Giovanni Molino's Dittionario Della Lingua Italiana, Turchesca (1641) - by Ewa Siemieniec-Gołaś

7/29/2019 Giovanni Molino's Dittionario Della Lingua Italiana, Turchesca (1641) - by EwaSiemieniec-Goa

1/22

sudia Liuiica Uiviai Iallica Cacvii127 2010

eWA sIeMIenIeC-goAkaw

on soMe tUrkIsh AUxILIAry Verbs IngIoVAnnI MoLInos Dttonaro Della lngua

talana, turchesca (1641)

Keywords: Ottoman urkish, auxiliary verbs in urkish

Aac

Some urkish verbs, besides their basic unction, have an auxiliary unction, ormingcompound verbs with nominal orms. Tis unction is known not only in modern

urkish but also in Ottoman-urkish. Te purpose o this paper is to present the verbsetmek, olmak, eylemek, klmak as examples o this unction.

Te lexical material excerpted rom Giovanni Molinos seventeenth-century Italian-

urkish Dictionary constitutes the basis or the analysis. When analysing the materialwe can ascertain that in Ottoman-urkish the verb etmek especially was requentlyinvolved in the process o orming compound verbs, olmak rather less so, with eylemekand klmak rarely perorming this unction. Indeed, the verbs etmek and olmak canstill be observed to perorm this unction in modern urkish, however, not on the same

scale as in Ottoman-urkish.

urkish, like other languages, has auxiliary verbs. However, it is hard to give a pre-cise list o urkish auxiliary verbs since opinion among scholars is not consistent.According to Gencan (1971: 268) there are only our verbs in the urkish language

that unction as auxiliary verbs:

Ad soylu szcklere i, devim, olu, kl ve yarg anlam katan ve asl grevi bu olanszcklere yardmc eylem denir. Yardmc eylemlerin balcalar unlardr: etmek,eylemek, olmak, klmak

Jagiellonian University Press

E.Maczak-Wohlfeld & WUJ


2/22

58 eWA sIeMIenIeCgoA

Lewis (1975:154156) indicates thatyapmak and buyurmak are also examples othis auxiliary unction. As or the verb buyurmak he makes the ollowing comment:buyurmak properly means to order and was used in courtly speech as a substituteor other verbs including etmek and eylemek.

From a slightly dierent perspective, the authors o a recently published urkish

grammar wrote:

An auxiliary verb cannot stand on its own and occurs with another verb or nominal.

Tere are three types o auxiliary verb in urkish:(i) Bound auxiliaries: Tese are the suxes -(y)Abil-, -(y)Iver-, -(y)Ayaz, -(y)Adur,

-(y)Akal.(ii) Free auxiliaries: Tese are verbs such as: ol- (which is also one o the orms o

the copula), et-, gel-, dur-, kal-, d-, bulun-, eyle- and buyur-.(iii) i- / -(y)-: Tese are also orms o the copula (Gksel, Kerslake: 2005: 156).

It is hard not to disagree with this section o the authors rather inexact standpoint,

ormulated in the rst sentence quoted. Indeed, it would seem this statement re-

ers more to sub-sections (i) and (iii), but not to those verbs called by the authors

ree auxiliaries, since the verbs indicated in sub-section (ii) unction as individual

verbs and have their own meaning, e.g.: et- to do;gel- to come; dur- to stand-, etc.At the same time, however, they do unction as auxiliary verbs.

Majda (2001: 85) in his book concerning the urkish language comments briefy on

the issue o compound verbs, dividing them into two groups: analytical and syntactic.As examples o urkish auxiliary verbs he enumerates: olmak to be, etmek to do,bulunmak to be in, klmak to do. He also mentions that there are many other verbsin urkish that unction as auxiliary verbs, orming numerous phrases and idioms,e.g. almak, amak, bulmak, ekmek, durmak, gelmek, kalmak, vermek , and others.

Stachowski (2007: 377381) in his recently published grammar book lists selected

auxiliary verbs (durmak, gelmek, gitmek, grmek, kalmak, vermek, yazmak), withnumerous examples o their use. As or the verbs etmek and olmak, he mentions

them when describing the orms and voice o verbs (Stachowski 2007: 246).

Auxiliary verbs were also used in Ottoman-urkish. One can nd an abundanceo urkish verbal material in the seventeenth-century Italian-urkish Dictionary by

Giovanni Molino.1 Molinos work includes not only verbs with their basic meaningbut also some verbs that perorm an auxiliary unction.

When studying the lexical material rom Molinos Dictionary one can notice thatthe verbs most commonly unctioning in an auxiliary role are the verbs: etmek to doand olmak to be. Tey appear in numerous phrases and idioms. Despite the act thatthe verbs klmak to doand eylemek to do were very requent in the Ottoman-urkishlanguage, in Molinos Dictionary they both only appear very inrequently. Te verb

buyurmak to order to be done, to decree is also mentioned in the analysed material

1 Giovanni Molino was a seventeenth-century interpreter o the urkish language and author oDittionario della lingua Italiana, Turchesca published in Rome in 1641. For more on the authorand his work see also: Adamovi (1974: 3767), wicicka (1985/86: 329342), an (1989),Siemieniec-Goa (2005).




3/22

o m tui auilia v i givai Mli Diii 59

only once. However, in this analysis we do not take this verb into consideration because

in Molinos Dictionary not even its basic verbal meaning is included, only its nominalmeaning, c.: buyurmak (buiurmak) statuto, ordinatione (430).

Tereore, the present analysis is ocused mainly upon the verbs etmek and olmak intheir auxiliary role within compound verbs, and in some cases also within longer phrases

and idioms. We also present some phrases with the verbs klmak and eylemek, however,the latter appears only once in Molinos Dictionary, with the ormer mentioned twice.

etmek(etmek) are (142);adavet etmek (adauet etmek) abominare (5); adavet etmek (adauet etmek) odiare,

portar odio (278) c.: adavethostility, hatred;adet etmek (adet etmek) vsare (488) c.: adetcustom, practice, usage;

a etmek (a etmek) perdonare (299) c.: aetmek 1. to orgive. 2. to excuse. 3. topardon;aoroz etmek (aoros etmek) scommunicare (386) c.: aoros, aoroz etmek to ex-

communicate;ar gn etmek (aghir ghiun etmek) solnizzare (409) c.: kutlamak, bayram

yapmak to celebrate;ah etmek (ah etmek) sospirare (414) c.: ah etmek to sigh;ahri etmek (achri etmek) cessare, nire (87); ahir etmek (achr, etmek) compire,

nire (99); ahrin etmek (achrin etmek) nire (148); ahrin eda etmek (achrin eda

etmek) terminare, nire (453) c.: ahir olmak to come to an end, to nish;alay etmek (alai etmek) resegnare (342) c.: alay etmek to make un, to ridicule;al veri etmek (alisc verisc etmek) tracare, mercantare (462); al veri etmek

(alisc verisc etmek) trattare, negotiare, maneggiare (465) c.: alveri etmekto do business, to trac;

amma etmek (amma etmek) acciecare (7) contemporary sources do not registersuch a compound verb.

arz etmek (arsz etmek) anuisare (64); arz etmek (arsz etmek) signicare (404)

c.: arzpresentation, demonstration, showing;

arzu etmek (arsu etmek) bramare, desiderare (73); arz[u] etmek (arsz etmek) sup-plicare, dimandar in gratia (443) c.: arzu etmek to wish, to want, to desire;

ayan etmek (aian etmek) illustrare (190); ayan etmek (aian etmek) maniestare

(243); ayan etmek (aian etmek) palesare (289); ayan etmek (aian etmek) reuelare(343); ayan etmek (aian etmek) suelare, scoprire (440); ayan ekere etmek (aianesc-kiere etmek) publicare, palesare (327); szini ayan etmek (sosini aian etmek)spremere (425) c.: ayan plain, clear, maniest, evident;

aydnluk etmek (aidinluk etmek) schiarire, ar chiaro (382) c.: aydnlk 1. lumi-nous, bright; 2. clear, brilliant;

ayb etmek (aib etmek) disonestare (123) c.: ayp shame, disgrace; shameul,disgraceul;

azad etmek (aszad etmek) assoluere, liberare (62); azad etmek (aszad etmek) li-

berare, mettere in liberta (233); azad etmek (aszad etmek) soluere, liberare

(410) c.: azad etmek to ree, to liberate;




