m*. s. N. ' s:" ■'

EXERCITATIONUM P HI L OsO-PH ICARUM

■r< *. - • -. '.i*

Quinta continuataDs '

ORIGINE LIN*' GVi! LATINAE;

'

Cum cohsensu Ampli(t. Fac. Philojophic* »J

In Regia Academia Ahoensi: ;

Ad Disputandum publice proposita_s \PRAEsIDE,

M* ENEVALDO sVENONIOGyldenhielmiorum Alumnoj Eioq, Proses-

sore Ordinario.%6 s PO N D 6 NTs

MAGNO LAURENTII BROCHIO.insio';'; a B O E N s. . 1: sIn Auditorio inserius Majori ad Diem 12. Maji A. g

y; t66 o. horia consvitts Matutinis, - v

AB O E

Excusa aP et o Hansonio Acad.Typ.

Amplijlimui , Conjultisiimb , prudentisimis ac inte-gerrimis VIRIs, L i /.

DN. M AUT I N O Regij Dicasterij,quod Aboae in magno Ducatu Finlandiae viget, Assessori, '

Patrono exoptatissirao, gratissimo pectoris asse- '

;'

- ctu perpetuo colendo.

DN. NICOLAO £icsCt\/ Regio in' celebriAboensi 'Ferinorum Metropoli 'Considi gravissimo., Mecae* t

nati & Promotori roco magno» grato animo per o-‘ mnem aetatem studioseprosequendo. ,

-

DN. LAURENTIO BH OC HIO/ curiaeAboensis itidem Considi dignissimo, Parenti meocharis-; ■ simo, quovis observantiae & obsequij genere ia o-

' mssi vita plurimum honorando.DN. sVENONI BROCHIO, illisstriC

Comitis Dn. sssibae /Praetori in Bothnia orien* "

tali attentissimo,Patruo meo aroatissimo» be- ■ -nefactori benigmssimo.

DN. J OH ANNI civitatis Aboensis* y Mercatori solertissimo, Assini meo svavissimo,& ' •*

* ■ - ■ . ' rrc' 1 i w .. .. .. sautori propensissimo, ; - :

DN. J ACOBO / Ejusidetn Civitatis/> *•• Negotiatori . perassiduo sautori & affini v

. .■

• bencvolentissimo.. ,

1

Exercitium bae disputatorium in animigrati Te'/seramsubmijp , pii & ossit

; ciose inserii)ere volui "s‘■. Magnus L. B r, o ch i u s.

105c. 27* - Diphtongorum mutationis exempla prosert. Aiia ae> Jitritas ssincas: in A longum, jega.urdXy crapula:;in E brevey:/safruji venio» (pdsrs£cti senestra in I d%<x.*iis achivus. Au vel manet»1ravg&, taurus; vel muta-tur in u, erausis surus, id est, piscis g. vel abijcitiir/ 'cretu*por , parum, nisi a parte ducatur: nani paulum inde ve-nit omnino. Ei ante consonantcm femper in I, si sitnaturalis verbo, ditressys Tsicsidcs» y&iXhs Nilus;’rocpwrot, non sic» nisi graece loquamur syllabae gratia;nam in (se/Vda ad ventitia e(t. At saepius in E productssiexcip.Lcuiflos Darius,at lyceum; interdum in'e cocte*ptum more Dorico', expuncto I , cpoivsaner puniccum.In sine vocum quoq; unica litera scriptum fuit in ve-tustissimis codicibus, ut Orphi, U lyssi» quod eratVdhinrsi. r Itaq; in meris 1 atini s' usicianduro quidamvolunt, idem pro eidem: isdem pro ' cisdem more JEo-lico. Ey anet, 9«/ heu; abijeit y, ci%i&ws Achilles.Itaq; etiam e,Achilleus legitur in ‘obliquo sec. HoraV siletipervicacis ad pedes <LAchillei. Neq; enim 5 putat seal. d. I.verum effo, -in u mutari, exemplo verbi (plvyas fugio;nam ab aoristo ductum fuit spvyov, sie iglvya 'ructo»dempto E, & posito frequentativo. , 01 in OE/ wont[poena: patitur dsphtongus haec divisionem aeolicam*«-Xev Ko'i\ov, rgoTtt ]7§o't «si- interdum pars ejus auserturcroiyryt poeta. Nunc vertitur vel’ in Ei, di hei j vel inu» (potrix eior puniceum/ OyinU, [i ovtrct ro usa'si in'Olongum, s4* bos, imo breve (siXostat volo: in E, ohsdens, crus pes .* in avr,^»(a: lavo, /ni diphtongus spuriain legitimam OE, xw/uaiHct comoedia : in oq> ode.c. 2?. Consonantium mutationis exempla quoq; in prora*ptu sunt : /3 facile & legitime transit in o/ avus si

106ia assinem etiam ph , dgictpPtji&j triumphus, rin c, s-

Cajat : quemadmodum enim apud AthenienscsecV’rd%dorss, reliquosq; Graecos 'trsrctgroi y itaLatinis a ve-'tu st ate Opici, indigena & Qaij dictisunt., in n> aypeX@.*angelusnonnunquam abijeitur, yrdgijtta norma, l ni-si ad morem reliquarum interdum1 retinetur, ut h'6\dolus, in L, dfroanrii/s . Ulysses; in B Pis bis; in s: namquo 1: slexu graeci , Tpotjuuusry ,

