρα τιω τικ ή Ε π ιμ ελη τεία κα ι εκτελού σ ε κα τά

21



BERLI N AVI OA MUERTE

γρ ά μ μ α τις εντολές πο υ λά μ β α νε. Μ ου διη γή θη κ ε ότι είχε

πο λλά π ροβ λή μ α τα με του ς υπ εύθυνου ς τη ς Ε πιμ ελη τεία ς

στο νοσ οκ ομ είο, πο υ απ α ιτού σ α ν να α ρπ ά ξου ν τα τρόφ ιμ α

που είχαν μείνει στις α π οθή κ ες- ιδια ίτερα τον κ α φ έ κα ιτο

κονιάκ -, όπ ω ς τα γερά κια πο υ ρίχνοντα ι στο α νυπ ερά σ π ι

στο σ πο υρ γίτι. Ο Ο κ ό α όμ ω ς του ς είχε κρ α τή σ ει σ ε α π ό -

σ ια σ η μ έχρι σ ιτγμής, και θα εκτελούσε την π α ρ ά δο σ η χω

ρίς κα μ ία μ είω σ η , σ ιον υπ εύθυνο.

-Ε ίν α ι έ ν α κ ο π ά δ ι α π ό α ρ π α κ τ ικ ά !- μ ο υ ε ίπ ε . Ε ίμ α ι ό μ ω ς δ ια τε

θ ε ιμ έ ν ο ς ν α π ρ ο ω θ ή σ ω τα π α ρ ά π ο ν α ω ς τα Κ ε ν τρ ικ ά γ ρ α φ ε ία το ν

Fuhrer, α ν σ υ ν ε χ ίσ ο υ ν ν α μ ε π ιέ ζ ο υ ν . Κ α ι π ρ ό σ θ ε σ ε :

-Κ α τα φ τά ν ο υ ν α κ ό μ α μ ε ρ ικ ο ί Ισ π α ν ο ί α π ρ ο σ α ν α το λ ισ μ έ ν ο ι κ α ι το υ ς β ο η θ ά ω ό π

Χ ω ρίς να του ζη τήσ ω τίπ οτα μ ου χά ρισ ε λίγο κ α φ έ κα ι

μ ερικά μ που κά λια κονιάκ , για τα οπ οία ένιω σα μεγάλ η ευγνω μ οσ ύνη .

Μ ια α πό εκείνες τις μέρες συνάντησα έναν Ισ πανό α πό την"Κ υανή" Μ ερα ρχία που είχε μείνεισ ιη Γ ερμ ανία . Ζ ούσε μ ε

την ιδιοκ τήτρια ενός κα τασ τήμ α τος. Τ ον γνώ ρισ α σ την κα

φ ετέρια που οι Ισ πα νοία πο κα λο ύσ α ν" Cafe de los Cuernos"

επειδή οιτοίχοι ήταν διακο σ μ ημ ένοι με κεφ άλια ελα φ ιώ ν.

Ο ά ντρα ς εκείνος ή ταν κου ρα σ μ ένος α π ό τη ζω ή πο υ έ

κα νε κα ι φ λεγότα ν α π ό τη ν επιθυ μ ία να επ ισ τρέψ ει σ την

Ισ πα νία , τον εμ πόδιζε όμο)ς ο φ όβ ος για το τι θα του σ υνέ

βα ινε επειδή εγκα τέλειψ ε την μ ονά δα του τη ν ώ ρα του επα

να π α τρισ μ ο ύ . Μ ε κά λεσε να π ά ω σ το σ πίτιτου εκείνο το

βράδυ, θα έφερνε μια φίλη του, καιθα περνούσαμε μια ευ-

χάρισιη βραδιά.

-Θ α δ ε ιπ ν ψ ο υ μ ε σ το σ π ίτ ι κ α ι θ α π ε ρ ά σ ο υ μ ε έν α ε υ χ ά ρ ισ π ο ξ ε ν ύ χ τι- μ ο υ υ π ο σ χ έ θ

Τ ο ξενύχτι πα ρα τά θη κε ω ς τα ξημ ερώ μ ατα. Ν ομ ίζω ότι




τα επιχειρ ή μ α τα μο υ έπεισ α ν τον φ ίλο μο υ, για τίμ ερικές

μέρες αργότερα γύρισε σιην Ισπανία.

Σ την διάρκ εια τη πα ρ α μ ονή ς μου στο Κ όνιγκσ μ περγκ ε

πισ κέφ τηκ α δυο φ ορ ές το στρατόπ εδο του Σ τά μ πλα τ. Π ή γα

με την γερμ α νική στολή κα ιτις επω μ ίδες του λοχαγού . Ο υ

πο λο χα γός Π ά μ τερ με χαιρέτησ ε χτυπ ώ ντα ς τα τα κο ύνια

τόσ ο δυνα τά που ο ή χος θύμ ιζε κα νονιοβ ολ ισ μ ό, και οι σ υ-ναγο)νιστές μ ου φ ά νη κα ν ικα νοπ οιη μ ένοι, κα ι μ ε χα ιρέτη

σα ν μ ε σ εβα σ μ ό κα ι σ υμ πά θεια . Α πό την π ρώ τη κιόλα ς ε

πίσ κεψ η αντιλή φ θηκ α κάτι πα ρά ξενο στην α τμ όσ φ α ιρα .

Υ πή ρχε μ ια γενική δυσ α ρέσ κεια , κα ι μ όνο ο φ όβ ος κρ α

τού σ ε εκείτου ς σ τρατιώ τες, πο υ είχαν β α ρεθείτη ν ζω ή στο

σ τρα τόπ εδο και είχαν κο υρ α σ τεία π ό την εκπ α ίδευσ η τη ς

οπ οία ς δεν κα τά φ ερνα ν να κ ατανοή σ ου ν τον τελικό σ κο πό .Π ολ λο ί α π ό α υτούς είχαν αγο)νισ τεί σ τον π όλ εμ ο της

Ισ πα νία ς, οι περισ σ ότεροι σ τη "Κ υανή" Μ ερα ρχία , και αυ

τό που επιθυμούσ αν ήταν δράση , "tomate" όπω ς το έλεγαν.

Ο χειρότερος εχθρ ός του σ τρα τιώ τη είναι η α π ρ α ξία . Σ τη

δεύτερη επίσ κεψ η μου πλη ρο φ ορ ή θη κα ότι οι Β άσ κοι εί

χα ν εγκα τα λείψ ειτο σ τρα τόπ εδο εκείνη την η μ έρ α για να

πά ρου ν μ έρος στην οργά νω σ η T O D T . Έ μ εινα όλο το βρά

δυ με τους συναγω νιστές μου, gallieghi, εκείνη την ομάδα

πο υ σαν πρα γμα τικο ίσ ω μ ατοφ ύλα κες, συνέχιζαν να τηρο ύν

το σύνθημ α: " λ ο ι γ ι α έ ν α ν κ α ι ο έ ν α ς γ ι α ό λ ο υ ς ".

Ό τα ν επέσ τρεψ α στο ξενοδοχείο είχε βρα διά σ ει πλέον.

Σ το χολ μ ε περίμ ενε η ομ ά δα τω ν Β ά σ κω ν μ ε του ς οπ οίου ς

23



B e r l i n A V i d a ο M u e r t Ε

μ οιρά σ ιη κα τα δώ ρα του λοχαγού Ο κό α . Έ δω σ α το κονιάκ

και τον κα φ έ σ ιον Ζ α μ π ά ρ α και στον Κ ίσ ιου για το μ οιρά σ ουν κα ι συους άλ λους. Α ργό τερα έμ α θα ότιτα είχαν κρ α

τήσ ει για τον εαυτό του ς.

Τ ο επόμ ενο πρω ί, τα ξημ ερώ μ α τα , άκ ουσ α χτυπ ήμ α τα

σ ιη ν πό ρτα του δω μ α τίου μου . Π ετά χτη κα πά νω , μισ οκο ι-

μ ισ μένος, άνοιξα την πόρ τα κα ι β ρέθη κα μ προσ τά σ ε έναν

α γγελιοφ όρ ο του Γ ενικού μα ς Ε πιτελείου. Μ ε π λη ρο φ ό ρη

σ ε ότι έπρεπε να π α ρουσ ια σ τώ στο σ ια θμ ό ιιριν α π ό τις εν

νιά το πρ ω ί, έτοιμος να αναχω ρή σω για έναν προορισ μ ό που

εκείνη τη σ τιγμ ή δεν γνώ ρ ιζε, κα ι π ο υ τελικ ά ή ταν το

Cauterets, ένα χω ριου δά κι πο υ βρ ισ κό ταν σ ιη ν κα ρδιά τω ν

Γ αλλικώ ν Π υρη ναίω ν.

Σ την κ εντρικ ή είσ ο δο του σ τα θ μ ο ύ μ ε π ερ ίμ ενε ο

Φ όρ τζες, ο στρα τιώ της πο υ με είχε ξυπνήσ ειπρ ιν α π ό μερι

κές ώ ρες. Μ ε σ υνόδεψ ε σε ένα βαγόνι πο υ βρισ κό ταν σε μια

εγκα ταλειμ μ ένη α π οβ ά θρ α , πο υ ήταν ή δη κα τειλη μ μ ένο α

πό εκείνους που θα έπα ιρνα ν μ έρο ς σ ιη ν επιχείρησ η . Η ορ-

γάνω σ η του τα ξιδιού κα ιτου εφ οδια σ μ ού ήταν ευθύνη του

λοχία Σ ταλ, που είχε μ ελετήσ ειτη ν δια δρ ο μ ή εξετάζοντα ς

όλες τις λεπτομέρειες.

Ό τα ν φ τά σ α μ ε στο Β ερολίνο ήταν π ερίπο υ μ εσ άνυχτα.Ε κεί επιβιβά σ τηκ ε ο λοχαγός Τ έγκερ τ, π ου συνέχισε το τα

ξίδι μ α ζί μ ας.

Σ το σ ια θμ ό επικρα τούσ ε απ όλυ το σ κοτάδι. Ο ι πυ ρσ οίέ

ριχναν τις φ ω τεινές τους ακτίνες σ το έδα φ ος. Ο ι ά νθρ ω ποι

περπατούσαν με γοργό βήμα, ανοίγοντας δρόμο με τους

αγκώ νες και βρίσκοντας τους άλλους, εκείνοι που έπρεπε, με

φ ω νές, α πό τη σ τιγμή πο υ η όρ α σ η δεν χρη σ ίμ ευε σ ε τίποτα.

24



Π ε θ α ί ν ο ν τ α ς σ τ ο Β ε ρ ο λ ί ν ο

Μ ετά α πό μια σ τά σ η δυο ω ρώ ν, το βαγόνι μ ας ενώ θηκ ε

μ ε μ ια π ο μ π ή πο υ κα τευθυνόταν σ εη Γ αλλία. Β γήκ α μ ε α ργά α π ό το Β ερολ ίνο, μ ε χίλιες προ φ υλά ξεις, αλλά μ όλ ις α

φ ή σ α μ ε πίσ ω μ α ς τη ν πρ ω τεύου σ α του Τ ρίτου Ρ άιχ, όλα ε

πα νήλ θα ν στον κα νονικό ρυ θμ ό. Ό λ ο ι θέλαμ ε να κο ιμ η

θού μ ε, αλλά κανείς δεν το κατάφ ερνε. Μ α ς α πα σ χολο ύσ ε η

πιθα νότη τα μ ή πω ς μ α ς επιτεθεί η σ υμ μ α χική α ερο π ορ ία ,

πο υ εκείνο το διά σ τημ α ήταν πολΰ δρα σ τήρ ια , και έτσι πε

ρά σ α μ ε τη νΰχτα ξάγρυπ νοι. Μ όλις ξημ έρω σ ε, φ ά γα μ ε με

ρικά σά ντουιτς κα ι οι περισ σ ότερο ι α π ό εμά ς κ οιμ ή θη κ α ν

λίγες ώ ρες. Ε ίμ α σ τε πολΰ τυχερ οί, για τίή ταν σ π ά νιο ένα

γερμανικό τρένο να μην δεχτείκάθε τόσο μια επίθεση από

τα αγγλο-α μ ερικά νικα β ομ βα ρδισ τικά . Ά λλω στε όσ ο κα ι αν

φ αίνεται απίσ τευτο, μ α ς ά φ η σ α ν ανενόχλη τους για όλη την

διά ρ κ εια του ταξιδιο ύ. Ο ύτε ένα α ερ ο π λά νο δεν α σ χο λή

θηκε μαζίμας.

Ο λοχίας Σ ταλ είχε τακ τοποιήσ ειτα πάντα τόσ ο σχολα στι

κά π ου το ταξίδι, χω ρίς κα μ ία ενόχλη σ η α π ό την α ερο πορία ,

ήταν σχεδόν τέλειο. Μ πο ρέσ αμ ε να απολαύσ ουμ ε το τοπ ίο και

να επισ κεφ τού μ ε όλα τα γαλλικά χω ριουδ ά κια σ τα ο ποία το

βα γόνι μ α ς έπρ επε να ενω θείμ ε άλλο τρένο. Φ τά σ α μ ε σ την

Λ ούρδη χω ρίς να σ υμ βείτίπο τα το αξιοσ ημείω το. Α πό εκείμε

ρικά φορτηγά μας μετέφεραν στο Cauterets.

Σ το Cauterets μ είναμ ε στο ξενοδο χείο Π α ρ κ . Ο α ρ χη γός της ο μ ά δα ς ήταν ο λο χα γός Τ έγκερτ, π ου είχε για β οη

θό τον λο χία Σταλ, ορ γα νω τή του ταξιδιού. Η υπ ό λο ιπ η ο

μ ά δα ήταν εντελώ ς α νομ οιογενής. Ό λ ο ι Γ ερμα νοί, που ό

μ ω ς δεν σ κεφ τόντουσ αν όλοιτη νίκη . Μ ετά α π ό δέκα μ έρες

π α ρ α μ ο νή ς έφ τα σ ε ένας διπ λω μ ά τη ς πο υ σ ε όλη τη διά ρ

κεια του π ο λέμ ου είχε π α ρ α μ είνει σ τη ν Γ ερμ α νικ ή π ρ ε

σ βεία τη ς Μ α δρ ίτης, και π α ρ ίσ τανε τον δια νο ού μ ενο.

25



BERLI N AVI DA MUERTE

Ε πιβεβαίω νε την φ ρά σ η ίο υ μεγάλου μας σ υγγρα φ έα και δι

πλω ματικού υπαλλήλου, August in de Foxa:" ε ίχ α έ ν α γ ιο δ ι

π λ ω μ α τικ ό υ π ά λ λ η λ ο , κ α ι έ ν α ν ά λ λ ο ε ξ ίσ ο υ α ν ό η το ". Ο Τ έγκερτ τον άφ ηνε να μιλάε

σλάβει σα ν υπ ολο χαγό-διερμ ηνέα, κ αι περνούσ ε την η μ έρα

του κολλημένος στον λοχαγό, έτοιμος να εκτελέσειτην πα

ρα μ ικρή του επιθυμ ία, με σκυλίσια αφ οσ ίω σ η . Ο Μ ισέλ, λο-

χίας-συντονιστής, ήταν ένας παχύς άντρας με ευχάριστο χα

ρα κτήρ α , είχε γυρίσ ειόλο τον κόσ μ ο και είχε ζήσ ει α ρκετό

κα ιρό σιη ν Ν ότια Α μ ερική . Ο Κ έλλερ, ο υπ ολο χαγός-διερ-

μ ηνέας, ψ ηλ ός κα ι α δύνατος, νοσταλγούσ ε την επο χή που

πέρ α σ ε μ ε την "Κ υανή Μ ερα ρχία ". Μ ιλούσ ε τέλεια τα κα -

σ τιλιά νικα , επ ειδή είχε δο υλέψ ει για αρκ ετά χρ όνια στην

Ισ πα νία σα ν εμπ ορ ικό ς α ντιπρό σ ω πος.

Έ να ς ά λλος α ξιω μ α τικ ό ς της ο μ ά δα ς ή τα ν ο λο χία ς

Χ άζεολ, πρ ώ η ν σ ύνδεσμ ος α νά μ εσα στο Γ ερμ α νικό

Ε πιτελείο και την "Κ υανή" Μ ερα ρχία . Ο Γ κιγερμ όΦ ονκά σ τερ είχε γεννηθεί σ την Ισ πα νία και ήταν μ έλος της

Π α λιά ς Φ ρο υρ ά ς της Φ ά λα γγα ς. Ε ίχε όμ ω ς διπλή υπ ηκ οό

τητα κα ι βρισ κόταν εκεί σ αν Γ ερμ ανό ς σ τρα τιώ τη ς-διερμ η-

νέας. Σ την Ισ πα νία ή ταν υπά λλη λο ς τρα π έζης και δούλευε

στο Μ πανέστο. ·

Ε ίκοσ ιτέσ σερις ώ ρες μ ετά α π ό την ά φ ιξη μ ας, ο λοχαγός

σ υγκά λεσε μ ια σ ύσ κεψ η α ξιω μ α τικώ ν για να μα ς εξηγήσ ειτο σ κοπό που μ α ς είχε φ έρει σ ε εκείνο τον τόπ ο :

Η α ποσ τολή μ α ς- είπε ο λοχα γός Τ έγκερτ- είναινα διευ

κολύνουμε την διέλευση σε όλους εκείνους τους Ισπανούς

που εθελοντικά θέλουν να περάσουν τα σύνορα για να πολε

μήσ ουν στο πλευρό του Γ ερμ ανικο ύ στρατού. Ε πειδή το μό

νο που μ πορ ού μ ε να κά νουμ ε είναι να τους υπ οδεχτού μ ε α

πό αυτή την πλευρά τω ν σ υνόρω ν, καινα τους προ σ φ έρουμ ε

20




τα μ έσα για να ενω θούν μ ε τον δικό μ α ς σ τρα τό, έχουμ ε κα

νονίσει μ ε τη ν Ισ πα νική π λευρά , κ ά πο ιοι α ξιω μ α τικο ί πο υ

είχαν υπ ηρετήσ εισ τη "Κ υανή" Μ ερα ρχία να εκτελέσουν μ ιαυπη ρεσία υποσ τήρ ιξης. Έ τσι ώ σ ιε να α πο σ πά σ ου μ ε έναν α-

ξιω μ α τικό -δ ιερμ η νέα και έναν σ τρα τιώ τη σ την Χ εντά για ,

για εκείνους που θα περάσουν τα σύνορα στην περιοχή της

Guipuzcoa καιτης Ν α βά ρρ α . Θ α τοπο θετήσ ουμ ε ένα άλλο

α π όσ πα σ μ α στο Π ά ου , για εκείνους πο υ θα περά σ ου ν τα σύ

νορ α στην περιοχή τω ν Π υρ η να ίω ν τη ς Α ρα γονία ς, και ένα

τρίτο α π ό σ π α σ μ α στο Π ερπ ινιά ν, για εκείνους πο υ θα έρθουν α π ό την περιοχή της Κ αταλονία ς.

Τ ο πρ οσ ω πικό ανα χώ ρη σ ε α μ έσω ς για τα συγκεκριμ ένα

σ η μ εία , και μετά α π ό τρεις η μ έρες η υ πη ρεσ ία λειτουργού

σ ε θα υμ ά σ ια . Κ ά θε πρ ω ίλάμ βα νε μ έσω ρα διοφ ώ νου τις ει

δή σ εις για ότιείχε σ υμ βείτη νύχτα σ τα τρία α πο σ π ά σ μ α τα ,

κα ι μ ια άλλη νυχτερινή επικο ινω νία μα ς πλη ροφ ορούσ ε για

τα γεγονότα τη ς η μ έρα ς. Μ ερικές εκα τοντάδ ες Ισ π α νο ί ε

θελοντές πέρασαν τα σύνορα.

Σ ύντομα α ποκ τήσ αμ ε και μ εταφ ορικά μέσα . Ο λοχαγός

επέταξε τρία αυτοκίνητα, με τα οποία διατηρήσαμε μια ά

μ εσ η επ ικοινω νία μ ε τις τρεις ομ ά δες.

Μ ετά α π ό μερικές μέρες ο λο χαγός Τ έγκερτ έλαβε διατα

γή να παρο υσ ιασ τείεπειγόντω ς στον σ τρα τηγό που διοικο ύ

σε εκείνη την περιοχή κα ι διέμενε στο Μ πιαρίτζ. Μ ε κά λεσε

να πά ω μ α ζί του , μ ε δυο σ τρα τιώ τες για σ υνο δεία .

Τ α ξιδέψ α μ ε μ ε μ ια σ α ρα βα λια σ μ ένη Σ ιτροέν, οιδυο στρα

τιώ τες κι εγώ παρα μ είνα μ ε στο αυτοκίνητο ενώ ο Τ έγκερτ πή

γαινε για να σ υσ κεφ τείμε τον σ τρα τη γό. Η σ υζή τη σ η διή ρ

κεσε πολύ ώ ρα , καια π ό ότι έμα θα αρ γότερα υπή ρξε πολύ έ

ντονη. Μ ετά α π ό δυο ώ ρες εμ φ ανίσ τηκ ε ο λοχα γός, χαμ ογε

λαστός ανέβηκε στο αυτοκίνητο καιδιέταξε τον οδηγό:

27



Berlin A Vida Muertk

-Σ το Σ α ν Χ ο ν ά ν ν τε Λ ο ν ζ .

Στο δρόμο μου διηγήθηκε τιτου είχε πειο στρατηγός:

Έ χει πάθει εμμ ονή με τους "maquis" και θέλει να σχη-

ματίσουμε μια μονάδα με τους Ισπανούς που περνούν τα σύ-

νορα για να ελέγξουμ ε την περιοχή του Π ά ου και του

Ο λορόν, δηλαδή όλη τα κεντρικά Π υρηναία, όπου βρίσκο-

νταιοιπερισσότεροιαπό εκείνους που πολέμησαν σε μια α-

πό τις πιο διάσημες Μ εραρχίες της Δ ημοκρατίας, την 43η,

υπό τη διοίκηση του Α ντόνιο Μ πελτράμ, "El Esquinazado"

υποκινητές καιυποστηρικτές τω ν "maquis". Α ρνήθηκα κά-θετα, καθω ς η αποστολή που μου έχειαναθέσειτο Γενικό

Επιτελείο είναιεντελούς διαφορετική. Ο στρατηγός είναιπο-

λύ ανήσυχος επειδή, σύμφ ω να με την ά ποψ η του, οιμόνοι

που μπορούν να του δη μιουργήσ ουν πρόβ λη μ α είναι οι

Ισπανοί αντάρτες.

Ε κείνη η ήσυχη ζ(οή, μακριά από το μέτω πο του πολέ-

μου, δεν ήταν για μένα. Κ αθώ ς περνούσαν οιμέρες ολοένααυξανόταν η ανησ υχία και η ταρα χή μου. Α ισθανόμουν σε

εκείνη την ομάδα σαν τη μύγα μέσα σ ιο γάλα , καισε ένα α-

πό τα ταξίδια που έκανα με τον λοχαγό Τέγκερτ του το είπα:

- ε ν ε ίσ α ι ε υ χ α ρ ισ τη μ έ ν ο ς μ α ζ ί μ α ς ;-μ ε ρ ώ τη σ ε .

-Δ ε ν ε ίν α ι α υ τ ό , λ ο χ α γ έ - τ ο υ ε ίπ α . Θ α ή θ ε λ α ό μ ω ς ν α κ α τ α λ ά β ε τε π ω ς α ισ θ ά ν ο μ α ι

-Θ α α σ χ ο λ η θ ώ μ ε τη ν π ε ρ ίπ τ ω σ η σ α ς κ α ι σ α ς υ π ό σ χ ο μ α ι ν α κ ά ν ω ό τ ι ε ίν α ι δ υ ν α τ ό

Στις αρχές Ιουνίου έφ τασε η είδηση ότιοιΆ γγλοιβομβαρδίζονταν α πό τα

28




Γ ερμανικό όπλο , που απο τελούνταν α π ό τηλεκα τευθυνόμ ε

νους πυ ρα ύλο υς με εκρη κτικά . Η άλλη ό ψ η του νομ ίσ μ α τος

ήταν ότι οι Σ ύμ μ αχοι είχαν α πο βιβα σ τείσ τη Ν ορ μ α νδία .

Ε κείνο τον κα ιρό δεν γνοόριζα α κ όμ α τη ν ιδιοσ υγκρασ ία

του Α γγλικού σ τρα τού. Π ίσ τευα στην π ρ ο π α γά νδα , σε ότι

μ ου είχαν πει οι εχθρο ίτου ς κα ι πο υ απ είχε πο λΰ α π ό την

π ρα γμ α τικ ότη τα. Ό τα ν οι περ ισ τά σ εις μ ε έφ ερα ν αντιμ έ

τω π ο μ ε ορισ μ ένους πολεμ ισ τές εκείνη ς της εθνικό τητας

στις Α ρδέννες, άλ λα ξα γνώ μ η κα ι μ π ό ρ εσ α να εκτιμ ήσ ω το

θά ρ ρ ο ς τους να π ρο ελα ύνο υν α δια φ ο ρ ώ ντα ς εντελώ ς για

τον κίνδυνο κα ινα υπερα σ πίζονται λίγο-λίγο το έδα φ ος που

είχαν κατακτήσει.

Γ ια αυτό α ρχικά νόμ ισ α ότι η α π ό β α σ η ήταν μ ια σ τρα

τηγική κίνη σ η που είχε προετοιμ ά σ ειτο Γ ερμ α νικό Γ ενικό

Ε π ιτελείο για να κ α τα σ τρέψ ει τον εχθ ρ ό επίγεια . Ο ι

Σ ύμ μ α χοι είχαν πέσ ει μ ε α φ έλεια στην π α γίδα π ου του ς εί

χαν σ τήσ ει οι Γ ερμ ανοί...Η πρα γμ α τικότη τα ήταν εντελώ ς δια φ ορετικ ή !

