Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en...

59
1 Pr oyect o de I nvesti gaci ón Es peci ali zaci ón en I ngeni erí a de Soft war e Mo del o par a pr edi cci ón de anti ci pos que liber e y pr ovea di ner o a un punt o de at enci ón al públ i co de Ef ect y Aut or es: Edw i n Javi er Monr oy Fer nando Pér ez Pér ez Gr upo 2 Bogot á, 2019

Transcript of Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en...

Page 1: Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en …repository.udistrital.edu.co/bitstream/11349/15802/1/...1 Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en Ingeni ería de Soft

1

Pr oyect o de I nvesti gaci ón

Especi ali zaci ón en I ngeni erí a de Soft ware

Model o para predi cción de anti ci pos que libere y provea di ner o a un punt o

de atenci ón al públi co de Ef ecty

Aut ores: Edwi n Javi er Monroy Fer nando Pérez Pérez

Gr upo 2

Bogot á, 2019

Page 2: Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en …repository.udistrital.edu.co/bitstream/11349/15802/1/...1 Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en Ingeni ería de Soft

2

Pr oyect o de I nvesti gaci ón

Especi alizaci ón en I ngeni erí a de Softwar e

Model o para predi cción de anti ci pos que libere y provea di ner o a un punt o de atenci ón al públi co de Ef ecty

Aut ores: Edwi n Javi er Monroy Fer nando Pérez Pérez

Gr upo 2

Di rect or: Edgar Jaci nt o Ri ncón

Revi sor: Sandr o Bol años

Bogot á, 2019

Page 3: Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en …repository.udistrital.edu.co/bitstream/11349/15802/1/...1 Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en Ingeni ería de Soft

3

I ntroducci ón

En l a act uali dad en l as organi zaci ones se ha creado un nuevo model o de

funci ona mi ent o basado en torno a l a capaci dad de utilizar la i nf or maci ón

i nterna y externa de su operaci ón para anti ci parse a l as necesidades de esta y

l as del mercado, dando como resul tado el verdader o val or de la i nf or maci ón

como acti vo y un diferenci ador frent e a l os competi dores.

Para l os procesos operaci onal es de una organi zaci ón dedi cada a l a prestaci ón

de servi ci os de Gi ros, Pagos y Recargas, resul ta de vital i mportanci a anti ci par

movi mi ent os propi os de su operación de tal manera que con el

pr ocesa mi ent o y análisi s de patrones de co mporta mi ent o de l as operaci ones

regi stradas en l as bases de dat os de l a compañí a, se puedan det er mi nar

mo ment os de alto y baj o fl uj o de di nero en l a caj a, per miti endo tomar

deci si ones enca mi nadas a di s mi nui r l a probabili dad de mat eri ali zaci ón de

ri esgos.

Este docu ment o pl ant ea l a creaci ón de un prot oti po de un model o de

pr edi cci ón de anti ci pos para proveer y desabastecer di ner o a los punt os de

at enci ón al públi co, haci endo uso de la i nf or maci ón que será extraí da

medi ant e una ETL.

Page 4: Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en …repository.udistrital.edu.co/bitstream/11349/15802/1/...1 Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en Ingeni ería de Soft

4

Tabl a de conteni do

I ntroducci ón . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3

PARTE I. CONTEXTUALI ZACI ÓN DE LA I NVESTI GACI ÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

1. Capí tul o 1: Descri pci ón de l a I nvesti gaci ón . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

1. 1. Pl antea mi ent o/I dentificación del probl e ma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

1. 1. 1 Pl antea mi ent o del probl e ma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

1. 1. 2 For mul aci ón del probl ema . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

1. 1. 3 Si ste mati zaci ón del probl e ma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

1. 2. Obj eti vos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

1. 2. 1 Obj eti vo general . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

1. 2. 2 Obj eti vos específicos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

1. 3. Justificaci ón del trabaj o / investi gaci ón . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

1. 3. 1 Justificaci ón teóri ca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

1. 4 Hi pót esi s de trabaj o . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

1. 5 Marco ref erenci al . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

1. 5. 1 Marco teóri co . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

1. 5. 2 Marco concept ual . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

1. 5. 2. 1 Mi nerí a de dat os: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

1. 5. 2. 2 Power BI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

1. 6 Met odol ogí a de l a i nvesti gaci ón . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

1. 6. 1 Ti po de estudi o . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

1. 6. 2 Mét odo de i nvesti gaci ón . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

1. 6. 3 Fuent es y técni cas para l a recol ecci ón de i nvestigaci ón . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

1. 6. 4 Trata mi ent o de l a i nfor maci ón . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

1. 7 Or gani zaci ón del trabaj o de grado . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

PARTE II: DESARROLL O DE LA I NVESTI GACI ÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

2. Capí tul o 2: Arqui tectura empr esari al . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

2. 1 Punt os de vi sta de l a capa de negoci o . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

2. 1. 1 Punt o de vi sta de l a organi zaci ón . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

Page 5: Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en …repository.udistrital.edu.co/bitstream/11349/15802/1/...1 Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en Ingeni ería de Soft

5

2. 1. 2 Punt o de vi sta de cooperaci ón de actor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

2. 1. 3 Punt o de vi sta de f unci ón de negoci o . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

2. 1. 4 Punt o de vi sta de proceso de negoci o . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

2. 1. 5 Punt o de vi sta de cooperaci ón de proceso de negoci o . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

2. 1. 6 Punt o de vi sta de product o . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

2. 2 Punt os de vi sta de l a capa de apli caci ón . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

2. 2. 1 Punt o de vi sta de comporta mi ent o de apli caci ón . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

2. 2. 2 Punt o de vi sta de cooperaci ón de apli caci ón . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

2. 2. 3 Punt o de vi sta de estruct ura de apli caci ón . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

2. 2. 4 Punt o de vi sta de uso de apli caci ón . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25

2. 3 Punt os de vi sta de l a capa de i nfraestruct ura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26

2. 3. 1 Punt o de vi sta de i nfraestruct ura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26

2. 3. 2 Punt o de vi sta de uso de i nfraestruct ura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27

2. 3. 3 Punt o de vi sta de organi zaci ón e i mpl e ment aci ón . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27

2. 3. 4 Punt o de vi sta de estruct ura de i nf or maci ón . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

2. 3. 5 Punt o de vi sta de real izaci ón del servi ci o . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

2. 3. 6 Punt o de vi sta de capas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29

2. 4 Punt os de vi sta de extensi ón y moti vaci ón . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29

2. 4. 1 Punt o de vi sta de Stakehol der . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30

2. 4. 2 Punt o de vi sta de real izaci ón de obj eti vos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30

2. 4. 3 Punt o de vi sta de contri buci ón . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31

2. 4. 4 Punt o de vi sta de pri nci pi os . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31

2. 4. 5 Punt o de vi sta de real izaci ón de requeri mi ent os . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

2. 4. 6 Punt o de vi sta de moti vaci ón . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

2. 5 Punt os de vi sta de extensi ón de i mpl e ment aci ón y mi graci ón . . . . . . . . . . . . . . . . 33

2. 5. 1 Punt o de vi sta de proyect o . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33

2. 5. 2 Punt o de vi sta de mi graci ón . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33

2. 5. 3 Punt o de vi sta de mi graci ón e i mpl e ment aci ón . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34

3. Capí tul o 3: Desarroll o del pr ot oti po . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

3. 1 Desarroll o de l a ETL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

3. 1. 1 Descri pci ón de tabl as fuent e . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

3. 1. 2 Descri pci ón de l a ETL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38

3. 2 Desarroll o del model o de predi cci ón . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

Page 6: Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en …repository.udistrital.edu.co/bitstream/11349/15802/1/...1 Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en Ingeni ería de Soft

6

3. 2. 1. Mi nerí a de dat os . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

3. 2. 2 Al gorit mos de predi cci ón . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41

3. 2. 3. Análi si s predi cti vo con Power BI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43

3. 3 Desarroll o del dashboard . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45

3. 3. 1 Prerrequi sitos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45

Para l a reali zaci ón del present e prot oti po se requi ere tener l os si gui entes el ement os: . . . . . 45

3. 3. 2 Cr eaci ón Model o en Power BI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46

PARTE III: CI ERRE DE LA I NVESTI GACI ÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51

4. Capí tul o 4: Resul tados y di scusi ón . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51

4. 1 Resul tados obteni dos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51

4. 2 Análi sis de resultados . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52

5. Capí tul o 5: Concl usi ones . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53

5. 1 Concl usi ón General . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53

5. 2 Verificaci ón, contraste y eval uaci ón de l os obj eti vos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55

5. 3 Sí ntesi s del model o propuest o . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55

5. 4 Aportes ori gi nal es . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56

6. Capí tul o 6: Prospecti va del trabaj o de grado . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57

6. 1 Lí neas de i nvesti gaci ón futuras. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57

6. 2 Trabaj os de i nvesti gación f ut uros . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57

Bi bli ografí a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58

Ref erenci as Web . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58

Page 7: Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en …repository.udistrital.edu.co/bitstream/11349/15802/1/...1 Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en Ingeni ería de Soft

7

PARTE I. CONTEXTUALI ZACI ÓN DE LA I NVESTI GACI ÓN

1. Capí tul o 1: Descri pci ón de l a I nvesti gaci ón

En este capí tul o se reali zará una cont extuali zaci ón del caso de est udi o y se

expondrá el li nea mi ent o de l a i nvesti gaci ón en el marco del probl e ma, l os

obj eti vos, l a hi pót esis y el marco ref erencial.