1Latini s arenosum . slexusuo dicunt. Z nisi retineatur Zephyrus; in ss*spt&sa massa ; in ; I .£-??'<&> jugum. ©in »\9gdts.a>%Xhraso; lin T triumphus in D> dsqs. Deus,:K in C, xaXtTr l calare, -xdXso* calo ; io aeo»lice, pro j<yu srsga quatuor; quum enim dixissent: li-num, alterum > tria ; pro quatuor dixere :& caetera ,

&

altera* Ut apud poetam : Aurea mala decem misr cras ahtera mittam t sic ex jjyu:s'vns & unum, eum syllaba pa~ragogica, deduxere vocem jQuinsa in G. xvsssgydctigUoberno.

'

L nisi manserit, si# libs; in D .Aer** medi*tari*. ■ Addi . potest». in n jusAoo mens; hinc procul du*bio membrum.: M nisi retentum juncos moechus, in.Bisida balare; cceterum omittitur, ady taetra sagus,,sagitta. • N nisi maneat, Ninus, in D, tgurco Cae-do., E. g. Eurip.sts <s*erers>r k&rscci/ rev in L,Nv/atyouLymphaeiquandbqjtaraenNymphae, Virg Dantsamuli ma-nib.Nymphas. in 'M*ara.syi/tovPaegnium; additur Romano-rum propriis,Cato* Praedemitur ab hisGraecoru ;iri /aaer simo, rursusq; additur in appellativis, Hs dens*<s in>€,o^vs acris;in BC, buxus, nili reti*-neatur, uivqsos Pyrrus;'<wmab,cfra sub;accipit etiam aspira-tionem rf^l*'ey;trophxum*.!p nisi retentum, «yj» aer, in N,

cancer» ne eslct.carcer; ; in D,ya.ugidce gaudeo, r.

107in D, siia-oy mediumVtollitur quoq; non solsitn in in»siexioneprima 'arvpplats'Byrna, sed etiam in alijs, «Assal, & in principio» 0J cutis: in X, asia.r Ajax: inR, KvstsiivTjrys gubernator.: T in s, osa. ossa dsrraXosThessalus. 9 in Ph > qopsiioov Phormio: in F, (pvco sun-dus, (p£> for. % in Ch, Chromis:. in G, '£y%&ango: in C» locus: io A*7"<», AsA o%a loquor» ‘sio »%sAw aqua, unde - poeta taeniaq

{inventis ■: Ache-

loia miscttit uvis, in Ps. ;rpvAccr psyliium, &in Bs, upctxsj:Arabs.- Aspiratio manet, opus homo, animal sociale;adimitur» (Lupae amentum; in s, e sedes,in V, 'ipotasv Verpus. Tandem iri ter- vocales interposnitur nunc v conss sis ovis, quod & praeponitur, /s \is|nunc C, roridis specus &c. : .r r' ;

wr- 'r' l is. Omnes Figura £$ mutationes memorata e-

veniunt, a, ' soQavists causa> ut meridies non medidies. /?.

Disserentia; gratia, ut Mu®* lupus, quo distingvatur aluco, y. propter compendium ut Nutrix pro strix, anutritum. ’ Jl. ob , consvetudincm » quae licet interdumprava, quoniam semel insedit, tanquam altera natura le-gis vim obtinere solet. Neq; mirum est, ait Luth. no*

stsiam sirigvam ab imperitis depravari,cura nos vicrssimre-gnante barbarie, lat. lingvam 'egregie corrupimus*..-.;.

i?. Caeterum , eadem Figura (J) variationes lo-cum in reddenda ratione l 'Originationis, omnium ortarum Lin-avarum inveniunt : i qua quo' rarioribus ; conflant vocibus ta*

dicatis, $ pluribus literisservililms, eo denjtoriderivationis in.volvuntur caligine, £s* minori ; denominationis perspicuitate, ni*tenti Quales sunt, Lingva Ruthenica seu Rujjtcd, & reli-:quae sciavonicae» Poloniea, Bohemica, *Huhgarica &c.Nota:

108Denominata vox, cui ne unica quidem Radicata literae su-perest» suspectae notationis sit» nisi forma sit cvidentior.

20. Quemadmodum non ■ uhisy nec in omnibuipariter disciplinis, Jsc »e% in Philologia par \dx gisiuct £5? sub-tilitas 'servari potejl. sic enim Aristoteles ait si i. Eth.Nic. C. 3: ro.dxQisits ovx ojuoioos svldordiri Tols XoyorjrimgiryTsgJ&rostsiiH'ir ro“is systivspvsisvoisi His Re*gulis, & unica adhuc praegnanti addenda, observatis, soreCiter iri obviam quibusvis lingvarum ortarum origina-tionis & natalium oppugnatoribus potest.