4/22


batal etmek (batal etmek) suspendere (443) c.: battal etmek to cancel ocially(document);

bazranlk etmek (basirghianlik etmek) tracare, mercantare (462) c.: only:

bazargan merchant;bend etmek (bend etmek) legare (230) c.: bend etmek to bind, asten, attach

to onesel;berbad etmek (berbad etmek) annullare (52) c.: berbad etmek to spoil, to ruin;betdua etmek (betduua etmek) maledire (241) c.: beddua etmek to curse;beyan etmek (beian etmek) dechiare (114); beyan etmek (beian etmek) esplicare

(136); beyan etmek (beian etmek) illustrare (190) c.: beyan etmek to express,declare, announce;

beylik etmek: zulm ile beylik etmek (szulumilhe beiligh etmek) tiranniggiare, do-

minare per orza (456) c.: beylik rank o a ruler; principality; region ruledover by a ruler;bhden etmek (bohden etmek) calumniare, vero incolcolpare (77) c.: bhtan

etmek to accuse alsely, to calumniate;biretmek (biretmek) vnire (485) c.: birone; equal; once; alone;birlik etmek (birlik etmek) concardare (100) c.: birlik unity, oneness; accord;

caa etmek (giaa etmek) aigere (24); cae etmek (giae etmek) molestare (259);

caa etmek (giaa etmek) persecutione (301);gendisine caa etmek (ghiendisine

giaa etmek) struggersi (438) c.: cea etmek to infict pain, to torment;cazlk etmek (giasilik etmek) atturare (143); cazluk etmek (giasiluk etmek) stregare(435) c.: only: cad | cadu witch, wizard; vampire;

cem etmek (gem etmek) accumulare, amassare (13); cem etmek (giem etmek) som-mare (411); nokray cem etmek (nokrai gem etmek) radunar dinari (335) c.:only: cem collection, mass, group;

cemiyet etmek: halk cemiyet etmek (halki gemijet etmek) radunare il populo (335) c.: cemiyet1. society, association. 2. gathering, assembly;

cevr etmek (gieur etmek) accorare dare aanno (10) c.: cevr etmek to torment,

torture;

a etmek (ciagh etmek) diuolgare (126) perhaps see av2etmek;av etmek (ciau etmek) promulgare (322); av etmek (ciau etmek) publicare, diuol-

gare (327) c.: av1.prov. ame. 2. arch. news;

datl etmek (datli etmek) addolcirsi (171); datl etmek (datli, etmek) adolcire (19);datl etmek (datli etmek) indolcire (206); ok datl etmek (ciokdatli etmek) adol-cire molto (19) c.: tatl sweet;

dava etmek (daua etmek) litigare (235) c.: dava etmek arch. to claim, demand;davet etmek (dauet etmek) inuitare (221); cinleri davet etmek (ginleri dauet etmek)

sconguirare (386); eke [? = iki] davet etmek, ekine [? = ikine] davet etmek

2 Te phonetic change can be possible as in d- = dv- to beat.




5/22


(esc-kine dauet etmek) inuitare, ar brindisi (221); erayete davet etmek (sc-eraietedauet etmek) citare, chiamare ragione (93) c.: davet etmek to invite;

degirmi etmek (deghirmi etmek) ritondare (358); degirmi etmek (deghirmi etmek)rotondare (364) c.: deirmilemek 1. to make circular. 2. to make square;

derine etmek (derineg etmek) congregare, are adunza (22) perhaps compare todergemek to gather;

devr etmek (deur etmek) mouimento, circolare (264), devretmek (deuretmek) moto(264); c.: devretmek 1. to turn over, to transer. 2. to revolve, to circulate;

dilek etmek (dilegh etmek) intercedere (218) c.: dilek etmek arch. to wish (or),

to ask (or);dua etmek (doua etmek) benedire (70) c.: dua etmek to pray;duhul etmek (duhul etmek) intrare (219) c.: duhulentering, entrance;

dgn etmek (dughiun etmek) ar nozze (274) c.: dn wedding east;dmdz etmek (dumdus etmek) spianare, appianare (421) c.: dmdzquitesmooth, quite level; absolutely straight;

dz etmek (dus etmek) spianare (421) c.: dzsmooth, fat; straight;

eda etmek (eda etmek) adempire (18); eda etmek (eda, etmek) compire, nire (99);eda etmek (eda etmek) sodisare, contentare (408); eda etmek: hizmeti eda etmek(hismeti eda etmek) adpire otio (18) c.: eda etmek law to pay (a debt);

to perorm (a duty);

ehliberat etmek (ehliberat etmek) priuilegiare (319) c.: ehilqualied, ecient +beratpatent, warrant, title o privilege;eksiklik etmek (eghsiklik etmek) comettere vn allo (98) c.: eksiklik 1. deciency,

deectiveness. 2. absence, lack;eset etmek (eset etmek) riuerire (359, 360) contemporary sources do not conrm

such a compound verb or even its nominal element;ekara etmek (esc-kiaraetmek) vulgare, palesare (490) c.: ekerevariant oaikar

maniest, evident, clear, open;evelki kibi etmek (euelki kibi etmek) tornare are come prima (460) c.: etmek to do;

evlad etmek (eulad etmek) rigliare, ar glioli di mono (347) c.: evlad | evlatchild;son; c.: also evlad edinmek 1. to adopt a child. 2. to become a parent;

eylik etmek (eylik etmek) benare (71); eylik etmek (eilik etmek) giouare (164) c.:iyilik etmek to do a kindness;

eyvazn etmek (eiuasin etmek) render la pariglia (292); eyvazn etmek (eiuasin etmek)remunerare (341); eyvazn etmek (eiuasin etmek) ricompensare (346); eyvaznetmek (eiuasin etmek) rimunerare (350) contemporary source do not conrmsuch a compound verb;

arakat etmek: iten arakat etmek (isc-den arakatetmek) abbandonare impresa (3);gendi vicdinden arakat etmek (ghendi vgiudinden arakat etmek) abbandonarela vita (3);gnahden arakat etmek (ghiunehden arakat etmek) ritirarsi da pec-cati (358); zamparalkden arakat etmek (szamparalikden arakat etmek) ritirarsidal putanesimo (358) c.:era etmek law to cede, to withdraw (rom);




