Giovenale VEGEZZI RUSCALLA

Colonia piemontesein Calabria

Studio etnografico (1862)

Institut d'estudis occitans de ParísDocuments per l'estudi de la lenga occitana

ISSN 2117-9271 - N°109

Giovenale Vegezzi es a l’esquèrra de l’imatge de cobèrta.

Giovenale Vegezzi RuscallaColonia piemontese in Calabria. Studio etnograficoReproduccion anastatica de l’article pareishut en 1862 dens la Rivista contemporanea.Introduccion de Joan Francés Blanc.

© 2016 Antenne parisienne de l’Institut d’études occitanes (IEO Paris)Documents per l’estudi de la lenga occitana (ISSN 2117-9271) n°109

ii

ENSENHADOR

La descobèrta deus vaudés de Calàbria (Joan Francés Blanc)..................................v

Colonia piemontese in Calabria. Studio etnografico(Giovenale Vegezzi Ruscalla).....................1

iii

Documents per l'estudi de la lenga occitana

Un centenat de numeròs ja pareguts.

Darrièras parucions

n°103. Raymond Four. Phonétique occitanienne (dialecte d'Aurillac)

n°104. Abbé de S***. Dictionnaire françois-languedocien (1756) volum I: A-D

n°105. Abbé de S***. Dictionnaire françois-languedocien (1756) volum II: E-Z

n°106. Frederic Mistral. La lenga provençala o lenga d'Òc (1856)

n°107. Friedrich Morf. Vom Ursprung der provenzalischen Schriftsprache (1915)

n°108. Josèp Condò Sambeat. Vocabulari aranés (1915)

Lista complèta e libres de descargar a res-non-còst:http://ieoparis.free.fr/delo.html

English presentation: http://occitanism.wordpress.com

Notices en français: http://langue-occitane.blogspot.fr

iv

La descobèrta deus vaudés deCalàbria

Joan Francés Blanc

Giovenale Vegezzi Ruscalla ei un deus grands linguistesitalians de la «purmèra generacion pre-ascoliana», valenta díser que barrejèva dens los estudis consideracionslinguisticas, politicas e etnograficas. La lenga ei doncasdrin estremada darrèr digressions «etnograficas».

Aqueth article lo podot escríver au parat d’ua enquistasus las etnias de l’Itàlia navèra reünificada comandadaper lo generau Alberto Lamarmora. A l’epòca la Guàrdian’èra pas «piemontesa», e se pòt díser que lo qualificatiuVegezzi n’ei l’autor. L’article de Vegezzi hè lo punt sus çòqui’s sabèva de l’istòria de l’arribada deus vaudés enCalàbria, a la Guàrdia mès tanben a Montaut (Montalto)e autes lòcs. S’acaba damb un chicòi vocabularicomparatiu.

Vegezzi èra vasut a Turin, lo 3 de decémer de 1799.Maridat damb ua eiretièra de l’ostau nòble Ruscalla,podot hornir aqueth dusau nom au son en 1840.

En 1829, escrigot un Memoriale storico statistico intornoai valdesi applicato al r. ministero degli affari esteri dis.m. il re di sardegna demorat inedit.

Enter 1830 e 1835 tribalhèt a ua enquèsta suus parlarspiemontés en copiar lo metòde de Coqueret de Montbret

v

(versions de la parabòla de l’enfant prodig). Los sonstèxtes eston publicats en 1853 per Bernardino Biondelli(Saggio sui dialetti gallo-italici).

En 1860 publiquèt un estudi La nazionalità di Nizza ontdonèva arguments istorics (autors latins) ende guardà’sNiça en Itàlia a maugrat l’apartenéncia a un espaci«provençau» deus mei grands («della lingua dei trovatorio d’oc al sud, estendosi al di la dei Pirenei fino a Murciae al di qua dell’Alpi fino alle loro radici. La linea chesepara la Francia in queste due sezioni percorre unacurva che partendo da Bordò giunge a Neuchâteltoccando Angoulême, Guéret , Digione e Besanzone»).

A maugrat d’aquò, Savòia e Niça passèn a l’estat francésla medisha annada. Vegezzi estot tanben l’autor d’untèxte qui demandèva la supression deu francés en losparçans d’Itàlia que l’emplegàvan com lengaadministrativa o religiosa (Vaths Vaudesas, Aosta). SonDiritto e necessità di abrogare il francese come linguaufficiale provoquèt reaccions de las hòrtas per exempleen la Vath d’Aosta, ont Jean Baptiste Cerlogne respondèten compausar «La Valdôteine».

D’ua cèrta manèra èra la linha ideologica deusromanistes d’estat que s’inventèn los concèptes degalloromania o italoromania shens nat critèri aute quelas termièras politicas (Gaston Paris, Paul Meyer, meirecentament Giovan Battista Pellegrini).