21. Tandem quod una hssigva in aliam vel dialecto,vel forto genere diserepantem degenerare facile, cum aetate, turapopulorum emigratione queat, sequentibus testatum fa-cio documentis; 1. Lrngva moderna patriae nostrae quamtum ab antiqua illa dialecto svecicadislet, loquuntur nonsidum antiqua variarumprovinciarum, corriunia le-gisteria, Qtpritse/ & alia vctustatis multa monti-mensaßunica. a.Lingvae vcterisTeutonicae hodierno ger-manorum stylodissimiiiroae exempla nobis sissunt Gothi-carum & Longobardicarum rerum scriptores aliquot Ve-teres, ex Bibliotheca Boa. Vulcanij & aliorum ; LugduntBatavorum, A. Chr. 1617. impressi, idq; psaemissis lornan-de deReb. Geticis,& Paulo Warncfrido de gestis longo-bard. comrcent, A non. in Lit.Goth. pag. 59. scqq. & 65:a. In ipsis vocibus seorsim, ut: dmbachi, servas. Bar»y

Filius. Eureh, civitas. Canit , Grex. Drody comminatio,Bruti Dilectus. Geheiz.au s pollicitatio. Geili , ;Ia scivia. Gi-lumsida, oportunkas. Gomman , Maritus. Grave, prae-ses. 'Malum» summitates montium unde forte, stipes,Heilhaflono, sacerdotes. Hdd/n, Adjutores- ltrnalehtagerDie sello, lenoerr fem-per. Labah pelvis, Lahbani.palliat>.

109Lichen, placere.Lidin, sicera. Lcccha , Cincinni. Magin, corgnata. Mi«,Homo. Mihhil, Magnus. MiJUsucht, Lepra, Moi-na, Nequaquam» Quena, Uxor, c ßeve, Uterus. spunnen,U-bcra. saban, Linteum. sachs* Gladius longus. san, Ci-to. scassanera, Praegnans. stge, Victoria, . sami*, Tanquam.Thiornun, Virgo. Thiu, ■Ancilla, *

llnberentu sterilis. Hn*gireh, Tumultus. .Vrebehelin schelte, Petulans accusatio.IVamba » Venter. JFimfler, sinister. Hz.az, sed. InZeso,a dextris. Zatenmeisiaron, Magistrasus. Zuibar, Amphora./5. In ipsio texto, cui praesatur his verbis idem author;

;;_

specimen . ,-

Veteris Lingvo Teutonica?. i, Extat apud me exemplar Harmonia, quatuor svangellorum p.,quam Titianus B. lustini discipulus , $ . (ut Vilioris Capua 6-.

■ piseopi 'verbis utar* quibus in prasaltone , quam huic Harmonia■prdefixit , utitur) sortjssis adhuc B. lusiini lateri adhxrens,so-lerti compaginatione dissosuitj quem quidem 'Victoremfixtuasenensis| in Bibliotheca [aera: seribit claruisje Anno Domini48/. 8 cujus, Harmonia angelica Ivetu/lijsimd interpretatione Teutonica, depromam nonnulla, qua hujus lingva -stu

t diosi, cum Gjthica conserre possint, ea% sese 'obleliare tantisser, •dum Harmoniam illam integram Latine pariter '(£■■. Teutoni-ce edam. - • (jhta quidem interpretatione Teutonica» credide-rim nullum in ed lingvd extare seriptum antiquiustiI. sALUTATIO ANGELICA ITA

sE HABET

>'■ ' -'‘Conjuncta cum supplemento stisahetha Luc, I. vT. 28. Heil vuislhu gebono sollu, truchtin mit thir.Gi-

•?segenot sis tbu in vuibon, st 'paulo posi: v. 42, Inssigi-segenol si thie «uahsino tbinero vuamba»

11011, CANTICUM MARIAE VIRGINIs,V. 45» Mikkiloso min sida truchtin* -

.

v. 4/s Inti gisah min gcest in Goterrninemo heilantc.V, 48. Bithiu vuantha her gelchouuota odmuoti sinero

thiuui. senonusonthiu Caliga qucdentalla cunno,V 49. Bithiu vuantha mir teta mikilu thie tar mahtig;

*

jst; inti hcilagsin narao. -

v, 50* Inti sin miltida in eunnu inti in cunnu inansorb». tanten-, •

* ,;• , t , , ' .,

'

\'

''. 'v. 91; leta maht in sinemo arme j Zispreitta übarhubti»

ge muote sines herzen. / rv, s2. Nidar, gisatta machtige van sedalej inti arhuob

odmuotige. •'

_

• _~>V. 53, Hungerente gisulta guoto; inti otage sorliet itale.

y. 54, Inphiehg Ifrael sinala kneht j zigi muntigondesinero rniltidu, -

_'o •

v. $5. so ber {praeli zi vnsen sateren Abrahame» simi si.,nemo samen ziuuerolti. ■>

111. CANTICUM ZACH ARIAI.- r ' ' '

'. J ‘• ’ '

V. 68, Givvihit si truchtin got Issaelo, Bithiu vuantha' vuisotha inti teta losunga sinemo sblke. -

v. 69* Inti arrichta' hora heiliuas in huse Davids sines' knechtes. vJ :

'

