PERIODICO BILINGUE DI INFORMAZIONE - ANNO IV - Nr. 6 - FEBBRAIO - MARZO 2015

GAZETA NJOFTIMI DYGJUHSHE - VITI IV - Nr. 6 FJAVAR - MARS 2015

INDIRIZZI ADRESAT

SEDE CENTRALE

Piazza Crispi - 87069 San Demetrio Corone (CS)

Tel.: 0984/ 956966 - Fax: 0984/ E-mail: posta@unionearberia.it

SEDI DECENTRATE

Piazza della Libert - 87060 San Cosmo Albanese (CS)

Piazza Marconi - 87060 San Giorgio Albanese (CS)

Largo Trapesa - 87048 Santa Sofia dEpiro (CS) Via Croinusevet - 87060 Vaccarizzo Albanese (CS)

www.unionearberia.it www.comune.sandemetriocorone.cs.it www.comune.sancosmoalbanese.cs.it sangiorgioalbanese.asmenet.it santasofiadepiro.asmenet.it vaccarizzoalbanese.asmenet.it

www.facebook.com/sportellolinguistico.unionearberia

GGGAZETAAZETAAZETA EDITORE UNIONE ARBERIA

BOTUESI LIDHJA ARBRIA

REDAZIONE REDAKSIA

Annunziata Bua Francesca Prezzo

Silvia Tocci

Ernesto Trotta

Daniela Zanfini

GRAFICA GRAFIKA

Silvia Tocci Daniela Zanfini

Sezioni Dega Sommario Prmbledhje

Favole

Prrallza

Poesie

Poezia

La met del gallo Gjimsa e gjelit 2

Costantino il piccolo Kostandini i voglith 3

Biancaneve Borabardh 4

Siamo tutti ugualli Jemi gjith hualle 5

Bruciavano i nostri sogni Djegia e ndrrave 5

Ispirazione involontaria! Frymzim i padashur! 6

La numero 1 delle fattucchiere! Amelia in biblioteca.

E para ka magart! Melja te biblioteka.

7

Dormire che fatica! T fjjturit lodhje! 8

Unattesa stressante! Nj pritje t lodhn! 9

Una vita da papero - Riflesso condizionato Gjell paprish - Refleks i kondicionuar 10

Minni in vacanza nel bosco Minni n pushim te voshku 11

Il lampadario Llambadhari 12

Una sola passione - Laffare Nj pasion t vetm - Biznesi 13

Coltello mannaia Thikza mahjere 14

Ciondolino di tamburello Nxhinxhinelez tamburini 14

Piante e Fiori Qanda dhe Lulja 15

Indumenti e biancheria Mbrola ngrah dhe pr shpin 16

Utensili casalinghi Vegla pr shpin 17

Filastrocche

Parastroqe

Crucipuzzle - Crucintarsio

Fjalkriq - Krko fjalt

Fumetti

Vizatimore

Prrallza faqe 2

GJIMSA E GJELIT

Nj her ishin dy ndrikulla e rijin tek hjea, shkoi nj ltir shit ca gjela.

Njera ndrikull i tha: Sa e do nj gjel?. Ai rrispndoi: E dua dy llira!.

Ndrikulla: Ooohhh! Dy llira! U kam vet nj.si kam bnj?.

Rrispndoi jetra ndrikull: edhe u kam vet nj llir!... e di do t bmi, i kuqarmi kshtu bmi dy

llira e bjemi gjelin. E kshtu bn. Ndrikulla ish m e mir mbajti gjelin dhe e rriti. Kur gjeli un

b i madh zu e vate te nj kashtjel ish atje afr, ktu ish nj kok drtoni pr rregjin, e gjeli i tho-

ni: kok bukuri kok, b rrexhina? E bn rregji pr rrexhinn?

Koku sa te ngudhirni i shtini nj grusht krip, gjeli vullarni e veni mbi snduqit ku rregji mbani soll-

det e hani, njera mbjoin gushn. Kur u mbjidhi te ndrikulla e kish rritur i thoni: Oj ndr, hap

nj llunxull t bardh e t bukur! Ndrikulla mbjatu mirr llunxullin m t bukur e hapni mbi shtra-

tit e gjeli nxierr sollda ka gryka. Ndrikulla qndroi e i tha: popopo, ku vajta e i mora gjith kta

sollda?

