zurab abaSiZedisciplinaSi, romelic saxelmwifo saganmanaTleblo standartebis Sesabamisad am...

36
zurab abaSiZe skolis marTvis aqtualuri skolis marTvis aqtualuri skolis marTvis aqtualuri skolis marTvis aqtualuri sakiTxebi sakiTxebi sakiTxebi sakiTxebi /damxmare saxelmZRvanelo studentebisaTvis/ /damxmare saxelmZRvanelo studentebisaTvis/ /damxmare saxelmZRvanelo studentebisaTvis/ /damxmare saxelmZRvanelo studentebisaTvis/ baTumi baTumi baTumi baTumi 2009 2009 2009 2009

Transcript of zurab abaSiZedisciplinaSi, romelic saxelmwifo saganmanaTleblo standartebis Sesabamisad am...

Page 1: zurab abaSiZedisciplinaSi, romelic saxelmwifo saganmanaTleblo standartebis Sesabamisad am safexurebisaTvis aris gaTvaliswinebuli. sabazo ganaTlebis etapze moswavleebi euflebian mecnierebaTa

zurab abaSiZe

skolis marTvis aqtualuri skolis marTvis aqtualuri skolis marTvis aqtualuri skolis marTvis aqtualuri sakiTxebisakiTxebisakiTxebisakiTxebi

/damxmare saxelmZRvanelo studentebisaTvis//damxmare saxelmZRvanelo studentebisaTvis//damxmare saxelmZRvanelo studentebisaTvis//damxmare saxelmZRvanelo studentebisaTvis/

baTumibaTumibaTumibaTumi 2009200920092009

Page 2: zurab abaSiZedisciplinaSi, romelic saxelmwifo saganmanaTleblo standartebis Sesabamisad am safexurebisaTvis aris gaTvaliswinebuli. sabazo ganaTlebis etapze moswavleebi euflebian mecnierebaTa

naSromSi mocemulia skolis marTvisa da xelmZRvanelobis organizacia da Sinaarsi, principebi, meTodebi, formebi da funqciebi, socialur-fsiqologiuri safuZvlebi.

igi SeiZleba gamoiyenon maswavleblebma, studentebma, mecnier muSakebma, agerTve am problemiT dainteresebulma pirebma.

redaqtori Tamaz wulukiZe-profesori. recenzentebi: 1. nino beriZe ganaTlebis akademiuri doqtori 2. akaki zoiZe baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo univerisitetis doqtoranti-pedagogiuri mecnierebis departamentis ufrosi maswavlebeli.

Page 3: zurab abaSiZedisciplinaSi, romelic saxelmwifo saganmanaTleblo standartebis Sesabamisad am safexurebisaTvis aris gaTvaliswinebuli. sabazo ganaTlebis etapze moswavleebi euflebian mecnierebaTa

Sesavali ganaTlebis reformis ganxorcielebis Sedegad da saqarTvelos

parlamentis mier 2005 wels miRebuli kanoni zogadi ganaTlebis Sesaxeb iTvaliswinebs skolis uflebebis gazrdas. me-20 saukuneSi arsebuli zogadi ganaTlebis sistema efuZneboda iseT models, romelic orientirebuli iyo marTvis centralizebul struqturaze. axali kanoni gasaqans aZlevs decentralizebul- demokratiul administrirebas, profesionalizms. tradiciuli swavlebis pedagogika Seicvleba kritikuli da SemoqmedebiTi pedagogikiT, romlis drosac prioritetulia SeZenili codnis gamoyenebadoba da kritikuli azrovneba. saswavlo procesi inteleqtualur da esTetikur siamovnebas unda aniWebdes rogorc moswavles, ise maswavlebels.

axali kanonmdeblobiT skola sajaro samarTlis iuridiuli piria, romelsac aqvs oficialuri sabanko angariSi, romelzec Tavs moiyris skolis mTeli finansebi: rogoricaa saxelmwifo dafinaseba, vauCeri, nebayoflobiTi Semowirulebebi.

skolaTmcodneobis saxelmZRvanelo ramdenime aTeuli welia calke wignad ar gamocemula, amitom metad mniSvnelovnad migvaCnia studentebisaTvis damxmare saxelmZRvanelod am naSromis gamocema. sadac ganxilulia Tanamedrove saskolo cxovrebis marTvis aqtualuri sakiTxebi.

avtori yvela SeniSvnas da survilebs siamovnebiT miiRebs.

Page 4: zurab abaSiZedisciplinaSi, romelic saxelmwifo saganmanaTleblo standartebis Sesabamisad am safexurebisaTvis aris gaTvaliswinebuli. sabazo ganaTlebis etapze moswavleebi euflebian mecnierebaTa

Tavi I skolaTmcodneobis Sinaarsi $1 skolamTcodneobis sagani

skolaTmcodneoba aris pedagogikis erT-erTi ZiriTadi

Semadgeneli nawili, romelic Seiswavlis saskolo saqmianobis organizaciis sakiTxebs, gansazRvravs da amuSavebs skolis saswavlo- aRmzrdelobiTi muSaobis, skolis marTvisa da xelmZRvanelobis Sinaarsa da meTodebs, ganixilavs skolis muSaobis ZiriTad mimarTulebebs, rogoricaa:

1) sayovelTao swavlis kanonis ganxorcieleba 2) saswavlo procesis organizacia 3) aRmzrdelobiTi muSaobis organizacia. 4) skolis muSaobis mimdinareoba. 5) pedagogiuri kadebis SerCeva da kvalifikaciis amaRleba. 6) materialuri bazis ganmtkiceba. 7) dafinansebis principebi. 8) skolis muSaobis dokumentacia. 9) kompiuterizacia. 10) sameurneo sabWos saqmianoba 11) pedagogiuri sabWos muSaoba. 12) saskolo kaTedrebis muSaoba 13) mSobelTa saTaTbiros muSaoba 14) moswavleTa TviTmarTvelobis muSaoba. 15) garantis mopovebis aspeqtebi 16) skolis angariSgeba da a.S.

skolaTmcodneoba iZleva saskolo muSaobis ZiriTad

saxelmZRvanelo principebs. skolaTmcodneobis meTodologiuri safuZvlebia peadgogikis

klasikosTa Sromebi, swavlebis, aRzrdis da marTvis sakiTxebze saqarTvelos kanonebi, dadgenilebebi, debulebebi, werilebi, saarqivo masalebi. aprobilebuli meTodebi skolis ganviTarebis sakiTxebze.

skolaTmcodneobis ZiriTadi wyaroebia. 1. saqarTvelos konstitucia; 2. saqarTvelos kanoni zogadi ganaTlebis Sesaxeb; 3. saswavlo gegmebi, programebi da saxelmZRvaneloebi;

Page 5: zurab abaSiZedisciplinaSi, romelic saxelmwifo saganmanaTleblo standartebis Sesabamisad am safexurebisaTvis aris gaTvaliswinebuli. sabazo ganaTlebis etapze moswavleebi euflebian mecnierebaTa

4. gamocdileba saskolo aRzrdis ganaTlebisa da marTvis sakiTxebze;

5. maswavleblis muSaobis Sedegebi; 6. pedagogiuri literatura.

skolaTmcodneobis Seswavlis sagania saswavlo-aRmzrdelobiTi

muSaobis, skolis marTvisa da ganalebis organoebis muSaobis Sinaarsi.

skolaTmcodneobis Seswavlis mizania, saTanado daxmareba gauwios skolis maswavleblebs, xelmZRvanelebs, skolis marTvis problemis gansazRvris saqmeSi.

skolaTmcodneobis kvlevis meTodebia 1. dakvirveba; 2. eqsperimenti; 3. saskolo dokumentebis Seswavla; 4. interviu, saubari; 5. istoriuli meTodi; 6. partografiuli meTodi; 7. maTematikuri meTodi; 8. ekonomikuri meTodi; 9. ekologiuri meTodi; 10. algoriTmuli meTodi; 11. distanciuri meTodi; 12. SedarebiTi analizis meTodi.

skolaTmcodneobis dargebia: 1. zogadi skolaTmcodneoba, romelic Teoriuli kursia da 2. kerZo skolaTmcodneoba, romelic praqtikuli kursia da

mocemulia rekomendaciebi skolis ganviTarebis Sesaxeb.

skolaTmcodneoba dakavSirebulia iseT dargebTan, rogoricaa fsiqologia, sociologia, ekonomika, geografia, istoria, didatqika, saswavlo saganTa meTodikebi, pedagogikis istoria, filosofia, samarTalmcodneoba da sxva.

$2 skolis struqtura da amocanebi ganaTlebis reformis ganxorcielebis Sedegad Tanamedrove

zogadsaganmanaTlebo skola aris sam safexuriani. 1. dawyebiTi ganaTlebis safexuri moicavs I-VI klasebs. 2. sabazo ganaTlebis safexuri-VII-IX klasebs. 3. saSualo ganaTlebis safexuri 6X-XII klsebs.

Page 6: zurab abaSiZedisciplinaSi, romelic saxelmwifo saganmanaTleblo standartebis Sesabamisad am safexurebisaTvis aris gaTvaliswinebuli. sabazo ganaTlebis etapze moswavleebi euflebian mecnierebaTa

1) dawyebiTi ganaTlebis safexuris 6I-VI klasebis mTavari amocanaa safuZveli Seuqmnas moswavlis harmoniuli ganviTarebis, xeli Seuwyos misi niWis, unaris, midrekilebebis da sxva individualur TaviseburebaTa gamovlenas.

dawyebiTi skola sabazo skolasTan erTad arsebuli an damoukideblad mdebare saswavlo dawesebuleba, romlis damTavrebis Semdeg, moswavle swavlas agrZelebs sabazo skolaSi.

2) sabazo skolis, romelic moicavs VII_IX klasebs, mTavari amocanaa moswavleebs misces zogadi ganaTleba yvela im disciplinaSi, romelic saxelmwifo saganmanaTleblo standartebis Sesabamisad am safexurebisaTvis aris gaTvaliswinebuli. sabazo ganaTlebis etapze moswavleebi euflebian mecnierebaTa safuZvlebs, saswavlo disciplinebis savaldebulo saganmanaTleblo minimums, xdeba swavlis motivaciis formireba. moswavlis niWisa da midrekilebis Semdgomi gamovlena ganviTareba, masSi damoukidebeli logikuri azrovnebis unaris ganviTareba.

3) saSualo skolis romelic moicavs X-XI-XII klasebs, mizania moamzados axlagazrdebi Sromis saqmianobaSi Casabmelad da umaRles saswavlebelSi swavlis gasagrZeleblad. am safexuris gavliT dasruldeba saSualo ganaTlebis moraluri da fizikuri momzadebis doniT uzrunvelyofili adamiani, romelic mzad unda iyos damoukidebeli cxovrebis dasawyebad. saSualo ganaTlebis misaRebad swavlebis procesi xorcieldeba, rogorc skolebSi ise gimnaziasa da liceumSi, gimnazia warmoadgens orsafexurian zogadsaganmanaTleblo saswavleblis, romlis TiToeuli safexuri sam-sam wliania. gimnazia moswavles aZlevs farTo ganaTlebis ZiriTad saswavlo disciplinebSi. gimnaziis kursdamTavrebis ufleba aqvs swvla gaagrZelos umaRles saswavlebelSi.

liceumi-warmoadgens profilur saswavlebels, romelSic sami wlis ganmavlobaSi me-10 me-12 klasebi, axlgazrdas SeuZlia miiRos profiluri ganaTleba. liceumis kursdmTavrebuls ufleba aqvs swavla ganagrZos umaRles saswavlebelSi.