,.t-‘__ <v ’

v. 70. so sier /prati thurub heilagero,thic sonauc.'rolc vuarun sinero vuizageno.

v. 71. Heil son vnsaren sianton> inti von ficati allerothie vnsch hazzorun. , '7 * V / ’

y. 72, Zi tuonne miltida mit unsaren saterun j inti zigi«bugenne sinero heilagun giuuoznessi.,

y, 73. Thero eidhusti thie er Tuor zi Abraham vnsare*'

mo sater sih uns zi gebannc. ’•>. • r •

111st 74: Thaz vzan sorhta son hentin vnserb sianto ar-' loste thionomes iun. , . ;

'

v. 75« 'ln heilagnesseinti in rechtc fora imo, alie unsarentagen, ■ ,;

'

’ •;V. 76. Thu knechtvuizago thes hobisten bistbu ginen»

; nut. Fora seris vuarhhho fora truchtines auuuzzi, 21

garuuenne finan vugo. '

7. 77* Zi gebanne vuistnom heili sincmo solkc» in for/laznessi iro suntono.' , ,'V ; ' -

y* 78- Thurubinuuouilumiltidaunsaresgotes,in(envui-■ sotha unsih vsgan son hohi. - -

'

7. 7s. Inliuhten : then thie thar in sinstarncssin, ioti ioV scuuen todes sizzent, zi girihtenne vnscra suozzi in

, -voug sibba.'

'

IV. CANTICUM sIMEONIs Luc.2.v» 9, Nv sorlaz thu thruchtin ihinan' Ikalk,;, asser thi.

nenvuorton in sibba. s- 1 ’7.30. Bitbiu vuanthagisahun ougun thinanbellant/v. 31. Then tu giantuurtites fora anuuze allero solco,x. 32. Lioth zi inrigannesse thiotono; zi diuridu tht-

nes soikes Ifraelo,...

1 >

3. De Gothorum» qui hodie Tauricam Chersonesutijincolunt> lingva ita disserentem praenominatus authorquendam introducit pag. 49: Operae pretium :mihi •videtursac loco- 'mjerere qua Augerm Bujbequius Car oli V* impera-toris apud Turearum imp. legat in juis de legatione ‘Turei»‘ca spiflosii » de gentis qua bae etiamnum temptslate TauricamChersenesum incolit lingvd disserit.:■ luvabit enim non parummeo quidem judicio , peregrinarum imo v.'patria noslrk > h. eTeutonica ling vk istudtosos, harum rerum cognitio, is itacp &>

sijlola '4. haec habet : Non possutn hoc loco praeterire quae .

112de gente accepi, quae etiamnum incolitTauricam Ches-

.sonesura» quam saepe audiveram sermone» moribus,oredeniq; ipso & corporis habitu originem Germanicamreserre. Itaq; me diu cupiditas tenuit videndi ab eagente aliquem, & si fieri possiec, eruendi aliquid, quod ealingva’ scriptum esset; sed hoc consequi non potui: Ca-sus tamen utcunq; desiderio meo satis secit, Cum esssent duo illinc delegati; qui neseio quas querelas nomi-ne ejus gentis ad principem deserrent» mciq; interpre-tes in eos incidissent; memores quid eis mandassem siid usu veniret, ad prandium illos ad me adduxerunt.Alter erat procerior, toto ore ingenuam quandam sim-plicitatem prae se serens, ut Flssider videretur, aut Bata-vus ; alter erat brevior, compactior corpore, coloresco, ortu & sermone Graecus, sed qui frequenti com-mercio non contemnendum ejus lingvae usum haberet.Nam superior vicinitate & frequenti Graecorum conluc#tudine sio eorum termonetndmbiberar, ut popularis suiesset oblitus. Interrogatus de natura & moribus illo-rum populorum ,• congruentia respondebat. Ajebatgentem effo bellicosam, quae complures pagos hodieq;incoleret, ex quibus Tartarorum, Regulus, cum expedi-ret, octingentos pedites sclopetarios seriberet, praeci-puum suarum copiarum firmamentum : primarias eo*rura urbes, alteram M.mcup vocari» alteram sciuarin.Ad-haec multa de Tartaris eorumq; barbarie: in quib. tamen‘lingulari Capientia non paucos reperiri memorabat: namde rebus gravissimis interrogatos, breviter atq; appositeresponderc. Ea de causa non temere dictitare Tureas»reliquas quidem nationes scriptam in librishabere sapien#jiam»Tartaros libros suos devorasse, ideoq; in pectoribus

