,r>^

The Dibner Library

ofthe History of

Science and Technology

SMITHSONIAN INSTITUTION LIBRARIES

HERBERT McLEAN EVANS

HERAL.D Cf bv. M

BURNDYLIBRARY

CUrurtd in lf4i

GIFT OF

BERN Dibner

SlDEREVSN V N C I V S

MAGNA, LONGEQVE ADMIRABILIASpectacula pandens , fufpiciendaque proponens

vnicuique, pra?fertim vero

PH I L0S0PH1S , at% ASTRONOMlS,qti&*

GALILEOGALILEOPATRITIO FLORENTINO

Patauini Gymnafij Publico Mathematico

PERSPICILLI^uper afe reperti beneficiofunt obferuata inLVN^AL FiACIE, FIXIS Jlv^

NFMEILISy LUCTEO CIRCVLO, STELLl S T^EBFLOSIS,^ipprime verb in

QJV ATVOR PLANETISCirca IOVIS Stellam difparibus interuallis, atque periodis, celcri.

tate mirabili circumuolutis; quos , nemimin hancvfquediein cognitos, nouiffime Author depr#-

hendit primus°, atque

MEDICEA SIDERANVNCVPANDOS DECREVIT.

V tNET 1

1

S , ApudrhomamBaglionum. M D C X.

Superiotfim Petmtjj* , C trmlegie.

IQoy

SERENISSIMOCOSMO MEDICES II.

MAGNO H-ETRVRLEDVCI II II-

l$&clarumfane> atquehumanitatis

plenum eommfutt mflitutum > qui

excellentium wirtute yirorum tes

practare gefias ab inuidia tutari ->

eorumque immortalitate dignano-

^m\PA ah obliuione ^ atcmeinterim

windicare tonatifunt. Htnc ad rnemoriam poflerita-

tis prodtta ImagineS) Vel marmore infculpta , nsetex

&re fiffia j hinc pofitx dtatu<e tam pedejires > quarru

equejiresj hinc Cotumnamm^ atque l?yramidum,Vt in-

quit illefumftm ad Sydera duMi$ hinc denique ^vrbes

&dtficat£> eorumque wfignita nomimbus > quos grata

pojieritas &ternitati commendandos exifiimaun # Eiuf-

modi efi enim humana mentis conditio j vt nifi ajfiduis

rerum fmulacns m eam extrinfecus trmmpentibus

putfetury omnisex itia recordatw facile effluat.

ZJerum atijfirmiora^ac diuturniorafjfettantes>&ter~

numfummorum virorum pr&conium non fhxts,ac me->

*A z tallis

taltis tfed&lufarumcujlodid > &inconupth littera*

rum monumentis confiecrarunt • oAt quid ego ifia cow~

memoro fquafi njero humanafolertia his contenta re*

gionihus y vlteriusprogredi non fit aufia $ attamen lon-

gius illa pro[f)iciens> cum optinie i?2telligerei omnia hu-

manamonumenta ^vi^ tempefiate, ac ^vetufiatetandem

interire^ incorruptiora Signa excopitauit> in qua Tem*

pus edax> atque iuuidiofa Vttufiasnullumfibi ius vin-*

dicarct. In Coelum itaque mgrans^clartffimorum Sy-

derum notis >fempiterws illis Orbibus eorum nomma

confignauit i quiob egregia y ac prope diuinafiacinora

digm habitifiunt> quinjna cum*A(lris auofempiter*

ziofruerentur. Jjhiam ob rem non prius louis * <3iar~

tis >£Mercurij > Herculis > c&terommque heroum>quo-

rum nominibus StelU appelianwr >fiama obficurabi*

tur, quam ipfiorum Syderum fplendor extinguatur*

Hoc autem human£fagacitatis inuentum cum primis

nobile, ac mirandum multorum iamfkculorum inter*

nallo exoleuitj prifcis heroibus lucidas illas fiedes 00

cupantibus y acfuo quafiiure tenentibus: in quorum

catumfiuftra pietas ^Augufti lulium C&fiarem coapta*

re conata efi: nam cumStellamfuo tempore exortam*

ex ijs> quas Gr&ci Cometas > noHri Crinitas ^vocant^

lulmm Sydusnuncupari voluiffet^breui illaeuaneficens^

tanta cufiditatis fpem defafit. Atqui longe njerio-

ra$ ac feliciora jTrinceps Seremjfime, C$lfitudinitu&

pojjumus augurari i nam <vix dum in terris immorta-

lia ammi tui decora fulgere c£perunt> ckm in Ccelis lu~

cidaSyderafefe offerunt; qu& tanquam tingutfpra^

DSf

fiantifsimas wirtutes tuas inomne tempus Uquantuti

ac ceiebrent . Bn igitur quatuor Sydera tuo mclyto no-

mini referuata^nequeilia de gregario 3 ac minus inft-

gni inerrantium numero 3 fed ex iiluflri <-vagantium

ordine 3 qu£ quidem difparibus interfe motibus cir-

cumlouis Stellam caterarum nobiltffimam 3 tanquam

ecrmana eius pregenies> curfusfuos , orbesque confi-

ciunt celeritate mirabdi interea dum njnanimi con-

cordia circa mundi centrum 3 circa Solem nempe ip-

fum 3 omnia fimui duodecimo quoque anno magnas

conuolutiones abfoluunt . ZJt autem inclito Ceifitudi-

nis tu£ nomini pr<z cateris nouos hofce 'P/anetas de-

ftinarem, ipfemet Syderum Opifex perfpicuis argumen

tis me admonere n/ifus efl . Etenim quemadmodum

h<e SteiU tamquam loue dignaproles nunquam abil-

lius iatere, mfi exiguo intemallo difcedunts tta quis

iqnorat clementiam 3 animi manfuetudinem , morum

fuauitatem 3 regij fanguinis fpiendorem 3 in aclioni-

bus maieflatem, authoritatis 3 O* Imperij in alios

ampiitndinem 3 qua quidem omnia in tua Qelfitudine

fibi domictltum 3 acfedem collocarunt , quis inquam

ienorat hacomnia ex benigniffimo louis Afiro 3fecun-

dum Deum omnium bonorum fontem,emanare ? lup-

pfter, Iuppiter inquam 3 a primo Celfitudinis tu£ ortu

turbidos Hori^ontis vapores iam tranfgreffus medmmcfi

celi cardinem occupans -.Orientalemque angulum fua

IZegia iiluftrans3feeliciffimum partuexfubiimi Uio tro

no profpexit3omnemqifpIendorem> atq^ amplitudinem

fuam in purifftmum aerem profudit, yt njniuerfam

illam

UUm wim , dcpctefiatem tentrum corpufculum ^vnacum animo nobilioribus ornammtis iam a Deo decora-to 3primofpmtu hauriret . Verum quid ego probabi-libusrvtor argumentationibus 3 cum idneeejfaria pro-pemodum ratione concludere , ac demonfirare queam frPlacuitDeo Optimo Maximo 3 Vra Seremjfmis pa-rentibus tuis non indignus exiftmarer 3 qmCelfitudi-m tu& in tradendis Mathematicis difaplinis operammauarem 3 quod quidem prxfihi quatuorfuperioribusannis proxime elapfis , eo annitcmpore , quoafeuerio-ribus ftudij* ocium ejfe confueuit. ^uo circa cum rni-

hi diuinitusplane contigerit3vt Celfitndini tu« infer-

uirem 3 atque ideo incredibilis Clementta- , acbenigni-

tatis tuafradios propius exceperim; quidmirumfiani-musmeus adeo incaluit 3 n/t mhil aliud propemodumdies 3 noSiesque meditetur

\

3 quamnjt ego 3 qui nonfo-lum animo > fed etiam ipjo ortu 3 *c naturafib tucudominatione fum 9 tua glorix cupidijjimus 3 &* quamgratiffmus ergate efe cognofcar / Quxmm itafint,cum te Aujpice CQSME SereniJJime 3 has Stellas

Juperioribus Afironomis omnibus incognitas explora-

uenm 3 opt<mo iure eassAuguftiffmo Trofapi* tuano-mine wfign.re decreui . Quodfi illas primus indaga-ui

, quis me iure reprxhendat , fiijfdem quoque nomenimfofuero3 ac MEDICAEA STDERA appel-

iarotjpcransfore, njttantum dignitatis ex hac appel-

lattone ijs Sydenbus acctdat 3 quantum alia cateris

Heroibus attuierunt . V%am yt taceam de Serenijfmistuis tftlaioribus , quorum gloriamJempiternam om-

mum

4rimmhiftoriarummonumwta teftantitr , fola tua >-vir-

tus y Maxime Heros , illis sAftris impertiri poteft no-

rninis immortalitatem. Cui enim dubium ejje poteft ,

quin quamtui exfeSiationemfalicifsimis Imperij Au-

Jpicijs concitafti, quamuisfummam y eam nonfolum

JuBineas , ac tuearis , rverum etiam longo interuallo

fuperaturus fis ? vt cumaliostui fimiles nyiceris , te-

cum mbilominus ipfe certes, tn, tcipfi> )ftc• magnitudi*.

ne tua in dies maior euadas .

Sufcipe itaque Clementifsime Trinceps hanc tibi ab

*Afiris referuatam gemiliciamgloriam, e> illis diuinis

bonis , quae non tam a Stellis, quam a Stellamm Opi-

jice , ac Moderatore ^Deo tibi deferuntur 3 quam diu*

tifsimefruere.