Tavi 11. skolis marTvis aqtualuri sakiTxebi

$1. skolis marTvis funqciebi.

marTva-socialuri movlenaa, romelic ukavSirdeba saswavlo saganmanaTleblo samecniero ekonomikur-kulturul cxovrebas. marTvis procesi Sedgeba oTxi urTierTdakavSirebuli funqciisgan. esaa:

1) dagegmva. 2) organizacia; 3) motivacia da kontroli.

Page 7: zurab abaSiZedisciplinaSi, romelic saxelmwifo saganmanaTleblo standartebis Sesabamisad am safexurebisaTvis aris gaTvaliswinebuli. sabazo ganaTlebis etapze moswavleebi euflebian mecnierebaTa

dagdagdagdagegmvaegmvaegmvaegmva ar warmoadgens erTjerad process, igi icvleba organizaciis saqmianobis Sedegebis mixedviT.

dagegmva mravaljeradi procesia, romelic sruldeba gadawyvetilebis miRebiT.

organizaciaorganizaciaorganizaciaorganizacia gulisxmobs raime struqturis Seqmnas. motivaciamotivaciamotivaciamotivacia es aris im meTodebis erToblioba, romelic stimuls

aZlevs personalis ukeT Seasrulos Tavisi movaleoba. kontrolikontrolikontrolikontroli aucilebelia imisaTvis rom organizaciam namdvilad

miaRwios Tavis mizans. kontroli mimarTulia warmoeba-dawesebulebis Semdgomi ganviTarebisaTvis.

gegmis Sesrulebis gegmis Sesrulebis gegmis Sesrulebis gegmis Sesrulebis Sedegebi niSnavs rom warmoebam imuSava mizanmimarTulad-gegmazomierad, damoukideblad da pasuxismgeblurad.

-marTvis demokratizaciamarTvis demokratizaciamarTvis demokratizaciamarTvis demokratizacia gulisxmobs skolis marTvas demokratiuli meTodebiT sadac monawileobas miiRebs yvela maswavlebeli saskolo cxovrebis, Tavisufali azris, gamoxatviT. unda vmarToT saswavlo procesis arsi. aRmzrdelobiTi muSaobas, materialuri bazis ganviTareba, moswvliTa da maswavlebelTa urTierToba.

marTvis humanizaciamarTvis humanizaciamarTvis humanizaciamarTvis humanizacia gulisxmobs adamianTa iseT TanamSromlobas, sadac gamoxatulia keTili, erTeuli toleranti, optimaluri patriot moqalaqeobrivi ganweoba.

$2. skolis muSaobis gegmianoba. skolis marTvisa da xelmZRvanelobisaTvis saWiroa Semdegi saxis

gegmebi. 1. saskolo sasawavlo gegma; 2. perspeqtiuli samuSao gegma; 3. wliuri samuSao gegma; 4. aRzrdelobiTi muSaobis gegma; 5. saskolo sagnobrivi kaTedrebis samuSao gegma; 6. sameurveo sabWos samuSao gegma; 7. pedagogiuri sabWos samuSao gegma; 8. klasis xelmZRvanelis samuSao gegma; 9. mSobelTa saTaTbiros samuSao gegma; 10. moswavleTa TviTmarTvelobis gegma; 11. moswavleTa asocirebisa da klubebis gegma; 12. materialuri bazis ganmtkicebis gegma;

Page 8: zurab abaSiZedisciplinaSi, romelic saxelmwifo saganmanaTleblo standartebis Sesabamisad am safexurebisaTvis aris gaTvaliswinebuli. sabazo ganaTlebis etapze moswavleebi euflebian mecnierebaTa

13. dafinansebis gegma; 14. biblioTekis samuSao gegma; 15. pedagogTa kadrebis kvalifikaciis amaRlebis gegma.

skolis saswavlo gegmas adgens saqarTvelos ganaTlebisa da

mecnierebis saministro, romelsac ganixilavs skolis organoebi, sameurveo sabWo, pedagogiuri sabWo, direqcia, kaTedrebi da TiToeuli sagnis maswavlebeli, saswavlo gegmis Secvlis ufleba skolas ara aqvs.

skolaSi saswavlo sagakveTilo procesi mimdinareobs saswavlo gegmis mixedviT, romlis safuZvelze aigeba gakveTilebis cxrili.

skolis perspeqtiuli samuSao gegmas adgens skolis direqtori, Tavis moadgileebTan erTad, romelic SeiZleba iyos mravalwliani, perspeqtiuli gegmaSi gaTvaliswinebuli iqneba Semdegi saxis RonisZiebani.

1. materialuri bazis ganmtkiceba; 2. sakadro politikiT uzrunvelyofa; 3. skolis kompiuterizacia; 4. saswavlo aRmzrdelobiTi muSaobis ZiriTadi mimarTulebebis

SemuSaveba. 5. moswavleTa kontigentis gansazRvra.

skolis wliur samuSao gegmas Seadgens direqtori da

moadgileebi. pedagogTa azris gaTvaliswinebiT. wliuri samuSao gegma SeiZleba SevadginoT Semdegi mimarTulebiT.

1. materialuri bazis ganviTareba. 2. sabazo da saSualo ganaTlebis kanonis ganxorcielebisaTvis

zrunva. 3. saswavlo procesis ZiriTadi mimarTulebebis gansazRvra.

saswavlo gegmis mixedviT. 4. zrunva saswavlo gegmisa da programebis SesrulebisaTvis

saganmanaTleblo standartis gaTvalisiwnebiT. 5. aRmzrdelobiTi muSaobis Sinaarsi da organizacia. 6. moswavleTa akademiuri Sedegebis Seswavla. 7. pedagogiur kadrebTan muSaoba. 8. mSoblebTan muSaoba. 9. pedagogiuri sabWos muSaoba 10. meToduri muSaoba 11. skolis organoebTan muSaoba 12. ganaTlebis organoebTan TanamSromlobis mizanmimarTuleba skolis wliuri samuSao gegma saswavlo wlis ------ cxovrebis samoqmedo programa.

Page 9: zurab abaSiZedisciplinaSi, romelic saxelmwifo saganmanaTleblo standartebis Sesabamisad am safexurebisaTvis aris gaTvaliswinebuli. sabazo ganaTlebis etapze moswavleebi euflebian mecnierebaTa

$3 skolis marTvis struqtura Tanamedrove pirobebSi skolis marTvis struqturuli

erTeulebia: 1. sameurveo sabWo 2. direqcia 3. pedagogiuri sabWo 4. moswavleTa TviTmarTveloba.

gansakuTerbiT mniSvnelovania sameurveo sabWosa da direqtoris

roli skolis cxovrebaSi. skolis maswavleblebs saSualeba eZlevaT monawileoba miiRon skolis marTvaSi, sameurveo sabWos daxmarebiT- iTanamSromlon skolis direqciasTan kanonis uzenaesobis principebis dacviT. /ix.nax1/

nax.1

$3.1. $3.1. $3.1. $3.1. sameurveo sabWos amocanebi da funqciebisameurveo sabWos amocanebi da funqciebisameurveo sabWos amocanebi da funqciebisameurveo sabWos amocanebi da funqciebi

sameurveo sabWosameurveo sabWosameurveo sabWosameurveo sabWo skolis TviTmarTvelobis skolis TviTmarTvelobis skolis TviTmarTvelobis skolis TviTmarTvelobis

umaRlesi arCeviTi umaRlesi arCeviTi umaRlesi arCeviTi umaRlesi arCeviTi organoorganoorganoorgano

direqcia skolis direqtori misi moadgileebi da buRalteria

zogadsaganmanaT leblo

skolis struqtura

pedagogiuri sabWo skolis maswavlebelTa

TviTmarTvelobis organo

moswavleTa TviTmarTveloba

Page 10: zurab abaSiZedisciplinaSi, romelic saxelmwifo saganmanaTleblo standartebis Sesabamisad am safexurebisaTvis aris gaTvaliswinebuli. sabazo ganaTlebis etapze moswavleebi euflebian mecnierebaTa

sameurveo sabWo iRebs pasuxismgeblobas skolis

warmomadgnelebTan erTad imis gansazRvraSi Tu ra saqmianoba unda daigegmos skolaSi, ra sWirdebaT moswavleebs, rogoria sazogadoebis moTxovna, xolo skolis direqtori pasuxismgebelia skolaSi mimdinare saqmianobis warmatebiT ganxorcielebaze.

sameurveo sabWo pasuxismgebelia uzrunvelyos skolaSi mimdinare procesebis sajarooba da gamWirvaloba. miawodos informacia pedagogebs. mSoblebs, moswavleebs, skolis miRwevebi da arsebuli problemebis Sesaxeb.

sameurveo sabWos irCeven 3 wlis vadiT. skolaSi sadac swavlobs 500 moswavleze meti sameurveo sabWoSi airCeva 12 wevri, irCeven Tavmjdomares da mdivans, xolo im skolebSi sadac swavlobs 500- moswavleze naklebi irCeven 6 wevrs, 3 maswavlebeli, 3 mSobeli da erTi moswavle -----.

sameurveo sabWo asrulebs Semdeg funqciebs. 1. irCevs skolis direqtoris siiTi Semadgenlobis

umravlesobidan, romelsac registraciaSi atarebs saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministro da debs masTan xelSekrulebas da saWiroebis SemTxvevaSi Seuwyvets xelSekrulebas.

2. skolis direqtoris wardginebiT amtkicebs skolis biujets da akontrolebs direqciis mier finansebis xarjvas da qonebis gankargvas.

3. ganixilavs skolis saswavlo gegmas. 4. eTanxmeba maswavlebelTa mier saxelmZRvaneloebis gamoyenebis

nusxis Sedgenaze. 5. ganixilavs saStato ganrigs. 6. ganixilavs daamtkicebs skolis direqtoris mier wardgenil

moadgileTa kandidatebs. $$$$3.2. skolis direqtoris amocanebi3.2. skolis direqtoris amocanebi3.2. skolis direqtoris amocanebi3.2. skolis direqtoris amocanebi da funqciebida funqciebida funqciebida funqciebi Tanamedrove skolas Wirdeba iseTi direqtori, romlis

miwodebaa gaaumjobesos saganmanaTleblo garemo, uzrunvelyos skolaSi mimdinare procesebSi sazogadoebis monawileoba. man unda SeZlos kolegebTan, sameurneo sabWos wevrebTan, TanamSromloba, icnobdes maT interesebsa da Rirebulebebs, pativs scemdes maT uflebebs.

skolis direqtori pasuxismgebelia Semdegi amocanebis Sesrulebaze.

1. skolaSi erovnuli saswavlo gegmis da ganaTlebis sferoSi saqarTvelos kanonmdeblobis Sesrulebaze.

Page 11: zurab abaSiZedisciplinaSi, romelic saxelmwifo saganmanaTleblo standartebis Sesabamisad am safexurebisaTvis aris gaTvaliswinebuli. sabazo ganaTlebis etapze moswavleebi euflebian mecnierebaTa

2. saswavlo-saaRmSeneblo procesis srulyofaze da demokratiuli principebiT warmarTvaze.

3. finansebis miznobriv xarjvaze. 4. maswavlebelTa kadrebis SerCevasa da kvalifikaciis

amaRlebaze da socialur-ekonomikuri pirobebis gaumjobesebaze. 5. skolis direqtori angariSvaldebulia saqarTvelos

ganaTlebis saministros sazogadoebis winaSe. 6. direqtori SeimuSavebs saStato ganrigs da gaaformebs

xelSekrulebas TiToeul maswavlebelTan. 7. SeimuSavebs skolis biujets, romelsac dasamtkiceblad

warudgens sameurveo sabWos da yoveli wlis 10 dekembramde sameurveo sabWos abarebs angariSs finansuri saqmianobisa da saswavlo procesis Sesaxeb.