1. 1. Pl antea mi ent o/I dentifi caci ón del probl e ma

1. 1. 1 Pl antea mi ento del probl ema

En l a act uali dad l a operati vi dad di ari a de l os punt os de atención que bri ndan

servi ci os de gi ros postal es y pagos, deben garanti zar tener el fluj o de ef ecti vo

necesari o para atender l as peti ci ones del públi co en general, tant o para

entregar como para reci bi r di nero. Por l o tant o, exi ste una alta posi bili dad de

que se mat eri ali ce el ri esgo de li qui dez el cual ocasi ona que l os ent es

regul atori os apli quen posi bl es sanci ones.

Al no atender oportuna ment e l a de manda y necesi dad de los usuari os, se

generan i nconf or mi dades, quej as o recl a mos l o cual af ecta l a i magen

reputaci onal de l a co mpañí a si n menci onar l os ef ect os l egales. Es por esta

razón, que se propone l a adecuaci ón de un model o de predi cci ón basado en

el comporta mi ent o hi stóri co de cada punt o de atenci ón para proveer el

di ner o sufi ci ente para soportar l a operación; adi ci onal ment e, pr oporci onará

una herra mi enta para anti ci par el exceso de ef ecti vo en l as cajas y así mi s mo

mi ti gar posi bl es ri esgos de seguri dad.

Page 8: Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en …repository.udistrital.edu.co/bitstream/11349/15802/1/...1 Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en Ingeni ería de Soft

8

1. 1. 2 For mul aci ón del probl ema

Las empr esas de gi ros postal es y pagos hoy por hoy enf ocan sus esf uerzos en

bri ndar una muy buena experi enci a a sus cli entes, i ncl uyendo en mayor parte

l a atenci ón presencial que se ofrece en l os punt os, por l o tant o se debe

ofrecer el servi ci o de manera rápi da y oportuna cuando el cli ente requi ere su

di ner o, l o cual conlleva a l a for mul aci ón de l a si gui ent e pregunt a: ¿Có mo

pl ant ear un model o de predi cci ón que per mi ta anti ci par el fluj o de ef ecti vo

que un punt o de atenci ón requi ere para soportar su operaci ón?.

1. 1. 3 Si stemati zación del probl ema

• ¿Có mo predeci r el fluj o de ef ecti vo que requi ere un punt o de atenci ón

para soportar su operaci ón?

• ¿Có mo al ertar el ri esgo de li qui dez para que se provea al punt o con el

di ner o necesari o?

• ¿Se puede ll evar este mi s mo esque ma a punt os recaudador es para que

li beren y mi ti guen ri esgos por alta captación de ef ecti vo?

Page 9: Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en …repository.udistrital.edu.co/bitstream/11349/15802/1/...1 Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en Ingeni ería de Soft

9

1. 2. Obj eti vos

1. 2. 1 Obj eti vo general

Di señar un model o de predi cci ón de dat os que medi ant e el análi si s hi stóri co

de dat os deter mi ne de f or ma automáti ca el abasteci mi ent o y

desabasteci mi ent o de di ner o en un punt o de atenci ón al públi co de Ef ecty en

l a ci udad de Bogotá.

1. 2. 2 Obj eti vos específi cos

• Desarroll ar una ETL que extrai ga una muestra de dat os de l os úl ti mos 4

mes es de operaci ones del punt o de atenci ón sel ecci onado y ll eve esta

i nf or maci ón a una tabl a de hechos para su posteri or procesami ent o en l a

capa analíti ca.

• Generar un al goritmo que, medi ant e el análi si s del comporta mi ent o

hi stóri co de operaci ón del punt o de atenci ón Ef ecty, per mi ta predeci r l os

pi cos de abasteci mi ent o y desabasteci mi ent o de di ner o utilizando

model os de recomendaci ón.

• Entregar un Dashboard que a través de l a utilizaci ón de Power BI per mi ta

vi suali zar l a i nf or maci ón procesada y su correspondi ent e recomendaci ón

de apr ovi si ona mi ento de di nero.

Page 10: Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en …repository.udistrital.edu.co/bitstream/11349/15802/1/...1 Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en Ingeni ería de Soft

10

1. 3. Justifi caci ón del trabaj o / i nvestigaci ón

1. 3. 1 Justifi caci ón teóri ca

La tecnol ogí a. Un sol o concept o que engl oba una i nfi ni dad de ca mbi os,

e mpr endi mi ent o, for mas de pensar y act uar, costumbr es y evol uci ón; l a

mi s ma, que genera una constant e competenci a en l as compañí as, grandes y

pequeñas, por i nnovar, estar en l a del antera y que l as nuevas generaci ones

de cli entes prefi eran utilizar sus servi ci os para garanti zar su sosteni bili dad y

creci mi ent o.

Es por esta razón y sumado a facili dad que l a tecnol ogí a nos bri nda para

opti mi zar procesos que hasta hoy se han reali zado por l a hu mani dad, que

pl ant ea mos esta i nvesti gaci ón para diseñar un prot oti po que utili ce

al gorit mos de análi sis y predi cci ón de dat os que promueve l a generaci ón

conoci mi ent o y val or agregado para el desarroll o de l os procesos, al reali zar

esta i nvesti gaci ón se pretende ta mbi én que Ef ecty tenga herra mi ent as para

facilitar el anti ci par las necesi dades de su operaci ón y preveni r que ocurran

event os que puedan degradar su operaci ón y l a i magen que se debe tener al

ser un ent e encargado de asegurar el fl uj o nor mal de di ner o en l a mi s ma; no

se pretende ree mpl azar l as personas que en l a actuali dad reali zan estas

l abores de f or ma manual, por el contrario se pretende una opti mi zaci ón de

l os recursos que per mi ta reali zar l abores adi ci onal es de pr evenci ón de

i nci denci as y mej orami ent o conti nuo de los procesos.

Page 11: Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en …repository.udistrital.edu.co/bitstream/11349/15802/1/...1 Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en Ingeni ería de Soft

11

Desde el punt o de vista tecnol ógi co la aut omati zaci ón del proceso de

anti ci pos es una garantí a de seguri dad y una acti vi dad que se incor pora a l a

organi zaci ón para mi ti gar ri esgos exi stentes al i nteri or de l a organi zaci ón que

de ll egar a mat eri alizarse ter mi narí an en detri ment o del patri moni o y una

i magen desfavorabl e para l as partes i nteresadas.

1. 4 Hi pót esi s de trabaj o

Con l a i mpl e ment ación de un model o de anti ci pos l a organi zaci ón estará en

l a capaci dad de sol vent ar l a necesi dad de fl uj o de caj a en cada uno de sus

punt os de atenci ón, con l o cual se garantiza que contara con la cobert ura de

sus necesi dades de abasteci mi ent o y desabasteci mi ent o de di ner o en l os

mo ment os críti cos de l a operaci ón, evi tando así que se mat eri ali cen ri esgos

de li qui dez o un exceso de provi si ón de di ner o que supone un ri esgo a

acti vi dades de vandal is mo.

1. 5 Marco ref erencial

1. 5. 1 Marco teóri co

El análi si s predi cti vo consi ste en l a tecnol ogí a que aprende de l a experi enci a para predeci r el futuro

co mportami ent o de i ndi vi duos para tomar mej ores deci si ones – Eri c Si egel

La mi nerí a de dat os surge de l as nuevas y creci ent es necesi dades del act ual

mercado gl obali zado, en donde se encuentra un gran pot enci al en l a

i nf or maci ón al macenada en l as bases de dat os para ent ender y compr ender a

Page 12: Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en …repository.udistrital.edu.co/bitstream/11349/15802/1/...1 Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en Ingeni ería de Soft

12

l os cli entes y poder ofrecer servi ci os y product os más enf ocados y

personali zados.

El análi si s predi cti vo es un área de l a mi nerí a de dat os que consi ste en l a

extracci ón de i nf or maci ón exi stent e en l os dat os y su utilizaci ón para predeci r

tendenci as y patrones de comporta mi ento. Este análi si s se funda ment a en l a

i dentifi caci ón de rel aci ones entre vari abl es en event os pasados, para l uego

expl otar di chas relaci ones y predeci r posi bl es resul tados en f ut uras

situaci ones.

Para l ograr esta l abor, es necesari o di sponer de una consi derabl e canti dad de

dat os, tant o actual es como pasados, para poder establ ecer patrones de

comporta mi ent o y así i nduci r conoci mi ento.

Los dat os son l a f uent e de l a que se obti enen l as vari abl es, l as rel aci ones

entre ell as, el conoci mi ent o i nduci do o l os patrones de comport a mi ent o

i dentifi cados, convi rti éndose en un el ement o vital de todo anál isi s predi cti vo.

[1]

1. 5. 2 Marco concept ual

ETL: Proceso de extracci ón, transf or maci ón y carga de dat os (Extract,

Transf or m, Load) [2]. Es un el ement o important e en l a i ntegraci ón de l a

i nf or maci ón l a cual es procesada a través de l as estas tres fases, per mi ti endo

extraer l os dat os rel evant es para el punt o de atenci ón sel ecci onado, procesar

y anali zar esta fuent e para fi nal ment e realizar l a carga en el si ste ma desti no.

Page 13: Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en …repository.udistrital.edu.co/bitstream/11349/15802/1/...1 Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en Ingeni ería de Soft

13

Fi gura 1. 5. 2. Proceso de una ETL [2]

Dashboar d en Power BI: Es una pági na que a menudo ta mbi én es ll amada

“canvas” l a cual se usa para vi suali zar hi stori as a través de di agra mas

per mi ti endo moni torear el negoci o, buscar respuestas y revi sar l as métri cas

más i mportant es [3].

