समुन पोखरेलको गाए गीत नगाए क वता लाको प हलो भाग

हजार आखँा : यी आखँामा

काशक वाणी काशन

कृ त : हजार आखँा : यी आखँामा वधा : गाए गीत नगाए क वता रचनाकार : समुन पोखरेल आवरण च कार : रमशे े सवा धकार © : रचनाकारमा सरु त काशक : वाणी काशन, वराटनगर ००२१-२८१२० थम सं रण : २०५९ मिु त त : ५०० क टूर से ट : कृ ण चौधरी, मीनकुमार नवो दत े वाणी काशन, वराटनगर मू : . ७५/- ISBN : 99933-656-3-7

HAZAAR AANKHA : YEE AANKHAAMAA Lyrical poems by

Suman Pokhrel

समपण

उनलैाई जो नभए यी हनु े थएनन ्

गीतको बोटमा फुलकेो फूल बा क न मली गीतमा धनू नब े हनुाल ेअथवा ायी र अ राको आव यकता प न परूा गरेपिछ मा हा ँस ीतको आ ा हा न स कन ेभएकैल े य ा खाल े छोटा-छोटा क वताह लाई गीत भ नएको हो, जसरी गजललाई केही नयमह को आव यकता पछ, हनै भन ेती प न क वता न ैहनु।् वा वमा समुनका गीतह लाब एउट ै वषयमा ले खएका, मे र सौ दय जो डएका घटनामा आधािरत का ज ै छन,् जहाकँो कुन ैभाग उठाएर सगंीतब गरे प न हनु,े जसरी सागरको पानी जहाबँाट उठाए प न हु छ। समुनको भाव, कनारा भ ाउँद ैबगकेो बाढी झ बगकेो छ। ज हल ेबाँ धएलान ् सरगममा समुन, उ कोटीको गीतकारमा उनी प न उ भएलान।् अ मा गीतको बोटमा फुलकेो फूलको नाम न ै समुन पोखरेल हो।

कृ णभषूण बल

गीतको द ु नयामँा ागत छ क व भाइ समुन पोखरेलको हजार आखँा : यी आखँामा शीषकको काशो मखु गीत स हको पा डु ल प भखर ैपढी स ाएको छ ुर यस ण सो चरहछेःु आखर गीत भनकेो के हो? गीतमा ायः सरलता खो ज छ। तर, जीवन हजोभ दा आज झन ्झन ्ज टल हुदँ ैगइरहछे। गीत, के य ो तमा प न सरलता मा ैहो? मा ह उ रहछेन।् एउटा ! मा थको अक , समुन भाइल े तु पा डु ल पको वधा छु ाउन े ममा 'गाए गीत नगाए क वता' भ ुभएज ैम आफ प न अ हलसे अन ु िरत न ैछ ुर ह सगँ गिररहछे-ु आखर गीत के हो? अ दाज गछ-ु गीत जीवन हो। जीवन भनकेो अँ ारो र उ ालो प न हो। व ास र अ व ास प न हो। इ ा र अ न ा प न हो। आशा र नराशा प न हो। सघंष र ा त प न हो। भ नसकेको त प न जीवन हो। भो नसकेको पिर त प न जीवन हो। जीवन शायद सबथैोक हो। सलै ेगीत प न सबथैोक हो। गीतलाई पिरभाषामा बाँ नसकेको मरेो अ हलकेो मनः त प न शायद गीत न ैहो।

भो ! पिरभाषामा गीतलाई नबाध ू ँ र चतैको हरुीज ै छो ड दऊँ। फूलका प दलसगँ खे छ भन ेप न खे न दउँ। डढलेोसगँ मलरे ब छ भन े प न ब न दऊँ। नाम कामल े पाउन े हो। हामी नाम खो ैन हडूँ। समुन भाइ, म तपाईकंो यो लखेनलाई समालोचनाको कर तील े चन शायद स न ँहोला। स छ ुन ैभन ेप न भ ठानसु-् चरफार गन म पट ै चाउ । मलाई सध 'स लो' मन पछ। म फूलका प दललाई एक-एक गरी केलाएर- फूलको स ु दरतालाई भ ाउन चाह । भात खान बसकेो बलेा गम-गम भात खानम ैमलाई मजा ला छ। सता ग था न ेहो भन शायद भात खाईदंनै। मनपन ु प न य ै कुरा हो। मलाई मन नपरेको कुरा अकालाई मनपछ ! मलाई के हक छ अकाको चमा थ ह पे गन? जसरी आए प न तपाई ंमनबाट गीतको द ुनयामँा आउन ुभएको छ। म, अ ल अगा डदे ख यो द ुनया ँभो गरहछे।ु तपाईकंो आगमन सलै ेप न मलाई ारो ला गरहछे, ानो ला गरहछे। म तपाईलंाई गीतको यो द ुनयामँा ागत गछ।ु तपाईकंो यो आगमनलाई मलै े आ न ैअथमा हण गरेको छ।ु तपाई ं आउन ु भएकोल-े आफू आएको अव ालाई साथक ठा नरहकेो छ।ु स ाह मा ैहो मरेो। तपाई ंआफल ेप न ले ुभएको छ एक ठाउँमा-

छोरो त ँसबजै ो हनु ूम ज ो नहनु ू ससंारलाई फाडँरे हँ न ुबसरे न न ू

समुन भाइ ! गीत तपाईकंो छोरो हो। तपाई,ं तपाईलं ेचाहकेो छोरो ज ो हनुसु ्! मरेो शभु-कामना सध तपाईसंगँ छ। ले .ु.. ले द ैरहन-ु ले क ह ैनछो न ु! ल !

दनशे अ धकारी

भावनाका लहरा र काडँाबीच समुन... मन जतपेिछ ज पुन केही बाकँ रह रहछे। सलै े परा छ ुसमुनका आ हसगँ र तकन खो ा-खो ै प न बा छ-ु हजार आखँाबीचको सा ह क कठघरामा उ भन।

झ हदेा, समुनसगँ मरेो पािरवािरक स ब दे ख छ, ग हिरएर हदेा- छैन प न। तर उनीसगँ मरेो पािरवािरक र ब ु को स ब भ दा सा ह क स ब गाढ छ। कारण, सा ह क मा मबाट न ैमलै ेचनकेो हु ँसमुनलाई।

समुनको प हलो कृ त "शू मटुुको ध कन भ " दे ख न ै उनको सा ह क सजना त नकट छ।ु "आफूल े सजना गरेका स पणू रचनाह नछानी स हमा रा दा रीयता र व वधताको अभाव हु छ क?" नर र आ नो वचार रा द ैआएको प न छ ुसमुनसगँ। मरेो आ ह त समुनका आ न ै तक छन ् "दाइ ! यसपिछका मरेा धरेै गीतह काशनका ला ग तयार छन।् अ ध ा चरणका स पणू रचनाह म यसमा रा चाह छ।ु कन- कन मलाई आ ना सब ैरचना उ -ैउ ै ला छन,् गीत छानरे रा े य त ठूलो सकस र उठाउन स न,ँ ज े ज ो छ, ै रहोस।्" पनुः म तवाद ग दन।ँ हो प न, सजक सध त हु छ, उसको त तामा अकुंश लाउन ु नर ुशता हो। पाठकह समीप आ ना सजना प न ेकाम लखेकको हो भन े सलाई हण गन-नगन काम पाठकको।

श ह सगँ खे नकुो आन द एउटा बे ल ैआन द हो। श ह सगँ खे न चाउँछन ्समुन। मे जीवनको सार हो। जसको नकटता मन र मटुसुगँ हु छ, जसबाट टा ढन स नै स देनशील मा छे। सलै े यस स ह भ समा व उनका अ धकाशं गीतमा स ाका

ससुाइ झ मेका सिुरला ससुलेीह छन।् तमोरका नागबलेी द ृ य-पिरद ृ य झ सौ दयका व वध ब ब त ब ब छन।् घाम छ, जनू छ, जीवन तका दशन छन।् ला छ- फूल झ कोमल, काडँा झ ती ण अ भ न ैसमुनका गीत हनु।् रोजाइ आ नो हो। स ह भ समा व गीतह म ेकसलैाई मेको मदृ ु अनभु ू त मनपला। कसलैाई मनका सखुद ण मन पलान,् कसलैाई वयोगका पीडा। कसलैाई जनू मनपला, कसलैाई घाम। जसरी सजनामा लखेक त हु छ, सरी न ै रोजाइमा पाठक। पाठकसमीप आ नो स ृ प न ेकाम समुनको हो। उनल े नपेाली गी त पाठकसमीप आ ना स ृ प े का छन।् उनी के क त पानीमा छन?्जसलाई ना ेकाम पाठकको हो... समयल ेमू ा न गला न ै-समुनका अ भ लाई ! सफलताको अपे स हत- अ हललेाई शभुकामना !

