Seta Analiz Gazze
-
Upload
ibrahim-erdemoglu -
Category
Documents
-
view
229 -
download
0
Transcript of Seta Analiz Gazze
-
7/29/2019 Seta Analiz Gazze
1/20
setaAnaliz
.
S E T A | S y a s e t , E k o n o m v e T o p l u m A r a t r m a l a r V a k | w w w . s e t a v . o r g | K a s m 2 0 1 2
SRALN DEME DRENC
2012 GAZZE SALDIRISISELN M. BLME
-
7/29/2019 Seta Analiz Gazze
2/20
SELN M. BLME
Say: 55 | Ka sm 2012
S E T AA N A L Z
SRALN DEME DRENC
2012 GAZZE SALDIRISI
2 0 1 2 Y a y n h a k l a r m a h f u z d u r
setaAnaliz
.
NDEKLER
GR | 4
I. SALDIRI STUNU: KM KENDN SAVUNUYOR? | 5
II. GAZZEYE SALDIRININ NEDENLER | 8
A) YAKLAAN SEM HESAPLARI | 8
B) SRALN DEME DRENC | 10
C) HAMASIN ARTAN ASKER GC | 11
III. KRESEL VE BLGESEL YANKILAR | 13
A) ABDDEN SRALE DEMEYEN DESTEK | 13
B) ARAP BAHARININ GAZZE SINAVI | 14
IV. TRKYENN FLSTN ABASI | 16
SONU | 18
-
7/29/2019 Seta Analiz Gazze
3/20
S R A L N D E M ED R E N C : 2 0 1 2G A Z Z E S A L D I R I S I
3
ZET
srail, 14 Kasm 2012de, btn dikkatlerin Suriyeye odakland bir ortamda drt sene ncekine
benzer bir zamanlama, gereke ve taktikle Gazzeye yeni bir saldr balatt. 7 gn sren saldrnn
sonunda Trkiye-Msr-Katar lsnn abalar sonucunda 21 Kasm 2012 tarihi itibari ile atekes
saland. srail tarandan Savunma Stunu ad verilen operasyonun balatlma nedeni Hamasn
ze saldrlar karsnda meru mdaaa olarak sunulmu olsa da esasnda taraar arasndaki ate-
kesi srail bozmutur. Kullanlan saldrya kar savunma sylemi hem Filistin sorununun iini boalt-
makta hem de srailin operasyonun arkasnda yatan dier motivasyonlarn da gizlemesine olanak
salamaktadr.
Arap Bahar ile birlikte Ortadouda deien rejimlerin srail karsnda aldklar tavr nem arz
etmektedir. Msr ve Tunus ynetimleri saldr karsnda sraile ynelik sert eletirilerde bulunmu ve
bombardman altndaki Gazzeyi ziyaret etmilerdir. Trkiyenin de dhil olduu Arap Birlii dileri
bakanlar heyetinin Gazze ziyareti de blge adna nemli bir siyasi k olmutur.
Bu almada ncelikle, srailin Gazzeye saldrsna gereke olarak sunduu argmanlar analiz
edilmekte, ardndan saldrnn arkasnda yatan asl motivasyonlar deerlendirilmektedir. Analizin
nc blmnde saldrya gsterilen kresel ve blgesel tepkiler nedenleriyle birlikte ele aln-
makta, Arap Baharnn ve blgedeki deiimin son saldr zerindeki yansmalar incelenmektedir.
almann son blmnde Trkiyenin Filistin meselesine ilikin yaklam ve Hamasn iktidara ge-
liinin ardndan sorunun zm iin izledii politika anlatlmtr. Sonu blmnde ise Filistin so-
rununun kendi snrlarna hapsedilemeyecei vurgulanm ve zme kavuturulmad mddete
Ortadoudaki btn aktrleri etkileyecei iade edilerek genel deerlendirme ve nerilere yer ve-
rilmitir.
-
7/29/2019 Seta Analiz Gazze
4/20
S E T AA N A L Z
4
GR
srail, 14 Kasm 2012de, btn dikkatlerin Suriyeye odakland bir ortamda drt
sene ncekine benzer bir zamanlama, gereke ve taktikle Gazzeye yeni bir saldr
balatmtr. Sekiz gnn sonunda atekes salanrken, saldrlar srasnda yaklak
yars ocuk, yal ve kadn olmak zere 167 Filistinli hayatn kaybetmi, 1200den
azlas yaralanmtr. Bu srede len srailli says ise 5tir. Pek ok binann ykld, alt
yapnn ar hasar grd Gazze, ablukann balangcndan bugne urad srail
hava saldrlarndan birini daha byk ykmla geride brakmtr.
srail tarandan Savunma Stunu ad verilen operasyonun balatlma nedeni
Hamasn ze saldrlar karsnda meru mdaaa olarak sunulmu ve amacn srail
halkna ynelik ze tehdidine son vermek iin Hamasn ze kapasitesini ortadan
kaldrmak olduu sylenmitir. Ancak saldr ncesi yaanan sre taraar arasndaki
atekesi bozann srail olduunu gstermektedir. Ayn zamanda srail saldrlar veHamasn att zeler nedeniyle lenlere ilikin gemiten bugne rakamlar, hem
srailin meru mdaaa argmanlarn rtmekte hem de atlan zelerin srail halk
iin byk bir tehdit oluturduu syleminin gerekleri yanstmaktan uzak olduunu
gstermektedir. Kullanlan saldrya kar savunma syleminin yanll bir yana
bu sylem hem Filistin sorununun iini boaltmakta hem de srailin operasyonun
arkasnda yatan dier motivasyonlarn da gizlemesine olanak salamaktadr.
Netanyahu hkmetinin Gazzede bu apta bir operasyona girimesinin ardnda,
22 Ocakta gerekleecek seimlere ynelik hesaplar ve Hamasn Arap Bahar
ile birlikte artan askeri ve siyasi gcn krma plan yatmakla birlikte asl neden
srailin blgedeki deiime direnci ve kendi gc asndan bireyin deimediini
gstermek istemesidir. ABD ilk andan itibaren srailin kendini savunma hakkna vurgu
SRALN DEME DRENC
2012 GAZZE SALDIRISI
-
7/29/2019 Seta Analiz Gazze
5/20
S R A L N D E M ED R E N C : 2 0 1 2G A Z Z E S A L D I R I S I
5
Blgenn ndenget demFlstn sorunundaktkanmlnalmasnn artkelzem olduunugstermektedr.
yaparak Netanyahu ynetimine destek vermitir. ABDnin Ortadouda bir yandan
yeni aktrlerle gelitirmeye alt iliki, dier yandan srailin istekleri dorultusunda
hareket ederek blgedeki dier aktrleri grmezden gelmesi izledii siyaseti elikileryuma haline getirmekte ve Amerikann Ortadou siyasetini kmaza sokmaktadr.
Bu noktada, Arap Bahar ile birlikte Ortadouda deien rejimlerin srail karsnda
aldklar tavr da gznne almak gerekmektedir. Hem Msr, hem Tunus ynetimleri
saldr karsnda sraile ynelik sert eletirilerde bulunurken, bombardman altnda
Gazzeyi ziyaret etmilerdir. Trkiyenin de dahil olduu Arap Birlii dileri bakanlar
heyetinin Gazze ziyareti de blge adna nemli bir siyasi k olmutur.
Filistin meselesini AK Parti iktidar ile birlikte Ortadou politikasnn merkezine
oturtan Trkiye, sorununun zm iin sadece sraile kar politikalarn deimesi
gerektiine deil ayn zamanda Filistinin siyasi andan glenmesi gerektiineinanmaktadr. Bu amala meseleyi uluslararas platormlarda gndemde tutmaya
almaktadr. Son saldrnn ardndan da ilk andan itibaren gelimelerin iinde yer
alm, Msr tarandan yrtlen arabuluculuk aaliyetini akti ekilde desteklemitir.
Atekes salanmakla birlikte, salanan uzla saldrlarn bir sre nne gemekten
daha derin zmler getirmemektedir. Oysa blgenin iinden getii deiim Filistin
sorunundaki tkanmln almasnn artk elzem olduunu gstermektedir.
Elinizdeki analizde ncelikle, srailin Gazzeye saldrsna gereke olarak sunduu
argmanlar analiz edilmekte ardndan saldrnn arkasnda yatan asl motivasyonlar
deerlendirilmektedir. Kresel ve blgesel yanklarn ele alnd blmde, ABDzerinden Batl devletlerin soruna yaklam biimleri nedenleri ile birlikte tartlmakta
ve Arap Baharnn ve blgedeki deiimin son saldr zerindeki yansmalar
incelenmektedir. Trkiyenin Filistin meselesine ilikin yaklam ve Hamasn iktidara
geliinin ardndan sorunun zm iin izledii politikann anlatld blmn
ardndan sonu blmnde genel deerlendirme ve nerilere yer verilmektedir.
I. SALDIRI STUNU: KM KENDN SAVUNUYOR?
srail, 14 Kasm 2012de, drt sene nce Gazzeye balatt saldrya ok benzer birzamanlama, gereke ve taktikle Gazzeyi vurmaya balad.1 Hamasn askeri kolu
zzettin el-Kassam Tugaylar Komutan Ahmed Caberinin2 aracnda vurulmasn
mteakiben balayan bombardman ile Gazze bir kez daha srailin ar hava
saldrsnn hedei haline gelmitir. Sekiz gn sonra 21 Kasm 2012 akam itibari ile
atekesin yrrle girmesi konusunda uzlama salanrken, srailin Gazzeye son
saldrs bir kez daha geride ar bir bilano brakmtr. ileri Bakanl binas, Hamas
merkez binas, Kuds hastanesi, Gazze stadyumu ve okullarn da dahil olduu pek
1. 2008deki Gazze Saldrs hakknda detayl bilgi iin bkz. Selin M. Blme, Gazzede Katliam: Trkiye, Ortadouve Filistin Sorunu, SETA Analiz, Say 3, Ocak 2009.