8. zedamxedvelobs skolaSi mimdinare saswavlo saaRmzrdelo process.

9. saqarTvelos kanonmdeblobis farglebSi gamoscems samarTlebriv aqtebs.

$3.3 skolis warmatebuli direqtori.$3.3 skolis warmatebuli direqtori.$3.3 skolis warmatebuli direqtori.$3.3 skolis warmatebuli direqtori. skolis warmatebuli direqtori aris pirovneba romelsac

gaaCnia jansaRi xedva, saqmianobebis miznobrivad dagegmvisa da sazogadoebasTan urTierTobebis kargi unari. mas unda SeeZlos skolis xedva da misi Camoyalibeba, adamianuri, materialuri da finansuri resusrsebis efeqturi marTva. amasTan direqtors unda hqondes.

1) gadawyvetilebis miRebis unari; 2) TanamSromlebis mosmenis unari; 3) demokratiuli marTvis unari; 4) adgilze arsebuli SesaZleblobebi aRmoCenisa da gamoyenebis

unari; 5) cvlilebaTa Seguebis unari. 6) muSaobisaTvis mzaoba; 7) mdgradobis unari stresuli situaciebis mimarT; 8) konfliqtur situaciaSi daregulirebis unari. ganaTlebis sferos TanamSromelTa mosazrebebiT warmatebuli

direqtori unda iyos. 1. motivirebuli. 2. menejeri; 3. demokratiuli lideri;

Page 12: zurab abaSiZedisciplinaSi, romelic saxelmwifo saganmanaTleblo standartebis Sesabamisad am safexurebisaTvis aris gaTvaliswinebuli. sabazo ganaTlebis etapze moswavleebi euflebian mecnierebaTa

4. energiuli; 5. profesionali 6. ganaTlebuli; 7. mizanswrafuli; 8. gawonasworebuli; 9. meurne; 10. Sromismoyvare; 11. uyvardes bavSvebi; 12. novatori; 13. samarTliani

hqondes: 1.urTierTobis kultura; 2. skolis ganviTarebis strategiuli xedva. 3. konfliqtebis marTvis unari. SeeZlos: 1. efeqturi saswavlo garemo Semdegze; 2. adamianuri resursebis marTva; 3. proeqtebis marTva; 4. finansebis moZieba.

skolis dierqtors unda hqondes rogorc lideris aseve kargi

marTvelis unarCvevebi. skolis lideris miwodebaa gaumjobesos saganamanaTleblo garemo. lideroba niSnavs kolegebTan TanamSromlobas. liders unda esmodes maTi, icnobdes maT interesebs, da Rirebulebebs da pativscemdes maT uflebebs. unda hqondes skolis efeqturi marTvis unari.

skolas Wirdeba kargi lideri da kargi xelmZRvaneli. -liders SeuZlia axali ideebi miawodos kolegebs da aRZras

saqmisadmi interesi.-marTvelis SeuZlia kargad dagegmos da ganaxorcielos sxvadasxva proeqtebi da programebi.

$3.4. $3.4. $3.4. $3.4. skolis direqtorisskolis direqtorisskolis direqtorisskolis direqtoris moadgileebi da maTi funqciebi.moadgileebi da maTi funqciebi.moadgileebi da maTi funqciebi.moadgileebi da maTi funqciebi.

skolis direqtoris moadgileebi airCevian sameurveo sabWos mier

reqtorTan SeTanxmebiT. direqtoris moadgileebad iTvlebian: 1) moadgile saswavlo dargSi; 2) moadgile aRzrdelobiTi muSaobis dargSi; 3) moadgile samurneo muSaobis dargSi; 4) moadgile safinanso muSaobis dargSi anu buRalteri.

Page 13: zurab abaSiZedisciplinaSi, romelic saxelmwifo saganmanaTleblo standartebis Sesabamisad am safexurebisaTvis aris gaTvaliswinebuli. sabazo ganaTlebis etapze moswavleebi euflebian mecnierebaTa

direqtoris moadgile saswavlo dargSi xelmZRvanelobs saswavlo meTodur muSaobs, adgens gakveTilebis cxrils, Tumca zogierT skolaSi cxrils Seadgens cxrilis menejeri.

swavlobs sagnis maswavlebelTa muSaobis Sedegebs. igi angariSvaldebulia skolis direqtorisa da sameurveo sabWos winaSe.

direqtoris moadgile aRzrdelobiTi muSaobis dargSi xelmZRvanelobs klasgareSe da skolis gareSe aRmzrdelobiT muSaobas, romelic winaswar Sedgenili gegmis safuZvelze mizanmimarTulad da sistematiurad warmarTvas aRzrdelobiT muSaobas, kordinacias uwevs klasis xelmZRvanelTa saqmianobas.

direqtoris moadgile samurneo muSaobis dargSi uzrunvelyofs skolaSi arsebuli qonebis dacvas. igi angariSvaldebulia direqtorisa da sameurveo sabWos winaSe.

direqtoris moadgile safinanso dargSi uzrunvelyofs maswavlebelTa xelfasebisa da materialuri bazis ganmtkicebisaTvis safinanso xarjebs.

3.5 skolis pedagogiuri sabWo3.5 skolis pedagogiuri sabWo3.5 skolis pedagogiuri sabWo3.5 skolis pedagogiuri sabWo skolis pedagogiuri sabWo aris moswavleTa saTaTbiro organo,

romelic saswavlo wlis ganmavlobaSi 4-jer. atarebs sxdomas skolis yvela maswavlebeli pedagogiuri sabWos wevria, romlebic xmis Tanabari uflebiT sargebloben.

axali kanonmdeblobiT pedagogiuri sabWos Tavmjdomare airCeva sami wlis vadiT.

pedagogiuri sabWo ganixilavs iseT sakiTxebs rogoricaa. 1. wliuri saskolo saswavlo gegma. 2. saswavlo wlis ganmavlobaSi gamosayenebeli

saxelmZRvaneloebis nusxa. 3. ganixileba maswavlebelTa wliuri datvirTva. 4. ixilavs TiToeuli saswavlo sagnis swavlebis mdgomareobas. 5. ganixilavs moswavleTa akademiuri moswrebis mdgomareobs. 6. gansazRvravs moswavleTa arasagakveTilo drois organoebis

principebs. 7. ajamebs wlis maniZlze saswavlo saaRmzrdelo muSaobis

Sedegebs. 8. Seajamebs maswavlebelTa socialur-ekonomikur mdgomareobas.

3.6 moswavleTa TviTmarTveloba.3.6 moswavleTa TviTmarTveloba.3.6 moswavleTa TviTmarTveloba.3.6 moswavleTa TviTmarTveloba.

Page 14: zurab abaSiZedisciplinaSi, romelic saxelmwifo saganmanaTleblo standartebis Sesabamisad am safexurebisaTvis aris gaTvaliswinebuli. sabazo ganaTlebis etapze moswavleebi euflebian mecnierebaTa

skolaSi iqmneba moswavleTa TviTmarTveloba da moswavleTa klubebi. moswavleTa TviTmarTvelobas xelmZRvanelobs arCeuli prezidenti. prezidenti airCeva sabazo da saSualo ganaTlebis safexurebidan cal-calke X-XII klasebidan arCeul prezidents aqvs xmis ufleba sameurveo sabWoSi. moswavleTa TviTmarTveloba SeimuSavebs rekomendaciebs skolis Sinaganawesis Sesaxeb. moswavleTa TviTmarTveloba uflebamosilia miawodos sameurveo sabWos winadadebebi skolisaTvis yvela mniSvnelovan sakiTxTan dakavSirebiT.

3.7. moswavleTa klubebi3.7. moswavleTa klubebi3.7. moswavleTa klubebi3.7. moswavleTa klubebi moswavleTa klubi warmoadgens moswavleTa gaerTianebas saerTo

interesebis mixedviT. klubi SeiZleba Seiqmnas nebismier safexurze da is unda aerTianebdes 5 wevrs. klubis saqmianoba regulirdeba skolis SinaganawesiT. sameurveo sabWo gansazRvravs, ra saxis SeiZleba iyos moswavleTa-TviTmarTveloba.

$4. maswavleblis roli skolis marTvaSi.$4. maswavleblis roli skolis marTvaSi.$4. maswavleblis roli skolis marTvaSi.$4. maswavleblis roli skolis marTvaSi. skolis marTvis problemis mogvarebis saqmeSi mniSvnelovania

maswavleblis pirovenebis avtoriteti, unari, codna, taqti, humanizmi, samarTlianoba. msoflmxedveloba, pasuxismgebloba. maswavleblis uflebebia:

1. yvela maswavlebeli pedagogiuri sabWos wevria. 2. sameurveo sabWos naxevari Sedgeba maswavleblebisagan. 3. maswavlebeli monawileobs saswavlo programebis ganxilva-

damtkicebaSi. 4. maswavlebeli Tavad irCevs saxelmZRvaneloebs. 5. gegmavs saswavlo process; 6. maswavleblis minimaluri xelfasi ganisazRvreba Semdegi

aspeqtebiT.

1. ganaTlebis cenziiT. 2. pedagogiuri gamocdilebiT. 3. Catarebuli gakveTilebis raodenobiT. 4. saaTobrivi datvirTviT. 5. TviTganviTarebisaTvis daxarjuli saaTebis raodenobiT.

Page 15: zurab abaSiZedisciplinaSi, romelic saxelmwifo saganmanaTleblo standartebis Sesabamisad am safexurebisaTvis aris gaTvaliswinebuli. sabazo ganaTlebis etapze moswavleebi euflebian mecnierebaTa

6. moswavleebTan individualuri muSaobisaTvis daxarjuli saaTebis raodenobiT.

maswavlebeli saswavlo aRmzrdelobiTi muSaobis wamyvani

figura, romelic sxvadasxva meTodebiT warmarTavs swavlebas da aRzrdas.

$5. $5. $5. $5. ganaTlebis siganaTlebis siganaTlebis siganaTlebis sistemis marTvis principebi.stemis marTvis principebi.stemis marTvis principebi.stemis marTvis principebi. principi laTinuri sityvaa da qarTulad niSnavs amosaval

saxelmZRvanelo debulebas, romelsac pirovneba iyenebs Tavisi miznis misaRwevad ganaTlebis sistemis marTisaTvis.

saqarTvelos ganaTlebis sistema viTardeba ramdenime principis mixedviT:

1. saxelmwifoebriobis principi; 2. yovladfenobriobis principi; 3. fundamentalobis principi; 4. memkvidreobiTobis principi; 5. dafinansebis principi; 6. kadrebis SerCevis principi; 7. sajaroobis principi.

umaRlesi skolis saxelmwifoebriobis daniSnulebaa uzrunvelyos

qveyana saWiro da aucilebeli xarisxiani maRalkvalificiuri specialisti kadrebis momzadebiT. kadrebis momzadebis sistema-nacionaluri usafrTxoebis sakiTxicaa, suveneruli, ekonomikurad ganviTarebadi qveyanaa-es aris Tavisi kadrebis potencialis TviTkmarebuli qveyanaa.

yovlad fenobriobis principi- es aris qveynis ZiriTadi moraluri norma samamulo umaRlesi skolisa. saqarTvelos saskolo da umaRlesi ganaTlebis mTeli istoriaa, es aris istoria mTlianobaSi warmatebuli saxalxo brZola Tanabrad xelmisawvdomobis qveynis nebsimieri moqalaqisaTvis miuxedavad misi mdgomareobis da fenobrivi warmoSobisa ganaTlebis miRebis Tanabari SesaZleblobisaTvis.