ववश पोखरेल

काशक य

पिरभाषा वहीन पिरभाषा नपेाली सा ह को यौटा सबल र स ब वधा गीत प न हो। यस व को सव ाचीन र सवा धक लोक य वधाका पमा 'गीत' त त र जन य र हआएको छ। व ै दक कालका ऋचा र म का स रा क पाठह गीतका ार क जग थए भन े वशषेतः समवदेलाई गी त-का का पमा न ै लइएको छ। गीत र सगंीतको मलू ोतका पमा सामवदेलाई लइएको छ ताप न यो ा ड न ै गीत-सगंीतबाट अन ु ा णत छ। 'गीत' श 'ग'ै धातमुा ' ' य लागी बनकेो हो, जसल े 'गाउन म न'े तथा 'गाइएको' भ े सकेंत गदछ। अं जेीमा गीतलाई ◌ीथचषअ् वा लन भनकेो पाइ छ। 'लायर' नामक एक कारको वा य को नामबाट ◌ीथचषअ् भएको हो। गीतल े का अ गतको यौटा मह पणू उप वधाका पमा आ नो ान हण गिरसकेको छ। गीत आ ाको त , द र

लोक य अ भ हो र यसलाई वभ व���र ्◌ानह ल े व भ द ृ ल े पिरभा षत गन खोजकेा छन।् याल े ए ड कटजल ेआ नो स ु सस प ु क ◌ु◌ःभतजयमक बलम : बतभच ब क या ◌ी तभचबचथ ऋच तषअ् ु मा गीतको यसरी पिरभाषा दएका छन-् 'गीतमा सामा जकताभ दा वयै कताकै ाधा रह छ। हनु प न आध ुनक गीतको ज म सा ह मा सामा जकताको ास भई आ परकताको वकास हनु थालपेिछ मा भएको हो र यो का को वक सत पर पराको फल प न ैसा ह े मा आएको हो।'

भारतीय गोपालदास नरजल-े 'ग का े मा लखेकको पोखरीमा फुलकेो कमलज ै हु छ, क वतामा क वको डु ा ज ैभावनाको नदीमा आधा डुबकेो र आधा बा हर हु छ भन ेगीतमा गीतकारको पानीमा घो लएको चनीज ो हु छ' भनरे गीतको पिरभाषा दएका छन।् गीतको साथकता सगंीत र र हनु।् सा ी तकताको अभावमा गीतको मह ा न य न ैकम हु छ। यौटा पणू र सफल गीत भ कुो अथ गीत-रचना, सगंीत र रको वणेी हो। यसरी गीतलाई भावकु अ भ भ पुछ, जसमा यौट ै भावना, वचार र मनोदशाको च ण हनुछ। गीत अनभु ू तको झ ा हो, भावनाको मनोहर ग ु न हो। वा वमा गीत यौटा उ म ु आकाशज ो हो, जसको पिरभाषा गन ु न य प न क ठन काय हो। अ न सब ैक वताह गीत हनु,् सब ै गीतह क वता हनु ्स छन।् यसलै ेगीतको पिरभाषा र ा ा मा छेको 'मन' हो, जो वयै क, क नाशील, असामा र ायः भावकु हु छ। नपेाली गीतको परेखा नपेाली गीतको ाचीनता लोकगीत हो। नपेाल ज मन ु र स ृ को ार दे ख लोकगीतको ार भएको हो। हा ा ाचीन देवगाथा र वीरगाथा नपेाली गीतका पवूाधार हनु ् के नपेालीको आवाजकासाथ, बाजाकासाथ लोकगीत ू त आएका छन ् र यो पर परा समा त भएको छैन। नपेाली लोकगीतको आ न ै इ तहास, स ब ृ र उ े पर परा भए प न गीत -ले को ार मोतीराम भ बाट भएको हो। मोतीरामका गीत-गजलबाट हा ो गी त इ तहास ार हु छ। उनको सगंीत च ोदय नपेाली गीतको प हलो प ु कको पमा लइ छ। मोतीराम भ को मोती म डली गीत र गजलकारह को उलखेनीय समहू थयो। जसमा श ु साद ढु ेल, ल मीद प , गोपीनाथ लोहनी, आजद हसुने आ द मखु पमा थए। यस ममा श ु साद ढु ेलको श ुभजनमालाको प न आ न ै व श ान रहकेो छ। गीतको ऐ तहा सक वकासको ममा लखेनाथ पौ ाल बालकृ ण सम, भीम न ध तवारी,

उपे बहादरु जगर, भनुाथ अ धकारी, बहादरु सहं बराल आ द मखु गीतकारका पमा त ा पत भएका छन।् नपेाली गीतको इ तहासमा ल मी साद देवकोटाको मनुामदनको व श ए तहा सक मह रहकेो छ। उनका गाइन े गीत र ल मी गीत स ह प न उ खेनीय गी त प ु कह हनु।् नपेाली गी त े लाई अझ भावकारी र बहृत ्आलोक दान गरे क ववर माधव घ मरेल।े उनका गौरी, क र क री ज ा ऐ तहा सक गी त क वता र अ थ ु ैप ु कह ल ेनपेाली गीतको आयामलाई बहृत ्बनाएका छन।् २००७ सालपिछ रे डयो नपेालको ापनाल े नपेाली गी त े मा ा कारी पिरवतन ायो। नपेाली गि◌त पर परालाई अगा ड

बढाउनकुासाथ ै यसमा आध ुनकताको वशे गराउनमा रे डयो नपेालको योगदान उ खेनीय रहकेो छ। नपेाली गी त पर परामा म.वी. व. शाह, धमराज थापा, करण खरेल, र शमशरे थापा, राममान त ृषत, माधव साद खनाल 'भावकु', यादव खरेल आ दको उप सथ तल ेनपेाली गीतल ेआध ुनक मोड र धारा लयो। नपेाली गीतको पर परागत पर परालाई समा त गरी गीतको वषयव ,ु भाव, धारा, शलैी आ दमा व वधता आयो। २०३० पिछका दशकह मा नपेाली गीतल े आ नो े लाई अझ फरा कलो बनायो। नपेाली सा ह मा गीतकारह को ठूल ैटोली वा समहू आयो। आ नो प हचान बनाउनहे मा गणशे 'र सक', कृ ण साद पराजलुी, हिरभ कटवुाल, ई र ब भ, दवै राज ौपान,े रवी शाह, चतेन काक , गोपाल यो न, मघेराज म लु,

रामशे, रायन, नीर शाह, व ब भ, िछ लता, हर य भोजपरेु, चादँनी शाह आ द थ ु ैनामह लन स क छ। २०४७ को जात पनु ापनापिछ गी त े झन ्स ब ृ र सश बनकेो छ। आ नो व श योगदानबाट गीतलाई लोक य स ादका पमा ापना गन समथ हनुहे मा काली साद िरजाल, े ताप

अ धकारी, कृ णहिर बराल, भरैवनाथ िरमाल 'कदम' दनशे अ धकारी छन।् यस फाटँमा नया ँ सश र सबल ◌ँ◌ः नभलभचबत ल आएको छ। तनको नामावली ले पदा धने वमल, नरे राज

साई,ं वण मकुा उ ल ज.सी., रमण घ मरे, भपूाल राई, वीरे राई आ द आ द छन।् समुन पोखरेलको गी त साधना यस स दभमा क व एवम ् गीतकार समुन पोखरेलको चौतारी वा टु ो कुन हो? आजका गीतकार समुनलाई नपेाली पाठक र ोताह ल ेके क ो समुन (फूल)ल े ागत गन हो? वचारणीय रहकेो छ। समुनको यो दो ो स ह प न वाणी काशनल े का शत गरेको छ, यसभ दा अगा ड उनको क वता स ह 'श ू मटुकुो ध कन भ ', २०५६ मा का शत भइसकेको हो। समुन पोखरेलको क व - तभा यस सं हमा गी त तभा भएर आएको छ। समुनका क वताह ओखर ज ा प न छन।् तर यस भ का गीतह भन े ल लपप ला छन।् यी गीतह मा कोमल र सरल अनभु ू तह ल े क नाको आकाशमा रा री उडान भन पाएका छन।् एक वा मा भ पुदा समुनका यी गीतह ' े मकालाई ले खएका सवंदेनपणू भावकु मेप ह हनु।्' मेका धरे ै प, पिरभाषा र आकारह हु छन।् मानवीय जीवनको मखु त मे हो र मानवीय स ता भ ुन ै मेको स ता हो। मेका र ीन भावनामय फूलह लाई समुनल े श का मा मल ेरा री सजाएका छन।् गीतह मा ा त छ, अ ा त छ, भाव छ, भावना छ, सवंदेना छ, आसँ ुछ, म ु ान छ। मेमय कुराकानीका केही रा ा उदाहरण यी गीतका टु ाह छन।् मरेा आफ लाई पराई बनायौ शायद नजीक आउन सलै े तमी डरायौ शायद