2. sraiin Caberiye ynelik 2004 ve 2006 yllarnda da suikast giriimleri olmutur. Caberi hakknda detayl bilgiiin bkz. Selin M. Blme, Uuk Uluta (ed., Filistinde Siyasi Aktrler ve Partiler, SETA Kim Kimdir, Mays 2012, s.79.
-
7/29/2019 Seta Analiz Gazze
6/20
S E T AA N A L Z
6
sral tarandan,brkez daha Tevrata
atta bulunarakSavunma Stunu
ad verlenoperasyonun brmeru mdaaa
olduu lersrlmtr.
ok bina Gazzedeki alt yap ile birlikte ar hasar grm veya tamamen yklmtr.3
Filistin Salk Bakanl tarandan 21 Kasm sabah yaplan aklamaya gre, saldr
nedeniyle 137 Filistinli hayatn kaybederken, 1.200 Filistinli yaralanmtr. lenlerin%42sini yaralananlarn ise %59unu kadnlar, ocuklar ve yallar oluturmaktadr.
4 Atekesin ardndan ilk gayri resmi rakamlar len Filistinli saysnn 167ye ktn
gstermektedir.5 srail Ordusunun aklamalarna gre, bu sre iinde Gazzede 1.550
hede vurulmu, Gazzeden ise 1.400 ze at gereklemitir. Fze atlar sonucunda
4 srailli sivil ve bir asker hayatn kaybetmitir.6 Atekes sonras yaplan aklamalarda
ise len srailli says 5 olarak verilmektedir. 7
srail tarandan, bir kez daha Tevrata atta bulunarak Savunma Stunu8 ad verilen
operasyonun hedei, Hamasn komuta ve kontrol ana ve altyapsna ar zarar
vermek olarak aklanm, srail halkna ynelik ze tehdidine son vermek iinHamasn ze kapasitesinin ortadan kaldrlmasnn amaland ve bunun bir meru
mdaa olduu ileri srlmtr.9 Buna karn olaylarn bu noktaya nasl geldiine
bakldnda, 8 Kasmda10 Gazzede utbol oynayan 13 yanda bir erkek ocuunun
srail askerleri tarandan alan ate sonucu vurulmasnn ardndan Hamasn
ze at ile karlk vermesi ve akabinde srailin balatt hava saldrs ile iddet
dalgasnn byd grlebilir.11 Aslnda yaanan gerilimi yattrmak maksad ile
Msrn devreye girmesi ile 12 Kasmda gayri resmi bir atekes Hamas ve slami Cihad
tarandan kabul edilmi ve bu srail makamlarna iletilmitir.12 Bu atekes, iki gnlk
3. Israel Bombing Residential Areas, Civilian Inrastructure in Gaza, Global Research, 17 Kasm 2012, http://www.globalresearch.ca/video-israel-bombing-residential-areas-civilian-inrastructure-in-gaza/5312203
4. Palestinian Ministry o Health: Death toll stands at 137, with 1200 injured; 42% o dead are women, children,and elderly,Mondoweiss, 21 Kasm 2012; http://mondoweiss.net/2012/11/palestinian-ministry-o-health-death-toll-stands-at-137-with-1200-injured-42-o-dead-are-women-children-and-elderly.html
5. Hamas-Israel ceaseire takes hold but mistrust runs deep, Reuters, 21 Kasm 2012; http://uk.reuters.com/article/2012/11/21/uk-palestinians-israel-hamas-idUKBRE8AD0WL20121121.
6. Casualties, Attacks in Israel-Hamas Conict, ABC News, 21 Kasm 2012; http://abcnews.go.com/International/wireStory/casualties-attacks-israel-hamas-conict-17773269#.UK069GcViSo
7. Hamas-Israel ceaseire takes hold but mistrust runs deep, Reuters, 21 Kasm 2012; http://uk.reuters.com/article/2012/11/21/uk-palestinians-israel-hamas-idUKBRE8AD0WL20121121.
8. branicede dorudan evrimi Bulut Stunu anlamna gelen operasyon ad Tevrattan geliyor. srail Ordusuoperasyonlarnn %40na Tevrat kaynakl isimler veriyor. Bunlar iinde Gazzeye yaplanlar arlkl. Tevrata dayalisim semekle hedeenen psikolojik mesajlarn yan sra, bu dini vurgu ile savan insani ve ekonomik maaliyetinirtbas ederek srailde oluabilecek sava kart kamuoyunun nne gemek de amalanyor. Operation PillarO Deense In Gaza: What Is The Biblical Meaning Behind The Name?, The Hufington Post UK, 15 Kasm 2012,http://www.huingtonpost.co.uk/2012/11/15/pillar-o-deense-biblical-gaza-israel_n_2135806.html.
9. Behind the Headlines: Operation Pillar o Deense, Israel Ministry o Foreign Afairs, 14 Kasm 2012, http://www.ma.gov.il/MFA/About+the+Ministry/Behind+the+Headlines/BTH_Operation_Pillar_o_Deense_14-Nov-2012.htm; IDF Begins Widespread Campaign on Terror Targets in the Gaza Strip, IDF Blog, November 14,2012; http://www.idblog.com/2012/11/14/id-begins-widespread-attack-on-terror-sites-in-the-gaza-strip/.
10. 8 Kasmdaki bu olay genel olarak iddetin son trmannn balangc olarak kabul edilmekle birlikte8 Kasmdaki bu olay genel olarak iddetin son trmannn balangc olarak kabul edilmekle birliktebunu daha geriye gtrmek mmkndr. Nitekim gerilimin trmanmasna ilikin Ekim-Kasm aylarn kapsayanperiyodda arkl tarihler ve olaylar verilmektedir. Bunun sebebi bu son dnem iinde srailin artan saldrve tutuklamalar bunlara Hamasn ze veya top at ile cevap vermesidir. Bir rnek olarak; 7 Ekimde srailOrdusunun saldrsnda 1 Filistinli lrken, 15 Filistinli yaralanm, buna Hamas ze at ile cevap vermitir.Palestinians: Israeli strikes in Gaza kill 1, wound 15, CNN, 8 Ekim 2012, http://edition.cnn.com/2012/10/08/world/meast/israel-gaza-strikes/index.html.
11. Timeline: Israels Latest Escalation in Gaza,Timeline: Israels Latest Escalation in Gaza, Institute or Middle East Understanding, November 14, 2012;http://imeu.net/news/article0023227.shtml.
12. Report: Egypt brokers lull between Israel, Gaza terror groups,Report: Egypt brokers lull between Israel, Gaza terror groups, Ynet News, November 11, 2012. http://www.ynetnews.com/articles/0,7340,L-4304068,00.html
-
7/29/2019 Seta Analiz Gazze
7/20
S R A L N D E M ED R E N C : 2 0 1 2G A Z Z E S A L D I R I S I
7
sral, daha nce depek ok kez, hattaHamasn ddetkontrol altnaald dnemlerde dahl olmakzere atekesbozmutur. Verler,sraln Hamasaoranla ok dahaagres br tutum
nde olduunuve orantsz gkullandngstermektedr.
bir sessizliin ardndan Ahmet Caberinin ldrld saldr ile srail tarandan
bozulmutur.13 Dolaysyla bu noktada, zaten hukuki adan sorunlar ieren srailin
meru mdaaa ve saldrlar durdurma argmanlar da dayanaksz kalmaktadr.
srail, daha nce de pek ok kez, hatta Hamasn iddeti kontrol altna ald dnemler
de dahil olmak zere atekesi bozmutur.14 2008deki Gazze saldrsna giden srete
de bu seyri gzlemlemek mmkndr. 4 Kasm 2008de srail askerleri bir Filistinliyi
ldrm, bunun zerine Hamas top atei am, srailin hava saldrs ile alt Filistinliyi
ldrmesi zerine Hamas zelerle karlk vermitir. Yaananlarn akabinde, 19 Aralk
2008de Hamas, srail tarandan verilen atekes sznn tutulmad, 22 Filistinlinin
ldrld ve ablukann kaldrlmad gerekesiyle 18 Haziran 2008de balayan
6 aylk atekes srecini uzatmayacan duyurmutur.15 Ancak Hamas harekete
gemeden, 27 Aralk 2008de srail Gazzeye hava saldrs balatmtr. Bu dnemdesrail Ulusal Gvenlik Konseyinin hazrlad ve sonradan basna szan gizli askeri
strateji raporu aslnda operasyon hazrlklarnn aylar nce, yani Hamas atekesi
bitirme kararn aklamadan alndn gstermektedir.16 Bu sre bir istisna deildir.
2009da yaplan bir alma, atmalara ara verilen dnemlerin %79nun srailin
bir Filistinliyi ldrmesi ile bozulduunu, sadece %8nin Filistinlilerin saldrs ile
kesildiini gstermektedir. %13te ise her iki tara ayn anda saldrmtr. atmasz
geen gn says uzadka srailin bunu bozma oran da ykselmektedir. Bir hatay
geen atmasz dnemlerin %96s, dokuz gn geen atmasz dnemlerin
%100 tek tara olarak srail tarandan bozulmutur.17
Hamasn gerekletirdii saldrlarn, atlan zelerin srail halk iin byk bir tehdit
oluturduu sylemi de gerekleri yanstmaktan uzaktr. Veriler, srailin ok daha
agresi bir tutum iinde olduunu, orantsz g18 daha dorusu mukayesi mmkn
olmayan g kullandn gsterirken, Gazze topraklarndan alan atein byk
apl zarar vermekten uzak olduunu ispatlamaktadr. 2009daki Gazze saldrs 22
gn sonra sona erdiinde 10u asker 13 srailli lm, buna karlk 347si ocuk 1.393
Filistinli hayatn kaybetmi,19 4000den azla Filistinli de yaralanmtr. srail Ordusu,
2008deki Gazze saldrsnn sona erdii 19 Ocak 2009dan 30 Eyll 2012ye kadar,
13. Breaking Truce, Israeli Strikes Kill Moderate Hamas Military Chie, Palestinian Civilians in Gaza,Breaking Truce, Israeli Strikes Kill Moderate Hamas Military Chie, Palestinian Civilians in Gaza,DemocracyNow, November 15, 2012, http://www.democracynow.org/seo/2012/11/15/breaking_truce_israeli_strikes_kill_moderate.
