t 31Q. B. F. F. Q. S.

DE

HOSPIT ALITATE,in Illuftri Svecorumad Salam Academia»

Ρ R JE S I D Ε .

Virq Vraclar:M.PETRO E. fiuttφΙPhilof:Civ.Prof:OrcLPrseceptore&

Promotore pio obiérvantias L:

Ad d. 17. Junij Anno Μ DC LXIII.In Audic. vet. Majori

Sub Publicum mittit Examen.

JONAS PHRAGMENIUS.

UPSALIÄ

Excudit Η ι νmcu § Cur 10 S, R, Μ. & Avenue

Confentiente Ampliffimo Philoiophorum Ordinc,

Upf» Bibliop»

r Λ

i "

>■" / i - * - i; ^ **' ' 's * v: * * ' '

, >; t t r fp* f-_' '■■'■: &.,; ;;· ■*

.'; : ■· '"··■ 4 ; f■ '- ·- · ' ■ f.-

. · ." i ' · : Λ 'l ■■■.■■■ ·' "rr— Jk

£&> ii-■■ $...

."- ; ■■·. . - · -■· ,. ■- -- ' ·■· - *; -Λ · .. . . * τ·.

v '· · ι «* -, ,·; '*"· · m I

Λ..'^ · ■- , - i .-.· - ;

. ·' iji f ΰ\#3.· ·Λ·. I ■

■

■v

":"

;-·. ·· j

Bfl

to 41 ;~ ΥΛ:· % ' ■ ···'-'

$*-* 4 >i - - - ■ 'Λ

BIHfv-''-

·£»>* · ;■ ;; ?. - >· Bi'l·-·':5 ·; -—· I7·ν:ψΡ:^,

-

,:f,·' ; ' " '/ -! '

■

, äSgj . M■

. ■ U:. . ■; · -■ **.

_ *«Λ; ; *■ -Å .SM α - - ·; ' . « - Μ *■-.:■-V' χ

- ' :v' J ~ > X· *- "■ *·'

- ·. > : v-"

■

. ■

■

»i

;ÄM-··

•a-

,- 1 Ν.7{ifcisfeculis quantifuerit Hofpitaiitas,binc äaturintelligi, quod colhcata efi virtus bac inte.r tas, quxajfidentlovi: qui ζίν&,Hofpitalis, ea de re diftus,quod in fuam tutelam accepit bofpites, D* haclaudata virtute imprafentiarum brtvitcr dijjtram«

1, Vocis ii fpedctur origo, HofpitaUtatem a nominehofpcs deduci, manifeftum cft. Quo nomine tum illum olimappellatum fuiifc qui älius continebatur hofpitio^um illum ,qui alios fub iua teda bencficicntiae cauia fufeepit (huncHofpitem Adivum illum Pafiivum cx hodierno ufu liccatappcllarc)monftrat illud Ciceronis pro Deiotaro n: S. PerilläU dextram oro, quam I{egi dJciotaro böfpes bofpitiporrexißi.^xmvero ufus obtinuitjuthoipitum quoq; fefant nomen, qui aliisdomos fuas certamcrcede aperiunt, caupones alias didi. fed& peregrinorum candcm foifle appcllarioncm, AndriusillcCrito apud Tcrcntium oftcnditAd. IV. Se. 6. Andr.

2. Ipfam huius virtutis indolemqui volet explicare,is«am aut illis virtutibus adnumerabit, quas recenfctArift. iib.2 · Eth. Cap. 8. aut fub aiiqua illarum comprcbendct. Noseam ad Liberalitatcm rede refetri atque hunc in moduradeferibi pofle putamus: Hofpitalitas eß Liberalttas, qua aliosomnibus bofpitaltbus benefieijs affieims,

5. Cum igitur Libcralitas latitudine fua Hofpitalitatemcompledatur.hucnonincommodepleraq; applicari poflunt,quas de illa a MoruroMagiftris copiofé funt prxcepta, Ho-fpiti autem Adivo qux fint fervanda, cum virtus hxc vcl vir»tutis quafifpeciesprxcipuédoccat,dehocprimum nonnulkadnotabo, deindc qux pafiivum concemuntpauciilimis fub-jundurus.

4· Qui Hofpitalis rede dici volct,cum virtutis in primisAudio incitari oportet) ad ea agenda, qux virtus hxc diditat.