(गीत सं ा- २) न स सई अझै ख ैके मा मन खो छ ु पटक पटक मरेर फेिर बाँ खो छ ु

(गीत सं ा- ३) गाजल ुती आखँाबाट पस ु-ँपस ु ँज ो ला छ यो मटुलुाई ो मटुमुा टासँ ुटासँ ुज ो ला छ

(गीत सं ा- ५)

म ओठ द छ ु तमी नधार देऊ म छाती द छ ु तमी शर देऊ

(गीत सं ा- ५२) समुनको वयै क मे सावजनीन र सावका लक प न हनु स छ। भावकुताको अ म पिरण त यी हरफह छन-् अ लक त म बाचँलुा अ लक त तमी बाँ चदेदेऊ आऊ हामी ज दगीलाई एक अकाकोमा गाँ स दऊँ

(गीत सं ा- ३३) अ न े मकाको सौ दयवणन- रात ज ो केश ो, जनू ज ो महुार क त स ु दर क त रा ो म ु ानको जहुार

(गीत सं ा- २५) फेिर नराशा प न साथ ैछ- केवल दईु हातमा थ आराम गिररहछे ु चतामा थ हरे आज म हाँ सरहछे।ु

(गीत सं ा- ५०) रहरह मिरगए मरेो आगत पानी भो' सब ैनाता बराना मरेो रगत पानी भो'

(गीत सं ा- ४९) े मकाको व ै को भय प न छ- साथ दउँला लामो भ ाद ै णक रहछे जीवन, एकिछनको स दरु भएर पिुछएँ केही ल ु पोत ेभएर चुँ डएँ,

(गीत सं ा- १३)

समुन पोखरेलका यी गीतह सा ह क गीत हनु ्र यनका सा ह क मू उ खेनीय छन।् यनलाई पाठकल े प दा जनु रसा ादन गछन,् रा ो सगंीत र र भएमा न य प न यी कण य र लोक य हनुछेन ्भ े कुरामा म व छ।ु यी गीतह समुनका मा गीत होइनन,् यी रह उनका मा होइनन,् यी मेका -अ पीडाह मा उनी उ ा छैनन-् मलाई ला छ यी यवुा प ु ाका साम ू हक तथा समसामा यक मेमय अ रआवाजह हनु-् जसको स क त न ध 'हजार आखँा : यी आखँामा' भएका छन।् वतमान पढँी र

अव ाको यथाथ त न ध समुनका यी गीतह ल ेअव य प न गरेका छन ् भ े मलाई ला छ। उनका उदमूा ले खएका गजलह को प न अक सं ह हनुस छ। क व शलैे साकारल ेलखेकेा छन-् 'क व समुन पोखरेलमा क र श को स ु दर सयंोजनको अपे ा गद आगामी प ु ाल े उनीबाट नया ँक वताको बा क ा त गनछ।" "क व समुन पोखरेलल े जीवनका व वध भोगाइ, सौ दय चतेना एव ंअ भ नका तरलताह लाई छोइन ेगरी का - रचना गरेका छन"् -य ो ट पणी छ सा ह कार वु म धकमको। सा ह कार शव रे मील-े "समुनका यी स षेणीय भावनाह सगँ म पणू सहमत छ-ु माया र णयका रह मा। आ ना मनका भावनाह स ु चपणू ढ गरेका क वका यी हरफह ल ेकसको मन पो नछोलान ् र !" भनी गरेका छन।् अ न अ मा मलाई ला छ- समुनका यी एकस ी गीतह नपेाली गी त फाटँका एकस ी स ु दर गये फूलह हनु-् जसल े हा ो इ तहासमा नया ँमोडह को उदघाटन गन छन।्

परश ु धान अ वाणी काशन, वराटनगर वषय-सचूी

वषय-सचूी तमी र म अ न यो मधमुास १ मरेा भावनालाई २ पटक पटक मारेर ३ ख ैके सनुाउन ुउनलाई ४ त ो मनको मझेरीमा ५ हरेक साझँ झकेर मटु ु ६

ा ो मरेो मटुमुा ७ ा तएको घरमा ८

च दयो छाती ९ झरेको फूल फेिर १० दईु सागर पानी ११ एउटा जीवन मलै१े २ प हल ेत त ो जीवनको १३ कामनाह लाई १४ को द ु छ अब मलाई १५ धरे ैधरे ैरहरह १६ आज यो मलै े १७ यहा ँ भात प न १८ त ा रहरह मा १९ जीवनको बाटोभिर २० व ास हो माया २१ तमील ेजलाएको मटु ु २२ त ा आखँा २३ ो अ ालोमा बाँ े २४

रात ज ो केश २५ यसरी ब यौ २६ हराएछन ्सब ैआशा २७ प हल ेकेही थएन २८ हजार आखँा यी आखँामा २९

व ास छैन मरेो भन े ३० यो मरेो हठ ३१ ज दगीका चोटह ल े ३२ अ लक त म बाचँलुा ३३ सखु दःुख जीवनभरको ३४ दन दनको उतार चढाव ३५ मलाई आ भशाप ला दछ ३६ हजार टु ा भएर प न ३७ मनभिर थ ु ैमाया ३८ थनुरे चाहना ३९ भा यल ेउसलाई ४० इशारलै ेले खदेउ ४१ त ो अधरलाई आज ४२ मलै ेसबथैोक ४३ धोका खाएर आखँाको ४४ छोरो त ँसब ैज ो ४५ कहा ँप ु यौ भन ४६ बानी परेका ती आखँा ४७ धत आकाश भ दा पर ४८ ज े थयो मरेो ४९ बाधा सब ै स ाई ५० त ा कामनालाई ५१ सगँ ै बताउन ेयो रात ५२ एउटा गीत लखेरे ५३ वहेोशीमा क त क त ५४ रो ुपदा बादल हनै ५५ होश खो ेम ु ान त ो ५६ त ीरमा तमीला ५७ स ा लन त खो छ ु ५८ हरघडी उमरे मा ५९ न रुीको व ासघातमा ६० मा तएर केके भन ६१

हजार आखँा : यी आखँामा / समुन पोखरेल // 1

1

तमी र म अ न यो मधमुास आऊ आज भलु ससंारलाई ब द ै गएका मटुकुा ध कन च द ै गएका आखँाका नसा ती रहर, यी इ ा, अ न कामनालाई भन कसरी बाधँ ू ँ यो सागरलाई आऊ आज भलु ससंारलाई तमी र म अ न, यो जनुलेी रात खु ै गरेका लाजका पदा फु ै गरेका स ोचका बाधा ो वगे यो आधँी, अ न बतासलाई

अब कसरी रोकँू तफूानलाई आऊ आज भलु ससंारलाई तमी र म अ न, यो मधमुास

हजार आखँा : यी आखँामा / समुन पोखरेल // 2

2

मरेा भावनालाई तसना ठा ौ शायद नजीक आउन सलै े तमी डरायौ शायद दईु पल साथरह े एक जीवन पाउनथे े धरे ै दनका मौन यी अधर म ु ाउनथे े यी रात दँ ैका न े तमील े बनायौ शायद नजीक आउन सलै े तमी डरायौ शायद आ नो भ ौ जसलाई ो आखँा मरे ै थयो मटुुमा हनै सब भाव-भाका मरे ै थयो मरेा आफ लाई पराई बनायौ शायद नजीक आउन सलै े तमी डरायौ शायद

हजार आखँा : यी आखँामा / समुन पोखरेल // 3

3

पटक पटक मरेर फेिर बाँ खो छ ु यौवनको ास नभनू ँ त के भनू ँ एक म ृ ु ो नजरमा मर अक प फेिर अधरमा मर कपोलमा मर केशपासमा मर रहर उ कै छ अझै मन खो छ ु पटक पटक मरेर फेिर बाँ खो छ ु रहरलै े प न तसनामा मर एकिछन मायाको चाहनामा मर सामी मा मर आ ल नमा मर नसा ई अझै ख ैकेमा मन खो छ ु पटक पटक मरेर फेिर बाँ खो छ ु