14. Sel-deense or provocation: Israels history o breaking ceaseires,Sel-deense or provocation: Israels history o breaking ceaseires, Institute or Middle East Understanding,November 14, 2012; http://imeu.net/news/article0022250.shtml.
15. Selin M. Blme, Gazzede Katliam: Trkiye, Ortadou ve Filistin Sorunu,Selin M. Blme, Gazzede Katliam: Trkiye, Ortadou ve Filistin Sorunu, SETA Analiz, Say 3, Ocak 2009, s.5.
16. Deense establishment paper: Golan or Syria peace, plan or Iran strike,Deense establishment paper: Golan or Syria peace, plan or Iran strike, Haaretz, 29 Kasm 2008, http://www.haaretz.com/print-edition/news/deense-establishment-paper-golan-or-syria-peace-plan-or-iran-strike-1.257962.
17. Nancy Kanwisher, ohannes Haushoer, Anat Biletzki, Reigniting Violence: How Do Ceaseires End?,Nancy Kanwisher, ohannes Haushoer, Anat Biletzki, Reigniting Violence: How Do Ceaseires End?,Hufington Post, anuary 6, 2009; http://www.huingtonpost.com/nancy-kanwisher/reigniting-violence-how-d_b_155611.html.
18. Orantsz G kavram srail tarandan bir kamu diplomasi diskuru olarak kullanlmaktadr. srail askeriOrantsz G kavram srail tarandan bir kamu diplomasi diskuru olarak kullanlmaktadr. srail askerigc ile Hamas veya Filistindeki baka bir organizasyonun mukayese edilmesi mmkn deildir.
19. ken Gazze: Dkme Kurun Operasyonunun Bir Yl Sonras,ken Gazze: Dkme Kurun Operasyonunun Bir Yl Sonras, Uluslararas A rgt, 2010, s.9, http://www.amnesty.org.tr/ai/system/iles/gazze_mazeret%20yok_amnesty.pd.
-
7/29/2019 Seta Analiz Gazze
8/20
S E T AA N A L Z
8
sral operasyonsebebn terrle
mcadelekapsamnasktrarak,
hem dnyadakterr saldrlarle kar karyakalan lkelern
empat kurmasnhedeemekte, hem
de Flstn sorununubr terr sorununandrgeyerekzm gkullanmna
endekslenmektedr.
271i Gazzede olmak zere toplam 341 Filistinliyi ldrmtr.20 Buna karn ok daha
geni bir zaman dilimi iinde, Haziran 2004-17 Temmuz 2012 arasnda, Gazzeden
6.890 ze, 4.928 havan topu at gerekletirilmesine karn hayatn kaybeden sraillisays 5i muvazza asker olmak zere, 27dir.21
srailin meru mdaa ve terrle mcadele kapsamndaki aklamalar, Filistini deil
Hamas ve Gazzeyi sylemlerinde n planda tutmas, Filistin sorununu paralama ve
verilen destei krma abasnn bir uzantsdr. Operasyon sebebi terrle mcadele
kapsamna sktrlarak, hem dnyadaki terr saldrlar ile kar karya kalan
lkelerin empati kurmas hedeenmekte, hem de Filistin sorunu bir terr sorununa
indirgenerek zm g kullanmna endekslenmektedir. Bu sylem ve srailin izledii
etkin propaganda siyaseti sayesinde bugn Hamas, Bat kamuoyunda byk lde
bir terr rgt olarak alglanmaktadr. Hamasn ilk nce 2005te belediye seimlerinidaha sonra Ocak 2006da Filistinde gerekleen genel seimleri kazand ve izledii
yasal srece ramen iktidardan zorla uzaklatrlm olduu gerei rtlmekte ve
unutturulmaktadr. Hamasn Gazzeye ekilmek zorunda kalmas, srailin bu direnie
kar Gazzeye uygulad abluka ve Filistin topraklarnda srdrd igal ve yerleim
politikalar gz ard edilerek, mesele srail tarandan sivil halka alan ate ve halkn
korumakla sorumlu ve buna hakk olan devlet aklamasna ekilmektedir. Kullanlan
saldrya kar savunma sylemi, doruluu bir yana hem Filistin sorununun iini
boaltmakta hem de srailin operasyonun arkasnda yatan dier motivasyonlarn da
gizlemesine olanak salamaktadr.
II. GAZZEYE SALDIRININ NEDENLER
a) Yaklaan Seim Hesaplar
srailde 22 Ocakta gerekletirilecek olan genel seimler ncesinde Netanyahu
hkmetinin Gazzede bu apta bir operasyona girimesi akllara seim hesaplarn
getirmektedir. Bu yaklam, daha nce de seimlere giden srail hkmetlerinin askeri
harekatlarn altna imza attklar hatrlandnda, haksz bir yarg iermemektir. Yakn
tarihe bakldnda, rnein, 7 Haziran 1981de Iraktaki inaat halindeki nkleer
reaktr vuran srail hava saldrs 30 Haziran 1981 seimlerinden hemen ncedir.
11-17 Nisan 1996da Lbnana dzenlenen saldr 29 Mays 1996 seimleri ncesi
gerekleirken, 27 Aralk 2008-18 Ocak 2009 tarihleri arasndaki Gazze saldrs ise 10
ubat 2009 seimleri ncesinde yaplmtr.
Netanyahu hkmetinin Gazzeye saldrsnn arkasnda bir takm seim beklentileri
olduunu sylemek mmkn olmakla birlikte bunu tamamiyle seimleri kazanmaya
ynelik bir yatrm olarak deerlendirmek de yanl olacaktr. Nitekim 9 Ocakta
Babakan Netanyahu erken seim kararn akladktan sonra yaplan kamuoyu
20. Fataltes ater operaton Cast Lead, http://old.btselem.org/statistics/english/casualties.asp?sD19sMhttp://old.btselem.org/statistics/english/casualties.asp?sD19sM01sY2009ilterbyeventoeret_statater.
21. Rocket and mortar ire into Israel, http://www.btselem.org/israeli_civilians/assam_missiles#dataRocket and mortar ire into Israel, http://www.btselem.org/israeli_civilians/assam_missiles#dataRocket and mortar ire into Israel, http://www.btselem.org/israeli_civilians/assam_missiles#dataRocket and mortar ire into Israel, http://www.btselem.org/israeli_civilians/assam_missiles#data, http://www.btselem.org/israeli_civilians/assam_missiles#data, http://www.btselem.org/israeli_civilians/assam_missiles#data
-
7/29/2019 Seta Analiz Gazze
9/20
S R A L N D E M ED R E N C : 2 0 1 2G A Z Z E S A L D I R I S I
9
sralde hkmetsem ncesgndem, enzay olduusosyal adalet,etlk, pahallkgb konulardanuzaklatrarak,kendn glhssett gvenlkmeselesne
kaydrmtr.
yoklamalar Netanyahunun Likud ve Libermann srail Beytenu ittiaknn rahatlkla
seimleri kazabileceini ve hatta sandalye saylarn artracaklarn gstermektedir.
Koalisyondaki dier partiler de hesaba katldnda 120 sandalyeli parlamentodakoalisyonun vekil saysn 66dan 68e karmas beklenmektedir. Belki de bu anlamda
tek kt sonu Savunma Bakanln yrtmekte olan Ehud Barakn Atzmaut Partisi
iin sz konusudur. i Partisinden ayrlan dier drt vekille u anda parlamentoda
be sandalyeye sahip olan partinin girecei ilk seimlerde sandalye saysnn ikiye
decei ve belki de meclise giremeyecei tahminleri yaplmaktadr. Buna ramen
Barakn kendisine Likud-srail Beytenu koalisyonunda dardan savunma bakan
olarak yer bulmas da mmkn gzkmektedir.22
Btn bu tabloya kar Netanyahunun seim endieleri tamadn sylemek
mmkn deildir. zellikle i Partisinin ciddi ekilde artan oylar ve Yair Lapidliderliinde yeni kurulan Ye Atid partisinin ilk girdii seimlerde 14-17 sandalye
kazanacana ynelik tahminler ciddi rahatszlk yaratmaktadr. stelik Netanyahu
iktidarnn rahatszlklar bununla da snrl kalmamaktadr. srailde 2011 Hazirannda
kira artlarn ve pahall protesto ile balayan ve bu yl iinde de devam eden
sosyal adalet talepli protesto gsterileri seim srecinde iktidardaki partileri en
ok zorlayacak konularn banda gelmektedir. Bu sre iinde, Tel-Avivden Kudse
ve Hayadan Berevaya kadar srailin pek ok ehrinde on binlerce kii gsterilere
katlm, sosyal politikalar ve ekonomi politikalarn eletirmitir. Sadece 3 Eyll
2011de Tel-Aviv bata olmak zere sraildeki ehirlerdeki gsterilere 500.000 kiikatlmtr ki bu srail nusunun yaklak %10una tekabl etmektedir.23
Bu gelimeler, seime giden srailde partilerin seim kampanyalarn da etkilemitir.
zellikle deiim geirmekte olan ve seim programnda Filistin ve gvenlik
meselesinden kanarak sosyo-ekonomik konular n plana karmay hedeeyen i
Partisinin bu politikas hkmet zerinde bask yaratmtr.24 Bu nedenle hkmetin
seim ncesi gndemi, en zay olduu sosyal adalet, eitlik, pahallk gibi konulardan
22. Maariv tarandan yaplan 11 Ekim 2012 tarihli seim yoklamas sonular. Haaretz gazetesinin ayn tarihliMaariv tarandan yaplan 11 Ekim 2012 tarihli seim yoklamas sonular. Haaretz gazetesinin ayn tarihliyoklamas da benzer sonular iermektedir. lk say yoklama sonucunu, trnakl parantez iindeki ikinci say u
anki durumu gstermektedir.29 [27] Likud17 [08] i Partisi17 [---] Ye Atid (Gelecek var13 [15] srail Beytenu (srail Evimiz10 [11] a07 [07] Milli Birlik (2 / Yahudi Evi (506 [28] Kadima05 [05] Birleik Tevrat Yahudilii04 [03] Meretz02 [05] Atzmaut10 [11] Arap Partileri (Hadash (3, Raam-Taal (4 and Balad (3Polls show Netanyahu poised or big election win, with Livni edging Olmert in the trailing ield,Time o Israel, 11Ekim 2012; http://www.timesoisrael.com/polls-show-netanyahu-ar-ahead-with- livni-edging-olmert-in-the-trailing-ield/; Polls see easy election win or Netanyahu, Israeli right, Reuters, 11 Ek im 2012, http://www.reuters.com/article/2012/10/11/us-israel-election-polls-idUSBRE89A0AL20121011.