Μ ερικές μέρες μετά α π ό τη ν συζήτησ η μ ου μ ε τον λοχαγό

μ ε κά λεσα ν να πα ρο υσ ια σ τώ επειγόντω ς σ το Σ αν Χ ουά ν ντε

Λ ουζ, όπο υ επιχειρούσε ένα τμή μ α τω ν Γ ερμ ανικώ ν μ υσ πκ ώ ν

υπη ρεσιώ ν. Ο επικεφ αλής του τμ ή μ α ιος, υπο λοχα γός Κ έλλερ,

με πα ρο υσ ίασ ε σε έναν άλλο Γ ερμ ανό που μ ιλούσε τέλεια κα-

στιλιάνικα . Ε ίχε παντρευτείσ την Ισ πα νία κα ι η γυνα ίκα τουμ ε τα τρία τους π α ιδιά ζούσ αν σ ιη Μ α δρ ίτη. Μ όλις μ α ς σ ύ

στησε ο Κ έλλερ μ α ς ά φ η σ ε μό νους.

Κ αθίσ αμ ε σ ε μια έρη μ η πα ρα λία , όπο υ δεν υπ ή ρχα ν λου

σμ ένοι, πα ρό λο που ήταν κα τακα λόκ αιρο . Ο ιμ όνοι που φαι-

νόντουσ αν ήταν οι Ισ πα νοί που είχαν περά σ ει πα ρά νομ α τα

σύνορα για να ενω θούν με τις δυνά μ εις που συνέχιζαν να μ ά

χονται εναντίον του κομ ουνισ μ ού. Θ υμ ά μ α ιτα ονόμ ατα τω ν

29



Berlin A Vida Muerte

Ρ αμ όν Μ παίλλο, Π ονς, Π ριέτο, Π εσκ έρα.. . υπ ήρ χαν πολλοί

α κό μ α τω ν οπούον έχω ξεχάσειτα ονόμ ατα. Ό λο ι εθελοντές,

σ υμ πα τριώ τες κα ι ενω μένοι α π ό ένα κοινό ιδανικό . Σ αν κα

λοίΙσπ ανοίόμ ω ς σε α ναρ χική μο ρφ ή . Α πό την πρ ώ τη μ έρα

πο υ ήρθα ν είχαν αρχίσ ει οι ίντριγκες κα ι οι σ υκ οφ αντίες.

Π αρ ουσ ιάσ τηκ αν μ πρ οσ τά μου σε ομ άδες και όλοιμ ου

ζήτησαν να καταταγούν σε ορισμένες υπηρεσίες για τις ο

πο ίες είχαν ακο ύσ ει, π ου ό μ ω ς δεν γνώ ριζαν. Τ ους ά κο υσ α

και κατέληξα στο σ υμ πέρα σ μ α ότιλίγα πρά γμ α τα μπ ορο ύ

σαν να κάνουν.

Δ εν ήταν αυ τό όμ ω ς πο υ μ ε κρ ά τη σ ε ξά γρυ πνο αλλά η

πρότασ η που.μ ου έκα νε σ ια μέσ α Ιουνίου ο Β ίκτορ Κ όρτις,

ο Γ ερμ ανός που μου είχε συσ τήσ ειο Κ έλλερ. Ο Κ όρτις υπ η

ρετούσε στις Μ υσ τικές Υ πηρεσ ίες του Γ ερμανικο ύ στρατού ,

αχανείς κα ι περίπλ οκ ες. Μ ου έδω σ ε λεπτομ ερείς πλ η ρο φ ο

ρίες σ χετικά μ ε τις Υ πη ρεσ ίες, χω ρίς να μου π ει προφ α νώ ς

που ήταν τοποθετημένοι, ούτε που θα με έστελναν αν δεχόμου ν να σ υνεργασ τώ . Μ ου άφ η σ ε δυο μ έρες για να το σκ ε

φ τώ . Θ υμ ά μ α ι ότι ήταν Σ άβ βα το καιότι ο Β ίκτορ μου είπε

ό τι σ κ εφ τό τα ν ν α π ερ ά σ ει το σ α β β α το κ ύ ρ ια κ ο σ τη ν

Ισ πα νία , στο Σ αν Σ εμ πά σ τια ν, ό που τον περίμ ενε η γυναί

κα του μ ε τα π α ιδιά του ς, που είχαν έρθει α π ό τη Μ α δρ ίτη

για να π ερά σ ουν μ ερικές ώ ρες μ α ζίτου.

Ε κείνο το από γευμ α π ή γα στην Μ πα ϊόνα και πέρα σ α τηνΚ υρ ια κή με κά ποιους φ ίλους. Τ ο περιβά λλ ον είχε αλλά ξει

εντυπω σιακά . Ο ι Ισ πα νοίπ ρόσ φ υγες και μερικοί Γ άλλοι,

άρχιζαν να σηκώ νουν κεφ άλι.

Ε ίχα ζήσ ειτην κα τά σ τα σ η του 1940, όταν πα ρ α χω ρο ύ

σα ν α κόμ α κα ιτο πεζοδρό μ ιο στους Γ ερμα νούς στρα τιώ τες.

Τ ώ ρα , οι Γάλλοι περπα τούσ αν με προτεταμ ένο τον θώ ρα κα

και κινώ ντας πρ οκ λη τικά τα μ π ρά τσα . Π ερίμ ενα ν τη ν υπο -

30




χώ ρ η σ η εκείνω ν τω ν σ τρα τιω τώ ν πο υ τόσ ο είχαν σ εβα σ τεί

και με τους οποίους ακόμ α δεν τολμούσαν να σ υγκρουστούν,

παρόλο που ή ταν χίλιοι εναντίον ενός. Β ρισκόντουσαν όμ ω ς

εκείκα ι εκείνοι οι Ισ πα νοί πο υ είχαν ελευθερω θεί α π ό τα

σ τρα τόπ εδα συγκέντρω σ ης, όπ ου τους είχαν κρ ατήσ ει οι

Γ άλλοια πό τότε που πέρα σ αν τα σύνορα, ώ σ που έφ τασ αν οι

Γ ερμ ανοί σ τρα τιώ τες, έκοψ α ν το α γκα θω τό σ υρ μ α τόπ λεγ

μα και τους επέτρεψ α ν να ζήσουν ελεύθεροι.

Ό τα ν επέσ τρεψ α στο Σ αν Χ ουά ν ντε Λ ουζ ή ρθα ν να με

σ υναντήσ ουν ο Π εσκ έρα , ο Μ πά ιλλο κα ι ο Π ριέτο. Ε ίχαν

κα υγα δίσ ει μ ε τον Π ονς, τον οποίο θεω ρού σ α ν δειλό, έναν

ελεεινό ιουδαίο, και με διαβεβαίω να ν ότιόντω ς ήταν.

- σ χ η μ η τα κ τ ικ ή α ν θ έ λ ετε ν α α γ ω ν ισ τε ίτε ε ν ω μ έ ν ο ι- τους είπα.

Ε γ ώ δ ε ν α ν ή κ ω π λ έ ο ν σ τψ Ισ π α ν ικ ή Μ ο ν ά δ α , κ α ι α ύ ρ ιο φ ε ύ γ ω

γ ια ν α λ ά β ω μ έ ρ ο ς σ ε μ ια ά λ λ η υ π η ρ ε σ ία .

Μ ε κα τέκλυσ αν με ερω τήσ εις αλλά η περ ιέργεια του ς έμεινε α νικα νοποίη

Ο Β ίκτορ Κ όρτις πα ρο υσ ιάσ τηκε σ υνεπής στο ρα ντεβού,

στο ίδιο ση μ είο όπο υ είχαμ ε σ υνα ντηθ είτην πρώ τη φ ορά .

-Τ ι α π ο φ ά σ ισ ε ς; - μ ε ρ ώ τη σ ε

-Η α π ά ν τη σ η μ ο υ ε ίν α ι θ ε τικ ή - α π ά ν τη σ α .

Ο Β ίκτορ με αγκά λιασ ε, με ειλικρινή χαρά .

-Χ α ίρ ο μ α ι ιδ ια ίτε ρ α π ο υ θ α π ά ρ ε ις μ έ ρ ο ς σ τ η ν υ π η ρ ε σ ία μ α ς . θ α π ρ ο σ α ρ μ ο σ τ ε ίς

-Σ ε ε υ χ α ρ ισ τ ώ γ ια τ η ν κ α λ ή γ ν ώ μ η π ο υ έ χ ε ις γ ια μ έ ν α , ό μ ω ς δ ε ν θ α ή θ ε λ α ν α σ ε α

-Ξ έ ρ ω το έ δ α φ ο ς σ το ο π ο ίο π α τά ω - α π ά ν τη σ ε ο Β ίκ τ ο ρ .

Ε το ιμ ά σ ο υ . Σ τις δ υ ο α ν α χ ω ρ ε ί έ ν α τρ έ ν ο γ ια το Μ π ο ρ ν τ ό . Ε κ ε ί θ α



BERLIN A VIDA Ο MUERTE

σου δωσουν όλα τα έγγραφα και στη συνέχεια θα πάμε mo Παρίσι.

Ταξιδέψαμε μόνοι, σε ένα βαγόνι πρώτης θέσης. Στην

διάρκεια του ταξιδιού, ο Βίκτορ μου μίλησε για την Ισπανία,

για την οικογένεια του, για τον πόλεμο και για την

Υπηρεσία. Ήταν ένας άνθρωπος με αυθόρμητο χαρακτή

ρα, συμπαθής, καλός ομιλητής, φανατικός εθνικοσοσιαλι-

στής και Γερμανός από κάθε άποψη. Ήταν διατεθειμένος

να κάνει τις μεγαλύτερες θυσίες για την πατρίδα και τα ιδε

ώδη του. Τα πάντα πάνω του έδειχναν μεγαλείο ψυχής καιεντιμότητα.

Όταν φτάσαμε στον σταθμό του Μπορντό μας περίμενε

ένα αυτοκίνητο της Υπηρεσίας. Κατευθυνθήκαμε αμέσως

σε ένα σαλέ oca προάσιια, όπου ήταν εγκατεστημένο το ση

μείο διοίκησης. Ο Βίκτορ με σύστησε στους συναγωνιστές

του. ήταν δυο, ένας λοχαγός και ένας λοχίας, που μιλούσαν

τέλεια Γαλλικά και λίγα Ισπανικά.-Πρέηει να θυμάσαι το όνομα που θα έχεις από τώρα και mo εξής:

" Hauptman Κ ρόνος" - μου εί/ιαν. Όσο καιρό θα παραμείνεις σε

αυτή την Υπηρεσία δεν θα σε αναγνωρίζουμε με κανένα άλλο όνο

μα. Αυτά είναι όλα σου τα έγγραφα. Σήμερα είναι ήδη αργά, αλ

λά αν θέλεις μπορείς να βγεις. Αύριο θα επισκεφτείς την πόλη με

τον Βίκτορ και όσο θα οργανώνουμε το ταξίδι σου μπορείς να πη

γαινοέρχεσαι όπως θέλεις. Όπως θα είδες ο φρουρός στην πόρτα

είναι ντυμένος με πολιτικά. Ο κηπουρός επίσης ανήκει στην

Υπψεσία. Όταν όλα θα έχουν τακτοποιηθεί, θα φύγεις για το

Παρίσι, όπου βρίσκονται οι ειδικές σχολές.

Την επόμενη μέρα ξύπνησα πολυ νωρίς. Όταν κατέβη

κα, όλοι βρισκόντουσαν ήδη στην τραπεζαρία, όπου το πρω

ινό ήταν έτοιμο.

Αφού έφαγα πρωινό μου είπαν ότι έπρεπε να μου ετοι

μάσουν μια καρτέλα. Μου πήραν μερικές φωτογραφίες και



ΠΕΘΑΊΝΟΝΤΑΣ ΣΤΟ ΒΕΡΟΛΊΝΟ

απάντησα στις ερωτήσεις τους,. Αφου τελείωσε αυτή η δια

δικασία, μου έδωσαν άδεια να επισκεφτώ την πρωτεύουσακαι μερικές χιλιάδες φράγκα σαν προκαταβολή.

Βγήκα μόνος. Ο Βίκτορ μου ήταν ευγνώμων, γιατί έπρε

πε να κάνει κάποιες επισκέψεις πριν φύγουμε για το

Παρίσι. Κι εγώ είχα προγραμματίσει μια επίσκεψη. Ήταν

νωρίς και είχα στη διάθεση μου όλο το πρωινό. Άρχισα να

περπατάω αργά στην κατεύθυνση του μοναστηρίου όπου

διέμενε ο πατέρας Μπενίτο, ένας καπουτσίνος μοναχός που

είχε πολεμήσει στην Ισπανία σαν εθελοντής. Είχε γεννηθεί

στο Μπουργκος, σε μια ταπεινή οικογένεια. Τα τρία αδέρ

φια του ήταν επίσης καπουτσίνοι.

Ο πατέρας Μπενίτο ήταν ένας χαρακτηριστικός Ισπανός

"hidalgo" ποτέ δεν έπιασε το σπαθί για να σκοτώσει, αλλά

μόνο για να υπερασπιστεί την ψυχή. Ήταν ένας αγνός και

θαρραλέος άνθρωπος. Ζοΰσε για τους άλλους, λάτρευε την

διακονία του και κάθε φράση του εμπνεόταν από την συγ

χώρεση. Εργαζόταν ακατάπαυστα, και όπου συνέβαινε κά

ποια καταστροφή ο πατέρας Μπενίτο βρισκόταν εκεί για

να βοηθήσει . Απόλυτα πιστός στην αποστολή του, περπα

τούσε παντού με δύναμη και σιγουριά.

Πήρα τον δρόμο για το μοναστήρι, ενώ με την φαντασία

μου σκεφτόμουν ποιο θα ήταν το νέο μου πεπρωμένο.

Ξαφνικά σήκωσα το βλέμμα στον ουρανό και είδα πάνω από ένα κτίριο ένα κοντάρι με την σημαία μου, την σημαία

της Ισπανίας. Πλησίασα, την κοίταξα με αγάπη, και χωρίς

να μπορέσω να συγκρατηθώ, φώναξα: "Τι όμορφη που εί

ναι!" . εκεί βρισκόταν το Προξενείο μας. παρόλο που γνώ

ριζα τον γραμματέα, πέρασα από μακριά, αφου έριξα μια

τελευταία ματιά στο σύμβολο της πατρίδας.

Συνέχισα να περπατάω σε εκείνους τους σχεδόν έρημους

33




δρόμους, όπου ένιωθες τόσο πολύ τις συνέπειες του πολέ

μου, κατεστραμμένοι από τα συμμαχικά αεροπλάνα με τουςσυστηματικούς τους βομβαρδισμούς.

Σε μια από τις πιο ψηλές περιοχές της πόλης φαινόταν α

πό μακριά το μοναστήρι. Μόλις το διέκρινα, άθελα μου, ε

πιτάχυνα το βήμα μου, σαν να βιαζόμουν να φτάσω.

Χτύπησα το κουδούνι και ένας μοναχός μου άνοιξε την

πόρτα.

-Τι θέλετε;

-Δεν με γνωρίζετε;

-Α ναι! Είσαι ο Μιγκουέλ, ο φίλος του ηατέρα Μπενίτο. Ο πατε'-

ρας είναι εδώ, θα τον ειδοποιήσω αμέσως.

Σε λίγο άκουσα το γνώριμο βήμα του πατέρα Μπενίτο.

Πλησίασα. Με απλωμένα χέρια και μια έκφραση ικανοποίη

σης στο πρόσωοπο του έφτασε κοντά μου και αγκαλιαστήκαμε.

-Πως από εδώ;

-0 μόνος λόγος είναι να σας επισκεφτώ, αν γίνεται.

-Φυσικά και γίνεται! Έλα επάνω.

Και με οδήγησε στο κελί όπου κοιμόταν.

Ήταν από τα πιο ταπεινά. Ένα ράντζο με ένα στρώμα α

πό ψάθα και δυο κουβέρτες, δυο σαραβαλιασμένες καρέ

κλες, και βιβλία, πολλά βιβλία, στοιβαγμένα παντού. Πάνω

σε ένα τραπεζάκι ένας σταυρός, μερικά πακέτα, καπνός,

χαρτάκια και μια πίπα. Καθίσαμε. Άλλαξε παπούτσια, πήρε ένα πακέτο καπνό και μου είπε:

-Πάμε όπου θέλεις. Αν το επιθυμείς, μπορούμε να επισκεφτούμε

τον ιησουίτη πατέρα που διευθύνει τον Οίκο της Ισπανίας.

-Ναι, ας πάμε να τον δούμε.

Βγήκαμε από το μοναστήρι και πήραμε τον δρόμο για

τον Οίκο της Ισπανίας.

-Πωςβλέπεις τον πόλεμο; -

:ι-




με ρώτησε ξαφνικά ο πατέρας Μπενίτο.

-Το ζήτημα είναι αρκετά σύνθετο. Κάθε μέρα που περνάει οιΣύμμαχοι διαθέτουν περισσότερο εξοπλισμό και εμείς λιγότερο.

Δεν καταφέρνουμε να αναχαιτίσουμε την προέλαση τους. Οι κι

νήσεις τους είναι αργές, βέβαια, αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι

δεν καταφέρνουμε να σταματήσουμε αυτό το βήμα χελώνας.

-Δεν νομίζεις ότι οι Γερμανοί έχουν χάσει τον πόλεμο; Εγώ πι

στεύω πως ναι. Έχουν διαπράξει πολλά σφάλματα στις κατεχό

μενες περιοχές. Τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, ο ρατσισμός τους,

η αθεΐα τους, η αλαζονεία ενός λαού που πιστεύει ότι είναι ανώτε

ρος τους έχουν οδηγήσει σε μια πλήρη αποτυχία.

-Caramba! -αναφώνησα.

Δεν μιλούσες έτσι τον πρώτο χρόνο της κατοχής...

-Πράγματι, εκείνο τον καιρό πίστεψα αφελώς ότι αυτοί μπορού

σαν να κατακτήσουν την ειρήνη και την κοινωνική δικαιοσύνη, αλ

λά ήταν μια αυταπάτη. Ο κόσμος, μην έχεις καμία αμφιβολία, θα

συνεχίσει να βρίσκεται (πα χέρια των Ιουδαίων, που είναι οι αφέντες του χρήματος, και θα προχωρήσει σε μια κατεύθυνση εντελώς

υλιστική. Ο κομμουνισμός και ο καπιταλισμός αλληλοσυμπλη

ρώνονται. Και η Εκκλησία δεν κάνει τίποτα για να βρει λύση. Από

την άλλη πλευρά βλέπεις τι συνέβη (πην Ισπανία, η πλειοψηφία

δεν δείχνει να ενοχλείται με όσα συμβαίνουν. Εκεί, που έχουν τα

πάντα στα χέρια τους, θα μπορούσαν να υλοποιήσουν μια κοινω

νική πρόοδο χωρίς προηγούμενο... Μα πες μου εσύ που ήσουν αυ

τά τα τρία χρόνια που πέρασαν;

-Στο μέτωπο του Λένινγκραντ, με την "Κυανή" Μεραρχία, ύστε

ρα στην Ισπανία, και τώρα όπως βλέπεις, με τους Γερμανούς.

-Εντάξει, Μιγκουέλ, πες μου όσα μπορείς να πεις.

-Ναι, μπορώ να σου πω όσα ξέρω, όχι πολλά δηλαδή. Με ζήτησαν

στις Μυστικές Υπηρεσίες, αλλά ακόμα δεν ξέρω ποια είναι τα κα

θήκοντα μου ούτε που θα πάω. Μέχρι την τελευταία στιγμή δεν



BERLIN A VIDA Ο MU ER TE

θα μάθω λεπτομερώς την ακριβή απ,οοτολή μου.

Χωρίς να το καταλάβουμε είχαμε φτάσει στον Οίκο τηςΙσπανίας, όπου ζοΰσε ο ιησουίτης. Χτυπήσαμε το κουδούνι

και βγήκε ένα νεαρό αγόρι.

-Θέλουμε να δούμε τον πατέρα...

-Δεν ξέρω αν είναι εδώ- μας είπε.

Όσο πήγαινε για να μάθει , ο πατέρας Μπενίτο σχολίασε

με πικρία:

-Καταλαβαίνεις πόσο λάθος είναι να μαθαίνουμε στα παιδιά να

λένε ψέμ,ατα; Έτσι δεν μπορούν να σωθούν οι ψυχές.

Μετά από αρκετή ώρα, ο νεαρός ήρθε και μας οδήγησε

στην αίθουσα επισκέψεων όπου υπήρχαν μερικές πολυ

θρόνες και ένας μεγάλος καναπές. Περιμέναμε ακόμα, ώ

σπου εμφανίστηκε ο ιησουίτης. Μόλις μας είδε, κατευθύν

θηκε αμέσοος προς το μέρος μου:

-Hombre, εσείς εδώ!

-Ναι εδώ, και ήρθα να σας επισκεφτώ.-Η αλήθεια είναι ότι δεν περίμενα μια επίσκεψη σας.

-Εντάξει, να που είμαι εδώ- απάντησα

Επειδή δεν μας είχε προτείνει να καθίσουμε, μείναμε όρ

θιοι. Στο τέλος, μάλλον απρόθυμα, μας είπε να καθίσουμε.

-Και τι επιθυμείτε από μενα-ρώτησε.

-Τίποτα το ιδιαίτερο- απάντησα. Ήρθα μόνο για να έχω την ευ

χαρίστηση να σας χαιρετήσω.Τα λόγια μου φάνηκαν να του προκάλεσαν κάποια αντί

δραση.

-Καλά, καλά... Θα πάρετε κάτι;

Και χωρίς να μας αφήσει τον χρόνο να απαντήσουμε,

φώναξε το νεαρό που μας είχε υποδεχτεί.

-Θέλω να δοκιμάσετε ένα κρασί που μου δώρησαν χθες κάποι

οι φίλοι που ήρθαν από την Ισπανία. Θα σας κρατήσω συντροφιά

36




-Από αυτη τη στιγμή θα πάψετε να ονομάζεστε Μιγκουέλ Εζκουέρα

και θα γίνετε ο λοχαγός Κρόνος- είπε. Μεθαύριο σας περιμένουν

σι ο ξενοδοχείο Lutecia mo Παρίσι. Ο συνταξιδιώτης σου θα σε συνοδέψει στο γραφείο του συνταγματάρχη Μπόα, αρχηγό της

Υπηρεσίας, και θα πάρεις εντολές από εκείνον. Εκεί θα οου δώσουν

ότ ι χρειάζεσαι και θα σου εξηγήσουν τα πάντα λεπτομερώς.

Ήταν ήδη λίγο αργά, αλλά συνεχίσαμε να σχολιάζουμε

τα γεγονότα. Μιλήσαμε για τους συμμαχικούς βομβαρδι

σμούς συους συγκοινωνιακούς κόμβους της Γαλλίας, τα ερ

γοστάσια, δρόμους και σιδηροδρόμους. Εκείνοι ήταν από

λυτα σίγουροι για την τελική νίκη, χάρη στο μυστικό όπλο

που ο Χίτλερ θα χρησιμοποιούσε την κατάλληλη στιγμή.

Την επόμενη μέρα σηκώθηκα νωρίτερα από ότι συνήθι

ζα, αλλά όλοι οι άλλοι είχαν ήδη σηκωθεί. Μετά το πρωινό,

ο Βίκτορ μου θύμισε ότι έπρεπε να πάμε να δοΰμε τον ιη

σουίτη πατέρα για να λύσουμε το πρόβλημα του.

Ο Βίκτορ πήρε το δικό του αυτοκίνητο, και χωρίς να με

ρωτήσει τίποτα, βρεθήκαμε μπροστά στον οίκο της

Ισπανίας, εν ριπή οφθαλμού.

Κατεβήκαμε από το αυτοκίνητο και χτυπήσαμε το κου

δούνι. Μας άνοιξε ο ίδιος νεαρός της προηγούμενης μέρας

και μας οδήγησε στην αίθουσα αναμονής.

Επειδή είχα συζητήσει με τον Βίκτορ την πρώτη επίσκε

ψη, εκείνος είπε αυθόρμητα:

-Εδώ όλα είναι υποκρισία και ψέματα... είναι χειρότεροι εχθροί μας.Μόλις είχε τελειώσει την φράση του όταν εμφανίστηκε ο

ιησουίτης πατέρας, έτοιμος να έρθει μαζί μας. Μετά από τις

απαραίτητες συστάσεις, βγήκαμε και κατευθυνθήκαμε όλοι

μαζί στην στρατιωτική Διεύθυνση.

Μόλις φτάσαμε, μας οδήγησαν αμέσως στο γραφείο του

επικεφαλής συνταγματάρχη. Ο Βίκτορ πήρε τον λόγο, μιας

38




εξοχικούς δρόμους, προχωρώντας με αργή ταχύτητα. Ο ο

δηγός έδειξε σε όλες τις περιστάσεις να γνωρίζει στην εντέ λεια εκείνο τον λαβύρινθο από δρόμους. Επειδή όμως βια

ζόμαστε να φτάσουμε στο Παρίσι, ο αντισυνταγματάρχης

έδωσε διαταγή να επιστρέψουμε στον κεντρικό δρόμο. Όλο

το οδόστρωμα ήταν γεμάτο από φορτηγά, αυτοκίνητα και

τανκς. Δεν ήταν δύσκολο να παρατηρήσει κανείς ότι δεν ή

ταν μόνο οι άντρες που πήγαιναν να αναχαιτίσουν τα συμ

μαχικά στρατεύματα που είχαν αποβιβαστεί στη

Νορμανδία, από τη στιγμή που άλλες υπηρεσίες πλησίαζαν

τα Γερμανικά σύνορα.

Προχωρούσαμε αργά και οι συνεχείς στάσεις ήταν πολυ

εκνευριστικές. Πολλές φορές αναγκαστήκαμε να βγούμε α

πό το δρόμο για να μπορέσουμε να προχωρήσουμε μερικά

χιλιόμετρα. Ο ήλιος έλαμπε με όλη του την ομορφιά σε έ

ναν ουρανό χωρίς κανένα σύννεφο. Τότε άρχισαν να λά

μπουν στον ορίζοντα κάποια μεταλλικά σημάδια- ακούγονταν συνέχεια οι σειρήνες του συναγερμού και τα κλάξον

αυτοκινήτων και φορτηγών.