A Und©

Undc licet agat aliquis nonnunqiiam idettf, quod agit ho*ipicaiis, hoipicalitatis tarnen iaudem nonmerctur, fi id pretij:ken auc iaudis cupiditate facic. Nam qui hane potifllmumfpeftant, hi populärem magis auram captant, quam iolidamvirtutis iaudem. Qui vcro pretio åt lucro inhiant, bos, utNicoclem cdocuit ifocratcs tflusfatis apparetnon largitionemfacere/ed mercaturam,fua/qut res multo callidius vendere,quam eost.qui exψφβο cauponantur.

S* QüJ vcro hofpitio excipiendi, caute dcinde pcrpen*dendum. Cum åc hofpitis nomine gaüdcac, quicunquc hisberjciiciis indiguerit, iivcindigena isfuent fivo peregrinusneminem hicexcludi, lex humanitatis jubet. Sed cum fint:non pauci* quos iua fcclera bonorum coniuetudinc indignoareddiderant, de his fovendis fi quis dubitat, ufquc adcomi-rum non cft. Eorum etiam omnium, quos hoc bcncficiocompleåi nos oportet, non candem ciic rationem, facilé Ii-quet. Sunt cnim pro focictatum atquc conjun&ionum hu-manarum varietatc, gradus Korum officiorumvari). Si ami-cicia & confangvinitas hic in diiccptationcm vencrint, haudfacile mihi cit dccerncre,cui magis fit ferviendum» Huicnatura, illi ratio & virtus priores adjudicarc videntur. Adsjjiicos åt confangvincos illi proximé pertingunt, qui nobixaiiquo modo iunt commcndati. Succeaunr,qui eiufdem funtnationis & lingvx: tandem alij quicunqucmortaiium. Ho«rum autcm cuique pro indigentiaiua, plus minufvc tribueti»dum ciTc dueimus. Sed cum circumftantiarum, quarurafemp er habendi eft ratio, magna fit varietas, prudentis hof¬pitis judicio hoc definiendum relinquitur.

6. lam quid cx hqfpitalitatis prarfcripto hofpitidebeatur,confidcrandum cft. Ubitria potiffimum funt obfervanda.Primum cnim larto åt fereno vultu excipiendus cft hofpes, åcuitro quoquenonnunquam invitandus. Hoc vel idqo ficrioportet, quodcifc noaullos ipfa tefteturexperientia, qui iicce

«a

wbenigne fatispfcbeåhc/qushofpiti traåandoinicrviuntradvenientem tamen ipii vel cxcipere, vcl fua deinceps prx-icntia rccrcarc non lufiinent, quam ingenui omncs fnultofercuiorum apparatu longé pluris faciunt. Quamvis iuiü-ciat intcrdum per alium prscfiitifie, quod fuum erat: cum neciicceiTc fit, nec coaimodum femper, ncc Domino aedium fatisdignum, quibuivis introducendis craäandifque vacare.

7. Secundo habcndus humaniter atqué honorificé tra-ftandus cft hofpes. Ubi danda cft opera, ut ea iuppetajit,quac ad iubievandam hujus indigentiam & ufum pertinent.Huc autcm cibi potufqué fuppcditatio , vcftimentorurn pur-gatio,rcparatio,cubiculimonftratio pcrtinenti&qurdeniqueiuntrcliqua hujus gcncris plena hnmanitatisoiticia. Hscduo fuarum eifc partium, optime meminit Lucretia apud Lf-viumlib. x. cap. $8. åquaTarquiniusAitbofpcs,^^«/^·nignépaß c*nam in hofpitale cubiculum efi deäuHus.

8. Holpes denique honefté & iufto tempore eil dimit-tendus. lamqué videndum cft ,ne in itincrc indigentia &pcriculis Iaborct, Unde aliquid illi viatici adendum cifc,viam comitcr monftrandam & aliqucm, quiiter facientempcraviaducat atquede pcriculis moneat, nonnunquam ad-fignanduxii, facile meminerit, qui cjeccrorum cft obfervanshuc pertinentium. Hxc fatis obfervafTc Admetum Mo-lofTorum regem, cx ijs licet colligere, quac de eo narrat Cor-ncliusin vita Themiftoclis. cap. S.Apud quem cum huic ni·hil defuiftct, quod hofpitii vci fides vcl humanitas rcquire-bat,hoc quoqucdatum cft, ut,cum apudfc lalvus diutius^manerc non poiTet, ad tutiora promovcrctur.