DatumPatauij q.Idus Martp &i DC X*

Celfitudinis tua

*Addi5lifsimus SeruUs

(^alileus (jaliieus»

Gli Eccellentitfimi Signori Capi dell' Ecc. Ccnf deXinfrafcritti, hauuia fede dalli Sig.RefoimatoridtlStudio

diPadouaper relatione dellidueaqueftodeputati, cioe

dal Reuer.P.lnquifitor,& dalCirc:Secretario del SenatoGio.Marauiglia,con giuramento,come nel libro Intitola-

to SYDEREVS N VNCI VS, &c. di D Ga-lileo Galilei non fi troua alcuna cofa contraria allaSanta

Fede Cattolica,Prencipi,&buoni collumi,& cheedegnodiStampa,cGnfedonoliceny.a, che pofli efler ftampato in

queftaCitta.

Datum Die primo Martij 1 6 1 o.

D.M.Ant.Valareffo ^-

D.Nicolo Bon C Capi deirEcc, Conf. de' X.

D.LunardoMarcdloS,

Ifluitrlflimi Confilij X.Secretarius

Bartholomeus Cominus

.

itfio. adiS.Marzo. RegifUnlibroacarte 39.

loan.BaptiftaBreatto oECon,Blafph.Coad.

ASTRONOMICVSN V N C I V S

OB SERVATIONES RECENS HABITASNoui P^r^icillihenefcioinLunafacie^Lacl^o circuU

Stellis^ nehulofts 9 innumerisfixis^ necmn in

quatuor Planetis

M E D 1 C E A<

S Y D E R Awuncugatis > nunquam conJpeUis adhuc continens^

atque deciarans*

A GN A &quidem m hac exigua

trad:atione fingulis de Naturafpeculantibus infpieienda, coft-

templandaquepropono . Magna*inquam> turn ob rei ipfius pra?-

ftantiam, tum ob inauditampefaeuum noukatem > tuni edani

propcer Organum, cuius bene~ficio eadem fenfui noftro obuiam fefe fecerunt *

Magnum fane eft fupra numerofam InerrantiumStellarum multitudinem^ qo«e naturali facultate ift

hunc vfque diem confj^ici pctuerunt, alias innume-ras fuperaddere,o€uliique palam exponere, antehacconfpeto nunquam^ &qu# veteres, ac notas plus-

quam fupra decuphm multiplicitatem fuperent*Pukherrimum., atque vifu iocundiiTimumeft^ Lu-

nare corpus per fex denas fere terreftres diametrosa nobis rcmotuuij tam expropinquointueri^ ac ft

B per

OBSERVAT. SIDEREAEper duas tantum eafdem dimenfiones diftaret; adedvt eiufdem Luna? diameter vicibus quafiterdenis,fu-perficies verd noningentis, folidum autem corpusvicibus proxime viginti feptem milllbus maius appa-reac, quamdum libera tantumaciefpe<5ratur:exquodeinde fenfata certitudine quifpiamintelligat ,Lunamfuperficie leni

? & perpoiita nequaquam efle indutam,fedafpera, & ina?quali; ac veluti ipfiusmet Telluris

facies ingentibus tumoribus 3 profundis lacunis, at-

que anfra&ibus vndiquaque confertam exiftere.

Altercationes infuper de Galaxya, feu de La<5teocirculo fubftuliffe, eiufque effentiam fenfui,nedumimelle<5lui manifeftaffe , parui momentiexiftimandumminime videtur ;infuperque fubftantiam Stellaru,quas

Nebulofas hucvfque Aftronomorum quiiibet appella-uit digito demonftrare, longeque aiiam effe quam cre-

ditum ha&enus eft, iocundum erit, atqueperpulcrum.Verum, quod omnem admirationem longe fupe^

rat, quodve ad Monitos faciendos cun&os Aftro-

nomos, atque Phiiofophos nos apprime impulit, il-

lud eft , quod fcilicet Quatuor Erraticas Stellas nemi"ni eorum, qui ante nos, cognitas, aut obferuatas ad-

inuenimus , qua? circa Stellam quandam infignem enumerocognitarum, inftar Veneris, atque Mereuri)

circa Solem, fuas habent periodos, eamque moddpra?eunt,modd fubfequuntur,nunquam extracertos

fimites ab illa digredientes . Qu*e omnia ope Perfpi-

cilli a me excogitati diuina prius iliuminante gratia*

paucis abhinc diebus reperta, atque obferuata fue-

runt.

Alia fortepraftantiora, vela rae,vel ab alijs !n«.

dies adinuenientur confimilis Organi beneficio, cuius

formam* & apparatura* necnoa illius excogitandi oc-

afionera

RECENS HABITAE. #cafionem prius breuitercommemorabojdeindehabi.

tarum a me Obferuationum hiftoriam recenfebo

.

MEN S I B V S abhinc dece fere rumor ad aures

noftrasincrepuit, fuiffe aquodamBelga Per-

fpicillum elaboratum, cuius beneficio obie&a vifibi-

lia, licetaboculoinfpicientislonge diffita>velutipro-

pinqua diftin&e cernebantur j ac huius profe<5to ad-

mirabilis effe&us »nonnulke experientia? circumfere-

bantur, quibus fidem alij pra?bebant, negabant aiij.

Idem paucos poft dies mihi per literas a nobili Gallo

Tacobo Badouere exLutetia confirmatum eft> quodtandem in caufa fuit, vt ad rationes inquirendas*

necnon media excogitanda^per qua? ad confimilisOr-

gani inuentionem deuenirem^me totum conuerterem;

quam paulopoft do&rina? de Refra&ionibus innixus

affequutus fum ; ac tubum primo plumbeum mihi pa-

raui > in cuius extremitatibus vitrea duo Perfpicilla >

anibo ex altera parte plana , ex altera vero vnum fph#e-

rice conuexum > akerum vero cauum aptaui 5 oculumdeinde ad cauum admouens obie&a fatis magna^ &propinqtia intuicus fumj triplo enim viciniora^ no-

nuplo vero maiora apparebant^quam dum folanatu-

rali acie fpe&arenttjr. Alium poftmodum exa&iorem

mihi elaboraui > qui obie&aplufquam fexageties ma-iora repndentabat . Tandem laborinullo, nullifque

fumptibus parcens, eoi me deuentum eft 3 vt Orga-

num mihi conftruxerim adeoexcellens 3 vt res perip-

fumvifa? millies fere maiores appareant,ac plufquam

in terdecupla rationeviciniores^quam finaturalitan-

tum facultate fpe&entur. Huius inftrumenti quot»

quantaque fint commoda tam in re terreftri, quam in

Marittima omnino fuperuacaneum foret enumerare.

Sed miffis terrenis, ad Coeleftium fpeculationes mecontuli; ac Lunam prius tam ex propinquo fum in-

B 2 tukus*

OBSERVAT. 5IDEREAEtuitus^acfi vix per duas Telluris dkmetros abeflef.

Poft hancStellastum frxas^ turii vagas incredibili a-

nimi iocunditate fa?pius obferuaui ; cumque harunat

maximam frequentiam videtem, de ratione qua illa-

rum interftitia dimetiri poffem excogitare C£pi> ac

demumreperi. Qua de re (ingulos praemoniios efle

decet, qui ad huiufcemodi obferuationes accedere

volunt * Primo enim neceftarium eft 5 vt fibi Peripicil-

lum parent exa&iflimum, quod obieda peliucida^

diftin&a^ & nulla caJigine obduvia repra?fentet; ea-

demquead minus fecundum quatercentupiarn ratio-

raemmultiplicet; tunc eniui ilia bisdecuplo viciniora

commopftrabit; nifienim tale fueiit Inftrumentum*

ea omnia^ qua? a nobis confpe&a fim-t in c^lis > qua?ve

infra enumerabuntur> intiieri tentabitur fruftra. Vtautera de muluplkatione inftrumenti quilibet paruo

riegotio cenior reddatur 3 circulos binos, aut quadra-

tabina cartaceacontornabit , quorum alterum qua-

tercenties akcro maius exiftat id autem erit tunccii

maioris, diatneter^ad diametrura alteiiusiongitudine

fuerit vigecupla; dcinde fuperEcies ambas in eodempariete inftxas ftmul a longe fpedabk^ minore qui-

deraaltero oculo ad Perfpicilluot admoto* maiorem

Yero altero; oculo. libero;, commode enim id fieri li-

cet vno eodemque tempore oculis ambobus adaper-

tis; tuncenim ftguras ambx eiufdem appaiebuntma-

gnitudinis 5 ft Qrganum lecendum optatam propor-

tionem obied-4 mukipiicauerk^ Conftmili parato lix-

ftru.raen£o."y de ratione diftantiai um dimetkndarurti

inquirendum erk ; quodtaIiartiikk> aflequeinur * Skmim y facilioris iiitelligentKT gratia , Tubus a B C TX

Oculus mfpiuentis efto E.radi|^ dum nuik in-Tub<&

adeftent Perfpiciila ad obieLlum FG. fecundum Ii-

aea& .re&a&EC F. £D G* £errexitu%ied appoftcis Per~

RECENS HABITAE. 7fpicillis ferantur fecundum Jineas refra&as E C H.EDI. coar&antur enim , & qui prius liberi ad FG.Okeclura dirigebantur , partera tantummodo HI. cd-

pramendent: accepta deinderationediftamia?EH.adlineanaHi. per tabulam iinuura reperietur quantitas

anguliinoculo ex obiedo H I. conftituti , quem mi-nuta qua*damtantum continerecomperiemus. Quodfi Spccilio C D.bracteas y alias maioribus 5 alias verd minoribus perforatas foraminibus aptauerimus, modohane modo illam prout opus fuerit fuperimponentes,angulos alios } atque alios pluribusj paucioribufqueminutis fubtendentes pro libito conftituemus, quoru©peStellarum intercapedines per aliquot minuta ad-inuicem diffitatum 3 citra vnius, aut alterius minu-ti peccatum coramode dimetiri poterimus. Hxc ta-

men fic ieuiter tetigiffe, & quali primoribus libafle

labijs in pra?fentiarum fit fatis } per aliam enira oceafio

nera abfolutam huius Qrgani theoriam in medium pro-feremus. Nunc obferuationes a nobis duobus proxi*meelapfismenfibus habitasrecenfeamus 3 admagnaru|>rofe<fld contemplationura exordia omnes vera? Philo-Ibphiai cupidos conuocantes.