Ως δια μαγείας, ο δρόμος έμεινε ελεύθερος, και εκμε

ταλλευτήκαμε την ευκαιρία για να πατήσουμε τέρμα το

γκάζι και να κερδίσουμε τον χαμένο χρόνο. Τα αεροπλάνα

πλησίαζαν ολοένα και έδιναν την εντύπωση ότι διασκέδα

ζαν κάνοντας μια ήρεμη, χαλαρή βόλτα. Τα καταδρομικά χτυπούσαν συχνά και με πιρουέτες γεμάτες χάρη σχεδίαζαν

τις πιο παράξενες εικόνες σε εκείνον τον καταγάλανο ου

ρανό. Μερικές φορές έμοιαζαν να αγγίζουν τις κορυφές των

δέντρων στις επιθετικές τους καθόδους. Όταν τα αεροπλά

να βρέθηκαν ακριβώς από πάνω μας, δυο καταδρομικό; α

ποχωρίστηκαν από τον σχηματισμό.

-Προσοχή, έρχονται πάνω μας!

41




Πράγματι, χωρίς να μπορούμε να κάνουμε τίποτα για να

το αποφύγουμε, πέταξαν από πάνω μας μια φορά. Οι πυρο

βολισμοί τους έριξαν πάνω μας πέτρες και χώματα. Το αυ

τοκίνητο συνέχισε την πορεία του, εκείνοι όμως γύρισαν άλ

λη μια φορά. Κατόπιν διαταγής του αντισυνταγματάρχη, ο

οδηγός σταμάτησε το αυτοκίνητο κάτω από μερικά δέντρα,

λίγο έξω από το δρόμο. Κατεβήκαμε όλοι, για να αναζητή

σουμε καταφύγιο κοντά σε μερικά πεΰκα, και εκεί καθίσαμε

περιμένοντας οι κυνηγοί να ξεχάσουν το θήραμα. Όταν εί

δαμε ότι τα αεροπλάνα απομακρύνονταν, εγκαταλείψαμετην κρυψώνα μας. βρήκαμε το αυτοκίνητο διάτρητο από

σφαίρες. Το σασί έμοιαζε με σουρωτήρι, αλλά ευτυχώς δεν

είχε χτυπηθεί η μηχανή ουτε το ντεπόζιτο της βενζίνης.

Συνεχίσαμε το ταξίδι μας με συνεχείς στάσεις, εξαιτίας των

στρατιωτικών μεταγωγών που εμπόδιζαν όλα τα περάσματα

και τις συχνές επισκέψεις της συμμαχικής αεροπορίας, που

εκείνο το διάστημα κυριαρχούσε στον ουρανό. Ταξιδέψαμεόλη νύχτα, με αρκετές δυσκολίες, και τα ξημερώματα φτά

σαμε στα προάστια του Παρισιού. Τότε, στο πρώτο καφέ που

βρήκαμε ανοικτό, ζητήσαμε κάτι να πιούμε, πήραμε τα σά

ντουιτς μας και αφου τα φάγαιιε ευπρεπιστήκαμε. Λίγο αρ

γότερα φτάσαμε επιτέλους στο ξενοδοχείο Lutecia.

Ο πύργος του Αϊφελ, το μουσείο του Λούβρου, η Πλας ντε

λα Κονκόρντ, η Οπερα... η Βιλλουμιέρ, με τις συνοικίες τουΠιγκάλ και της Μονμάρτρης. Ω, Παρίσι! Το ήξερα ήδη α

πό προηγούμενες επισκέψεις, σύντομες αλλά εποικοδομη

τικές. Τώρα ήμουν ξανά εδώ, και συνειδητοποίησα την ευ

θύνη που είχα αναλάβει μόλις διέσχισα το κατώφλι του ξε

νοδοχείου Lutecia.

Το ξενοδοχείο ήταν μια πραγματική μυρμηγκοφωλιά.

Διοικητές , αξιωματικοί και στρατιώτες πηγαινοέρχονταν

42




βιαστικά, μεταφέροντας έγγραφα από το ένα σημείο στο

άλλο. Ήταν δύσκολο να προχωρήσεις ανάμεσα σε εκείνοτο πλήθος με στρατιωτική στολή. Τελικά όμως καταφέρα

με να φτάσουμε στον δεύτερο όροφο.

Αφου παρουσιαστήκαμε στον αξιωματικό που βρισκό

ταν στην αίθουσα υποδοχής του επικεφαλής συνταγματάρ

χη εκείνης της υπηρεσίας, μας είπε να καθίσουμε ενόσω ε

κείνος πήγαινε να ανακοινώσει την άφιξη μας.

Δεν είχαμε ακόμα ανταλλάξει λέξη όταν ο ίδιος αξιωμα

τικός μας είπε να περάσουμε.

Ο συνταγματάρχης μας περίμενε όρθιος. Χαιρέτησε ε

γκάρδια τους δυο διοικητές που με συνόδευαν και μπόρεσα

να καταλάβω ότι οι τρεις τους εκτός από την στολή, ήταν ε

νωμένοι από μια βαθιά φιλία. Μόλις ολοκληρώθηκε η πα

ρουσίαση μου στον συνταγματάρχη μας είπε να καθίσουμε,

και έκανε το ίδιο κι εκείνος. Χωρίς άλλες συζητήσεις έφτα

σε απευθείας στο κεντρικό ζήτημα.-Hau pt ma nn Κρόνος, είμαι ενήμερος σχετικά με τα υ

ψηλά σας ιδεώδη και την αγάπη για το ιδανικό που υπερα

σπιζόμαστε, που δεν είναι μόνο ιδανικό της Γερμανίας, αλ

λά όλης της Ευρώπης, όπως φυσικά και της πατρίδας σας

της Ισπανίας. Γνωρίζετε ότι ο Fuhrer μας έκανε τα πάντα

ώστε να μην θριαμβεύσει στην Ισπανία ο κομμουνισμός.

Για αυτό, εκτιμώντας τον ιδεαλισμό και την πίστη σας, αποφασίσαμε να αποτελέσετε μέρος της Υπηρεσίας μας.

Η αποστολή που σας εμπιστευόμαστε- συνέχισε- δεν εί

ναι εύκολη. Ο κίνδυνος είναι συνεχής, και πολλοί από εμάς

δίνουν τη ζωή τους χωρίς να αναγνωριστούν δημόσια τα

προσόντα τους, σε αυτή την μυστική αλλά γόνιμη εργασία.

Όλοι οι δικοί μας άνθρωποι είναι περικυκλωμένοι από τον

κίνδυνο του θανάτου όπου και αν βρίσκεται ... στο ξενοδο-

43




χείο, στο καφέ, ή στο δρόμο είναι λιγότερο ασφαλείς από ό

τι στην πρώτη γραμμή. Η Υπηρεσία μάχεται συνεχώς τουςπράκτορες του εχθρού, που βρίσκονται παντού όπως ο αέ

ρας. Για αυτό, λοχαγέ Κρόνος, όσο μείνετε στο Παρίσι θα

πρέπει να υποπτεύεστε τους πάντες και τα πάντα, και προ

παντός να μην μιλάτε με κανέναν. Μπορείτε να κάνετε μια

φυσιολογική ζωή, χωρίς να ξεχνάτε ποτέ, ουτε για ένα λεπτό,

ότι βρίσκεσιε μονίμως σε υπηρεσία, είκοσι τέσσερις ο')ρες

την ημέρα. Μπορείτε να ντυθείτε με πολιτικά, έτσι ώστε να

κινείσιε με περισσότερη άνεση.

Στη συνέχεια ο συνταγματάρχης κάλεσε τον άνθρωπο

που από εκείνη την ώρα θα γινόταν η σκιά μου και του είπε:

-Συνόδεψε τον λοχαγό Κρόνο στο ξενοδοχείο και βοήθησε τον σε

ότι χρειάζεται.

Αφοΰ χαιρέτησα τον συνταγματάρχη, κατευθυνθήκαμε

απευθείας στο ξενοδοχείο Γουεστμίνστερ, στην Rue de la

Paix, όπου ήταν κρατημένο ένα δωμάτιο για μένα. Ότανφτάσαμε εκεί, ο συνοδός μου με ρανιησε αν χρειαζόμουν

χρήματα. Είπα όχι, γιατί είχα ακόμα εκείνα που μου είχαν

δώσει σιο Μπορντό. Αφου βεβαιώθηκε ότι είχα τακτοποιη

θεί άνετα, ο συνοδός μου αποχώρησε.

Έβγαλα τα ρούχα που φορούσα στο ταξίδι και έκανα έ

να αναζωογονητικό μπάνιο.

Βγήκα και κατευθύνθηκα προς την Πλας ντε λαΚονκόρντ. Το Παρίσι ήταν σχεδόν έρημο. Τα ελάχιστα αυ

τοκίνητα που κυκλοφορούσαν τα οδηγούσαν Γερμανοί. Οι

Γάλλοι χρησιμοποιούσαν τα μέσα μαζικής μεταφοράς, το

μετρό και το λεωφορείο, και το ποδήλατο σαν ατομικό μέ

σο κυκλοφορίας.

Μπήκα στο πρώτο εστιατόριο που βρήκα. Είχα αρκετά

κουπόνια. Έφαγα ένα εξαιρετικό γεύμα και έβγαλα το πα-

44




κέτο με τα αμερικάνικα τσιγάρα.

Δεν είχα ακόμα ανάψει το τσιγάρο που είχα στο στόμα

μου, όταν πλησίασαν κάποιοι συνδαιτημόνες από τα κοντι

νά τραπέζια και μου ζήτησαν να τους πουλήσω μερικά αν

μου περίσσευαν. Επειδή ήταν τρεις γυναίκες και ένας ά

ντρας τους έδωσα από ένα τσιγάρο στον καθένα. Για να με

ευχαριστήσουν, παρήγγειλαν μερικά ποτήρια σαμπάνιας

τα οποία κέρασαν εκείνοι και παρατείναμε την κουβέντα

μέχρι να τελειώσει το πακέτο με τα τσιγάρα. Άκουσα τις α

πόψεις εκείνων των Γάλλων που, με μεγάλη αισιοδοξία, έβλεπαν ήδη τους Συμμάχους στο Παρίσι. Μαζί τους θα ερ

χόταν ο παράδεισος, θα υπήρχαν τα πάντα και θα επικρα

τούσε απόλυτη ελευθερία.

Επέστρεψα στο ξενοδοχείο και ξάπλωσα, αν και ήταν α

κόμα νωρίς. Το ταξίδι όμως από το Μπορντό, με τις τόσες

δυσκολίες και η νύχτα που πέρασα ξάγρυπνος, με είχαν κυ

ριολεκτικά διαλύσει. Κοιμήθηκα δεκατέσσερις ώρες αδιάκοπα, και ίσως θα κοιμόμουν ακόμα αν κάποιος δεν χτυ

πούσε την πόρτα του δωματίου μου. Ή ταν ένας από τους υ

παλλήλους του ξενοδοχείου, που μου ανακοίνωσε ότι με πε

ρίμεναν στο χολ.

Καθισμένος άνετα σε μια από τις αναπαυτικές πολυ

θρόνες με περίμενε ο Στάμμερ, ο άνθρωπος που είχε ανα

λάβει να με οδηγήσει στα πρώτα βήματα μου στην

Υπηρεσία, έτοιμος να με συνοδέψει στον χώρο όπου θα πα

ρακολουθούσα μια πλήρη εκπαίδευση σε ότι αφορούσε το

ραδιόφωνο, τις εκπομπές Μορς, τους κρυπτογραφημένους

κώδικες, την παρασκευή εκρηκτικών και τα λοιπά.

Βγήκαμε, πήραμε το μετρό και αφού αλλάξαμε κατεβή

καμε στον σταθμό Ουάγκραμ. Περπατήσαμε ώσπου να

φτάσουμε στο σπίτι όπου λειτουργούσαν οι υπηρεσίες εκ-

45




παίδευσης. Ήταν μια κατοικία που ανήκε προηγουμένως

σε έναν εβραίο συγγραφέα. Όλα ήταν σε απόλυτη τάξη. Ο

Στάμμερ με σύστησε στους ανθρώπους που θα ήταν οι κα

θηγητές μου. Τα συνθηματικά τους ονόματα ήταν Σταλ,

Σμιτ, Μπράουν και τα λοιπά.

Προτού ξεκινήσουμε τα μαθήματα, μου έδειξαν τον ό

ροφο και μια έξοδο διαφυγής. Τόνισαν ότι τόσο η βιβλιο

θήκη, που ήταν γεμάτη βιβλία, όσο και το σαλόνι, με πολλά

ασημικά και πολύτιμους πίνακες, έπρεπε να παραμείνουνανέγγιχτα έτσι ώστε όλα να μείνουν απαράλλαχτα όπως ή

ταν την ημέρα που μπήκαν στο σπίτι.

-Ξέρετε από εκπομπές;

-Ναι αλλά μόνο τα βασικά

-Τότε ας ξεκινήσουμε αιιό τον κρυπτογραφικό οδηγό. Αυτό είναι

ένα φύλλο με τετραγωνάκια. Πρέπει να διαλέξετε μια φράση με

τριάντα ένα γράμματα, όσα και οι μέρες των μεγαλύτερων μηνών,και να αρχίσετε να γράφετε στο αντίστοιχο τετράγωνο την τρέχου

σα ημέρα, μετρώντας από αριστερά προς τα δεξιά. Σήμερα έχου

με 17. Γράψτε την φράση τοποθετώντας ένα γράμμα σε κάθε τε

τραγωνάκι, αϊτό αριστερά προς τα δεξιά.

Έτσι ξεκίνησε η εκπαίδευση μου. Δούλευα κάθε πρωί α

πό τις οκτώ ως τις δώδεκα. Έ πρεπε να γνωρίζω τα μοντέλα

όλων των αεροπλάνων και των πλοίων, τον τρόπο οδήγησης

αυτοκινήτων και μηχανοκίνητων οχημάτων, τις στολές των

διάφορων εχθρικών στρατών, να ξέρω να διαβάσω τα το

πογραφικά και τα λοιπά. Το πιο πολύπλοκο για μένα ήταν

να μάθω την αλφάβητο Μορς. Η δυσκολία ακοής μου προ

καλούσε απελπισία και έπρεπε να εκμεταλλευτώ στο έπα

κρο και τις πέντε αισθήσεις για να καταφέρω να πιάσω τις

λέξε ις που μεταδίνονταν.

Τα απογεύματα ανακάλυπτα το Παρίσι. Πολλές φορές

46




με συνόδευε ο Στάμμερ, με τον οποίο είχαμε γίνει εγκάρδι

οι φίλοι. Ο Στάμμερ ήξερε την Ισπανία. Είχε στενές σχέσεις

με την Γερμανική πρεσβεία στη Μαδρίτη, μολονότι η απο

στολή του ήταν να ενημερώνει όσο καλύτερα μπορούσε τις

επίσημες Γερμανικές υπηρεσίες. Με ξενάγησε σε όλα τα νυ

χτερινά κέντρα του Παρισιού, και μαζί του έμαθα τα

Ισπανικά εστιατόρια που λειτουργούσαν εκείνη την εποχή

στην Γαλλική πρωτεύουσα.

Τη δεύτερη φορά που πήγαμε να δειπνήσουμε στοΒαλένθια, όπου όλοι ήταν Ισπανοί, από τον θυρωρό ως τον

λαντζέρη, καθίσαμε στο τραπέζι όπου συνήθιζε να κάθεται

ο Στάμμερ. Η πλειοψηφία των θαμώνων ήταν Ισπανοί πρό

σφυγες, με άσβεστο μίσος για τις Ισπανικές αρχές και ιδι

αίτερα για τον Φράνκο.

Κάποιοι Ισπανοί που κάθονταν απένανα μας κοιτούσαν

επίμονα. Ο Στάμμερ με κλώτσησε κάτω από το τραπέζι.Ταυτόχρονα μου απηύθυνε κάποιες φράσεις στα

Γερμανικά, τις οποίες παρακολούθησα με μεγάλη προσο

χή για να μπορέσω να καταλάβω τουλάχιστον τα μισά. Δεν

έδειξα κανένα δισταγμό. Όταν τελειώσαμε το γεΰμα μας, ο

σερβιτόρος μας ρώτησε αν επιθυμούσαμε να δεχτούμε ένα

μπουκάλι σαμπάνιας που μας πρόσφεραν οι κύριοι από το

απέναντι τραπέζι.

- Για ποιο λόγο; - ρώτησε δυνατά ο Στάμμερ

Ο ένας από τους Ισπανούς σηκώθηκε και ήρθε προς το

μέρος μας.

-Με συγχωρείτε που πήραμε τψ πρωτοβουλία να σας προσφέ

ρουμε ένα μπουκάλι-είπε, απευθυνόμενος στον Στάμμερ-, αλλά

είμαστε ένθερμοι θαυμαστές του Γερμανικού λαού, του Fuhrer

και του στρατού του.

-Χαίρομαι πολύ που σας ακούω να το λέτε- απάντησε ο Στάμμερ,

47




αλλά τώρα θα σας προσκαλέσουμε εμείς να καθίσετε στο τραπέζι

μας. θα παρατηρήσετε πολλά λάθη στα Ισπανικά μου, αλλά ο λο χαγός Κρόνος τ α μιλάει στην εντέλεια.

Έτσι ξεκίνησε η φιλία με τον Πάκο Μαϊκέζ, που καταγό

ταν από τη Βαλένθια και ασχολείτο με την εξαγωγή πορτο

καλιού και έναν άλλο Ισπανό που βρισκόταν στο Παρίσι με

τον Μάριο Φερνάντεζ Πένα. Ο Πάκο ήξερε όλα τα κακόφη-

μα μέρη του Παρισιού. Τίποτα δεν ξέφευγε από την αντίλη

ψη του και ήξερε να κρίνει με ταχύτητα και ακρίβεια. Του

κάναμε κάποιες εξυπηρετήσεις που του φάνηκαν χρήσιμες.

Δεν γύρισα να δω τον εισαγωγέα πορτοκαλιών, αλλά ξα-

ναείδα τον άλλο Ισπανό, μέλος της Υπηρεσίας Πληροφοριών

που η Κεντρική Γραμματεία του Κινήματος είχε οργανώσει

στο Παρίσι, υπάτη διεύθυνση του Jesus Suevos, ΤΟΥ οποίου

γραμματέας ήταν ο Μάριο Φερνάντεζ Πένα. Ο άνθρωπος

που μόλις είχα γνωρίσει, που δούλευε σαν πληροφοριοδότης

για εκείνη την Υπηρεσία, μου είπε μετά από μερικές μέρες ότι ο διευθυντής του ήθελε να μου μιλήσει. Δωσαμε ραντεβού

στο ίδιο εστιατόριο το "Βαλένθια". Εκεί μου σύστησε τον

Μάριο Φερνάντεζ Πένα, με τον οποίο κανονίσαμε να συνα-

νιηθούμε στο ξενοδοχείο το επόμενο πρωί.

Εμφανίσιηκε σιην ώρα του.

-Πως πάει λοχαγέ Κρόνος;

-Καλά, πολύ καλά- του απάντησα.-Η εηίσκεψι μου οφείλεται στο γεγονός ότι θέλω να σας προσφέρω

τις υπηρεσίες μου. Ανήκω στην Υπηρεσία Πληροφοριών της

Φάλαγγας και είμαι σίγουρος ότι θα συμφωνήσουμε, από τη στιγμή

που ο στόχος μας είναι κοινός και υπερασπιζόμαστε το ίδιο ιδεώδες.

Τον άκουσα χωρίς καμία αντίδραση. Μου εξέθεσε λε

πτομερούς την αποστολή που είχε αναλάβει, και κατάλαβα

ότι η αφήγηση του περιείχε πολλά στοιχεία φαντασίας.

- κ




απόγευμα είχαμε ήδη έρθει σε επαφή με τον εχθρό.

Η άμυνα των θέσεων που μας ανάθεσαν υπήρξε δύσκο λη. Στα τριακόσια χιλιόμετρα της Νορμανδικής ακτής στην

οποία επετέθησαν οι Σύμμαχοι δεν υπήρχαν πάνω από τέσ

σερις Γερμανικές Μεραρχίες, και επιπλέον δυο Μεραρχίες

τεθωρακισμένων που αντιστάθηκαν στην πρώτη επίθεση:

η Das Reich και η Leibstandarte Adol f Hi de r. Στη συνέχεια

έφτασαν άλλες μονάδες που σχηματίστηκαν επειγόντως. Ο

θόρυβος ήταν τρομακτικός και όλα τα διαθέσιμα όπλα δη

μιουργούσαν μια φρικιαστική ορχήστρα: κανόνια, οπλο

πολυβόλα και τανκς. Η αεροπορία δεν σταματούσε τους

βομβαρδισμούς ούτε λεπτό. Για είκοσι τέσσερις ώρες, πο

λεμώντας ασταμάτητα, κρατήσαμε τις θέσεις, ώσπου μας

αντικατέστησε ένας λόχος SS. Αναχωρώντας διαπίστωσα ό

τι οι απο')λειες ξεπερνούσαν το 6 5% της δύναμης.

Επέστρεψα στο Παρίσι και όταν έφτασα στο ξενοδοχείο

με πληροφόρησαν ότι ο Πάκο Μαϊκέζ με είχε αναζητήσεικαθημερινά. Κανείς όμως δεν ήξερε που βρισκόμουν, αν

και του είχαν πει ότι οι αποσκευές μου βρισκόντουσαν ακό

μα στο δωμάτιο μου.

Του τηλεφώνησα αμέσως και ευτυχώς ήταν στο ξενοδο

χείο. Στο τηλέφωνο με χαιρέτησε εγκάρδια:

-Που ήσουνα; Το μυαλό μου πήγε οτο χειρότερο, αλλά είσαι ξα

νά εδώ και αυτό είναι που μετράει. Έρχομαι αμέσως να σε δω. Έβγαλα τα βρώμικα ρούχα που φορούσα στο μέτωπο,

φόρεσα την στολή μου και κατέβηκα στο χολ του ξενοδο

χείου. Ο Πάκο δεν άργησε να έρθει. Καθίσαμε σε μια αί

θουσα κοντά στην τραπεζαρία, ζήτησα ένα μπουκάλι σα

μπάνια και την ήπιαμε με ηρεμία, ενώ ενημέρωνα τον

Πάκο για τις πρόσφατες περιπέτειες μου.

-Η κατάσταση είναι πολύ δύσκολη, έτσι δεν είναι;

51




-Ναι. Παρόλο πού μας θλίβει, δεν μπορούμε να κλείσουμε τα μά

τια μπροστά στην πραγματικότητα. Δυστυχώς δεν μας οδηγεί ακριβώς στην αισιοδοξία. Η μάχη είναι τιτάνια. Οι εχθροί έχουν μια

συντριπτική υπεροχή στον αέρα, με αποτέλεσμα οι δικές μας εφε

δρικές Μεραρχίες να αποδεκατίζονται πριν ακόμα φτάσουν στην

πρώτη γραμμή.

-Πιστεύεις ότι οι Σύμμαχοι και οι Ρώσοι θα κατακτήσουν τψ

Γαλλία;

-Στο Γενικό Επιτελείο και στην δική μας Υπηρεσία μιλάνε για τα

κρυφά όπλα, που θα χρησιμοποιηθούν την κατάλληλη στιγμή.

Όλοι πιστεύουν ότι η νίκη θα είναι δικη μας. Το μόνο που μου έ

χει απομείνει είναι η πίστη.

Αφου τελειώσαμε το μπουκάλι αποφασίσαμε να πάμε να

δειπνήσουμε μαζί για να μπορέσουμε να συνεχίσουμε την

συζήτηση.

-Σήμερα θα φάμε στου Κότι.

-Εντάξει Πάκο.

Πήγαμε στο ε σ τ ι α τ ό ρ ι ο και βολευτήκαμε σε μια άκρη ,

μακριά από την ορχήστρα.

-Κρόνος, θέλω να σκεφτείς καλά αυτά που θα σου πω. Αυτές τις

μέρες που απουσίαζες, σκέφτηκα πολύ την κατάσταση και ειλι

κρινά πιστεύω ότι το πρόβλημα δεν είναι ξεκάθαρο. Έχω πολλούς

Γάλλους φίλους, και γνωρίζω τους περισσότερους από τους επικε

φαλείς ανάμεσα στους Ισπανούς πρόσφυγες. Όλοι οργανώνονταικαι διαθέτουν πολλά όπλα. Περιμένουν την στιγμή να κατέβουν

στους δρόμους και να κάνουν μια σφαγή. Δεν ξέρω τι θα μπορού

σε να συμβεί...

-Τίποτα, δεν θα συμβεί τίποτα. Μιλάνε για τους maquis και για

την αντίσταση, αλλά στην πραγματικότητα δεν υπάρχουν. Πολλοί

Γάλλοι μιλάνε συνεχώς για την αντίσταση, αλλά είναι τόσο κρυφή

που δεν επιχειρεί πουθενά. Το βλέπεις, στο Παρίσι μπορεί κανείς

52




να βγει οποιαδήποτε ώρα της ημέρας ή της νύχτας, και να πάει ό

που θέλει χωρίς να διατρέξει κανένα κίνδυνο. Πες μου πού είναι

οι αντιστασιακοί; Κανένας τους δεν φανερώνεται. Είσαι μάρτυρας

ότι γυρίσαμε κάθε γωνιά στο Παρίσι και ποτέ δεν μας ενόχλησε

κανείς. Και όχι μόνο, αλλά μόλις ακούσουν ότι είσαι Γερμανός, έ

χεις το ελεύθερο.

Αφου τελειώσαμε το δείπνο μας, ο Πάκο με συνόδεψε

μέχρι το ξενοδοχείο και πήγε να ξεκουραστεί.