Rrispndoi gjeli: i mora tek rregji e nani di ku i mban vete ngaher!.

Kur vate njetr her, ndrikulla i vu kol tek pendet sa ti sillni m shum sollda. Nj dit ndrikulla

doj t dini sa sollda kish, vate muar hua menxn tek jetra ndrikull.

Jetra ndrikull ish m e lig, par sa tia jip i vu kolen tek fundi i menxs .

Kur ndrikulla e mir ja pruri ajo pa se kish masur sollda e dish t dini ku i kish marr gjith ata soll-

da.

Ndrikulla e mir kur pa se nng mund tia negoni i rrfyeti fillarin. Allura ndrikulla e lig i tha:

Ndse sht kshtu gjelin e mbami nj jav pr nj, kshtu m sillen edhe mua sollda.

Gjeli vate te kastjeli e kur u mbjodh tek ndrikulla e lig i tha: hap llunxullin m t bukur!.

Ndrikulla mbjatu hapu llunxullin, por gjelli mir t nxir sollda ka gryka i bri nj glas.

Ndrikulla u nguetar e tha: pse asana sollda e mua nj glas? Nani t vras!

Gjeli , i shkreti, vate tek ndrikulla e mir e i kundarti gjith fillarin e doni vrar ka ajo, por ndri-

kulls i nditnej keq e nng do te vrit.

Gjeli i tha: ti vritmi e mos u trmb, se pra u bhem njter her gjel!.

Kshtu ndrikulla e mir vrau gjelin e muartin nj gjysm pr nj. Ndrikulla e lig gjymsn e saj e

hngri, ajo e mira e vloi e, ajo gjyms u b gjel. Ky gjel zu e vate njter her tek kastjelli rregjit e

prir tek ndrikulla me sollda, keshtu ndrikulla e mir u bgat.

Gazeta viti IV, numri 6 LIDHJA ARBRIA faqe 3

KOSTANDINI I VOGLITH

Nj hr ish nj jm shum e mir e kish dy bil, nj djal dhe nj vajz. Djalit ia thojn Kostandin

i voglith. Ky u martua dhe muar nj nuse t mire. Tri dit dhndrr ish dhe regji e thrriti sulldat.

Kostandini par t nisej u puth me t jmen, me t motrn dhe nuses, s bukurs, i muari unazn ka

gjishti e i tha: -Prit nnt vjet, nnt muaj dhe nnt dit, mos u nng mbjedhem ti martohu!

Muari kalin e vate sulldat.

Nusja priti e priti. Shkuan nnt vjet, nnt muaj e nnt dit e kostandini i voglith nng u mbjodh.

Kshtu ajo gjejti njtr dhndrr e kish t vni kuror.

Naten Kostandinit nng mund ti znej gjumi e shrtoni, shrtoni fort.

-Kush shte shrton? tha rregji.

- Kostandini i voglith i than t tjerat suldet.

- ke e shrton? i tha rregji.

- Sot martohet nusja ime. Shkuan nnt vjet, nnt muaj e nnt dit, sot bukurza v kuror me

njtr burr.

- Ec tek ajo! i tha rregji kallaru tek stalet e zgjidh m t mirin kalj. Mirr t shpejtin si petrit.

Kostandini i voglith muari t shpejtin si petri, u nis dhe vate si era. Udh e udh ju prpoq i jati:

- ku je vete ti zoti pjak?

- Vete gramisem. Sot martoht ime re, nusja e Kostandinit.

- Priru prapt zoti tat , se jam u Kostandini e jam e mbjidhen mb shpi.

Ju prpoq e jma: ku je vete ti zonja pjake?

- Vete gramisem. Sot martohet ime re, nusja e Kostandinit.

- Priru prapt zonj mm , se jam u Kostandini e jam e mbjidhen mb shpi.

- Ju prpoq e motra dhe i pyeti: ku je vete ti vashz?

- Vete gramisem. Sot martohet ime kunat, nusja e Kostandinit.

- Priru prapt motra ime, se jam u Kostandini e jam e mbjidhen mb shpi.

Kur arrvoi nd katund, vate prpara ders s Qishs: -Bmni llarg, ju buljer, se jam u kurora e par!