De iaeie autem Lume a qua? ad aipe&um noftruni

vergts

OBSERVAT. SIDEREAEvergit primo loco dicamus, quamfacilioris intelJigcn-

tiae gratia induas partes diftinguo, alteram nempcdariorem , obfcuriorem alteram : clarior videtur totumEmifphaerium ambire, atque perfundcre ; obfcuriorvero veluti nubesqua?dam faeiem ipfam inficit, macu-lofamque redditj ifte autem macula? fubofcura, &fatis ampla? vnicuique funt obuia? , illafque auium om-ne confpexit; quapropter magnas, feu antiquas eas

appellabimus, ad differentiam aliarum macularumam-piitudine minorum , at frequentia ita confitarum , vt

totam Lunarem fuperficiem , pra^fertim vero lucidio-

rem partem eonfpergant; hae vero a nemine antenosobferuatae fueruntj ex ipfarum autem faepius iteratis

infpe&ionibus, in eam dedu&i fumus fententiam , vt

certd intelligamus, Luna? fiiperficiem, non perpoli-

tam , arquabjlem , exa&iffima;que fpha>ricitatis exiftere,

vt magna Philofophorum coors de ipfa, deque reliquis

corporibus eoekftibus opinata eft , fed contra inajqua*

-lem , afperam , cauitatibus , tumoribufque confertam

,

non feeus,aeipfiusmet Telluris facies,qu£emontiumiugisjvalliumque profunditatibus hincindediftingui-

tur. Apparefatias verd ex quibus ha?c colligere licuit

ciufmodifunt,

Quarta aut quinta poft coniunclionem die, cumfplendidis Luna fefe iiobis cornibus offert , iamterminus , partem obfcuram a luminofa diuidens,

non ajquabiliter fecundum oualem Iineam extendi-

tur, veluti in fblido perfecte fpha?rico accideret ,-

fed inajquabili , afpera , & admodum finuofa linea

•defignatur, veluri appofita figurarepra?fentat. com-piures enim veluti excrefcentia? Jueida? vitra lucis te-

nebrarumque eonfinia ifa partem , obfcuram exten-

duntur , & contra tenebricofa?' particula? intras

Iumeningrediuntur . -Quinimo , & magna nigricantium ma-

cularum

RECENS HABITAE. gcularum exiguarum copia 3 omnino a tenebrofa parte

feparatarum , totam fere plagam iam Solislumineper*

fufam vndiquaque confpergit, iila faltem excepta par*

te qu^ magftis y & antiquis maculis eft affe&a . Adno-tauimus autem^mododi&as exiguas maculas in hocfemper,& bmnes coriucnire, vt partem habeant ni-

gricantem locum Solis refpicientem; exaduerfoautem

Solis lucidioribus terminis , quafi candentibus iugis co

ronentur. At confimilem p^nitus aipe&uni habemusinTerracirca Solis exortum, dumvalles nondumlu-mine perfufas^ montes vero illas ex aduerfo Solis.cir-

cundantesiam iam fplendore fulgentes intuemur: &q

veiuti terreftrium cauitatum vmbrae Sole fubiimiora

petente immimuuntur^ ita & Lunares iftse macula^crefcente parte luminofa tcnebras amittunt •

OBSERVAT. SIDEREAEVerumnon modo tenebrarum & luminis confinia

m Luna inasqualia 3 ac finuofa cernuntur, fed, quodmaiorem infert admirationem , permulta? apparent

lucidie cufpides intra tenebrofam Luna? partem om«nino ab illuminata plaga diuifie , & auulfa?, ab eaquenon per exiguam intercapedinem difTita?, qu# paula-

tim aliqua interie&a mora magnitudine^ & lumineaugentur,- poft vero fecundam horam 3 aut tertiam $

reliqu#partilucid#3& amplioriiam fa&a? iunguntur,-

interim tamen ali*e, atque alia? hincinde quafi puliu-

lantes intra tenebrofam partemaccenduntur^ augen-

tw y acdemum eidemluminofa* fuperficiei magis ad-

huc extenfe 3 eopulantur . Huius exemplum eadem fi-

gura nobis exibet • At non ne in terris ante Solis exor

tum ^vmbraadhuc planities occupante, altiffimorum

cacuminamontiumSolarihusradijs illuftrantur^ non-ne exiguo interie&o tempore ampliatur lumen dummedia^Sdargiores eorundemmontium partes illumi-

nanturjac tandem ortoiam Sole planicierum, &col*lium illurmnationes iunguntur ? Huiufmodi autemcminentiarum 3 & cauitaturri difcriminain Luna longe

lateque terreftrem afperitatem fuperare videntur, vc

infra.demonftrabimus. Interim filentio minimeinuol-uam quid animaduerfione dignum a me obferuatumdlimLuna ad pflfii^ai qu^drararam properaret 3 CUIUS

etiam imaginem eadem fuprapofita delineatio pra?fe-

fert i ingens enim finus tenebrofus in- partem Jumtno-

fam fubit , verfus inferius cornu locatus ; quem quide

finumcumdiutius obferuaflem 3 totumque obfcurum

vidifiem, tandem poft dm$ fere horas pauldinfra me-

dium cauitatis vertex quidam limiinofusexurgereca>

pit > hic vero paulatim crefcens trigonam figuramprac

£eferebat 3 eratque omnino adhuc aluminofa facie re-

uulfus 5 acfeparatus j moxcirca ilium tresalia?cufpides

'exiguas

RECENS HABfTAE* 9«xigua? Iucere ca?perunt j donec , Luna iam occafuni

verfus tendente, trigona illa figura extenfa, & am-

plior iam fa&a cum reliqua luminofa parte netftebatur,

ac inftar ingentis promontorij , a tribus iam comme-

moratis iucidis verticibus adhuc obfeflfa, in tenebro-

funifinum erumpebat. ln extremis quoque cornibus

tam fuperiori,quam inferiori fplendida qua?dampun

Cta, &omnino a reliquo lumine difiun&a emerge-

bantj veluti in eadem figuradepK5lum cernitur .Erat-

que magna obfcurarum macularura visin vtroque cor

nu,maxime autem in inferiori jquarum maiores, &

obfcuriores apparent , qua?termino lncis,&tenebra-

rum viciniores funt,- remotiores xero obfcur^ minus,

acmagisdiluta?. Sempertamen, vtfupraquoqueme-

minimus , nigricans ipfius macula? pars irradiationis

Solarislocuin refpicit, fplendidiorverd limbusnigri-

cantem maculam in parte Spli auerfa, & Luna? tene-

brofam plagam refpidente , circundat . Ha?c Lunaris

fuperficies, qua maculis» inftar Pauonis cauda ceru-

leis oculis, diftinguitur, vitreis illis vafculis redditur

confimilis, qua; adhuc calentia in frigidam immiffi»

perfraclam , vndofamq; fuperficiem acquirunt,ex quo£ vuIgoGlacialesCiatinuncunpantur. Verummagnse

eiufdem Luna^macuk confimili modo interrupta?, at-

que lacunis, &eminentijs conferta?minimecernuturi

fed magis a?quabiles , & vniformesj fblummodo enimclarioribusnonnullis areolis hae illac fcatent; adeovt

fi quisveterem Pythagoreorum fententiam exfufdtare

velit, Lunam fcilicetefrequafiTellurem alteram, eius

pars lucidior terrenam fuperficiem , obfcurior vero

aqueam magis congrue repraefentet : mihi autem du.

bium fuitnunquam,Terreftris globia longe confpe-

&i,atquearadijsSolaribusperfufi, terream fuperficie

clariorem,obfcuriQremverd aqueam kk in confpe-' C &ura

OBSERVAT. SIDERBABdhimdaturam. Deprefliores infuper in Lunacernun-tur raagn^ niacul# 5 quam clariores plag# j in illa enimtam crefcente, quaiii decrefcente femper in lucis tene-

brarumque confiaio 3 prominente hincindecircaipfas

magnas macuks conterminipartislucidiorissveluti in

defcribendis figuris obferuauimus ; neque depreffiores

tantummodo funt di&arum macularum terminij fed

aequabiliores , nec rugis,aut afperitatibus intcrrupth

Lucidior vero pars maxime prope maculas eminet i a-

deo vt> & ante quadraturam primam > & in ipfa fermc

fecunda circa maeulam quandam * fuperiorem » borea-

lemnempeLung plagam occupantem valde attollan-

tur tam fuprailiara,quam infra ingentes quaeda emi^

nenti* ^veluti appofita? prafeferunt^delineationes.