Ετοιμαζόμουν να ξαπλώσω όταν χτύπησε το τηλέφωνο.

Ήταν ο Στάμμερ, και η φωνή του είχε έναν εντελώς διαφορετικό τόνο, που πρώτη φορά άκουγα:

-Να παρουσιαστείς αμέσως στο ξενοδοχείο Lutecia!

-Τι συμβαίνει;

-Μην κάνεις ερωτήσεις και έλα αμέσως.

Τράβ ηξ α την ασφάλεια του περίστροφου, τοπο θέτησα

μια σφαίρα στην κάννη, πήρες δυο εφεδρικούς γεμιστήρες

και βγήκα από το δωμάτιο μου.Στον διάδρομο συνάντησα άλλους αξιωματικούς που πή

γαιναν βιαστικά προς τη σκάλα. Φαίνεται ότι είχαν λάβει

την ίδια διαταγή. Πλησίασα δυο ταγματάρχες των SS που

πήγαιναν στην ίδια κατεύθυνση. Περπατήσαμε μαζί μέχρι

το "Lutec ia" χωρίς να ανταλλάξουμε κουβέντα.

Το ξενοδοχείο ήταν περικυκλωμένο από στρατιώτες των

SS. Για να μπούμε μέσα έπρεπε πρώτα να παρουσιάσουμε

τα έγγραφα μας.

Ενώ ανέβαινα τις σκάλες, όπου συνωστίζονταν αξιωμα

τικοί, έκανα διάφορες σκέψεις. Μήπως οι Σύμμαχοι βρι

σκόντουσαν στο Παρίσι; Οι Γάλλοι είχαν ξεσηκωθεί; Όχι,

στους δρόμους επικρατούσε απόλυτη ηρεμία. Τι θα μπο

ρούσε να είναι τόσο σοβαρό; Το τέλος του πολέμου;

Ανοίγοντας δρόμο μέσα στην κοσμοσυρροή, κατάφερα να

53




φτάσω στον δεύτερο όροφο, όπου βρήκα τους περισσότε

ρους από τους ανώτερους μου.-Τι συμβαίνει; Ρώτησα τον Στάμμερ.

-0 Fuhrer δέχτηκε μια απόπειρα δολοφονίας. Ένας συνταγμα

τάρχης τοποθέτησε μια βόμβα στην τουαλέτα του γραφείου τον.

στην έκρηξη σκοτώθηκαν μερικοί από τους συνεργάτες του και ο ί

διος ο Fuhrer τραυματίστηκε ελαφρά.

Όλοι, διψώντας να μάθουν ειδήσεις, χρησιμοποιούσαν

ασταμάτητα τα συστήματα επικοινωνίας. Ρωτούσαν ξανά

και ξανά, ζητούσαν διαταγές που περίμεναν με ανησυχία,

και κάθε είδηση που ερχόταν μεταδιδόταν από το ένα μέ

ρος στο άλλο σαν κανάλι ύδρευσης. Παρόλο που όλοι έδει

χναν ψυχραιμία, ήταν φανερός ο γενικός εκνευρισμός. Οι

κινήσεις, οι ερωτήσεις, τα πρόσωπα ήταν μια ένδειξη του

ψυχολογικού κλίματος. Η κατάσταση ήταν πολύ σοβαρή και

συγκεχυμένη, παρόλο που μας διαβεβαίωναν ότι ο Χίτλερ

ήταν ζωντανός.

Μας έδωσαν τις πρώτες διαταγές. Σε ορισμένες υπεύθυ

νες θέσεις υπήρχαν προδότες που συνεργάστηκαν με τους

επίδοξους δολοφόνους. Έπρεπε να καταλάβουμε εκείνες τις

θέσεις και να τιμωρήσουμε τους προδότες . Οι διαταγές ή

ταν σύντομες, συγκεκριμένες και άμεσες.

Άρχισαν να βρυχώνται οι μηχανές των αυτοκινήτων ενώ

αναχωρούσαν εκείνοι που θα καταλάμβαναν τις υπηρεσίες. Όπως ήταν λογικό, δεν ξεχνούσαν να ελέγξουν προληπτικά

τα όπλα τους- πολλοί κρατούσαν πιστόλια οπλοπολυβόλα

με πολλούς γεμιστήρες στη ζώνη. Πως θα τελείωναν όλα αυ

τά; Δεν μπορούσα να κάνω καμία πρόβλεψη, αλλά συνει

δητοποιούσα επακριβώς την σοβαρότητα της στιγμής από

την συμπεριφορά των αντρών της Υπηρεσίας μου, που για

πρώτη φορά έβλεπα ένστολους.

54




Ζήτησα να μάθω για την Υπηρεσία μου, αλλά κανείς δεν

ήξερε να μου πει τίποτα. Τηλεφώνησα στο ξενοδοχείο και

ο θυρωρός μου είπε ότι είχαν έρθει να με ζητήσουν και ότι

θα επέστρεφαν. Δεν λειτουργούσε πλέον ούτε το μετρό ούτε

τα λεωφορεία, αλλά στο Lutecia είχαν μείνει μερικά ποδή

λατα. Πήρα ένα και κατευθύνθηκα στο ξενοδοχείο. Εκεί

βρήκα ένα σημείωμα του Στάμμερ, που μου υπεδείκνυετο

ενδ εδειγμένο ση με ίο για να φύγω από το Πα ρίσ ι. Οι

Σύμμαχοι είχαν φτάσει στις Βερσαλλίες και η κατάσταση ή

ταν δραματική. Στους δρόμους άρχισαν να ακούγονται πυροβολισμοί από τουφέκια και ριπές οπλοπολυβόλων.

Πήρα ότι μπορούσα να μεταφέρω στο σακίδιο, τοποθέ

τησα στο τιμόνι του ποδηλάτου το οπλοπολυβόλο και κατευ

θύνθηκα στη rue Foch που ήταν το συμφωνημένο σημείο.

Πέρασα από την Πλας ντε λα Κονκόρντ και τα Champs

Elysees μέχρι την Αψίδα του Θριάμβου. Ό τα ν έφτασα στην

Πλας νιε λ' Ετουάλ, έσιριψα στην rue Foch και φτάνονταςστον αριθμό 36 συνειδητοποίησα ότι είχαμε μείνει λίγοι.

Δεν φύγαμε εκείνη την ημέρα. Άφησα εκε ίτο σακίδιο και

επέστρεψα στο ξενοδοχείο με μια ελαφριά Citroen II. Εκεί

βρήκα τον Πάκο Μαϊκέζ, που μου διηγήθηκε ότι είχε περά

σει από ορισμένους δρόμους όπου δεν υπήρχε πλέον ίχνος

των Γερμανών. Ήθελε να γυρίσει στo ξενοδοχείο και δεν θέ

λησα να τον αφήσω μόνο.

Ο Πάκο πήρε το τιμόνι και εγώ έβγαλα από το παράθυ

ρο το οπλοπολυβόλο, έτοιμος να απωθήσω οποιαδήποτε ε

πίθεση. Σε μια διασταύρωση μας σταμάτησε μια ομάδα α

πό Γερμανούς στρατιώτες, με επικεφαλής ένας αξιωματικό.

Κατέβηκα από το αυτοκίνητο, έδειξα τα έγγραφα μου και

με άφησαν να περάσω.

Άφησα τον Πάκο στο ξενοδοχείο του και επέστρεψα στο

οο




μαχικά τανκς. Οι δρόμοι ήταν μπλοκαρισμένοι από κάθε

είδους όχημα που καθιστούσαν αδύνατη την προσπέλαση.

Κάναμε συνεχείς στάσεις, και πολλές φορές αναγκαστήκα

με να βγούμε από τον δρόμο.

Μετά από ένα πολΰ δύσκολο ταξίδι φτάσαμε στη Νανσυ.

Είχα σκοπό να αποχωριστώ τους συνταξιδιώτες μου και να

πάρω ένα τρένο για το Βερολίνο.

Παρουσιάστηκα στη Στρατιωτική Διοίκηση, και εκεί

μου έδωσαν όλα τα απαραίτητα έγγραφα για να περάσω τα

γαλλο-γερμανικά σύνορα και να ταξιδέψω ως το Βερολίνο.

63



B E R L I N A V I D A Ο M U E R T E

-Μου φαίνεται σαν ψέματα που υπάρχει τέτοια δειλία ανάμεσα

στους συμπατριώτες μου. Ενώ οι δικοί μας στρατιώτες προσφέρουντα πάντα, εκείνοι οι σιχαμεροί γραφειοκράτες, που για χρόνια ζού

σαν μια ήρεμη ζωή, βολεμένη και κοσμική στην γαλλική πρωτεύ

ουσα, τώρα που φαίνεται ότι το πλοίο βυθίζεται, συμπεριφέρονται

σαν ποντίκια.

Έδειξε μια πόρτα και πρόσθεσε:

-Εκεί μέσα βρίσκονται πάνω από είκοσι από αυτά τα κουνέλια, που

θα χρειαστεί να απαντήσουν για την δειλία τους. Μερικοί θα πλη

ρώσουν με τη ζωή τους.

Κοίταξα τον φίλο μου χωρίς να ξέρω τι να απαντήσω και

τελικά μουρμούρισα μηχανικά:

-Ναι, βέβαια...

Ένιωθα έντονη αμηχανία. Είναι αλήθεια ότι πήγαιναν

γυρεύοντας, επειδή δεν ήξεραν πώς να ελέγξουν τον φόβο,

αλλά βαθιά μέσα μου δεν μπορούσα να φανώ τόσο ανελέη

τος όσο εκείνος ο Γερμανός.

Στο μεταξύ ο έλεγχος συνεχιζόταν- νέα θύματα έμπαιναν

στο δωμάτιο. Εγώ παρέμεινα εντελώς ατάραχος, περιμένο

ντας να οργανωθεί η πομπή.

Εν τέλει, τα μεγάφωνα ανακοίνωσαν ότι το τρένο που ή

ταν σταθμευμένο στην τρίτη αποβάθρα θα αναχωρούσε α

πευθείας για το Βερολίνο. Σε κάθε πόρτα βαγονιου ένας

στρατιώτης εξέταζε ξανά τα έγγραφα, ενώ έδειχνε σε κάθεεπιβάτη την θέση του.

Μετά από ένα ταξίδι χωρίς προβλήματα, φτάσαμε στο

Βερολίνο. Η πρωτεύουσα του Ράϊχ άλλαζε συνεχώς πρόσω

πο. Μετά από κάθε βομβαρδισμό των συμμάχων, η όψη κά

θε περιοχής που είχε χτυπηθεί ήταν εντελώς διαφορετική.

Εκεί που υπήρχε ένα εξαίσιο άγαλμα είχε μείνει ένας κρα

τήρας, τα πιο ψηλά κτίρια είχαν γίνει ένας σωρός από ερεί-

0 0




πια, η ερημιά και η ρημαγμένη όψη προκαλούσαν έκπλη

ξη και αποπροσανατολισμό.Κατευθύνθηκα στην Anhalter Ba hn ho f και διέσχισα την

υπόγεια διάβαση που οδηγούσε στο ξενοδοχείο Εξέλσιορ.

Ζήτησα ένα δωμάτιο και έκανα ένα αναζωογονητικό μπά

νιο. Αμέσως υστέρα παρουσιάστηκα στη Στρατιωτική

Διοίκηση. Έδωσα τον αριθμό Feldpost, αλλά κανείς δεν ή

ξερε που βρισκόταν η μονάδα μου. Τελικά, μετά από πολλές

συζητήσεις, μου εξέδωσαν ένα διαβατήριο για τη Βιέννη.Ενόσω περίμενα την διαταγή για να αναχωρήσω, αποφάσι

σα να εκμεταλλευτώ την ευκαιρία για να επισκεφτώ το Ιβηρο-

Αμερικανικό Ινστιτούτο, γνωρίζοντας ότι εκεί βρισκόντουσαν

ο στρατηγός Φάουπελ με την γυναίκα του, για τους οποίους εί

χα ακούσει πολλά, χωρίς όμως να τους έχω συναντήσει.

Από τον κήπο μέχρι το γραφείο της καθηγήτριας

Φάουπελ χρειάστηκε να διασχίσω τον προθάλαμο, την αί

θουσα επισκέψεων και άλλες αίθουσες γεμάτες από

Ισπανούς, που ζούσαν στην σκιά των Φάουπελ. Μερικοί α

πό αυτούς είχαν υπηρετήσει στη "Κυανή" Μεραρχία, χωρίς

όμως να βρεθούν σιο μέτωπο, και είχαν καταλήξει σε δια

φορετικές θέσεις, κολλημένοι στα φουστάνια της καθηγή

τριας. Εκείνοι έλεγχαν το πρωτόκολλο των επισκέψεων, και

από την πρώτη στιγμή κοίταζαν με φόβο.

Όταν μπήκα στο γραφείο της καθηγήτριας, εκείνη, χω

ρίς να μου πει να καθίσω, με ρώτησε :

-Εσείς από πού έρχεστε;

-Από το Παρίσι.

-Από το Παρίσι; - ρώτησε η καθηγήτρια Φάουπελ γεμάτη κατά

πληξη. Σας άφησαν να περάσετε οι υπηρεσίες ελέγχου μας;

Η καλύτερη απόδειξη ότι τα έγγραφα μου είναι εντάξει

είναι το γεγονός ότι βρίσκομαι εδώ- απάντησα, κάπως ενο-

(57




ριαρχούσε το χαρακτηριστικό του χαμαιλέοντα. Μοναχογιός βάσκων γο

νέων, ο πατέρας του ήταν ιδιοκτήτης ενός πλοιαρίου και στη συνέχεια πι λότος στο λιμάνι του Μπιλμπάο. Ο Μαρτίν ακολούθ ησε εκκλησιαστική

καριέρα με τους ιησουίτες, και αργότερα πέρασε στον λαϊκό κλήρο.

Το 1936, όταν ξέσπασε ο δικός μας εμφύλιος πόλεμος, κατετάγη εθελο

ντικά στα τάγματα των βάσκων, επειδή υποστήριζε το αυτονομιστικό

κόμμα. Μετά την διάλυση του βόρειου μετώπου αιχμαλωτίστηκε από τους

εθνικιστές, αλλά τόνισε το γεγονός ότι ήταν ιερέας, πείθοντας τους οπα

δούς του Φράνκο ότι οι κόκκινοι τον είχαν αναγκάσει να αγωνιστεί με το

μέρος τους. Κατάφερε να τον στείλουν σε ένα τάγμα "requetes", όπου του

αναγνώρισαν τον βαθμό του λοχαγού- εκε ί παρέμειν ε για μερικούς μή

νες ώσπου πήρε άδεια την οποία εκμεταλλ εύτηκε για να λιποτακτήσει

και να περάσει στη Γαλλία. Έζησε στην περιοχή του Σαν Χουάν ντε

Λουζ με την υποστήριξη των βάσκων αυτονομιστών, όταν όμως ξέσπασε

ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος τέλει ωσε η βολική του ζωή , καθώ ς στην

διάρκεια μιας στρατολογίας που έκαναν οι Γάλλοι έπεσε στα χέρια ενός

αξιωματικού της Λεγεώνας των Ξένων, ο οποίος τον προσηλύτισε "εθε

λοντικά" σε λεγεωνάριο και τον κ ατέταξε σε ένα τάγμα που αναχωρού

σε από την Μασσαλία για το μέτωπο. Κατάφερε να περάσει στις γραμμές των Γερμανών, και παρόλο που στην αρχή κατέ ληξ ε σε ένα στρατό

πεδο αιχμαλώτων, ένας φίλος του ιησουίτης μεσολάβησε για εκείνον στο

ζεύγος Φάουπελ. Όταν τον κάλεσε ο στρατηγός, έγινε ένας από τους ι

σχυρούς άντρες του Ιβηρο-Αμερικανικού Ινστιτούτου. Διηύθυνε επίσης

ένα σεμινάριο για τους Ισπανούς εργάτες που ονομαζόταν Enlace. Όταν

η κατάσταση στη Γερμανία άρχισε να χειροτερεύει, οι Φάο υπελ μου πρό

τειναν να κατατάξω τον Αρριζουμπιέτα στη μονάδα μου. Μπήκε στο λό

χο που αναχωρούσε για το Τ ιρόλο. Ο εν λόγω λόχος δεν κατάφερε να

φτάσει στο σημείο που κατευθυνόταν και τα μέλη του χάθηκαν. Ο Μαρτίν

ντε Αρριζουμπιέτα κατέληξε στο Γενικό Επιτελείο του Τίτο στην

Γιουγκοσλαβία. Ότ αν ο Τίτο ήρθε σε επαφή με το Βατικανό, ένα από τα

μέλη της επιτροπής ήταν ο Αρριζουμπιέτα.

Όταν τελείωσε ο πόλεμος παρέμεινε για ένα διάστημα στη Γαλλία, στην

περιοχή εκείνη που μιλάνε και σκέφτονται όπως οι βάσκοι, ώσπου μια ω

ραία πρωία επέστρεψε στην Ισπανία και χωρίς να του ζητήσει κανείς κα

μία εξήγηση, αναγνωρίστηκε ως ιερέας και διορίστηκε στην ενορία της

Σάντα Μαρίνα ντε Αγκουας Σάντας, στην Κόρδοβα.

69




φορά η θεά Τύ χη ήταν κοντά μου και έφτασα στον προορι

σμό μου χωρίς καμία ενόχληση από τα συμμαχικά αερο

πλάνα. Π αρου σιάσ τηκα στην Στρατιωτική Διοίκηση και

μου διέθεσαν έναν δεκανέα-διερμηνέα που ανέλαβε να μου

τακτοποιήσει τα ζητήματα της διαμονής και της διατροφής.

Δεν μου είχε μείνει ούτε δεκάρα, αλλά όλες οι υπηρεσίες α

ποποιούνταν την ευθύνη. Εν τέλει ο διερμηνέας μου έδωσε

εκατό μάρκα. Με οδήγησε σε ένα ξενοδοχείο όπου διέμεναν

πολλοί Ούγγροι. Στο δωμάτιο μου συνέβη κάτι πραγματικάκωμικό... που θα μπορούσε να είχε εξελιχτεί σε τραγωδία.

Δεν είχα δει ποτέ έναν θερμοσίφωνα με φυσικό αέριο.

Ήθελα να κάνω μπάνιο, αλλά όσο και αν προσπαθούσα δεν

κατάφερνα να τον κάνω να λειτουργήσει. Αφού γύρισα ό

λους τους διακόπτες, κάποια στιγμή άναψα ένα σπίρτο και

πετάχτηκε μια φλόγα που μου τσουρούφλισε τα φρύδια.

Το βράδυ ήρθε να με βρει ο διερμηνέας για να μου δεί

ξει την Βιέννη, μια πρωτεύουσα που δεν ήξερα. Είχα την αί

σθηση ότι βρισκόμουν στο Παρίσι. Ήταν μια όμορφη πό

λη περιτριγυρισμένη από δάση. Τις ημέρες που έμεινα επι

σκέφτηκα το Πανεπιστήμιο, την Όπερα, το Δημαρχείο και

τον εκπληκτικό καθεδρικό ναό του Αγίου Στεφάνου, που με

εντυπωσίασε περισσότερο από οτιδήποτε.

Εν τέλει έφτασε η διαταγή να αναχωρήσουμε και κατευ

θύνθηκα σε ένα χ(οριό της Τσεχοσλοβακίας, που τότε ήταν

αυστριακό προτεκτοράτο. Ονομαζόταν Βουτβάις, και εκεί

έπρεπε να βρίσκεται η διοίκηση της Μονάδας στην οποία

υπηρετούσα. Το ταξίδι διήρκεσε μόνο λίγες ώρες. Όταν

φτάσαμε με περίμενε μια από τις μεγαλύτερες εκπλήξεις

της ζο)ής μου. Περίμενα να βρω τους συναγωνιστές μου, αλ

λά σε εκείνο τον στρατωνισμό υπήρχε μόνο ένας λοχαγός, έ

νας λοχίας αεροπορίας και γυναίκες, πολλές γυναίκες που

70



Berlin A V i da ο M ue rt ο

Την επόμενη μέρα συναντήθηκα πάλι με τους δυο αδερ

φούς, μαζί με τους οποίους ήρθαν και άλλοι συναγωνιστές

των οποίων οι συγγενείς έμεναν κι εκείνοι στην Ισπανία. Σε

εκείνη την ομάδα ήταν ο Γκεράρντο Σιέβερτ, του οποίου η

μητέρα και οι αδερφές ζούσαν στο Βερολίνο. Ήταν πα

ντρεμένος με μια καστιλιανή που ζούσε στη Βαρκελώνη με

τα δυο τους παιδιά, είχε ένα μικρό εργοστάσιο νημάτων για

το οποίο μιλούσε συνεχώς, εξηγώντας τις βελτιώσεις που θα

έκανε όταν επέστρεφε στην Ισπανία... αν είχε τΰχη.

Αργότερα, σαν ένας από τους διερμηνείς κάτω από τις διαταγές μου, ο Γκεράρντο Σιέβερτ θα γινόταν μάρτυρας των

τελευταίων γεγονότων.

Εκείνο το διάστημα γνώρισα στο Βισμπάντεν ορισμένους

Γάλλους και Βέλγους συνεργάτες, στους οποίους οι γερμα

νικές υπηρεσίες δεν είχαν φερθεί πολύ καλά, επειδή ήταν

ηττοπαθή στοιχεία γεμάτοι προκαταλήψεις. Μερικοί από

αυτούς, συνηθισμένοι σε μια ζωή άνετη γεμάτη δολοπλοκίες, θόλωναν την ατμόσφαιρα, που ήδη ήταν βαριά από τις

περισtάσεις, με ανόητες υπερβολές.

Εκείνες τις καθοριστικές στιγμές ένιωθα ένα χρέος συ

νείδησης, και με στενοχωρούσε να σκέφτομαι τους συνα

γωνιστές μου που έδιναν την ζωή τους στο μέτωπο. Ενώ ή

μουν διατεθειμένος να κάνω οτιδήποτε προκειμένου να με

στείλουν σε οποιαδήποτε μαχόμενη μονάδα, είχα μια με

γάλη έκπληξη: συνάντησα τον Μπόα, έναν από τους άντρες

της Υπηρεσίας μου. Τώρα επιτέλους θα κατάφερνα να φύ

γω για το μέτωπο με τους συναγωνιστές και φίλους μου.

Πήραμε το τρένο για την Κομπλένζα και στη διαδρομή

ο Μπόα μου εξήγησε λεπτομερούς τις διάφορες ενέργειες

που η Υπηρεσία είχε πραγματοποιήσει στο Παρίσι, αναζη

τώντας να με εντοπίσει. Εκείνο που ήταν σίγουρο είναι ότι

ΊΊ




είχαμε παίξει την γάτα με το ποντίκι.

Στην Κομπλένζα πήραμε ένα τρένο με μειωμένο μέγεθος, με μια μηχανή και μερικά βαγόνια τα οποία έμοιαζαν

παιχνίδια, που θα μας μετέφερε στον προορισμό μας.

Οι αρχηγοί και οι συναγωνισtές με υποδέχτηκαν με χα

ρά. Όλοι ήταν ευτυχισμένοι που με ξανάβλεπαν, από τη

στιγμή που πίστευαν ότι ήμουν νεκρός ή αιχμάλωτος. Με

τακτοποίησαν σε ένα σπίτι με δυο υπηρέτες, που ήταν

Ρώσοι αιχμάλωτοι. Φαινομενικά, ήταν πολύ ευχαριστημένοι από την θέση τους, αν και εκείνες τις μέρες άρχισαν να

εκμυστηρεύονται τα προσωπικά τους ζητήματα.

Το πρώτο βράδυ ξάπλωσα πολύ αργά. Έμεινα με τον

Στάμμερ και κάποιους άλλους, σχολιάζοντας τα γεγονότα. Οι

άντρες του Κόμματος πήγαιναν σια χωριά για να αναπτερώ

σουν το ηθικό, διαβεβαιώνοντας ότι σύντομα θα εμφανιζό

ταν το κρυφό όπλο με το οποίο θα εξουδετερώναμε την συμ

μαχική αεροπορία, απόλυτο κυρίαρχο του Γερμανικού ου

ρανού. Έλεγαν ότι ο Fuhrer ήταν έτοιμος να οργανώσει μια

πρωτοποριακή πολεμική αεροπορία που μέσα σε λίγες ώρες

θα κατακτούσε τους αιθέρες. Η βιομηχανία αεροναυτικής εί

χε καταφέρει να τοποθετήσει κανόνια μεγαλύτερης ισχύος

στα καταδιωκτικά και είχε αυξήσει την ταχύτητα μέχρι σχε

δόν χίλια χιλιόμετρα την ώρα, επιπλέον υπήρχε ένα μικρό κα

ταδιωκτικό όχημα που, κατευθυνόμενο από έναν πιλότο μετηλεκατεύθυνση στο έδαφος, έριχνε τριάντα βλήματα- πυ

ραύλους. Δεν χρειαζόντουσαν πεδία απογείωσης και προσε

δάφισης. Μιλούσαν επίσης για ένα κατευθυνόμενο βλήμα

που μέσω ενός ηλεκτρονικού συστήματος μπορούσε να ρι

φθεί εναντίον των εχθρικών βομβαρδιστικών.

Οι "νέες εφευρέσεις" είχαν γίνει το επίκεντρο πολλών συ

ζητήσεων. Ένας λοχίας των SS που ήταν σε άδεια μας επιβε-

73




Θυμάμαι έναν ηλικιωμένο, ιδιοκτήτη ενός καφέ, να διατά

σει με προστακτικό ΰφος έναν τυπο που έπαιζε ένα ξεχαρβαλωμένο πιάνο να σταματήσει, γιατί θα μπορούσαν να τον

ακούσουν οι αεροπόροι!

Ο πανικός ήταν διάσπαρτος ανάμεσα στον πληθυσμό, η

θλίψη συνέθλιβε τους πάντες σαν συνέπεια ενός αγώνα δί

χως προηγούμενο που θα μπορούσε να καταλήξει στην χει

ρότερη καταστροφή. Η προπαγάνδα μιλούσε για νέα όπλα

εναντίον της αεροπορίας, και έπρεπε να πιστέψουμε σε αυτά αν δεν θέλαμε να υποκύψουμε στην ηττοπάθεια.