Muar unazn e ja dha nuses. Ajo, sa pa unazn, mbjatu e njohu se ai ish Kostandini e tha:

- Ky sht Kostandini im, mos nng m kini bes njo kjo sht kurora e par.

Prrallza - Poezia faqe 4

BORABARDH

Nj her ish nj rrexhin e ishe rigamarnej nj llunxull. Tue rruajtur si binej bor, i vate gilpra tek

gjishti dhe i duall nj pik gjak t madhe e bri t kuq llunxuallin. E penxoj: ndse kisha nj bil t

bardh si bora e t kuqe si ky llunxull e thrrisja Borabardh. Kshtu, kur u le vajza me faqen e

bardh dhe e kuqe e thrriti Borabardh. Mbjatu rrexhina vdiq, vajza dhe pringjipi qndruan vet.

Shkoi mot dhe pringjipi u martua me njeter rrexhin, kjo ish e lig e do t duhej m e bukura e dheu,

veni tek speqi e i thonej: -Speq, speq, kush sht m e bukur , u o Borabardha?

Nj dit speqi i rispndoi: - Ti je e bukur, por Borabardha sht m e bukur!

Ajo u nguetar e ajti speqin, thrriti nj kaatur e i tha:

- Qell Borabardhn te voshku, vrite e siellm zmrn.

Kaaturit i ndieti keq, muar Borabardhn e e shehu tek nj

shpiarelez ku rrijn shtat nnulliqra, pra vrau nj dhie e zmrn

ja suall rrexhins s lig. Ajo sa e pa tha:

- kjo nng sht zmra Borabardhs! E e shtu jasht.

Borabardhs i vinej u e hngri tek shtat taluret e nanulliqravet,

piti te shtat qelqra e pra vate e fjjti. Kur u mbjodhtin nanulliqrat thojin:

- kush hngri tek taluri im? - kush piti tek qelqi im? - kush muar bukn tim?

E gjith fjisjinvan te shtrati e uan Borabardhn fjnej.

- Sa e bukur sht! than.

- Nng e zgjomi, mos trmbet!

Menatet kur Borabardha u zgjua rrfyeti gjithse nanulliqravet, atyrve i ndieti keq dhe e mbajtin ba-

shk me ato. Kur rrexhina e lig xu se Borabardh rrinej te shpiarelza e nanulliqravet, beri nj magji:

u b magar, mbjoi nj ist me molla dhe i vu nj t vellenatur dhe e qelli tek shpiarelja e nanulliqra-

vet. Borarabardha u zgjua pa istn pjot me ata molla t bukura, muarri nj e i hngri, dhe

gjithnjherje ra mb truall. Kur u mbjodhtin nanulliqrat e e uan t vdekur u helmuan e qajtin, e

than:

- e vmi mbrnda tek nj tavut qelqi, kshtu e shohmi ngaher duami.

Nj dit ka atej shkoi nj pringjip, sa pa Borabardhn qndroi i zn ka bukuria e saj, e ngau me dru-

rin e fatartur dhe ajo mbjatu u zgjua. Nanulliqrat qen gjith kutjend dhe pringjipi e Borabardhn u

martuan e bn fest.

Gazeta viti IV, numri 6 LIDHJA ARBRIA faqe 5

Vemi gjith bashk

Ecmi gjith dheun

Qellmi gjithparu nj cik drit

E dhe atyrve gjith i harruen

Na i thomi se jan vllezr tan

Jemi te dheu

Jemi shum raca

Ma mosnjera sht m e mira se jetra

Kur gjith arrvuen e kapirtin

Mnd thomi se jemi t kshte

Jemi t bardh

Jemi t zi

Jemi gjith hualle

Qellmi te dheu nj fjal t mir

Udhet te dheu jan pjot

Me gjind t vn ka nj an

Kriatura nng kan nj shpi

Kriatura nng din ku rrin

Kuqaremi gjith bashk

Kuqaremi gjith duert

Bmi pr dheun nj rrot e madh

E ndmest i lremi shkrajtur

Jemi

Na jemi gjith hualle.