umaRlesi ganaTlebis fundamentaloba es aris ganaTlebis procesisa da mecnieruli codnis erTianoba, romelic saSualebas aZlevs ganaTlebulma adamianma gaigos, rom Cven vcxovrobT bunebisa da sazogadoebis kanonebiT, romlis ignorireba aravis ar SeuZlia, maTi darRveva dabali ganaTlebulobisa da uzneobis mier mecnierebaSi garSemomyofTaTvis metad saxifaToa, etalonur ganaTlebad SeiZleba CaiTvalos mxolod fundamentalur,

Page 16: zurab abaSiZedisciplinaSi, romelic saxelmwifo saganmanaTleblo standartebis Sesabamisad am safexurebisaTvis aris gaTvaliswinebuli. sabazo ganaTlebis etapze moswavleebi euflebian mecnierebaTa

mecnieruli ganaTleba, romlis mTavari mizania mecnieruli codnis, rogorc msoflio Semadgeneli kulturis gavrceleba.

istoriulad ganpirobebulia, is rom roca saqarTvelo Sevida Tavisi mecnieruli ganviTarebis periodSi, msoflio mecnierebam ukve SeiZina organizebuli Teoriuli codnis forma, amitomac saqarTvelom aRiqva msoflio mecniereba misi umaRlesi ganviTarebis fazaSi qarTvelebma im TaviTve daviwyeT mecnierulad azrovnebis swavla da studentebis swavleba iazrovnon mTlianobiTi, fundamentaluri TeoremiT da praqtikaSi imoqmedon aseTi fundamentaluri codniT miRebis meTodebis Sesabamisad, am safuZvelze aRmocenda Cveni akademiuri mecniereba, universitetebi, institutebi, zogadsaganmanaTleblo skola, swored esaa qarTuli ganviTarebis erT-erTi mniSvnelovani tradicia, romelic exla demokratiuli principiT viTardeba.

ganaTleba sazogadoebaSi araerTgvarovnad ganimarteba. saqarTveloSi-amJamad 300-ze meti sxvadasxva formis umaRlesi saswavlebelia, yvela isini erTi da imave tipis diplomebs gascemdnen. dRes mniSvnelovania cnebas, ganaTlebas didi mniSvneloba mivaniWoT, imitom, rom mecnierebaSi da umaRles teqnologiebSi warmoiSva Rrma darRvevebi, romlebic SeiZleba maRalganviTarebulma administraciebma gamoiyeneon.

gaSifrulia geniTgaSifrulia geniTgaSifrulia geniTgaSifrulia geniT 6arsebobs hipoTeza, rom rTul biologiur sistemebs adamianis CaTvliT gaaCnia programa sikvdilis Sesaxeb, am hipoTezaze axla aqtiurad muSaoben Cveni biologebi, ixsneba sikvdilisa da sicocxlis saidumloebani.

Tanamedrove fizikamTanamedrove fizikamTanamedrove fizikamTanamedrove fizikam- aRmoaCina mikro samyaros metad gasaocari Tvisebebi, ramdenime msxvil laboratoriaSi SesaZlebeli gaxda materiis axali mdgomareobis miReba-e.w. kvar gluonuri plazma, am aRmoCenaSi didi roli iTamaSes Cvenma mecnierebamac. msoflio dgas materiis SigniTa fantastikur aRmoCenebis winaSe.

iqmneba-sruliad axali principulad gansxvavebuli sistemebi-supergamomTvlelebi, samuSaoebi msoflios udides laboratoriebSi iqmneba, aseT superkompiuterebs teraflonurebs uwodeben. maT uSveben amerikis aS.S-Si da iaponiaSi-da ruseTSi, horizontze gamoCdnen iseTi kompiuterebic, romlebic agebuli arian axal kvantur principze, kvanturis xaziT gadacemuli Setyobinebisas arc kopireba, arc gaSifvra, arc moparva ar aris SesaZlebeli, mecnierebi miuaxlovdnen inteleqtebis problemaTa axleburad gadaWris sakiTxebs. Rrma cvlilebebs ganicdis Tanamedrove humanitaruli codnac. adamianis fsiqikis, azrovnebis, urTulesi sazogadoebrivi sistemis marTvis nacionaluri ekonomikebiT moiTxoven Rrma fundamentalur codnas-aseT ganaTlebas SeiZleba ewodos

Page 17: zurab abaSiZedisciplinaSi, romelic saxelmwifo saganmanaTleblo standartebis Sesabamisad am safexurebisaTvis aris gaTvaliswinebuli. sabazo ganaTlebis etapze moswavleebi euflebian mecnierebaTa

,,etalonuri~-mis propagandas da realizaciaSi lideris roli yovelTvis ekavaT universitetebsa da institutebs, isini gansazRvraven ganaTlebis CarCoTa simaRles mTeli ganaTlebis sitemebisaTvis, saqarTvelosaTvis liders qmnidnen, Cven gvaqvs aseTi universitetebi da institutebi exla mTavaria maTi ganviTareba.

Cven vamzadebT kadrebs, pedagogebs, ekonomistebs, gvWirdeba movamzadoT menejmenti, biznesmeni, teqnologiebi sakandidato disertaciebis SedgenisaTvis xarisxi eniWebaT teqnikur, humanitarul sazogadoebrivi inteleqtualuri potenciali unda iyos dominirebadi. msoflioSi yovelwliurad ganaxldeba Teoriuli codnis 5%, da gamoyenebiTi codnis 20%. amerikelebi amas mixvdnen, maT Seqmnes nacionaluri komisia, romelmac analizi gaukeTa Tanamedrove mecnierebasa da ganaTlebas aSS-bSi, komisiam gaakeTa daskvna, amerika iseve rogorc 40 wlis winaT, msoflioSi pirveli Tanamgzavris gaSvebis Semdeg aRmoCnda gamowvevis winaSe. prognozirdeba, rom aSS-bis mcxovrebi 20-25 wlis Semdeg aRmoCndebian umweoni, droTa moTxovnilebis winaSe, ra aris amis mizezi? komisiis azriT amis mizezi aris moswavleTa susti maTematikuri da sabunebismetyvelo momzadeba da Sesabamisad specialistebisac. gamocxadebulia specialuri programa weliwadSi 5 miliardi dolaris odenobiT.

komisiis moxseneba prezident jorj buSis programis safuZveli gaxda, sainteresoa am programis epigrafi, federaluri mTavroba unda emsaxurebodes ara sistemas, aramed bavSvebs, samwuxarod CvenSi mimdinareobs procesebi, romelsac ganaTleba defuntalizaciamde mihyavs, skolaSi mcirdeba sabunebsimetyvelo saganTa cikli, warmoiqmneba e.w. ,,kentavrebi~ fizikidan, qimiidan, biologiidan, igive xdeba humanitarul ciklTan mimarTebaSi. Sekowiwebuli raRac sagani. sazogadoebaTmcodneoba, romelic sxvadasxva disciplinebisagan Sewepebuli, ukve mzad aris Cveni ganaTlebis axali ganmanaTlebeli standartebi amasTan mimarTebaSi. rogori standartebis Sedgenaa saWiro?

adgilobrivi ganaTlebis organoTa erT-erT moxsenebaSi iyo fraza ,,exla Cveni sferos maswavleblebma unda gamoviCinoT maqsimaluri gulisxmeva, raTa miscen moswavleebs codnis minimumi.

aucilebelia rom Cveni ganaTlebis xarisxi ganisazRvreba stadartebis SinaarsiiT, es ki ganaTlebis ganviTarebis stadartuli sakiTxia. axalma stadartebma unda gadawyvitos moswavleTa gadatvirTvis Sesaxeb, am sakiTxis dasmis mTavar motivad aRiqmeba saubari moswavleTa janmrTelobis mdgomareobis gauaresebis Sesaxeb, TiTqos da maTTvis dauZleveli datvirTvis gadaulaxobis mizeziT eyrdnobian sxvadasxva gamokvlevebis Sedegebs. mec daveyrdnobi erT-

Page 18: zurab abaSiZedisciplinaSi, romelic saxelmwifo saganmanaTleblo standartebis Sesabamisad am safexurebisaTvis aris gaTvaliswinebuli. sabazo ganaTlebis etapze moswavleebi euflebian mecnierebaTa

erT maTgans. es aris saerTaSoriso programa T1M35 gamovlenebi, romelic 1995-1999 wlebSi Catarda, Sedegebi aseTia: saSualo saswavlo datvirTvis moculobam weliwadSi 6gakveTilebis sufTa dro 38 qveyanaSi, romlebic monawileobas Rebulobdnen am gamokvlevaSi Seadgina 1022 saaTi. moswavleTa janmrTelobis gauareseba gamowveulia 90-ian wlebSi cxovrebis xarisxis dacemiT, sursaTiT naklebad uzrunvelyofili ojaxebiT.

mxolod moswavleTa Rrma safuZvliani momzadeba gauxsniT maT gzas xarisxian umaRlesi ganaTlebis miRebisaken.

fundamentaluri, ekonomiuri ganaTlebis TemasTan mWidro kavSirSi imyofeba wamyvani umaRlesi saswavleblebis Temac, araviTar SemTxvevaSi ar unda dagvaviwydes, rom saqarTvelos umaRlesi saswavleblebi axorcieleben diad misias kuluturuli cxovrebisaTvis. sulieri cxovrebisaTvis TavianT calkeuli regionebSi, kerZod, TbilisSi, aWaraSi, guriaSi, afxazeTSi, soxumSi da a.S. cnobilia Tbilisis saxelmwifo universiteti, Tbilisis pedagogiuri universiteti, Tbilisis samedicino instituti, baTumis saxelmwifo universiteti. baTumis d. pedagogiuri instituti, Telavis pedagogiuri instituti, ozurgeTis biznesisa da ekonomikis instituti da a.S.

maT moipoves uflebebi iyvnen wamyvani Tavisi profesionaluri saqmeTi erTiani saxelmwifo gamocdis Sesaxeb erT-erTi mizani imaSi mdgomareobs, rom vipovoT yovlis damTavrebisa da umaRles sasawavlebelSi moxvedris meTodebis faqtebis fiqsaciis SeTanxmeba-amasTanave saWiroa apriori uari vTqvaT im azrze, rom aseTi sakiTxebi SeiZleba gadaiWras administraciuli zewoliT da daZalebiT, diax reqtorTa sabWos imis eSinia, rom (7)-s monopolurma mdgomareobam SeiZleba didi ziani miutanos saqarTvelos ganaTlebis sistemas.

niWieri axalgazrdebi ar SeiZleba DSemoifarglos mxolod codnis Sefasebis formalizirebuli formiT, aucilebelia olimpiebi, SemoqmedebiTi konkursebi da gamozdaTa sxvadasxva meTodebi, amitomac eqsperimentis Sedegebis Sejamebisas es yvelaferi

gaTvaliswinebuli unda iyos, magram ise arc unda iyos rom EГэ6s Cambarebelma ver SeZlos swavla umaRlesi saswavleblis pirvel kursze.

Cveni ganaTlebis sistemis formirebis procesSi-ukanaskneli aTi wlis ganmavlobaSi ramdenime Secdoma iyo, zarali ufro meti iqneboda, rom ar yofiliyo saqarTvelos reqtorTa kavSiris mizanmimarTuli da principuli pozicia, romlebmac miaRwies ar aeSvaT umaRlesi saswavleblebis privatizacia da kidev bevri ram.