Hax

&ECENS HA&J3UUK.<*

**

^

- Ha?c eadem micula ante fecundam quadraturamnigrioribua qi»;t Hfjauiterminis circumuallataconfpi»

cirur > qui tanquam altiffima^mootium iuga ex parteSoliauerfa obfcuriores apparent, qua vero Sofem re-

fpiciuntluddioresextantj cuius oppoiitum in cauita-

tibusaccidit, quarum pars Soli auerfa fplendens ap-paret , obfcura vero , ac vmbrofa, qua? ex parteSoIisfita eft . Imminuta deinde luminofa fuperfidej cumprimum tota ferme qicta macula tenebris eftobdu&a,clariora motiumdorfa eminenter tenebras fcandunt»Hanc dupliccra apparentiam fequentes figurai coia«

moftrant.

C % Vnum

RECENS HABITAE. ii

Vnumquoque obliuioni minimetradam^quodfio

nifi aliquacum admiratione adnotaui : medium qua-

flLun^ locum a cauitate quadam occupatum cffere-

liquisomnibus maiori^ac figura perfe&a? rotunditatis;

hanc prope quadraturas ambas confpexi eahdemqueinfecundis fupra pofitis figuris quantumlicuitimita-

tus fum. Eundem quo ad obumbrationem , & iilu-

minationem facit afpe&um^ac faceret in terris regio

confimilisBoemia^y firnontibus altiffimis, inque pe-

riphaeriam perfe<5H circuli difpofitis occluderetur vn-

dique : in Luna enim adeo elatis iugis vallatur 3 vt ex-

trema hora tenebroffe Luna? parti contermina Solis

lumine perfufafpe&etur, priufquam lucisvmbraqueterminusad mediam ipfius figura? diametrum pertin-

gat . De more autem reliquarum macularum^vmbro-fa illius pars Solem refpicit , luminofa vero verfus te-

nebrasLuna* conftituitur ; quod tertio libenter obfer-

uandum admoneo^ tanquam firmiifimum argumen-tum, afperkatum , in^qualitatumque per totam Lu-nx clariorem plagam difperfarum ,• quarum quidemmacularum femper nigriores funtill^ 3 qua? confinio

luminis* & tenebrarum contermin*e funtiremotiores

vero tum minores^tum obfcura*minus apparent 3 ita

vt tandem eum Luna in oppofitione totum impleue-

rit orbem, raodieo 3 admodumque tenui difcnmine*

cauitatum opacitas ab eaiinentiaruni candore difcre-

Hoec quse recenfuimus in clarioribus Lun# regfo-

fiibus obferuantur y verum in magnis raaculis talis noconfpicitur lacunarum x eminentiarumcjue differentia \

qualem neceffario conftituere cogimur in parte lucidio

ri , obmutationem figurarum ex alia , atque alia illu-

minatione radiorum Solis * prout multiplici pofitu,.

Lunam reipiciti atin magais maculisexiftunt quideni

areola^

OBSERVAT. SIBEREAEareoIa^nonnulJ^rubobfcuriores velutiin figurisadno*

tauimus, attamen ifia? eundem femper faciunt afpe-

dum 3 neque intenditur earum opacitas* aut remitti-

tur, fcd exiguo admodum difcrimine paululum ob-jcuriores modo apparent > modo vero clariores^fima-

gis ,aut minus obliqui in easradij Solares incidantj

iunguntur praterea cum proximis macularum parti-

bus leni quadamcopula>confinia miTccntesyaccon-fundentcs ; iecus veroin maculis accidit fplendidiore

Lunx fuperficiem occupantibus > quafi enimabrupt*rupesafperis, & angulatis fcopulis confita*, vmbraru^

luminumque rudibus difcriminibus ad Jineam difter-

minantur. Spe&antur infuper intra eafdem magnasmaculas areola* qua*damalia? clariores,imononnulI«

lucidiffima?: verum &t harum^ & obicuriorumidemfemper eft afpe&us , nulla 3 aut figurarum , aut Iucis > aut

opacitatis mutatioj adeo vt compertum , indubita*

tumque fit^apparere illas ob veram partium diflimila-

ritatem, non autem obinaequalitates tantuminfigu-ris earundem partium, vmbrasex varijs Solis illumi-

najionibus diuerfimode mouentibusj quod bene eon-tingitde maculis alijs minoribus clariorem Lunarpar-tem occupantibusilndies enim permutantur, augen-

tur>imminuuntur3 abolentur;quippequ2e ab vmbris

iantum eminentiarumortumducunr.Verum magna hic dubitatione complures affici fen-

tio,adeoque grauidifficultateoccupari^ vt iam-expii-

catam 3 & tot apparentijs confirmatam condufionemJB dubium reuocaie cogantur . Si enim pars illaLu*

naris fuperficiei , qua? fplendidiusSolaresradios retor*

quet 3 anfra&ibus > tumoribus fcilicet , & lacunis innu-m-ris cft repleta; cur iri crefcenti Luna extrtma cir*

cumferentia, qua: occafum verfus fpe&at, in decre-

fcemi verd altera femidrcumferentia orientalis , ac in

plenilu-

RECENS HABITAE. tiplenilufiio totaperipha^ria non iniequabilis, afpera > &finuofa , veriim exa&e rotunda 5 & circinata^nuilifque

tumoribus5 aut cauitatibus corrofaconfpiciturfatque

ex eo maxime, quia totus integer limbus ex clariori

Lun£ fubftantia conftat, quam tuberofam, lacuno-

famque totam effe diximus; magnarum enirn macu-

larumnulla ad extremum vfque perimetrurn exporri-

gitur^ fed omnesprocui ab orbita aggregata? cernun-

tur. Huius apparentia* anfamtam grauiter dubitan.

di prabentis, duplicem caufam,ac proindeduplicem

dubitationis folutionem in medium affero . Primo e-

nimjfi tumores, & cauitates in corpore Lunari fe-

cundum vnicam tantum circuli periph^riam, emif»

ph^rium nobisconfpicuum terminantem, protende-»

renturj tunc poffet quidem, imodeberet Luna fub

fpecie quafi dentata? rota? fck nobis oftendere, tu-

berofb nempe , ac finuofo ambitu terminataj at fi nonvaa tantum eminentiarum feries, iuxta vnicam folum-

modo circumferentiam difpofitarum, fed permulti

montium ordines cum fuis lacunis,& anfra<ftibus cir-

ca extremum Luna? ambitum coordinati fuerint,ijq;

non modo in emifphaerioapparente, fed in auerfo etia

(prope tamen emifphgriorum finitorem) tuncoculus

a ionge profpiciens eminentiarum cauitatumque di-

fcrimina depr&hendere minime poteritj intercapedi-

nes enim montium in eodem cireulo, feu in eademferie difpoficbrum , obie&u aliarum eminentiarum in

ahjs^ atque afijs ordinibus conftitutarum, occultantur;

idque maxime > fi oculus afpicientis in eademre&a cudi&arum eminentiarumverticibus fueritlocatus. Sic

in terra multorum , ac frequentium montium iuga fe-

cundum planam fuperficiem difpofita apparent^fi pro-

fpiciensproculfuerit ,& in pari altitudine conftitutus.

Sic eftuofi pelagi fubiimes vndarum vertices fecunJura

idcoi

OBSEftVATlONES SIDEREAEidem planura videntur extenfi, quamuisinter flu<5tu$

maxima voraginum,& lacuciarum fitfrequentia,adco-

que profundarum , vt fublimium nauigiorum non mo-,db carina?, verum etiam puppes,mali, ac vela inter

illasabfcondantur . Quia igiturin ipfi Luna,& circa

eius perimetrum multiplex efteminentiarum,&caui-tatum coordinatio,& oculuse longinquo fpe&ansineodem fere plano cumverticibus illarum locatur jne-

mini mirum effe debet quod radio viforio illos abra-

denti,fecunduma?quabilemlineam, minimeque an-

fra&uofamfefeofferant. Huic rationi altera fuhne&ipoteft, quodnempecircaLunarecorpuseft,veluti cir

ca Terram , orbis quidam denfioris fubftantia; reliquo

anere, quiSolis irradiationem coneipere,atquerefle-

clere valet , quamuis tanta non fit opacitate prseditus,

vtvifui(pra?fertimdum illuminatusnon fuerit) tran-

fitum inibere valeat . Orbis ifta? a radijs Solaribus illu-

minatus, Lunarecorpus fub maioris fphcere Ipeciem

reddit , reprafentatque : effetque potisaciera noftramterminare quominus ad Luna? foliditatem pertinge»

ret, fi crafllties eius foret profundiorj atqueprofun-dior quidemeft circaLuna? periphajriam, profundior

inquam non abfoiute , fed ad radios noftros, oblique

illura fccantes , relatus ; ac proinde vifum noftrum ini-

berepoteft,ac prasfertimluminofus exiftens, Lunfqueperipheriam Soli expofitamobtegere.Quod clarius in

appofita figura intelligitaijin qua Lunare corpusABG

RECENS HABITAE. 13

ab orbe vaporofo circundatur DEG. Oculus verd

cx F. ad partesintcr-raedias Luna^ vt ad A. pertin-

git pervapores D A. minuspYofundos-j afc veirfus ex-

tremam horam, profundiorum copia vaporum *E B.

afpeftuin noftrum fuo termino praecludit . Signurn

huius eft, quod pars Lun& luminc perfufa amplio-

ris circumferentiae apparet > quam reliquu-m orbis

tencbrofi : atque hanceandemcaufamquifpiamfor-

te rationabilem exiftimabit,cur maioresLunasmacu-

If nulla cxpartead extremumvfque.ambitum proten-

<li conipiciantur., cumtamen opinabile fit nonnullas

etiamcircaillum reperirij inconfpicuas*tameneffecrc-

dibile videturex co, quod fub profundiori, ac luci-

diori vaporum copia abfcondantur

.

