Post on 24-Feb-2019
Chiparlalinguediverse,sentelamusicainmododiverso?
Gliscienziatiindaganol’effettodell”ascoltonativo”suisuoninon-linguistici24febbraio2016Daunpo’ditempoineuroscienziatisichiedonoseledistorsioninellapercezionedellealtrelingueprovocatedall’abitudineallanostrasievidenzinoanchenell’ascoltodeisuoninonlinguistici(lamusicaperesempio).UnnuovostudioSISSA,pubblicatosulJournalofExperimentalPsychology:Learning,MemoryandCognitionmostrachenonostantemoltiindiziinducanoacrederlo,ascoltatoricheparlanolinguedalritmodiversononmostranodifferenzenell’ascoltodisequenzesonorenon-linguistiche.
L’abitudineallanostralinguamadreagiscecomeunasortadi“gabbia”uditivacheinfluenzailmodoincuipercepiamoisuonidellealtrelingue(gliscienziatichiamanoquestofenomeno“ascoltonativo”,nativelistening).Alcuniindizi,comeilfattochemoltedelleareecorticaliuditivelinguisticheemusicalisonosovrapposte,elapresenzadiillusioniuditivedipendentidallalinguaodialettomadre,hannoportatoalcuniscienziatiadavanzarel’ipotesichel’ascoltonativositrasferiscaanchesustimolisonorinon-linguistici,comelamusica.Permetteresottoesamequest’ipotesi,AlanLangus,ricercatoredellaScuolaInternazionaleSuperiorediStudiAvanzati(SISSA)diTrieste,MarinaNespor,professoressadellaSISSA,ealtricolleghihannosfruttatola“leggegiambo-trocaica”,dimostrandochenonvièalcuntrasferimentoaldominionon-linguisticoecheglieffettididistorsionesonolimitatiaisuonilinguistici.Ilmodoincuiraggruppiamolenoteall’internodisequenzesonorecontinueseguela“leggegiambo-trocaica(ITL),secondolaqualetendiamoalegareduesuonididiversaintensitàofrequenzasonoraintrocheieduesuonididiversadurataingiambi.Ungiamboèformatodadueelementidoveilpiùfortesegueilpiùdeboleeiltrocheoèl’esattocontrario.Percapiremeglio:quandoperesempioascoltiamounflussoditonichesialternanocontinuamente,unoforte(F)eunodebole(D),sesegmentiamoilflussointrocheisentiremounasequenzaFD-FD-FD-FD…,seladividiamoinveceingiambilasequenzasaràDF-DF-DF-DF…SecondolaITL,quandoilsuonovariainvolumeofrequenzapreferiamolasuddivisioneintrochei,mentrequandovariaindurataingiambi.Ancheilritmodellalinguaseguepreferenzegiambicheotrocaicheeognilinguahailsuoritmocaratteristico:alcunepreferisconounritmogiambico(comel’italiano)altrequellotrocaico(comeilturcooilpersiano).Langus,Nesporecolleghiinunaseriediesperimentihannoverificatoseilritmopreferitodellalinguamadresitrasferiscaanchesuisuoninon-linguistici(tonimusicali),oaddiritturasuglistimolivisivi.“Inesperimentiprecedentiabbiamoinfattiosservatocheiritmigiambico-trocaiciesistonoancheneldominiovisivo,equellafravisivoeuditivoèun'analogiasperabile,poichéesistonolingueneldominiovisivo,comelelinguedeisegniperinonudenti”,spiegaNespor.Gliesperimenti,effettuatisuascoltatorimadrelinguaitaliana,persianaoturca,hannodatoperòesitonegativo.Èveroinfatti(“comeabbiamoreplicatoneinostriesperimenti”spiegaLangus)cheilritmodellalinguaparlatainfluenzavalapercezionedisuonilinguisticidialtrelingue.“Nonèstatoinveceosservatonessuntrasferimentodell’effettoinaltridomini,quellodeisuoninon-linguistiequellovisivo”concludeilricercatore.