23. A short guide to Israels social protest,A short guide to Israels social protest, Haaretz, 11 Haziran 2012, http://www.haaretz.com/news/national/a-short-guide-to-israel-s-social-protest-1.450369.
24. Daniel Levy, Living by the Sword,Daniel Levy, Living by the Sword, The Daily Beast, November 16, 2012, http://www.thedailybeast.com/articles/2012/11/16/living-by-the-sword.html.
-
7/29/2019 Seta Analiz Gazze
10/20
S E T AA N A L Z
10
Btn varln vedevlet sylemn
dern br tehdtalgs ve gvenlk
zerne naaetm olan
sral, blgedekdeme uyum
salayarak kend dnmnyaamak yerne
dem dahabyk br tehdtalgs erevesnde
okumaya devametmektedr.
uzaklatrarak, kendini gl hissettii ve tabann kolaylkla memnun edebilecei
gvenlik meselesine kaydrmas gerekmitir. Bu noktada Hamasn varl ve kronik
Gazze sorunu nemli bir ara haline dnmektedir. stelik srailin gvenliiningndeme tanmas seimlere eyrek kala dier partilerin operasyonu eletirmesini
de zora sokmakta, gerilimin trmandrlmas, halkn hassasiyetini artrrken btn
partilerin sylemlerini milliyeti-gvenlik izgisine ekmektedir. Nitekim Hamas ile
srail arasnda gerilimin trmanmasnn ardndan zm iin grlerini aklayan
parti liderlerinin ou askeri operasyonu iaret etmitir ki bu temsilleri asndan
srail halknn %90na tekabl etmektedir.25 srailin gneyine Gazzeden yaplan ze
saldrlar, srail halknn byk ounluunun ayn ikirde olduu nadir meselelerden
birisidir ve milli bir mesele olarak grlmektedir. Bu nedenle operasyon kararna,
Meretz dnda srail siyasetinde kimse itiraz edememitir. Bu destek Netanyahu
hkmetinin elini glendirirken, operasyonu doru bir karar ve bir zaer olarak
sunmay da kolaylatrmaktadr. Operasyonun dier nemli igr olan Atzmaut
lideri Ehud Barak asndan ise kurduu partinin bir varlk gsteremedii hatrlanrsa
bu saldr daha nce pek ok saldry ynetmi savunma bakan iin kendisini en iyi
olduu alanda gstermek ve srailli semeni varlna ihtiya olduu konusunda ikna
etmek adna byk anlam tamaktadr. Hatta bu adan Barakn Netanyahuya kyasla
saldrdan daha byk bir seim beklentisi olduunu sylemek mmkndr. Btn bu
seim hesaplarna karn, Netanyahu hkmetine Gazzeye saldr karar aldran asl
gereke Arap bahar ile blgede yaanan deiimde yatmaktadr.
b) srailin Deiime Direnci
Arap bahar, sadece rejimleri yklan lkeleri deil, ayakta kalan ynetimlerine ramen
eski denklemin bir paras olduklar iin blgedeki tm lkeleri etkilemitir. zellikle
1979da Camp David Anlamas ile srailin gvenliinin salanmasn merkeze alan
Ortadou dzenin temel ayaklarndan dieri olan Msrdaki Mbarek rejiminin
k blgeye dair politikalar deiime zorlamaktadr. Deiimin basksna karn,
btn varln ve devlet sylemini derin bir tehdit algs ve gvenlik zerine inaa
etmi olan srail, uyum salayarak kendi i dnmn yaamak yerine blgedeki
gelimeleri daha byk bir tehdit algs erevesinde okumaya devam etmektedir.Bu alg, gvenlik politikalarn krklemekte ve statkoyu koruma istei, deiimi
yaayan blge ile srail arasndaki uurumu daha da derinletirerek aslnda sraili
varln tehdit eden bir yalnzlk iine itmektedir.
Msrda Mslman Kardelerin iktidara gelmesi ve Seleilerin elde ettii etkin siyasi
konumun ardndan, Suriyede yaanan gelimeler Trkiyeyi de kaybetmi olan srail
taranda ciddi endie yaratmaktadr. srailin her ne kadar Esed rejimi ile her zaman
sorunlu ilikileri olmu olsa da iki lke arasndaki srtme, sylem dzeyinden teye
gitmedii gibi srailin varln da statkoyu da tehdit eden nitelikte olmamtr. Oysa 1973
savandan beri tek kurun atlmayan Golan snr Suriyeli muhalierin eline getikten
25. Elections under ire? Probably not,Elections under ire? Probably not, Haaretz, 12 Kasm 2012, http://www.haaretz.com/news/israeli-elections-2013/israel-election-insider/elections-under-ire-probably-not.premium-1.477187.
-
7/29/2019 Seta Analiz Gazze
11/20
S R A L N D E M ED R E N C : 2 0 1 2G A Z Z E S A L D I R I S I
11
Hamasn,Ortadoudademle brlkteg kazanan vektdara gelenMslmanKardeler bataolmak zere slamhareketlerle brlktesyas adanglenmes se
sral n baka brsknt kaynadr.
sonra sraile alan top atei Suriyedeki bir deiimin srailin lehine sonulanmayacan
gstermektedir.26 Nitekim, srail saldrsnn balangc olan Ahmed Caberinin vurulduu
gnn sabah, srail Savunma Bakan Ehud Barakn Golan snrndaki tm kylerinSuriyeli muhalierin eline getii ynndeki aklamas, operasyon karar ile Suriyedeki
gelimeler arasndaki balanty ortaya koymas bakmnda nemlidir.27 Ayrca Katar
Emiri Hamad bin Halie el-Taninin 23 Ekimde Gazze eridine giderek Babakan smail
Haniye bata olmak zere Hamasl yetkililer ile grmesi ve ardndan srailin Msrdan
sonra tek bar anlamas yapt lke olan rdnde patlak veren protesto gsterileri
srail taranda tedirginlii daha da artrmtr.
Hamasn, Ortadouda deiimle birlikte g kazanan ve iktidara gelen Mslman
Kardeler bata olmak zere slami hareketlerle birlikte siyasi adan glenmesi ise
srail iin baka bir sknt kaynadr. Ayrca Suriyedeki ayaklanma sonrasnda Esedrejimi ile ters derek lkeden ayrlan Hamasn, ran-Suriye izgisinden kmas ve Msr
ve Trkiye zerinden gelitirdii ilikiler de uluslararas arenada kabuln ve etkisini
artracak gelimelerdir. Yaanan bu srecin baka bir etkisi ise Filistindeki Fetih-Hamas
ayrmasn amann da nn amasdr. Bu nedenle, blgedeki statkonun salad
gvenlii zaten kaybetmekte olan srail, bir de ieride glenecek Filistin ynetimi ile
kar karya kalacaktr. Nitekim Gazze saldrsnn zaman, Filistinin BMdeki statsn
gzlemciden ye olmayan gzlemci devlete tayacak 29 Kasmdaki Genel Kurul
oylamas ncesine denk gelmesi bakmndan dikkat ekicidir. srailin bu bavurudan
duyduu rahatszlk basna szdrlarak Filistin taran dolayl olarak tehdit eden srail
Dileri Bakanlnn kaleme ald politika belgesinde akca grlmektedir. Burada
Filistinin bavurusuna cevaben Oslo Anlamalarnn eshi ve Filistin Ynetimi Bakan
Mahmud Abbasn makamndan uzaklatrlmas nerileri yer almaktadr.28 Her ne kadar
BM Genel Kurulunda Filistinin gerekli ounluu elde edeceine kesin gzyle baklsa
da, operasyonun ve operasyona ilikin sunulan gerekelerin, Filistinin yeni stat ile elde
etmeyi amalad prestji ve sesini duyurma abasn glgeledii aikardr.
Blgedeki yeni ynetimleri, ABD bata olmak zere Batdan ald destek ile
dengelemeye alan srail, bu ortamda balatt Gazze saldrs ile btn bu
deiime sessiz kalmayacan duyurmaya almaktadr. Bu adan Hamas ezme
abas, Ortadouda srailin gc asndan bireylerin deimediini gsterme veBat gdmndeki politikalardan syrlarak Filistin meselesinde sraile kar daha net
pozisyon almaya balayan tm aktrlere mesaj verme amac tamaktadr.
c) Hamasn Artan Askeri Gc
srailin i politika hesaplar, kresel ve blgesel aktrlere bu operasyon yoluyla
verilmeye allan mesajlar, Gazzeye yaplan saldrnn dolayl hedeeri olarak
26. Israeli army ires warning shots at Syria,Israeli army ires warning shots at Syria, AlJazeera, 11 Kasm 2012, http://www.aljazeera.com/news/middleeast/2012/11/20121111121454453745.html.
27. Syrian rebels control nearly all villages on Israeli border: Ehud Barak,Syrian rebels control nearly all villages on Israeli border: Ehud Barak,Al-Arabiya News, 14 November 2012,http://english.alarabiya.net/articles/2012/11/14/249502.html.
28. Erekat: Israel seeking to keep occupation, cost-ree,Erekat: Israel seeking to keep occupation, cost-ree,Jerusalem Post, 14 Kasm 2012, http://www.jpost.com/DiplomacyAndPolitics/Article.aspx?id291744.