Andiamo tutti insieme

Giriamo per il mondo

Portiamo dappertutto un po di luce

Anche a quelle persone dimenticate da tutti

Diciamo loro che sono nostri fratelli

Siamo nel mondo

Siamo molteplici razze

Ma nessuna migliore dellaltra

Quando tutti arriveranno a capirlo

Potremo dire di essere persone

Siamo bianchi

Siamo neri

Siamo uguali

Portiamo nel modo una buona parola

Le strade del mondo sono piene

Di persone messe da parte

Bambini che non hanno casa

Bambini che non sanno dove stanno

Stiamo tutti insieme

Uniamo le nostre mani

Facciamo un grande cerchio attorno al Mondo

E in mezzo lasciamo scritto

Siamo

Noi siamo tutti uguali

Franco Curti

Jemi gjith hualle Siamo tutti uguali

N zjarrin e ditve t shkuara

digjeshin ndrrat tona

t luftrave pa gjak.

Pr nd udh t vers

luajim pat-pat

mu n vap

e mosnjeri sdoj t vdiq.

Sot vdesmi. Larg.

T ndrydhur si mizat

n hon.

Me motin

me motin drmohet

fuqia pr luft.

Nel fuoco dei giorni passati

bruciavano i nostri sogni

di guerre senza sangue

Per le strade destate

giocavamo a pat-pat

dentro lafa

e nessuno voleva morire

Oggi moriamo. Lontani.

Schiacciati come mosche

contro il baratro

Col tempo

col tempo che si sgretola

la forza di lottare

Carmine Abate

Djegia e ndrrave Bruciavano i nostri sogni

Vizatimore faqe 6

Nng di kam bnj,

i dashur miku im

Doja t shkruaja gj t re, por

nng m vjen nx fargj Asnj mr! Ti si e thrrisja

t thom pr shembull nj komedi?

T zez! Ahhhh Kta

rrush sht t zez! Sithoja, rrush e vresht?

E ova!!!

Gazeta viti IV, numri 6 LIDHJA ARBRIA faqe 7

Wao! Ktu fjitet pr magarn Menuc!

Kushedi nd onj edhe formuln

magjike e saj hh E ova!!!

M plqen shum dhe m duhet e mir!

Ehhhh!!!

Magjia

Ohhh!

Vizatimore faqe 8

Pas ksaj ngjitje arrvuam!

Nge kam bes! Ra kshtu forte e ai fj kutjend!

Gazeta viti IV, numri 6 LIDHJA ARBRIA faqe 9

Ti nng qeve fare i mir!

Ti nng bre shrbisa t mira!

Andajna mos prit fa-regj !

Ufff... lodhje t presh!

Vizatimore faqe 10

JO E JOOOOO! Nng shpia PAPERUQ!!! Ju e the jetrn here!

Si kam ju e thom? Nng sht ky numri duani juuuu

Ndse ky m

an kryet

njtr here,

u

E nani thrresmi

nj adhazma,

e i jami nj

mij eurosh!

Shpia... Joooo! Nng kjo shpia duani ju!!!

Manea! Numri i paperuqit nng sht ky! Nj mij eurosh ja jami

Gazeta viti IV, numri 6 LIDHJA ARBRIA faqe 11

Ah friskur sht tek voshku!

Nj grut...

mund t krkoj gj M than se tek ky

voshk jan orqit!

ktu sht pjot me milingonaaa

Vizatimore faqe 12

Njo,ky sht m

i bukuri?

E ky ? Jo, jo, jo Dua at! Ky sht shum i vikrr

Llambadhari

E zgjodhe t mir! Ky sht llampadhari bn m drit!

Gazeta viti IV, numri 6 LIDHJA ARBRIA faqe 13

Ehi, Paper i madh! Pse nng na e thua cila qe biznesi e fun-dit bre

Ju e thom vet ndse m paguani vern pi!

Mir! Ehi, ganj

Oj paper i madh! Nani thuaj cili qe biznesie fundit bre?

Njo, sht kjo bra njmend!

Thikz mahjere, Ku je?

Jam aprapa kucrit.

E kucri ku sht?

E dogji zjarri.

E zjarri ku sht?

E shujti ujit.

E ujit ku sht?

E pitin qet.

E qet ku jan?

Vane e shitin melt.

E melt ku sht?

E hngri zogu.

E zogu ku sht?

Vate mbi ferrit.

E ferri ku sht?