113eam habere reconditam, quam promant cum opus sit»& veluti ..fundant oracula. -Nunc adscribam pau-ca vocabula ide multis quae Germanica ireddebar: namhaud minus mullorum... plane- diverla a nostris erat sor-ina &c. st paulo posl inquit: pleraq; alia cum nostralin*gva non satis congruentia usurpabat, ut: Ada, ovum. A-no, Gallina. Atochta, Malum. Roga i Arcus, Brunna, Fons.Bdrrotsch, Voluntas.; Criten, ¥ iere. - Cadariou> Miles. Gadel-tha,-.Pulchrum, lel, Vita sive san tas. leltsch, Vivus, sivesanus.>lel/vburti , sit sanum. Kd&nsch Kop , Ebibe calicem-•Marz,<tiyiNuptiae. Mycha, - Ensis. schuos, sponsa. schedtjt,$Lux. schuualthi Mors, stap, Capra. statz,, Terra. Telich »

stultas, [Vichtgata , Album, Tz>o IParthata, Tu secissi.JParthata, Ille secit, hh malthata, Ego dico. JusTus itanumerabat: Ita,tua-, tria, syderisyus,[eis,[euene,athe, myrte,thyae, thynita , thunetua, , thunetria, : &c. ; Viginti dicebatstega, XXX. treithien. XL. surdeithien : Centum, sada.Mille, Hazert Quin etiam cantilenam- ejus lingvae re-Citabat, cujus initium erat hujusmodi: lipara IFara ing*dolou,scu te gira Galtzou, Hatmisclep dorbiza ea. Utantur ar-tio./ibo aut tbe. Hactenus Busbequiu* de Gothorum Cher-soneseosiutri lingva I cum io vocibus, tum contextu. .

'

Quod lingvam vero Gothorum extraneorum assine!'in communi, scripsit idem author commentariolumnonymi cujtudam in .Litera s Gothicas, ex *•vetussissimoquoodam codice argenteo ( ut eum vocat) sumptas, & NolasLombardicas. Deinde recensito quadruplici AlphabetoGothico diversorumjcharacterum .» :, quorum priorumtrium ait Danielem Rogersium nactum esse,alijsq; ;comtsiuVnicasle, primum quidem a praesecto Regio GotblasidiaedDJ?loah.Bilde,A'.i 556.Alterum a CancellarioDanico.anteA.s6.

114Tertium a C. Dansco Oratore Gallico; quod plane conve-nit cum eo quod stolata Magnum in bist. Goth. suco-numqsiL. C. 7. Quartum se a losephosmligtrorecipit a€-cepiste. ipsius praeterea textus ponitur '

,> 7

specimen :j. ~; > > .■.

Lingya; Gothicas. .

I. sALUTATIO ANGELICA, Luc, i»v. 28." Fagino anstaiau dahasta, san mith thus,v. 42. Tbiutida thu in vinon> gah thiu thidol kran vi*

thans ssicinis. ■ s.

/ - ■ -

11. ORATIO DOMINICA, Mattii, 6. . ;V» 9, ATTA vnsar tsaii in himina» Weihnai namo thciniV. io. Viraai thiadinassus tbeins; Wairthai Wilga tbcins»■ siie in himina gah ana airthai. rV> v' |v* n. H lais vusarana thana sintcinan sisi vns himraa*, dagaejj • - . ■ '

, , nV. 12. Gah aslet vns thatei seulanssigaimav Tua; sue gat|

, Weis assetaro thaim sculam unsaraira ;.

'

rJ. 13* Gah ni briggais vns in fraistubngai; ak lauses- vns as tbamma vbilin, vote theina ist tbin daficaes; di gah raahs gah Wulthus in aivvins, Arnen. .

111. CANTICUM MARIAE. VIRGINIs*Luc. i. ><• ~. •

,

v* 46. MIKILETDsAI Wala meina san*;v. 47. Gah sVveigneid ahma msins du God anasgang*

ro einam a. v -

s, '*-

-

v. ,i~s •>

y. 48 Vnte insack du h naigenai tsainges seinaizes. sa*aliis siala hienmam vaudacgan mikalla kunga.

115v. 49. Unte catavvida mis mikelein sa mahtiga; gah• vvcih nam eis.’ ,

'

v. 50, Gah arraahairtei is in aldins alde tbci mogan*- dam ina. .... :. .

,

-

v. 31, Catavvida svvinthcin in arma seinama i distahidamikil thuhtansca hugdai hairtius scins.

v. 52. Cadrausida mahteigans as stolam, gah vshauidaca h naivvidans. - -

v, 53. Credens casotida thuite j gah cabienandans insandida lactans* . ~■

•',--., >

‘

*

v. 54.' Haibida Ifrael a thiumaca seinamma camunandsarmahair teins.

. .i- \ ■ >

v* 35. svvasue rodida du' attam vnsaraim» Abrahamagah fraivv is vnd aivv.

VI. CANTICUM sIMEONIs, Luc.2. versi29. FRA leitai scalck teinana frauginond san bivvaur-

da theinamma in gavvairthga: r : ;

30* Thande segun augona meina nascin theina.31. Thoei manan wides in an andvvairthga allaizo

manageino: ••

.