Page 19: zurab abaSiZedisciplinaSi, romelic saxelmwifo saganmanaTleblo standartebis Sesabamisad am safexurebisaTvis aris gaTvaliswinebuli. sabazo ganaTlebis etapze moswavleebi euflebian mecnierebaTa

dReisaTvis ganaTlebis saxelmwifo seqtoris Semcireba gamarTlebulia axali Toriuli ideebiT. profesor e. iasnisa da avtorTa jgufis mier momzadda moxseneba Temaze ,,ekonomikuri politika da saxelmwifos tvirTi liberaluri alternativa, avtorebi modernizaciis arss ganaTlebaze saxelmwifo xarjebis radikalur SemcirebaSi xedaven. mag. 10000 mcxovreblidan-190 studentis-170-mde dayvana mogvcems 5 (xuTi) miliardi maneTis ekonomikas, dasaSvebia rom specialistTa momzadebis struqturis sabazro moTxovnilebis donis Sesabamisad, anu rigis specialobebis daxurva an 9 maTze miRebis Semcirebam 10-13 milioni saxelmwifo

biujetis ekonomia mogvcems. Eгэ-ГИФО-s sistemis SemoRebam avtorTa gamoTvlebiT kidev 10 milioni maneTis ekonomias mogvcems. e.i. mxolod dasaxelebuli sami poziciis mixedviT sabiujeto saxsrebis ekonomia ganaTlebis sferoSi mogvcems 25-28 milioni maneTis ekonimias.

avtorTa pozicia biujetze datvirTvis Semcirebis Sesaxeb gasagebia, Cven vcxovrobT axal ekonomikur sistemaSi, ganaTlebam moTxovnilebisa da winadadebebis meqanizmi unda gaiTvaliswinos, amasTan erTad rogorc sxva qveynebis sabazro ekonomikis cdebi gviCveneben, saxelmwifo SeuZlebels akeTebs ganaTlebis SesaZlebeli prioritetuli mxardaWerisaTvis, amitom Tu zemoxsenebul midgomas miviRebT es aRniSnavs studentTa da profesor-maswavlebelTa raodenobis Semcirebas, es yvelaferi ki ganaTlebis saxelmwifo

seqtoris Sesustebas gamoiwvevs, romelic Eгэ-ГИФО-s sabiujeto student proeqtirebul aradafinansebas Seexeba.

saqarTvelos konstituciis Sesabamisad yvelas aqvs ufleba konkursis safuZvelze ufasod miiRos umaRlesi ganaTleba saxelmwifo an municipalur saganmanaTleblo dawesebulebaSi da warmoebaSi.

Tanamedrove pirobebSi ganaTlebis sistema saWiroebs mudmiv modernizacias, romelsac unda gaaCndes Rrmad mofiqrebuli da balansirebuli xasiaTi saqarTvelos pirobebisa da tradiciebis gaTvaliswinebiT.

m e m k v i d r e o b i T o b a pedagogikur literaturaSi erTgvarovnad ar aris gagebuli. erTi TvalsazrisiT, memkvidreobiToba ganixileba rogorc saganTa (metwilad monaTesave) Soris kavSiri swavlebis procesSi (magaliTad, kavSirebi fizikasa da maTematikas Soris, maTematikasa da xazvas Soris, III d IV klasis, IV da V klasebis maTematikis sagnebs Soris da a.S.

Page 20: zurab abaSiZedisciplinaSi, romelic saxelmwifo saganmanaTleblo standartebis Sesabamisad am safexurebisaTvis aris gaTvaliswinebuli. sabazo ganaTlebis etapze moswavleebi euflebian mecnierebaTa

meore TvalsazrisiT, memkviderobiToba aris mudmivad ucvleli, erTgvarovani momTxovneloba moswavleebisadmi erTi klasidan meoreSi gadasvlisas.

mesame TvalsazrisiT, memkvidreobiToba gulisxmobs ama Tu im saganaSi adre miRebuli codnis gamoyenebis aucileblobis amave sagnis Seswavlis Semdgom safexurze.

yvela am Tavlsazrisis mixedviT memkvidreobiToba ganixileba rogorc garkveuli da aucilebeli kavSiri, magram aseTi kavSiri warmodgenilia zedapirulad da ver gamoxatavas memkvidreobiTobis ZiriTad damaxasiaTebel niSnebs. metic, metwilad es kavSiri xasiaTdeba meorexarisxovani detalebiT da ver xsnis swavlebis procesis siRrmiseul Taviseburebebs. zogjer es kavSiri damkvidrebul tradiciebTan aris gaTanabrebuli.

memkvidreobiTobis yvelaze marTebuli ganmarteba, albaT, aseTia: memkvidreobiToba aris kavSiri movlenaTa Soris, ganviTarebis procesSi, rodesac axali xsnis ra Zvels, TavisTavSi inaxavs mis zogierT elements. memkvidreobiToba dialeqtikis erT-erTi gamovlinebaa (uaryofis kanoni, raodenobrivi cvlilebebis Tvisebriv cvlilebebSi gadasvlis kanoni).

Tu memkvidreobiTobis gansazRvris aseT formas miviRebT, maSin memkviderobiToba mravalvariantuli saskolo ganaTlebis sistemaSi, ZiriTadad zemoaRniSnuli mesame Tvalsazrisis mixedviT unda ganvixiloT.

rogorc iTqva, memkvidreobiToba (mesame TvalsazrisiT) gulisxmobs ama Tu im saganSi adre miRebuli codnis gamoyenebis aucileblobas amave sagnis Seswavlis Semdgom safexurze. amasTan, gaTvaliswinebulia dialeqtikis zemoaRniSnuli kanonis moqmedebis specifika.

memkvidreobiToba mravalvariantul saganmanaTleblo sistemaSi ori mniSvnelobiT unda ganvixiloT: zogadi kavSirebisa da procesualuri kavSirebis mniSvnelobiT.

memkvdireobiToba, rogorc zogadi kavSirebis ganxorcieleba, uzrunvelyofs saswavlo Sinaarsis mTlianobas, am Sinaarsis ganviTarebis logikas swavlebis procesSi.

ganaTlebis sxvadasxva safuZvelze da sxvadasxva tipis skolaSi saganTa simravle erTmaneTTan dakavSirebulia erTi saerTo principiT-movlenis an obieqtis Semecnebis siRrme gansazRvravs ganaTlebulobis dones. amitom, ama Tu im tipis skolaSi esa Tu is sagani Sinaarsobrivad im donezea agebuli, rogorc ama skolis saganmanaTleblo da socialuri dakveTa moiTxovs. Tu moswavle specializirebul humanitarul kolejSi an liceumSi swavlobs, maprofilebeli sagnebis garda, sxva saswavlo disciplinebs naklebi

Page 21: zurab abaSiZedisciplinaSi, romelic saxelmwifo saganmanaTleblo standartebis Sesabamisad am safexurebisaTvis aris gaTvaliswinebuli. sabazo ganaTlebis etapze moswavleebi euflebian mecnierebaTa

sirTulis Sinaarsis mixedviT eufleba. magram naklebi sirTulis Sinaarsi imdenad aris agebuli, rom igi nebismier dros SeiZleba uSualod gadaizardos ufro rTul SinaarsSi. tradiciulad, saswavlo sagnis Sinaarsis amgvar agebas swavlebaSi mecnierulobis principsac uwodeben da swored principi uzrunvelyofs memkvidreobiTobas.

am TvalsazrisiT, mravalvariantul saskolo ganaTlebis sistemis mTlianobis SenarCuneba TiTqmis SeuZlebelia yvela tipis skolaSi saganaTa erTnairi simravlis gareSe. es ase ar aris. memkvidreobiToba rom ar dairRves, aucilebelia ara saswavlo obieqturi samyaros Sesaxeb diferencirebuli codnis mTeli speqtris SesaZleblobisa da saWiroebis mixedviT fokusireba. amitom, farTod unda iqnas gamoyenebuli saganTa interesebis praqtika, calkeuli saswavlo disciplinaTa Sinaarsis gamartiveba (siZnelis donis Semcireba) da ara meqanikuri Semcireba, rac kidev ufro arTulebs Seswavlil codnis mTlianobas da qmnis garkveul akademiur safexurs, romelic saSualebas aZlevs moswavles, survilis Sesabamisad, gadainacvlos Semdeg, ufro maRal safexurze.

sistemis mTlianobis SenarCunebis TvalsazrisiT, aranakleb mniSvnelovania memkvidreobiToba, rogorc procesualuri kavSirebi. am kavSirebs Soris davaxasiaTebT ramdenime arsebiT kavSirs.

memkvidreobiToba da ganmeoreba. swavlebis nebismier safexurze didi mniSvneloba eniWeba ganmeorebas.

ganmeoreba, Tavisi arsiT, ukve SeZenili codnis aRdgena-ganmtkicebas gulisxmobs, magram swavlebis procesSi mas axali codnis debulebisaTvis xelSewyobis funqcia akisria. amitom aris igi memkvidreobiTobis principis gamovlena.

tradiciul skolaSi gameorebis ramdenime saxe arsebobs. kerZod: 1. gameoreba mecadineobis dawyebamde; 2. gameoreba saswavlo wlis dasawyisSi, 3. mimdinare ganmeoreba gakveTilis procesSi. 4. Temis gameoreba Sefasebis win, 5. wliuri gameoreba, 6. gameoreba gamocdebisaTvis mzadebis procesSi. gameorebis saxeebis aseT simravles rom waawyda, erTma mecnierma wamoiZaxa: ,,saSinelebaa! am dausrulebeli gameorebis nacvlad, nuTu ar SeiZleba ise vaswavloT masala, rom ar daaviwdes?~ es SeiZleba mTlad asec ar iyos, magram is ki cxadia, rom yovelgvari gameoreba rodi uzrunvelyofs memkvidreobiTobis principis xorcSesxmas. Tu gvsurs, rom memkvidreobiToba marTla ganxorcieldes, gameoreba organulad unda CaerTos axali Temis Seswavlis procesSi da ar unda gadaiqces erTi da imave savarjiSos meqanikur gameorebad.

memkvidreobiToba da propedevdikamemkvidreobiToba da propedevdikamemkvidreobiToba da propedevdikamemkvidreobiToba da propedevdika. propedevdika, yvelaze zogadi gagebiT, aris romelime mecnierebis Sesavali kursi. igi

Page 22: zurab abaSiZedisciplinaSi, romelic saxelmwifo saganmanaTleblo standartebis Sesabamisad am safexurebisaTvis aris gaTvaliswinebuli. sabazo ganaTlebis etapze moswavleebi euflebian mecnierebaTa

kursis SedarebiT elementaruli formiT gadmocemas gulisxmobs. swavlebis procesSi propedevdika garkveulad gansxvavebul Sinaars iZens. swavlebaSi propedevdikis sakiTxi dgeba maSin, rodesac warmoiSoba siZneleebi zogierTi cnebis Camoyalibebas an romelime Temis metismetad koncentrirebulad gadmocemisas. memkvidreobiTobis sworad gageba dagvexmareba gamovyoT Temis arsebiTi nawilebi da ise ganvalagoT, rom aSkara gaxdes kavSirebi Sesaswavl elementebs Soris.

sagrZnobi mecnieruli kvlevebi da praqtikuli Rirebulebebis naSromebi SemogvTavazes mecnierebma: g. CaCaniZem, q. nanobaSvilma, T. CxartiSvilma da sxvebma. maT mier damuSavebuli da praqtikulad realizebuli, ramdenime saswavlo-SemecnebiTi sistema maTematikaSi, fizikaSi, qimiaSi, geografiaSi, astronomiaSi da sxva. aRniSnulma sistemebma warmatebiT gaiares gamocda saskolo da umaRlesi saswavleblebis praqtikaSi saTanado aRiarebac moipoves.