6/22


ark etmek (ark etmek) scernere, discernere (380) c.:ark etmek 1. to dierenti-ate. 2. to make a dierence;

ayda etmek (aida etmek) acquistare, guadagnare (16);ayda etmek (aida etmek)guadagnare (172);ayda etmek (aida etmek) riportare vtile (353) c.:aydaprot; use; advantage;

esad etmek (esad etmek) corrompere, guastare (108) c.:esat etmek obs. to plotmischie;

eth etmek (et etmek) domare (127);eth etmek (et etmek) espugnare (136);ethetmek (et etmek) soggiogare (409) c.:ethetmek to conquer;

frar etmek (rar etmek) uga, uggire (151);frar etmek (rar etmek) scampare,

uggire (378);frar etmek (rar etmek) scappare, uggire (379); tekrardan fraretmek (tekrarden rar etmek) reugire (348) c.:frar etmek to run away, to fee,

to take fight;fraz etmek (rgas etmek) proclamare (320);fraz etmek (rghas etmek) strillare(437) contemporary sources do not conrm such a verb;

fkir etmek (kir etmek) imaginarsi (191);fkr etmek (kr etmek) pensare (298);fkretmek (kr etmek) speculare, contemplare (418) c.:fkretmek to think over;

ftnelik etmek (tnelik etmek) machinare qualche ingno (239) c.:ftnelik in-

trigue, mischie ;

gebe etmek (ghiebe etmek) ingrauidare (213) c.:gebe etmek to get with child;

to impregnate;gemicilik etmek (ghiemigilih etmek) nauigare (268);yine gemicilk etmek (ieneghiemigiluk etmek) rinauigare (350) c.:gemicilik 1. seamanship. 2. naviga-tion; seaaring;

lauzluk [= klavuzluk] etmek (ghlaghus luk etmek) guidare (173) c.: klavuzluketmek to act as a guide, pilot, go-between;

giri etmek (ghiri etmek) conscare (101) c.:giria taking, seizure, capture;glge etmek (ghiolge etmak) adumbrare (22) c.:glge etmek to shade, to cast

a shadow;

gulgule etmek (gulgule etmek) mormorare (262) c.:gulgule = gulgul clamor,vocierous cry; chirping o birds; noise made by liquor poured rom a bottle;

gnah etmek (ghiunah etmek) peccare, allire (296) c.:gnah etmek = gnahilemek to commit a sin;

hadm etmek (chadim etmek) castrare, tagliare i testicoli (83) c.: hadm etmek

to castrate;halis etmek (chalis etmek) renare (340) c.: halis pure, unmixed; genuine;hapis etmek (haps etmek) imprigionare (197) c.: hapsetmek to imprison, conne,

cast into prison;har etmek (chargz etmek) spendere (419), ziyade har etmek (sziiadhe chargz etmek)

spendere smisuramente (420) c.: harexpenditure, outlay, expenses, debit;hasl etmek (hasil etmek) generare (160) c.: hasl etmek 1. to produce, 2. to ac-

quire, to gain;




7/22


hazr etmek (haszir etmek) apparecchiare (53); konuklu hazretmek (konuklughihaszir etmek) apparecchiare il conuito (54); donanmay hazr etmek (donan-mai haszir etmek) apparecchiare armata (53); ziyaeti hazr etmek (szyaeti

haszir etmek), apparecchiare il conuito (54) c.: hazr etmek to prepare,

to get ready;hazm etmek (hasm etmek) maltire, digerire (242); hazm etmek (hasm etmek) padire,

digerire (288); hazm etmek (hasm etmek) smaltire, padire (406) c.: hazmet-mek to digest;

hekeyat etmek (hekeiat etmek) narrare (267); hekayat etmek (hekiaiat etmek) rac-contare (335) c.: hikaye etmek to tell, narrate;

hekimlik etmek (hekimligh etmek) medicare (250) c.: hekimlik 1. proession oa doctor. 2. medical science, medicine;

helee etmek (helesc-e etmek) ruzzare, scherzare (366) contemporary sourcesneither conrm the verb nor its nominal component;hereket etmek (herekiet etmek) mouere (264); hereket etmek (herekiet etmek)

mouere (265); ileri hereket etmek (ileri hereket etmek) precedere, andar iuan-ti (314) c.: hareketetmek 1. to move, stir, act. 2. to act, to behave. 3. to set

out, start;hyanet etmek (chijanet etmek) insidiare (216) c.: hyanettreachery, ingratitude,

perdy; treason;hicab etmek (hegiabetmek) rispettare (356) c.: hicap 1. shame, bashulness;

modesty. 2. a veiling, covering; screen, curtainhi etmek (hecz etmek) annulare (52), hi etmek (hecz etmek) soluere, disare(410) c.: hinothing;

hise etmek (hese etmek) diuidere, spartire (126); hise etmek (hese etmek) partire,diuidere (293); hise etmek (hese etmek) spartire, diuidere (417) c.: hisse share,allotted portion; part;

hizmet etmek (hismet etmek) seruire (399) c.: hizmet etmek to serve, to renderservice;

ho etmek: hatr ho etmek (chatri hosc etmek) conttare, piacere (105); hatrn

hoetmek (chatrini chosc-etmek) sodisare, contentare (408) c.: ho pleas-ant, pleasing, nice;

hoamet etmek (chosc-amed, etmek) adulare (21); hoamet etmek (chosc-amed

etmek) losingare (236) c.: hoameda welcominghkm etmek (hokum etmek) comandare (98); hkm etmek (hokium etmek)

deliberare (114); hkm etmek (hochm etmek) reggere, gouernare (340); hkmetmek (hokum etmek) sententiare, determinare (396); hkm etmek (hokum

etmek) statuire, deliberare (430); lmege hkm etmek (olmeghe hokum etmek)sententiato morte (396) c.: hkmetmek to rule; to judge;

hurdaha etmek (chur da chasc etmek) rgere, rpere (154) c.: hurdu ha crushed,broken to pieces;

slah etmek (islah etmek) emendare, correggere (133) c.: slah etmek to ameliorate,to better, to correct; to improve;




8/22


ibadet etmek (ibadet etmek) orare, pregare (283) c.: ibadetworship, prayers, piety;act o worship, divine service;

iira etmek (ira etmek) calumniare, vero incolcolpare (77) c.: iira etmek

to calumniate, to slander;ihmal etmek (ehmal etmek) scordarsi (387); ihmal etmek (ehmal etmek) trascorrere

(464) c.: ihmal etmek to neglect; to act negligently; to be careless;ihtar etmek (iktiar etmek) credere (110) c.: ihtar etmek to warn, to remind; to call

attention to;ikrar etmek (ikrar etmek) conessare (101); ikrar etmek (ikrar etmek) promettere

(322) c.: ikrar etmek to coness, to acknowledge;iktikat etmek (iktikat etmek) credere (110) c.: itikade etmek to believe in;inkar etmek (inkiar etmek) negare (268) c.: inkar etmek to deny, to reuse;

ilacn etmek (ilagin etmek) rimediare, prouedere (349); ilacn etmek (ilagin etmek)riparare, cio rimediare (352) c.: ila etmek arch. to treat medically; to nda cure;

ilaka etmek (illaka etmek) hauer da are con alcuno (174); ilaka etmek (ilaka etmek)ingerire (211) modern sources do not register such a verb or even its nominalelement.

ilka etmek (ilka etmek) suadere, persuadere (438) c.: ikna etmek to persuade;imdad etmek (imdad etmek) soccorrere (408) c.: imdad etmek to come to the

rescue; to help, to assist;

inkar etmek (inkiar etmek) renegare (341) c.: inkar etmek to deny, to reute,to repudiate;intiak etmek (intiak etmek) accordare insieme (11) c.: intbak etmek to adjust

onesel; to conorm (to);irca etmek (irgia etmek) intercedere (218) c.: rica etmek to request;irenk etmek (irengh etmek) gabbare, ingannare (158) c.: reng etmek arch. to play

a trick;irsal etmek (irsal etmek) mandare (242) c.: irsal etmek to send, to dispatch;ispat etmek: tekrarden ispat etmek (tekrarden ispat etmek) riprouare (354) c.: ispat

etmek to prove, to conrm, to arm;istira etmek (istira etmek) gomito, cio vomito (168); istira etmek (istira etmek)

riuomitare (360) c.: istiraetmek to vomit;iaret etmek (isc-aret etmek) notare (272);gziyle iaret etmek (ghiosijle isc-aret

etmek) accennare con gocchi (7) c.: iaret etmek 1. to make a sign. 2. to makea mark;

igence [= ikence] etmek (isghenge etmek) fagellare (149) c.: ikence etmek to tor-ture, torment;

kabab etmek (kiabab etmek) arrostire (60); kabab etmek (kiabab etmek) rostire(364) c.: kebap etmek = kebap yapmak to roast, to broil;

kabul etmek (kabuletmek) accettare, ricenere (8); kabul etmek (kabu etmek) ac-cettare, cio approuare (8); kabul etmek (kabul etmek) essandire (136); kabuletmek (kabul etmek) ricenere (345); dostlue kabul etmek (dostlughe kabuletmek)




9/22


accettare per amico (8); humayate kabul etmek (humaiate kabuletmek) accettarenella protettione (8); k()say kabul etmek (ksai kabul etmek) accettare il partito(80); miras kabul etmek (merasi kabul etmek) accettare eredita (8); sadet ile

kabul etmek (sadetilhe kabuletmek) accettare, cio approuare (8) c.: kabul

etmek to accept, to agree;kaht etmek: ehiri kaht etmek (sce-hiri kaht etmek) aamare citt (23) c.: kaht

amine, drought; penury;kal etmek (kal etmek) renare (340) c.: kala smelting, a rening (o metals),

cupellation;kalb etmek (kalb etmek) alsare, alsicare (140) c.: kalbetmek 1. to change.