32. Liuhath du andhuleinai tsaiudon» gah yvulthu maanagein theinai Ifrael.4 Tandem hujus declarationi theorematis lucis non

parum soenerari is videri potuissiet> qui ex duab.Formu-lis juramentorum praestitorum a Carolo & LudovicoRegibus Francorum liogva Romana sive Gallica ve-teri & Teudisca, quas habet idem autbor p.' 67. Necnon ex praesatione Alfredi Regis Anglorum in Pastora-le Gregorij Papae Rom: veteri lingva saxonica a sever-.lum» cum versione haud multam abludente Anglica

116interi insari 'p. 81, ut & harmonia vocabulorum Persi-corum cum Teutonicis p.87. vellet demonstrare lingva#rum congruentiam summam» injuria temporum pollein ingentem degenerare discrepantiam, Verum nesa-tyricum illud Horatianum in me quadret; ut omnibus& lippis notum & tardoribus videar reserre» his super-sedebo.[ : •-

XII. Rem ipsara quod concernit, sateor cum scali- ■gero\.i.cap.29.de caus.L Lat.multae operaeprovinciam ca-pessere, qui vocabulorum elaboraturus est deductionem; :

quippe’quae q: creatio novi verbi ex prioris elementis si-li enim squa£'placuit in verborum deductione5 r ergo qua ipsinon invenere , nolunt'effo ita : doceri namq ; turpe putanti Cae-terum neq; cum Varrone facio eumq; secutis» qui eru-

-1 erunt „ omnia e Latinis, Graeciae]; suas origines invidere;neq; scaligero per omnia adstipulor > qui tin originibus

■ graecis oppido subsistit: ait enim cit, loco : Nos cum sci-remtu magna Graciae nomine priseos /iusones atj ; Latinos fre-quentatos y.reddidimus suis quanc£ 'natalibus vocem.: Et por-

;ro c. 69: satis enim, ait, nobis jit[cire multa d Graeci deducta ejje,in quorum prtncipijs sani fuerit hominis,aequiesicte. y. scilicetin eo Graeculos sectatus est bonus vir, qui sibi nimiumin derivandis a sua lingva vocibus, placent. sic n. Cic. 1*2* ; de orat, ait : Homines Graculos controvesjta verbi tamdiu

T torquet sc. Unde Freinsbeim. Com. in Curt. lib. 4, c. 7. adVocem Hammonis : sic potius > inquit* /cribesidum credamt

•; quamAmmonlssiacit interaha Fcsti epitoma, qua serielite-i’ rarum conceptat adspirationem inesse voci aperte testatumfacit.

Necvalde moveor quod vox dstsi quod arenam signatyun.de nomen deaslro facium volunt , adjsrationem non-agmseit.scimus enim in nominibus haud paucis idem accidis? iposiquam

117‘aliam in 'lingvam migraverunt. i Nec de Originatione illa ni •

certum esl; nam sane quam:liberales suere Graculi,

in c*mnium sermenationum locorumq, nominibus ex suo sermonededucendis, 't 'Dei i ali js notationibus ■ vocis ab Herod.Diodoro sic. susiath, &c Beroso, nec non phil. Mei. aecitis, ap-probat eam quam supra Exerc. 11. pag. 27. prop. 28. po-sueram ; quibus addi possunt quae prop. habentur hujusExerc. 14. bae eadem -pagina. ;

XIII. Potilis igitur Chrisiiano' Becmano de O-

riginib Liog Lat. consindo V qui recte quidem Graecislargitur acquiescendum esle, übi aliud principium vel nul-lum, vel ohjcurius vel ineptius fuerit. > 3 Aliorum,siferi potejh ,

d Creteis transeundum ad Hebrnos. Ibi quies . : ibi principium, :quo nihil prius, nihil venus , nihil sancitus, ■ • !

.

•■XIV. Nunc ea, qua fieri brevitate poterit, ilr as for

lum dictiones Latinas nominabo ordinequae ex.utraq;?Lssigva & graeca & Hebraea simu! vide- ‘antur effo oriundae , easdemq; | non', universas i soret e-nim hoc imroensi laboris.- venim natas sub' ipsb sty!o .*

A* Absis vel apsis, arcus rotae , g stipis ab «aerca necto, h.'Aphad/aptavit... -Abysl ussg. /(z/W <r ab a & sverosjonice, iproi@u9ds- sundus, vel /?flecto idem: H.ss*-chath sovea, 1 item Batah vastitas .. profunda. Achaeme-

>-DCsstl%ett/usrss, nomen primi regis i Feriarum, autho# ;ire Herodoto; ( unde ;Achaemeni) & Achaemenia, ab H.iChammanimy idola toties a prophetis . populo Dei 'expro-brata ; a Chammam > caluit : unde Chamma sol, Apollo,&Chamman solarium; item simulaehrum Hammonis seu jo-vis textractum in loco excello calori sidis exposito. A-

> cuf, ris, g. a%vsor arista, palea, h. Achar turbavit, excussit,Adeps facile ex b. Taphajcby pipgvis s, Adytum» gr Ha

118ingredior, inde etiam cst Latinum induo h. ladah, Dah'tsubijt. -ssides g. et priv. & iJtsvt domus enim resp.campestrium opaca est; h. Bden basis. .ffiger gr, dqyos.labore vacuus; & q: officio , supersedens; b. Raga ruptuscst» riguit, sssirumna, gr. diiiopevy, ab tollo; h. Ha-tam conquassavit, ssistus gr. er%dgdab€sch ignis. jEs.