Αναπάντεχα, με επισκέφτηκε ένας ταγματάρχης των

Μυστικών Υπηρεσιών για να μου κάνει μια πρόταση.

Ξεκίνησε θυμίζοντας μου τις γνώσεις μου στους κώδικες και

στην μετάδοση Μορς, την εκπαίδευση μου και την αφο

σίωση μου, για να καταλήξει λέγοντας μου:

-Πρέπει να στείλουμε κάποιον στη Νότια Αμερική, και σκεφτή

καμε εσάς επειδή είμαστε σίγουροι ότι θα εκτελέσετε μια σωστή

αποστολή. Δεν σας ζητώ να αποφασίσετε τάρα. Μπορείτε να το

σκεφτείτε με ηρεμία και να μου απαντήσετε την επόμενη εβδομά

δα. Μην αισθανθείτε υποχρεωμένος να δεχτείτε: κανείς δεν θα σας

κατηγορήσει αν αρνηθείτε. Η αποστολή που θέλουμε να σας ανα

θέσουμε είναι δύσκολη, επικίνδυνη και άχαρη, αλλά είμαστε σί

γουροι για την αφοσίωση σας και ότι αν καταφέρετε να φτάσετε

στον προορισμό σας θα κάνετε το καθήκον σας.Πρόσθεσε ότι θα έκανα το ταξίδι με υποβρύχιο, αλλά δεν

ήξερε το λιμάνι αναχώρησης ούτε τον τόπο της αποβίβασης.

Δεν χρειάστηκε καν να το σκεφτώ. Η πρόταση του ταγ

ματάρχη με είχε ικανοποιήσει από την πρώτη στιγμή.

Εκείνη τη νύχτα δεν μπόρεσα να κλείσω μάτι. Σκεφτόμουν

με ενθουσιασμό το ταξίδι και δεν έβλεπα τους κίνδυνους

που μπορεί να ελλόχευαν. Είχα απόλυτη εμπιστοσύνη στο

7 5




χαμε στείλει σε ένα βέβαιο θάνατο, από τη στιγμή που οι θάλασ

σες ελέγχονται σπιθαμή προς σπιθαμή.Οι ελπίδες μου ναυάγησαν! Η απογοήτευση της σπγμής

αποζημιώθηκε απο τη νέα πρόταση του ταγματάρχη: οι ο

μάδες των "commandos". Το είχα ονειρευτεί τόσες φορές!

Σύντομα η απραξία μου θα τελείωνε.

Όταν έφτασα στο Βισμπάντεν, ακολουθώντας την εντο

λή που μόλις είχα λάβει, είχε πέσει η νύχτα.

Εγκαταστάθηκα σε ένα ξενοδοχείο όπου άκουγες να μιλούν

μόνο γαλλικά. Στο ταξίδι με συνόδεψε ο Στάμμερ. Δεν ήταν

κατάλληλη στιγμή για να παρουσιαστούμε σε καμία επίση

μη υπηρεσία, και για αυτό αποφασίσαμε με τον Στάμμερ

να βγούμε για να διασκεδάσουμε. Η νυχτερινή ζωή όμως σε

εκείνη την πόλη ήταν ανύπαρκτη, και τα λιγοστά καφέ που

ήταν ανοικτά δημιουργούσαν ένα θλιβερό θέαμα.

Εντέλει φτάσαμε σε ένα ξενοδοχείο του οποίου δεν θυ

μάμαι το όνομα, όπου ένας μετρ με άψογη εμφάνιση μαςπλησίασε και βλέποντας στο αριστερό μανίκι της στολής

μου το έμβλημα της Ισπανίας, μας μίλησε σε σπασμένα κα-

στιλιάνικα και προσφέρθηκε να αναζητήσει έναν χώρο ό

που θα μπορούσαμε να ακούσουμε με άνεση τη μουσική α

πό πιάνο και βιολί που προσέφεραν ένα ευχάριστο κλίμα

στη βραδιά.

Εκείνο το ξενοδοχείο ήταν το πιο αριστοκρατικό της πό λης και έμεναν αποκλειστικά διοικητές και αξιωματικοί.

Εξάλλου τα ποτά ήταν με δελτίο και σέρβιραν μόνο ένα πο

τήρι σαμπάνια. Μαζί με τον Στάμμερ την γευτήκαμε με γου

λιές, προσπαθώντας να την κάνουμε να διαρκέσει όσο γι

νόταν περισσότερο. Στη μια τα ξημερώματα τελείωσε η

μουσική και έσβησαν τα φώτα στη σάλα.

Όταν γυρίσαμε στο ξενοδοχείο μας ανακαλύψαμε ότι οι

77



B K R I J N A V I D A Ο M U E R T E

Γάλλοι και οι Βέλγοι σιο ισόγειο συνέχιζαν το γλέντι, πίνο

ντας σε αφθονία, ενώ σε όλα τα τραπέζια υπήρχαν πολλά

μπουκάλια με κρασί του Ρήνου, σχεδόν όλα αδειανά. Το πε

ριβάλλον ήταν υπερθερμασμένο και αφθονούσαν οι εκ

πρόσωποι του ωραίου φυλου, σχεδόν όλες Γαλλίδες και

Βελγίδες, που είχαν έρθει εκεί ακολουθώντας τους

Γερμανούς φίλους τους που αποχωρούσαν.

Οι υπηρεσίες που μέχρι τότε λειτουργούσαν στη Γαλλία

είχαν συγκεντρωθεί πλέον σε διάφορες πόλεις της

Γερμανίας. Άντρες και γυναίκες κάθε εθνικότητας- αν καιυπερτερούσαν Βέλγοι και Γάλλοι- συνωστίζονταν στα ξενο

δοχεία και στα σπίτια ιδιωτών. Οι καυγάδες και οι διαμαρ

τυρίες ήταν ασταμάτητες από εκείνα τα άτομα που μέχρι τό

τε είχαν ζήσει στο Παρίσι ή στις Βρυξέλλες απολαμβάνο

ντας μια άνετη ζωή σαν έμπιστοι ή συνεργάτες των υπηρε

σιών του Γερμανικού στρατού. Τώρα όλα είχαν τελειώσει,

αλλά εκείνοι δεν είχαν ακόμα συνηθίσει στην ιδέα. Ήταν ωςεπί το πλείστον άντρες και γυναίκες χωρίς άλλα ιδανικά α

πό το καλό φαγητό, το καλό κρασί και τις υλικές απολαύ

σεις: εκεί μπορούσες να αγοράσεις τα πάντα με το χρήμα.

Το φθινόπωρο έφτανε στο τέλος του και ο Γερμανικός

στρατός ετοίμαζε το τελευταίο του χτύπημα: την επιχείρη

ση των Αρδεννών.

Οι περισσότερες υπηρεσίες βρίσκονταν στο Βισμπάντεν,

Κομπλένζα, Φραγκφούρτη, Βόννη, Μαγκόνζα και

Νασσάου. Στην Κομπλένζα υπήρχε ένα μεγάλο κτίριο που

άλλοτε υπήρξε μοναστήρι, απομονωμένο από τα κοντινά

χωριά και περικυκλωμένο από δάση. Χρησιμοποιούνταν

σαν κένιρο εκπαίδευσης Tων "commandos". Επικεφαλής ό

λων των ομάδων ήταν ένας λοχαγός του μηχανικού , διοι

κητής εκείνου του πρόχειρου στρατώνα, όπου άντρες με δια-

7 S




ήθελε να πάει. Μου είπε στο Βερολίνο. Τον προμήθευσα με

μια άδεια και μερικά αρτίδια.-Και τάρα ξεκουμπησου! Έχεις πέντε λεπτά για να εξαφανιστείς

από το στρατόπεδο...

Ο Μιρό δεν περίμενε να το ακούσει δεύτερη φορά.

Στο "μοναστήρι" υπήρχε μια αποθήκη όπλων και υλικών:

στολές των συμμαχικών στρατών και πολιτικά ρούχα με ε

τικέτες από διάφορες χώρες: Γαλλία, Αγγλία, Βέλγιο και τα

λοιπά. Ο εξοπλισμός ήταν του πιο συγχρόνου τύπου, και περιλάμβανε όλα τα αυτόματα όπλα των συμμαχικών στρα

τευμάτων, των οποίων έπρεπε να γνωρίζουμε όλες τις λε

πτομέρειες. Οι τεχνικοί αυτού του είδους των όπλων που εί

χαν κατασχεθεί από τον εχθρό είχαν το καθήκον να μας ε

ξηγήσουν τα χαρακτηριστικά και την λειτουργία τους.

Σηκωνόμαστε μόλις χάραζε. Η εκπαίδευση στο υπαίθριο

στρατόπεδο ξεκινούσε πολύ νωρίς, και λάμβανε μέρος στα

δάση που βρίσκονταν γύρω από το "μοναστήρι".

Επαναλαμβάναμε συνεχώς την σημασία της σιγής και της

μεταμφίεσης. Το ηθικό των αντρών μου ήταν ακμαιότατο,

και υπήρχαν καθημερινοί διάλογοι με ειδικούς Γερμανούς

που επαναλάμβαναν επίμονα τα θέματα της επίσημης προ

παγάνδας, κυρίως όσα αναφέρονταν στα "μυστικά όπλα" που

ο Χίτλερ ήταν έτοιμος να χρησιμοποιήσει. Εγώ ήμουν σχε

δόν βέβαιος ότι η τελική νίκη δεν μπορούσε να μας ξεφύγει.Στο μεταξύ επιμέναμε στα πιο σημαντικά χαρακτηριστικά

των "commandos": ευελιξία, τόλμη, προσοχή, εκμετάλλευ

ση της επιτυχίας στην επίθεση, ταχύτητα σύλληψης και ε

λιγμών, οικονομία δυνάμεων και τα λοιπά... χωρίς να ξε

χνάμε ποτέ ότι είμαστε η αιχμή του δόρατος του Στρατού

που έπρεπε εκ των πραγμάτων να καταλάβει το έδαφος.

Στα τέλη Νοεμβρίου έλαβα διαταγή να παρουσιαστώ)

81




στη Γενική Διοίκηση του στρατάρχη φον Ρούντστεντ, σε έ

να μικρό χωριό αρκετά κοντά στο "μοναστήρι". Εκεί πλη

ροφορήθηκα ότι πολλές ομάδες θα έπαιρναν μέρος σε μια

σημαντική επίθεση που ετοίμαζαν. Έν ας ταγματάρχης του

Γενικού Επιτελείου του φον Ρούντστεντ, μπροστά σε ένα

χάρτη σχολαστικά σχεδιασμένο, μου εξήγησε λεπτομερώς

ποια θα ήταν η αποστολή της δικής μας ομάδας. Ένας

Γερμανός επιλοχίας που έμενε μαζί μας και μιλούσε στην ε

ντέλεια Ισπανικά και Αγγλικά, με συνόδευε σε εκείνη την

επίσκεψη. Οι υπηρεσίες του ως διερμηνεία υπήρξαν ανεκτίμητες για μένα.

Ο Νοέμβριος του 1944 υπήρξε ένας από τους πιο βρο

χερούς του αιώνα. Για αυτό, η επέλαση των Συμμάχων ήταν

πολύ αργή, γιατί τα χωράφια και οι δρόμοι είχαν μετατρα

πεί σε βούρκο εξαιτίας της υπερχείλισης ποταμών και χει-

μάρρων. Ο στρατάρχης φον Ρούντστεντ είχε προγραμματί

σει μια φιλόδοξη αντεπίθεση, με δέκα τεθωρακισμένες μεραρχίες και δεκατέσσερις πεζικού. Η δική μας αποστολή

συνίσταντο στο να διεισδύσουμε στις γραμμές των εχθρών

για να προκαλέσουμε σύγχυση στα μετόπισθεν τους.

Η διάσπαση έπρεπε να προκληθεί στο κέντρο των ε

χθρικοί δυνάμεων των Αρδεννών, μέχρι τον ποταμό Μόσα,

διαιρώντας στα δυο το μέτωπο του για να προχωρήσει μέ

χρι το λιμάνι της Αμβέρσας, νευραλγικό σημείο του δικτύου

προμηθειών των συμμαχικών στρατευμάτων. Η αποστολή

μας, όπως και των άλλων ομάδων commandos ήταν πολύ

σημαντική για να διευκολύνουμε την προέλαση του μεγα

λύτερου τμήματος των Γερμανικών στρατευμάτων.

Στις 14 Δεκεμβρίου του 1944 οι διάφορες ομάδες βγήκαν

από το "μοναστήρι" με κατεύθυνση τα σημεία που τους εί

χαν ανατεθεί. Έ πε φτ ε πυκνό χιόνι και το κρύο ήταν τσου-

82




χτερό, πράγματι ήταν ένας από τους πιο σκληρούς χειμώ

νες που θυμάμαι, και ανάμεσα στους άντρες μου αφθονούσαν οι αναφορές στη μάχη του Τέρουελ, στην διάρκεια του

δικού μας εμφυλίου πολέμου, και στην πιο πρόσφατη εκ

στρατεία στη Ρωσία. Η ορατότητα ήταν πολΰ περιορισμέ

νη, αν και για εμάς αυτό ήταν ατού.

Το ίδιο βράδυ της 14ης Δεκεμβρίου φτάσαμε κοντά στην

Γερμανική εμπροσθοφυλακή, σε σημείο που ήταν ορατές

οι εχθρικές γραμμές. Εκεί μας περίμενε ο οδηγός που θα

μας οδηγούσε πίσω από τις συμμαχικές γραμμές. Μετά α

πό μια ανάπαυση εικοσιτεσσάρων ωρών, που αφιερώσαμε

στην ολοκλήρωση της προετοιμασίας, ξεκινήσαμε την πο

ρεία με τις πρώτες σκιές της νύχτας της 15ης Δεκεμβρίου.

Ο οδηγός φυσικά γνώριζε το έδαφος σπιθαμή προς σπι

θαμή, και είχε μελετήσει σχολαστικά την διαδρομή. Έτσι

αφού διανύσαμε τα πρώτα δυο χιλιόμετρα, που έπρεπε να

περάσουμε έρποντας σαν ερπετά και κρατώντας την ανα

πνοή μας (χρειαστήκαμε σχεδόν δυο ώρες σε εκείνο το τμή

μα), η πορεία έγινε σχετικά εύκολη, μέχρι που μετά από αρ

κετές ώρες πορείας, φτάσαμε κοντά σε ένα χωριό στις πα

ρυφές ενός δάσους. Σε εκείνο το δάσος μπορούσες να δια

κρίνεις κάποια φώτα και κάτι που με μια πρώτη ματιά έ

μοιαζε με μεγάλες δεξαμενές υλικών. Αποφάσισα να στεί

λω δυο άντρες για ανίχνευση. Πράγματι, εκείνο που απόμακριά μας είχε κινήσει τις υποψίες ήταν μεγάλοι σωροί α

πό βλήματα πυροβόλων, καλυμμένα με σάκους. Το καλύ

τερο όμως ήταν ότι οι στρατιώτες που είχαν αναλάβει την

φύλαξη τους δεν είχαν αφήσει ούτε ένα φρουρό και είχαν α

ναζητήσει καταφύγιο μέσα στα αντίσκηνα, ασφαλώς για να

προστατευτούν από το τσουχτερό κρύο.

Μοίρασα γρήγορα την ομάδα μας σε δυο τμήματα- ένα

83



ΚΕΦΆΛΑΙΟ III

Μετά από την επιχείρηση των Αρδεννών, η μονάδα

μου έμεινε χωρίς στρατεύματα. Έτσι, όταν βγήκα

από το νοσοκομείο, κουτσαίνοντας ακόμα εξαι

τίας των έντονων πόνων στο δεξί πόδι, έλαβα εντολή να με

ταβώ στο Βερολίνο με τους επιζήσαντες για να πραγματο

ποιήσω μια νέα στρατολόγηση, προοπτική που μου εξασφά

λιζε κάθε διευκόλυνση. Μια διαταγή με την υπογραφή του ί

διου του Χίτλερ μου έδινε δικαιοδοσία να στρατολογήσω ό λους τους Ισπανούς που ήθελαν να καταταγούν στους com

mandos , όπου και αν βρίσκονταν: στα εργοστάσια, εντεταγ

μένοι σε άλλες μονάδες ακόμα και έγκλειστοι στις φυλακές.

Πέρασα το πρώτο μου πρωινό στο Βερολίνο γυρίζοντας

σε όλα τα καφέ όπου σύχναζαν Ισπανοί. Σε ένα από αυτά βρή

κα μια ομάδα από εργάτες που συζητούσαν μεγαλόφωνα το

87




για να πάρω ορισμένα πράγματα. Θα επιστρέψω στις μια. Αν αυ

τός ο Ζαμπάλα έρθει πριν από μενα, πείτε τον να με περιμένει.Στο ξενοδοχείο πήρα μερικά πακέτα τσιγάρα και ένα

μπουκάλι κονιάκ και γύρισα στο καφέ. Ο Ζαμπάλα ήταν ή

δη εκεί με την παρέα των Ισπανών. Ήταν εννέα συνολικά.

Όσοι άντρες που μου χρειάζονταν για να ξεκινήσω.

Όταν με είδαν να έρχομαι όλοι σηκώθηκαν. Ο Ζαμπάλα

στάθηκε προσοχή, χτύπησε τις φτέρνες και χαιρέτησε επι

δεικτικά με το μπράτσο τεταμένο.-Στις διαταγές σας μου είπε , με βροντερή φωνή.

Τον ενημέρωσα για το σχέδιο μου και συμφωνήσαμε ό

τι θα αναλάμβανε εκείνος την στρατολόγηση, εφόσον το έ

κανε ήδη για την οργάνωση T O D T . Μείναμε σύμφωνοι να

συναντηθούμε στο ίδιο σημείο, την επόμενη μέρα, στις δέ

κα το πρωί.

Δεν ξέρω πως πληροφορήθηκε η καθηγήτρια Φάουπελ

ότι βρισκόμουν σιο Βερολίνο, αλλά το ίδιο βράδυ, όταν έ

φτασα στο ξενοδοχείο, με περίμενε μια έκπληξη. Την ώρα

που ζητούσα το κλειδί του δωματίου μου, με πλησίασε ένας

Γερμανός λοχίας που συστήθηκε σε τέλεια καστιλιάνικα και

μου είπε ότι είχε να μου μεταφέρει μια διαταγή εκ μέρους

του στρατηγού Φάουπελ.

-Η κυρία Φάουπελ μου ανέθεσε να σας πα ότι ο στρατηγός επι

θυμεί να μιλήσει μαζί σας και ότι σας περιμένει στο γραφείο του

αύριο, μέχρι τις δυο το μεσημέρι.

-Πείτε στην καθηγήτρια ότι αύριο γύρω στις δώδεκα θα είμαι στο Ινστιτούτο.

Είχε υποσχεθεί στον εαυτό νου να μην επιστρέψω σε ε

κείνο το κέντρο, αλλά δεν μπορούσα να περιφρονήσω την

πρόσκληση ενός τόσο σημαντικού στρατηγού όπως ο στρα

τηγός Φάουπελ.

8 9




Εκείνη τη νύχτα δεν είχα πολύ χρόνο για να ξεκούραστω.

Ο συναγερμός χτύπησε τρεις φορές, και τις τρεις φορές

αναγκάστηκα να κατέβω στο καταφύγιο. Ήταν μια διαταγή

στην οποία έπρεπε να υπακουμε όλοι χωρίς εξαίρεση.

Πήγα έγκαιρα στο ραντεβού μου με τον Ζαμπάλα, που ή

δη με περίμενε στο καφέ μαζί με μια ομάδα Ισπανών, δε

καπέντε συνολικά, όλοι έτοιμοι να με ακολουθήσουν. Τους

είπα ότι έπρεπε να πάω σε μια συνάντηση που δεν μπορού

σα να αναβληθεί και συμφωνήσαμε να συναντηθούμε ξανά

το ίδιο απόγευμα.

Ο σιρατηγός Φάουπελ με δέχτηκε εγκάρδια και μπήκε

αμέσως στο θέμα.

-Μίλησα με το Γενικό Επιτελείο για την πιθανότητα να συγκε

ντρώσουμε σε μια ειδική μονάδα όλους τους Ισπανούς που πολε

μούν σε διαφορετικά μέτωπα. Η παραμονή μου σπα ισηανο-αμε- ρικανικά κράτη και αργότερα η θέση μου σαν Γερμανός

Πρεσβευτής στην Ισπανία, μου επέτρεψαν να γνωρίζω την ιδιοσυ

γκρασία του λαού σας, που θαυμάζω και εκτιμώ απεριόριστα.

Ξέρω το αδάμαστο θάρρος του Ισπανού στρατιώτη, τόσο (πην επί

θεση όσο και στην άμυνα, αλλά πιστεύω ότι το πείραμα που υλο

ποιήσαμε, ενσωματώνοντας τους συμπατριώτες σας στις

Γερμανικές μονάδες, υπήρξε αποτυχία. Από τους τρεις λόχους του,σπον λοχαγό Γκρέφφε απομένει μόνο ένας, και αυτός κουτσουρε

μένος. Η πλειοψηφία των στρατιωτών του λιποτάκτησαν, και με

ρικοί βρίσκονται στη φυλακή. Έτσι αποφάσισε να σχηματίσει μια

ισπανική μονάδα, που θα τεθεί υπό τις διαταγές σας. Όλες οι στρα

τιωτικές υπηρεσίες θα σας προσφέρουν την μέγιστη συνεργασία

και θα σας παρέχουν οτιδήποτε χρειαστεί. Για την ώρα, πιστεύω ό

τι το καλύτερο είναι να παραμείνετε στο Βερολίνο, ώστε να επιλύ-

90




σετε τα τυχόν προβλήματα που θα παρουσιαστούν. Όταν όλα θα

είναι σε τάξη, μπορείτε να μεταφερθείτε στο Πότσνταμ.-Εντάξει στρατηγέ απάντησα. Θα προσπαθήσω να αποδειχθώ

αντάξιος της εμπιστοσύνης σας.

Βγαίνοντας από το κτίριο συναντήθηκα με έναν Ισπανό

που με περίμενε όση ώρα μιλούσα με τον στρατηγό. Ήθελε

να με ενημερώσει για την κατάσταση στην οποία βρισκό

ταν μια ομάδα Ισπανών που είχε εγκαταλείψει την μονάδα

του λοχαγού Γκρέφφε και μόνο από θαύμα μπόρεσαν να ξε

φύγουν από τα περίπολα της στρατιωτικής αστυνομίας.

Βρισκόντουσαν σε ένα δωμάτιο ξενοδοχείου, που είχε

νοικιάσει ένας Ισπανός εργάτης. Όταν φτάσαμε στο ξενο

δοχείο και ανεβήκαμε στο δωμάτιο, έμεινα άφωνος όταν εί

δα τις συνθήκες στις οποίες ζούσαν εκείνοι οι άτυχοι. Ήταν

δεκαεννέα, στριμωγμένοι σε ένα μονό δωμάτιο, όπου με δυ

σκολία στέκονταν όρθιοι. Βρισκόντουσαν εκεί περισσότε

ρο από δυο εβδομάδες... Μιας και με συνόδευε έναν λοχίας-διερμηνέας που ο στρατηγός Φάουπελ είχε θέσει υπό τις

διαταγές μου, και όλοι εκείνοι οι άντρες μου ζήτησαν να κα

ταταγούν στη μονάδα μου, τους έστειλα στο Πότσνταμ με

τον λοχία, που θα είχε μεταφέρει τις απαραίτητες εντολές.

Από εκείνη τη στιγμή και μετά επισκέφτηκα αρκετά συχνά

το Ιβηρο-Αμερικανικό Ινστιτούτο, στο οποίο τόσα πολλά ο

φείλουν- και στην καθηγήτρια Φάουπελ ειδικά- οι Ισπανοίπου έζησαν στη Γερμανία εκείνους τους δύσκολους καιρούς.

Στο Ινστιτούτο, υπό την αιγίδα της καθηγήτριας, είχε ε

γκατασταθεί μια μικρή ομάδα γύρω από την οποία κυκλο

φορούσαν πληροφοριοδότες και έμπιστοι.

Ο Μαρτίν ντε Αρριζουμπιέτα ήταν ο "δυνατός άντρας"

στο Ινστιτούτο, γεγονός που δεν άρεσε στον Ραμόν

Φερνάντεζ, ο οποίος ήθελε να έχει κοντά στην καθηγήτρια

91




Φάουπελ την θέση του Μαρτίν, αλλά παρόλες τις δολοπλο

κίες του δεν το κατάφερε ποτέ, επειδή η κυρία Φάουπελ, γυ

ναίκα έξυπνη και με ανεπτυγμένη διαίσθηση, τους ήξερε σε

βάθος και τους δυο. Ο τρίτος παρείσακτος ήταν ο Σαλαζάρ,

που φρόντιζε να τα έχει καλά με όλους. Ήταν από εκείνους

που πλησιάζουν τον πιο λαμπερό ήλιο, όπως λέμε στην κα

θομιλουμένη.

Μια μέρα, ο Σαλαζάρ με συνόδεψε στη λίμνη Βανζέε, ό

που ζούσε το ζεύγος Φάουπελ σε ένα ιδιόκτητο σαλέ, με μιααδελφή του στρατηγού και ένα ζευγάρι υπηρετών.

Ο στρατηγός μας προσκάλεσε να πιούμε κάτι, και ενώ ε

τοιμαζόμαστε, με ρωτησε λεπτομέρειες σχετικά με την ορ

γάνωση της μονάδας μου. Σε κάποια στιγμή, μου μίλησε για

την αναγκαιότητα να δημιουργήσουμε μια επαφή ανάμεσα

στον Αρριζουμπιέτα και τον ίδιο τον Σαλαζάρ.