9. Cum per liberalitatcm hane virtutem definirem, et-iam id ei cum illa cxtcrifquevirtutibusctfc commune, innuc-re volui, quod media confiftat interduo extrema. Undcfacile patet, etiam hic, quod farpius quoque ficri videmus, dcexcciTu & defeäu poflic peccari. Medium autcm, quod hic

A a eft

cfl tenendumre&ae rationis diåaminc, 6c viripriidentis juji-Cio defiiüeadum eil.

ic® Vitium hoipitalitati in defe&u oppoikum. diciturinhofpitalitas: quo qvilaborant, hi alium gratis adfuos fo-cos uel non reeipiutit, vcl aegre. Horum fat longam ieriem

x prodüdt Alexander ad Alexandra , Dierum Genialium lib»IV. cap. ι o. Licet illorum omnium, quos ille indicat, Viti¬um tarn late non videatur patuiiTc,utomnis hoipitahtasabhis praetermiiLt dicatur: quippe quivel illamneglexcranc,quarerga peregrinos exercctur, velpublicam,qux ficdici po«teil, quod ad integras CivitatesGenteiquc pertineat.; ii. Cumin exceiTuhicpcccatur,nimiie^iAo|ii/iWeft vi«tum, (|uod neque quos recipiat,neque quomodo eos traÄct»quiequam penii habet. Cuius rei excmpla recenfetBcrneg- .gerus Qiycft; in Tacitum hj. öbi fané non minus miraraquam odiofam quorundam φιλοϊρτίαν narrat. Qui nefeio quoperciti ceUro,non folum id ultro offcrunt,quod cum alijs ho«ncfle communicarinequit,&de quoalias intertales adnecemuique non rard depugnari folet, fed & gravem animo conci-piunt iram, ü quis rei turpitudinem horrens,oblatum abnuit,

ν Huc quoque fpcélat nimia quorundam (pt&drm*, qui dum ho-ipitalitatis le&antur laudem,obvios quofeunque rapiunt, at-que in domos fuas pertraäos, immenia poculorummultitudi-ne oppriniunt. Hi autem quominus ca obfervant, qux hice*anc tenenda ,co å vcrå huius virtutis laude longius abiunC.

12. Cauté itaque ut alias, hic quoqueprocedendum eil,&. gnaviter adlaborandum,quo qois medium in omnibus hif-ce pofTit tcncre.Quod quicontingere voletatq,· fcrvarc,etiamilli atq; etiä vidcncium eil, quid ipfum fc dcccat,quid diu quefuieepit, quid fuaipfius res fem, quid ä fe illius fors poftulct»& quaefunt id genus caetera. Quidcnim ridiculum magis,quam ü Pjincipum Magnificentiam aemuletur privatus, &qui non magna: rei eil; ßvc in egenum&mcndicum quis pro¬

fan-

v

fandatcaiquae an viro principi & opulcnto tribuéndafint;non iatis liquec. Hucex parte ca pertinent, qua: fibi non cftepraetermittcnda judicavit noftrarum Lcgum conditor ar©tfff, Cap. 8.22* Cap. 7. ®t. £.

13. Qux hofpitis ofticia fint, pro ingcnii modo Indicavi,jamquojurequaverationecanitantur/equituroftcndcndum.Et primurn quidem fi Sacr. Scripturam. coniulere placct»nullum eft dubium, quin ibi hospitalitas & frequcntcr incul-cctur & ferio prajcipiatur: non ca folum,quå indigenx fcd c*quoque qua peregrini iunt compleftcndi. Oftendunt id locaveteris Tcft: multa. Levit: Cap. 19. V. 33. 34, Num:Cap.tf.V.14-1 jM^.Deut. 27.V. i9.Eia.c.5 8,v.7.Nccdiflimiliafunt qux in Novo occurrunt: ubi, ut co fan&ius hane virtu*tcm colendam ciTc fciamus, quxcunquc bonis prarftita funt,ca in fe ipfum collata humani gencris Kedcmcor interpreta¬tur. Mat:CV. 34. Seqq.