हजार आखँा : यी आखँामा / समुन पोखरेल // 4

4

ख ैके सनुाउन ुउनलाई, मटुु मरेो पोलकेो दे दछ ुउनको महुारमा मरे ै था दखुकेो चोट लकुाए झ मनमा दे दन ँ जागँर तनमा म ु ान हराएको दे छ ु फका फका अधरमा मरे ैकथा लखेकेो दे दछ ुउनको महुारमा मरे ै था दखुकेो श हराए झ भाकामा दे दन ँ रहर आखँामा आसँ ु रसाएको दे छ ु उदासउदास नजरल े मरे ै जथेा बोकेको दे दछ ुउनको महुारमा मरे ै था दखुकेो

हजार आखँा : यी आखँामा / समुन पोखरेल // 5

5

त ो मनको मझेरीमा बस ूबँस ू ँ ज ो ला छ हामी दईुको स ब लाई कसूकँस ू ँज ो ला छ ज दगीको म ा मा जतातत ै पोलजे ो कसल े कसल े वष दे ख सधँभैिर खदेेज ो रेशमी ो केशमा एकिछन लकँूुलकँूु ज ो ला छ नचुँ डन े एउटा नाता गासँ ूगँासँ ू ँ ज ो ला छ खोजकेो घर मलै े ो मन भ देखजे ो भ प े बाटो तर मौनताल े छेकेज ो गाजल ु ती आखँाबाट पस ूपँस ू ँ ज ो ला छ यो मटुुलाई ो मटुुमा टास ूटँास ू ँ ज ो ला छ

हजार आखँा : यी आखँामा / समुन पोखरेल // 6

6

हरेक साझँ िझकेर मटुु बो छ ु हातमा के गन ु न पागलझ हु छ ु हर म रातमा

झ जब स झना आउँछन ्अतीतका ती दन डडलेोलझे नरीह छाती पो छ िछन िछन हराइ द छ ु सलै े हररात र ीको मातमा के गन ु न पागलझ हु छ ु हर म रातमा आखँामा आसँ,ु ओठमा त ृ णा, डाह छ मटुमुा आसँलु े जलन बढाइ द छ पो खई चोटमा रमाइ द छ,ु भै द छ ु खसुी, जीवनको घातमा के गन ु न पागलझ हु छ ु हर म रातमा

हजार आखँा : यी आखँामा / समुन पोखरेल // 7

7

ा ो मरेो मटुुमा माया रा खनौ ठीक ग यौ भ छन ् डोकोमा थापरे पानी क ह ै भिर पार गन गराउन े जहाज न ै पाइ छ भन े कागजको नाऊमा बसरे सागर क ह ै तिर छाती चरेर देखाऊँ कसरी, भ हाल के होला हजार टु ा भएर प न मटुु क ह ै छिर हने भए आऊ फेिर य ो मौका नहोला एकप को जीवनमा दोहोर ्याएर मिर जीवनको चसो अनभुव, यी आसँ ुमलै े के गन ु माघको म हना लकेमा दनहु ँ नहुाउन े गिर अब मरेो म ृ मुा अपशोच तमी नगन ू आखँाको कसरे न ँ दा आसँ ु बहाउन े गिर

हजार आखँा : यी आखँामा / समुन पोखरेल // 8

8

ा तएको मनमा के घर ब ला, नब द ैभ े ला

भा य प न फुटकैे होला, के हने ु ह े ला दखुकेा रहर चुँ डएका इ ा क चएको दय हजार हजार सपना बोक थ चएको दय फाटकेो मटु ु के सउन ु र, सउनी न ैखु े ला भा य प न फुटकैे होला के हने ु ह े ला फूललै े घो शीतलै े पो छ चकको मनमा चाहनाको चतामा ठो ई मकको मनमा ीतको दीप के ब ो अब ध ुवँा च न े ला भा य प न फुटकैे होला के हने ु ह े ला

हजार आखँा : यी आखँामा / समुन पोखरेल // 9

9

च दयो छाती फेिर स झनामा तरेो कन अझै आ नी हु छेस ्क नामा मरेो मनभिर तरेो माया छातीभिर घात दन द छ ु अ लाई आ नो केवल रात अ कारमा कन घो ेस ् यादह ल े य ो फूल ज त अ को र काढँा मरेो ज ो र खो छ ु केशमा, ो रात ब न द छ आखँा भ डु खो ा आसँ ु झिर द छ अधरका मठासह आज तसना ज ो सगँ ै बताएका रातह अब सपना ज ो

हजार आखँा : यी आखँामा / समुन पोखरेल // 10

10

झरेको फूल फेिर बहार बटु न खो छ टु सकेको मटुु रहर सगँा न खो छ एकप झरेर के भो वस फेिर आउँछ वशको र मा र कृ त प न धाउँछ नराशा उठेर आज आश अगँा न खो छ टु सकेको मटुु रहर सगँा न खो छ बाँ चाहनले े केही चोट ख पैछ घाउ नको हनु एकिछन त प पैछ ख ै केल े मनलाई, यसरी स ा न खो छ टु सकेको मटुु रहर सगँा न खो छ

हजार आखँा : यी आखँामा / समुन पोखरेल // 11

11 दईु सागर पानी यी आखँा भ

छातीमा कुइरो छ शीतल छ माया भ दछन ्सब ै

ही घाउ ग हरो छ ी तको चोट सधँ ैन ैद ु छ

हुदँनै परुानो ठा दथ म जसलाई आ नो

ही भयो बरानो दय भ कसल ेपो दे छ

दःुखको ओइरो छ ही घाउ ग हरो छ

जीवन भयो ज लको या ा

ए ोपन साथ छ न जनू दे छ ुन तारा आ नो

अधँरेी रात छ पछा ड फक भास छ अब

अगा ड प हरो छ ही घाउ ग हरो छ

हजार आखँा : यी आखँामा / समुन पोखरेल // 12

12

एउटा जीवन मलै े डरल े कचरे बाचँ रहर त थएन करल े थचरे बाचँ े फूल छनु खो ा काडँा औँला घो े ज े सकैु खोज े प न चोट ै हात ला े क हलकेाहँी ममा खसुी छोएर बाचँ धरेजैसो तर आसँ ु रोएर बाचँ भावनाको चासो छैन, बलको मान हनु े मा छे भ ैसो थाल ेकुकुर झ हाल हनु े आका ालाई कु ची पश ु भएर बाचँ क हल े क हल े केवल मास ु भएर बाचँ

हजार आखँा : यी आखँामा / समुन पोखरेल // 13

13

प हल ेत त ो जीवनको ार भएर स जएँ आज हरे के भयो सपना टुटझे टा ढएँ साथ दउँला लामो भ ाद ै णक रहछे जीवन

एकिछनको स दरु भएर पिुछएँ केही लङु पोत े भएर चुँ डएँ मायामा भावना साटुलँा भ अ त न ै कठोर रहछे मरन केहीबरेको टीका भएर भाँ चएँ अ लक त चरुा भएर टु एँ

हजार आखँा : यी आखँामा / समुन पोखरेल // 14

14

कामनाह लाई रो करा स छ ु बहेोसीमा प न होस रा स छ ु सायद ममा आज कुन ै कसर छैन मलाई लाजह को केही असर छैन एकिछनको ला ग लाटो हनुस छ ु बसका रहरलाई ब स दन स छ ु नडराए हु छ केही ल ुट लन े छैन त ो ो बसलाई घात दन े छैन लरखराए ब सहारा दन स छ ु र एर ै प न म नमा तन स छ ु

हजार आखँा : यी आखँामा / समुन पोखरेल // 15

15

को द ु छ अब मलाई चोट बाँ च द छ ु छुँ दनै अपमानल े म खोट बाँ च द छ ु सपनाको ाद के न ैछ र बीच म ै प न ूझँ द छ ु चथोरी क नामा झ ाई टाँ स द छ ु काडँाल े के घोचोस ् च ाई हाँ स द छ ु सजायको हद के न ैहोला आरोप सब ै स ह द छ ु फेरेर सब ै पिरभाषा आय ु ूझँाइ द छ ु छ प ट छ ुजीवनल ेम म ृ ु नदाइ द छ ु

हजार आखँा : यी आखँामा / समुन पोखरेल // 16

16

धरे ै धरे ै रहरह तर ा त गा ो भो' मरे ैइ ा आज कन ववशताको तारो भो'

छातीमा व ास जलपेिछ ए ोपन शायद ारो भो' सपना पानीझ ब हपिछ आसँ ु झन के गा ो भो' खसुी खरानी भ ैज लस ा शायद बाकँ अँ ारो भो माया चोट भई बसपेिछ मटुु द ु के गा ो भो' खसुी खरानी सपना पानी ज दगी न ै अ ारो भो' पीरल े बोली रोकेपिछ ओठ टो के गा ो भो'