gr. siil&st 'aetas, h. 6th tempus vel frez. terra. ; .AEtber,dtdso, h. Adar splenduit. Ager, dygos, brAkar agricola,vel Ickar q: ijch car vir agri* Agger gr. syoo duco» h.Agar congessit. Agnus dsivos q; dyvos , quod sit ho-stia purassi.Hagag sanctus si Ago, aya> h. Ndhag , Ag du-xit) egit. - Agmen gr. dyehj grex, h. £gel vitulus, bos,qui gregem faciunt. A sida, axis h. Maatsad secu*

: ris. Albus aX<p(@h, Xyniis, h. Laban conditus» albus. Al*geo» dXysco h. Al non hm surgere. Alvus h. Adon idemvel quercus secundum Hieron. Assine, dXsahs quod,delectetur ea herba opacis, h. Aschel nemus, Altus orapdrh adfixi salire» aseendere, h. Alah aseendit. Ama-rantus flos nunquam marcescens, a satQdis-'voa marceo, h, Mahk marcuit. Amo ab xsitu simul, u«na» h. Amam conjunctio: - amor enim est affectus unio-nis. Item si. Chamah arsit. .Unde virg. de lib. Coccocarpitur igni. Amplus q: dvdjrXo®* cont. dvdsrXvs, avrXea navigo i item 'orXi@i plenus h Pille separavit, ex.tulit. Amurca, sordes olei, h. Marah } purgavit.Ango, stringo, h. Nagas angustavit. Animus, a-nima, gr. . crrA/sta , b.Naphdsch idem, a . Nippasih.respi-ravit. Annus ab sisttyi circum; b.schanah idem. Item R.i-teravit. Aptus oragd ro aotruv aptare, b.aphact,aptavit,Aspis orv9cov,b, Pethen. Aqua (praeterquam quae prius di-cta) fluctus, b.Ginme inundavit. v. a Xsao

119savo,& aX<t quod olim fuit aqua.. haec originatio scali-gero , illa Bccmanno placet. Ara, - gr. supplica-

- tio, h. 'N&erah[ nodatus» ' esserus est, quia in aris sangvishostiarum susus est. Potitis quam juxta Becman. de o-rig. L. L. p. 100, a 'Bamab excelsum essc. Araneus «>«-

%rysh.Arag texuit. Arbor Prisc. 1, 6 a robore: asijs abarvo, Ted hic non est subsislendum; itaq; gr. Pgvetrsir.gnificat pullulare; hinc germ. irritet) pullos exclude-re vssi. Ravah crevit, multiplicatus essi Arceo, apxiapropulso; Harak pepulit. Ardeo > quibusdam ab ags-aper antiph. ali; ab duco sicco. splendeo; h. Baar arsit. Ar-gentum, agyvq®*: etgysyior.i h. Raga» murmuravit, ob-shepuitr saepissime enim illud materia litis cst, praesertiminterpotentiores, Prov. 16; 28: ibi enim eadem vox oc*currit rationem derivationis sacete declarans. Arguo,elgyj«si, serior, ecsio; item castigo: sio h. Nirga quietus s.scd Raga disrupit. Aries, idem, xsgar_ cornu; abhujus enim animalis pugnacis figura dicta est machinabellica Caesi l, j.deß.Gal.Cic. I. n oss. Liv. l. r. Corni Nep.h-Arieh leo.- uni enim animalium nomini bebrae© > plu-ra nonnunquam respondent latina, consi £xcrc.4. p. 88-Arma, dsphs concrnna compages, q: agmen,; & ctpstacurrus, Act. 8: -28, c curribus enim olim pugnabant h»%pm altum esle, vel potius Rar/iah jaculatus est; huc factietiam Raam fremuit. Arrha, arrhabo, d§saom,h,£ra.'hon a R. Arab promssis. i AtWs,updgor ab dgeo apto; h.Ratat horror: obssiuisis quippe arteriarum canalibus, perquos spiritus vitalis in corde generatos ad cerebrum a*scendit, tremor singulis contingit membris, juxta ililud poetae : Obstipui [leterumep comae vox sauctb. ha(it. -

Arvum, ab aro, hoc ab «’s», unde rus; h.Charasch

120aravit. Asicenas, i. e. Antistes religionis, Hom. lliad. /stArx artos Qsosesrjs, ab H. sscb ignis &Kchen siacerdos.Inde orti surit Ascanij, quorum sedem prirosim fuisseinminori Alia ait Becmanw, conjecto finite etiam in Italiaeorum habitationem: quippe /iscanim procul dubio a ne-pote japheti: & 1 silio Comeri Asicena ■; oriundus» irneaesilius erat, sugae laboruraq;, in quaerendis scdibus, patrissoetus» Liv. 1. i. Ab V. C. Horum progeniem veteris sax-baiae portionem, quae nunc Ascania dicitur, tenuisse ad-modum credibile est; cui proximum est etiam oppidum2l|<scr{jk6eiU & hinc essie, quod hodierni Judaei persynecd.part. Germanos (Ascenazjm nominent, dicantq; sua lin-gva;Caphatsla, ledabber, ascenajtt: visne loqui Germanice ?