Fi gura 1. 5. 2. 2. Ej empl o de dashboar d1

1 I magen tomada de https://docs. mi crosoft.com/ en- us/power- bi /servi ce- dashboar ds

Page 14: Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en …repository.udistrital.edu.co/bitstream/11349/15802/1/...1 Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en Ingeni ería de Soft

14

1. 5. 2. 1 Mi nerí a de datos:

En [ Wi tten & Frank 200] se defi ne l a mi nerí a de dat os como el proceso

extraer conoci mi ento útil y compr ensi ble, previ a ment e desconoci do, desde

grandes canti dades de dat os al macenados en di sti ntitos for matos, es deci r, l a

tarea funda ment al de l a mi nerí a de dat os es encontrar model os i nteli gi bl es a

partir de l os dat os. Para que este proceso sea ef ecti vo, deberí a se aut omáti co

o se mi aut omáti co (asi sti do) y el uso de l os patrones descubi ert os deberí a

ayudar a tomar deci si ones más seguras que reporten, por tant o, al gún

benefi ci o a l a organi zaci ón.

Por l o tant o, dos son l os retos de l a mi nerí a de dat os: Por un l ado, trabaj ar

con grandes vol úmenes de dat os, procedent es mayori tari amente de si stemas

de i nf or maci ón, con l os probl emas que el l o conll eva (rui do, dat os ausent es,

i ntratabili dad, vol atili dad de l os dat os…), y por el otro usar técni cas

adecuadas para analizar l os mi s mos y extraer conoci mi ent o novedoso y útil,

es muchos casos l a utili dad del conocimi ent o mi nado está í nti ma ment e

rel aci onada con l a compr ensi bili dad del model o i nf eri do. No debe mos ol vi dar

que, general ment e, el usuari o fi nal no tiene por qué ser un expert o en l as

técni cas de mi nerí a de dat os, ni tampoco puede per der muc ho ti empo

i nterpretando l os resul tados. Por ell o, en muchas apli caci ones es i mportant e

hacer que l a i nf or maci ón descubi erta sea más compr ensi bl e por l os hu manos

( por ej empl o, usando representaci ones gráfi cas, convi rti endo l os patrones a

l enguaj e nat ural o utilizando técni cas de visuali zaci ón de l os datos).

De una manera si mpl ista pero a mbi ci osa, podrí a mos deci r que el obj eti vo de

l a mi nerí a de dat os es convertir dat os en conoci mi ent o. Este obj eti vo no es

sol o a mbi ci oso si no muy a mpli o. [5]

Page 15: Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en …repository.udistrital.edu.co/bitstream/11349/15802/1/...1 Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en Ingeni ería de Soft

15

1. 5. 2. 2 Power BI

Power BI Deskt op es una apli caci ón gratui ta que se puede i nstal ar en el equi po l ocal y que l e per mi te conectarse a l os dat os, transf or marl os y vi suali zarl os. Con Power BI Deskt op, puede conectarse a varios orí genes de dat os diferent es y combi narl os ( operaci ón conoci da tambi én como model ado) en un model o de dat os que l e per mi te crear y recopil ar de obj et os vi sual es que puede co mpartir como i nf ormes con otras personas dentro de l a organi zaci ón. La mayorí a de l os usuari os que trabaj an con pr oyect os de i nteli genci a empr esari al usan Power BI Deskt op para crear i nfor mes y l uego usan el servi ci o Power BI para compartir sus i nf or mes con l os de más.

Fi gura 3. 2. Capt ura Power BI deskt op

Los usos más comunes de Power BI Desktop son l os si gui ent es:

• Conectar a dat os • Transf or mar y li mpi ar dat os, para crear un model o de dat os • Cr ear obj et os vi sual es, como gráfi cos o graf os, que pr oporci onan

representaci ones vi sual es de l os dat os

Page 16: Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en …repository.udistrital.edu.co/bitstream/11349/15802/1/...1 Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en Ingeni ería de Soft

16

• Cr ear i nf or mes que son col ecci ones de obj etos vi sual es, en una o vari as pági nas de i nf or mes

• Co mpartir i nf or mes con otros usuari os medi ant e el servi ci o Power BI

A l as personas que suel en hacerse responsabl es de tal es tareas se l es consi dera a menudo como anali stas de dat os (a l os que a veces se hace ref erenci a sol o con el tér mi no anali stas) o prof esi onal es de i nteli genci a e mpr esari al (a menudo conoci dos como creadores de inf or mes). Si n e mbargo, muchas personas que no se consi deran anali stas o creador es de i nf or mes usan Power BI Deskt op para crear i nf or mes atracti vos o para extraer dat os de vari os orí genes y crear model os de dat os, que pueden compartir con sus compañer os de trabaj o y organi zaci ones.

Con Power BI Desktop, puede crear i nfor mes compl ej os y enri queci dos vi sual ment e, medi ante l os dat os de vari os orí genes, todo en un i nf or me que se puede comparti r con otras personas de su organi zaci ón. [6]

1. 6 Met odol ogí a de l a i nvesti gaci ón

1. 6. 1 Ti po de estudi o

La present e i nvesti gaci ón se abor dará con un ni vel de prof undi dad y est udi o

descri pti vo, puest o que i ni ci al ment e se debe poseer un ni vel alto de

famili ari zaci ón con la l ógi ca de negoci o que se apli ca en l as compañí as de

gi ros postal es, sus aspect os l egal es, ori entaci ón estratégi ca y de más fact ores

que guí an el marco de trabaj o.

Una vez se compr enda el uni verso descrito, se establ ecerá l a pr opuesta del

pr ot oti po de predi cción de anti ci pos el cual requi ere de una pura y compl eta

asoci aci ón entre todas estas vari abl es.

Page 17: Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en …repository.udistrital.edu.co/bitstream/11349/15802/1/...1 Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en Ingeni ería de Soft

17

1. 6. 2 Mét odo de i nvesti gaci ón

Parti endo del obj eti vo pl ant eado para dar sol uci ón al probl ema y al al cance

pr opuest o en el present e document o, la apli caci ón de un pr ocedi mi ent o

basado en análi si s se hace preci so en esta i nvesti gaci ón para l a adqui si ci ón

del conoci mi ent o tant o del negoci o de gi ros postal es como en l as

herra mi entas tecnol ógi cas que se utilizarán en el desarroll o de la sol uci ón.

1. 6. 3 Fuent es y técni cas para l a recol ecci ón de i nvesti gación

El desarroll o de l a present e i nvesti gaci ón requi ere l a utilizaci ón de f uent es

pri mari as y secundarias de i nf or maci ón para l os dos si gui ent es frent es:

1. Estado y manej o actual de soli citudes de anti ci pos o présta mos que

reali zan l os punt os de atenci ón y su correspondi ent e gesti ón por parte

del área operati va de l a compañí a. Para el l evanta mi ent o de esta

fuent e pri mari a, se utilizarán técni cas de entrevi stas y cuesti onari os.

2. Estado del arte en cuant o a sol uci ones de BI se refi ere, por lo cual se

obt endrá esta fuent e secundari a a través de técni cas como l a consul ta

de text os y documentos.

1. 6. 4 Trata mi ent o de l a i nf or maci ón

La i nf or maci ón obt eni da por l as fuent es pri mari as será codi fi cada y tabul ada

con el fi n de determi nar pará metros que guí en el curso del proyect o,

teni endo en cuenta l os ni vel es de sati sfacci ón de l as áreas usuari as que

Page 18: Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en …repository.udistrital.edu.co/bitstream/11349/15802/1/...1 Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en Ingeni ería de Soft

18

i ntervi enen en el pr oceso de anti ci pos. Adi ci onal ment e y medi ant e l a

utilizaci ón de di agramas UML se presentarán l os resul tados obt eni dos en l a

i nvesti gaci ón.

1. 7 Or gani zaci ón del trabaj o de grado

• Parte I: Cont ext ualizaci ón de l a i nvesti gaci ón

En este capí tul o se defi ne y detall a el probl ema de l a i nvesti gaci ón y l os

obj eti vos propuest os, tambi én procedere mos a anali zar y defi ni r l a

j ustifi caci ón de l a i nvesti gaci ón y l a hi pót esi s de trabaj o.

• Parte II: Desarroll o de l a i nvesti gaci ón

I ni ci al ment e se expondrá l a arqui tect ura e mpr esari al del model o propuest o y

se entrará en el detall e del desarroll o del prot oti po. En el desarroll o de l a

i nvesti gaci ón se expondrán l os concept os necesari os que se utilizarán en el

transcurso del proyect o y se trabaj ará en el di seño e i mpl e ment aci ón de l a

herra mi enta.

• Parte III: Ci erre de l a i nvesti gaci ón

En l a parte fi nal del present e docu ment o, se expondrán los resul tados

obt eni dos y se reali zará el análi si s de estos una vez se publi que y se reali cen

pr uebas pil ot o en el punt o de atenci ón al públi co sel ecci onado.

Page 19: Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en …repository.udistrital.edu.co/bitstream/11349/15802/1/...1 Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en Ingeni ería de Soft

19

PARTE II: DESARROLL O DE LA I NVESTI GACI ÓN

2. Capí tul o 2: Arqui tectura empr esari al En este capí tul o se expondrán todos los punt os de vi sta a ni vel de l a

ar qui tect ura empr esari al tant o de l a organi zaci ón como de l a sol uci ón

pr opuesta de l a present e i nvesti gaci ón.

2. 1 Punt os de vi sta de l a capa de negoci o En l a seri e de punt os de vi sta a ni vel de l a capa de negoci o, se exponen l os

concept os cl aves que i ntervi enen en el proceso de negoci o.