La mei grand part de l’òbra sabenta de Vegezzi estotconsagrada a la lenga romanesa: estot lo purmèr a

vi

ensenhar aquera lenga en l’universitat italiana, estottanben un militant ende la liberacion e l’unificacion deusprincipats romanés, e se’n bremban mei uei en Romaniaqu’en Itàlia. Tanben estot cònsou generau de Romania enTurin. Se devèt arrestar d’ensenhar qu’èra vasut avugle.Morigot en 1885 a Turin.

Lo numèro de 1862 de la Revista contemporanea setròba en linha suu sit de l’Internet Archive, a l’adreça:

https://archive.org/details/rivistacontempo06unkngoog

Bibliografia

Giovenale Vegezzi Ruscalla. Diritto e necessità diabrogare il francese come lingua ufficiale in alcune vallidella provincia di Torino. Commento storico di FrancoBronzat ; post-fazione di Daniele Jalla. Turin: Provincia diTorino, 2011.

Luiza Marinescu. "Giovenale Vegezzi Ruscalla and thefirst romanian litterature courses in Italy". Comunicacional collòqui Discourse as a form of multiculturalism inlitterature and communication. Tîrgu Mureş: ArhipelagXXI Press, 2015. [Resumit en anglés, article en romanés].

"Giovenale Vegezzi Ruscalla". Article en la EnciclopediaRomâniei. En linha:

<http://enciclopediaromaniei.ro/wiki/Giovenale_Vegezzi_Ruscalla>

☸vii

Occitània

Mapa © Domergue Sumien e Lingüistica Occitana

“The ancient language of the South France, was called la langued'oc, from the sound of its affirmative particle. From thiscircumstance, the country has been called Occitanie, and a specificportion of it, Languedoc. The French have lately formed a newadjective, Occitanique, to comprize all the dialects derived from theancient tongue.”

Sharon Turner, The history of England (during the middle ages),London, Longman, Hurst, &c. 1814.

viii

1

COLONIA PIEMONTESE EN CALABRIA (1862)

2

COLONIA PIEMONTESE EN CALABRIA (1862)

3

COLONIA PIEMONTESE EN CALABRIA (1862)

4

COLONIA PIEMONTESE EN CALABRIA (1862)

5

COLONIA PIEMONTESE EN CALABRIA (1862)

6

COLONIA PIEMONTESE EN CALABRIA (1862)

7

COLONIA PIEMONTESE EN CALABRIA (1862)

8

COLONIA PIEMONTESE EN CALABRIA (1862)

9

COLONIA PIEMONTESE EN CALABRIA (1862)

10

COLONIA PIEMONTESE EN CALABRIA (1862)

11

COLONIA PIEMONTESE EN CALABRIA (1862)

12

COLONIA PIEMONTESE EN CALABRIA (1862)

13

COLONIA PIEMONTESE EN CALABRIA (1862)

14

COLONIA PIEMONTESE EN CALABRIA (1862)

15

COLONIA PIEMONTESE EN CALABRIA (1862)

16

COLONIA PIEMONTESE EN CALABRIA (1862)

17

COLONIA PIEMONTESE EN CALABRIA (1862)

18

COLONIA PIEMONTESE EN CALABRIA (1862)

19

COLONIA PIEMONTESE EN CALABRIA (1862)

20

COLONIA PIEMONTESE EN CALABRIA (1862)

21

COLONIA PIEMONTESE EN CALABRIA (1862)

22

COLONIA PIEMONTESE EN CALABRIA (1862)

23

COLONIA PIEMONTESE EN CALABRIA (1862)

24

COLONIA PIEMONTESE EN CALABRIA (1862)

25

COLONIA PIEMONTESE EN CALABRIA (1862)

26

COLONIA PIEMONTESE EN CALABRIA (1862)

27

COLONIA PIEMONTESE EN CALABRIA (1862)

28

COLONIA PIEMONTESE EN CALABRIA (1862)

29

COLONIA PIEMONTESE EN CALABRIA (1862)

30

COLONIA PIEMONTESE EN CALABRIA (1862)

31

COLONIA PIEMONTESE EN CALABRIA (1862)

32

COLONIA PIEMONTESE EN CALABRIA (1862)

33

« [la] lingua dei trovatorio d’oc al sud, estendosi al

di la dei Pirenei fino aMurcia e al di qua

dell’Alpi fino alle lororadici. »

(Giovenale Vegezzi)

Un deus purmèrs estudis susla lenga de la Guàrdia(Guardia Piemontese).

Giovenale VegezziRuscalla

Colonia piemontesein Calabria. Studio

etnografico(1862)

Presentacion per Joan Francés Blanc.

Colleccion Documents per l’estudi de la lenga occitana n°109IEO Paris - 31, rue Vandrezanne - 75013 Paris

http://ieo.paris.free.fr

Totes los volums son descargadís sul sit:http://ieoparis.free.fr/ delo.html