-
7/29/2019 Seta Analiz Gazze
12/20
S E T AA N A L Z
12
sral, operasyonsonucunda
Hamasn askerkapastesne cdd
br darbe vursada Ortadouda
dengelernbylesne detbr ortamda bunun
sonular gecolacaktr.
nitelendirilebilir. Operasyonun ok daha somut ve dorudan amac askeri adan hzla
glenen Hamas n alnamayacak seviyeye gelmeden snrlandrmaktr. Nitekim
operasyonun hedeinin Hamasn askeri gcn krmak olduu bandan beri srailliyetkililer tarandan da dile getirilmektedir. Bununla birlikte srailin iine srklendii
panik havasn anlamak iin Hamasn Arap Bahar srecinde artan askeri gcnn ve
desteinin daha derinlemesine analiz edilmesi gerekmektedir.
2009daki Gazze saldrsndan bu yana geen sre iinde Hamas elindeki silah
envaterini gelitirmi durumdadr. srailli yetkililer tarandan yaplan tahminler
Hamasn elinde 12.000 civarnda ze olduu ynndedir ve sadece zelerin saylar
artmam, nitelikleri de gelimitir. randan 75 km menzilli Fecr-5 zelerinin temin
edildii, Libyada Kaddai rejiminin knn ardndan bu lkeden szan nemli
lde mhimmatn Hamasn eline getii ileri srlmektedir.29
Fecr-5 zelerininMsrda Mbarek rejiminin devrilmesi sonrasnda Gazzeye kaak olarak sokulduu,
sevkiyat rotasnn randan zeleri imal eden Sudana oradan da Sina zerinden
Gazzeye uzand dnlmektedir.30 Bu noktada, 25 Ekimde srailin Sudandaki
askeri abrikaya dzenledii saldr da Hamasn askeri gcn krma politikasnn
bir paras olarak grlmektedir.31 Bununla birlikte, ranl yetkililer Hamasa Fecr-5
zelerinin verildiine ilikin iddialar yalanlamlardr.32
Hamasn askeri gcnn saysal adan asl bel kemiini ise Kassam zeleri
oluturmaktadr. Bu sre iinde Kassam zelerinin de menzilleri artmtr. Kassam-3
zelerinin menzili 12 km iken Kassam-4 zelerinin menzili 17 kmye kadar
kmaktadr.33 Nitekim 14 Kasmdan bugne yaanan atmalar, Hamasn ilk dea
bu kadar uzun menzilli zeler kullandn gstermektedir. Gazzeden atlan zeler
ile 1970den beri ilk kez Kuds, 1991deki Krez Savandan beri ilk kez Tel-Aviv
vurulmutur. srail Savunma Bakan Ehud Barak tarandan yaplan aklamaya gre
Hamasn elindeki Fecr-5 zelerinin ou bombardmann ilk bir saatinde yok edilmi
durumdadr.34 Bununla birlikte Gazzeden yaplan ze atlar devam etmektedir.
srail, operasyon sonucunda Hamasn askeri kapasitesine ciddi bir darbe vursa da
Ortadouda dengelerin bylesine deitii bir ortamda bunun sonular geici
olacaktr. Hamas, askeri adan kendini toparlama imkanlarna artan ekilde sahip
olmaya devam edecektir. Bu ise srail Filistin sorununu gvenlik sorununa indirgeyip,kuvvet kullanmaktan vazgemedike blgenin daha sert atmalarla kar karya
kalacann bir iaretidir.
29. Signs mount o possible Israeli invasion o Gaza,Signs mount o possible Israeli invasion o Gaza,Ahram Online, 16 November 2012, http://english.ahram.org.eg/NewsContent/2/8/58287/World/Region/Signs-mount-o-possible-Israeli-invasion-o-Gaza.aspx.
30. Hamas rockets,Hamas rockets, Global Security, http://www.globalsecurity.org/military/world/para/hamas-assam.htm
31. Israeli attack on Sudanese arms actory oers glimpse o secret war,Israeli attack on Sudanese arms actory oers glimpse o secret war, The Guardian, 25 Ekim 2012, http://www.guardian.co.uk/world/2012/oct/25/israeli-sudanese-actory-secret-war.
32. Iran denies supplying Fajr-5 to Gaza,Iran denies supplying Fajr-5 to Gaza, Jerusalem Post, 18 Kasm 2012, http://www.jpost.com/Deense/Article.aspx?id292387.
33. Hamas rockets,Hamas rockets, Global Security, http://www.globalsecurity.org/military/world/para/hamas-assam.htm
34. Barak: Most Hamas Fajr missiles destroyed,Barak: Most Hamas Fajr missiles destroyed, Ynet News, 14 Kasm 2012, http://www.ynetnews.com/articles/0,7340,L-4305559,00.html.
-
7/29/2019 Seta Analiz Gazze
13/20
S R A L N D E M ED R E N C : 2 0 1 2G A Z Z E S A L D I R I S I
13
Ortadoudakdemedemokras sylemle br yandandestek veren, bryandan da selenslam ktdarlarlarahatszlkyaamaya balayanBatnn sralesrdrd
geleneksel destekOrtadoudakdem okumakonusundatkandngstermektedr
III. KRESEL VE BLGESEL YANKILAR
a) ABDden sraile Deimeyen Desteksrailin Gazze bombardman, ABDde Barack Obamann kazand ilk bakanlk
seimlerinin hemen ardndan balatlan 2008deki saldr ile zamanlama asndan bire
bir rtmektedir. 2008de henz Bushun grev sresi dolmam ve Obama yemin
etmemi iken srailin kalkt operasyonun zamanlamas, bu boluu kullanma ve
Ortadou asndan yeni bakana umutla bakanlara ABD politikalarnda bir deiiklik
olmayacan hatrlatma olarak deerlendirilmiti. Bu seer de srail asndan
benzer motivasyonlar bulunmaktadr. Nitekim seim srecinde Cumhuriyeti
aday Mitt Romneye destek vermi olan srail ile Obamann zaeri sonrasnda ABD
arasnda ilikilerin nasl olacana dair soru iaretlerini giderme amac yadsnamaz.Bu noktada Obamann, ilk dneminde Bat eria ve Dou Kudste srailin yeni
yerleimleri konusunda srail ynetimi ile ters dt, Filistin ve ran konularnda
her zaman uzlaamad da hatrlanmaldr. Her ne kadar Amerikan Kongresindeki
Cumhuriyetilerin arl srail lehine olsa da Ortadounun iinde bulunduu durum
gznnde alndnda, srail iin ABD ile ilikilerde kk bir sapma dahi tolere
edilemez durumdadr. Bu nedenle Netanyahu, Obamann ikinci dneminin tad
belirsizlikleri en bandan bertara etmek istemitir.
ABD Bakannn srailin kendini savunma hakk olduuna vurgu yaparak Gazze
operasyonuna terredtsz verdii tam destek35 ABD-srail ilikileri asndan bireylerindeimediini akca gstermektedir. Benzer destek ABden,36 ngiltere, Kanada,
Almanya bata olmak zere dier batl lkelerin yneticilerinden de gelmitir.37 Verilen
destee, Hamasn saldrlar karsnda srailin kendini savunduu iddialar ile rasyonel
bir zemin yaratma abas, sraile verilen destein sonsuzluunu ve snrszln
gizlemeye yetmemektedir. srailin eylem ve politikalarn hi bir ekilde sorgulamayan
bu geleneksel siyasi duru, Ortadoudaki deiime demokrasi sylemi ile bir yandan
destek veren, bir yandan da seilen slami iktidarlarla rahatszlk yaamaya balayan
Batnn Ortadoudaki deiimi okuma konusunda tkandn gstermektedir.
srailin gvenliini merkeze alan ABDnin Ortadou politikas, deien Ortadounundier aktrleri ile arasndaki uurumu giderek amaktadr. Buna ramen Obama
ynetiminin tercihi statkoda direnen sraile destek vermeye devam ederek basky
kar tara zerinde kurmak ynndedir. ABD Ulusal Gvenlik Danman Yardmcs
Ben Rhodesun, Hamas nezdinde bir derece nuzu olan Trkiye, Msr ve baz Avrupal
ortaklarmza, bu nuzu Hamasn atmalar trmandrmamas iin kullanlmas
35. US gives ull backing to Israel while urging de-escalation o Gaza violence,US gives ull backing to Israel while urging de-escalation o Gaza violence, The Guardian, 16 Kasm 2012,. http://www.guardian.co.uk/world/2012/nov/16/us-ull-backing-israel-gaza.
36. Kudse Gazzeden ilk roket saldrs,Kudse Gazzeden ilk roket saldrs, BBC Trke, 16 Kasm 2012, http://www.bbc.co.uk/turkce/haberler/2012/11/121116_gaza_4.shtml.
37. Israel-Gaza crisis: Cameron speaks to Netanyahu,Israel-Gaza crisis: Cameron speaks to Netanyahu, BBC News, 15 Kasm 2012, http://www.bbc.co.uk/news/uk-20382660.
-
7/29/2019 Seta Analiz Gazze
14/20
S E T AA N A L Z
14
ABD hemOrtadoudak
demdalgasnn nnegeemeyecen
grerek bunayn vermek
stemekte, hem desraln gvenl
nedenylestatkocu br tavr
serglemektedr.
arsnda bulunduk aklamas bunun bir rneidir.38 Buna karn Trkiye ve Msrn
Filistine verdii destek ABDyi rahatsz etmi, Hamasn iddeti trmandrmasnn barn
nnde engel olduunu szleri ile ABD Bakan Obama, Babakan Erdoan ve MsrCumhurbakan Mursi ile ters dmtr.39 artlar, Amerikann siyasi ve ekonomik
gc ile sraile mtteik devirme dneminin kapandna iaret etmektedir. Her ne
kadar blgede yalnzlaan sraili ABDnin blge dndan savunma gayreti bir sre
daha ie yarayacak olsa da uzun vadede bu siyasetin kmaza girmesi kanlmazdr.