2. 1. 1 Punt o de vi sta de l a organi zaci ón Ef ecty como prestador de servi ci os de giros, pagos y recargas acude a l os

servi ci os de l a transportadoras de val ores para abastecer y desabastecer de

di ner o l as caj as de sus punt os de atenci ón, garanti zando un fluj o constant e

de ef ecti vo. Adi ci onal ment e, al i nteri or de l a organi zaci ón se ven af ectados 3

act ores en el desarroll o de este proceso.

Fi gura 2. 1. 1. Punt o de vi sta de l a organi zaci ón

Page 20: Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en …repository.udistrital.edu.co/bitstream/11349/15802/1/...1 Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en Ingeni ería de Soft

20

2. 1. 2 Punt o de vi sta de cooperaci ón de actor

En este punt o de vi sta se descri be l a i nteracci ón que ti ene l os act ores Caj ero

y Anali sta desde sus respecti vos rol es de Especi ali sta en Servi ci o y

Operaci ones haci a el si stema Si eweb Li ve, de i gual manera cómo operaci ones

reali za comuni caci ón di recta con l a transportadora para gesti onar el

abasteci mi ent o y desabasteci mi ent o de diner o.

Fi gura 2. 1. 2. Punt o de vi sta de cooperaci ón de act or

2. 1. 3 Punt o de vi sta de f unci ón de negoci o

En este punt o de vi sta ve mos dos rol es con sus correspondi entes act ores l os

cual es son l os que i ntervi enen en el proceso de abasteci mi ent o y

desabasteci mi ent o de un punt o de atención. La funci ón gesti onar fl uj o que es

reali zada por el anali sta operati vo, di spara l as funciones regi strar

i ngreso/egreso que posteri or ment e reali zará el especi ali sta en servi ci o.

Page 21: Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en …repository.udistrital.edu.co/bitstream/11349/15802/1/...1 Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en Ingeni ería de Soft

21

Fi gura 2. 1. 3. Punt o de vi sta de f unci ón de negoci o

2. 1. 4 Punt o de vi sta de proceso de negoci o Aquí se muestra l a secuenci a de l os procesos de negoci o (al erta de ef ecti vo y

soli citud a TV) que di sparan l os event os: operaci ón en PAP y regi stro de

i ngreso/egreso. Es deci r, l as transacci ones que se generan di ari ament e en el

punt o de atenci ón son l as que ali ment an el model o.

Fi gura 2. 1. 4. Punt o de vi sta de proceso de negoci o

Page 22: Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en …repository.udistrital.edu.co/bitstream/11349/15802/1/...1 Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en Ingeni ería de Soft

22

2. 1. 5 Punt o de vi sta de cooperaci ón de proceso de negoci o

Una al erta de Ef ecti vo puede generarse para envi ar o recoger di ner o en un

punt o de atenci ón y es operaci ones qui en desde diferent es herra mi ent as se

encarga de gesti onar l as acti vi dades de l a transportadora, para el caj ero l as

operaci ones son sol ament e de regi stro de i nf or maci ón para que se af ecte su

MDC.

Fi gura 2. 1. 5. Punt o de vi sta de cooperaci ón de proceso de negoci o

2. 1. 6 Punt o de vi sta de product o

Este punt o de vi sta se enf oca en mostrar el val or que el product o ofrece a sus

cli entes graci as al model o de predi cción. Mostra mos dos servi ci os del

negoci o que hacen posi bl e el cumpli mi ento del contrat o de requeri mi ent o de

li qui dez que ri ge a l a organi zaci ón.

Page 23: Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en …repository.udistrital.edu.co/bitstream/11349/15802/1/...1 Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en Ingeni ería de Soft

23

Fi gura 2. 1. 6. Punt o de vi sta de product o

2. 2 Punt os de vi sta de l a capa de apli caci ón En l a capa de apli cación, se exponen l os concept os i nherent es a l a apli caci ón

y el desarroll o de esta.

2. 2. 1 Punt o de vi sta de comporta mi ent o de apli caci ón Este punt o de vi sta muestra como l a apli caci ón provee l os el ement os

necesari os para que desde el módul o de operaci ones se gesti onen l as

soli citudes haci a l as transportadoras de val ores.

Fi gura 2. 2. 1. Punt o de vi sta de comportami ent o de apli caci ón

Page 24: Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en …repository.udistrital.edu.co/bitstream/11349/15802/1/...1 Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en Ingeni ería de Soft

24

2. 2. 2 Punt o de vi sta de cooperaci ón de aplicaci ón

En este punt o de vista pode mos observar l os diferent es component es de

apli caci ón que i ntervi enen en el proceso de abastecer y desabast ecer de

di ner o un punt o de at enci on i ncl uyendo l os servi ci os de l a transpont adora a

través de l os cual es se reali zan aut omáti cament e l as soli citudes.

Fi gura 2. 2. 2. Punt o de vi sta de cooperaci ón de apli caci ón

2. 2. 3 Punt o de vi sta de estruct ura de apli caci ón

El obj eti vo en este punt o de vi sta es mostrar cómo es l a i nteracci ón entre l os

di ferent es componentes medi ant e l as i nterfaces que al gunos exponen y

otros consumen o utilizan.

Page 25: Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en …repository.udistrital.edu.co/bitstream/11349/15802/1/...1 Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en Ingeni ería de Soft

25

Fi gura 2. 2. 3. Punt o de vi sta de estruct ura de apli caci ón

2. 2. 4 Punt o de vi sta de uso de apli caci ón

En el uso de apli caci ón, se muestran l os servi ci os que ofrecen cada uno de l os

component es y l os pr ocesos de negocio que ali ment an. En el si gui ent e

di agra ma se observa que el regi stro de i ngresos y egresos son l os que

ali ment an el MDC a través del portaf oli o de servi ci os, y a su vez, que Power BI

es qui en ofrece el model o de predi cci ón para di sparar l a al erta operati va.

Fi gura 2. 2. 4. Punt o de vi sta de uso de aplicaci ón

Page 26: Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en …repository.udistrital.edu.co/bitstream/11349/15802/1/...1 Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en Ingeni ería de Soft

26

2. 3 Punt os de vi sta de l a capa de i nfraestruct ura En l a capa de i nfraestruct ura, se entra al detall e de l os component es y nodos

de i nfraestruct ura que soportan l a funci onali dad de l a apli caci ón.

2. 3. 1 Punt o de vi sta de i nfraestructura

En este punt o de vi sta el obj eti vo es mostrar a ni vel tecnol ógi co l a

i nfraestruct ura que soporta a l a organi zaci ón como se muestra a

conti nuaci ón.

Fi gura 2. 3. 1. Punt o de vi sta de i nfraestructura.

Page 27: Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en …repository.udistrital.edu.co/bitstream/11349/15802/1/...1 Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en Ingeni ería de Soft

27

2. 3. 2 Punt o de vi sta de uso de i nfraestruct ura

En el si gui ente diagra ma, se reali za un zoom de l os nodos en l a

i nfraestruct ura para mostrar l os component es i nternos.

Fi gura 2. 3. 2. Punt o de vi sta de uso de i nfraestruct ura

2. 3. 3 Punt o de vi sta de organi zaci ón e i mpl e ment aci ón Se qui ere mostrar a través de este di agra ma, l a i nteracci ón entre nodos y

component es que dan sol uci ón al requeri mi ent o y obj eti vos pl ant eados. A

conti nuaci ón, se puede observar el servi ci o que ali ment a el model o de

pr edi cci ón, sus sali das y dependenci as.

Fi gura 2. 3. 3. Punt o de vi sta de organi zaci ón e i mpl e ment aci ón.

Page 28: Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en …repository.udistrital.edu.co/bitstream/11349/15802/1/...1 Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en Ingeni ería de Soft

28

2. 3. 4 Punt o de vi sta de estruct ura de i nf ormaci ón

En el present e punt o de vi sta se muestra a ni vel de base de datos l as tabl as

SQL que en este caso i ntervi enen y son necesari as para l ograr la correcta

pr edi cci ón del model o y su posteri or vi sualizaci ón en el dashboar d.

Fi gura 2. 3. 4. Punt o de vi sta de estruct ura de i nf or maci ón

2. 3. 5 Punt o de vi sta de reali zaci ón del servici o En este punt o de vi sta, se pretenden il ustrar l os rol es y funci ones que l ogran

l a reali zaci ón del servi ci o; adi ci onal ment e, l a estruct ura de i nf or maci ón

pri nci pal que conti ene l a data necesari a para su reali zaci ón.

Fi gura 2. 3. 5. Punt o de vi sta de reali zaci ón del servi ci o

Page 29: Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en …repository.udistrital.edu.co/bitstream/11349/15802/1/...1 Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en Ingeni ería de Soft

29

2. 3. 6 Punt o de vi sta de capas

En el punt o de vi sta de capas, como l o i ndi ca su nombr e, se refi ere a l as

capas que soportan l a funci onali dad: Negoci o, Apli caci ón e Infraestruct ura.

Las cual es en ese orden dependen entre sí y l o que cada una aporta al l ogr o

de l os obj eti vos y funci onali dad.

Fi gura 2. 3. 6. Punt o de vi sta de capas

2. 4 Punt os de vi sta de extensi ón y mot ivaci ón En cuant o a extensi ón y moti vaci ón, se plant ean l os obj eti vos de l a sol uci ón y

l a for ma en que i nteract úan l os actores y la apli caci ón con estos.

Page 30: Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en …repository.udistrital.edu.co/bitstream/11349/15802/1/...1 Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en Ingeni ería de Soft

30

2. 4. 1 Punt o de vi sta de Stakehol der El obj eti vo en este punt o de vi sta es mostrar desde cada Stakehol der que

i ntervi ene en el proceso, sus obj eti vos y la manera en l a cual se val ora. Como

ej empl o, el caj ero ti ene como obj eti vo ofrecer l os servi ci os de pagos, gi ros y

recargas l o cual se val ora en el i ncre ment o del fl uj o transacci onal.