E hngri dhia.

E dhia ku sht?

E hngri ulku!

E ulku ku sht?

Vate mb qish,

dualli pa kmish.

Vate mb krua,

oi nj grua

e rrmbei me nj thua,

e e shtu nd nj prrua!

Parastroqe - Fjalkryqi faqe 14

Coltello mannaia dove sei?

Sono dietro il ceppo.

Il ceppo dov?

Lo ha bruciato il fuoco.

Il fuoco dov?

Lo ha spento il fiume.

Il fiume dov?

Lo hanno bevuto i buoi.

I buoi dove sono?

Sono andati a trebbiare il miglio.

Il miglio dov?

Lha mangiato luccello.

Luccello dov?

sul roveto.

Il roveto dov?

Lo ha mangiato la capra.

La capra dov?

Lha mangiata il lupo.

Il lupo dov?

andato in chiesa,

ed uscito senza camicia.

andato alla fontana,

ha trovato una donna

lha afferrata con un artiglio,

e lha scaraventata in un burrone.

Nxhinxhinelez tumbarini, Ciondolino di tamburello,

je si mollez te jardini; sei come una piccola mela nel giardino;

je si mollez, je si dardh, sei come una piccola mela,sei come una pera,

je si nj pllumb i bardh; sei come una colomba bianca;

je si nj kumbull, je si nj sheg sei come una prugna, sei come un melogranno

je si grshia nd nj deg. sei come la cieligia sul ramo.

Gazeta viti IV, numri 6 LIDHJA ARBRIA faqe 15

- Oh! sht i bukur ky lisi me

kta arra t mbdhenj

- Xa! Njo arr e madhe

dhe e bukur

- e ami!!! Ahhh mma ime! Kush sht ky?

Apiti (abete); Trndafilja (rosa); Dhria (vite); Ulliri (ulivo); Kulpra (vitalba); Grshiu

(ciliegio); Hithi (ortica); Shega (melograno); Hamomilt (camomilla); Dafna (alloro);

Riqja (erica); Qupi (pioppo); Mllaga (malva); Kalliu (spiga); Mnza (gelso); Garo-

fulli (garofano); Gorrica (pero selvatico); Manushaqja (violetta); Marza (corbezzolo);

Lisi (quercia); Portagala (arancio); Hilqi (leccio); Sparta (ginestra); Kallipsi

(eucalipto); Luledielli (girasole).

Krko fjalt - Fjalkryqi faqe 16

MBROLA NGRAH DHE PR SHPIN - INDUMENTI E BIANCHERIA

HORIZONTAL

3. Camicia 5. Coperta 7. Tovagliolo 10. Pigiama 12. Calze 13. Grembiule 14. Bretella

VERTIKAL

1. Berretto 2. Fazzoletto 4. Plaid 6. Sottoveste 8. Borsalino 9. Cravatta 11. Cintura

MANDA STIAVUKU TALLJANJA SKAMANDILI KMISHA SKOLA PALACA TRAKOLLA

LINJA KALLUCJET VANDIZINI SUTANINI BREZI SHAPKA

Sporti mbjedh Ato e bjn dhe ato e diovasnjn!!!

Gazeta viti IV, numri 6 LIDHJA ARBRIA faqe 17

Tripti (treppiede); Hekuruzit (ferri da calza); Djepi (culla); Duaqit (bisaccia); Kano-

ja (canniccio o graticcio per essiccare la frutta ); Rrogjea (orciuolo in terracotta); Glpra

(ago); Magja (madia); Shporta (cesta); Kashuni (cassone); Ksistra (raschiatoio me-

tallico); Llonxhelja (brocca); Prprushi (palo per rimuovere brace nel forno a legna);

Shoshi (setaccio); Kopi (mestolo); Argalja (telaio); Dokaniqe (forcella); Grsheu

(uncinetto); Fishelja (fiscella da ricotta); Boshti (fuso); Qudhendja (coperchio

per forno a legna); Kopani (battipanni); Shisha (scopa); Vrazhieri (braciere); Kusia

(pentolone); Poja (pignata); Kufa (cesto di paglia); Kartui (boccale); Kati

(secchio); Hekuri (ferro da stiro); Dokaniqe (forcella); Luga (cucchiaio).