Δεν δυσκολεύτηκα να δεχτώ την πρόταση του: ο πρώτοςθα με εξυπηρετούσε για να μιλάει με τα στρατεύματα, και ο

δεύτερος σαν απευθείας επαφή με το Ινστιτούτο.

Εκμεταλλεύτηκα την ευκαιρία για να επισπεύσω την μετά

θεση του Ραμόν Φερνάντεζ στη μονάδα μου, ο οποίος είχε

υπηρετήσει σαν υπολοχαγός στον πόλεμο της Ισπανίας και

επιθυμούσε πολύ να έρθει μαζί μου. Ο Σαλαράζ έκανε ένα

καθόλου κολακευτικό σχόλιο για τον Φερνάντεζ.

Αγανακτισμένος, του είπα ότι θα τον έφερνα μπροστά του

για να επαναλάβει όσα είχε μόλις πει. Ο στρατηγός, με πο

λύ τακτ, φρόντισε να αλλάξει συζήτηση.

'Οταν επιστρέψαμε στο Βερολίνο είχε ήδη νυχτώσει. Εγώ

είχα κλειστεί στον εαυτό μου και δεν μιλούσα καθόλου, ώ

σπου ο Σαλαζάρ άρχισε να με παρακαλάει να μην αναφέρω

το συμβάν με τον Ραμόν Φερνάντεζ. Τον λυπήθηκα και α

ποφάσισα να μην του δημιουργήσω προβλήματα, αν και δεν




μπορούσα να μην του πω τι πίστευα για εκείνους που κατη

γορούν τους φίλους τους πισώπλατα.Το επόμενο πρωί πήγα στο Πότσνταμ, όπου βρισκόταν

το στρατόπεδο της μονάδας μου, εκεί που προηγουμένως

στεγαζόταν η Σχολή Αξιωματικών.

Όταν έφτασα βρισκόταν σε εξέλιξη ένα μάθημα θεω

ρίας: ο Ζαμπάλα εξηγούσε την λειτουργία του panzerfaust. 2

Κάλεσα σε σύσκεψη τους αξιωματικούς: τους Οκανά,

Μποτέτ, Μαρτίνεζ, Μουγκικα και Ζαμπάλα. Το οργανικόσύνολο των υπαξιωματικών δεν ήταν ακόμα πλήρες.

Ο Ραμόν Μπαίλο και ο Αρτιάγκα ήταν επιλοχίες- υπήρ

χαν δυο λοχίες, ένας πρώην "guardia civi" και ο άλλος πρώ

ην "carabiniero". Ο δεκανέας μου σύνδεσης ήταν ο

Ρομπέρτο Γκαρσία, τον οποίο προήγαγα σε λοχία την ίδια

μέρα. Βοηθός μου ήταν ένας νεαρός Γαλλικιανός από το

Μέτωπο Νεότητας και ανάμεσα στους δεκανείς υπήρχε ο

Χουάν Πινάρ, τον οποίο αξίζει να μνημόνευσα) για μια σει

ρά από παραμυθία που διηγήθηκε και αφού τα επανέλαβε

τόσες φορές τελικά τα πίστεψε και ο ίδιος.

Μου έστειλαν τέσσερις διερμηνείς, τον Γκεράρδο

Λΐεμπερτ, Χουάν Κλίμοβιτς, Ιάκωβο και έναν άλλον του ο

ποίου δεν θυμάμαι το όνομα. Οι δυο ανήκαν στον κανονικό

στρατό και οι άλλοι δυο στα SS. Από την πρώτη στιγμή υ

πήρξαν οι πιο πιστοί και οι καλύτεροι συνεργάτες, αφοσιω-

μένοι ψυχή και σώμα στο καθήκον που τους είχε ανατεθεί.

Όταν γύρισα στο ξενοδοχείο Εξέλσιορ, όπου βρισκόταν

το επιτελείο μου, με περίμενε μια επείγουσα είδηση: έπρε-

2 Αντιαρματική γροθιά



πε να παρουσιαστώ στην Ανώτατη Διοίκηση. Έ σπε υσ α να

εκτελέσω την διαταγή. Ένας συνταγματάρχης του Γενικού

Επιτελείου μου είπε ότι έπρεπε να παραχωρήσω ένα λόχο

που θα αναχωρούσε για ένα μη-καθορισμένο σημείο της

Γερμανίας όπου θα συνεχιζόταν η αντί σταση στην περί

πτωση που το Βερολίνο έπεφτε στα χέρια των Ρώσων.

Αποφάσισα να συμβουλευτώ τον στρατηγό Φάουπελ και

του τηλεφώνησα, για να τον ενημερώσω για όσα μου είχαν

μόλις αναφέρει. Με συμβούλεψε να μην εκχωρήσω κανέναν

από τους άντρες μου. Όμως το Γενικό Επιτελείο συνέχισε να επιμένει, ώσπου

κατέληξα στο συμπέρασμα ότι αν δεν είχα υποχωρήσει ε

κούσια, θα .αναγκαζόμουν να το κάνω υπακούοντας σε μια

διαταγή. Για αυτό θυσίασα εκείνους τους άντρες με την καρ

διά κομμάτια.

Εκείνους τους τελευταίους μήνες τόσο γεμάτους με γεγο

νότα και στους οποίους σχεδόν πάντα ήταν απαραίτητο ναπαίρνω άμεσες αποφάσεις, πνίγηκα στη δουλειά μιας και

δεν μπορούσα να βασιστώ σε κανέναν.

Σε μια από τις συχνές επισκέψεις μου στην καθηγήτρια

Φάουπελ συνάντησα μια ομάδα διπλωματών, ανάμεσα στους

οποίους ο υποκόμης της Πόρτα Κρουζ. Μαζί του ήταν ο

Αλμπέρτο Φοΰλνερ, συντονιστής των υπηρεσιών των

Γερμανικών και Ισπανικών Ανώτερων Γενικών Επιτελείων, και

ο γραμματέας του Ινστιτούτου, δόκτορας φον Φόμμερκας,

που εξαφανίστηκε μετά από μερικές μέρες. (Μετά από πολλά

χρόνια, τον συνάντησα ξανά στο ξενοδοχείο Παλλάς της

Μαδρίτης- ήταν υπουργός δικαιοσύνης της R .F.A.)

Ήμουν απόλυτα αφοσιωμένος στην οργάνωση εκείνης

της Ισπανικής μονάδας, στον βαθμό που το ίδιο το

Επιτελείο ήθελε να την βαφτίσει με το όνομα μου: "Μονάδα

94




Εζκουέρα", παρόλο που εγώ δεν συμφωνούσα καθόλου. Δεν

ήταν εύκολο να πειθαρχήσω εκείνη την ομάδα Ισπανών,που δεν ήταν του κατηχητικού και ήταν εμποτισμένοι με το

Ισπανικό ταμπεραμέντο, με αποτέλεσμα να δυσκολεύονται

να δεχτούν μια πειθαρχία εκ των πραγμάτων αυστηρή.

Ικανοί για τις πιο μεγάλες επιχειρήσεις, ήταν επίσης κα

μωμένοι για να κάνουν τρέλες.

Η διαταγή ήταν ξεκάθαρη και ακριβής: όλοι οι Ισπανοί

έπρεπε να σχηματίσουν μια μόνο ομάδα. Είχαν ήδη συγκεντρωθεί εκείνοι που πολεμούσαν για την Μεραρχία

"Wallonie", διοικητής της οποίας ήταν ο αρχηγός των

Βέλγων Ρεξιστών, Λεόν Ντεγκρέλ.3 Είχα τους δικούς μου, ε

κείνους που είχαν πολεμήσει στους "commandos". Και ε

κείνους που είχα συγκεντρώσει στο Βερολίνο, που ζούσαν

κρυμμένοι καταζητούμενοι από την αστυνομία. Η πλειο

ψηφία είχε υπηρετήσει στην "Κυανή" Μεραρχία.

Πολλοί είχαν μια Γερμανίδα φίλη που τους φιλοξενούσε

σπίτι της. Αυτή ήταν μια από τις λύσεις. Η άλλη ήταν το

Ιβηρο-Αμερικανικό Ινστιτούτο. Δεν μπορούσαν να ζητή

σουν τίποτα από τα επίσημα κέντρα, επειδή όλες οι δικές

3 Ο θρυλικός προπολεμικός αρχηγός του Ρεξισ τικού κόμματος στο

Βε'λγιο, μετά την κατάληψη του Βελγίου , έγινε υπέρμαχος της συνεργα

σίας με την Γερμανία. Από απλός στρατιώτης αναδείχθηκε διοικητής της

Legion Wa llonie . Πολυπαρασημοφορημένος, επέζησε του πολέμου δια

φεύγοντας στην Ισπανία του Φράνκο όπου μέχρι το τέλος της ζωής του

έγραφε βιβλία υπερασπιζόμενος τα εθνικοσοσιαλιστικάτου πιστεύω.

93



B E R L I N A V I D A O M U E R T E

μας αρχές σε επίπεδο Πρεσβείας ή Προξενείου είχαν εγκα

ταλείψει το Βερολίνο. Ο μόνος Ισπανός διπλωματικός εκ-πρόσωπος ήταν ο Γκονζάλο ντε Καστίλλο, που επιχειρούσε

να επαναπατρίσει τους περισσότερους συμπατριώτες.

Έδωσε διαβατήρια σε όλους εκείνους που το ζήτησαν, και

βοήθησε όσο μπόρεσε, παρέχοντας έγγραφα σε πολλούς

Γερμανούς που με κάποιο τρόπο μπορούσαν να αποδείξουν

ότι είχαν ζήσει σιην Ισπανία ή ότι είχαν συγγενείς ή φίλους

Ισπανούς. Προσέφερε ανιδιοτελώς τις υπηρεσίες του.Ταυτόχρονα όμως, προσπαθούσε με κάθε τρόπο να σα

μποτάρει τον σχηματισμό της Ισπανικής μονάδας, έτσι ώ

στε εκείνοι οι ποντικοί που ήθελαν να εγκαταλείψουν την

βάρκα να σπάσουν το ηθικό όσων είχαν την σταθερή θέλη

ση να συνεχίσουν να αγωνίζονται ενάντια στον αιώνιο ε

χθρό: τον κομμουνισμό.

Η καθηγήτρια Φάουπελ είχε ενημερωθεί από τους έμπι

στους της και μου κανόνισε ένα ραντεβού στο γραφείο της.

Με την συνηθισμένη εγκαρδιότητα της, μου επισήμανε

την αναγκαιότητα να ελέγξουμε ότι κάναμε με τις εφεδρι

κές προμήθειες, και εκμεταλλεύτηκε την περίσταση για να

μου μιλήσει για τη δουλειά που έκανε ο συμπατριώτης μας,

μοναδικός επίσημος εκπρόσωπος της Ισπανίας εκείνο το

διάστημα στο Βερολίνο.

- Ζητάει τη γνώμη μου για πολλά θέματα- είπε η καθηγήτριαΦάουπελ.- Είναι ένας τύπος πολύ δραστήριος και ικανός.

Αναμφίβολα όμως μας προκαλεί προβλήματα: εσείς θα πρέπει να

κάνετε κάτι για να το αποφύγετε.

- Στον εχθρό που δραπετεύει χρυσές γέφυρες απάντησα, -εκεί

νος κάνει το καθήκον του και εμείς το δικό μας. Και οι δυο είμα

στε Ισπανοί, και δεν θα κάνω ποτέ κάτι εναντίον ενός Ισπανού.

-Σας καταλαβαίνω απόλυτα, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι πρέπει να του

96



Ο Σολά προσπάθησε να συνεχίσει τις δολοπλοκίες του ε

νοχλώντας ξανά την Γκεστάπο, αλλά η γερμανική πολιτικήαστυνομία είχε σοβαρότερα ζητήματα που την απασχολού

σαν εκείνες τις δύσκολες ώρες, και εκείνος ο μπάσταρδος

διέπραξε μια από τις πιο παταγώδεις αποτυχίες του όταν συ

γκρούστηκε με εκείνους που μπορούσαν να βασιστούν στην

εμπισιοσύνη και τον σεβασμό της Ανώτερης Διοίκησης.

Ό Ζορντά, από την πλευρά του, απευθύνθηκε στην κα

θηγήτρια Φάουπελ και της διηγήθηκε ένα σωρό ψέματα με

σκοπό να με διασύρει εντελώς. Όταν το πληροφορήθηκα α

πό την ίδια την καθηγήτρια, πήγα στην Αντιπροσωπεία της

Φάλαγγας έτοιμος να προκαλέσω έναν γερό καυγά. Δεν θα

μπορούσα να έχω φτάσει σε πιο κατάλληλη στιγμή: ο "αρ

χηγός" και οι οπαδοί του, με καλή συντροφιά, απολάμβαναν

ένα πραγματικό διονυσιακό γλέντι. Δεν είμαι καθόλου που

ριτανός, αλλά μπροστά σε εκείνο το θέαμα κοκκίνισα ολό

κληρος και η αγανάκτηση έπνιξε στιγμιαία τα λόγια που εί χε ετοιμάσει. Ο Χοσέ Λουίς με πλησίασε κρατώντας στο έ

να χέρι ένα μπουκάλι κονιάκ και στο άλλο ένα ποτήρι, έτοι

μος να με κεράσει.

Ξέσπασα:

-Αυτό που κάνετε είναι εγκληματικό! Την ώρα που τόσοι Ισπανοί

πεθαίνουν της πείνας στις φυλακές επειδή εσείς δεν ασχολείστε μα

ζί τους, και άλλοι τόσοι είναι αναγκασμένοι να κοιμούνται στα καταφύγια επειδή δεν τους παρέχετε τα μέσα για να φύγουν από εδώ,

εσείς καταντήσατε το κέντρο της Φάλαγγας σε έναν χώρο ακολα

σίας... Καλώς, ήρθα να πάρω αυτόν τον γιο... έδ ει ξα τον

Ζορντά- για να του μάθω να λέει την αλήθεια.

Τα λόγια μου έπεσαν σε μια εντυπωσιακή σιωπή. Κανείς

δεν ήταν σε θέση να μου απαντήσει. Εν τέλει ακούστηκε μια

δειλή φωνή:

98




-Εδώ είναι Ισπανικό έδαφος...

-Εντάξει, τόσο το καλύτερο. Έτσι δεν θα υπάρξουν αμφιβολίεςστην εξακρίβωση ότι είστε ξένοι στην υπηρεσία των Συμμάχων και

ότι θα κριθείτε ανάλογα.

Ο φόβος ζωγραφίστηκε σε όλα τα πρόσωπα, ειδικά του

Σολά και του Ζορντά, που αμέσως άρχισαν να ικετεύουν και

να δικαιολογούνται, υπενθυμίζοντας ποιοι είχαν υπάρξει

και τις υπηρεσίες που είχαν προσφέρει. Το κακό είναι ότι

άφησα να με πείσουν εκείνα τα δυο σκουλήκια, που είχανσυνεχίσει να ζουν από τα πτώματα των θυμάτων τους.

Τα γεγονότα εξελίχτηκαν ραγδαία. Οι συμμαχικοί βομ

βαρδισμοί ήταν συνεχείς, οι επικοινωνίες ολοένα πιο επι

κίνδυνες. Είχα την ευκαιρία να μιλήσω με ανθρώπους που

βρίσκονταν σε πολΰ υπεύθυνες θέσεις, οι οποίοι, παρόλο

που πίστευαν στην τελική νίκη, τώρα επικαλούνταν μόνο το

επιχείρημα των περίφημων κρυφών όπλων, που θα εμφα

νίζονταν την κατάλληλη στιγμή.

Σε μια από τις επισκέψεις μου στο Ινστιτούτο, η καθη

γήτρια Φάουπελ μου σύστησε δυο Ισπανούς που συνεργά

ζονταν μαζί της : τον Τσιπριάνο Σάστρε και τον Τολέντο-ο

πρώτος ήταν πληροφοριοδότης, και ο δεύτερος ένας αξιο-

καταφρόνητος πράκτορας. Οι δυο άντρες είχαν έρθει στη

Γερμανία σαν παραγωγοί.

Ακόμα δεν μπορώ να εξηγήσω τον λόγο που από την

πρώτη στιγμή γίναμε φίλοι με τον Τσιπριάνο Σάστρε, τον ε

πονομαζόμενο "Τάνο", ενώ αντιπάθησα ενστικτωδώς τον

Τολέντο. Στην περίπτωση του ίσχυε το ρητό: "οι κακές σκέ

ψεις είναι αμαρτία αλλά πέφτουν πάντα μέσα".

Ο Τολέντο ήταν ένας χυδαίος σπιούνος, που κατέδιδε

τους ίδιους τους συμπατριώτες του. Είναι αλήθεια ότι πολ

λοί Ισπανοί ασχολούνταν με τη μαύρη αγορά και μερικοί

99




ζούσαν στην παρανομία, αλλά οι Γερμανοί μπορούσαν να

χρησιμοποιήσουν όλα τα μέσα πληροφόρησης και κατα

στολής, και δεν ήταν απαραίτητο ένας άντρας γεννημένοςστην Ισπανία και δήθεν φαλαγγίτης να πέφτει σε τόσο χα

μηλό επίπεδο. Πολλοί Ισπανοί φυλακίστηκαν και ίσως χά

θηκαν για πάντα εξαιτίας των πρακτόρων που τριγυρνού

σαν γύρω από το Ιβηρο-αμερικανικό Ινστιτούτο.

• Η επικοινωνία με την Ισπανία γινόταν κάθε μέρα πιο δύ

σκολη. Η στρατιωτική επιμελητεία της "Κυανής"

Μεραρχίας είχε περιέλθει στα χέρια των Γερμανών, έτσι εκείνοι που θα μπορούσαν να διαθέσουν κονιάκ, καφέ και

άλλα αγαθά βρέθηκαν καταδικασμένοι στο απλό συσσίτιο.

Ικανοί να πουλήσουν την ψυχή τους στο διάβολο, με ενο

χλούσαν συνεχώς προσφέροντας διάφορες υπηρεσίες, από

την καταγγελία ως την ρουφιανιά, με αντάλλαγμα κάποιο υ

λικό προνόμιο. Δεν χρειάζεται να πω ότι αρνήθηκα κάθετα

να προστατέψω εκείνους τους ανεπιθύμητους.

Ο Τσιπριάνο Σάστρε, που ήταν έμπιστος της καθηγή

τριας Φάουπελ και με τον οποίο είχαμε γίνει φίλοι, όπο)ς ή

δη ανέφερα, ζούσε με μια γερμανίδα που εργαζόταν στις μυ

στικές υπηρεσίες. Μέσω εκείνης, ο Τάνο γνώριζε τα πάντα

για όλους εκείνους τους Ισπανούς, και εκείνος με ενημέρω

σε σχετικά για αυτά τα άτομα.

Σε αντάλλαγμα, δεν δίσταζα να εξασφαλίσω προνομιού

χες θέσεις σε όσους, με την αξιοπρεπή και υπεύθυνη συμπεριφορά τους, έδειχναν να τις αξίζουν. Έτσι για παρά

δειγμα, όταν το ζεύγος Φάουπελ χρειάστηκε έναν οδηγό για

το αυτοκίνητο τους και μου ζήτησαν να τους παραχωρήσω

έναν από τους στρατιώτες μου, τους έστειλα τον Ντανιέλ

Παρράς Ρεντόντο, που εγκαταστάθηκε στο σπίτι του στρα

τηγού, όπου του φέρονταν περισσότερο σαν φίλο παρά σαν

100



ΚΕΦΆΛΑΙΟ IV

Ο στρατηγός Μπέργκερ είχε καλέσει έναν αξιωμα-τικό με την εντολή να μας μεταφέρει αμέσως στο

Βερολίνο.

Είχα μείνει με όλους εκείνους που πράγματι ήθελαν να

τιμήσουν τον όρκο τους και που είχαν ήδη δοκιμαστεί στο

πεδίο της μάχης. Στην μονάδα μου δεν υπήρχαν πρωτάρη

δες ούτε δειλοί- από εκείνους χωρίς περιεχόμενο. Οι στρα

τιώτες μου δεν ήταν ένας στρατός μισθοφόρων, αλλά άντρες

εμπνευσμένοι από ένα ιδεώδες και διατεθειμένοι να υπε

ρασπιστούν ένα από τα τελευταία καταφύγια του πολιτι

σμού, που απειλούνταν από την κόκκινη παλίρροια.

Υπήρχαν τρεις ισπανικοί λόχοι, και επιπλέον οι Γάλλοι του

Ντοριότ και μερικοί άντρες της μεραρχίας "Wallonie".

Όταν φτάσαμε στο Βερολίνο κάναμε μια απογραφή των

105




όπλων στην κατοχή μας- μας έδωσαν ένα νέο μοντέλο ο

πλοπολυβόλου, "panzerfaust" και άφθονα πυρομαχικά. Ένας αξιωματικός μου χάρισε, σαν προσωπικό δώρο, ένα

πιστόλι "Walther" εννιάρι, ένα από τα πιο αποτελεσματικά

κοντόκαννα όπλα. Ο ίδιος αξιωματικός μας συνόδεψε σε έ

να κτίριο που στο ισόγειο στεγαζόταν ένα από τα πιο κομψά

υποδηματοποιεία του Βερολίνου. Ο ιδιοκτήτης του κατα

στήματος ήταν επίσης ιδιοκτήτης του ακινήτου.

Η τραγωδία εκείνου του ανθρώπου ήταν μια από τις πολ λές που έπλητταν χιλιάδες γερμανικές οικογένειες. Είχε χά

σει την γυναίκα του και τρία παιδιά. Τα δυο αγόρια είχαν

σκοτωθεί στο μέτωπο, ένας ως λοχαγός αλεξιπτωτιστής στην

Κρήτη, και ο άλλος επικεφαλής μιας ομάδας τανκς που έ

μειναν στη ρωσική στέπα. Η γυναίκα του και η κόρη του εί

χαν σκοτωθεί σε έναν συμμαχικό βομβαρδισμό στο

Βερολίνο, και ο μοναδικός επιζών της οικογένειας ήθελε να

πεθάνει ανάμεσα στα ερείπια της υποδηματοποιείας του.

Για αυτό, από την πρώτη στιγμή που φθάσαμε, πολιορκού

σε συνεχώς τον Τζιάκοπο, τον διερμηνέα μου, ζητώντας έ

να όπλο. Ο Τζιάκοπο μου διηγήθηκε την ιστορία εκείνου

του δυστυχή.

Το κτίριο, ερειπωμένο πλέον, μιας είχαν μείνει όρθια μό

νο το ισόγειο και ο πρώτος όροφος, πρέπει να υπήρξε ένα

πολΰ ωραίο αρχοντικό, και επιπλέον σε κεντρική θέση. Ημικρή απόσταση όμως που το χώριζε από τα Υπουργεία και

τις Καγκελαρίες το είχαν κάνει τον προτιμώμενο στόχο της

συμμαχικής αεροπορίας.

Μας περίσσευαν μερικά οπλοπολυβόλα και αποφάσισα

να δώσω ένα σε εκείνο τον άνθρωπο, με επαρκή πυρομαχικά.

Το πήρε και το κράτησε στα χέρια του σαν ένα μικρό παιδί

που είδε να πραγματοποιείται η μεγαλύτερη επιθυμία του.

106




Σε εκείνο το προσωρινό στρατόπεδο, δύσκολο να εντο

πιστεί εξαιτίας της θέσης του, παρουσιάστηκαν 17 Γάλλοι,με την στολή του Κόμματος του Ντοριότ. Δεν είχαν όπλα

και ήθελαν να πολεμήσουν εναντίον τον κομμουνιστών. Η

κατάσταση τους δεν άφηνε εναλλακτικές λύσεις, μιας και

κανένας τους δεν μπορούσε να επιστρέψει στη Γαλλία, και

αν αιχμαλωτίζονταν από τους Ρώσους θα τουφεκίζονταν.

Μου άρεσε η απλότητα τους και έδωσα εντολή στον

Τζιάκοπο να τους μοιράσει σε τρεις ομάδες και να τους δια

νείμει ανάμεσα στους λόχους. Αρχικά δεν συμφώνησαν: ή

θελαν μεν να πολεμήσουν, αλλά στον ίδιο λόχο.

Αρνήθηκα αποφασιστικά και τους είπα:

-Είμαι επικεφαλής αυτής της μονάδας και εδώ διατάζω εγώ!

Μπροστά σε τόσο αμετακίνητη αποφασιστικότητα στα

μάτησαν τις διαμαρτυρίες. Ενώ έλεγα στον Τζ ιάκοπο πως

έπρεπε να κατανεμηθούν οι Γάλλοι ανάμεσα στους συναγω

νιστές μας, εμφανίστηκαν τέσσερις Βέλγοι με την στολή τωνSS. Ανήκαν στην Μεραρχία "Wallonie" του Λεόν Ντεγκρέλ.

Και εκείνοι εν τέλει κατετάγησαν στην μονάδα μου.

Περάσαμε τη νύχτα σε εκείνο τον στρατώνα, αλλά δεν εί

χε ακόμα χαράξει όταν εμφανίστηκε ένας αντισυνταγμα

τάρχης της αεροπορίας με την εντολή να μας συνοδέψει σε

έναν στρατώνα της στρατιωτικής αστυνομίας σε μικρή α

πόσταση, όπου θα έπρεπε να αναμείνουμε την στιγμή ναέρθουμε σε επαφή με τον εχθρό. Σε εκείνο τον στρατώνα,

που ήταν παλιός και ευρύχωρος, βρισκόταν ένα Γερμανικό

τάγμα των SS. Ο διοικητής του τάγματος απουσίαζε: επιθε

ωρούσε τις θέσεις που κατείχαν οι άντρες της μονάδας του.

Μόλις είχαμε τακτοποιηθεί όταν εμφανίστηκε ένας στρα

τιωτικός σύνδεσμος, με νέες εντολές από την Κεντρική

Διοίκηση: έπρεπε να παρουσιαστώ μπροστά του με όλους

107




τους άντρες μου. Ο στρατιωτικός σύνδεσμος θα μας συνόδευε.