Effe igitur clariorem Luna? fuperficiem tumoribus,

atquelacunisvndiquaque confperfam, exiamexplica-

tisapparitionibusfatis apcrtum cffc reor; fupercft vt

de illorum magnitudinibus dicamus 3 demonftrantes

Tcrreftrcs afperkates lunaribus efle longe minores

:

minoresmquam etiamabfoluteloquendo, nonautemm ratione tantum ad fuorumgloborum magnitudines;

idqucfic manifefte declaratur*

Cum fepius arae obicruatumfitinalijsatquealijs

Luna? ad Solem conftitutionibus vertices nonniSllos

intra tcnebrofam Luna? partem* licet a termino lu-

cis fatis remotos, lumine perfufosapparere ; confe-

rcnseorum diftantiamad intcgramLunae diametrum,

cognoui interftitium hoc vigefimam interdum dia-

metri partem fupcrare . Quo fumptoj intelligatur

Lunaris globus^ cuiusmaximuscirculus CAF. cen«

trum verd E. Dimetiens. CF. qui ad terra» dia-

metrum eft vt duo, ad feptem; cumque terreftris

diameter 5 fccundum exacftiores obferuationes niil-

liaria Italica 7000. contineaurit CF. 2000. CE.LO

_v

OBSERVAT. SIDEREAEvcrd iooo. parsautem vigefima totius. C F. milia-ria ioo. Sitmodo CF. Dimetiens circuli maximi.

luminofam Luna? partemab obfcura diuidentis ( ob

maximamenim elongationem Solis a Luna hic circu-

lus a maximo fenfibiliter non differt ) ac fecundum vi-

geiimamilliuspartem diftet A. a piin&o . C. & pro-

trahatur femidiameter E A.quiextenfusoccuirat cum

contingente G. C. D. ( quaeradium illummantem re-

pfifentat j in pun&o D. erit igitur arcus C A. feu re-

tfaCD. ioo.qualiuniCE. eft iooo. & aggregatum

quadratorum D C. C E. ioioooo. cui quadratum

DE.aqualeeftrtota igitur ED. eritplusquam 1004.

& AD. plusquam ^.qualium C E. fuh 1000. Sub-

limitas igitur-AD. in Luna, quarvertice quempiam:

advfqueSoIis radium GCD. elatu,& atermino C.

perdiibirJamCD.remotUj defignat, eminentior eft

milia-

REGEKS HABiTAE. 14

riiiiiaribus Italicis^. vcrum in Tellure nulli cxtant mon.

tes,quivixadvniusmiliarij akitudinem perpendicu-

larem accedant ; manifeftum igitur reJinquitur .> Luna-

res eminentiasterreftribus efle fublimiores.

1 Lubethoc loco alterius cuiufdam Lunaris appari*

tionisadmiratione digmecauiam afiignare, qux iicet

anobis nonrecens^ fedmultis abhincanntsobferuata

fit 3nonnullifque familiaribusamicis, & difcipulis o-

ftenfa, explicata, atque per caufam dedarata; quia

tamen eiusobferuatioPerfpieilli opefaciliorredditur,

atque euidentior > non ineongrue hoe in Ioco reponen

darn efle duxi.jidque etiam tum maxime , vt cognatio,-

atque fimilitudo inter Lunam, atque Tellurem cla-

riusappareat.

Dum Luna tum ante 3 tum etlam poft coniundione

non procol a So!e rcperitur, non modo ipfius globus ex

partequa lucentibus cornibus exornatur vifui noftro

fpe&andumfefe offert, verurnetiam tenuis .quaedamr

fublueens peripha?ria, tenebrofie partis, Solinempe

auerfae orbitam delineare3 atqueab ipftus a?theris oh~

fcuriori canipo fciungere videtur. Verum fi exadio-

ri infpe&ione rem confideremus 3 videbimus non tm~tum extremum tenebrofe partislimbum incerta qua-

dam ciaritate lucentem y fed integram Luna? fackm>

illain nempe, quse Solis fulgoremnondum fentit3lu

:

-

mine quodam , nec exiguo 3 albicare ; apparet tameti

primo intuitu fubtiiis tantummodo circumferentia

lucens^ propter obfcuriores cceli partes fibi conter-

minasj reliqua veid fuperficies obfcuriore contra vi-

detur 5ob fulgentium cornuum aciem nofiram ob-

tenebrantium conta&um . Verum 3 fiqu-is talem fibi

eligat litum, vt atedo, vel camino 3 aut alkfuo alio

obice inter vifum 3 & Lunam ( fed procul ab-oculo

pofito) coniua ipfa lucentia occultentur, parsvero

D 2 xeliqua

OBSERVAT. SIDERE.AE :...,,; /^reliqua Lunaris globi afpediui noftro expofita reliji-

quatur, tuncluce non exigua hanc qu.oque:Lutia?pJa-

gam y licct Solari lurmne deftitutiam fpkndere depra?-

hendet,idque potiifimuni, fi iam no#urnusorror obfolis.ab.fentiam increuerit; in campo eniim obfcuriq-

ri eadenilux clarior apparet. Compertum infupereii,

hanc fecundam (vtita dicam) Luna*cladtatem raa~

ioremefle quoipfa minus a SoIediftiterit>pereIonga-

tionem enim ab eo remittitur magis, magisque , aded

vtpoft primam quadraturam, & ante fecundam, de-

bilis, &admodum incerta comperiatur, licet in oI>

fcuriori coelo Ipe&etur ; cum tamen in fextiii, & mi-

nori elongatione, quamuis inter crepufcula niirura

immodum fulgeat : iulgeat inquam adeo , vt ope exa-

£ki PerfpiciJlimagn^macuI^ inipfadiftinguantur.Hic

mirabilis fulgor non modicam philofophantibusintu-

lit admirationero,- pro cuius caula afferenda alij alia

in mcditim protulerunt . Quidam enim propriura efte,

2c naturalem ipfiusmet Luiue fpkndorem dixerunt *

ali; a Venere illi efleimpertitum ahj a Stellis $mni«

btis y alij a Sole /qui radijs fuis profundam Luna* foli-

ditatem permeet. Vertim huiufcemodi prolata exi-

guolabore coarguuntur , ac falfitatis euincuntur. Si

cnim aut propriunieflet, auta Stellis collatum eiuf-

raodi lumen^illud maximeinEdypfibus retineret 5 o-

ftcnderetque, cum in obfcuriflimo coelo dcftituatur.;

quodtamen aduerfatur experientia?: fulgorenim qui

in deliquijs apparet in Luna longe minor eft , fubru^

ftis 3 ac quafi aeneus \ hic vero clarior* & candidiorj eft

infuperille mutabilis 3 ac loco mobiiis; vagatur enirn

per Luna? faciem , adeo vt pars illa y qua? peripha;riae

circiili vmbr* terreftris propinquior eft, clarior re-

. liq.ua ver.o oblcurior femper fpe&etur; ex qu.o omni

procixldubio id accidere intelligimus > ex radiorum So-

iarium

RECENS HABITAE ?jlariuth vicinitate tangentiutn crafliorem quandam regio-

nem,qu3eLunam orbiculariter ambit,exquo cota&u Aurora quaedam in uicinas Luna? plagas effunditur , no fecus

acin terristummane,tum vefpericrepufculinum fpargi-

tur lumen ,• qua de re fufius in libro de Siftemate mundipertra&abimus.Afferereautem a Venere impertitam eiuf

modi lucem puerile adeo eft,vt refponfione fit indignum;

quisenim adeoinfciuserit,vtnonintelligat,circa coniun

clionem,&intrafcxtilem afpe<5h"i,partem Luna?,Soli auer-

fam vt a Venerefpe&etur omnino effeimpofEbile/' Eflc autem ex Sole,qui fuo lumine profundam Lun<? foliditatem

penetrct,atque perfundat,pariter eft inopinabileinunquaenim imminueretur,cum femper emifpha?rium Lun* a Sole fit illuftratum, tempore Lunarium Eclypfium excepto

:

diminuitur tamen dum Lunaad quadraturam properat,&omnino et hebetatur,dum quadratum fuperaueric . Cumitaque eiufmodi fecundarius fulgor,nec Lun*e fit congenttus,atque proprius,nec a Stellis vllis,nec a Sole mutuatus,cumq,- iam in Mundi vaftitate corpus aliud fupet fit nullii,

nifi folaTellus; quid quafo opinandum ? quid proferen-

dum?nunquidaTerraipfumLunarecorpus,autquidpiaaliud opacum , atque tenebrofum lumineperfundi? quidmirum ? maxime : a?qua grataque permutatione rependicTellusparem illuminationem ipfi Luna?, qualem & ipfaa

Luna in profundioribus noclis tenebris toto fere tempo-rerecipit. Rem darius aperiamus . Lunainconiun&io-nibus,cum medium interSoiem &Terram obtinetlocu,Solaribusradijsin fuperiori fuoemilphaerioTerreauerfo

perfunditurj emifpharium vero inferius, quo Terramafpicit tenebiiseft obduclumjnullatenusigiturterreftre

fuperficiemilluftrat. Lunapaulatim a Soledigreffa iamiamaliqua ex parte in emifpha?rio inferioti ad nos ver-

gente illuminatur, albicantia cornua,fubtilia tamen adnos conuertit ;& ieuiter Terram illuftrat: crefcit in Luna