ABDnin Ortadouda bir yandan yeni aktrlerle gelitirmeye alt iliki, dier
yandan srailin istekleri dorultusunda hareket ederek blgedeki dier aktrleri
grmezden gelmesi izledii siyaseti elikiler yuma haline getirmektedir. ABD hem
Ortadoudaki deiim dalgasnn nne geemeyeceini grerek buna yn vermek
istemekte, hem de srailin gvenlii nedeniyle statkocu bir tavr sergilemektedir.Nitekim atekes sonrasnda srail Babakan Netanyahuya ve arabuluculuk yapan Msr
Cumhurbakan Mursiye teekkr eden ancak atekesin teki tara Hamasn adn
zikretmeyen ABD Bakan Obamann aklamasnda bu ikilem akca grlmektedir.40
inde bulunduu bu kararszlk ABDyi byk lde zaman kazanmaya odakl bir
siyaset izlemeye itmektedir. Bu siyaset her ne kadar aka deiime kar olmasa ve
eski dzeni savunmasa da sraile verilen destek ile birletiinde ABDyi deiimin
karsnda duran bir g haline getirebilmektedir. Bunun en son rneini, Suriyedeki
deiim ve muhaleete destek konusunda Amerikan ynetiminin yaad tereddtte
de grmek mmkndr. Filistin sorununu, Suriye sorunundan, ran sorunundan ya dablgedeki dier sorunlarndan ayrarak apayr bir siyaset gelitirmek mmkn deildir.
ABDnin Filistin sorununa yaklam, blge lkeleri ile ortak bir dil gelitirebilecei
dier meselelerin zmn de akamete uratmaktadr. Yaananlar blgedeki btn
sorunlarn bir ekilde Filistin sorunu olduunu ve o zlmedike Ortadouda her
sorunu derinletireceini ve kendisinin de her sorunda daha da derinleeceini
gstermektedir. ABDnin ve Batnn sraili sorgulamayan, eletirmeyen ve
yarglamayan politikas sadece blge lkeleri ile ilikilerini sorunlu hale getirmemekte,
deiim direnci karsnda Ortadou dengeleri zerinde kurduklar bask da sorunlar
uzatmakta ve zmlerini zorlatrmaktadr.
b) Arap Baharnn Gazze Snav
Filistin sorununa ilikin ABDnin srail yanls politikas kadar allageldik bir baka duru
da Arap dnyasnn bu sorun karsnda gsterdii sessizlik olmutur. Ortadounun
otoriter rejimleri, kendi halklarnn bu soruna gsterdii duyarlla ramen, Camp
David Anlamas ile gelen dzen iinde genellikle tepkisiz kalmay semiler veya
verilen tepkiler clz seslerin tesine gememitir. Trkiyenin 2008deki Gazze
38. Kudse Gazzeden ilk roket saldrs,Kudse Gazzeden ilk roket saldrs, BBC Trke, 16 Kasm 2012, http://www.bbc.co.uk/turkce/haberler/2012/11/121116_gaza_4.shtml.
39. Obama, Erdoana kt,Obama, Erdoana kt, Milliyet, 19 Kasm 2012, http://www.bbc.co.uk/news/uk-20382660.
40. Obama praises Israeli PM Netanyahu or accepting Egyptian ceaseire plan,Obama praises Israeli PM Netanyahu or accepting Egyptian ceaseire plan, The Guardian, 21 Kasm 2012,http://www.guardian.co.uk/world/2012/nov/21/obama-netanyahu-egyptian-ceaseire-plan.
-
7/29/2019 Seta Analiz Gazze
15/20
S R A L N D E M ED R E N C : 2 0 1 2G A Z Z E S A L D I R I S I
15
Arap lkelerarasnda sralnuluslararasarenada sahpolduu gcdengeleyecekbrlk ve syas gbugn n mevcutdeldr.
saldrsna gsterdii tepki ve sert srail eletirisi ile balayan deiim, Arap bahar ile
birlikte blgede iktidara gelen yeni ynetimleri de etkilemitir. Bir anlamda srailin
son Gazze saldrs, Msrdan Tunusa bu ynetimlerin de test alanna dnmtr.
Bu noktada Msr, nemli bir aktr olarak n plana kmaktadr. Mbarekin gitmesine
ramen ABDye kar devam eden ekonomik bamllk, IMFden kredi beklentisi
ve hala yrrlkte olan Camp David Anlamas nedeniyle Msrn siyasi pozisyonu
ok rahat deildir. Ayrca Msrda ura ve cumhurbakanl seimlerine Mslman
Kardelerin zaeri ile deiim damgasn vursa da Mbarek dneminin brokratik
kadrolar hala konumlarn korumaktadrlar ve bu kadrolar uzun yllar srail ve ABD
ile kurduklar ilikiler zerinden konumlarn salamlatrmlardr. Btn bu sebepler
nedeniyle Msrn Gazzede yaanan son saldr boyunca tepkisi, Ortadoudaki
deiimin boyutlarn grebilmek asndan nem arzetmektedir. Mbarek ynetimisresince sraile verilen zmni destek, Mursi ynetimi ile birlikte yerini Filistine ak
destee brakmtr. Saldrnn hemen ardndan sraili knayan Msr,41 bykelisini
ekmi, BM Gvenlik Konseyini ve Arap Birliini acil toplantya aran Msr
Cumhurbakan Muhammed Mursi, Gazzeyi yalnz brakmayacaklarn sylemitir.
srail bombardman altnda Gazzeyi ziyaret eden Babakan Hiam Kandilden de
benzer bir destek aklamas gelmitir.42 Msrn tavrnn yaratt siyasi hava hzla
karln bulmu, Tunus Dileri Bakannn da Gazzeyi ziyaret edecei aklamas
gelmitir. Gazzeye giden Reik Abdlselamn srail dnyann ve ayn zamanda Arap
lkelerinin deitiini ve kprnn altndan ok sular aktn bilmelidir. srail kuvvetkullanmaya devam edemez, uluslararas hukukun stnde deildir ve ayrcalkl bir
konumu yoktur. sraili knyoruz,43 szleri srail karsnda deien tutumlar zetlemesi
bakmndan nemlidir.
Bu tepki ve talepler Arap Birliini de harekete geirmi, rgt srailin Gazzeye saldrsn
ele almak zere 17 Kasmda Dileri Bakanlar dzeyinde acil olarak toplanmtr.
Toplantdan knama dnda etkin bir kararn kmamas zerine, Trkiyenin ban
ektii eletirilerle kar karya kalan Arap Birliinin hzla ziyaret karar alm olmas
yine de anlamldr. Arap Birlii Genel Sekreteri Nebil el-Arabi bakanlnda Msr,
Tunus, Fas, Irak, Sudan, Lbnan, Filistin ynetimi, Kuveyt ve Suudi Arabistan dileri
bakanlarndan oluan heyetin 20 Kasmda Gazzeye gitme karar ve heyete Trkiyenin
de katlm olmas Filistine verilen siyasi destek asndan nemlidir.44 Arap lkeleri
arasnda srailin uluslararas arenada sahip olduu gc dengeleyecek birlik ve
siyasi g bugn iin mevcut deildir. Ortadounun yeni ynetimleri acemiliklerini
41. Brotherhoods party condemns Israeli attack on Gaza, demands world react,Brotherhoods party condemns Israeli attack on Gaza, demands world react,Ahram Online, 14 Kasm 2012,http://english.ahram.org.eg/NewsContent/1/64/58135/Egypt/Politics-/Brotherhoods-party-condemns-Israeli-attack-on-Gaza.aspx.
42. Egypt PM in Gaza to voice solidarity, broker truce; Israeli operation set to continue or days,Egypt PM in Gaza to voice solidarity, broker truce; Israeli operation set to continue or days, Ahram Online,16 Kasm 2012, http://english.ahram.org.eg/News/58290.aspx; Gazze Krizi: Msrdan Filistinlilere tam destek,BBC Trke, 16 Kasm 2012, http://www.bbc.co.uk/turkce/haberler/2012/11/121116_gaza_update_3.shtml.
43. Israel air strikes hit Hamas headuarters,Israel air strikes hit Hamas headuarters,EuroNews, 17 Kasm 2012, http://www.euronews.com/2012/11/17/israel-air-strikes-hit-hamas-headuarters/
44. Arab League chie, ministers to visit Gaza on Tuesday,Arab League chie, ministers to visit Gaza on Tuesday,CNBC, 18 Kasm 2012, http://www.cnbc.com/id/49873686.
-
7/29/2019 Seta Analiz Gazze
16/20
S E T AA N A L Z
16
Flstn sorunununzm n
Trkye, sadecesrale kar
poltkalarndemes
gerektne delayn zamanda
Flstnnsyas andan
glenmes
gerektne denanmaktadr.