Στελέχωσα τους άντρες μου, τους επιθεώρησα γρήγορακαι βεβαιώθηκα ότι όλα ήταν σε απόλυτη τάξη. Το μόνο που

με ανησυχούσε ήταν εκείνη η ομάδα Γάλλων, επειδή φοβό

μουν ότι την ώρα της αλήθειας θα οπισθοχωρούσαν, και ό

τι η συμπεριφορά τους θα έσπαγε το ηθικό των αντρών μου,

που ήταν έτοιμοι να πολεμήσουν μέχρι θανάτου. Τα γεγο

νότα έδειξαν ότι τους είχα αδικήσει, παρόλο που δεν εξέ

φρασα ποτέ τον προβληματισμό μου, από τη στιγμή που συ

μπεριφέρθηκαν σαν πραγματικοί ήρωες και έμειναν όλοι

θαμμένοι κάτω από τα ερείπια του Βερολίνου. 1

Ο στρατιωτικός σύνδεσμος με οδήγησε στον επικεφαλής

του τμήματος, έναν αντισυνταγματάρχη του μηχανικού που

έφερε τον Σταυρό των Ιπποτών. Τον βρήκαμε στην Μόριτζ

Πλατζ, αψηφώντας τον κίνδυνο, να συμβουλεύεται έναν το

πογραφικό χάρτη της πρωτεύουσας. Διέταξα τους άντρες

μου να καταφύγουν σε κάποια ερειπωμένα σπίτια και, συνοδευόμενος από τον Τζιάκοπο, κατευθύνθηκα στον αντι

συνταγματάρχη, ψύχραιμος παρόλες τις εκρήξεις των ε

χθρικών οβίδων. Μόλις μας είδε, ήρθε προς το μέρος μας,

μας χαιρέτησε εγκάρδια, και σαν να μην μας αφορούσε ο

συνεχιζόμενος βομβαρδισμός, άνοιξε έναν χάρτη του

Βερολίνου και άρχισε να μας εξηγεί την κατάσταση, η οποία

ήταν δύσκολη και ευαίσθητη. Οι θέσεις μας ήταν σημειω

μένες με γαλάζιους κύκλους, ενώ εκείνες των Ρώσων με κόκ

κινα σημάδια. Ο αντισυνταγματάρχης μου εξήγησε λεπτο

ί Στην πραγματικότητα, από τους διακόσιους Γάλλους εθελοντές της με

ραρχίας Καρλομάγνος επε'ζησαν περίπου τριάντα, που αιχμαλωτίστη

καν από τους Ρώσους με το δάχτυλο στη σκανδάλη.

108




μερώς την αποστολή που μας είχε αναθέσει- όσα δεν κατα

λάβαινα εξαιτίας της ανεπαρκούς γνώσης της Γερμανικής

γλώσσας μου τα εξηγούσε ο διερμηνέας.

Στρατιώτες και ρώσικα τανκς είχαν καταφέρει να ανοί

ξουν ένα ρήγμα στην άμυνα της πρωτεύουσας και βρίσκο

νταν ήδη πολύ κοντά στο Υπουργείο Προπαγάνδας.

Έλεγχαν ήδη πολλούς δρόμους που κατέληγαν σε εκείνον

τον τομέα, και ήταν αναγκαίο να κατακτήσουμε εκείνες τις

θέσεις και να απομακρύνουμε τους Ρώσους από εκεί. Θα ή

ταν η πρώτη μας επαφή.Αποχαιρέτησα τον αντισυνταγματάρχη και κατευθύν

θηκα στο σημείο όπου βρίσκονταν οι άντρες μου για να ε

ξηγήσω σε αξιωματικούς και υπαξιωματικούς την αποστο

λή που μας είχε ανατεθεί και τον τρόπο που θα έπρεπε να

δράσουμε. Έδωσα την διαταγή για πορεία στον πρώτο λό

χο, με επικεφαλής τον ανθυπολοχαγό Οκάνα. Έ π ρ ε π ε να

διασχίσουμε την πλατεία και να συντονιστούμε στη γωνίαενός από τους δρόμους που κατέληγαν εκεί, χρησιμοποιώ

ντας τα ερείπια και τα συσσωρευμένα μπάζα σαν προστα

σία από τα αυτόματα όπλα των Ρώσων. Το καταφέραμε χω

ρίς δυσκολία. Από εκείνη τη γωνία μέχρι την γέφυρα που έ

πρεπε να διασχίσουμε, το έδαφος βρισκόταν κάτω από τα

εχθρικά πυρά. Οι έξοδοι έπρεπε να είναι μεμονωμένες, για

αυτό διέταξα τον ανθυπολοχαγό Οκάνα να πάει πρώτος.

Στάθηκε αδύνατον όμως! Ο Οκάνα δεν αποφάσιζε να ε

γκαταλείψει εκείνη τη γωνία που τον προστάτευε από τα ε

χθρικά πυρά. Εγώ τον παρατηρούσα από την εξώπορτα του

απέναντι σπιτιού. Η στάση του με αγανάκτησε, και διέσχι

σα τον δρόμο για να τον αναγκάσω να υπακούσει. Εκείνη α

κριβώς την στιγμή όμως ο επιλοχίας Φέρερ με πρόλαβε και

τρέχοντας ζιγκ ζαγκ, κατάφερε να φτάσει στη γέφυρα.

109




ταμορφωθεί σε έναν σωρό από μπάζα. Στο βάθος του δρό

μου βρισκόταν μια μικρή πλατεία, όπου ήταν παρκαρισμέ

να τα εφεδρικά ρωσικά τανκς. Το πεζικό δεν είχε φτάσει ως

εκεί, αλλά είχε πιάσει μερικά στρατηγικά σημεία από όπου

έριχναν με τα οπλοπολυβόλα ασταμάτητα.

Εκείνο το αγόρι, που επέστρεψε μετά στη θέση του στην

άλλη πλευρά της γέφυρας, μας είχε πει ότι στα αριστερά

μας, ανάμεσα στα ερείπια, υπήρχε ένα τάγμα των SS. Η έκ

πληξη μου ήταν μεγάλη όταν από την αριστερή πλευρά έ

φτασαν μερικές πυκνές ριπές που προκάλεσαν τους πρώτουςνεκρούς και τραυματίες. Πέσαμε αμέσως στο έδαφος και α

παντήσαμε στην επίθεση, αλλά ακούγοντας τις φωνές εκεί

νων που μας είχαν περάσει για εχθρούς ο Τζιάκοπο μου ε

πανέλαβε αρκετές φορές: "Είναι Γερμανοί! Είναι Γερμανοί!"

Φώναξα να παύσουν πυρ, και μετά από αρκετές δυσκο

λίες καταφέραμε να έρθουμε σε επαφή μαζί τους.

Ακούγοντας μας να μιλάμε μια γλώσσα που δεν ήταν γερμανικά μας είχαν μπερδέψει, πιστεύοντας ότι είμαστε

Ρώσοι. Δεν θα υπήρχαν άλλες παρεξηγήσεις, παρόλες τις

περίπλοκες καταστάσεις στη μάχη μέσα στο Βερολίνο.

Ό μ ω ς εκείνο το πρώτο και μοναδικό λάθος μας στοίχισε

τρεις νεκρούς και δυο τραυματίες.

Μιλούσα με τον διοικητή του τάγματος όταν παρουσιά

στηκε ένας υπολοχαγός που ήτανε επικεφαλής ενός από

τους λόχους. Ερχόταν να ενημερώσει τον διοικητή του σχε

τικά με την κατάσταση, και ακούγοντας με να μιλάω καστι-

λιάνικα ρώτησε:

-Είστε Ισπανοί;

-Ναι

Περιχαρής με αγκάλιασε, αναφωνώντας:

-Κι εγώ! Κι εγώ!

111




λυβόλου με χτύπησε στο δεξί πόδι. Ενώ προσπαθούσα να

κρυφτώ σε μια εξώπορτα, σκόνταψα και γλίστρησα σε μιακατηφόρα μέσα σε μια φλεγόμενη αποθήκη. Έτρεξαν α

μέσως να με βοηθήσουν οι λοχίες Πινάρ και Γκρασία, ενώ

ο "Βέλγος" Χουανίτο τους ακολουθούσε από κοντά. Όλες

μου οι προσπάθειες για να βγω από εκεί απέτυχαν. Αμέσως

ο Πινάρ μου έτεινε το οπλοπολυβόλο του, μου το έδωσε α

πό την κάννη, αν και ήταν οπλισμένο και χωρίς ασφάλεια.

Ούτε εγώ ούτε εκείνος το συνειδητοποιήσαμε, αλλά κατά

φερα να βγω από εκείνο τον φούρνο. Ο Βάσκεζ και ο

Σάστρε συνέχιζαν να προχωρούν, με τα "panzerfaust;" έτοι

μα να πυροβολήσουν. Ξαφνικά, ο Βάσκεζ έπεσε πληγωμέ

νος και έμεινε ακάλυπτος. Μερικοί συναγωνιστές, έρπο

ντας, προσπαθούσαν να τον μεταφέρουν σε ασφαλές ση

μείο, όταν είδα τον Σάστρε να προχωράει αψηφώντας τον

κίνδυνο προς το μέρος του τραυματία που ήταν ξαπλωμέ

νος στο έδαφος, καταφέρνοντας ως εκ θαύματος να τον σώσει και να σωθεί ο ίδιος.

Ο Μούτζικα ανέλαβε την αρχηγία του λόχου του Οκάνα,

που τώρα λειτουργούσε στην εντέλεια. Ο Οκάνα ξεπέρασε

εκείνη την στιγμιαία αδυναμία, παίρνοντας θάρρος από τοπαράδειγμα του Μούτζικα. Κατάφεραν να θέσουν εκτός

μάχης τέσσερα ρωσικά τανκς, ενώ τα άλλα αποσύρθηκαν

και μαζί τους οι Ρώσοι που είχαν φτάσει σε εκείνη τη θέση.

Η πλατεία άδειασε από τους εχθρούς, που για να θυμίσουν

το πέρασμα τους άφησαν τέσσερα τανκς σε συντρίμμια.

Στην ένταση της στιγμής είχα ξεχάσει το πόδι μου. Μόλις

ακούμπησα το πόδι στο έδαφος ένιωσα έναν διαπεραστικό

113




"Αστουρανίν".2 Ο "Ασχουρανίν" είχε πο λε μή σε ι με την

"Κυανή" Μεραρχία και μετά από τον επαναπατρισμό του,

είχε επιστρέψει στη Γερμανία σαν εργάτης. Αργότερα, η

Μαργαρίτα, η φίλη του Σάστρε, μου διηγήθηκε ότι ο

Αστουρανίν" είχε δολοφονηθεί από εκείνους τους δυο ε

γκληματίες όταν οι ρώσοι κατέλαβαν το ξενοδοχείο. Εκείνοι

οι δυο ληστές δεν μπορούσαν να συγχωρήσουν την ήττα που

είχαν υποστεί την εποχή του εμφυλίου πολέμου, και όπως

πολλοί άλλοι, περίμεναν στο σκοτάδι την ευκαιρία για ναεκδικηθούν άνανδρα.

Λίγο μετά την αυγή εμφανίστηκαν ο Γκράσια και ο

Τζιάκοπο. Κοιμόμουν του κάλου καιρού όταν κάποιος με

ταρακούνησε: άνοιξα τα μάτια και είδα έναν από τους για

τρούς ανάμεσα στους δυο συναγωνιστές μου. Ο γιατρός ε

ξέτασε το πόδι μου και επανέλαβε αρκετές φορές: "Gut!

Gut!" ενώ εγώ τεντωνόμουν για να ξεπιαστώ: ήταν μέρες

που δεν κοιμόμουν τόσες ώρες συνεχόμενα.

Ενώ έβαζα τις μπότες μου, ο διερμηνέας και ο ανθυπο

λοχαγός επικοινωνίας με πληροφόρησαν για τα νεότερα:

-Λίγες ώρες αφου απομακρυνθήκατε μας παρέλαβε ένα

τάγμα των SS, που μας συγκέντρωσαν σε μια μεγάλη αί

θουσα στο ισόγειο του Υπουργείου Αεροπ ορί ας όπου τα

ρωσικά πυρά, που ακόμα δεν το έχουν στοχεύσει σαν προ

τιμώμενο στόχο, φτάνουν σπάνια.Το Υπουργείο Αεροπορίας ήταν πολύ κοντά στο

"Εξέλσιορ", και έτσι μέσα σε λίγα λεπτά βρέθηκα ξανά κο

ντά στους άντρες μου. Μόλις με είδαν ξέσπασαν σε κραυγές

2 Υπ οκορισ τικό του "Αστουρ ιάνο", δηλαδή προ ερχόμενο από τις

Αστουριες, περιοχή της νότιας Ισπανίας δίπλα στον Βισκαϊκό Κόλπο.

115




χαράς που με συγκίνησαν βαθιά. Σε αρκετές περιπτώσεις,

από σεβασμό στην πειθαρχία, αναγκάστηκα να τους φερθώσκληρά. Ένα από τα τιμήματα της αρχηγίας είναι ότι πρέ

πει να βάλεις το καθήκον πάνω από το συναίσθημα και της

προσωπικές συμπάθειες. Τώρα ήμουν ιδιαίτερα ευτυχής

που διαπίστωνα ότι οι άντρες μου με δέχονταν περισσότερο

σαν φίλο παρά σαν αρχηγό.

Μαζί με το Λεττονικό τάγμα υπό τις διαταγές του λοχαγού

Βίλλι, μας είχε ανατεθεί η αποστολή να αναχαιτίσουμε τιςρωσικές εισχωρήσεις όπου συνέβαιναν, κάτι που δεν μας ε

πέτρεπε να γνωρίζουμε με ακρίβεια το γενικό πανόραμα της

μάχης ούτε να απομνημονεύσουμε τίποτα άλλο εκτός από

τα ασυνήθιστα γεγονότα εκείνης της μάχης χωρίς πεδίο,

στην οποία η τακτική και η στρατηγική που περιγράφονται

στα εγχειρίδια μετρούσαν απείρως λιγότερο από την διαί

σθηση και τον αυτοσχεδιασμό, το θάρρος και την τόλμη- χα

ρίσματα που χαρακτήριζαν τους Ισπανούς και που μας έκα

ναν τους ιδανικούς στρατιώτες για εκείνο το είδος μάχης.

Όταν έφτασα στο Υπουργείο Αεροπορίας ο λοχαγός

Βίλλι έδινε αναφορά στον Επικεφαλής του Τομέα. Όση ώ

ρα τον περίμενα να επιστρέψει, μίλησα με τους άντρες μου,

ανιχνεύοντας το ηθικό τους. Η πλειοψηφία θεωρούσε ότι εί

χαν παγιδευτεί σε μια ποντικοπαγίδα, αλλά ούτε ένας δεν έ

δειχνε ηττοπάθεια, το ηθικό ήταν ακμαίο και όλοι ήταν έτοιμοι να πολεμήσουν ως το τέλος.

Όταν ήρθε ο Βίλλι, που δεν γνώριζα προσωπικά, ο

Τζιάκοπο μας σύστησε. Ο Βίλλι με πληροφόρησε ότι ο

Επικεφαλής του τομέα τον είχε προάγει σε ταγματάρχη, αν

και επειδή δεν υπήρχαν διαθέσιμα τα γαλόνια που αντι

στοιχούσαν στο νέο του βαθμό , συνέχιζε να φοράει εκείνα

του λοχαγού. Ύστερα μου είπε:

116




-Παρακολούθησα με μεγάλο ενδιαφέρον τον πόλεμο της Ισπανίας.

Είχα την ευκαιρία να μιλήσω με μερικούς Γερμανούς συναγωνιστές που είχαν λάβει μέρος, και όλοι επαίνεσαν τον Ισπανό στρα

τιώτη σαν πολεμιστή. Αργότερα μπόρεσα να δω πως συμπεριφέρ

θηκαν στο μέτωπο του Λένινγκραντ. Και τώρα ο στρατηγός μου

διηγήθηκε πως απομάκρυναν τους Ρώσους από τις θέσεις που κα

τείχαν στην Μόριτζ Πλατζ. Ο διοικητής του τάγματος των θα

ήθελε να τους ενσωματώσει μαζί του, και το ζήτησε από τον στρα

τηγό, αλλά εκείνος αποφάσισε να λειτουργήσουμε σαν κινητή δύ

ναμη κάτω από τις άμεσες διαταγές του.

Η θέση μας, σε ίση απόσταση από το Υπουργείο

Στράτου και την Καγκελαρία, κοντά στο ξενοδοχείο

"Εξέλσιορ", στην Ποστντάμερ Πλατζ και στα κυβερνητικά

κτίρια, παρέμενε τοποθετημένη μέσα σε ένα τρίγωνο θα

νάτου.

Ο Βίλλι μου διηγήθηκε ότι ο Χίτλερ βρισκόταν στο

Βερολίνο και ότι, δίνοντας ένα μεγαλειώδες παράδειγμα,

διηύθυνε τις αμυντικές και επιθετικές επιχειρήσεις της πρω

τεύουσας του Ράιχ. Οι επικεφαλείς τον είχαν συμβουλέψει

να μην παραμείνει στην πόλη, αλλά εκείνος είχε αρνηθεί να

εγκαταλείψει την πρωτεύουσα, αφου δήλωσε ότι ήθελε να

μοιραστεί την μοίρα των στρατιωτών του.

Ξαφνικά, χτύπησε το τηλέφωνο. Ο Βίλλι σήκωσε το α

κουστικό και άκουσε προσεκτικά, νευοντας με το κεφάλικάθε τόσ ο. Αφου τελείωσε η συζήτηση, γύρισε προς το μέ

ρος μου, λέγοντας:

-Ο επικεφαλής του τομέα διατάζει να πάτε με τους άντρες σας στο

Ξενοδοχείο "Κάιζερχοφ".

Κατευθυνθήκαμε αμέσως σε εκείνο το ξενοδοχείο που

βρισκόταν σε απόσταση ενός τετραγώνου και που εκείνες

τις ταραγμένες στιγμές προσέφερε ακόμα κάποιες συνθή-

1 17




κες ασφάλειας. Το τουφεκίδι ήταν τρομερό, το ρωσικό πυ

ροβολικό βομβάρδιζε ακατάπαυστα εκείνο τον τομέα, τα

"αρμόνια του Στάλιν" 3 χτυπούσαν αλύπητα κάθε τετραγω

νικό μέτρο του εδάφους.

Τα τανκς με το σφυροκόπημα των κανονιών και των πο

λυβόλου, ενώνονταν με τον πάταγο, διαπερνώντας με τ ις

σφαίρες τους, σαν αιχμηρά δόντια στην σάρκα από τσιμέ

ντο και στα σιδερένια νεύρα του Βερολίνου, την μαρτυρική

πόλη. Τα αυτόματα όπλα μας κρατούσαν σε απόσιαση τους

Ρώσους στρατιώτες, και τα "panzerfaust" εξουδετέρωναν ταθηριώδη Τ-34 που έφταναν στο βεληνεκές τους.

Στην διάρκεια μιας σύντομης ανακωχής, επιθεώρησα

σχολαστικά το ξενοδοχείο. Ήδη γνώριζα το ισόγειο, έτσι α

νέβηκα στους επάνω ορόφους, όπου υπήρχαν ακόμα μερι

κοί υπάλληλοι, αναζητώντας τα στρατηγικά σημεία για να

τοποθετήσω τα αυτόματα όπλα και τα ''panzerfaust". Στη συ

νέχεια, συνοδευόμενος από τον Γκράσια, τον Μοΰτζικα και

τον Τζιάκοπο, κατέβηκα στα υπόγεια.

Το "Κάιζερχοφ", κομψό βερολινέζικο ξενοδοχείο, είχε φι

λοξενήσει στα υπέροχα δωμάτια του ανώτερους αξιωματι

κούς, διπλωμάτες, διανοουμένους. Ο αέρας που αναπνέαμε

στα υπόγεια βρισκόταν σε οδυνηρή αντίθεση με όσα συνέ

βαιναν στην υπόλοιπη πόλη, όπου σκεφτόσουν μόνο να σκο-

3 Πρ όκειται για τους εκτοξευτές αυτοπροωθούμενων βλημάτων

"Ka tyusha ΒΜ-13" ένας μόνο από αυτούς μπορούσε να ρίξει σε 10 δευ

τερόλεπτα 4350 κιλά βλήματα σε μια επιφάνεια 200 τετραγωνικών με'-

τρων. Όταν εκτοξεύονταν οι πύραυλοι προκαλούσαν έναν χαρακτηρι

στικό μεταλλικό ήχο: για αυτό το λόγο ονομάστηκαν από τους Γερμανούς "Αρμόνια του Στά

118




Η Κρόνενστράσσε έμεινε ελεύθερη από εχθρούς.

Προχωρήσαμε ακάλυπτοι μέχρι την "Hausvogteiplatz" χωρίς να συναντήσουμε ούτε ένα Ρώσο. Σε λίγο φτάνει ένα

Γερμανικό τάγμα που αναλαμβάνει θέση σε εκείνον τον το

μέα, που ήταν λίγο παραμελημένος.

Επιστρέφουμε στο σημείο εκκίνησης. Φτάνοντας στο

Υπουργείο Αεροπορίας αναζητώ τον ταγματάρχη Βίλλι, έ

νας Λειτονός υπαξιωματικός μου λέει ότι θα τον βρω στο

καταφύγιο που βρίσκεται στον κήπο του Υπουργείου.Με συνοδεύουν ο διερμηνέας μου, ο λοχίας Γκράσια και ο

Καράντσας. Ο Τζιάκοπο ζητάει τον Βίλλι, και ένας από τους

άντρες που φρουρεί την είσοδο μας συνοδεύει σε έναν άλλο

τομέα. Εκεί μας αφήνει στα χέρια ενός άλλου φρουρού που

αναλαμβάνει να ενημερώσει τον Βίλλι για την παρουσία μας.

Σχεδόν αμέσως βγαίνει ο Βίλλι, και με προσκαλεί να μπω μέ

σα. Βλέπω τον επικεφαλής του τομέα και διάφορους στρα

τηγούς σκυμμένους πάνω από ένα τραπέζι, στο οποίο είναι α

νοιγμένος ένας χάρτης του Βερολίνου. Επάνω του φαίνονται

σημειωμένες περίπου οι θέσεις που είναι κατειλημμένες από

τους Ρωσους και οι περιοχές που έχουν διεισδύσει.

Ο Βιλλι με συστήνει στον επικεφαλής του τομέα και με

χαιρετάει εγκάρδια. Στη συνέχεια, ένας από τους στρατη

γούς αρχίζει να μου εξηγεί την αποστολή που μου έχουν α

ναθέσει. Δεν καταλαβαίνω καλά κάποιους όρους, και τονπαρακαλώ να φωνάξει τον διερμηνέα. Ο στρατηγός στρέ

φεται σιον Βίλλι:

-Πείτε να περάσει ο διερμηνέας του αντισυνταγματάρχη...

Προσπαθώ να επανορθώσω εκείνο που θεωρώ σφάλμα

του στρατηγού.

-Είμαι αιιλώς ταγματάρχης στρατηγέ.

-Όχι, aπo aυτή την στιγμή, είστε αντισυνταγματάρχης.

120




πό μια ομάδα Λεττονών, εθελοντές όπως εμείς, καταφέρ

νουμε να φτάσουμε στην "Ποτσντάμερ Πλατζ" και να κατα λάβουμε ένα κτίριο από το οποίο μένει όρθιος μόνος ο σκε

λετός. Πριν φτάσουμε έχουμε χάσει για πάντα πέντε συνα

γωνιστές.

Μόλις καταφύγαμε πίσω από τους σωρούς από μπάζα

βλέπω μια ομάδα από τανκς- μετράω δεκαπέντε- που προ

χωρούν ακάθεκτα, προστατευμένα από το πεζικό που περ

πατάει σε σειρά. Ευτυχώς, έχουμε άφθονα " panzerfaust" .

Διατάζω να μην ρίξει κανείς. Αφήνω στο έδαφος το οπλο

πολυβόλο και ετοιμάζω το "panzerfaust". Όταν το πρώτο

τανκς φτάνει στην κατάλληλη απόσταση, του ρίχνω μια

σφαίρα φωνάζοντας "Πυρ! Πυρ!" Τα πρώτα τανκς, χτυπη

μένα εντελώς, μένουν ακίνητα, ένα από αυτά εκρήγνυται και

εκτοξεύει στον ουρανό μια στήλη από λιγδερό καπνό.

Μυρίζει καμένη σάρκα. Τα Τ-34 που κλείνουν τον σχημα

τισμό προσπαθούν να ελιχτούν για να ξεφύγουν από εκείνητην θανατηφόρα παγίδα, αλλά ο περιορισμένος χώρος δεν

τους το επιτρέπει. Οι στρατιώτες στο έδαφος προσπαθούν

να καταφύγουν στα κοντινά κτίρια, αλλά τα αυτόματα όπλα

και το ακατάπαυστο πυρ των αντρών του Βίλλι πέφτουν κα

ταιγιστικά πάνω τους. Πέφτουν ο ένας μετά τον άλλον, χω

ρίς να έχουν ρίξει ούτε έναν πυροβολισμό.

Έχουμε πιάσει αρκετούς Ρώσους στρατιώτες. Κανείς δενπρόσφερε την παραμικρή αντίσταση. Είχα την εντύπωση ό

τι ήταν υπό την επίρρεια ναρκωτικών... ή μεθυσμένοι.

Φτάνει ένα Γερμανικό τάγμα ενίσχυσης, αλλά η μάχη έχει

τελειώσει. Οι νέοι αφιχθέντες καταλαμβάνουν τις δικές μας

θέσεις και εμείς μεταφερόμαστε ξανά στο Υπουργείο

Αεροπορίας.

Οι πρώτες σκιές της νύχτας αρχίζουν να πυκνώνουν. Όλα

122




Σε ένα από τα υπόγεια, ο συνταγματάρχης διατάζει μια

σύντομη στάση. Κανείς δεν μιλάει, και όσο για μένα αναρωτιέμαι συνεχώς: "Που πάμε;"

Εν τέλει, ο συνταγματάρχης διατάζει να σταματήσουμε.