हजार आखँा : यी आखँामा / समुन पोखरेल // 17

17

आज यो मलै े तमीलाई न ै स ु प दएँ ज े गर यसलाई त ै ज ा लगाएँ हजो अ त यो अ को ऋणी थयो अ लअ ल आश सबलाई बे ा थयो आज हकदाबी गन अ कोही आउन े छैन आश भन तमी या लाश भ नदेऊ चाह े गाड यसलाई चाह े जलाइदेऊ ज े गर यसलाई त ै ज ा लगाएँ आज यो मलै े तमीलाई न ै स ु प दएँ जीवनको तामा सधँ ै न ै म हराएँ यही हो ो कमाइ जो मलै े आज पाएँ अब फता मा कोही प न आउन े छैन यश भन तमी या लाश भ नदेऊ चाह े स य गर चाह े सडाइदेऊ ज े गर यसलाई त ै ज ा लगाएँ आज यो मलै े तमीलाई न ै स ु प दएँ

हजार आखँा : यी आखँामा / समुन पोखरेल // 18

18

यहा ँ भात प न रात हनु था ा छ अब माया प न आघात हनु था ा छ कसको गर व ास यहा ँधोका धरे ैभयो एउटा मटुु थयो भ े र खरे ै गयो यहा ँचाहनाको प न जात हनु था ा छ अब माया प न आघात हनु था ा छ कसरी रोक न ास, अ ास धरे ैप यो एउटा त ृ णा मनको मन भ ै म यो यहा ँ तसनामा प न मात हनु था ा छ अब माया प न आघात हनु था ा छ

हजार आखँा : यी आखँामा / समुन पोखरेल // 19

19

त ा रहरह मा भजाऊ मलाई केही आश देखाई िरझाऊ मलाई थ ु ै इ ा बोक लजाएक झ केही बो न खोजी शमाएकझ सधँ ै तसनामा क त देख ू ँ म लौ साम ुआऊ सब ै धक फुकाई यौवनका चाहना सनुाऊ मलाई वसका सब ै उम न ै जलाई न ासलाई यसरी चलाई सधँ ै क नामा क त लखे ू ँ म लौ आज रोक उ वासलाई केही त अनभुव दलाऊ मलाई

हजार आखँा : यी आखँामा / समुन पोखरेल // 20

20

जीवनको बाटोभिर थ ै था देख तन ै था स ालरे एउटा गीत लखे पोहोर साल गह भजाई एउटा झरी प यो आखँाभिर स ालकेो सपना न ै झ यो छातीभिर जता छा ो पीर ै पीर भटे तन ै था स ालरे एउटा गीत लखे बाँ द ै थएँ खसुीसगँ एउटा ब प यो ज दगील े साथ छो ो म ृ ु प न ट यो मटुुभिर जता छोयो चोट ै चोट भटे तन ै था स ालरे एउटा गीत लखे

हजार आखँा : यी आखँामा / समुन पोखरेल // 21

21

व ास हो माया भावना हो माया मटुु बोक हडँनकेो गहना हो माया मधमुासमा मनको झ ार हो माया यौवनको स ु दर ार हो माया मनको प व चाहना हो माया मटुु बोक हडँनकेो गहना हो माया ससंारका सखुको खानी हो माया जीवनको ाण पानी हो माया तर क हलकेाहँी तसना हो माया मटुु बोक हडँनकेो गहना हो माया

हजार आखँा : यी आखँामा / समुन पोखरेल // 22

22

तमील ेजलाएको मटुु अझै ज लरहछे कसरी प ाऊँ यहा ँझरी छ भनरे मन विरपिर माया अझै छाइरहछे कसरी प ाऊँ यहा ँ दरूी छ भनरे मरेा तसनामा तमील े पएक ौ भाका मछुनामा तमील े दएक ौ चोट बनी मरेा गीतमा ले खइ ौ कसरी प ाऊँ यहा ँ दरूी छ भनरे स झनाह मा तमी न ैबसके ौ वदेनाह मा तमी न ै पसके ौ आसँ ुबनी मरेा आखँामा आइ द ौ कसरी प ाऊँ यहा ँ दरूी छ भनरे

हजार आखँा : यी आखँामा / समुन पोखरेल // 23

23

त ा आखँा कत ै कह अ सगँ ै झुके होलान ् ाना त ा अधरल े अ लाई न ै चमु े होलान ्

म त ए ो स ै प न ए ैओठ टो करहुलँा अन हनु ् त ा खसुी समैा म हाँ सरहुलँा वछोडको आघातमा मटुु झन ै च न खो छ स व भए बा हर न सलाइझ ब न खो छ पराई भयौ तमी अब माया भन े साँ चरहुलँा अन हनु ् त ा खसुी समैा म हाँ सरहुलँा माया चोट भएपिछ मन य ै ँदोरहछे शरीर हडँछ यताउता, मन ह हुदँोरहछे सधँ ै त ो स झनालाई छातीभिर टाँ सरहुलँा अन हनु त ा खसुी समैा म हाँ सरहुलँा

हजार आखँा : यी आखँामा / समुन पोखरेल // 24

24

ो अँ ालोमा बाँ े शायद तमी थइनौ

न य त कठोर मायाल ु तमी थइनौ नजीक आई मठा मठा कुरा गन ग मनका सब ै कुरा उदा पान ग आजकल मदृभुाषी पाउँ दन ँ तमीलाई आजकल पारदश दे दन ँ तमीलाई िरसाउन स न ँ आ न ै छाती दखुाइ द छ ु त ो साटो आफ न ैआफूलाई फकाइ द छ ु आजकल माया प न देखाउ ौ मलाई आजकल कन तमी बोलाउ ौ मलाई

हजार आखँा : यी आखँामा / समुन पोखरेल // 25

25

रातज ो केश ो जनूज ो महुार क त स ु दर क त रा ो म ु ानको जहुार वणन गरी स ु छैन सौ दय छ हजार तर केही कम भएझ च दनज ो नधार लगाइ दऊँ क टीका स दरु ब न दउँ क ार रातज ो केश ो जनू ज ो महुार कताकता घमुाउँ ौ लोलाएका नजर रहर साचँी ओइ लजालान ् फूलज ा अधर चु म दऊँ क एकप लगाई दऊँ क रहर रातज ो केश ो जनूज ो महुार

हजार आखँा : यी आखँामा / समुन पोखरेल // 26

26

यसरी ब यौ यो मटुु माझ नका न स कन ँ यो मटुु भ कसलैाई अ ीकान स कन ँ अँ ारो कालो ससंारबीच तमी के आइ दयौ नभकेो मरेो मनको आभा तमी न ै भै दयौ बोलाए होलान ्क तल ेमलाई थाह न ैपाईन ँ मधरु त ो नम ण मलै े प छाउन स कन ँ वस बनी बा मैास मनमा छाइ दयौ भ ुलनस ु गाढ माया मटुुमा लाइ दयौ दएथ े होलान ् क तल े माया थाह न ै पाइन ँ बसाल ु त ो रहरलाई मलै े प छाउन स कन ँ झकाएका आखँा नशाल ुपारी यसरी हिेर दयौ गलुाबी अधर ओठमा राखी र न ैफेिर दयौ साचँथे े होलान क तल े त ृ णा थाह न ै पाइन ँ नशाल ु त ो यौवनलाई मलै ेप छाउन स कन ँ

हजार आखँा : यी आखँामा / समुन पोखरेल // 27

27

हराएछन ् सब ै आश ज दगीका मरेा अ ाउँछन ् सब ै ास ज दगीका मरेा साथ दन ेर ी न ैछ आजकल मरेो भ ी न ै छ घरज ो आजभो ल मरेो भ एछन ्सब ै बास ज दगीका मरेा हराएछन ् सब ै आश ज दगीका मरेा जउँदरैह बहलुाज ो ए ै कराउँद ै आफूसगँ ै पउँद ै रह आफ हराउँद ै पो खएछन ्सब ै ास ज दगीका मरेा हराएछन ् सब ै आश ज दगीका मरेा