D 3 iam

OBSER?AT. SIDEIEAEiam adquadraturam aeeedente Solaris illuminatid;*i«-

geturin terris eius luminis reflexio ; exrenditur adhut

fuprafemreireulum fplendor inLuna; & noftra* elariores

effulgcnt no&es ; tandern integer Luna? vultus 3 quo ter-

ramafpicit , ab oppofito Soie elariffimis fulgoribus irra-

diatursenitet longelateque terreftris fuperficies Lvtnz*

tl fplendore perfufa; poftmodum decrefcens Lunadebi-lioresadnosradios emittitj debilius illuminatur terras

Lunaadconiun&ionem properat, atra nox Terramoc-cupat . Tal* kacjue periodo alternis vicibus Lunaris fu$-

gormenftruasiiluminationes clariores modo^ debiliores

alias nobis largitur ; verum aequa lance beneficium a Tel-

tureeompenfatur. Dumenim LunafubSoIe circa con*

iun&ionesreperitur , fuperfkiem terreftris emifpherij S®liexpofiti^ viiiidisque radi/s illuftrati integram relpicit

\m

reflexumque abipfalumen concipitrac proinde ex taii

reflexione inferius emifphaerium Lun^licet SoJari Iif-

mlnt deftitutum , non modiee lucens apparet . Eadeiii

Lunaper quadranteift a Scieremota, dimidium tantum;

terreftris emifpha*rij illuminatum confpkit , feilicet ocei*

duum^ akera enim medietas oriental is no&e obtenebra^

tur: ergo &ipfa Luna fplendide minus aTerra illuftra-

,tur^ eiufve proinde lux illa feeundaria exilior nobisap-

§>aret. Quod fi Lunam in oppofitione ad Solem eonfti-

tuas: fpe&abit ipfaemifphamum ktermediasTeHunsomf&ino tenebrofum 3 obfcuraque no£e perfufum ; fiigitur

cclyptica fuerit taiis oppofitio , nullam prorfus illumina-

tionem recipiet Luna, Solari fimul , ae tentftri irradia-

tione deftituta. Inalijs^atquealijs adTerram>&adSo«-

lem habitudinibus maius, minusve a terreftri reflexio-

aerecipitlumen, prout maiorem , aut minorem terre-

fiiis emifpharrij illuminati partem jpe&aueriti is eniminter duos hofcc Globosferuatur tenor^vtquibustem-

foiibus maximc i Luna Uluiimur lelius* ijfdem mi«

jau&

HECENS HABITAE 16

iius vice verfa aTerra illuminetur Luna 3 &econtra.Atqueha*c pauca dehacrein prgfentiloco di&afuf-

ficiant,fufius enim in noftro Syftemate Mundi; vbi

complurimis & rationibus, & experimentis validiffi-

ma Solaris luminis e Terra reflexio oftenditur illis,

qui eam a Stellarum corea arcendam efle ia&itant,

ex eo potiifimuin , quod a motu *&i lumine fitva-

cua: vagam enim iJIam^ ac Lunam fpiendorefupe-

rantem, non autem fordium, mundanarumque fe-

cumfentinam, effe demonftrabimus, &naturalibus

quoquerationibus fexcentis confirmabimus*

Diximushucufque de Obferuationibus circaLuna-

re corpus habitis 5 nuncdeStellis fixisea qua?a&enusa nobis infpe&a fuerunt breukerin medium adfera*

hius. Ac primo illud animaduerfione dignum eft rquod fcilicet Steltetam Ex&, quamerrabunda^ dumadhibito Perfpicilfo fpe&antur, nequaquam magni-tudineaugeri videnturiuxta proportionem eandem»fecundum quam obie&a reliqua, & ipfamet quoqucLuna, acquirunt incrcmenta : verum inStellis talis

au&io longe minor apparet : adeo vt Perfpiciilum,

quod reliqua obie&a fecundum centuplam, gratia e*

xempli rationem multiplkare potens erit, vix feeun-

dumquadruplam^autquintuplam Stcilas multiplices

reddere credas ; ratio autem huius eft^quod fcilicet

Aftradum libera, ac naturali oculorum acie fpe&an-»

tur 3 non fecundum fuam fimplicem, nudamque 5 vt

itadicam, magnitudinem fefenobis offerunt? fedfuUgoribus quibufdam irradiata , roicantibusque radijs

crinita* idquepotiflimum^cum iam increuerit nox; exquo loiige maiores videntur , quam fi afcitijs Miis cri-

nibuseflenr exuta t angulus enim viforius non a pri-

«narioStellas corpufculo, feda late circumfafo fplefi*-

dpre tcrmiiiatur* Hoc apertitoe inteiligas iicet ex

OBSERVAT. SIDEREAEco, quod Stell» in Solis occafu inter primacrepu-

fcuiaemergentes, tametfi primse fuerint magnitudi*

nis , exiguajadmodum apparent; & Venus ipfa fi quando circa meridiem fe nobis in confpe&um dederit,

adeoexilis cernitur, vtvixStellularamagnitudinisvl-

tima?a?quarevideatur. Secus in alijsobiecl:is,&inip»

famet Luna contingit , qua? fiue in meridiana iuce, fi-

ueinter profundiores tenebras fpe<5tetur,eiufdemfem

per moiis apparet . intonfa igitur in medijs tenebris

Jpectantur Aftra , crines tamen illorum diurna lux ab*

radere poteft iatnon luxifta tantum, fed tenuis quo-que nubecula, quadnter Sydus, & oculumafpicicntis

interponatur; idem qnoque praftant nigra velamina

,

ac vitra colorata , quorum obie&u , atque interpofitio-

necircumfufifulgoresStellasdeferunt. Hocidem pa-

riter efficit Pcrfpicillum, prius enim adfcititios,acciden-

talesque aStellis fulgores adimit , illarum inde globu-

los fimplices (fi tamen figurafuerintglobofa) augct,

atqueadeofecundum minorem multiplicitatemadau-

clavidenturrStellula enim quinta^ aut fexta? magnitu-

dinisper Perfpicillum vifa, tanquammagnitudinis pri-

m^reprafentatur.

Adnotatione quoque dignura videtur effe difcri-

men inter Planetarum,atque fixarum Stellarum afpe-

clus: Planeta? enim globulos fuos exacte rotundos,

ac circinatos obijciunt,acveluti Lunula? qua?damvn-

diquelumineperfufa?,orbiculares apparent: Fixa?ve-

ro Stella? peripheria circulari nequaquam terminate co-

Jpiciuntur, fed velutifulgores quidam radios circumcir

ca vibrantes j atque admodum fcintillantes : confimili

tandem figura predita* apparent cum Perfpicillo,ac

dum naturali intuitu fpe&antur,fedadeo maiores, vt

Stellula quinta»,aut kxtx magnitudinis Canem,ma-ximam nempe fixarum omnium sequere videatur

.

Verum

RECENS HA.BITAE."Vemai infraStellas magnitudinis fexta?5adeo nunierofum

gregem aliarum^naturalem intuitum fugientium.per Per-

ipiciilum intueberis, vt vix credibile fit^plures enim quani

fex alia? magnitudinum difFerentix videas licet. qu.aru maiores, cjuas.magnitudinis feptim&^ feu prima* inuifibillura

appeilarepolfumus^ Perfpiciili beneficio maioresv& cla-

riores apparent, quam magnitudinisfecund^ Sydera acie

mturalx vifa.Vt autem de iriopinabili fere illarum frcqueti

tia vnam^alteramve atteftationem videas Afterifmos duos

fubfcribere placuit^ vt ab eorum exemplo de ca?terisiudi«

cium feras. InprimointegramOrionis Conftellationem

pingere decreueram y veriim ab ingenti Stellarum copia

,

temporis vero inopia obrutus , aggreflionem hanc in alia

occafionem diftuii sadftirit enim,&circav£teres'intra v-

nius, aut alterius gradus limites diifeminantur plures quin

gmtis : quapropter tribus qusein Cingulo 3 & fenis qnxiriEnfeiampridemadnotat^fuerunt^alias adiaccntes o-

duaginta recens vifas appofuimusjearumq; iriterftitia quoexa&ius licuit feruauimus ; notas^ feu veteres5diftin£Honis

gratia 3maiorespinximus>ac duplici iinea contornauimus^

alias inconipicuas^minores^ac vnis lineis notauimus $ ma-gnitudinum quoque difcrimina quo magis licuit feruaui-

mus

.

In altcro exemplofex StellasTauri, PLEIADAS di-

«ftas depinximus (dico autem fex3quandoquidem feptima

ferc nunquam apparet) intra anguftiffimos in coelo can-

cellos obdufas, quibusaliaepluresquam quadragintain-

uifibiles adiacent; quarum«nulla abaliqua ex pradi&is

fcxvix vltra femigradumelongatur; harum nostantumtrigintafex adnotauimus ; earumque interftitia > magnitu-dfnes ; "necnon veterum nouarumque difcrimina veluti in

Ononc feruauimus.

CingulL&Eniis ORIONIS Afterifmus.

PLEIA.

^r**

*** *% ^

4J ^ *

5k *

* #

^*

*

*

^

*

^

#*

^ ~y

*

^c

^ *

if *

*%± *

PLEIADVM CONSTELLATIO.