Από ότι φαίνεται, έχουμε φτάσει. Η πορεία μας διήρκεσε

πάνω από δυο ώρες.

Βρισκόμασιε σε έναν υπόγειο χώρο μεγάλων διαστάσε-ων, όπου βρίσκονται δυο λόχοι των SS με τους διοικητές

τους. Όταν μας βλέπουν οι διοικητές έρχονται προς το μέ

ρος του συνιαγματάρχη και κάνουν κάποιες παρατηρήσεις.

Ένας λοχαγός μου προσφέρει ένα πακέτο τσιγάρα. Παίρνω

ένα και του δίνω πίσω το πακέτο, αλλά ο λοχαγός κάνει μια

χειρονομία δίνοντας μου να καταλάβω ότι μπορώ να το κρα

τήσω. Τον ευχαριστώ θερμά. Δεν είναι γερμανικά τσιγάρα,αλλά εγγλέζικα. Κάθομαι πάνω σε έναν σωρό από κουβέρ

τες , ανάβω το τσιγάρο και το γεύομαι με απόλαυση, τρέμο

ντας. Μόνο οι παθιασμένοι καπνιστές μπορούν να καταλά

βουν την ευχαρίστηση που προσφέρει ένα τσιγάρο στην

διάρκεια μιας αγωνιώδους αναμονής.

Ακριβώς τη στιγμή που τελειώνω την απόλαυση του τσι

γάρου επιστρέφει ο λοχαγός.

-Ακολουθείστε με παρακαλώ μου λέει.

Βιαστικά τινάζω τη σκόνη και ισιώνω το αμπέχονο μου.

Διαίσθηση; Προαίσθημα;

Ο Τζιάκοπο μένει εκεί, αλλά ο λοχαγός λέει ότι πρέπει να

μας συνοδέψει κι εκείνος.

-Πηγαίνουμε στο οχυρό rov Fuhrer - μας πληροφορεί ο λο

χαγός, με μια σχεδόν θρησκευτική ευλάβεια.

Καταλαβαίνω απόλυτα τον συγκινημένο τόνο με τον ο




ποίο ο λοχαγός πρόφερε εκείνες τις λέξεις, γιατί η ση

μασία τους με εντυπωσίασε βαθιά.Είναι λοιπόν δυνατόν να δω προσωπικά τον Χίτλερ;

Η ιδέα μου προκαλεί αγωνία, σχεδόν σαν να είμαι ένας

μαθητής που αντιμετωπίζει τις πρώτες εξετάσεις. Δεν κα

ταφέρνω να κρύψω την αναστάτωση, στο βαθμό που ο

στρατηγός φον Μποΰργκτορφ, που έχει το καθήκον να με

συστήσει, μου δίνει ένα φιλικό χτύπημα στην πλάτη, χαμο

γελώντας, με την πρόθεση να με ηρεμήσει.Προχωράμε διασχίζοντας διάφορους τομείς. Η φύλαξη

είναι εντυπωσιακή. Στρατιώτες των SS οπλισμένοι σαν α

στακοί, φρουρούν τις διάφορες πόρτες, που μου θυμίζουν

τις εισόδους στα θωρακισμένα θησαυροφυλάκια των τρα

πεζών, και που ανοίγουν μπροστά μας με τα ίδια μέτρα α

σφαλείας. Εν τέλει φτάνουμε στον χώρο εργασίας του

Χίτλερ. Βλέπω εκεί τον Υπουργό Προπαγάνδας του Τρίτου

Ράιχ και 'gauleiter" του Βερολίνου, Γιόζεφ Γκέμπελς, συνο

δευόμενο από τους στρατηγούς Μπουργκντορφ, Κρεμπς,

Ζάντερ και Αξμαν. 5

Η συνάντηση μου με τον Χίτλερ υπήρξε πολύ σύντομη.

5 Βίλχελμ Μπουργκντορφ (1895-1945), στρατηγός του πεζικού, αυτοκτόνησε την 1η Μαίου 1945. Χανς Κρεμπς (1898-1945), στρατηγός του

πεζικού, αυτοκτόνησε επίσης την 1η Μαίου 1945. Ιωακείμ Ζάντερ (1917-

1944), όχι στρατηγός αλλά διοικητήςτου Γερμανικού σ τρατιωτικού

Ναυτικού, πέθανε στη θάλασσα στις 22 Απριλίου 1944: η αναφ ορά του

σε αυτό το σημείο π ρέπει να οφ είλεται σε μια σ τιγμιαία αφ ηρημάδα του

Εζκουέρα. Αρθουρ Αξμαν (1913-1996) διαδέχτηκε τον Μπάλντουρ φον

Σίραχ στην καθοδήγηση της Hitle rjug end από το 1940 ως το 1945-πέθα

νε στις 24 Οκτωβρίου 1996.

125




Μόλις τον αντίκρισα στάθηκα προσοχή και έμεινα ακίνη

τος σαν άγαλμα. Ο Fuhrer πλησίασε και, κοιτάζοντας μεκατάματα, άρχισε να μιλάει. Τότε κατάλαβα την γοητεία

που ασκούσε εκείνος ο μεγάλος ηγέτης του Γερμανικού λά

ου, πάνω σε ανθρώπους και μάζες. Ο αντισυνταγματάρχης

Βάις, που παρευρισκόταν, τον πληροφόρησε ότι δεν γνώρι

ζα τα Γερμανικά στην εντέλεια. Ο Χίτλερ μίλησε αργά, προ

σπαθώντας να γίνει κατανοητός.

-Έ χοντας ενημερω θεί για την θαρραλέα συμπεριφ ορά της

Μ ονάδας σας, σας απονέμω τον Σταυρό του Ιππότη και, ε

πιπλέον την ερμανική υπηκοότητα.

Έπαψα να κοιτάζω τον Χίτλερ και απευθυνόμενος στον

διερμηνέα μου τον Τζιάκοπο, του είπα:

-Μ ετέφ ερε στον Fuhrer τις ευχ ριστίες μου γι την τιμή

που μου κάνει, αλλά πες του ότι όσο ζω θα συνεχίσω να είμαι Ισπανός.

Ο Τζιάκοπο έκανε την μετάφραση. Ο Χίτλερ μου έτεινετο χέρι και με κοίταξε, σαν να ήθελε να μαντέψει τις σκέψεις

μου. Επανέλαβε ότι αισθανόταν περήφανος για μας και έ

ληξε η συνάντηση.

Έτσι αποχαιρέτησα εκείνον τον μεγάλο ηγέτη, που είδα

πολύ ήρεμο με μια όψη κάπως κουρασμένη, ίσως, αλλά όχι

"εντελούς κατεστραμμένο" όπως ανέφεραν βιβλία και πε

ριοδικά.

Στο διπλανό δωμάτιο ο Γκέμπελς με προσκάλεσε να πιω

ένα φλιτζάνι τσάι. Μαζί μας κάθισε ο στρατηγός Κρέμπς.

Θυμάμαι ότι το τσάι ήταν σχεδόν κρυο, αλλά πολύ δυνατό

και το γεύτηκα με ευχαρίστηση. Ο Υπουργός Προπαγάνδας

μίλησε για τη μάχη του Βερολίνου, με λόγια επίπληξης για

126




πολλούς και θαυμασμού για άλλους, ιδιαίτερα για την

Hi tl er ju ge nd , μεγάλο πρωταγωνιστή του δράμ ατος πουζούσε η πρωτεύουσα του Ράιχ. Εκφράστη κε επίσης επαι

νετικά για τους ξένους ιδεολόγους που πολεμούσαν κάτω α

πό τα εμβλήματα της εθνικοσοσιαλιστικής σημαίας.

Πήραμε υστέρα τον δρόμο του γυρισμού, συνοδευόμε

νοι από τον ίδιο λοχία που μας είχε συνοδέψει στον ερχομό.

Ο Βίλλι μας συνάντησε σε έναν άλλο τομέα όπου είχε περι

μένει στην διάρκεια της συνάντησης μου με τον Fu hr er .Oι συναγωνιστές μου βρίσκονταν ακόμα στο ισόγειο του

Υπουργείου. Άρχιζαν να ανυπομονούν, γιατί η απουσία μου

είχε διαρκέσει τέσσερις ώρες. Η απόσταση δεν ήταν μεγά

λη, αλλά περιέγραψα ήδη πόσο δύσκολη και επίπονη ήταν

η διαδρομή. Συζητούσα με τους αξιωματικούς μου, και τους

διηγούμουν τα συμβάντα, όταν έφτασε ένας στρατιωτικός

σύνδεσμος για να μας ενημερώσει για όσο συνέβαιναν στην

"Ράιχσμπανκ": οι Ρώσοι είχαν ήδη πλησιάσει επικίνδυνα το

κτίριο, και έπρεπε να τρέξουμε σε βοήθεια των αντρών που

το υπερασπίζονταν.

Βγήκαμε έξω. Το πυροβολικό έριχνε ασταμάτητα.

Αναζητώντας καταφύγιο ανάμεσα στα ερειπωμένα κτίρια,

προχωρούσαμε αργά, διακινδυνεύοντας κάθε στιγμή τη

ζωή μας, ώσπου να φτάσουμε σε ένα σημείο από όπου βλέ

παμε την "Ράιχσμπανκ", την οποία υπερασπιζόταν η πα

νταχού παρούσα "Hitlerjugend". Οι Ρώσοι δεν ήταν πολ

λοί, ίσως δυο λόχοι, χωρίς τανκς αλλά με φλογοβόλα. Η ε

πίθεση μας σε μια από τις πλευρές τους ξάφνιασε, και όσοι

δεν έπεσαν νεκροί την ίδια στιγμή οπισθοχώρησαν βιαστι

κά... αλλά πυροβολήθηκαν από μια ομάδα Γερμανών πλη

ρωμάτων υποβρύχιων που κάλυπτε την άλλη πλευρά.

Μπήκαμε μέσα στην τράπεζα. Υπήρχαν χαρτονομίσμα-

127



τα πανιού και κάθε εθνικότητας: λίρες, δολάρια, κορώνες,

φράγκα και τα λοιπά. Τι θησαυρός για έναν συλλέκτη! Τα ξέ χασα εντελώς τα χρήματα όμως βλέποντας δυο κονσέρβες με

πορτογαλικές σαρδέλες, τις οποίες πήρα χωρίς να διστάσω.

Σε ορισμένες στιγμές πόσο μικρή είναι η αξία του χρήματος!

Απαιτούν ξανά την παρουσία μας στην "Ποτσντάμερ

Πλατζ". Η κατάσταση τώρα είναι πιο επικίνδυνη: υπάρχουν

περισσότερα τανκς και περισσότεροι Ρώσοι στρατιώτες.

Είναι ακόμα νύχτα, αλλά δεν θα αργήσει να ξημερώσει.

Κανείς από εμάς δεν κοιμάται, περιμένοντας. Στο οχυρό του

Υπουργείου βρίσκεται μια ομάδα αξιωματικών της αστυ

νομίας που δεν βγήκε από εδώ από τότε που ξεκίνησε η μά

χη- τρώνε και κοιμούνται σαν να μην τους αφορά ότι συμ

βαίνει στο Βερολίνο.

Κάνω μια παρατήρηση που δεν καταλαβαίνουν, επειδή

μιλάω με τον Μούτζικα. Εκείνος βλέπει πάνω σε μια καρέκλα

μια κονσέρβα με σπαράγγια της Ριόχα 6 και την παίρνει.-Λυτή δεν θα την φάνε!- αναφωνεί. Τα Ισπανικά προϊόντα δεν κά

νουν για τους δειλούς...

Προτού ξημερώσει λαμβάνουμε εντολή να ανακαταλά

βουμε το Ξενοδοχείο "Κάιζερχοφ", που έχουν κυριεύσει οι

Ρώσοι. Έχο υμ ε όλοι ηλεκτρικούς φακούς και οπλοπολυβό

λα, εκτός από το ατομικό μας πιστόλι.

Με τις απαραίτητες προφυλάξεις, ξεκινάμε αποφασισμένοι να πάρουμε το ξενοδοχείο με οποιοδήποτε τίμημα.

Η μάχη είναι τρομερή. Τα οπλοπολυβόλα μας ξερνούν φω

τιά ασταμάτητα.

Ο χώρος βρίθει από Ρώσους. Σχηματίζω δυο ομάδες που

6 Άλλη ονομασία της περιοχής που αποκαλείται Παλαιά Καστίλλη.

128




θα καλύψουν την επέλαση μας και εγώ ακολουθώ με την άλ

λη. Επικρατεί σχεδόν απόλυτο σκοτάδι, που διακόπτεταιμόνο από την ηχώ των εκρήξεων. Σκέφτομαι ότι στο πλευ

ρό μου βρίσκεται ο ανθυπολοχαγός Οκάνα και τον φωνά

ζω: μου απαντούν φωνές στα ρωσικά. Χωρίς να το ξανα

σκεφτώ, τραβάω την σκανδάλη του οπλοπολυβόλου μου.

Όσο ι Ρώσοι δεν πέφτουν τρέχουν να φύγουν χωρίς να ξέ

ρουν που πάνε. Ρίχνονται με το κεφάλι χαμηλά μέσα από

μια πόρτα που οδηγεί σε ένα υπόγειο. Όσο αναζητώ τουςσυναγωνιστές μου, με προσανατολίζει μια γυναικεία φωνή.

Προσπαθώ να την φτάσω. Ανάβω τον φακό και ρίχνω το

φως στην κατεύθυνση του ήχου εκείνης της γυναικείας φω

νής. Την βλέπω καθαρά ενώ προσπαθεί να αμυνθεί ενάντια

σε κάποιους Ρώσους που κατάφεραν να την ρίξουν στο έ

δαφος. Ρίχνω με το οπλοπολυβόλο μου- τραβάω ξανά την

σκανδάλη και ο επικρουστήρας ηχεί στο κενό. Αρχίζω να

τρέχω προς μια κολώνα που με καλύπτει ενώ βάζω έναν άλ

λο γεμιστήρα. Οι Ρώσοι οπισθοχωρούν, χωρίς να σταματή

σουν να πυροβολούν. Είμαι μόνος, δεν βλέπω κανέναν από

τους δικούς μου: που να βρίσκονται; Ξαφνικά ακούω φωνές

πίσω από έναν σωρό από ερείπια. Πλησιάζω προσεκτικά...

και ανασαίνω από ανακούφιση: είναι οι άντρες της ομάδας

μου. Λείπει όμως ο ανθυπολοχαγός Οκάνα και υπάρχουν

τέσσερις νεκροί. Εγώ έχω μια επωμίδα που σκίστηκε από ένα χτύπημα και στο παντελόνι μετράω εφτά τρύπες από

σφαίρες, στις οποίες πρέπει να προσθέσω άλλες τέσσερις

στο αμπέχονο. Η τύχη είναι στο πλευρό μου.

Εγκαταλείπουμε το κτίριο χωρίς να ξέρουμε αν έφυγαν

όλοι οι Ρώσοι και επιστρέφουμε στο σημείο από όπου ξεκι

νήσαμε. Η μάχη γίνεται ολοένα πιο δύσκολη- δεν υπάρχουν

πλέον συγκεκριμένες θέσεις, κανείς δεν ξέρει που βρίσκο-

129




νται ούτε οι δικές του δυνάμεις οΰτε του εχθρού.

Μετά από μια σύντομη ανάπαυση ο στρατηγός Κρέμπς

με καλεί να παρουσιαστώ. Με συνοδεύει ο Βίλλι. Πρόκειται

να πάμε να διαπραγματευτούμε με τους Ρώσους. Θα ήθελα

να αρνηθώ την αποστολή, αλλά ο στρατηγός επιμένει και α

ναγκάζομαι να υπακούσω.

Από τα μεγάφωνα δίνουμε εντολή κατάπαυσης του πυ

ρός και ανακοινώνουμε στους Ρώσους την επιθυμία να δια

πραγματευτούμε. Σε ένα κοντάρι υψώνεται μια λευκή ση

μαία, την οποία σηκώνει ένας Λεττονός λοχίας συνοδευόμενος από δυο στρατκότες, και οι τρεις άοπλοι. Από πίσω,

στα αριστερά τους, ερχόμαστε ο ανιισυνταγματάρχης Βάις,

ο στρατηγός Κρεμπς και εγώ.

Όταν βγαίνουμε στον κήπο του Υπουργείου Αεροπορίας,

αντηχεί μια ριπή οπλοπολυβόλου: ο στρατιώτης που κρατά

ει την λευκή σημαία πέφτει θανάσιμα πληγωμένος. Οι στρα

τιώτες που τον συνοδεύουν τραυματίζονται πιο ελαφρά. Εμείς

πέσαμε στο έδαφος, και σωθήκαμε από θαύμα. Σερνόμαστε

μέχρι το σημείο που βρίσκονται οι Λεττονοί: ο λοχίας είναι ε

τοιμοθάνατος, οι άλλοι καταφέρνουν να οπισθοχωρήσουν. Ο

αντισυνιαγματάρχης Βάις παίρνει την λευκή σημαία και προ

χωράμε ώσπου να πλησιάσουμε τους Ρώσους. Ο αξιωματικός

που μας υποδέχεται μιλάει τέλεια γερμανικά.

Αν αρωτ ιέμα ι τι κάνω σε αυτή την αποστολή. Δεν μιλάω

ρωσικά, και μόλις ανοίξω το στόμα μου θα καταλάβουν ότι

δεν είμαι Γερμανός. Μήπως η παρουσία μου είναι επιβλαβής;

Δυο Ρώσοι αξιωματικοί και ένας πολιτικός επίτροπος

μας οδηγούν στο Αρχηγείο. Γύρω μας επικρ ατεί απόλυτη

σιωπή, δημιουργώντας μια ψευδαίσθηση ειρήνης. Η πλει

οψηφία των αξιωματικών του Σοβιετικού Γενικού

Επιτελείου μιλούν τέλεια γερμανικά. Είναι κομψά ντυμένοι,

130




εξηγώ ξεκάθαρα τις ελάχιστες πιθανότητες που έχουμε για

να αμυνθούμε ενάντια στην πίεση του ρωσικού οδοστρωτή-

ρα, που διαθέτει πολύ πιο εξελιγμένα μέσα από τα δικά μας.Ολοι οι άντρες μου όμως επιβεβαιώνουν την ακλόνητη θέ

ληση τους να συνεχίσουν να πολεμούν μέχρι τελικής πτώ

σης. Ευχαριστώ συναγωνιστές!

Στο μεταξύ, οι Ρώσοι έχουν ξαναρχίσει τους τρομερούς

τους βομβαρδισμούς. Ενώ προσπαθούσα να κοιμηθώ, και

με νανούριζε η δόνηση του κτιρίου κάθε φορά που έπεφταν

βλήματα μεγάλου βεληνεκούς που έριχναν οι σοβιετικοί,σκεφτόμουν το παράλογο της κατάστασης, από την πλευρά

των συμφερόντων που παίζονταν. Τα κανόνια που μας σφυ

ροκοπούσαν ήταν αμερικάνικα, εφόσον οι γιάνκηδες είχαν

εξοπλίσει τους Ρώσους με το μεγαλύτερο μέρος του υλικού

τους. Οι Άγγλοι επίσης ήταν σύμμαχοι των κομμουνιστών.

Μήπως η Ρωσία ήταν μια δημοκρατία, όπως οι Ηνωμένες

Πολιτείες και η Μεγάλη Βρετανία; Η Γερμανία υπερασπι

ζόταν τις διεθνείς αξίες του δυτικού πολιτισμού, βαθιά ριζωμένες στην ψυχή εκείνων των δυο λαών, Αγγλία και

Αμερική, που συμμαχώντας με τον διάβολο θα είχαν ίσως

καταστρέψει τον καλύτερο υπερασπιστή του δυτικού πολι

τισμού, αλλά ταυτόχρονα, θα είχαν υπογράψει μακροχρό

νια, και την δική τους θανατική ποινή.

132



ΚΕΦΆΛΑΙΟ V

Τα Ισπανικά "WAFFEN SS", οι τελευταίοι υπερασπιστές της Καγκελαρίας, όλοι οι επιζήσαντες εκείνης

της Οδύσσειας θα είχαν γνωρίσει την ίδια τύχη: την

εξόντωση ή την αιχμαλωσία.

Η μάχη υπήρξε τιτάνια. Οι περισσότεροι από τους συ

ναγωνιστές μου είχαν χάσει την αίσθηση του χρόνου. Όλοι

όμως είχαν συμπεριφερθεί με εξαιρετικό θάρρος και κου

ράγιο, παρόλες τις δραματικές συνθήκες κάτω από τις ο

ποίες μπήκε σε δράση η Ισπανική μονάδα.Εκείνο που περισσότερο με ικανοποιούσε ήταν η διαπί

στωση ότι εκείνοι οι νέοι συναγωνιστές, ελάχιστα εκπαι

δευμένοι, και κυρίως με ανεπαρκή εξοπλισμό είχαν αντι

μετωπίσει τους Ρώσους χωρίς να διαλυθούν με την πρώτη

σύγκρουση. Εκείνο το βάπτισμα του πυρός στο Βερολίνο υ-

133



Π Ε Θ Α ΊΝ Ο Ν Τ Α Σ Σ Τ Ο Β Ε Ρ Ο Λ ΊΝ Ο

τις συνεχείς σ υγκ ρο ύσ εις. Σ την αρ χή ή μ ουν δισ τακτικός αν

έπρ επε να μείνω σ ιω πη λό ς ή να εξη γή σ ω τι σ υνέβαινε, αλ

λά σκέφ τη κα ότι ήμ ουν υπ εύθυνος για τη ν κα τάσ τασ η στην

οποία βρίσ κονταν οι σ υναγω νισ τές κα ι ερμ ή νευσ α την δια

τα γή όπ ω ς τη ν εννοούσ α εγώ : "να σ ω θο ύν όλοι!". Γ ια αυ τό

κά λεσα ξεχω ρισ τά τον Γ κ ρά σ ια ,τον Κ α ρά ντσ α ς κα ιτον

Β άσ κεζ, κα ιτους είπα :

-Ε σ ύ Ρ ο μ π έ ρ τ ο θ α π ά ς σ τ ο α μ α ξ ο σ τ ά σ ιο ό τ ια ν β ρ ίσ κ ο ν τ α ι ο ι

Λ ε τ τ ο ν ο ί, έ τ σ ι ώ σ τ ε , χ ω ρ ίς ν α χ ά σ ο υ μ ε χ ρ ό ν ο , ν α κ α τ α λ ά β ο υ ν τ α

σ η μ ε ία Π Ο Υ υ π ε ρ α σ π ίζ ο ν τ α ι ο ι σ υ ν α γ ω ν ισ τ έ ς μ α ς . Ε σ ύ Κ α ρ ά ν τ σ α ς ,

φ ώ ν α ξ ε τ ο ν Χ ο υ α ν ίτ ο 'τ ο ν Β έ λ γ ο 'μ ε τ ο υ ς δ ικ ο ύ ς τ ο υ κ α ι β ε β α ιώ -

σ ο υ ό τ ι κ α ν ε ίς α π ό τ ο υ ς δ ικ ο ύ ς μ α ς δ ε ν θ α μ ε ίν ε ι σ τ η θ έ σ η . Κ α ι ε

σ ύ Β ά σ κ ε ζ , θ α π α ς σ τ η ν α ίθ ο υ σ α π ο υ χ ρ η σ ιμ ο π ο ιε ίτ α ι σ α ν ν ο σ ο

κ ο μ ε ίο κ α ι, χ ω ρ ίς ν α σ ε π ά ρ ο υ ν ε ίδ η σ η , θ α μ ιλ ή σ ε ις μ ε τ ο υ ς τρ α υ

μ α τ ίε ς μ α ς γ ια ν α π λ η ρ ο φ ο ρ η θ ε ίς γ ια τ η ν κ α τ ά σ τ α σ η κ α ι ν α τ ο υ ς

π ε ις ν α χ ρ η σ ι μ ο π ο ιή σ ο υ ν ό τ ι μ έ σ ο ν έ χ ο υ ν γ ια ν α μ ε τ α μ φ ιε σ τ ο ύ ν .Ο Β ίλλι είχε πά ει π ρ οσ ω π ικ ά να βρειτου Λ εττονούς.

Ό τα ν επέσ τρεψ ε μ ε μ ια ομ ά δα περίπο υ δεκα πέντε αντρώ ν,

οι δικο ί μ ου ή τα ν ή δη εκεί κα ι είχαν λά βει σ υγκ εκριμ ένες

δια ταγές σ χετικά μ ε την α ποσ τολ ή τους. Ε νώ μ ιλούσ α με ε

κείνους που θα σχημάτιζαν την ομάδα η οποία θα ζούσε ε

κείνη τη ν τρο μ ερ ή περιπ έτεια , οι τρα υμ α τίες κα ι οι α σ θε

νείς τηρο ύσ α ν σ ιγή ιχθύ ος- μ ερικ οί μ ά λισ τα κ ά λυ π ταν το

π ρόσ ω πο τους μ ε μ ια κο υβέρτα , σ αν να μ η ν ήθελαν ούτε να

δουν ούτε να ακούσουν όσα διαδραματίζονταν εκείνες τις

ώ ρες γύρω τους.

Ό τα ν ή ρθ ε ο Β ίλλιμ ε τους Λ εττονούς, κα ι α φ ού του ς ε

νη μ ερώ σ α μ ε όλο υς σ χετικά μ ε την α ποσ τολ ή π ου του ς είχε

ανατεθεί, ξεκινήσ αμ ε την πορ εία , φ ορ τω μ ένοι τα "panzer-

faust", τα πισ τόλ ια οπ λο πολυ β όλα κα ιτα π ερίσ τρο φ α .

Β γήκ α μ ε α π ό τη ν α ίθο υσ α επικο ινω νιώ ν του Υ πο υρ γείου

135

Pethainontas Sto Berolino

Documents

Transcript of Pethainontas Sto Berolino