हजार आखँा : यी आखँामा / समुन पोखरेल // 28

28

प हल े केही थएन ज े भो ज दगी म ै भो' नहनु ु हु छ हा,ँ ज ो ज दगी न ै भो' रहर भो, कु ठा भो, केही वर प न भो' जजी वषा जीवन त आस प न भो' हलेा भो', घणृा भो', मे ज दगी म ै भो' नहनु ु हु छ हा,ँ ज ो ज दगी न ै भो' रोयो, व त भो, क हल े मन त ृ त भो' उ यो, दौ डयो, तन; क हल े सषु ु त भो' खाचँो भो', अभाव भो', ा त ज दगी म ैभो' नहनु ु हु छ हा,ँ ज ो ज दगी न ै भो' मोह भो', अहकंार भो, ता डव न ृ प न भो' म ै हु ँ भनरे के गन ुआखर म ृ ु प न भो' अ म ैभए प न हनु त ज दगी म ैभो' नहनु ु हु छ हा,ँ ज ो ज दगी न ै भो'

हजार आखँा : यी आखँामा / समुन पोखरेल // 29

29

हजार आखँा यी आखँामा ज ु छन ् पलपल हराउँछन ् ती दईु नयन यी आखँामा ज ु दा हलचल गराउँछन ् हिेररहू ँ ला छ बदामी आखँा कन नजर झु छन ् आश छ तर भ नदेऊ क हल े ती परेली फु छन ् वर मरेा यी आखँा प न ती आखँामा रमाउँछन ् ती दईु नयन यी आखँामा ज ु दा हलचल गराउँछन ् हार हु छ भ े जानरे प न यी आखँा ज ु दछन ् अजये आखँा यी मरेा कन ती साम ु चु छन ् लजाल ु आखँा इशारा गरी ख ै के के अ ाउँछन ् ती दईु नयन यी आखँामा ज ु दा हलचल गराउँछन ् नशाल ु नजर म ृ गणी नयन ज ु लाई पो छन ् नजदुाउ धरे ै गाजल ु आखँा वछोडमा द ु दछन ् ती खसुी आसँ ुब लान क भनी यी आखँा डराउँछन ् ती दईु नयन यी आखँामा ज ु दा हलचल गराउँछन ्

हजार आखँा : यी आखँामा / समुन पोखरेल // 30

30

व ास छैन मरेो भन े चा ह साथ त ो ह त छ य त ममा ए ैम जउन स छ ु फाटँको नदी म हनै भीर झदमा च ाउन े स ो प न म हनै भीड मा मैा ससुाउन े आ ना स ु े रासगँ आसँ ु म पउन स छ ु ह त छ य त ममा ए ैम जउन स छ ु पीर पदमा गीत गाउन े ाउली चरी म होइन चोट खादँमैा च ाउन ेम ृ गणी प न म होइन वदेना लकुाई सारा ओठ म सउन स छ ु ह त छ य त ममा ए ैम जउन स छ ु

हजार आखँा : यी आखँामा / समुन पोखरेल // 31

31

यो मरेो हठ हो हनुस छ दढृता हो वदेना बाधँी न ैरा छ ुमनको गाठँो खो न स न ँ यो मरेो माया हो हनुस छ श ता हो त ो भदे खु ा भनी आ नो पीर पो स न ँ मनका त ृ णाह ल े आफलाई डसाइ द छ ु आसँ ु ारो मलाई ए ै खसाइ द छ ु यो मरेो चाहना हो हनुस छ बहाना हो त ो खसुी फु ला भ न भीडमा आसँ ु झान स न ँ मरेो छेउ प न बहार नआएको हनै मायाल े भजकेो जीवन प न नबाचँकेो हनै यो मरेो रहर हो हनुस छ ववशता हो त ो कथा बो ा भनी आ नो अतीत ले स न ँ

हजार आखँा : यी आखँामा / समुन पोखरेल // 32

32

ज दगीका चोटह ल े चह याउँदा छाती र एर र खो छ ु जब हु छ रा त साथीह निरसाउन ु मा ो ए ै भनी हर ालामा म सएको छ घात आसँ ुबनी म त क ह ैए ो हु पीर हु छ साथी र एर र खो छ ु जब हु छ रा त भीडबाट टा ढएर ससंार हदे मा त छ ु हर चीजलाई बे ल ै देखी ए ै आ छ ु ला छ ो बाँ ुभ दा य ैबाँ ुजा त र एर र खो छ ु जब हु छ रा त

हजार आखँा : यी आखँामा / समुन पोखरेल // 33

33

अ लक त म बाचँलुा अ लक त तमी बाँ चदेऊ आऊ हामी ज दगीलाई एकअकाकोमा गाँ स दऊँ तमी पढ मरेा इ ा, म त ा भाका बिुझ द छ ु मरेा ध कन सनु तमी, म त ा आखँा पिुछ द छ ु त ा मरेा भावनालाई एकै ठाउँमा टाँ स दऊँ हजो अ ज ेभो' भो' अब त हामी हाँ स दऊँ तमी बस मनमा मरेो, म त ो मनमा आइ द छ ु म भएर सोच तमी, अ न म तमी भइ द छ ु बझेुर एक अकालाई जीवनभर हाँ स दऊँ आफसका सखु दःुख एकै ठाउँमा बाँ ध दऊँ

हजार आखँा : यी आखँामा / समुन पोखरेल // 34

34

सखु दःुख जीवनभरको साथ ज दगीको र ी ज ै ला था ो मात ज दगीको आफू छ ु मन भ जीवन हाँ छ तनमा छाती पो छ, द ु छ मटुु, काडँा ब छ मनमा पो न,ु द ु ु ब ुन ैहो जात ज दगीको र ी ज ै ला था ो मात ज दगीको क ो नशा लागकेो यो क च लको खलेमा खे ा खे ै पिरसक यसकैो मोह जालमा म ृ कुो दनभ दा, ारो रात ज दगीको र ी ज ै ला था ो मात ज दगीको

हजार आखँा : यी आखँामा / समुन पोखरेल // 35

35

दन दनको उतारचढाव वपना गा ो ला छ ूझँूँ भन े तमी हु ौ सपना ारो ला छ

हिेर द ौ, म ु ाउँ ौ, लजाउँ ौ प न खुल द ौ आ ना मनका सब ै कुरा भनी सलै े त त ो मरेो ब न द ो ला छ ूझँूँ भन े तमी हु ौ सपना ारो ला छ

नजीक आई सो ध द ौ के छ खबर भनी छोइ द ौ औँलाह ल े चु म द ौ प न क त कोमल श यो फूल सा ो ला छ ूझँूँ भन े तमी हु ौ सपना ारो ला छ

हजार आखँा : यी आखँामा / समुन पोखरेल // 36

36

मलाई अ भशाप ला दछ, तमी ज दगी हो भ द ौ यो प ातापको सागर हो, तमी ज दगी जो भ द ौ शा भएर सधँ ै यहा ँ कोलाहल नू ु छ खसुी मानरे चोटलाई यहा ँ आसँ ु नू ु छ यो आगोलाई माया नभन

मलाई यो ताप ला दछ तमी ज दगी हो भ द ौ

मलाई अ भशाप ला दछ िझकेर मटु ु छातीबाट फेिर छातीम ै खो ु छ अघाएर जीवनबाट फेिर जीवन न ै रो ु छ यो बा ता मोह हो नभन

मलाई यो ाप ला दछ तमी ज दगी हो भ द ौ

मलाई अ भशाप ला दछ

हजार आखँा : यी आखँामा / समुन पोखरेल // 37

37

हजार टु ा भएर प न नध क भा' छैन हरेक पल टु छ मटुु जो डएको था' छैन आखँाल ेखो छ मायाको महुार ैटाढा भइ दयो ओठलाई चाह माया कै अधर अ ा भइगयो यतमसगँ ै गएको बहार अझै आ' छैन

हरेक पल टु छ मटुु जो डएको था' छैन अँ ारो चसो रातल े सधँ ै यालाई स झाउँछ मटुुको दयो बलरे प न अ कार बोलाउँछ येसीसगँ ै गएको आभा अझै आ' छैन हरेक पल टु छ मटुु जो डएको था' छैन म हाँ खो छ ु तर यो मन दःुखल े झाउँछ स झनाको खसुील े प न आखँलैाई भजाउँछ मायालसुगँ ै गएको हासँो अझै आ' छैन हरेक पल टु छ मटुु जो डएको था' छैन

हजार आखँा : यी आखँामा / समुन पोखरेल // 38

38

मनभिर मायमैाया तर भाका खो न स नैन ् चोट देखरे मौन छन,् यी आखँा बो न स नैन ् त ा वदेनाह मा आसँ ु पो े गछन ् त ै पीर पढी गह भ े गछन ् दखुकेा त ा ववशता अ ल े ब ु स नैन ् चोट देखरे मौन छन,् यी आखँा बो न स नैन ् आसँहु ल े शायद था धनु े ग मनमा बोझ बढी ए ै न े ग लकेुका त ा नरसता म ु ानल ेछे स नैन ् चोट देखरे मौन छन,् यी आखँा बो न स नैन ्