2. to invert, reverse, transpose;kan etmek (kan etmek) amazzare (40); kan etmek (kan etmek) homicidio (175);

kanetmek (kan etmek) occidere (277) c.: kan etmek arch. to kill;kanun etmek (kanun etmek) instituire (217) c.: kanun law, statute, code, rule, act;karanluk etmek (karanluk etmek) inoscare, obscurare (210); karanluk etmek (karan-

luk etmek) ouscare, oscurare (279); karanlk etmek (charanlik etmek) oscurare(285); karanlk etmek (karanlik etmek) scurare, oscurare (390) c.: karanlik

etmek to cause darkness, to render dark or obscure, to darken;karaaluk etmek (karghasc-aluk etmek) racassare (153) c.: kargaalk conu-

sion, conused cries; dispute, quarrel;krlemesi etmek (kiarlemesi etmek) dissegnare (124) contemporary sources do

not record such a orm;katl etmek (katl etmek) tagliar la testa (444) c.: katetmek to cut, to cut o orthrough; to clip; to interrupt;

kava etmek (chaugha etmek) rissare (356); kava etmek (kaughe etmek) tumultuare(469); kavaymen (?) etmek (kaugaimen etmek) achetare il rumore (8); buak

kavgas etmek (buciak kaughasi etmek) accortelare, cio are alle cortellate (11) c.: kavga etmek to quarrel, to ght;

kavi etmek (kaui etmek) stabilire, ermare (428) c.: kavi strong, solid, robust;kazilik etmek (kasilik etmek) giudicare (165) c.: kazi = kad Moslem judge;

kesindi etmek (kiesindi etmek) motteggiare, burlare (264); kesindi etmek (kiesindietmek) scherzare, motteggiare (381) c.: only: kesintiye almak slangto makeun o someone secretly;

kin etmek (kien etmek) sdegnarsi (390) c.: kin malice, grudge, hatred;kr etmek (kior etmek) acciecare (7); kretmek (kioretmek) ciecare, acciecare (90)

c.: krblind;kurban etmek (kurban etmek) sacricare, ar sacritio (368) c.: kurban etmek

to sacrice;

lakrd etmek (lakrdi etmek) discorrere (122); lakrd etmek (lakrdi etmek) par-lamento, ragionamento (292); lakrd etmek (lakrdi etmek) ragionare (336)

c.: lakrd etmek to talk, to gossip;latie etmek (latie etmek) motteggiare, burlare (264); latie etmek (latie etmek)

schernire; schernire per burla (381) c.: latie etmek to joke;




10/22


mahzer etmek (mahser etmek) processare (320) c.: mahzar1. place where one ispresent. 2. judicial report or decree;

mamur etmek (mamur etmek) orticare (153) c.: mamurfourishing, prosper-ous; cultivated, inhabited;

maskaralk etmek (maskaralik etmek) bessare, schernire (70); maskaralk etmek

(maskaralik etmek) buoneggiere, are il buone (74); maskaralk etmek

(maskaralik etmek) sbeare (374); maskuraluk etmek (maskuraluk etmek)schernire (381) c.: maskaralketmek to act the ool; to be unny;

maslahat etmek: karye maslahatetmek (karije maslahat etmek) negotiare vna donna(269) c.: maslahatbusiness, aair;

matrakclk etmek (matrakgilik etmek) schermire, scrimere (381) no records o

such a verb or its nominal component in contemporary sources;

mazul etmek (masul etmek) deponere, metter giu (115); mazul etmek (masul etmek)desmettere (116); mazul etmek (masuletmek) diporre, cio metter giu (120);mazul etmek (masuletmek) priuare (319) c.: mazuldismissed (rom a post),out o oce;

mehraba etmek (mehraba etmek) toccar la mano (457) contemporary sources donot register such a compound verb;

mekru etmek (mekru etmek) contaminare (105) c.: mekruh abominable, dis-

gusting;meramet etmek (meramet etmek) accmodare, acconciare (9);meramet etmek (meramet

etmek) accciare, riere (10); meramet etmek (meramet etmek) racconciare (334);meramet etmek (meramet etmek) rapezzare (338); meramet etmek (meramet etmek)riparare, riare (352); meramet etmek (meramet etmek) ristanrare (357);yeyden[=yeniden] meramet etmek (eiden meramet etmek) riconciare (346) c.: merametetmek to repair temporarily, to patch up;

met etmek (met etmek) celebrare, magnicare (86); met etmek (met etmek) laudare,lodare (228) c.: meth etmek to praise;

mevlut etmek (meulut etmek) celebrar, cio ar esta (86) c.: mevludthe prophetMuhammads birthday;

minnet etmek (minnet etmek) ringratiare (351); minnet etmek (minnet etmek) sup-plicare, dimandar in gratia (443) c.: minnet etmek to put onesel under an

obligation to sb; to ask a avour;mukarer etmek (mukarer etmek) aermare (23); mukarer etmek (mukarer etmek)

conermare, stabilire (101) c.: mukarrer1. decided, certain, sure. 2. estab-lished, xed;

mbaeret etmek (mubasc-eret etmek) cominciare (97); mbaeret etmek (mubasceretetmek) incominciare, principiare (203); mbaeret etmek (mubasc-eret etmek)ordine, cio cominciare (284); mbaeret etmek (mubasc-eret etmek) principiare

(318); tekrarden mbaeret etmek (tekr arden mubasceret etmek) ricominciare(346) c.: mbaereta beginning;

mcadele etmek (mugiadele etmek) questionare, contendere (333); mcadele etmek(mugiadele etmek) rissare (356) c.: mcadele etmek to ght;

msevede etmek (museuede etmek) abbozzare (4) c.: msvedde rough copy, dra;




11/22


nak etmek (naksc etmek) miniare (256); nak etmek (nakisc etmek) recamare

(339) c.: nak 1. embroidery. 2. design;nalet etmek (nalet etmek) scommunicare (386) c.: nalet colloq. same as lanet

etmek to curse;nebedir etmek: nam nebedir etmek (nami nebedir etmek) suanirs i soliti honori

(439) no conrmation o such a verb in contemporary sources;nebilik etmek (nebilik etmek) proetizare (321) the verb is not conrmed in con-

temporary sources;netice etmek (netige etmek) ristringere (357) c.: netice consequence, result, eect;nida etmek (nida etmek) bandire (67); nida etmek (nida etmek) grida, cio bando