$6. skolis dafinansebis principebi$6. skolis dafinansebis principebi$6. skolis dafinansebis principebi$6. skolis dafinansebis principebi.... saxelmwifo afinansebs moswavles 12 wlis ganmavlobaSi, Tu

moswavlem ver daZlia saswavlo programa. adgilobrivi marTvelobis organos SeuZlia gamoyos damatebiTi xarjebi. yvela bavSvi skolis asakis miRwevasTan erTad miiRebs vauCers, romelic SeuZlia ganaTavsos misTvis sasurvel skolaSi.

vauCeri-warmoadgens saxelmwifos mier moswavlis an mSobleblisaTvis gacemul dokuments, romelic adasturebs moswavlis uflebas-moipovos saxelmwifo dafinanseba zogadi ganaTlebis misaRebad. vauCeris Rirebuleba ganisazRvreba geografiuli mdebareobis mixedviT skolebis kategorizaciis realuri pirobebidan gamomdinare. qalaqad vauCeris Tanxobrivi koeficienti ganisazRvreba 1-iT, xolo soflad 1,5-iT maRalmTian regionebSi 1,8-iT. am gziT saxelmwifo uzrunvelyofs ganaTlebis Tanabar pirobebs saqarTvelos mTel teritoriaze, riTac SeinarCunebs mcirekontigentian skolebs da xels Seuwyobs maswavleblis mozidvas maRalmTian regionebSi.

moswavlis vauCeri moicavs Semdeg xarjebs: 1. maswvleblis xelfasi

Page 23: zurab abaSiZedisciplinaSi, romelic saxelmwifo saganmanaTleblo standartebis Sesabamisad am safexurebisaTvis aris gaTvaliswinebuli. sabazo ganaTlebis etapze moswavleebi euflebian mecnierebaTa

2. gadamzidebis xarjebi 3. saofise xarjebi 4. komunaluri gadsaxadebi

vauCeri ar moicavs skolis kapitaluri remontis xarjebs. mas

daafinansebs saxelmwifo adgilobrivi biujetidan. amgvarad skolis dafinanseba damoukidebelia moswavleebis

raodenobaze, rac ufro met moswavles moizidavs skola, miT meti saxsrebi moiyris Tavs mis biujetSi. es gazrdis konkurencias skolebs Soris. TiToeuli skola Seecdeba ukeTesi saswavlo garemo da maRali xarisxis codna SesTavazos moswavleebs.

grantebis-mopoveba skolis mier Tanamedrove skola samarTlis

iuridiuli piris statusis mqone aZlevs saSualebas skolas hqondes damoukidebeli sabanko angariSi, romelzec mas SeuZlia miiRos nebismieri saxis Semowiruloba Tu granti, maT Soris ekonomikuri saqmianobis Sedegad miRebuli Semosavali. skola am xarjebs Tavad gankargavs saWiroebisamebr.

direqtors aqvs ufleba moizidos skolisaTvis meti saxsrebi urTierTobebi daamyaros, rogorc qveynis SigniT, ise mis sazRvrebs gareT arsebul skolebTan, an saerTaSoriso organizaciebTan konkretuli programis ganxorcielebis mizniT.

$7. kontroli skolis finansebis gankargvaze.7. kontroli skolis finansebis gankargvaze.7. kontroli skolis finansebis gankargvaze.7. kontroli skolis finansebis gankargvaze. skolis finansebis Semosavlebisa da gasavlis gankargvaze

kontrols axorcielebs Semdegi organoebi: 1. ganaTlebisa da mecnierebis saminsitro. 2. sameurveo sabWo 3. mSobelTa saTaTbiro 4. adgilobrivi marTvelobis organoebi. 5. ganaTlebis resurs centri.

$8. moswavleTa codnis donis Semowmeba$8. moswavleTa codnis donis Semowmeba$8. moswavleTa codnis donis Semowmeba$8. moswavleTa codnis donis Semowmeba---- Sefasebis axali sistema.Sefasebis axali sistema.Sefasebis axali sistema.Sefasebis axali sistema. ganaTlebis reformis ganxorcielebis Sedegad skolis

moswavleTa codnis donis Semowmebis Sefasebis axali sistema icvleba axali 10-quliani sistemiT.

pirvel. meore, mesame da meoTxe klasebSi wliuri Sefaseba xdeba CaTvlebis sistemiT, xolo me-5, me-6, me-7, me-8, me10, me-11, me-12, klasebSi moswavleTa Sefaseba xdeba 10 (aT) quliani sistemiT.

Page 24: zurab abaSiZedisciplinaSi, romelic saxelmwifo saganmanaTleblo standartebis Sesabamisad am safexurebisaTvis aris gaTvaliswinebuli. sabazo ganaTlebis etapze moswavleebi euflebian mecnierebaTa

moswavle TiToeuli Sesavlis bolos iRebs mesamedur Sefasebas wlis bolos maswavlebeli samive mesamedis Sefasebis safuZvelze saganSi saboloo niSans wers. aradamakmayofilebeli Sefaseba 1.2.3.4.5. qula dadebiTi Sefaseba-6.7.8.9.10.qula. kerZod 6 qula=3, 7 qula=3,5, 8 qula=4. 9 qula =4,5 10 qula=5.

saerTo wliuri niSnis gamoTvlis wesi. sagani pirveli meore mesame saboloo

Sefaseba saganSi m e s a m e d i

qarTuli ena 3 8 8 7 maTematika 7 6 8 7 buneba 7 5 10 7 xelovneba 4 5 7 5.1 religia 3 4 5 4 saerTo wliuri niSani

niSnebis jami gayofili niSnebis raodenobaze

savaldebulo sagnebis swavleba safexurebis mixedviT

klasi 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 maqsimaluri

dasaSvebi astronomiuli saaTebi 3 4 4 4 4 5 5 5 6 5 6

mesamedis Sefasebis niSnis Semdegi komponentebis erT erTi

nimuSia. 1. sakontrolo wera-20% 2. weriTi davaleba -25 % 3. pretenzia-25% 4. gakveTilze -30%

msjeloba

Page 25: zurab abaSiZedisciplinaSi, romelic saxelmwifo saganmanaTleblo standartebis Sesabamisad am safexurebisaTvis aris gaTvaliswinebuli. sabazo ganaTlebis etapze moswavleebi euflebian mecnierebaTa

Tavi III -ganaTlebis SinaarsiganaTlebis SinaarsiganaTlebis SinaarsiganaTlebis Sinaarsi

ganaTlebis SinaarsSi aisxeba sazogadoebis socialuri gamocdileba da kultura. socialuri gamocdileba moicavs Semdeg komponentebs.

1) codna samuSaos Sesaxeb. 2) unari da Cvevebi, moqmedebis wesebi. 3) SemoqmedebiTi saqmianobis gamocdileba. 4) emociuri RirebulebiTi damokidebuleba samyarosadmi,

erTmaneTisadmi.

imisaTvis, rom ganvsazRvroT mecnierulad dasabuTebuli ganTlebis Sinaarsis moculoba, aucilebelia gavigoT Tu rogoria ganaTebis Sinaarsis ZiriTadi faqtorebi.

ganaTlebis Sinaarsis ZiriTadi faqtorebia: 1) mecnierebis, teqnikis, kulturis, ganviTarebis done. 2) ganaTlebis mizani da amocanebi. 3) moswavlis pirovnebis moTxovnilebani.

ganaTlebis Sinaarsma unda gansazRvros rogorc mimdinare ise

sazogadoebis perspeqtiuli moTxovnebi, aseve adamianis aRqmis Taviseburebani, upasuxos mecnierulobis moTxovnebs, igi unda Seesabamebodes sazogadoebaSi miRebuli ganaTlebis koncefcias.

ganaTlebis Sinaarsi aisaxeba saswavlo gegmebSi, saswavlo

programebSi saxelmZRvaneloebSi. sasawavlo gegma-es aris saxelmwifo dokumenti romelsac adgens

da amtkicebs saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministro, romlis Secvlis ufleba skolasa da maswavlebels ara aqvs. saswavlo gegmaSi mocemulia sagnebis CamonaTvali, saaTebis kvireuli da wliuri raodenobis CvenebiT skolis TiToeuli klasisaTvis.

sasawavlo programa-gansazRvravs saswavlo sagnis Sinaars da emsaxureba maswavleblis muSaobis gansazRvrul normativebs, romelic Sedgeba ramdenime nawilisagan.

1. ganmartebiTi baraTi, romelSic Camoyalibebulia kursis mizani da amocanebi.

2. Temebis, sakiTxebis, laboratoriuli da praqtikuli muSaobis, demonstrirebis, eqskursebis CamonaTvalebisagan.

3. integrirebuli swavlebis miTiTebisagan. 4. moswavleTa codnisa da unarisadmi moTxovnisagan.

Page 26: zurab abaSiZedisciplinaSi, romelic saxelmwifo saganmanaTleblo standartebis Sesabamisad am safexurebisaTvis aris gaTvaliswinebuli. sabazo ganaTlebis etapze moswavleebi euflebian mecnierebaTa

saswavlo programaSi ganisazRvreba codnis unarisa da Cvevebis moculoba da Sinaarsi. warmoCndeba misi calkeuli Temis arsi, saaTebis raodenoba.

saxelmZRvanelo es aris calkeuli saswavlo sagnis Sinaarsis sistemuri gadmocema, saxelmZRvaneloebi asaxaven, erTis mxriv, ganaTlebis mdgomareobis codnas ama Tu im dargSi, meore mxriv gavlenas axdenen masze.

saxelmZRvanelo asrulebs ramdenime funqcias: 1. motivaciuri-rac aisaxeba aRqmis ganviTarebaSi. 2. sainformacio-romlis saSualebiT farTovdeba 3. savarjiSo roca xdeba TviTganalebis Cvevebis Camoyalibeba

saxelmZRvanelos waeyeneba Semdegi moTxovnebi:

romelic exeba mis struqturas, Sinaars da formas. 1) esaa mecnieruli sizuste; 2) obieqturoba; 3) axali dokumentaciisa da monacemebis gamoyeneba; 4) ilustraciebis maRali xarisxi; 5) maTi damajerebloba da Sesaswavl masalasTan Sesabamisoba.

Tanamedrove pirobebSi mimdinareobs axali tendencia saswavlo

gegmis programirebasa da saxelmZRvaneloebis SemuSavebaSi. maswavlebels ufleba aqvs daamuSaos Seadginos saswavlo programa, ZiriTadi da damxmare saxelmZRvanelo, gamomdinare saswavlo gegmidan. demokratiuli sazogadoebis mSeneblobidan. evropuli modelidan, magram erovnuli Rirebulebis gaTvaliswinebiT.

qvemoT viZleviT saswavlo gegmas, romelic Sedgenilia saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministros mier 2010-2011 saswavlo wlisaTvis.

Tavi IVTavi IVTavi IVTavi IV----ganaTlebis sistema.ganaTlebis sistema.ganaTlebis sistema.ganaTlebis sistema. ganaTlebis sistema-saxelmwifos mier organizebuli

saganmanaTleblo aRmzrdelobiTi dawesebulebaTa erTianobaa. igi moicavs Semdeg dawesebulebebs.