Fi gura 2. 4. 1. Punt o de vi sta de stakehol der

2. 4. 2 Punt o de vi sta de reali zaci ón de obj etivos En este punt o de vi sta se presentan l os requeri mi ent os y restri cci ones por

cada obj eti vo pl anteado en el di agra ma anteri or.

Fi gura 2. 4. 2. Punt o de vi sta de reali zaci ón de obj eti vos.

Page 31: Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en …repository.udistrital.edu.co/bitstream/11349/15802/1/...1 Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en Ingeni ería de Soft

31

2. 4. 3 Punt o de vi sta de contri buci ón El punt o de vi sta de contri buci ón muestra cómo contri buye un requeri mi ent o

o restri cci ón al l ogro de un obj eti vo. Cada contri buci ón puede ayudar poco o

mucho a su correspondi ent e reali zaci ón.

Fi gura 2. 4. 3. Punt o de vi sta de contri buci ón

2. 4. 4 Punt o de vi sta de pri nci pi os Con el obj eti vo sel ecci onado, se procede a il ustrar l os pri nci pi os que l o

componen y una breve descri pci ón de ellos, si empr e resal tando el val or que

agregan a l a organi zaci ón.

Fi gura 2. 4. 4. Punt o de vi sta de pri nci pi os

Page 32: Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en …repository.udistrital.edu.co/bitstream/11349/15802/1/...1 Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en Ingeni ería de Soft

32

2. 4. 5 Punt o de vi sta de reali zaci ón de requeri mi ent os

En l a reali zaci ón de requeri mi ent os, se exponen todos aquell os que se

necesi tan cumpli r para al canzar el l ogro del obj eti vo.

Fi gura 2. 4. 5. Punt o de vi sta de reali zaci ón de requeri mi ent os.

2. 4. 6 Punt o de vi sta de moti vaci ón

Se enl aza el obj eti vo y el rol del actor que l o cumpl e, adici onal ment e l a

val oraci ón y el manej ador li gado al rol. Se pueden ta mbi én exponer l os

requeri mi ent os más important es del obj etivo.

Fi gura 2. 4. 6. Punt o de vi sta de moti vaci ón.

Page 33: Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en …repository.udistrital.edu.co/bitstream/11349/15802/1/...1 Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en Ingeni ería de Soft

33

2. 5 Punt os de vi sta de extensi ón de i mpl ement aci ón y mi graci ón 2. 5. 1 Punt o de vi sta de proyect o

En este punt o de vi sta de proyect o, se muestra el paquet e de trabaj o que

conll eva a l a reali zaci ón del obj eti vo y en qué rel ease se publi cará.

Adi ci onal ment e, se rel aci onan l os rol es y actores que son directa ment e

i mpactados con el proyect o.

Fi gura 2. 5. 1. Punt o de vi sta de proyect o

2. 5. 2 Punt o de vi sta de mi graci ón

Las pl ateas son aquell os “escal ones” que se al canzan una vez la brecha haya

si do superada. Este punt o de vi sta muestra l os pasos a segui r para consegui r

l as pl ateas propuestas en l a vi si ón de l a organi zaci ón.

Page 34: Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en …repository.udistrital.edu.co/bitstream/11349/15802/1/...1 Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en Ingeni ería de Soft

34

Fi gura 2. 5. 2. Punt o de vi sta de mi graci ón

2. 5. 3 Punt o de vi sta de mi graci ón e i mpl ementaci ón

En el si gui ente punto de vi sta se retoma el di agra ma de mi graci ón y se

adi ci ona el paquet e de trabaj o a desarroll ar, su ubi caci ón, el obj eti vo en el

que se enf oca y el rol i mpactado por su i mpl e ment aci ón.

Fi gura 2. 5. 3 Punt o de vista de mi graci ón e i mpl e ment aci ón

Page 35: Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en …repository.udistrital.edu.co/bitstream/11349/15802/1/...1 Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en Ingeni ería de Soft

35

3. Capí tul o 3: Desarroll o del prot oti po En este capí tul o se menci ona el detall e del análisi s y desarroll o del prot oti po,

sus component es y su f unci onali dad.

3. 1 Desarroll o de l a ETL

3. 1. 1 Descri pci ón de tabl as fuent e Dando i ni ci o a l a construcci ón de l a ETL que va a reali zar el proceso de

extracci ón, transf ormaci ón y carga de l a i nf or maci ón, a conti nuaci ón,

det all amos el ori gen y descri pci ón de l as tabl as.

• MDCOperaci ones:

En esta tabl a se almacena en lí nea l a i nf or maci ón transacci onal de l as

operaci ones que se reali zan en todos l os punt os de atenci ón de l a red. Se

destacan ca mpos como: ti po (i ngreso o egreso), códi go, punto de servi ci o,

fecha y val or.

• MDCOperaci ones_sp:

Al i gual que l a tabla anteri or, aquí se al macena l a mi s ma i nf or maci ón

transacci onal pero excl usi va ment e de l as operaci ones de pagos de servi ci os

públi cos.

• MDCDi ari o:

Esta tabl a es el resul tado del proceso de corte noct urno que se real i za

di ari ament e en el si stema, l a cual conti ene l os sal dos cal cul ados de todos l os

punt os de servi ci o de l a red.

• PUNT OSERVI CI O:

Aquí se al macena l a i nf or maci ón detall ada de cada punt o de atenci ón, tal

como: códi go del punt o, descri pci ón, estado, ubi caci ón, regi onal , tel éf ono

entre otros. Esta tabla es si ncroni zada haci a l a apli caci ón cli ente POS de l os

punt os de servi ci o.

Page 36: Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en …repository.udistrital.edu.co/bitstream/11349/15802/1/...1 Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en Ingeni ería de Soft

36

• PUNT OSERVI CI O_EXT:

Esta tabl a es una extensi ón de l a menci onada en el punt o ant eri or l a cual

conti ene pará metros de operaci ón adi ci onal es por cada punt o de servi ci o. Se

utiliza en procesos de server en donde no se requi ere l a si ncroni zaci ón de

esta i nf or maci ón hacia l a apli caci ón cli ente que se ej ecuta en cada di sposi ti vo

del punt o.

Estas tabl as serán l a base i ni ci al y más i mportant e del proceso ya que serán

l as que ali ment en l a tabl a de hechos que será utilizada por el model o de

pr edi cci ón desarroll ado.

Page 37: Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en …repository.udistrital.edu.co/bitstream/11349/15802/1/...1 Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en Ingeni ería de Soft

37

Fi gura 3. 1. 1. Di agra ma enti dad rel aci ón SQL – tabl as fuent e

Page 38: Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en …repository.udistrital.edu.co/bitstream/11349/15802/1/...1 Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en Ingeni ería de Soft

38

3. 1. 2 Descri pci ón de la ETL

La ETL consta de dos pasos, l os cual es se pueden vi suali zar en l a fi gura

3. 1. 2. 1. I ni ci al ment e se reali za un filtro con l os punt os sel ecci onados y se

toma l a si gui ent e i nfor maci ón de cada uno:

• Códi go

• Descri pci ón ( Nombr e del PAP)

• Estado ( Acti vo, I nactivo)

• Muni ci pi o

• Al erta sal do en caj a

• Máxi mo sal do en caja

Esta i nf or maci ón es envi ada al nodo que procesa l a i nf ormaci ón de cada

punt o y l a guarda. Paso que se descri be en l a fi gura 3. 1. 2. 2.

Fi gura 3. 1. 2. 1. Paso pri nci pal de l a ETL.

Co mo paso secundari o, se toma cada punto y se consul ta l a i nf or maci ón de

l os movi mi ent os reali zados tant o en l a tabl a MDCOperaci ones como en

MDCOperaci ones_sp.

Page 39: Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en …repository.udistrital.edu.co/bitstream/11349/15802/1/...1 Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en Ingeni ería de Soft

39

Posteri or ment e se pr ocede a unifi car los data tabl es obt eni dos para así

guar darl os en l a estruct ura requeri da y descrita en l a tabl a

CONS OLI DADO_OPERACI ONES.

Fi gura 3. 1. 2. 2. Paso secundari o de l a ETL.

En esta tabl a se guarda l a si gui ent e i nf ormaci ón l a cual es fuent e para el

pr oceso de predi cci ón:

• Ti po (I ngreso o egreso)

• Códi go (i dentifi cador de cada ti po)

• Punt o de servi ci o

Page 40: Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en …repository.udistrital.edu.co/bitstream/11349/15802/1/...1 Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en Ingeni ería de Soft

40

• Caj ero

• Fecha de l a operaci ón

• Val or de l a transacci ón

• Caj a

Fi gura 3. 1. 2. 3 Di agrama enti dad rel aci ón SQL – tabl a desti no

3. 2 Desarroll o del model o de predi cción 3. 2. 1. Mi nerí a de dat os

Un al gorit mo en mi nerí a de dat os ( o aprendi zaj e aut omáti co) es un conj unt o

de heurí sti cas y cál cul os que per mi ten crear un model o a partir de dat os.

Para crear un model o, el al gorit mo anali za pri mer o l os dat os proporci onados,

en busca de ti pos específi cos de patrones o tendenci as. El al gori t mo usa l os

resul tados de este análi si s en un gran númer o de iteraci ones para det er mi nar

l os pará metros óptimos para crear el model o de mi nerí a de dat os. A

conti nuaci ón, estos pará metros se apli can en todo el conj unt o de dat os para

extraer patrones procesabl es y estadí sti cas detall adas. [7]

Page 41: Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en …repository.udistrital.edu.co/bitstream/11349/15802/1/...1 Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en Ingeni ería de Soft

41

Fi gura 3. 2. 1. Análi si s se manal PAP 010671 ( Di recci ón general)

Al reali zar un pri mer análi si s del comporta mi ent o mensual del punt o de

at enci ón sel ecci onado y cl asifi cando la i nf or maci ón se manal ment e, se

observa un comportami ent o en el que destacan patrones en su mayorí a para

el desabasteci mi ent o de di ner o.