stlerinden atp dengeleri oturtmaya almakta, Suriye ve rdn kendi i kargalar
ile uramakta ve dier lkeler kaplarna dayanan deiimin tedirginlii yaamakta
iken, byle bir ittiak imdiye kadar sergilememi Arap dnyasndan bu siyasi gcortaya koymas beklemek gereki de olmayacaktr. Bununla birlikte, gsterilen tepki
Ortadouda bundan sonra dzenin eskisi gibi ilemeyeceinin ilk iaretleri olarak
grlmelidir. zellikle bu denkleme Trkiyenin de varl eklendiinde bundan
sonraki srete hem Batl lkeler hem de srail asndan blgesel aktrleri grmezden
gelmek imkansz hale gelmektedir. Trkiyenin ve Katarn destei ile Msrn atekes
iin arabuluculuk abalar da bu dorultuda okunmaldr.45
IV. TRKYENN FLSTN ABASITrkiyede Filistin meselesi gerek kamuoyu gerekse devlet seviyesinde her dnem
hassasiyetle yaklalan bir konu olmutur. Bununla birlikte zellikle son on yllk AK
Parti iktidar dneminde izlenen d politika ile birlikte Filistin sorununun Ortadou
politikasnn merkezine oturtulduunu sylemek yanl olmayacaktr. 2008deki
Gazze saldrsna kadar srail ile srdrlen ilikiler erevesinde Trkiyenin sorunu
bir anlamda arabuluculua soyunarak zme gayreti, srailin deimez tutumu ile
birlikte yerini sert eletirilere brakmtr. Gazze bombardmann takip eden 2009daki
Davos zirvesi ile birlikte srail ile ilikiler kopma noktasna gelirken, Trkiye bu tarihten
sonra srailin dokunulmazlnn Filistin meselesini zmszle mahkum ettii
vurgusunu artrmaya balamtr. Mays 2010da gerekleen Mavi Marmara saldrsilikilerde tarihi bir krlmaya yol am ve sraili blgede yalnzla iten srecin de
balangc olmutur. Bu noktada Trkiyenin ilikilerin normallemesi iin srailden
ldrlenler adna sadece zr ve tazminat deil Gazzeye uygulad ablukay
kaldrmasn da istemesi nemlidir. srailin tm politikalarna saladklar koruma
nedeniyle ABD bata olmak zere hem kresel gleri, hem de Birlemi Milletler
sistemine dayal uluslararas sistemi eletiren Trkiyenin k, Filistin meselesine
duyarl Ortadou halklarnda karln bulmutur. Arap baharn tetikleyen srete
Trkiyenin Filistin sorununa ilikin n kabulleri ve statkoyu ykmak iin gsterdii
abann nemli bir rol vardr.Filistin sorununun zm iin Trkiye, sadece sraile kar politikalarn deimesi
gerektiine deil ayn zamanda Filistinin siyasi andan glenmesi gerektiine
de inanmaktadr. Bu nedenle 2006da meru seimleri kazanan ancak iktidardan
uzaklatrlan Hamasn uluslararas arenada varolmas, Hamas ile Fetih arasndaki
sorunlarn zm ve Filistinin devlet olarak kabul iin de aba saretmektedir. 2006
seimlerinde btn yasal srelere uygun olarak, adil ve ea seimleri kazand
halde ABD ve ABnin ekonomik ambargo ve siyasi izolasyon sreci ile kar karya
kalan Hamas, iktidarda kald Mart 2007ye kadar olan dnemde Trkiye tarandan
kabul ve destek grmtr. Seimlerin hemen ardndan uygulanan ambargoyukrmaya alan Hamasn siyasi bro ei Halid Mealin ilk ziyaret ettii lkelerden
45. Trkiye devrede,Trkiye devrede,Akam, 19 Kasm 2012, http://www.aksam.com.tr/turkiye-devrede--149778h.html.
-
7/29/2019 Seta Analiz Gazze
17/20
S R A L N D E M ED R E N C : 2 0 1 2G A Z Z E S A L D I R I S I
17
Trkye veMsrn krznbandan tbarensergledkler ortaktutum ve zledklerpoltkalar sadeceFlstn sorununzm adnadel, blgedekder sorunlaralkn geltrlecek
poltkalarasndan da nemtamaktadr.
biri Trkiye olmutur. Filistinde siyasi birliin salanmasn nemseyen Trkiye, Fetih
ile Hamas arasnda uzla salanmas iin gayret gstermi ve kurulan Ulusal Birlik
Hkmetini de desteklemitir.
Hamasn Gazzede hkmet kurmas sonrasnda balayan srete de Trkiye, Hamasn
Filistin halk tarandan seilmi bir siyasi parti olduu gereinin altn izerek,
izolasyona kar tavr alm ve Hamas temsilcileri ile grmelerini srdrmtr.
Hamas srail ile anlama altna imza atmak suretiyle siyasi olarak glendiren ve
5 yldr tutsak bulunan srailli asker Gilad alidin 1027 Filistinli tutuklu karsnda
serbest braklmasn ieren Takas Anlamasnda, Trkiye serbest braklan ve Filistin
topraklarnda kalmalarna izin verilemeyen 42 mahkumdan 10nunu kabul etmitir.
Trkiye en son olarak, Hamas lideri Mealin de iade ettii gibi Fetih ile Hamas
arasnda 3 Mays 2011de Kahire Anlamasnn imzalanmasna giden srete uzlasalanmasnda arabuluculuk yaparak olumlu rol oynamtr.46 Her ne kadar anlamann
uygulanmas konusunda aksaklklar szkonusu olsa da anlamann imzalanmas ile
taraararas diyalog artm ve birlik ynnde adm atlmtr. Arap bahar ile birlikte
Hamasn uluslararas pozisyonu glenirken, 2006 seimlerinden bugne kadar geen
sre iinde Hamasn siyasi kimliini kaybetmemesinde Trkiyenin desteinin nemli
katks vardr. 3 Ocak 2012de Gazze eridinin Hkmet Bakan smail Haniyenin
iktidara geliinden bu yana yurt dna yapt ilk resmi ziyaret iin Trkiyeyi semi
olmas da bunu dorulamaktadr.
srailin Gazzeye bu son saldrsnn ardndan en sert eletirilerden birisi yine Trkiyetarandan yaplmtr. Dileri Bakanlndan yaplan aklamada, srailin balatm
olduu Gazze operasyonu, bu lkenin saldrgan politikalarnn son rneini tekil
etmektedir. srailin bu saldrsn iddetle knyoruz ve derhal durdurulmasn talep
ediyoruz 47denilirken, devam eden saldrlar karsnda Babakan Erdoan sylemini
daha da sertlemitir.48 Trkiyenin Filistin sorununa yaklamnda sergiledii
durua olan destek, blgede deien rejimlerle birlikte artmaktadr. Bu nedenle
Babakan Recep Tayyip Erdoann srailin Gazze saldrs devam ederken, 17-18
Kasm tarihlerinde Msra gerekletirdii resmi ziyaret, geziyi daha da kritik hale
getirmitir. Trkiye ve Msrn krizin bandan itibaren sergiledikleri ortak tutum ve
izledikleri politikalar sadece Filistin sorunun zm adna deil, blgedeki dier
sorunlara ilikin gelitirilecek politikalar asndan da nem tamaktadr. Bu ziyaret
ncesinde Trkiyenin Msra 1 milyar dolarlk kredi am olmas49, Msrn Trkiyenin
rettii insansz hava aralarn alacak ilk lke olmas50 ve ziyaret srasnda ticaretten,
46. Trkiye Hamas-El Fetih grmelerinde byk rol oynadTrkiye Hamas-El Fetih grmelerinde byk rol oynad T24, 23 Mart 2012; http://t24.com.tr/haber/turkiye-hamas--el-etih-gorusmelerinde-buyuk-rol-oynadi/200053
47. No: 261, 14 Kasm 2012, srailin Bugn Balatm Olduu Gazze Operasyonu Hk.,No: 261, 14 Kasm 2012, srailin Bugn Balatm Olduu Gazze Operasyonu Hk., T.C. Dileri Bakanl, 14Kasm 2012, http://www.ma.gov.tr/no_261_-israil_in-bugun-baslatmis-oldugu-gazze-operasyonu-hk_.tr.ma
48. Hesabn iyi yap Netanyahu,Hesabn iyi yap Netanyahu, CNN Trk, 18 Kasm 2012, http://www.cnnturk.com/2012/dunya/11/18/erdogan.netanyahuya.seslendi.hesabini.iyi.yap/685089.0/index.html.
49. Trkiyeden Msr a 1 milyar dolar kredi,Trkiyeden Msra 1 milyar dolar kredi, Sabah, 1 Ekim 2012, http://www.sabah.com.tr/Ekonomi/2012/10/01/turkiyeden-misira-1-milyar-dolar-kredi.
50. Egypt to be irst country to buy Turkish UAVs,Egypt to be irst country to buy Turkish UAVs, Todays Zaman, 20 Kasm 2012, http://www.todayszaman.com/news-298764-egypt-to-be-irst-country-to-buy-turkish-uavs.html.
-
7/29/2019 Seta Analiz Gazze
18/20
S E T AA N A L Z
18
Hereydennce taraaret olmayan
bu atmadadengelern
yenden kurulmasgerekmektedr.
gmrk, ulam ve sala 27 anlama imzalanmas bundan sonraki srete iki lke
arasndaki ilikilerin daha ok gelieceinin ve blgesel pek ok konuda da ibirliine
bavuracaklarnn ilk iaretidir.51 Nitekim Msr Cumhurbakan Mursinin srailbilmelidir ki; blge lkeleri eski blge lkeleri deil liderleri de eski liderler deildir.
Gazzeye saldr devam ederse bunun sonucunun cezasn ekmek durumundadr. Bu
konuda, her iki lkenin abalarnn birletirilmesi, ortak admlar atlmas konusunda
birok hususu ele aldk52 szleri bu durumu zetler niteliktedir. ki lkenin ortaklaa
abasnn bir sonucu olarak nce Msrda Babakan Erdoan beraberinde Dileri
Bakan Davutolu ile Hamasn Siyasi Bro ei Halid Mealle grm,53 bu
grmenin akabinde Msr, Trkiyenin ve Katarn da verdii destekle srail ile Hamas
arasnda atekesin salanmas iin devreye girmitir.
Trkiye-Msr-Katar lsnn abalar sonucunda 21 Kasm 2012 tarihi itibari ile atekessalanmtr.54 Atekes sonrasnda arabuluculuk aaliyetlerini yrten Msr Dileri
Bakan Muhammed Amr, katklarndan dolay Trkiye, Katar, BM ve Arap Birliine
teekkr etmitir. Atekes anlamasna gre, srail Gazzeye ynelik karadan, havadan
ve denizden kiilerin hede alnmas ve aknlar da dahil olmak zere tm saldrlara son
verecek, buna karlk btn Filistinli gruplar da Gazzeden sraile kar tm ze saldrlar
ve snr boyunca yaplan saldrlar durduracaklardr. Anlamada ayn zamanda atekesin
ilk 24 saati doldurmasnn ardndan snrda kiilerin ve mallarn serbest dolamnn
kolaylatrlmas iin geilerin alaca iadesi yer almaktadr.55 Her ne kadar bu
madde Gazze zerindeki srail ablukasnn haietilmesi olaslna iaret etse de bununderecesi zerindeki belirsizlik imdiden atekese glge drm durumdadr. Nitekim
atekesin duyurulmasnn ardndan srail tara Gazzeye uygulanan ablukann sreceini
belirtirken, Hamas lideri Halid Meal varlan anlama uyarnca srailin Gazzedeki btn
snr kaplarn amak zorunda olduunu sylemitir. 56
SONUHer ne kadar atekes salanm olsa da bugne kadar yaanan sre bu atekeslerin
uzun sreli olmadn gstermektedir. srailin Filistin topraklarna ynelik
saldrlarnn tam anlam ile sona ermesi ve sorunun zm siyasi dengeler gznnealndnda iinden klmaz bir hal almaktadr. Hereyden nce taraar eit olmayan
bu atmada dengelerin yeniden kurulmas gerekmektedir. Bu nedenle Trkiyenin
51. Trkiye ile Msr arasnda 27 yeni anlama imzaland,Trkiye ile Msr arasnda 27 yeni anlama imzaland, Yeni aak, 17 Kasm 2012, http://yenisaak.com.tr/ekonomi-haber/turkiye-ile-misir-arasinda-27-anlasma-imzalandi-17.11.2012-424492.