1. skolamdel aRzrda ganaTlebas. 2. zogad saSualo ganaTlebas 3. saxelobiT ganaTlebas. 4. saSualo profesiul ganaTlebas

Page 27: zurab abaSiZedisciplinaSi, romelic saxelmwifo saganmanaTleblo standartebis Sesabamisad am safexurebisaTvis aris gaTvaliswinebuli. sabazo ganaTlebis etapze moswavleebi euflebian mecnierebaTa

5. umaRles ganaTlebas.

skolamdeli dawesebulebebis ZiriTadi tipebia: sabavSvo baRi, romelTa amocanaa bavSvis harmoniuli aRzrdis da ganviTarebis uzrunvelyofa, maTi janmrTelobis dacva da ganmtkiceba, skolaSi swavlisaTvis momzadeba.

zogadi saSualo ganaTlebis dawesebulebaTa tipebia: zogadsaganamanTleblo 12 wliani skola, gimnazia, liceumi. niWieri bavSvebi, pansionebi, baletTa skolebi, saavtoro skola, rainda skola.

saxelobo momzadebis saswavleblebia: saamSeneblo, sadurglo, saavtomobilo skolebi, sadac moswavleebi swavloben 3 Tves, 6 Tves, 1 wels, 2 wels.

profesiuli ganaTlebis tipebia, umaRlesi profesiuli saswavleblebi, kolejebi, mag. pedagogiuri koleji, samedicino koleji, ekologiuri skola.

umaRlesi saswavlo saganmanaTleblo dawesebulebaTa tipebia: instituti, universiteti, akademia. instituti SeiZleba iyos

dargobrivi magaliTad pedagogiuri instituti, romelic amzadebs maswvaleblebs. samedicino instituti amzadebs eqimebs. ekonomikis instituti-amzadebs ekonomistbs.

universiteti-aris mravalprofiliani umaRlesi saswavlo samecniero dawesebuleba romelic amzadebs sxvadasxva dargis specialsitebs, iuristebs, pedagogebs, eqimebs, bizmesmenebs, umaRlesi ganaTleba sam safexuriania, esaa bakalavriati, magistratura da doqtorantura.

bakalavriatis saganmanaTleblo programa aris 4, 5-6 wliani. magistraturis saganamanaTleblo programa aris 2 wliani, xolo doqtoranturis saganamanaTleblo programa aris 3-5 wliani. ganaTlebis sistemis ganviTareba da marTva warimarTeba demokratiuli principebis dacviT.

$4.1. $4.1. $4.1. $4.1. ganaTlebis principebiganaTlebis principebiganaTlebis principebiganaTlebis principebi ganaTlebis principebad miCneulia: 1) swavleba mSobliur enaze 2) ganaTlebis miRebaSi yvela moqalaqis Tanasworoba,

rasobrivi da erovnuli kuTvnilebis, sqesis, religiuri aRmasruleblobis, qonebrivi da socialuri mdgomareobis miuxedavad,

Page 28: zurab abaSiZedisciplinaSi, romelic saxelmwifo saganmanaTleblo standartebis Sesabamisad am safexurebisaTvis aris gaTvaliswinebuli. sabazo ganaTlebis etapze moswavleebi euflebian mecnierebaTa

3) ganaTlebis savaldebulo xasiaTi yvela bavSvisa da mozardisaTvis sabazo skolis farglebSi da sayovelTao saSualo XII wliani ganaTlebis miReba.

4) studentTa fasiani da ufaso ganaTleba, studentTa stipendiiT uzrunvelyofa da maTTvis sxva materialuri daxmarebis aRmoCena.

5) ganaTlebis sistemis erTianoba, yvela tipis saswavlo dawesebulebaTa memkvidreoba, rac uzrunvelyofs swavlebis dabali safexuridan maRal safexurze gadasvlas.

6) swavlebisa da aRzrdis erTianoba, bavSvebisa da axalgazrdobis aRzrdaSi skolis, ojaxis da sazogadoebis TanamSromloba.

7) swvlebisa da aRzrdis kavSiri cxovrebasTan. 8) ganalebis mudmivi srulyofa mecnierebis, teqnikis,

kulturis uaxloes miRwevaTa safuZvelze. 9) ganaTlebisa da aRzrdis humanuri da maRali zneobrivi

xasiaTi. 10) orive sqesis bavSvTa erTad swavleba. 11) swavlebaSi asakobrivi individualuri da sqesobrivi

Taviseburebebis gaTvaliswineba.

Tavi V-ganaTlebis organoebi $1. ganaTlebis resurscentrebi resursi franguli sityvaa da qarTulad niSnavs marags,

simdidres, resursi SeiZleba iyos bunebrivi, socialuri, ekonomikuri, romlebic moemsaxurebian ganaTlebis kulturis, mecnierebis da meurneobis sxva dargebs. ganalebis reformis Tanaxmad saqalaqo da raionuli ganaTlebis ganyofilebis nacvlad Camoyalibda resurscentrebi Siqmna saqarTvelos yvela regionSi kerZod 25-skolaze gaTvasliswinebulia erTi resurs centris Seqmna.

resurs centris struqturuli erTeulebia: 1. administracia 2. iuridiuli samsaxuri 3. safinanso ganyofileba 4. sainformacio ganyofileba

Page 29: zurab abaSiZedisciplinaSi, romelic saxelmwifo saganmanaTleblo standartebis Sesabamisad am safexurebisaTvis aris gaTvaliswinebuli. sabazo ganaTlebis etapze moswavleebi euflebian mecnierebaTa

5. pedagogTa kvalifikaciis amaRleba 6. saswavlo-saganamanaTleblo programis ganyofileba. 7. uzrunvelyofis ganyofileba

ganaTlebis resurs centrebi Seasruleben Semdeg funqcias: 1. gauweven kordinacias da mudmiv moritorings-

saganamanaTleblo-aRzrdelobiTi saxelovnebo da sportis dawesebulebebs.

2. daaregulireben adgilze warmoqmnil finansur da iuridiul davebs es procesi mxolod resurs centris iuristis konsultaciiT Semoifargleba.

3. xels Seuwyoben pedagogTa gadamzadebis da skolebSi saganamanaTleblo programis danergvas.

4. Seiqmna erTiani sainformacio centrebi da skolebSi arsebuli vakansiebze informacia resusrcentrebsa da saministros miewodeba.

5. resusr centris xelmZRvanelobas SeuZlia saWiroebisamebr xelSekruleba aiyvanos ramdenime TanamSromeli.

$2 g$2 g$2 g$2 ganaTlebisa da mecnierebis saministroanaTlebisa da mecnierebis saministroanaTlebisa da mecnierebis saministroanaTlebisa da mecnierebis saministro saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministro saqarTvelos

konstituciis safuZvelze, saSualo ganaTlebis sistemisaTvis gansazRvravs ZiriTad principebs:

1. atarebs erTian saxelmwifo politikas ganaTlebis sferoSi. 2. SeimuSavebs zogadi ganaTlebis erovnul miznebs. 3. Seadgens erovnuli saskolo saswavlo gegmebs. 4. gvaZlevs maswavlebelTa saaTobrivi datvrTvis maqsimums. 5. gansazRvravs maswavlebelTa dafinansebis wess. 6. atarebs maswavleblis kvalifikaciis amaRlebis politikas. 7. axorcielebs kontrols finansebis gankargvaze. 8. axorcielebs kadrebis momzadebis sistemas. 9. axorcielebs skolebis licenzirebasa da akreditacias. 10. gansazRvravs skolis materialur-teqnikuri bazis mSeneblobis

standartebs. 11. adgens vauCeris gacemis da gatanis wessfinansTa saministrosTan

erTad. 12. reestrSi atarebs skolis direqtorebs. 13. amtkicebs zogadi ganaTlebis dadasturebul saxelmwifo

dokumentis formas. 14. awesebs grantebs da stipendiebs niWier moswavleTa

waxalisebis mizniT.

Page 30: zurab abaSiZedisciplinaSi, romelic saxelmwifo saganmanaTleblo standartebis Sesabamisad am safexurebisaTvis aris gaTvaliswinebuli. sabazo ganaTlebis etapze moswavleebi euflebian mecnierebaTa

15. SeimuSavebs maswvlebelTa dasaqmebis meqanizmebs. 16. gansazRvravs saswavlo-saaRmzrdelo-sameurneo, sakadro,

safinanso, sainformacio kompiuteruli da sxva saxis saqmianobis ganviTarebis ZiriTad mimarTulebas.

17. ganaxorcielebs kontrols saswavlo-saskolo da saunuversiteto yvela sakiTxze da a.S.

$3. ganaTlebis sistemis marTvis $3. ganaTlebis sistemis marTvis $3. ganaTlebis sistemis marTvis $3. ganaTlebis sistemis marTvis

sociologsociologsociologsociologiuriuriuriur----fsiqologiuri safuZvlebifsiqologiuri safuZvlebifsiqologiuri safuZvlebifsiqologiuri safuZvlebi marTva fsiqologiuri aspeqtiT pirovnebaTSorisi urTierTobis

regulireba. nebismieri sistemis efeqtianoba damokidebulia ara marto calkeul muSakTa profesiul ostatobaze, aramed fsiqologiuri, ,,pirovnebaTSorisi urTierTobis xasiaTze~. fsiqologiuri urTierTobis cneba SeiZleba gaanalizdes aseTi kavSirebis CarCoSi: obieqti da subieqti-subieqti, rogorc erTi, ise meore kavSirebisaTvis saerTo iqneba urTierTobis aqtivoba, romlis arsi mdgomareobs. SemdegSi:

pirveli. marTvis struqturebisa da modelebis konkretuli Sinaarsi unda asaxavdes pirovnebaTaSoris urTierTobis specifikur Taviseburebebs, rac mocemuli qveynisa Tu konkretuli regionisaTvis aris damaxasiaTebeli. es Taviseburebani zogadisa da kerZod integrirebuli SinaarsiT unda gamoixatos.

meore. socialur-fsiqologiuri atmosferos klimati imazea damokidebuli, Tu razea orientirebuli marTvis sistemis mimarTuleba, skola rogorc iuridiuli piri an socialuri fenomeni Tavis TavSi mTeli ganaTlebis sistemis struqturis mikrosqemas moicavs. saskolo koleqtivi moswavleTa da maswavlebelTa simbiozia. saskolo koleqtivi mdidari aRmzrdelobiTi SesaZleblobebis mqone organizmia da, rom SesaZlebeli iyos misi racionaluri marTva, saWiroa bolomde gavacnobieroT misi SesaZleblobani.

ganaTlebis sistemis marTva da skolaTmcodneoba pedagogikis erT-erTi ZiriTadi Semadgeneli nawilia. skolaTmcodneoba Seiswavlis saskolo saqmis organizaciis sakiTxebs. iseTebs rogoricaa: skolis saswavlo-aRmzrdelobiT muSaobaze xelmZRvaneloba, maswavleblis Sromis mecnieruli organizaciisa da saswavlo-aRmzrdelobiTi muSaobis dagegmva, skolis pedagogiuri sabWo, sameurveo sabWo skolis muSakTa ufleba-movaleobani, saskolo dokumentacia da sxva.

ganaTlebis sistemis marTvaSi warmatebis sawinadaria maRali donis praqtikuli-organizaciuli muSaoba, kadrebis SerCeva,

Page 31: zurab abaSiZedisciplinaSi, romelic saxelmwifo saganmanaTleblo standartebis Sesabamisad am safexurebisaTvis aris gaTvaliswinebuli. sabazo ganaTlebis etapze moswavleebi euflebian mecnierebaTa

momzadeba da ganawileba, dakisrebuli saqmisadmi pasuxismgebloba. mecnierul safuZvelze marTva moiTxovs operatiul da perspeqtiul dagegmvas. aRricxvas, angariSgebas, kontrolisa da Sesrulebis Semowmebas gadamwyveti mniSvneloba aqvs skolis marTvis saqmeSi.

efeqtiani swavlebisa da swavlis marTvaefeqtiani swavlebisa da swavlis marTvaefeqtiani swavlebisa da swavlis marTvaefeqtiani swavlebisa da swavlis marTva saswavlo stili Cven SegviZlia mxolod hipoTezis doneze ganvsazRvroT, Tu

rogori swavlaa skolasa da klasSi. miuxedavad imisa, rom arsebobs mravali literatura da kvleviTi masalebi maswavleblebis saqmianobis Sesaxeb, Cven mainc Zalian cota ram viciT, Tu rogor swavloben bavSvebi. Tu swavlebis adreul etapze maswavleblis mier arCeuli strategia ar emTxveva moswavlis swavlis stils, saqme gvaqvs SeuTavseblobasTan da moswavlis mxridan masalis gagebis deficitTan.