Por tal moti vo y debi do a que se requi ere l a predi cci ón de vari abl es

nu méri cas conti nuas ( dí a, val or y acci ón: liberar o proveer) basándose en l os

atri but os del conj unto de dat os (Fecha, ti po de movi mi ento y val or), se

pr ocede con l a i nvesti gaci ón y sel ecci ón del al gorit mo de predi cci ón ópti mo

para l a l abor propuesta.

3. 2. 2 Al gorit mos de predi cci ón

Exi sten diferent es algori t mos de predi cción por l o cual l a el ecci ón para una

tarea específi ca puede ser un desafí o. [6]

Page 42: Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en …repository.udistrital.edu.co/bitstream/11349/15802/1/...1 Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en Ingeni ería de Soft

42

o Al gorit mos de cl asificaci ón, que predi cen una o más vari abl es

di scretas, basándose en l os de más atri but os del conj unt o de

dat os.

o Al gorit mos de regresi ón, que predi cen una o más vari abl es

nu méri cas conti nuas, como pér di das o gananci as, basándose en

otros atri but os del conj unt o de dat os.

o Al gorit mos de seg ment aci ón, que di vi den l os dat os en grupos, o

cl ústeres, de el ementos que ti enen propi edades si mil ares.

o Al gorit mos de asoci aci ón, que buscan correl aci ones entre

di ferent es atri but os de un conj unt o de dat os. La apli caci ón más

común de esta cl ase de al gorit mo es l a creaci ón de regl as de

asoci aci ón, que pueden usarse en un análi si s de l a cesta de

compr a.

o Los al gorit mos de análisis de secuenci as resumen l as secuenci as

frecuent es o epi sodi os en l os dat os, como una seri e de cli cs en

un siti o web o una seri e de event os de regi stro que preceden al

mant eni mi ent o del equi po.

Debi do a que l a predi cci ón que se desea desarroll ar se basa en

i nf or maci ón temporal hi stóri ca y del co mporta mi ent o del fl uj o de

di ner o en un punt o de atenci ón, por ej empl o, se ti ene el Al gorit mo de

seri e tempor al de Mi crosoft.

Page 43: Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en …repository.udistrital.edu.co/bitstream/11349/15802/1/...1 Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en Ingeni ería de Soft

43

Fi gura 3. 2. 2. Al gorit mo de seri e temporal de Mi crosoft [8]

Este al gorit mo puede predeci r tendenci as basadas úni cament e en el

conj unt o de dat os origi nal utilizado para crear el model o.

• La i nf or maci ón hi stóri ca aparece a l a izqui erda de l a lí nea verti cal y

representa l os dat os que el al gorit mo utiliza para crear el model o.

• La i nf or maci ón de l a pr edi cci ón aparece a l a derecha de l a lí nea verti cal y

representa l a previ sión reali zada por el model o.

3. 2. 3. Análi si s predi ctivo con Power BI

Mi cr osoft, con l a sol uci ón de Power BI pone a di sposi ci ón la f unci ón de

forecasti ng l a cual per mi te hacer predi cci ones sobre seri es tempor al es. Esta

funci onali dad usa el al gorit mo ‘ exponential s moot h’ (supervi sed l earni ng), y

se encuentra di sponi bl e en el panel de ‘ anal yti cs’ del grafi co de lí nea;

si empr e y cuando l a vari abl e pri nci pal es te mpor al (for mat o ‘ date’). [8]

Page 44: Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en …repository.udistrital.edu.co/bitstream/11349/15802/1/...1 Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en Ingeni ería de Soft

44

Fi gura 3. 2. 3. 1 Ej empl o de f orecasti ng [8]

En l a fi gura anteri or l a lí nea azul corresponde a l a i nf or maci ón hi stóri ca l a

cual es fuent e del model o. La parte gri s defi ne l a predi cci ón del al gorit mo y el

i nterval o de l a predi cci ón ( probabili dad de l a predi cci ón).

TBATS Tri gono metric seasonality, Box- Cox transf or mati on, AR MA errors,

Trend and Seasonal co mponents, por sus si gl as en i ngl es es un al gori t mo que

se basa en l os mét odos de suavi zado exponenci al, cada estaci onali dad se

model a medi ant e una representaci ón tri gonométri ca basada en seri es de

Fouri er. Una ventaj a i mportant e de este enf oque es que requi ere sol o 2

estados semill a i ndependi ent e ment e de la duraci ón del perí odo. Otra vent aj a

es l a capaci dad de model ar ef ect os estaci onal es de l ongi tudes no ent eras.

Por ej empl o, dada una seri e de observaci ones di ari as, se pueden model ar

años bi si estos con una temporada de 365.25. [9]

Page 45: Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en …repository.udistrital.edu.co/bitstream/11349/15802/1/...1 Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en Ingeni ería de Soft

45

Fi gura 3. 2. 3. 2 For mul aci ón Forecasti ng TBATS [9]

3. 3 Desarroll o del dashboard

3. 3. 1 Prerrequi sitos

Para l a reali zaci ón del present e prot oti po se requi ere tener l os si gui ent es el ement os:

a) Vi sual Studi o 2019 Enterpri se con I ntegration Servi ces.

b) Cuent a empr esari al en Power BI prof esi onal asoci ada a Offi ce 365.

c) Apli caci ón R Versi ón 3. 6. 0

d) RSt udi o Versi ón 1. 2. 1335

e) Sql Server 2014 o superi or

Page 46: Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en …repository.udistrital.edu.co/bitstream/11349/15802/1/...1 Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en Ingeni ería de Soft

46

3. 3. 2 Creaci ón Model o en Power BI

I. Dentro de Power BI se carga el model o con l a tabl a del detalle de l as transacci ones y con l as herra mi entas de Power BI se crea una vi sta ll amada TRANSACCI ONES que per mi te reali zar trata mi ent o especí fi co sobre al gunos dat os tal es como el val or y el agrupa mi ent o por ti po de movi mi ent o (I ngreso-Egreso).

Fi gura 3. 3. 2. 1 Model o de Dat os Power BI

Se crea dentro del model os de dat os para l a predi cci ón, una vi sta ll amada Transacci ones que per mi te sacar por puntos l os máxi mos y mí ni mos de sal do en l a caj a, confi gurados por punt o de atenci ón y cal cul ar l os valor es de f or ma posi ti va o negati va dependi endo de si son I ngreso o Egreso a l a caj a del punt o.

SELECT CONOPEcodigops AS CODIGO_PAP, CONOPEtipo AS TIPO, CONVERT(DATE,CONOPEfechaOperacion) AS FECHA_OPERACION, SUM(CONOPEValorEfectivo) AS VALOR_EFECTIVO, MAX(PUNSERmaximoSaldoEnCaja) AS MAX_SALDO_CAJA, MAX(PUNSERAlertaSaldoCaja) AS ALERTA_SALDO_CAJA, SUM(CASE WHEN CONOPEtipo = 'I' THEN CONOPEValorEfectivo ELSE CONOPEValorEfectivo * -1 END) AS VALOR FROM PUNTOSERVICIO PS WITH(NOLOCK) INNER JOIN CONSOLIDADO_OPERACIONES CO WITH(NOLOCK) ON PS.PUNSERcodigo = CO.CONOPEcodigops

Page 47: Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en …repository.udistrital.edu.co/bitstream/11349/15802/1/...1 Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en Ingeni ería de Soft

47

Fi gura 3. 3. 2. 2 Query creaci ón vi sta

ll. El Dashboar d se compone de cuatro tabl eros que per mi tes detall ar l os

component es de l a data hi stóri ca anali zada para l uego crear el model o de

pr edi cci ón de dat os, l os dat os anali zados en pri mera i nstanci a corresponden

a movi mi ent os transacci onal es de l os últi mos 16 meses para 11 punt os de

at enci ón di stri bui dos en l a geografí a col ombi ana, estos punt os son l os que

representan l a mayor canti dad de transacci ones con un total de 7. 900. 000

regi stros procesados entre operaci ones de i ngreso y egreso.

Val or de l as Operaciones:

En el pri mer tabl ero pode mos observar los val ores de l as transacci ones por

fecha en un grafi co de barras, de f or ma vi sual se pueden i denti fi car un

paral el o entre l os valor es por i ngreso y egreso.

Page 48: Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en …repository.udistrital.edu.co/bitstream/11349/15802/1/...1 Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en Ingeni ería de Soft

48

Fi gura 3. 2. 2. 3. Consol i dado Val or de l as Operaci ones

Al erta de Operaci ones:

En este grafi co tenemos l os val ores de las transacci ones por fecha en un

gráfi co de barras, este grafi co nos proporci ona para el ej e y en val ores l a

di recci ón posi ti va y negati va de l os movi mi ent os caj a dependi endo de si el

movi mi ent o represent a una af ectaci ón posi ti va o negati va en tér mi nos de l os

val ores de l as operaciones de i ngreso o egreso.