हजार आखँा : यी आखँामा / समुन पोखरेल // 39

39

थनुरे चाहना नरस भएँ यो द ु नया ँ साम ु ववश भएँ मरेो मौनताका धरे ै अथ छन ् यो ज दगीमा शायद ती भ स न ँ ए ै ए ै ए ै बाँ मनपराएँ र ी भ पसी ए ै न ै हराएँ म मा तनकुा धरे ै कारण छन ् यो ज दगीमा शायद ती बताउन स न ँ तनसैगँ रोएँ तनसैगँ हासँ तन ै आसँ ु समटेी मटुुको घाऊ टासँ यी आसँकुा आ न ै था छन ् यो ज दगीमा शायद फुकाउन स न ँ

हजार आखँा : यी आखँामा / समुन पोखरेल // 40

40

भा यल ेउसलाई लटुरे ल यो केही भ स कन ँ पराई भई हराइगई कह दे स कन ँ जानरे उसलाई गमुाएको हनै भा यल े लटुकेो अगँा न मलै ेनचाहकेो हनै भा य ैहो फुटकेो मनमा माया स ाली राख आऊ भ स कन ँ भा यल ेउसलाई लटुरे ल यो केही भ स कन ँ छातीमा मटु ुध केको हनै चोट हो लकुा'को आखँामा आसँ ुछ े का हनैन ्पीडा हो फुका'को चाहकेो थएँ जनु कुरा भ ही भ स कन ँ भा यल ेउसलाई लटुरे ल यो केही भ स कन ँ

हजार आखँा : यी आखँामा / समुन पोखरेल // 41

41

ईशारलै े ले खदेऊ कागज चा हदँनै मनका कुरा गन आवाज चा हदँनै हजो पराई आज नजीक भोली को हो को हो आ न ैमनको भर हु अ को के हो के हो मटुुको ढोका नउघारी माया ला दनै मनका कुरा गन आवाज चा हदँनै म ु ाइदेऊ क हलकेाह आखँा ज ु दा खरेी क हलकेाह लजाईदेऊ भटे हुदँा खरेी स ै चपु बसरे मा मन ता नदनै

मनका कुरा गन आवाज चा हदँनै

हजार आखँा : यी आखँामा / समुन पोखरेल // 42

42

त ो अधरलाई आज र ी भ मन ला या'छ चु मदेऊ मलाई एकप र ी ब मन ला या'छ काला लामा केश ती दउँस ै रात बो छन ् ती नशाल ु आखँा जहा ँ हछेन ् मात पो दछन ् बसाल ुती ओठमा यी ओठ रा मन ला या'छ चु मदेऊ मलाई एकप र ी ब मन ला या'छ लकेुको यो मनको सब ै बात भन ु ँ क ज ो रोम रोम तमीलाई न ै मात भन ु ँ क ज ो त ा अ -अ को मात पउन मन ला या छ चु मदेऊ मलाई एकप र ी ब मन ला या'छ

हजार आखँा : यी आखँामा / समुन पोखरेल // 43

43

मलै े सबथैोक भनथे, तमील े माया ठा न दयौ ती पणूताका आभाषलाई तमील ेछाया ठा न दयौ आसँ ु पोखाई अ लुी खसुीह ल े भरेथ न ु थयो वा हाँ ु ो दोधारमा परेथ ो अना द स झेको तमील े नया ँ ठा न दयौ

मलै े सबथैोक भनथ, तमील े माया ठा न दयौ नजीक टाढा थएन जहासँकैु न ै ो थयो मटुु भ एकनाशल े बाचँकेो ो ज े थयो यहा ँदे खन ुन ैके थयो तमील ेकाया ठा न दयौ मलै े सबथैोक भनथे, तमील े माया ठा न दयौ यहा ँर वहा ँके हो र यो स ृ सब ैएकै ठाउँ हरेक पलका अनभुवको दे खन मलै े कुन ै नाउँ यो दबु ध न ैहोस ्भ दछ,ु भय अभय ठा न दयौ मलै े सबथैोक भनथे तमील े माया ठा न दयौ

हजार आखँा : यी आखँामा / समुन पोखरेल // 44

44

धोका खाएर आखँाको सपनासगँ ै भ एँ खलेौना भएर मायाको भावनासगँ ै भ एँ अनरुागको फूल चमुी ए ोपनको काढँा मास बादल छायो वछोडको चोटको वषामा भज प ै ो भएर खशुीको यौवन सगँ ै भ एँ व ासको जग हाली आका ाको महल बनाएँ हरुी च ो स देहको घातह का भकू प आए ख डहर भएर रहरको जीवनसगँ ै भ एँ

हजार आखँा : यी आखँामा / समुन पोखरेल // 45

45

छोरो त ँ सब ै ज ो हनु ू म ज ो नहनु ू ससंारलाई फाडँरे हँ न ू बसरे न न ू कोमल मनल े यो ससंारमा आसँ ु न ै पाउँदछ फूलको म ु ान छल गरी यहा ँहरुी न ै ाउँदछ त ँ काडँा हनु ू त ँ भाला हनु ू नौनी त ँ नहनु ू कह फूल देख े कु चरे हडँन ू मायाल े नछनु ू ढटलाई आदर षठलाई ा यहाकँो रीत हो होइ छ प ू ज ेहुदँा खरेी ही हनु ुजीत हो त ँ साढँ े हनु ू त ँ गधा हनु ू मा छे त ँ नहनु ू अटरेी हनु ू त ँ मखू हनु ू ब ु लाई नछनु ू

हजार आखँा : यी आखँामा / समुन पोखरेल // 46

46

कहा ँप ु यौ भन ए माया तमी म ह आउँदछै ु खलेकेो हामील े ही ठाउँमा बसी गीत यो गाउँदछै ु स झना आउँछ ो पा ेखोला सलल बगकेो ढु ामा बसी तमी र मलै े कसम खाएको नभटेी कह तमीलाई अ म ह धाउँदछै ु खलेकेो हामील े ही ठाउँमा बसी यो गाउँदछै ु ो बाटो हडँदा खको आडमा लकेुझ गरेको

ज े र तमील े चमो दा खरेी दखुझे गरेको ही खले खलेी हासँरे ब यो घर छाउँदछै ु

खलेकेो हामील े ही ठाउँमा बसी गीत यो गाउँदछै ु

हजार आखँा : यी आखँामा / समुन पोखरेल // 47

47

बानी परेका ती आखँा त ा अझै प न झु खो छन ् कामना त ा खु न चाहरे अझै कन ल ु खो छन ्

झु का ह केो मात खाए ज ो चरुा मलरे गीत गाए ज ो

ब ु दछै ुसब ैआ हलाई, आज ती प न द ु खो छन ् बानी परेका ती आखँा तर अझै प न झु खो छन ्

कामकेा त ा ती अधरह स ोची मनका ती रहरह

ब ु दछै ुम लाजह लाई, आज ती सब ैफु खो छन ् बानी परेका ती आखँा तर अझै प न झु खो छन ्

हजार आखँा : यी आखँामा / समुन पोखरेल // 48

48

धत आकाश भ दा पर जाऔँ कत ै हडँ म पिछ पिछ आउनछे ु तमी अ घ हडँ त ो ला ग गन ुपन सब ैन ैम गन न ैछ ु वरोधका सागरह तमीसगँ ै तन न ै छ ु द ु नया ँ यो बगैनुील े वाधा गन स छ म बाधँी यसलाई आउनछे ु तमी अ घ हडँ ताराब ु े आकाशको घु टो लगाइ दउँला जनू टपी नधारमा टीका लगाइ दउँला आकाशग ा गलाभिर पोत े सहुाउन े छ म लई यसलाई आउनछे ु तमी अ घ हडँ

हजार आखँा : यी आखँामा / समुन पोखरेल // 49

49

ज े थयो मरेो सब ै ीत पानी भो' सब ै नाता बराना मरेो रगत पानी भो' बगकेो आखँाबाट आसँ ु थयो वा था ो बाचँकेो पल मलै ेजीवन थयो वा कथा ो मलाई ब य अतीतल ेमरेो वगत पानी भो' सब ै नाता बराना मरेो रगत पानी भो' त ृ णा हो मरेो यो, या कु ठत माया हो वरह हो यो मटुु, या साँ ै माया हो रहरह मिरगए मरेो आगत पानी भो' सब ै नाता बराना मरेो रगत पानी भो'