(171) c.: nida etmek to shout, proclaim;nikh etmek (nikiah etmek) sposare (425) c.: nikah etmek to become engaged;

to marry;nian etmek (nsc-an etmek) notare (272); nian etmek (nise-an etmek) segnare(393) c.: nian sign, mark, indication;

paarz etmek (paciaris etmek) disturbare (126);paarz etmek (paciaris etmek) im-pedire (195);paarz etmek (paciaris etmek) ostare, impedire (286) c.:paarzcrosswise; intricate;

padiahlk etmek (padisc-ahlik etmek) regnare (340) c.:padiahlk 1. sovereignty.2. empire, kingdom, realm;

pak etmek (pak etmek) santicare (372) c.:pak clean, pure, holy;para para etmek (para para etmek) stracciare, rompere in pezzi (433) c.:parala-mak to break into pieces;

pay etmek (pai etmek) diuidere, spartire (126);pay etmek (pai etmek) spartire,

diuidere (417) c.:pay etmek to share, to go shares; to divide;pek etmek (pek etmek) indurare, indurire (207) c.:pek hard, rm; strong;perdah etmek (perdah etmek) lisciare, polire (235);perda etmek (perda etmek)

pulire (328); sakal perdah etmek (sakeli perdah etmek) tondare la barba (458) c.:perdah polish, glaze;

peydah etmek (peidah etmek) generare (160);peydahetmek (peidahetmek) pro-cacciare, cercare (319);peydahetmek (peidahetmek) produrre, generare (320);

yeyden peydah etmek (ieiden peidah etmek) regenerare (340) c.:peyda etmekto procure, beget, create; to acquire;

pusurenklik etmek (pusurenklik etmek) ruanare (365) c.: pezevenklik etmekto procure, to pimp;

rahatsuz etmek (rahatsus etmek) scommodare (385) c.: rahatsz etmek 1. to dis-turb. 2. to bother;

raks etmek (raks etmek) ballare, o danzare (66) c.: raks etmek to dance; oscillate;raz etmek (rasi etmek) acconsentire (10) c.: raz etmek to satisy (a person),

to obtain the aquiescience o;re etmek (re etmek) escludere (135); re etmek (re etmek) priuare (319) c.:

reddetmek to reject, repel; to reuse;




12/22


resid etmek (resid etmek) ccellare, cassare (78); resid etmek (resitetmek) casare (82);resid etmek (resid etmek) scancellare (378); resid etmek (resid etmek) scassare,cassare (379) c.: resid etmek to cancel an item in an account as received;

riayet etmek (raiat etmek) honorare (176) c.: riayet etmek to treat with respect,to pay attention to;

risvay etmek (risuai etmek) imbrattare, sporcare (192), risvay etmek (risuai etmek)suergognare (441) c.: rsvaypublicly disgraced, inamous, object o scorn;

rzgr etmek (rusghiar etmek) ventar, ar vto (476) c.: rzgarwind, breeze;

sabr etmek (sabr etmek) astenersi (63); sabr etmek (sabr, etmek) cportare, patien-temente (99); sabr etmek (sabr etmek) comportare (99); sabr etmek (sabr etmek)contenere, rarenare (105); sabr etmek (sabr etmek) moderare (259); sabr etmek

(sabr etmek) patire, sorire (294); sabretmek (sabretmek) sorire (408); sabret-mek (sabretmek) sopportare (412); sabr etmek (sabr etmek) tolerare, sorire(458) c.: sabretmek 1. to be patient. 2. to endure;

sahi etmek (sahi etmek) accertare, cio armare (7); sahi etmek (sahi etmek) ac-cettare, cio approuare (8); sahi etmek (sahi etmek) amendare, cio correggiere(41); sahi etmek (sahi etmek) correggere, emendare (108) c.: sahih 1. true,

correct, accurate. 2. sound, valid, good, perect;sakat etmek (sakat etmek) stroppiare (437) c.: sakatunsound, deective; disabled,

invalid; broken, damaged;

saltanat etmek (saltanet etmek) gloricare (166) c.: saltanat1. sovereignty, do-minion, sultanate. 2. authority, rule. 3. pomp, magnicence;sarho etmek (sc-arhosc etmek) inebriare (207) c.: sarho drunk;sea etmek (sea etmek) godere (167); sea etmek (sea etmek) sguazzare, godere

(403); ziyade saa etmek (szyade saa etmek) sguazzare, triare (403) c.: sea =saa enjoyment, pleasure, delight;

seyir etmek (seir etmek) incantare (201) c.: seyretmek 1. to look, see (spectacle).2. to move, to go along;

sr etmek (sir etmek) sacrare, consacrare (367) c.: srsecret, mystery;

son etmek (soin etmek) nire (148) c.: son 1. end; last; ultimate; latter, nal.2. result, issue;

souk etmek (souk etmek) ar tepido (453) c.: souk 1. cold; cold weather. 2. rigid,unriendly;

spat etmek (spat etmek) prouare, sprimentare (323) c.: ispat etmek to prove;sual etmek (suual etmek) interrogare (219) c.: sual etmek to ask;sul etmek (sucili etmek) colpare, incolpare (96); sul etmek (sueczli etmek) im-

putare, incolpare (198) c.: sulu guilty, culprit; sinner;sul etmek (sul etmek) achetare la lite (9) contemporary sources do not register

such a verb;sultanluk etmek (sultanluk etmek) dominare (127) c.: sultanlk 1. sovereignty;

oce o a sultan. 2. sultanate;snnet etmek (sunnet etmek) circoncidere (92) c.: snnet etmek 1. to circumcise.

2. to amend;




13/22


ahidetlk etmek (sc-ahidetluk etmek) testicare (454) c.: ahidlik etmek to givetestimony;

amata etmek (sc-amata etmek) schiamare, schiamazzare (382) c.: amata etmekto make a great noise;

ehit etmek (sc-ehit etmek) martorizare (247) c.: ehitone who dies in battle orIslam, martyr;

ekva etmek (sec-qua etmek) accusare (13); ekva etmek (sc-equa etmek) querelare(332) c.: ekva complaint;

en etmak (sc-en etmak) allegrare alcuno (34) c.: en joyous, cheerul;eri etmek (seri etmek) nobilitare (271) c.: eri1. sacred. 2. noble;ikr etmek (sc-ikiar etmek) predare, rapinare (314) c.: ikarprey; victim;ikayat etmek (sc-ikiaiat etmek) lamentarsi, querelarsi (226); ikiyat etmek (sc-ikijat

etmek) querelare (332); ikayat etmek (sc-ikiaiat etmek) sindicare, accusare(405) c.: ikayetetmek to complain about;irin etmek (sc-irin etmek) addolcire, cio ar dolce (17) c.: irin sweet; aable;

charming;hret etmek (sc-ohret etmek) ornare, adobbare (285) c.: hret1. ame, reputa-

tion, renown. 2. name by which a man is known;kr etmek (sc-ukiur etmek) ringratiare (351) c.: kretmek to thank, to praise

(God);

tacib etmek (tagibe etmek) marauigliarsi (244); tacib etmek (tagibe etmek) stupirsi(438) c.: tacib a eeling o astonishment; a cause o wonder, surprise;taderik etmek (taderik etmek) preparatione (316); taderik etmek (taderik etmek)

presentire, antiuedere, indouinare (317); taderik etmek (taderik etmek) proue-dere (324); taderik etmek (taderik etmek) rimediare, prouedere (349); kemligetadarik etmek (kiemlighie tadarik etmek) prouedere al male (324) c.: tedariketmek to procure, obtain, prepare, provide;

tahrir etmek (tahrir etmek) pigliare in nota gli paesi (306) c.: tahrir etmek to setdown in writing, to write;

takik etmek (takik etmek) accertare, cio armare (7) perhaps c.: tedkik etmekto investigate careully, to go into a matter;

taklit etmek (taklit etmek) contraare (106) c.: taklit etmek to ollow blindly,

to imitate;talan etmek (talan etmek) abottinare (5); talan etmek (talan etmek) depredare