52. Artk eski komularn yok,Artk eski komularn yok, Sabah, 18 Kasm 2012, http://www.sabah.com.tr/Dunya/2012/11/18/artik-eski-komsularin-yok.
53. Davutolu Gazzeye gidiyor,Davutolu Gazzeye gidiyor, Radikal, 18 Kasm 2012, http://www.radikal.com.tr/Radikal.aspx?aTypeRadikalDetayV3ArticleID1108347CategoryID78.
54. Hamas ve srailin atekes artlar,Hamas ve srailin atekes artlar, TimeTurk, 19 Ocak 2012, http://www.timeturk.com/tr/2012/11/19/hamas-in-ateskes-sartlari.html
55. Gaza ceaseire announced in Cairo,Gaza ceaseire announced in Cairo,The Guardian, 21 Kasm 2012, http://www.guardian.co.uk/world/2012/nov/21/gaza-ceaseire-announced-cairo; Sonunda atekes geldi, Milliyet, 22 Kasm 2012.
56. Atekes tamam abluka haiiyor,Atekes tamam abluka haiiyor, Hrriyet, 22 Kasm 2012, http://www.hurriyet.com.tr/planet/21984418.asp.
-
7/29/2019 Seta Analiz Gazze
19/20
S R A L N D E M ED R E N C : 2 0 1 2G A Z Z E S A L D I R I S I
19
srail diplomasisinin yerletirdii dilin ve n kabullerin deimesi ve Filistinin siyasi
adan glenmesi konusunda gsterdii aba son derece anlamldr. Yaanan son
gelimeler, Ortadoudaki deiimin getirdii yeni seslerin bu abay glendireceinigstermektedir. Gerek Msr ve Tunusun srail karsndaki klar ve arkasndan
Arap Birlii dileri bakanlarnn bombardman altndaki Gazzeyi ziyaretleri gerekse
Msrn n plana kt arabuluculuk sreci bu tespiti dorulamaktadr.
Filistin meselesine yaklamnda blgesel aktrlerin tavr deiiklii ve iinden
gemekte olduklar yeni politika gelitirme sreci kresel aktrler tarandan da dikkate
alnmal ve bu srece uyum salanmaldr. Son saldr srecinde yaananlar her ne
kadar n planda sraile verilen Bat desteinde bir deiim olmadn dorulasa da,
arka planda srailin g kaybetmekte olduunu gstermitir. Hamasn askeri ve siyasi
gcn krmak iin balatlan saldrda atekes talebinin srailden geldii Hamaslve Msrl st dzey yetkililer tarandan iade edilmektedir.57 sraili bu izgiye eken,
ar bombardmana ramen Tel-Avive kadar ulaan zelerle Hamasn sergiledii
askeri diren kadar Filistinin siyasi olarak da gl duruu olmutur. Hamas ve Fetih
saldrlar boyunca daha nce grlmedik bir beraberlik sergilemiler ve Fetihe yakn
yayn organlar Hamas ve Gazzedeki mcadeleyi destekleyen yaynlar yapmlardr.
Bu noktada blge lkelerinden gelen destek uluslararas seviyede de bu siyasi duruu
glendirmi ve Filistin halkna yalnz kalmayacaklar hissiyle moral kazandrmtr.
Arap Baharnn getirdii hava Filistin halknn direncini ve deiim ynndeki
umutlarn artrmaktadr. Btn bu tablo srailin kar tara yldrma taktiklerinin dahaazla ie yaramayacan gstermektedir. Ayrca senelerdir srail saldrlar altnda
yaamak durumunda kalan Filistin halknn askeri mdahalelere kar gelitirdii
baklk ile kaybolan lm korkusu, kuvvet kullanmn da etkisiz hale getirmektedir.
Ortadounun iinden gemekte olduu deiim hi bir lkeyi dnda brakmayacak
gtedir. Bunun nne gemek mmkn olmad gibi en azla deiimi ertelemeye
yarayacak politikalar da sonunda uygulaycsn daha ykc bir deiime itecektir.
Nitekim, srailin bugne kadar izledii politika btn aralar ile etkisiz hale gelmekte,
arlaan tehdit algs izolasyonunu derinletirmekte ve aslnda kendisini daha byk
bir tehdit iine itmektedir. Bunun karsnda srailin deiime kar direncine destek
veren ABD bata olmak zere Batl lkelerin de blge politikalar kmaza girmektedir.
Mevcut artlar altnda Hamasn her geen gn siyasi ve askeri adan glendii
yadsnamaz. Batnn Hamas siyasi srecin dna itme abas bundan sonra sonu
vermeyecei gibi blgedeki atmalar da arlatrmaya hizmet edecektir. Otoriter
rejimlerin uyum gsterdii statkonun getirdii duraanlk sayesinde Filistin
sorununu son 60 yldr kaldrabilen blgede, bundan sonra sorunun kendi snrlarna
hapsedilmesi mmkn deildir. Ortadounun btn aktrleri bundan sonra Filistin
sorunundan daha ok etkilenecek ve sorunun bir paras olduklarn kanlmaz olarak
daha ok hissedeceklerdir. Bu nedenle, Filistin sorununun zme kavuturulmas her
geen gn daha elzem hale gelecektir.
57. Gazzede yaplan zel mlakat.Gazzede yaplan zel mlakat.
Otorter rejmlernuyum gsterdstatkonungetrd duraanlksayesnde Flstnsorununu son 60yldr kaldrablenblgede, bundansonra sorununkend snrlarnahapsedlmes
mmkn deldr.
-
7/29/2019 Seta Analiz Gazze
20/20
srail, 14 Kasm 2012de, btn dikkatlerin Suriyeye odakland bir ortamdadrt sene ncekine benzer bir zamanlama, gereke ve taktikle Gazzeye yenibir saldr balatt. 7 gn sren saldrnn sonunda Trkiye-Msr-Katar ls-nn abalar sonucunda 21 Kasm 2012 tarihi itibari ile atekes saland. s-rail tarandan Savunma Stunu ad verilen operasyonun balatlma nedeniHamasn ze saldrlar karsnda meru mdaaa olarak sunulmu olsa daesasnda taraar arasndaki atekesi srail bozmutur. Kullanlan saldrya karsavunma sylemi hem Filistin sorununun iini boaltmakta hem de srailinoperasyonun arkasnda yatan dier motivasyonlarn da gizlemesine olanak
salamaktadr.Arap Bahar ile birlikte Ortadouda deien rejimlerin srail karsnda aldklartavr nem arz etmektedir. Msr ve Tunus ynetimleri saldr karsnda sraileynelik sert eletirilerde bulunmu ve bombardman altndaki Gazzeyi ziyaretetmilerdir. Trkiyenin de dhil olduu Arap Birlii dileri bakanlar heyeti-nin Gazze ziyareti de blge adna nemli bir siyasi k olmutur.
Bu almada ncelikle, srailin Gazzeye saldrsna gereke olarak sunduuargmanlar analiz edilmekte, ardndan saldrnn arkasnda yatan asl motivas-yonlar deerlendirilmektedir. Analizin nc blmnde saldrya gsterilenkresel ve blgesel tepkiler nedenleriyle birlikte ele alnmakta, Arap Baharnnve blgedeki deiimin son saldr zerindeki yansmalar incelenmektedir.almann son blmnde Trkiyenin Filistin meselesine ilikin yaklam veHamasn iktidara geliinin ardndan sorunun zm iin izledii politika an-
latlmtr. Sonu blmnde ise Filistin sorununun kendi snrlarna hapsedile-meyecei vurgulanm ve zme kavuturulmad mddete Ortadoudakibtn aktrleri etkileyecei iade edilerek genel deerlendirme ve nerilereyer verilmitir.
S E T A | S Y A S E T, E K O N O M V E T O P L U M A R A T I R M A L A R I V A K F IN e n e h a t u n C a d d e s N o : 6 6
G O P a n k a y a 0 6 7 0 0 A n k a r a T R K Y ET e l : + 9 0 3 1 2 . 5 5 1 2 1 0 0 | F a k s : + 9 0 3 1 2 . 5 5 1 2 1 9 0
w w w . s e t a v . o r g | n o @ s e t a v . o r g
S E T A | W a s h n g t o n D . C . O f f c e1 0 2 5 C o n n e c t c u t A v e n u e , N . W . , S u t e 1 1 0 6
W a s h n g t o n , D . C . , 2 0 0 3 6T e l : 2 0 2 - 2 2 3 - 9 8 8 5 | F a k s : 2 0 2 - 2 2 3 - 6 0 9 9
w w w . s e t a d c . o r g | n o @ s e t a d c . o r g
Seln M. BLME
Hacettepe nverstes Kamu Ynetm Blmnde lsans, Uluslararas lkler Blmnde
yksek lsans etm ald. Ankara nverstes, Uluslararas lkler Ana Blm Dalnda
ABDnn s Poltkas ve Trkye: Kuruluundan Bugne ncrlk ss balkl tez le
doktorasn tamamlad. Tez 2012 ylnda letm Yaynlar tarandan ktap olarak basld.
etl gazete ve derglerde Ortadou, Trk d poltkas, NATO ve savunma konularnda
yaz ve makaleler yaynland. 2001 ylnda sral Hkmet Aratrma Bursunu, 2007 ylndaSasakawa Gen Lderler Bursunu ve 2012 ylnda TBTAK Doktora Sonras Aratrma
Bursunu kazand. 2012-2013 dnem n Kngs College London nverstes tarandan
msafr aratrmac olarak kabul edlmtr.