Page 49: Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en …repository.udistrital.edu.co/bitstream/11349/15802/1/...1 Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en Ingeni ería de Soft

49

Fi gura 3. 2. 2. 4 Capt ura de dashboar d de alerta

Pr edi cci ón de Operaci ones:

El tabl ero de predi cci ón de dat os nos per mi te filtrar l as transacci ones por

fecha y reali zar el pronósti co de sal do en l a caj a para l os si gui ent es 15 dí as a

l a fecha fi nal del filtro. Ta mbi én se puede filtrar por punt o de atenci ón y

reali zar el análi si s para operaci ones de i ngreso, egreso o sal do en l a caj a

(i ngresos - egresos), esta predi cci ón se hace con un i nterval o de confi anza del

85%.

Para reali zar l a predi cci ón en el model o se i mpl e ment aron dos al gori t mos de

pr edi cci ón Forecasti ng propi o de Power BI y Forecasti ng TBATS un al gori t mo

basado en R, este úl ti mo por ser u algori t mo mat e máti co basado una

expansi ón de una f unci ón peri ódi ca f (x) en tér mi nos de una su ma i nfi ni ta de

senos y cosenos ta mbi én conoci do como análi si s ar móni co, per mi te reali zar

una predi cci ón más apr oxi mada a l as operaci ones transacci onales del caso de

est udi o.

Page 50: Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en …repository.udistrital.edu.co/bitstream/11349/15802/1/...1 Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en Ingeni ería de Soft

50

Fi gura 3. 2. 2. 5. Capt ura de l a predi cci ón por operaci ones

Mapa por Punt os

En el tabl ero de mapa de punt os se puede reali zar una consul ta de l a

canti dad de operaci ones por punt o de servi ci o parti endo de la sel ecci ón de

est os sobre el mapa de Col ombi a, de esta for ma se puede hacer una

sel ecci ón de punt os i ntui ti va y rel aci onando l os punt os por departa ment o

para que se tenga un panora ma cl aro de l a operati vi dad de ell os para cada

regi onal.

Fi gura 3. 2. 2. 6 Capt ura del mapa por punt os

Page 51: Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en …repository.udistrital.edu.co/bitstream/11349/15802/1/...1 Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en Ingeni ería de Soft

51

PARTE III: CI ERRE DE LA I NVESTI GACI ÓN

4. Capí tul o 4: Resul tados y di scusión En esta úl ti ma parte de l a i nvesti gaci ón, se pretenden exponer l os resul tados

obt eni dos y reali zar un análi si s de est os.

4. 1 Resul tados obteni dos En l a present e i nvesti gaci ón se tomar on te mas i mportant es de l a i nteli genci a

de negoci os o BI l os cual es fueron i mportantes para el desarroll o de esta.

Recor de mos que el uso e i nterpretaci ón de l os dat os que constant e ment e

generan todas l as i ndustri as en un mundo gl obali zado es de vital i mportanci a

para el creci mi ent o de l as organi zaci ones y defi ne l as estrategi as que estas

deben tomar.

A l o l argo de este docu ment o f uer on expuest os l os si gui ent es te mas:

• Ar qui tect ura empr esari al

• Pr ocesos de extracción, transf or maci ón y cargue.

• Model os de dat os.

• Al gorit mos de predi cci ón.

• I nteli genci a de negoci os.

• Dashboar ds.

Est os, per mi ten ll evar una propuesta aterri zada y con dat os real es sobre el

act ual comporta mi ento que ti ene el fl uj o de di ner o en l os punt os de atenci ón

sel ecci onados de l a co mpañí a para apoyar l a toma de deci si ones y así mi ti gar

el ri esgo de li qui dez y el exceso de ef ecti vo en caj a.

Co mo resul tado, se entrega un apli cati vo funci onal y compl et o de pri nci pi o a

fi n, que per mi te: progra mar l a extracci ón de i nf or maci ón de todos o al gunos

punt os de servi ci o de l a red, reali zar l a ejecuci ón del model o de predi cci ón y

Page 52: Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en …repository.udistrital.edu.co/bitstream/11349/15802/1/...1 Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en Ingeni ería de Soft

52

mostrar medi ant e un Dashboar d a mi gabl e l os resul tados del proceso tant o

para moni toreo como para l a ej ecuci ón de l os procedi mi entos operati vos

subsi gui ent es para abastecer o desabastecer di nero de l os puntos de servi ci o.

4. 2 Análi si s de resultados Se observa mos l a necesi dad creci ente y el auge de l a int eli genci a de

negoci os, l a i mportanci a del análi si s de la i nf or maci ón que constant e ment e

generan l os diferentes si stemas y el apoyo a ni vel tácti co en l a toma de

deci si ones.

Punt ual ment e para el caso de estudi o en Ef ecty que, al ser una organi zaci ón

di gi tal en l a prestación de sus servi ci os, requi ere un model o estruct urado

para el análi si s de su i nf or maci ón, posterior defi ni ci ón de estrategi as y puesta

en marcha.

La compañí a al ofrecer sus product os con al tos estándares de cali dad y

servi ci o, obli gan a que todos l os punt os de atenci ón de su red cuent en con

l os recursos requeri dos para garanti zar l a prestaci ón de est os, por tal razón

requi ere de un monitoreo constant e del fl uj o de di ner o que se mueve en

cada punt o de su red que act ual ment e cuenta con más de 8. 000 a ni vel

naci onal.

A través de esta herra mi enta, l os punt os de atenci ón que se encuentren en

l ugares difí cil es, geográfi ca ment e habl ando, ya sea por su ubi caci ón o grupo

de ri esgo (zonas de alto, medi o o baj o ri esgo) podrán tener una mej or

cobert ura al bri ndar la posi bili dad de predi cci ón al área operati va y así cont ar

con una brecha de tie mpo más a mpli a para reali zar el enví o o retiro de l os

recursos.

Page 53: Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en …repository.udistrital.edu.co/bitstream/11349/15802/1/...1 Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en Ingeni ería de Soft

53

5. Capí tul o 5: Concl usi ones En este capí tul o se expondrán l as concl usiones de l a i nvesti gación y se

contrastarán l os obj eti vos versus l os resul tados.

5. 1 Concl usi ón General

He mos di scuti do en el present e documento l a brecha di gital que exi sten en el

mercado act ual en todos l os ámbi tos de negoci o y de cómo esta puede ser

apr ovechada por aquell as organi zaci ones que cuentan con un acti vo que

constant e ment e se genera en sus si stemas de i nf or maci ón, como l o son l os

dat os. Cuando se habl a de dat os no sol o se hace ref erenci a a l a i nf or maci ón

transacci onal si no a todo a aquell o que per mi ta seg ment ar l os cli entes, i nferi r

i nf or maci ón adi ci onal como gust os, costumbr es, comportami ent o y así

per mi tir l a focali zaci ón de l os servi ci os a grupos específi cos de cli entes.

Habl ando de que l a i nf or maci ón es un acti vo en l a actuali dad, es hora de

pensar en convertirla ta mbi én en un product o que pueda ser obj et o de uso

para otras organi zaci ones que l o requi eran f or mando ali anzas estratégi cas

que pot enci ali cen y di versifi quen el portaf oli o de product os y servi ci os de

estas.

Con el auge de nuevas tecnol ogí as cuyo obj eti vo es el análi sis de dat os y l a

mi nerí a de est os para apoyar l as deci siones tácti cas y estratégi cas que se

toman dentro de l as organi zaci ones, l a present e i nvesti gaci ón se di ri gi ó con

el fi n de gui ar en un pri mer paso a Ef ecty en su transf or maci ón haci a una

compañí a que esté a l a vanguar di a tecnol ógi ca y utili ce su pri nci pal acti vo de

i nf or maci ón para faci litar y aut omati zar procesos que a hoy son críti cos en l a

operaci ón y de est os depende una correcta y oport una prestaci ón de sus

servi ci os.

Page 54: Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en …repository.udistrital.edu.co/bitstream/11349/15802/1/...1 Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en Ingeni ería de Soft

54

Desde l a i mpl e ment aci ón de este prot oti po se ve cómo nace l a necesi dad de

crear model os de predi cci ón que abar quen diferent es perspecti vas

operati vas para anti ci parse a l as necesi dades del negoci o y en especi al para

hacer de Ef ecty una compañí a competi tiva que esté acorde a l o que sus

partes i nteresadas requi eren desde l os di ferent es punt os de vi sta. De esta

manera Ef ecty pretende crear un área dedi cada a l a ci enci a de dat os para

que se dé un aprovecha mi ent o de l a i nf ormaci ón recol ectada que per mi ta un

análi si s estadí sti co de l os dat os, aprendi zaj e aut omáti co y una pr oyecci ón

real del negoci o en el ti empo.

Es por esto, que se apr ovechan l os dat os que segundo a segundo se generan

desde todos l os canales de atenci ón para extraerl os, filtrarl os, transf or marl os

y utilizarl os en pro de facilitar el enví o y retiro de di ner o a l os punt os de

servi ci o sel ecci onados a través de un al gorit mo de predi cci ón que pr ovee l a

i nf or maci ón necesaria para gesti onar a l as transportadoras de val ores.

Co mo resul tado i mportant e del desarrollo de este proyect o se det ect ó l a

necesi dad de reali zar procesos de Data Quality para l a nor mali zaci ón y

estandari zaci ón de la i nf or maci ón que resi de en l as bases de dat os, de tal

manera que esta sea fi abl e y cumpl a con l os estándares de cali dad,

di sponi bili dad e i ntegri dad para que posteri or ment e pueda ser procesada en

l a mi nerí a, análi si s BI y predi cci ón.

Page 55: Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en …repository.udistrital.edu.co/bitstream/11349/15802/1/...1 Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en Ingeni ería de Soft

55

5. 2 Verifi caci ón, contraste y eval uaci ón de l os obj eti vos Parti endo del desarroll o de l os obj eti vos específi cos, se cumpl e l o si gui ent e:

• Se entrega una ETL cuya ej ecuci ón puede ser progra mada en un

horari o específi co, con el fi n de reali zar el proceso de extracci ón de l a

i nf or maci ón, trata mi ent o y posteri or carga en l a base de dat os

correspondi ent e para que sea procesada por el al gorit mo de

pr edi cci ón.