Germaniae vero universialis vox, si Gomeri, utAdriano lu-nio placet, familiae natales debeat; silium enim alterum‘Thogarma habuit, potius tota diceretur Ascania, quam Ger-maniae prioris enim ; sili) posteros huc migrasse verisimi-limum ex dictis est,posterioris vero non item. QuinimoB. Luth, super Ezccli. 38:- 6. ait: Gomer nttt> sdn sot) Togae,ma £alt idj/ (tow tie 'sßenscen/ tenn am surcsysdjen scossereser tbjantvrn^si^»'Assor, dt>ts(j^heau(s\ix\us,h t/ischar felix.A sidus, &s'@3 himtosyom^<^ ;h. N. Nxxzalpiger factusest; item Anak rudere, vociserari.AAtata,cti£or vel dsijg ;

h, scharas fulgur, lux. /ssylum, d.avkoo tutus a rvXs praeda;b.sschtl nemus siacrii,ve 1 sebalaLspolia viGAudio devo dv-s-jjs a voce, aut>a<tosi. e. «ujsah. schama audivit.Aut\%,ir,h.Odstn idem.Aveo,hvopcii,b t Avah voluit./^ugeo^V^abVjasaph addidit, Audax It, Dalak ausus est. Au .

la, dvXti, h; Ivvel inique egit, secundum tritum: exeat aula,qui volet estpit».Aurum ab -

, h. Aorvel Osplendor. Austerus, dvsysos. asper; btß<tJkr.'uva im-matura; unde siscijler/ scjsffr*

* tr - Ad ' - .V-""—'

DN. REsPONDENTEM,Optimi parentis silium non degenerem,

' . P R rE s e s. ,

QUi sua non large lactaverit ora latinoFonte, cui siatis est promere siensa animi.

Non contemnendos poterit convolvere fructus4;

Claris erit nunquam » credere tute queas.summi si ad turrim grassari passibus amplis >

' ■ Eloquij pergas Erochi , eris hinc celeber l

v' - Optima (j)ei zyldolescens, ■■

Polirissime Dn. Magne Brochi,V, :■\ ■. ■.•■Vi vI . ' ''i , . s A •

TNteger jam sere pr<tterlapsu4 esi annus)po(tqamju~4 eunda tua.necejjltudine uti caperim i ex quo?sine temporei

quantam de te em cumulaverim > cum ingenium , humanitatem»

diligentiam > ac summam \dentsa tuam omnibus in rebus industriam, /W/a i magis magissy perspexerim , "eloqui neutiquam pojjum.Itdqsoptime nunc tibi consulis ,■ quod eximios udiorum tuorumprosecit) quos ego tacita veneratione. hactenus sumamplexusipu-blice testatos facti Dum Pracellentisimo sub Frajsdei materiamapprime quidem dissicilem, summe tamen necejsariam » Origina-tionem Lingvo. seilicet Latina ‘ desendendamsuseipqi. > Cujus ya-stijjimi sine aquosisy quantast prosunditas » Philologia studio ad-dicti satis superqs declarant♦ Linde etiam non pauci taedio im-mensi laboris (ludium*proh 'dolor! Philologicum plane intermit-tunt. verum quam male fbi consutant s experientur olim pro-pria ignominia damno. si vero quarat quis quanta Jit La-tini sermonis vel necesit as vel jucunditas * illam certe sciat ejsetantam , ut nemo ad veram soltdx eruditionis .gloriam'.adssirare,

*valeat,%nijt probe dulcisimum Latini sermonis saporem degusta-

vertt. insterno» quii senja animi * rite ' explicabit , nisi accuratasermonis hujus cognitione j imbutus {fuerit / ■ hanc\vero tam ma-gnam , ut nihil svavius vel jucundius, esi posit, quam aut ipjtCornate ■■loqui * aut alium \ ornate loquentem bene ■intelligere.s>)uare non immerito veteres Romani tantopere <sili de nativa

sermonis hujus elegantia gloriati suni, ut ‘Romanum vigere im-perium übicurus lingva romana dominaretur , conflanter dssir-marint, sed quid longius in laudes lingva Latina excubo? Tibicerte Politisime Brochi omni nisu huic Jludio incumbenti /ac iniimius vastifimum originationis oceanum perlustranti * tibi inquamquem nec dura laboris aferitas deterrere, nec sava fortuna tem-pestas avocare po&rint, tantum nunc surgit decus* quo majus neipse quidem in tenera haC atate tua capere posis. Perge hac/ utbene ccepisi, Deo at/j ingenio tuo fretus /ludium summd lau-dis etiamnum contendere. Non enim ignoras quam magnum lashoris onus sus ineas, incredibilem optimorum parentum tuorum ex-peEiationem, quam una re facilime vinces Ji in ijs artibus,' qui-bus ca laudes, quarum gloriam $ tu -adamaris , comparantur,(latueris porro effo desudandum.v - Non tenebo te pluribus , cum ,setam te tua fonte satis incitatum ese j hac autem testificandi.amoris' mei causa intermittere non potui, quo Divina etiam tu- :

tela totum te commendatum volo, Deum supplicibus susirijs ve-nerans ,ut captis tuis ex alto benedicat. Vale mihi ut ca .;

pisti etiamnum savere perge. Dabam oylboa die ig. Aprilis |Anno g. 1660. *■% ; ■ ,

- § '

JOHANNEs KtdlmssilÜbsal. Rcg. Al. '