(115); talan etmek (talan etmek) saccheggiare (366) c.: talan etmek to plun-der, to sack, loot;

talim etmek (talim etmek) essercitare (137); talim etmek (talim etmek) instituire(217) c.: talim etmek 1. to teach, to drill. 2. to practice;

tamam etmek (tamam etmek) conchiudere (99) c.: tamam etmek to complete,nish, terminate;

tayin etmek (tain etmek) deputare (115); tayin etmek (tain etmek) destinare (116);tayin etmek (tain etmek) diputare; comettere qualche carico (120) c.: tayinetmek 1. to appoint. 2. to decide, to x, to settle;




14/22


tei etmek (teutisc etmek) inquisire (215) c.: tei etmek to inspect;teli etmek: kitab teli etmek (kitab teli etmek) componere, comporre libri (99)

c.: telietmek to write, to compile;tembih etmek (tembeh etmek) ordinare (283) c.: tenbih etmek to warn, to enjoin;temiz ve pak etmek (temis ue pak etmek) purgare, nettare (329) c.: temizclean,

pure,pak id.;tenezzl etmek (tenesul etmek) abbassare, humiliarsi (3) c.: tenezzl etmek to deign

to, to deign to accept;tercime etmek (tergime etmek) interpretare (218); tercime etmek (tergime etmek) tra-

durre da vna lingua in vnaltra (462) c.: tercme etmek to translate (into);terk etmek: iden terk etmek (iscden terk etmek) abbandare impresa (3) c.: ter-

ketmek to leave, to abandon;

teslim etmek (teslim etmek) consegnare (103); sahabna teslim etmek (sahabine teslimetmek) rendere, restituire (341); sahabna teslim etmek (sahabina teslim etmek)ristituire (357) c.: teslim etmek to hand over, to deliver;

tez etmek (tes etmek) spessicare (420) c.: tezquick; quickly, promptly;tmar etmek (timer etmek) acconciare, pulire (10) c.: tmar etmek to groom;tra etmek (trasc etmek) radere (335); tra etmek (trasc etmek) radere (338); ka-

lemi tra etmek (kalemi trasc etmek) temperar la penna (448) c.: tra etmek1. to shave. 2. to cut;

uacuk etmek (vagiuk etmek) sminuzzare (407) c.: uack very small, tiny;uzur etmek (vsur etmek) scusare (390) c.: zr dilemek to ask pardon; to beg tobe excused;

veadarlk etmek (veadarlik etmek) corrispondere (108) c.: veadarlk delity,

loyalty, constancy;veat etmek (veat etmek) morire (262) c.: veat etmek to die;viran etmek (viran etmek) conculculare (100); viran etmek (viran etmek) disertare,

cio guastare aatto (116); viran etmek (veran etmek) disertare (122); viran etmek

(viranetmek) esteerminare (137); virana etmek (virana etmek) struggere (437);birisi viranetmek (birisi viran etmek) rouinare vno (364); vilayat viran etmek

(vilaiati viran etmek) rouinare vn paese (364) c.: viran devastated, ruined;visali etmek (visali etmek) render la pariglia (292) contemporary sources register

onlyvisala meeting, lovers union;

yama etmek (iagma etmek) abottinare (5) c.:yama etmek to plunder;yahni etmek (iachni etmek) alessare (32) in contemporary dictionaries only the

nounyahni is registered, c.:yahni a meat stewed with onions;

yardm etmek (ardim etmek) diendere (118);yardmetmek (iardim etmek) soc-correre (408);yardm etmek (iardim etmek) soragare (409);yardm etmek(iardim etmek) souenire, aiutare (415);yardum etmek (iardum etmek) aiutare(28) c.:yardm etmek to help;

yasak etmek (iasak etmek) proibire, vietare (322) c.:yasak etmek to orbid;




15/22


yazuk etmek (iasuk etmek) peccare, allire (296) c.:yazk arch. sin, guilt;yekun etmek (iekun etmek) sommare (411) c.:yekun total, sum;yel etmek (iel etmek) tirare vn peto (457) c.:yelwind;yemin etmek (iemin etmek) giurare (165) c.:yemin etmek to swear, to take an oath;yeyden etmek (ieiden etmek) riare, cio ar di nuovo (347) c.:yeniden over again,

rom the beginning, aresh, anew;(?)yeyil etmek (eil etmek) alleggerire (33) c.: perhapsyeyni light, easy

yoldalk etmek (ioldasc-lik etmek) accompagnare (10) c.:yoldalk being a el-low traveller;

zabun etmek (szabun etmek) sneruare, indebolire (407) contemporary sources

do not conrm such a verb;

zapt etmek (sapt etmek) amministrare, gouernare, regnere (43); zapt etmek (szaptetmek) domare (127); zapt etmek (sapt etmek) gouernare (168); zapt etmek(sapt etmek) ingombrare (212); zapt etmek (sapt etmek) reggere, gouernare

(340); zapt etmek (sapt etmek) renare, rarenare (155); zapt etmek (sapt etmek)rarenare, retenere (335) c.: zaptetmek to hold rmly, to seize; to take pos-session o, to conquer;

zarar etmek (sarar etmek) nocere (271); zarar etmek (sarar etmek) nuocere (275);zarar etmek (sarar etmek) scapitare, perdere in qualche cosa (379); kimesne-

ye zarar etmek (kimesneie szarar etmek) oendere, nocere ad alcuno (279)

c.: zarar etmek to suer harm;zarb etmek (sarb etmek) improntare, imprimere (197); zarbetmek (sarbetmek) mol-tiplicare (260) c.: zarb etmek to multiply;

zem etmek (szem etmek) biasmare (72) c.: zem blame, censure;zina etmek (szina etmek) ornicare (152) c.: zina adultery; ornication;ziyaet etmek (siiaet etmek) tormentare, dar tormto (459) but c. contemporary

ziyaeteast, banquet; dinner party;zor etmek (szoretmek) constringere, orzare (104); zor etmek (sor etmek) orzare

(153); zor etmek (szor etmek) riorzare (347); zor etmek (szoretmek) sorza-

re (402); zor etmek (szor etmek) violare, per orza (482); gendisine zor etmek(ghiendisine szoretmek) sorzarsi (402) c.: zor1. hard, dicult, atiguing.

2. strength; orce; might;zulm etmek (szulum etmek) angareggiare, grauare (48) c.: zulm wrong; op-

pression; cruelty;

etmemek Tis is the negative orm o the verb etmek to do. Tus, all the compoundverbs presented below with the orm etmemek convey a negative meaning:

adavet etmemek (adauet etmemek) non portar odio (278) see: adavet etmek;

dgn etmemek (dughiun etmemek) non ar nozze (274) c.: only: dn wed-ding east;

erakat etmemek (erakat etmemek) perseuerare (301) see:erakat etmek;hazm etmemek (hasm etmemek) indigistione (205) see: hazm etmek;iaret etmemek (isc-aret etmemek) non notare (273) see: iaret etmek;




16/22


kabul etmemek (kabul etmemek) recusare (340);abul etmemek (ghabul etmemek)ripulsare (354) see: kabul etmek;

nian etmemek (niscan etmemek) non notare (273) see: nian etmek;terk etmemek (terk etmemek) perseuerare (301) see: terk etmek;Te compound verbs with negative orms oetmek are not recorded in modern

sources.