14. Si quod cuiqoe indidit natura. tacitus apud fe quif-quc vclit perpendere, facilé deprehendet, fe ad id praeftan-dum innata quafi lege obligari, quod prasccptum cft." Naniquicunquc fibi petiuzdent,Ntbil aliis ejfefactendum,quodfibifie*

_ ri nolunt: nolunt autem voluntque id, quod cos nolle veliequcoportet,cos nobifeum fentire cuivis eft pcrfpicuum. ' Nccaliud vita: noftrx indigen tia jubet. Cum enim alia hujus vitaeiubfidia, poftimus quandoque in promptu habere, domos ta¬rnen ( quibus nihil amplius hofpesmtcrdum defiderat) pro-prias,cochlearum inftar, circumferfe nobis non eft datum.i S' Åd Gentium prartcrea variarum coniüetudincm Se

inft/tuta fi refpiccre libet, idem patebit. Germanoram con-fvetudinem iatis exponit Tacitus De Mor; Ger: Cap. ar»ConvtHibus,mquit1&hofpitiis non altagens effufius indulget. Qvem-tunque mortalium arcere ieBo nefas habetur. Profortuna qutfqueapparatis epulis excipit. Cum defecere, quvmodo hofpesfiterat, nton-firator b&fpitijΦ comesproximam domum non invitati adeunt. Neo

ifitereß. Pari humdnitaie excipiuniur. Notum ingnoiumqut, quatütum adjus hofpitii, nemo difcermt. I dem de illis teftatur Cacfarlib. 6. Bell. Gall: nifi quod hoc vircutimagis eft congruum.Hojpites vidarefas nonpuiant. £)vi quaque de caufa ad eos vem-runt, ab injuriaprobtbeut, Janfio/que habenti ijs omnium domuspa-tent vräujque communicatur.

16. Quin & noftra gens hic intcrfcrenda videtur. Quaelicet Gcrmanorum nomine 3 andquis Scriptoribus iatiiTimo,jfibinon immerito vendicarc poife videatur, quae dccorumhofpitalitate icnpta iunt: ne camcn communi cummultis ar-gumento niti dicatur, magis iiii propria adducam, qux apudOlaum Μ- leguntur , qui hb: 18.Cap«6.SeptcntriofiaIcs hajgentes latis aflerit ojiendere, fe nihil amccmus clariufque ducere,quam bonos Hojpites quovis tempore (3 or.dine magnificare. Ne c defuperiorum tanturomodo temporum felicitate, verum ctiamde noftra aetatc, idem veré dici poteft. Notum qvippé eft, ct-itmnum, vergente ad detenora icculo, antiqua: hoipitalitatitveftigianon oblcura, in pieriique imperij noftri Provinciisremanere. Quamvis enim pcragrantiura partim nequitia,par-tim frequentia, aliaque incommodamorcm hunc, quibuidamin locis, non parum videantur immutaile, tollere tarnen cun-dem non potucrunt. Similia func ea,quae de Calabris atqueLucanis refert Alexander ab Alex: loco ante citato: nifi quodhimagis buc^peåent. Lucanis, inquit,lege cavebatur, utfiquisfole occafuro, diveitentes hofpites notos ignotojve domo exigeret,κακο-ζινίΑς teneretur, mulbiamque cg nomine pendere cogeretur. Nccignotum eft, quo nomine notentur, qui fibi iolis iiiao^mnia uiurpant, AriftQtelil.4. Eth. C. 1. Κ-ι»μινοπζίςΒύΐ, cuminifeäorcs difti, nobis (gmulugtåear.

17. Bonorum deniqucexempla, utpote Abrahami Gen:Cap. 18. V. 3. & ieqq. Lothi Gen. c. 19. V, 1. 3. 8. Ragu-elis Exod: C, 2. V, 20. nihil aliud comprobant, quam quodeft indigiutum, Hoc etiam å fc effe obfervatum, non inmi-

minima laudisfaaEparte ponit Jobus. C. 31. V. 16. Se fcqfcjZacchacum prxterea Lue. 19. V. 6. Lydiam Ad. C- 16. V.if, Publium Melitenfi infulic prarfedumib, C. 2S. V. 7. &alios hxc virtus perpetuo commendatos reddidit.