*

% 3*5

# # ***** ^ * **

v^uod tertioloco a nobis fuit obferuatum,eftip(iuf-met LACIEf Circuli effentia, feu materies, quam Per-

fpicilli beneficfo adeo ad febfum Iicet intueri , vt & alter-

cationes omnes,qua? per tot fecula Philofophos excruciarunc aboeulata certkudine dirimanturmosque a vtrbofisdifputationibusliberemur.Eft enim G A L A X Y A nihil

aliud , quam innumerarum Stellarurn coaceruatim conft-tarum congeties; in quamcunq; enim regfonem iliius Per-fpiciliumdirigas,ftatim Stellarum ingens frequentia kfcin confpeclum profert,quarum complures fatis magniF,scvalde confpicua? videntur;fed exiguarum multkudo pror-fus inexplorabilis eiT.

At cum non tanrum in GALAXYA Ia&eus ille candor,velutiaibicantis nubis fpedetiir,fed compluresconfimiliscoloris areote fparfim per aethera fubfu!geant,fi in iijarumquamlibet Specillum conuertas Steilarum conftipatarum

C£tUiB

OBSERVAT. SIDEREAEeoetumoffendes. Amplius(quod magis mirabilis) Stelte

ab Aftronomis fingulisin hancvfquedie NEBVLOSAEappellata?jSteIluIarum,mirum immodum confitarum gre

gesfunt; exquarumradiorumcommixtione, dumvna-queque ob exilitatem/eu maximam a nobis remotionemjoculorum aciem fugit, candorjlle confurgit, qui denfior

pars coeli , Stellarum} aut Solis radios retorquere valens ,

hucufquecredituseft. Nosexillis nonnullas obferuaui-

mus j &duarum Afterifmos fubne&ere voluimus.

In primo habes NEBVLOSAM Capitis Orionis appel-

latanun qua Stellas vigintivnas numerauimus.

Secundus NEBVLOSAM PRAESEPE mwcupatamcontinet3qua? non vna tantu Stella eft,fed congeries Stel-

lularum piurium quam quadraginta : nos pra?ter Afelios

trigintafex notauimus in hunc , qui fequitur crdinem di-

ipofitas.

NEBVLOSA PRAESEPE.

NEBVLOSA ORIONIS.

** *&

*

* *

m

* &

*

*

cfc

& *;

** *

* **

k^k ^v^

RECENS MABITAE. 17DeLuna,de inerrantibus Stellis, ac de Galaxya,,

quae hacteous obferuata funt breuiter enarrauimus.Supereft vt , quod maximum in praefenti negotio exi-

ftimandumvidetur, quatuor PLANETAS aprimomundi exordio ad noftra vfque tempora nunquaraconfpe&os, occafionem reperiendi, atque obferuan-

di,necnon ipforum loca, atque per duos proximemenfes obferuationes circa eorundem ktiones, acmutationes habitas, aperiamus,ac prcmulgemus: a-

ftronomosomnes conuocantes,vt ad illornm perio*

dos inquirendas,atq;definiendas fe conferant,quodnobis in hanc vfque diem ob temporis anguftiarnaf-

fequi rainime licuit . Ilios tamen iterum monitos fa-

cimus, nead talem infpe&ionem mcaflum accedant

,

Perfpiciilo exactiifimo opus efte,& quale inprincipiofermonis huius , defcripfimus.

Die itaque feptima lanuarij inftantis anni millefi.

mi fexcentefimi decimi,hora fequentis no<ftis prima,cum cgkftia fydera per Perfpicillum fpe&arem, lup-piterie fe obuiam fecit, cumque admodura excel-

lens mihi paraflem inftrumentum, fquod antea obalterius Organi debilitatem minime contigerat) tres

illi adftare ftellulas, exigiws quidem, veruntamen cla-

riffimasjcognoui; qua? licet e numero inerrantiumame crederentur, non nuilam ramen intulerunt ad-mirationem, eo quod fecundum exa&am Iineam re-

dam, atque Eclyptica? pararellam diipofita? videban-tur : ac ceteris magnitudine paribus fplendidiores

:

eratque iiiarum inter fe & adiouem taiisconftitutio.

S". f * O * Occ.

ex narte.

OBSERVATIONES SIDEREAEex partefcilicet Orientali duar aderant Stellas , vna ve^

roOccafum verfus . Orientalior atque Occidentalis, re-

liqua paulo maiores apparabant , de diftantia inter

ipfas & louem minime follicicus fui ; Rxx enim vti di-

ximus primo credita? fuerunt,cumautemdie o&aua,

nefcioquoFatoducl:us,ad infpe&ionem eandem re-

uerfus elfem , longe aliam coftitutionem reperi > erant

enimtres StelluUe occidentalesomnes aIoue,atque

inter fe quam fuperiori no&e viciniores, paribufque

interftitijs mutuo diffeparata? , veluti appofita prafe-

fert delineatio . Hic licet ad mutuam Stellarum ap-

propinquationem minime cogitationem appuliffem»

Orf. . Q # # * Occ

exitare tamen csepit , quonam pac1:o Juppiter ab om>

nibus prajdi&is fixis poffet orientalior reperiri, cum

a binis es illis pridie occidentatis fuiffet: ac proinde

veritus. fumneforte, fecus a computo aftronomico,di-

recl:us foret , ac propterea motu proprio StelJas rilas

anteuertiftetiquapropter maximo cum defiderio fe-

quentem expe&aui noclem ; verum i fpe fruftratusfui,

nubibus enim vndiquaque obductum fuit c?lum

.

At die decima apparuerunt Stella? in eiufmodi ad

louem poiitut dua; enimtantum , & orientalesambai

Ort. * * Q Occ-

aderant, tertia,vt opinatus; fui, fub Ioue latitante..

Erant pariter veluti anteain eadem rec1;acumIoue,ac

iuxta Zodiaci longitudinem adamuifim locata? . Ha?c

€umvidifTwm a cumque mutauonesconfimilesinlouenulk

RECENS HABITAE. iS

nulla ratione reponi poffeintelligerem ^atqueinfuper

fpe&atas Stellas femper eafdem fuiffe cognofcerem

,

( nulke enim aUa?-> autpr^cedentes^ aut confequen-

tesintra magnum interuallumiuxtalongitudinemZo-

diaci aderant^ iam ambiguitatem in admirationem

permutans > apparentem commutationem non inloue^

fed inStellis adnotatis repofita effe comperijac pro-

inde oculate , & fcrupulose magisdeincepsobferuan-

4um fore fum ratus.

JDie itaqs vndecima eiufcemodi conftitutionem vidh

^>n. # * O °cc-

Stellas fcilicet tantum duas orientales; quarum mediatriplo diftabat a loue > quam ab orientaliori : eratqueorkntalior duplo fere maior reliqua > cum tamenancecedenti nodie a^quaks ferme apparuiffent.Statu-

tumideo^ omnique proculdubioa medecretumfui^tres in coelis adeffe Mellas vagantes eirca louem

3 in-

ftar Veneris, atque Mercurij circa Solem : quod tan-

demluce meridiana clarius in aiijs poftmoduH com-pluribus infpedionibus obferuatueft,- acnon tantumtres/verumquatuor effe vaga Syderarircaiouem fuascircumuolutiones obeuntia; quorum permutationestxa&ius ccnfequenter obferuatas fubfequensnarratiominiftrabiti intcrftjtia quoque interipfa perPerfpidl-Ium 3 fuperius cxplicata rationev dimetitus fum : ho«rasinfuper obferuationumY praefertim cum plures ineadem no&e habita? fuerunt appofui> adeoenim ce-

lereshorum Planetarum extant reuolutiones^ vtho-rarias quoque difrerentias plerunque lic.eat accipere.

Die igitur duodecima , hora fequentis no&ispri-ma hac ratione difpofitaSyderavidi. Eratorientalior

E 2 Stella

OBSERVAT. SIDEREAE

°ri ' * *Q * Occ.

Stella occidentaliori maior>amba* tamen valde con-fpicua^ac fplendidae

:vtraqua?

:

diftabat a ioue fcrupu-lis primisduobuss tertia quoque Stellulaapparerec^pithora tertia prius minime confpe&a", qux exparteorientali louem fere tangebat , eratqueadmodum e-

xigua. Omnes fuerunt in eadem redte, & fecundumEdyptica? longitudincm coordinata?.

Die decirnatertia primumame quatuor confpedtefueruntStelluIa? in hac ad louem conftitutione .Eranttres occidentales^ & vna orientalis; lineam proxime

Ori. ^ Q**w Occ;

re&am confHtuebant jtnedia enim occidetalium pau-

lulum a reda Septentrionem verfus defle&ebat . Abe-rat orientalior i loue minuta duo : reliquarum >&Iouis intercapedines erant (ingulie vnius tantum mi*nuti. Stell^ omneseandem pra? feferebant magnitii-

dinem jaclicet exiguam > lucidiflima: tamen erant 3 ac

fixis eiufdem magnitudinis longefplendidiores.

Die decimaquartanubilofa fuittempeftas.

Diedecimaquinta, hora no&is tertia in proximedepi$a fuerunt habitudinequatuor Stella* ad loueoii

OrL Q * * * ^ .Occ.

occidentalesomnes: ac in eadem proxim re6ia linea

difpoiua?; quaj-eniai tertia a ioue numerabatur pauuJ ialum

REGENS HABITAE. i9lulum m boream attollebatur,- propinquior Ioui erat

omnium minima, reliquse confequenter maioresap-parebantjinterualla interIouem,& tria confequantiaSydera erant arqualia omnia 5 ac duorum minutorum:at occidentalius aberat a libipropinquo minutisqua-tuor. Erantlucidavalde v& nihil fcintillantia, qualia^fernper tum ante, tum poft apparuerunt. Verumho-ra feptima tres folummodo aderant Stelte, in huiuf-

°ri- O * * * °cc-

cemodi cum loue afpedu / Erant nempe in eadem re-

<5ta ad vnguem , vicinior Ioui > erat adraodum exigua,& ab illofemota per minutaprimatriajab hacfecundadiftabat min: vno ; tertia ver.o a fecunda min.-pr:^.fccrjo. Poft vero aliam horam dua? Stellula» medi*adhuc viciniores erant; aberant enim min: fc: vix 30.tan-tum.