olmak(olmak) dimorare, cio habitare (119); olmak (olmak) diuentare (126); olmak(olmak) essere (137); olmak (olmak) ottenere (287);

ac olmak (agi, olmak) amaregiare, diuenire amaro (39) c.: ac bitter, acid, sour;a olmak (agz, olmak) aamare hauer ame (23) c.: a1. hungry. 2. greedy;aksak olmak (aksak olmak) inzoppare (221) c.: aksak limping, lame;

asi olmak (asi olmak) rebellarsi (339); asi olmak (asi olmak) ribellarsi (344) c.:asi rebelious, reractory; rebel;ak olmak (asc-ik olmak) innamorarsi (214) c.: ak olmak to all in love;a(i)na olmak (asc-na olmak) conoscere (103) c.: aina, ana 1. amiliar, well-

known. 2. acquaintance;

bendesi olmak (bendesi olmak) obligare (276) contemporary sources registerneither the compound verb nor the nominal element included in it;

bensiz olmak (bensis olmak) pallidirsi (289) c.: bensizwithout a mole;

beraber olmak (beraberolmak) vguagliare (479) c.: beraberequal; uniorm;beyan olmak: elmile beyan olmak (elmile beian olmak) risplendere per virt (356) c.: beyan declaration, expression;

bo olmak (bosc olmak) vacare, esser voto, esser senza (470) c.: bo empty; vacant;bir olmak (birolmak) accoppiare (10); bir olmak (bir olmak) congiungere, vnite

insieme (102) c.: bir olmak to join orces, to unite;birlik olunmak (birlik olunmak) vnirsi (485) c.: birlik 1. unity. 2. union;borl olmak (borgzli olmak) indebitarsi (204) c.: borlu debtor; indebted, under

obligation;

caleli olmak (gialeli olmak) rebellarsi (339) contemporary sources do not registersuch a verb, neither is the nominal element conrmed;

cem olmak (gem olmak) adunare, congregare are adunaza (22) c.: cem olmak

pass. ocemetmek to collect, bring together;ceset olmak: bir ceset olmak (bir gieset olmak) incorporarsi (204) c.: cesetcorpse,

body;cinli olmak (ginli olmak) spiritarsi (423) c.: cinli possessed by a demon; haunted;

datl olmak (datli olmak) addolcirsi (17); datl olmak (datli olmak) adolcirsi (127) c.: tatl sweet; pleasant;

deli olmak (deli olmak) impazzire (195) c.: deli olmak to be mad on sth;dilsiz olmak (dilsis olmak) mutire, diuenir muto (266) c.: dilsizdumb; mute;dost olmak (dost olmak) hauere amicitia (42) c.: dost olmak to become riends;




17/22


dvletli olmak (douletli olmak) prosperare (323) c.: devletli prosperous, ortunate;duh(u)l olmak (duhl olmak) gionta, arriuo (163) c.: duhulentering, entrance;dmen olmak (disc-men olmak) innimicarsi (214) c.: dman enemy, oe;

eskeri olmak (eskieri olmak) militare, ar arte della guerra (256) c.: asker olmakto join the army;

ey(i)olmak (ei olmak) star bene (430) c.: iyiolmak 1. to recover. 2. to be good.

3. to be in order;

akir olmak (akir olmak) impouerire (197) c.:akirpoor, pauper;

gen olmak (giengz olmak) ringiouenire (351) c.:genyoung;

gnahsuz olmak (ghiunak sus olmak) scolpare, discolpare (385) c.: gnahszblameless, without sin;

hain olmak (chain olmak) rebellarsi (339) c.: hain traitor, treacherous; deceitul;hasta olmak (chasta olmak) ammalare, ammalarsi (39) c.: hasta olmak to get

sick, to be ill;hazr olmak: kamaa hazr olmak (kacimagha haszir olmak) apparecchiarsi a ugire

(54) c.: hazrready, prepared;hi olmak (hecz olmak) suanire, riuscire in niente (439) c.: hi olmak 1. to become

nothing. 2. to perish, to vanish;

rsuz olmak (irsus olmak) essere iname (208) contemporary sources do not registersuch a compound verb. As or the orm rsuzperhaps this is a derivative with thesux -suz< rzpurity, honor;

i stne olmak (isc vstune olmak) negotiare, ar acende (269) this idiom is notregistered in contemporary sources, however, all elements orming this compound

are known;

imani olmak (imani olmak) pieta, diuotione (305) c.: iman belie, aith, religion;ircas kabul olmak (irgiasi kabul olmak) impetrare, ottenere (196) this phrase is

not registered in contemporary sources. Even the compound verb kabul olmakdoes not appear in modern dictionaries, however, the nominal elements o thisphrase are known and conrmed. c.: irca a sending back, kabulacceptance;

kadir olmak (kadir olmak) osare, ardire (285); kadir olmak (kadir olmak) potere(313); kadir olmak (kadir olmak) valere, potere (471) c.: kadir olmak to be

able, to have the power;

kadid olmak (kadid olmak) indurirsi per il reddo (207) c.: kadidskin and bone;skeleton;

kaln olmak (kalin olmak) ingrossarsi (213) c.: kaln thick;kehel olmak (kiehel olmak) impigrire, cio diuenir pigro (196) c.: kehellazy;kem olmak (kiem olmak) peggiorare (297) c.: kem bad, evil;




18/22


k()lav(u)z olmak (klaus olmak) menare, guidare (251) c.: klavuzguide, pilot;kyl olmak (kioulu olmak) rusticare, star in villa (366) c.: kyl villager;kuvetl olmak (kuuetlu olmak) vigoreggiare, esser nel suo vigore (480) c.: kuvvetli

strong; vigorous;kl olmak (kiul olmak) in cenerire (201) c.: kl olmak to be reduced to ashes;

layk olmak (laik olmak) meritare (252) c.: layk worthy; suitable;

marur olmak (maghrur olmak) in alzarsi, cio insuperbirsi (199) c.: marur

olmak to be proud;mail olmak (mail olmak) inclinatione (202) c.: mailleaning, inclined;maskara olmak (maskara olmak) immascararsi (193); maskara olmak (maskara

olmak) maskararsi (248) c.: maskara olmak to be ridiculed;maslahat olmak (maslahat olmak) ottenere (287) c.: maslahatbusiness; aair;mehman olmak (mehman olmak) riposare (353) this compound verb is not regis-

tered in contemporary sources and the nominal element is also not ound;mestane olmak (mestane olmak) imbricare (192) c.: only: mest olmak to be

intoxicated;milk sahabiolmak (milk sahabi olmak) regnare (341) c.: mlk sahibi landowner;mukabile olmak (mukabilhe olmak) incontrarsi (204) c.: mukabilopposite;mukayat olmak (mukaiat olmak) assato, asso (24); mukayet olmak (mukaiet

olmak) impiegare (196); mukayet olmak (mukaiet olmak) procurare, sollecitare(320) c.: mukayyet olmak to be bound; to be restricted;muti olmak (muthe olmak) humigliare, abassare (177); muti olmak (muteh olmak)

vbedire (473); muti olmak (muthe olmak) obedire (276) c.: muti obedient,

submissive;mrd olmak (miurud olmak) seguitare (393) c.: mrddesirous;mere olmak (musc-ere olmak) riuedersi (359) c.: merre olmak to be honored;

napak olmak: maryollile napak olmak (mariollighilhe napak olmak) sporcarsi di

ribaldaria (424) c.: napak unclean, oul, lthy;nebedir olmak (nebedir olmak) suanire, riuscire in niente (438/439) neither the

nominal element nor the compound verb is registered in contemporary sources;

pman olmak (pusc-man olmak) pentirsi (299) c.: piman regretul, sorry,penitent;

rahat olmak (rahat olmak) posare, riposare (312); rahat olmak (rahat olmak) re-

posare (342); rahat olmak (rahat olmak) riposare (353) c.: rahatrest; ease;

comort; quiet;

sa olmak (sagholmak) sanarsi (371); sa ol(saghol) st sano (428) c.: sa olmakto be alive; to be in good health;

saduc olmak (saghdugz olmak) tenere battesimo (451) c.: sadgodather;