mecnierebi gvTavazoben swavlis oTx ZiriTad stils: refleqturad moazrovne adamiani, (romelsac SeuZlia

warmoidginos da aRiqvas)- swavlobs SegrZnebebsa da gamocdilebaze dayrdnobiT;

Teoretikosi-swavlobs dakvirvebiTa da WvretiT, sadac ideebi Zalian mniSvnelovania;

pragmatisti-swavlobs azrovnebiT (fiqriT). moswons problemebi da gaaCnia maTi gadawyvetis unari;

aqtivisti- swavlobs keTebiT (qmedebiT). swavlis stili pirobiTi cnebaa. stili SeiZleba Seicvalos

droisa da konteqstis mixedviT. arian iseTebi, romlebic upiratesobas aniWeben swavlis ama Tu im stils (an ramdenimes erTad) da ar cnoben swavlis danarCen stils. Tu Cven iseT stils gvaTavazoben, sadac Tavs komfortulad ar vgrZnobT, maSin naklebad varT CarTuli procesSi da nakleb efeqtianad vswavlobT.

moswavlis swavlis stilis gansazRvrisas swori diagnozis dasma maswavlebels exmareba:

1. optimaluri saswavlo situaciis gansazRvraSi; 2. Seuferebeli saswavlo situaciis Tavidan acilebaSi; 3. alternatiuli strategiebis ganviTarebaSi; 4. saswavlo saWiroebebisa da saswavlo stilis dakavSirebaSi.

amave dros gasaTvaliswinebelia erTi mniSvnelovani ram: rogorc

calkeul individebs gaaCniaT swavlis sakuTari stili, aseve

Page 32: zurab abaSiZedisciplinaSi, romelic saxelmwifo saganmanaTleblo standartebis Sesabamisad am safexurebisaTvis aris gaTvaliswinebuli. sabazo ganaTlebis etapze moswavleebi euflebian mecnierebaTa

maswavleblebs aqvT swavlebis gansakuTrebuli stili, ise, rom amas Tavadac ver acnobiereben. swavlis stilis diagnostirebis gareSe adgili aqvs srul SeuTavseblobas klasSi, erTi mxriv, maswavleblis swavlebis stilsa d mis mier arCeul strategiebs da, meore mxriv, moswavlis swavlis stils Soris.

swavlebis stilsa da saswavlo strategiebis cvalebadoba dagexmarebaT gazardoT moswavleTa CarTulobis xarisxi saswavlo procesSi. sasurvelia, moswavleebs mivceT swavlis formis arCevis SesaZlebloba.

maswavleblis swavlebis stilis Seusabamobam moswavlis stilTan da arasworad SerCeulma strategiam SeiZleba gamoiwvios moswavlis qcevis ,,normis~ darRveva.

mecnierebi gvTavazoben 4 tipis moswavles: -dauRalavi, interesiani, yuradRebaini, maZiebeli; -dauzareblad momuSave, zedmiwevniT bejiTi, Sromismoyvare; -damoukideblad momuSave; -kargi partniori-TanamSromeli. yvela maswavlebeli unda icnobdes zemoT CamoTvlil swavlis

stilsa da moswavleTa oTx tips. man unda gaacnobieros, rom raodenoba TiToeul kategoriaSi icvleba imisda mixedviT, Tu swavlebis romel stils iyenebs TviTon maswavlebeli. mecnierebi gvTavazoben moswavleTa qcevis iseT formebs, romlebic maTi swavlis stilis Seuferebeli swavlebis stilisa da strategiebis gamoyenebis Sedegia.

moswavlis swavlis unari xSirad aris damokidebuli maswavlebelsa da moswavles Soris asebul urTierTobaze. warmatebuli urTierToba damokidebulia imaze, Tu ramdenad iziareben moswavle da maswavlebeli erTmaneTis interesebs. moswavlis swavlis stilis sworad gageba maqsimalurad uwyobs xels efeqtiani saswavlo urTierTobis Camoyalibebas. sainteresoa davakvirdeT, rogor irCevs moswavle samuSaod mewyviles, jgufs, romelTanac is Tavs kargad grZnobs. es fenomeni SeiZleba aixsnas swavlis stilidan gamomdinare.

swavlis stili swavlis stili xSirad ganisazRvreba Semdegnairad: 1. holisti-akeTebs mTlian mimoxilvas, Tu ra unda iswavlos da

ra gadawyvetileba unda gamoitanos mTliani suraTis Seqmnis da ara detalebis ganxilvis Sedegad;

2. analitikosi-detalurad ganixilavs saswavlo masalas da nawil-nawil mihyveba, swavlobs mas;

3. mWermetyveli-swavlobs sityvebis, werisa da laparakis saSualebiT, misTvis advilia citatebis gageba da gamoyeneba;

Page 33: zurab abaSiZedisciplinaSi, romelic saxelmwifo saganmanaTleblo standartebis Sesabamisad am safexurebisaTvis aris gaTvaliswinebuli. sabazo ganaTlebis etapze moswavleebi euflebian mecnierebaTa

4. warmosaxvis unaris mqone-advilad swavlobs suraTebiTa da diagramebiT. maT urCevniaT teqstis gaxleCa da sqematuri ideebis Camoyalibeba, romlebic pirdapir kavSirSia mTavar ideebTan.

sasurvelia, moswavleebs mivceT swavlis stilis Sesatyvisi formis aCevis SesaZlebloba.

saswavlo strategiebi saswavlo strategiebi unda viswavloT da vaswavloT, zogierTi

strategia dagexmarebaT informaciis organizaciaSi, sxvebi-drois, motivaciisa da emociebis marTvaSi.

daskvnebidaskvnebidaskvnebidaskvnebi 1. skola SesaZlebelia arsebobdes im principebis mixedviT, sadac

gaTvaliswinebuli unda iqnes bunebrivi, socialuri, demokratiuli, ekonomikuri, politikuri, globaluri da regionaluri problemebi.

2. marTva warimarTeba demokratiuli Tavisufali damoukidebeli saqarTvelos mier miRebuli konstituciisa da civilizebuli qveynebis stadartebis Sesabamisad.

3. kadrebis SerCeva warimarTeba sakonkurso SerCeviT da direqciis brZanebiTac.

4. gaumjobesdeba swavlebisa da aRzrdis xarisxi. 5. marTvis procesSi TandaTanobiT daixveweba ganaTlebis

Sinaarsis struqtura, saswavlo gegmebi, programebi, saxelmZRvaneloebi.

6. skolaSi gaizrdeba qarTuli enisa da literaturis saqarTvelos istoriis, saqarTvelos geografiia saaTobrivi raodenoba da swavlebis xarisxi.

7. marTvis struqtura, Sinaarsi, organizaciis sistema, formebi da meTodebi xels Seuwyobs skolis moswavleTa codnis donis amaRleba.

silabusisilabusisilabusisilabusi saskolo saswavlo gegma

# saswavlo sagnebi klasebi

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 sul

1 qarTulii ena 7 7 5 5 4 3 5 5 5 5 5 5 61

Page 34: zurab abaSiZedisciplinaSi, romelic saxelmwifo saganmanaTleblo standartebis Sesabamisad am safexurebisaTvis aris gaTvaliswinebuli. sabazo ganaTlebis etapze moswavleebi euflebian mecnierebaTa

2 mSobliuri literatura 3 3 3 ucxoena(rusuli) - - 3 3 3 3 3 3 4 3 3 3 31 4 ucxoena(inglisuri.germanuli) 3 3 4 4 4 3 3 3 27 5 maTematika 5 5 5 5 4 4 4 4 4 5 5 4 54 6 saq. da msoflio istoria 3 3 4 2 3 3 18 7 Ggeografia 1 2 2 2 2 3 3 15 8 samoqalaqo ganaTleba 2 5 7 9 bunebismetyveleba 4 4 4 4 1 17 10 biologia 1 3 2 2 2 3 13 11 fizika 3 3 3 3 12 12 qimia 2 2 2 2 8 13 fiz. aRzrda 3 3 3 3 2 2 2 2 2 2 2 2 28 14 xelovneba da Sroma 3 3 3 3 2 2 2 2 2 2 24 15 musika 2 3 2 2 1 1 2 3 3 5 24 16 msoflio istoria 2 2 17 saq. istoria 2 2 18 xatva(xelovneba) 1 1 2 19 SromiTi swavleba 1 1 2 20 informatika 1 1 21 globaluri geografia 3 3 22 sul 24 25 25 25 23 24 32 33 39 41 32 33 356

2009-2010 saswavlo wels gaTvaliswinebulia sajaro skolis I-

XII klasebSi kviraSi Catardes 356 gakveTili

gamoyenebuli literaturagamoyenebuli literaturagamoyenebuli literaturagamoyenebuli literatura: 1. ganaxlebuli skola saqarTvelos saq. ganaTlebis

saministro Tbilisi 2005 weli. 2. a. gobroniZe-pedagogika-baTumi 1996w. 200 weli 3. saqarTvelos kanoni zogadi ganaTlebis Sesaxeb Tbilisi

2004w. 4. saqarTvelos kanoni umaRlesi ganaTlebis Sesaxeb Tbilisi

2004w.

Page 35: zurab abaSiZedisciplinaSi, romelic saxelmwifo saganmanaTleblo standartebis Sesabamisad am safexurebisaTvis aris gaTvaliswinebuli. sabazo ganaTlebis etapze moswavleebi euflebian mecnierebaTa

5. mosiaSvili Tamar sameurveo sabWos da skolis direqtoris TanamSromloba Tbilisi 2007 weli.

6. vaxtang sarTania-ganaTlebis ekonomika Tbilisi 2001 weli. 7. Jurnali politika #12 Tbilisi 2004 weli. 8. Jurnali maswavlebeli#4-Tbilisi 2008 weli.

Sesavali -------------------------------------------------------- 3

Tavi I. skolaTmcodneobis Sinaarsi $1 skolaTmcodneobis sagani 4 $2 skolis struqtura da amocanebi 5 Tavi II. skolis marTvis aqtualuri sakiTxebi $1 skolis marTvis funqciebi 6 $2 skolis muSaobis gegmianoba 7 $3 skolis marTvis struqtura erTeulebi --------------------------- 8 $3.1. sameurveo sabWos funqciebi 9 $3.2. skolis direqtori 10 $3.3 skolis warmatebuli direqtori 11 $3.4 skolis direqtoris moadgileebi da maTi funqciebi 12 $3.5. skolis pedagogiuri sabWo 13 $3.6. skolis moswavleTa TviTmarTveloba 13 $3.7. moswavleTa klubebi 13 $4. maswavleblis roli skolis marTvaSi marTvaSi 14 $5 skolis marTvis principebi 15 $6. skolis dafinasnebis principebi 27 $7 kontroli skolis finansebis gankargvaze 28 $8 moswavleTa codnis donis Semowmeba Sefasebis axali sistema 29 Tavi III. ganaTlebis Sinaarsi 31 Tavi IV ganaTlebis sistema 32 Tavi V ganaTlebis principebi Tavi V 6ganaTlebis organoebi $1 ganaTlebis resusrcentri 33 $2 ganaTlebisa da mecnierebis saministro 34 $3 ganaTlebis sistemis marTvis sociologiur- fsiqologiuri safuZvlebi 35

Page 36: zurab abaSiZedisciplinaSi, romelic saxelmwifo saganmanaTleblo standartebis Sesabamisad am safexurebisaTvis aris gaTvaliswinebuli. sabazo ganaTlebis etapze moswavleebi euflebian mecnierebaTa

$4 swavlebisa ad swavlis marTva 37 daskvnebi ---------------------------------------- 39 saskolo saswavlo gegma(saaTobrivi bade) 40

gamoyenebuli literatura---------------- 41