18. Hscc ai.it hiice iimilia, ea fuiife credo, adqux eo$provocaffe acccpimus, qui ab hofpitibus l;vil, hofpitij jasviolatum eile conquefti funt. Quam v. fan da debcat elfehofpitii fides , profanis etiam mentibus innotuit, Hannibalifcxcmplo id fatis patciccre arbitror, quem .poftquamnonnui-la ( quod eft verilimiic) in Pruiiam graviter dixiflec, hofpitalesDtos violata ab illo fidei tejtes invocaße,Liv19memoriar prodidit.Lib, 39. Cap. J i. Ccrcius iirmiusque fandi huius juris argu¬mentum prxbent ca, quae Tacituslib. 15". Annal: Cap,memorat de Pifonc , qui cum coniuratis eatceris maximumanimo conccperit leeius. Hi enirn cum coniilium occidendiprincipis iniiifenr.ad cam rem viliamiifoniscommodiilimamcife cenfuerunt. Sedabnuit Ptfo, inquit Tacitus, invidiampr&-tendens> fi Sacra Men/te DiiqUsHofpitales ccede quahfeunqueprirtci·pis cruentarentur,19. Si rationi atquc concilio aliquid eft tribuendöm, velideo hofpitalitati ciTe ftudendum facilc patet, quod magnumhabcat momentum , ad animos hominum cum publice tumprivatim conciliahdos, Notiilimum eft hofpitis illius cxArcadia exemplum, quem ab Alcibiade mmquam, nec in fum-tno vitac difcriminc, voluijje difeedere, hofpitij proeul dubioncccffitudincobftridum, tradit Cornelius, AIcib: Cap. io„Hoc quoque Lyiandro fatis fuit peripedum, qui vafro confi«lio, ut omnes Civitatesinfua teneretpoteßate, decem delegit in una-quaque Civitate, qvibus fummum imperium poteßatemque rerumomnium committereU Herum auteminnumerum nemo admitteha-

tur, ntßqui aut boftdtio eius conttneretur, au t fe illiusforepropriumfide confirmaret. Pabiicc vero multum eam valere, tion ign®rat, qui comperit cam ncglcdam,RcipubI: non parum nocc-ft. fubmonet id Alsxanacr ab Alcxandro loco fjtpius indigU

titö. Nan aliud 3 inquir > Lacedampniis β Jtbenienßhusfertutfuijfc exitiu (qvanquam armismultum valerenf)niß quodviüos bell0ofos haberent nulloque commerciijure dignas ducerent. Quod ctiamcxillo repcterc vidccur Chrift: gttb; Coli."toi. £xc. V.Q. 3. nam verba convcniunt.

20. Qoatcnus fervanda iint illa cumofficia tum jura ho-fpitii Arnifaeus docct. Dodr. Polit, Cap. ι i.jusinquit, bofpi-tii tamdiufervatur, quam diu ab hofpite nihil timetur, nec zs hofpi-tio indignum feprabet. Lcvi tarnen de caufa gravius in hofpi¬tem non eft ftatuendum. Sunt enim quod Ciceronis eft moni-tum Lib. L oftic: cap. 3 3. etiam adverfus eos officia quxdamfer·vanda, ä quibusinjurias aeeeperis. Cujus non immemorem fuiffePelopidarum Regem ex Olai M. Cap. 3. lib. 8. vider© licet.Qui ab hofpite laceftitus injurias ulcifci noluit.11. Obrepunt ja®, qu* de Hofpite Pailivo raonenda funt. Qui

fibi volet ea tribui>quorum ante faéia eft mentio,oportet Sc illum non-nulla probe tenere. Nam Sc adeundi captandam efle occafionem, Scfingula,qiue oculis occurrunt, curiofe non qugerenda neemanibustra&anda, de xqui bonique confulenda, qu* offeruntur, Sc fände co-lendam hoipicii fidem , & maturc abeuhdum, ne odium fui moralon*'•giorpariat, Sc gratiedeniouereferendaelocum non practerntittendum,nunc oportet mcminiiTe. Graviter vindicatam efle violationem hofpi¬tii (licet Sc illos qui levius peccaverant,ea audivifle conftejc,quie mode®ftisfunt gravia)docet cxemplum Sexti Tarqurapud Liviiun. Necnoftrae lege« eam inultam efle volunt» Arg: JConefc. ii. Cap. 16. Ho-fpitum vero ingratitudo quam difplicuerit Philippo Klacedonum Re·gi, hujui in illam animadverfio docet , de quafuum judicium exponitSenecaLlV- deBenef.c. 37.1>ifnw,inqiiit »/«iiingratm ille hofpes»(tit nen inferiherentnr illa literλ ingratum hofpitem teftantes, Sed itifcul-perentur, qui hofpitemfuum nudo & naufragofimilem, in id,in quojaeueralipfe ylitm expulerat. Tantum»

Ad Dn. Refpondeatem.r^onatus laudo prdfentes Jvavis Amict v

St fant defendis, laus tua major erit.Qh Nczch