19/22


sahab olmak (sahab olmak) impadronirsi (194); sahab olmak (sahab olmak) insignor-irsi (216) c.: sahib 1. possessing. 2. owner. 3. protector, master, patron;

sarho olmak (sarhosc olmak) imbricare (192); sarho olmak (sc-arhosc, olmak)embricare (133) c.: sarho drunk;

sergarden olmak (szerghiarden olmak) disuiarsi (126) c.: sergerdan 1. whose headturns round, giddy. 2. perplexed, bewildered;

susuz olmak (suczsus olmak) scolpare, discolpare (385) c.: susuznot guilty,

innocent;sul olmak (sul olmak) accordarsi col suo creditore (11) c.: sulh 1. peace, recon-

ciliation, accord. 2. compromise, riendly arrangement;sus olmak (sus olmak) silentio (404) c.: sus silent, quiet;skt olmak (sukiut olmak) tacere, star quieto (444) c.: skutsilence;

irin olmak (sc-irin olmak) addolcire, cioe ar dolce (17) c.: irin sweet;iko olmak (sc-isc-ko olmak) ingrossarsi (213) c.: iko a very at man;

tavlu olmak (taulu olmak) vigoreggiare, esser nel suo vigore (480) c.: tavl in itsbest condition;

tebdil olmak: suret tebdil olmak (suret tebdil olmak) strauestirsi, mascararsi (435) c.: tebdilchange, alteration;

teslim olmak (teslim, olmak) condarsi (101) c.: teslim olmak to surrender, give

onesl up;tok olmak (tok olmak) satiare (373) c.: tok olmak to be ull, satiated with ood;

usull olmak: usull ol(vsulli ol) st in ceruello (428) c.: usull methodical, systematic;

stne olmak (vstune olmak) premere, cio sollecitare (315); stne olmak (vstune

olmak) procurare, sollecitare (320); stne olmak (vstune olmak) sollecitare (410);stne olmak (vstune olmak) spronare (426); stne olmak (vstune olmak) stimo-lare, sollecitare alcuno (432) contemporary sources do not register this phrase,

however, the nominal element orming this compound is known and popular in themodern language, c.: stne Dat. orm osttop o anything; upper;

vasl olmak (vasil, olmak) arriuare & aggiungere (60) c.: vasl olmak to arrive;

to reach;v(u)ku olmak (vku olmak) pratica, esperienza (314) c.: vukuknowledge,

inormation;

yakn olmak (iakin olmak) auicinarsi (64) c.:yakn near;

yavuz olmak (iaus olmak) adirarsi, crucciarsi (19) c.:yavuzcruel, erocious;

zabun olmak (szabun olmak) debilitare, indebolire (114); zabun olmak (sabun olmak)accare, indebolire (145) contemporary sources register neither the noun northe compound verb with the word zabun;




20/22


zalim olmak (szalim olmak) incrudelirsi (204) c.: zalim unjust, tyrranical, cruel;zayi olmak (szai olmak) perire, ponire (300) c.: zayi olmak to be lost, to perish;

Te orm olmamakis the negative orm o the verb olmak to be, to become.bendesi olmamak (bendesi olmamak) non obligarsi (276);birlik olmamak (birlik olmamak) seditione, discordia (392); birlik olmamak (birlik

olmamak) zizania, discordia (493);muti olmamak (muthe olmamak) non obedire (276);tabi olmamak (tabi olmamak) disubedire (126) c.: only: tabi olmak to ollow,

to be a ollower.Contemporary sources do not register compound verbs with olmak in the negativeorm and even their equivalents with an armative meaning are rarely registered.

Te verb eylemekin modern urkish appears only rarely. In act this is an equivalent

o the verbs:yapmak, etmek. In Molinos Dictionary we encounter this verb as anauxiliary verb only once in the ollowing phrase:eylik eyle (eiligh eile) a bene (139) c.: eylemek to make, to do. Compare also

with: iyilikyapmak to do a kindness.

Te verb klmakas auxiliary verb is registered by Molino in two phrases:lyi diri klmak (olui deri klmak) resuscitare (343); lyi diri klmak (olui diri

klmak) risuscitare (357). Tis idiom is not present in contemporary language.secde klmak (secsde glmak) adorare (20) c. in modern sources: secde etmekto prostrate onesel in worship.

Te analysis o the collected material prompts several comments concerning a com-

parison o Ottoman-urkish with modern urkish.As ar as etmek is concerned we can say that the auxiliary unction o this verb

was very requent in the Ottoman-urkish language. In Molinos Dictionary we

nd about 246 compound verbs (also idioms) which use etmek. About 48% o these

orms are still used in the modern language; thereore the verb still maintains itsactivity in such a unction. About 39% o the seventeenth-century material consti-tute compound verbs, but such compounds are not conrmed in modern sources,although their nominal components are known and registered. However, this can be

explained by the act that during the process o language development the compoundverbs with etmek were probably replaced by new, one-word verbal derivatives or evenneologisms. Only 4% o the analysed compound verbs with etmek are not conrmedin modern sources. Nevertheless, we cannot exclude the act that certain mistakescommitted by Molino may make the identication o some orms impossible.

With regard to olmak, the collection o compound verbs is less numerous (only88 examples) in comparison with the orms with etmek. However, it is obviousthat the compound verbs using olmak, i only rom semantic point o view, can beormed in most cases rom compound verbs incorporating etmek since they ormthe refexive orms (compare, or example, Stachowski 2007: 246). Tereore, it is




21/22


not surprising that only 28% o the compounds with olmak recorded by Molino areregistered in modern sources. However, most o the nominal components in thecompounds with olmak (71%) are registered in modern sources.

Te present analysis has shown that in the historical urkish language (Otto-

man-urkish) verbs such as etmek and, to a lesser degree, olmak when acting in anauxiliary unction, together with nominal elements, requently ormed compound

verbs, which appeared in numerous phrases and idioms.Many o the historical orms are still registered in contemporary sources, how-

ever, the tendency to orm verbs using separate auxiliary verbs in comparison withOttoman-urkish is not as great.

rfc

Adamovi M. 1533/2001. Das Trkische des 16. Jahrhunderts. Nach den Auzeichnungen desFlorentiners Filippo Argenti. Gttingen.

Adamovi M. 1974. Giovanni Molino und seine trkische Grammatik. Acta LinguisticaAcademiae Scientiarum 24. 14: 3767.

Dilaar A. 1964. Trk Diline Genel Bir Bak. Ankara.Gencan . N. 1971. Dilbilgisi. stanbul.Gksel A., Kerslake C. 2005. Turkish: A comprehensive grammar. London, New York.Lewis G. L. 1975. Turkish grammar. Oxord.Majda . 1985. Rozwj jzyka tureckiego w XVII wieku. Warszawa.Majda . 2001.Jzyk turecki. Warszawa.Preto P. 1975. Venezia e i turchi. Firenze.YRh = Redhouse Yeni Trke-Ingilizce Szlk. stanbul 1981.Siemieniec-Goa E. 2005. Turkish lexical content in Dittionario della Lingua Italiana, ur-

chesca by Giovanni Molino (1641). Krakw.Stachowski M. 2007. Gramatyka jzyka tureckiego w zarysie. Krakw.wicicka E. 2000. Interpreter Yovhannes Ankiwraci also called Giovanni Molino. Folia

Orientalia XXXVI: 329342.an A. 1989. Giovanni Molinonun talyanca-Trke Szl ve Halk Trkesi. Ankara.




22/22

Jos Andrs Alonso de la Fuente [email protected] Chrzanowska-Kluczewska [email protected] Knppel [email protected] Pawelec [email protected] Siemieniec-Goa [email protected] Skaryski [email protected] Stachowski [email protected] Stachowski [email protected] Szczepaska [email protected] ereszkiewicz [email protected] Willim [email protected]



Giovanni Molino's Dittionario Della Lingua Italiana, Turchesca (1641) - by Ewa Siemieniec-Gołaś

Documents

Transcript of Giovanni Molino's Dittionario Della Lingua Italiana, Turchesca (1641) - by Ewa Siemieniec-Gołaś