हजार आखँा : यी आखँामा / समुन पोखरेल // 50

50

बाधा सब ै स ाई नबाध बाँ चरहछे ु चतामा थ हरे आज म हाँ सरहछे ु अ लाई चोट दई बाँ े ो जीवन हनै ससंारलाई छोडी एक दन नजान ेकोही छैन द ु नयालाई पछा ड छोडी अगा ड ला गरहछे ु चता मा थ हरे आज म हाँ सरहछे ु तछँाड मछाड गन मा छे नदेखकेो हनै ूदँो मा छेल ेतर, अब मलाई भे न ेछैन

केवल दईु हातमा थ आराम गिररहछे ु चतामा थ हरे आज म हाँ सरहछे ु

हजार आखँा : यी आखँामा / समुन पोखरेल // 51

51

त ा कामनालाई बसको मात दन स छ ु जीवन भर नभ ु न े एक रात दन स छ ु यौवनको उ ालोमा रात लकुाइ दन स छ ु कह अ जान म ै कत ै दखुाइ दन स छ ु मरेो व ास नगन ू तमी चनाखो हनु ू समीपताका बाधाह फुकाई दन स छ ु आ नो बनाउँ ौ भन,े त ैभइ दन स छ ु मायाल े तमीलाई अ अ धोइ दन स छ ु मरेो भर नपन ू तमील े होस गन ू नछनु ु पन प न कत ै छोइ दनस छ ु त ो शरीरभिर नजर छिर दन स छ ु तमी टाढा सरे, म नजीक सिर दन स छ ु मरेा आखँा छे ू तमील े मलाई रो ू नगन ु पन प न केही गिर दन स छ ु

हजार आखँा : यी आखँामा / समुन पोखरेल // 52

52

सगँ ै बताउन ेयो रातलाई उ ालो पार न आज सधँ ैआसँलु ेभिर छ आखँा अनरुागल ेभर न आज म गीत द छ ु तमी धनू भर म ीत द छ ु तमी माया गर स झना मठो बनाइ दन ेय ो केही गर न आज म ओठ द छ ु तमी नधार देऊ म छाती द छ ु तमी शर देऊ सब ैअ -अ लाई एकअकाकोमा सार न आज

हजार आखँा : यी आखँामा / समुन पोखरेल // 53

53

एउटा गीत लखेरे मलै ेकैय कथा अ गर मन भ च लाएका सय था शा गर रहरह उ लरहन े ाना ताता यौवनभिर आगोज ै पो लरहन े थ ै था सरानभिर आधा रातमा ूिँझएर सब ैसपना ब द गर एउटा गीत लखेरे मलै ेकैय कथा अ गर जतातत ै पीरह को टाट ै टाटा यो मनभिर खोलाज ै ब गरहन े कथकैथा जीवनभिर मौन रहकेा भावना ख,ै कता कता गर एउटा गीत लखेरे मलै ेकैय कथा अ गर

बहेोसीमा क त क त आफलाई पइ दएँ दःुख सनुायो रातल े सब ै मलै े लइ दएँ के भ ुकसलाई भ ,ु कहा ँवदेना फुकाउन?ु नमम यी पलह लाई कन स ु े रा सनुाउन?ु पाइला पाइला भे टनलेाई हासँो न ै दइ दएँ बहेोसीमा क त क त आफलाई पइ दएँ बिुझन भ दछन ्सब,ै चोट बिुझन ेकहा ँहु छ एउटाल े बाचँकेो कथा अकलाई नया ँ हु छ ज े ज े भे ाएँ या ामा तनकैो माला उ न दएँ बहेोसीमा क त क त आफलाई पइ दएँ

हजार आखँा : यी आखँामा / समुन पोखरेल // 55

55

रो पुदा बादल हनै रो छ ु त ै केश घामल े ाद ै पो ो भन ेखो छ ु त ै केश फँ जइँरह छन ् यताउता आकार फेिरफेिर ववाद गछन ् मा छेह पािर डाडँा हरेी कोही भ छन ्कु हरो हो, कोही कालो बादल कसलै े सोध े मलाई, भ छ ु त ै केश रात झन ै ब द ै थयो, नदे खन े टाढा हँ न ु पन धरे ै थयो, प ु मा थ डाडँा अ सब ै हँ द ै थए नदाएँछ ु म च रातलाई प न आजकल दे छ ु त ै केश

हजार आखँा : यी आखँामा / समुन पोखरेल // 56

56

होस खो ेम ु ान त ो अधरका मादक ाला न पई स न ँ था ब यो ान ै जाला गलुाफका को पला हनु ् क यो परतीको र हो ससंार न ै समटेकेो यो क ो अनौठो अ हो ओठ त ो बइेमानी ो हो, या उ ो यो बलेा न पई स न ँ था ब यो ान ै जाला अनरुागल े बनायौ दवै, या बनायौ मातल े आिरस ला छ यी ओठ कत ैछोयौ क तमील ेहातल े यी अधर त मरेा पो हनु ्, यी हनु मरेा मधशुाला न पई स न ँ था ब यो ान ै जाला

हजार आखँा : यी आखँामा / समुन पोखरेल // 57

57

त ीरमा तमीलाई छा मन ला यो तमीलाई आफू भ ै खा मनला यो हिेररहू ँ ज ो ला े क त रा ो च नलजाई हिेर द ौ मरेा आखँा भ नशाल ु हरेाइ पई मा मनला यो परतीको रो बोलाई ता मनला यो मलै े तमी आउ ले न प ै स कन ँ म ु ाएको त ीर हरेी ख ै स कन ँ तमीलाई अगँालरे र मनला यो त ीरबाट ै झकेर चु मनला यो

हजार आखँा : यी आखँामा / समुन पोखरेल // 58

58

स ा लन त खो छ,ु चार ै पहर चक छ ु के भो य ो मलाई, भई ख डहर भ छ ु उ ालो ाउन स नै आसँकुो तातो छवुाइल े यो मन झन ै बथो छ भ ाह को वाइल े चसा- चसा रातसगँ ै ीतको रहर ूझँ छ ु ओस लागकेा बहानझ मायाको पहार पख छ ु चहर ्याउँछ नशा भ , आ न ैरगतको बगाइल े मलाई न ै पो छ मरेो न ासको बहाइल े आगोज ो जीवनको भएर मझधार ब दछ ु जीवनका के पल म ृ कुो स ार टे छ ु

हजार आखँा : यी आखँामा / समुन पोखरेल // 59

59

हरघडी उमरे मा अ लरहछे ज दगी त मनैज ो प लरहछे हाँ खो ै सधँभैिर ज न ु मा छ बाँ ा भ द ै दन दन ै ब न ु मा छ शखाझ यताउता ह रहछे ज दगी त मनैज ो प लरहछे स ै छोडँू भन े प न जमी अ दछ

बाली रहू ँ भ दा प न भ ब दछ म ृ ु ब के पल स लरहछे ज दगी त मनैज ो प लरहछे

हजार आखँा : यी आखँामा / समुन पोखरेल // 60

60

न रुीको व ासघातमा जउन प न गा ो गा ो उससैगँकै वाचा स झ पउन प न गा ो गा ो उसकै याद आउन ेमनका थाह गनू ँभ दा बदनाम उसकै हनु े डर आ नो कथा भ दा तर सधँ ैयी ओठ मरेा सउन प न गा ो गा ो उससैगँकै वाचा स झ पउन प न गा ो गा ो नज ु े हनैन ् आखँाह अ आखँाह सगँ मायाल ु बास खो ै नजीक नजीक आ'कासगँ उसकै घात स झ माया लाउन प न गा ो गा ो उससैगँकै वाचा स झ पउन प न गा ो गा ो आखँा च ल े साम ु आउँछन ् बगैनुीकै च ह आखँा खो ा कोठाभिर उसकै झुटा प ह सपनामा उही आउँछे नदाउन प न गा ो गा ो उससैगँ कै बाचा स झ पउन प न गा ो गा ो

हजार आखँा : यी आखँामा / समुन पोखरेल // 61

61

मा तएर केके भन, र एर केके बोल नसो ू तमील े यो, मलै े सब ै स बोल क हल े जीवन थ ठानी, मनपुछ प न भन क हल े म ृ ु डर मानी बाँ पुछ प न भन तर जीवन म ृ ु दबु ै मा नसका ववशता हनु ् क हल ेदबु ैइ ाज ा, क हल ेदबु ैस झौता हनु ् कताकता तमीलाई मलै े नजीक पाएज ो क हल ेकाह म आफबाट प न टाढा भएज ो के हो के हो ज दगी यो नबिुझन ेकथा त हो ज त रोए ज त भन े प न उही था त हो