• El al gorit mo de predi cci ón f ue i mpl e ment ado en R sobre Power BI

(Forecasti ng TBATS) el cual basado en l a i nf or maci ón hi stóri ca de l a

transacci onali dad diari a en cada punto de servi ci o, predi ce l os

si gui ent es 15 dí as a l a fecha de ej ecuci ón del model o con un

porcentaj e de confi anza del 85%.

• Así mi s mo, el dashboar d en Power BI muestra de manera i ntui ti va y

compl eta tant o el act ual comporta mi ento de l os punt os, co mo l os

lí mi tes de caj a y predicci ón esti mada.

De esta for ma y en contraste con el objeti vo general de este proyect o, se

entrega el prot oti po de model o predi cti vo para proveer de di ner o y

desabastecer l os punt os de servi ci o selecci onados y así garanti zar que l a

organi zaci ón cuenta con l a li qui dez requeri da para l a prestaci ón del servi ci o y

así mi s mo se protege de acti vi dades delincuenci al es al evitar el exceso de

di ner o en caj a.

5. 3 Sí ntesi s del model o propuest o El model o propuest o consi ste en l a extracci ón de i nf or maci ón hi st óri ca de 11

punt os de atenci ón pil ot o a ni vel naci onal, l os cual es fueron sel ecci onados

por su alto ni vel de operati vi dad en el mes de abril de 2019. Esta i nf or maci ón

consi ste en un i nf orme detall ado operación a operaci ón con atri but os como

fecha, val or y ti po (i ngreso o egreso).

Una vez se extrae y transf or ma esta i nf ormaci ón, l a ETL genera una tabl a de

sali da en base de dat os con l a estruct ura requeri da por el al gori t mo de

Page 56: Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en …repository.udistrital.edu.co/bitstream/11349/15802/1/...1 Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en Ingeni ería de Soft

56

pr edi cci ón Forecast de Power BI. Fi nal ment e, esta herra mi ent a ej ecuta l a

pr edi cci ón de l os si gui ent es dí as y vi sualiza el resul tado del proceso a través

de gráfi cas en el Dashboar d.

Fi gura 5. 2. Di agra ma BP MN de l a sol uci ón.

5. 4 Aportes ori gi nal es La present e i nvesti gaci ón surge como una i ni ci ati va pi onera desde el área de

TI de l a organi zaci ón, para bri ndar herra mi entas de apoyo a l os

departa ment os operati vos que admi ni stran y gesti onan el enví o o reti ro de

ef ecti vo a todos l os punt os de atenci ón de l a red de Ef ecty, y así, garanti zar l a

pr estaci ón de l os servi ci os de pagos, giros y recargas a l os cli entes.

Las ventaj as en l a utilizaci ón de sol uci ones de predi cci ón, mi nerí a de dat os y

machi ne Learni ng que ahora i ni ci an en etapa tempr ana desde esta

i mpl e ment aci ón, darán i ni ci o a un panora ma de Busi ness I ntelli gence en l a

organi zaci ón.

Page 57: Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en …repository.udistrital.edu.co/bitstream/11349/15802/1/...1 Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en Ingeni ería de Soft

57

6. Capí tul o 6: Prospecti va del trabaj o de grado A conti nuaci ón, se propondrán trabaj os o investi gaci ones fut uras que puedan

compl e ment ar y conti nuar con l a lí nea de mi nerí a de dat os dentro del caso

de est udi o en Ef ecty.

6. 1 Lí neas de i nvesti gaci ón f ut uras Se propone como lí nea de i nvesti gaci ón fut ura l a utilizaci ón y pr of undi zaci ón

de machi ne Learni ng en l a compañí a, apli cado en l a mi nerí a de dat os y

apoyar l a i nteli genci a del negoci o.

Ef ecty, cuenta con un gran acti vo de i nf or maci ón di gital recol ectada y

al macenada durant e l os 20 años de operaci ón, l a cual puede ser anali zada

por l a di sci pli na de Bi g Data y machi ne Learni ng para i dentifi car patrones

compl ej os que faciliten l a toma de deci siones y qui zá l a apertur a de nuevos

model os de negoci o.

6. 2 Trabaj os de i nvesti gaci ón f ut uros

Co mo f ut uras propuestas y oport uni dades de a mpli aci ón de esta

i nvesti gaci ón se proponen l os si gui ent es punt os:

• Ampli aci ón de l a suscri pci ón de Power BI a su versi ón Pre mi um para

reali zar l a i mpl e ment aci ón del al goritmo con machi ne Lear ni ng y

au ment ar l a certeza en l a predi cci ón.

• I ntegraci ón con el API de l as transportadoras de val ores para

aut omati zar el procedi mi ent o de enví o y recol ecci ón de di nero a l os

punt os de servi ci o.

• Ali ment ar el model o no sól o con l a i nf or maci ón hi stóri ca, si no ta mbi én

con l as bases de datos de l os cli entes cor porati vos que se cargan y

li beran en el si stema de Ef ecty, para detectar event os especi al es como

pagos de nómi na o benefi ci os que vayan a ser cobrados en l os punt os

de atenci ón y así predeci r pi cos de transacci onali dad.

Page 58: Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en …repository.udistrital.edu.co/bitstream/11349/15802/1/...1 Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en Ingeni ería de Soft

58

Bi bli ografí a

Chaudhuri, S.; U. Dayal y V. Narasayya (2011). “An overvi ew of busi ness i ntelli gence technol ogy”.

Co mmuni cati ons of the ACM. Vol. 54. Nú m. 8, pp. 88-98.

Fer nández, H. (2013). “I nteli genci a de Negoci os como apoyo a l a toma de deci si ones en l a

gerenci a”. Ví ncul os. Vol. 9. Nú m. 2, pp. 11- 23.

J. Her nández Orall o, M. J. Ra mí rez Qui ntana y C. Ferri Ra mí rez, I ntroducci ón a l a mi nerí a de dat os,

Ma dri d: Pearson Prenti ce Hall, 2005.

Ref erenci as Web

[1] C. E. Ti món, «http://openaccess. uoc. edu, » 16 Ener o 2017. [En lí nea]. Avail abl e:

htt p://openaccess. uoc. edu/ webapps/o2/bi tstrea m/10609/59565/6/carespti mTFG0117 me m%

C3%B2ri a. pdf. [ Úl ti mo acceso: 16 Oct ubre 2018].

[2] www. eval uandosoft ware. co m, «Eval uando soft war e, » [En lí nea]. Avail abl e:

htt p:// www. eval uandosoftwar e. com/etl -extracci on-transf or maci on-carga- dat os/. [ Úl ti mo

acceso: 15 Oct ubre 2018].

[3] docs. mi crosoft.com, «docs.mi cr osoft. com, » [En lí nea]. Avail abl e:

htt ps://docs. mi crosoft.com/en- us/power- bi /servi ce- dashboar ds. [ Úl ti mo acceso: 15 Oct ubre

2018].

[4] J. Her nández Orall o, M. J. Ra mí rez Qui ntana y C. Ferri Ra mí rez, I ntroducci ón a l a mi nerí a de

dat os, Madri d: Pearson Prenti ce Hall, 2005.

[5] Mi cr osoft, «https:// www. mi cr osoft. com, » 27 Novi embr e 2018. [En lí nea]. Availabl e:

htt ps://docs. mi crosoft.com/es- es/power- bi /deskt op-what-i s- deskt op. [ Úl ti mo acceso: 27 Abril

2019].

[6] Mi cr osoft, «www. mi crosoft.com, » 30 Abril 2018. [En lí nea]. Avail abl e:

htt ps://docs. mi crosoft.com/es- es/sql /anal ysi s-servi ces/data- mi ni ng/data- mi ni ng-al gorithms-

anal ysi s-servi ces- data- mi ning?vi ew=sql -server- 2017. [Úl ti mo acceso: 28 Abril 2019].

[7] Mi cr osoft, «www. mi crosoft.com, » 7 Mayo 2018. [En línea]. Avail abl e:

htt ps://docs. mi crosoft.com/es- es/sql /anal ysi s-servi ces/data- mi ni ng/ mi crosoft-time- seri es-

al gorithm?vi ew=sql -server-2017. [ Úl ti mo acceso: 28 Abril 2019].

[8] P. Mor eno, «Power BI User Group, » 11 Juni o 2018. [En lí nea]. Avail abl e:

htt ps:// www. pbi usergroup.com/ bl ogs/pabl o- mor eno/2018/06/11/anali si s- predi cti vo-con-

Page 59: Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en …repository.udistrital.edu.co/bitstream/11349/15802/1/...1 Proyecto de Investigaci ón Especi alizaci ón en Ingeni ería de Soft

59

power- bi. [ Úl ti mo acceso: 4 Mayo 2019].

[9] G. Skor upa, «medi um. com, » 1 Ener o 2014. [En lí nea]. Avail abl e: https:// medi um. com/i nti ve-

devel opers/f orecasti ng-ti me-seri es- wi th- mul ti pl e-seasonaliti es- usi ng-tbats-i n- python-

398a00ac0e8a. [ Úl ti mo acceso: 07 mayo 2019].

[10

]

V. Paradi g m, «www. vi sual -paradi g m. com, » [En lí nea]. Avail abl e: https:// www. vi sual -

paradi g m. com/gui de/archimat e/f ull-archi mat e-vi ewpoi nts-gui de/. [ Úl ti mo acceso: 19 Abril

2019].