Die decimafexta hora prima no&is tres vidimusStellas iuxta hunc ordinem difpofitas. Du^louem •

Ori. *0* *'.' °cc.

intercipiebant ab eo per min: o. fec. 40. hincinde remota?,tertia vero occidentalis a louediftabatmin: 8.I0-ui proxima? non maiores, fed lucidiores apparebantremotiori.

Dk decimafeptimahora ab occafu ©. min: 30. huiuf-modi fuit configuratio . Stella vna tantum orientaiis a

°fi' ' * O *

Occ.

loue

OBSERVAT. SIDEREAEIouediftabat min: 3. occidentalis pariter vna a Ioue

diftans min: 1 1 . Orientaiis duplo maior apparebatoc-

cidentali ; nec plures aderant quam ifta? duae. Verumpofthoras quatuor , hora nempe proxime quinta,ter-

tia ex parte orientali emergere c^pit, qua? antea, vt

opinor cum priori iunclra erat; fuitque talis pofitio .

OrL ** O * Occ.

MediaStellaorientali quam proximamimtantum iec

2o.eIongabaturabilia & i linea re&a per extremas,

&Iouem producla paululum verfus «auftru declinabat.

Die decima oclaua hora o. min: 20. ab occafu, talis

fuit afpe&us. Erat Stella orientaiis maior occidenta-

Ori. . # * Occ.

li, & a Ioue diftans min: pr:$. Occidentalis vero a

Ioueaberat min: 10.

Die decimanona hora nodis fecunda talis fuit Stel-

larum coordinatia: erant nempe fecundum recTam li»

Ori. * O * * °cc'

neamad vnguem trescum IoueStella?: Orientalisvna

aloue diftans min: pr:6« InterIouem } &primam le-

quentem occidentalem j mediabat mimj. interftitiu:

h«ec autem ab occidentaliori oberat min: 4. Anceps

eram tunc nunquid inter orietaiem Stellam , & louem

Stellulamediaret, verum loui quamproxima 3 adeovt

ilium fere tangereti At hora quinta hanc manifefte vi-

di

RECENS HABITAE. ao

di medium iam inter louem , & orientalem Stellam

iocum exquifite occupantem^itavt talis fuerit confi-

Ori. # * Q * * Occ.

guratio. Stella infuper nouiflime confpe&a admodumexigua fuit ; veruntamen hora fexta reliquis magnitu-

dine fere fuit «equalis.

Die vigefima hora i . Eri&t: 1 5. conftitutio confimilis

vifaeft. Aderant tres Stellularadeo exigua?, vt vk

Ori. * Q * * Qcc

percipi poflent > a loue, & inter fe non magis difia-

bant minuto vno .• incertus eram nunquid exocciden-te dua?,, an tres adeflent Stellula?. Circa horam fex-

tam hoc pa&o erant difpofit«e . Orientalisenim aloue

Orf. r * O** Occ.

duplo magis aberat quam antea, nempe min; 2.media.occidentalis a Ioue diftabat rnin: o. fec: ^o.ab oeciden-taliori vero min: o. fec: 20. Tandem hora feptima tres

cxoccidente vi& fuerunt Stellulai.Iouiproximaabc.

©ri. r* Q*** Oec.

rat ab eomin: o. fect 20. inter hanc & occidentaliorem!interuallu erat minutorum fecundorum 40. inter hasveroaliafp&aabaxur paiuulumadmeridiem defte&esi

ab

OBSERVAT. SIDEREAEab occidenraliorinon pluribusdecemfecundisremotiL

Die vigefimaprima hora o. m: 30, aderant ex orienteStellutetres, «qualiter inter fe , & aloue dixtantes

;

Ori. ***Q n Qcc

interftitia vero ,fecundum exiftimationem 50. fecun-dorum minutorum fuere , aderat quoque Stella ex oc*cidentea loue diftans min:pr:4. Orientalis Iouipro-xima erat omnium minima , reliqua? vero aliquato ma-iores,atque interfe proxime a?quales.

Die vigefimafecundahora 2. confimilis fuit Stella-

rumdifpofitio. A Stella orientali ad louem minuto-

Ori. * O ** * °cc-

rum primorum $. fuit interualluma Ioue ad occlden-

taliorempr: 7.Du«e vero occidenrales intermediasdix-

tabant ad inuicem min.-o fec^o. propinquior vero Ioui

aberatab illom.p. 1. Ipfa? media? Stellula?, minoreserant extremis.- fuerunt vero fecundum eandcm re-

clam lineam iuxta Zodiaci longitudinemextenfejnifi

quod trium occidentalium media lpaululum inauftrii

defle&ebat. Sedhora no&is fexta in hac conftitutio-

Ori. * O * * * °ce-

nevifa? funt. Orientalis admodum exiguaerat; dif-

tans a loue vt antea min:pr. 5. Tresvcid occidenta-

les, &a Ioue,&ad inuicem a:qualiterdirimebantur,

erantque intercapedines fingute min: 1. fec:2o.proxi-

me

RECENS HABITAE. i*me: & Stella Ioui vicinior reliquis duabus fequt:nr>

bus minor apparebar ; omnefquein eadem recla exqui-iite dixpofitse videbantur.

Die vigefima tertia horao. rnin: 40. ab occafu, in hucferme modum Stellarum conftitutio fe habuit : erant

°n- * * O * °cc-

tres Steltecum Ioue in refta linea fecundum Zodia-ci longitudinem j veluti femper fuerunt: Orientakserantduavvna vero occidentalis . Orientalioraberata fequenti mimpr:^. ha?c vero a louemin. 2. fec.^o.Iuppkeraboccidentali min: 3. fec:2o. erantque omnesmagnitudine fere aequaies . Sed hora quinta, dua? Stel-Ja?, qua? prius Ioui erant proximajamplius non cerne-bantur, fub loue vt arbitror latitantes fuitque talis-afpeclius

.

Die vigefimaquarta tresStellarorrentalesomnes vlik funt, ac fere in eadem cumloue re&a iinea; me-

°ri - * ** O °cc

diaenimmodicein aijftrum defle&ebat, louipropin-juior diftabat ab eo min: 2 . fequens ab hac min: o.iec: 30. ab hac vero aberat orientalior min: 9 erantq-omnes admodum fplendida?. Hora vero fexta, du*

°ri- * O Occ,

3F ioluffl-

OBSERVATIONES SIDEREAEfolummodo fefe offerebant Stelte in hocpofitu: nem-pecumlouein eadem re&a Iinea ad vnguem, a quoelongabatur propinquiormin:p:3.altera veroab hacmin:p:l.in vnamjnifaUorjCoierantduEmedia? priusobferuata? Stellute.

Die vigefimaquinta hora i.min.-^o. ita fe habebat

Ori. * * O °cc

conftitutio,aderant enimduai tantumStelte ex orien-

tali plaga, ea?que latis magnar. Orientalior a media*diftabat min: 5. media veroaIouemin:6.

Die vigefimafexta hora o. min: 40. Stellarum co-

ordinatio eiufmodi fuit. Spe&abantur enim Stellas

Ori. * % Q * Occ

tresj quarum dua?orkntaleSjtertia occidentalisalo»

ue: ha?c ab eo min:5. aberat, media verd orientalis

ab eodem diftabat min: 5. feaao. Qrientalior verd a.

media mm: 6. in eadem re&a. conftituta? , & eiufHem

magnitudirtis erant . Hora deinde quinta confatutio

fere eadem fuit, in hoc tantum difcrepans, quod

% j#- *Q #• Oca

prope Iouem quarta Stellula; ex ortente , emergebae

cseteris minor a. ioue tunc remota min: 30. fed pau-

lulum a re«fta lineaverfus, Boream attollehatur* vt ap-

gofita figura deraonftrau

Bie vi^efima feptima hora u ab occaiiu vnica tan-

vasBk

RECEN5 HABITAE. astum Stellula «mJpiciebatur» eaque orientaljs fecun-

Otu • O Occ.

dum hanc conftitutionem .* eratque admodum exigua,& a loue iemota min: 7.

Die vigefimaodaua^ & vigefimanona ob nubiuniinterpofitionem nihil obferuare Ikuit.

Die trigefima horaprimano&is, tali pa«5to confti-

tuta fpe&abamur /ydera:vnumaderatorientale,a{oue

°r>- * O ** °cc*

diftans min: 2. &c: 30. duo verd ex occidente , quo-rum Ioui propinquius aberatab eo mim 3.reliquumab hoc min: 1. extremorum & iouis pofitus in eadem

'

re6a linea tuit, at media Stella paululum in Boreamattollebatur : Ocridentalior firit reliquis minor.

Die vltima hora fecunda vife funt orientales Stellxdux, vna vero occidua. Grientalium media a loue

Ori. ** Q * Occ

aberatmin: 2. ieciao. Orientalior verd ab ipfa mediamin:o.fec:3o. Occidentalis diftabat a Iouemin: 10.erantin eadem re^fta lineaproxime , orientalis tantumloui vicinior modicumquiddam in Septentrionem e-leuabatur. Hora veio quarta dua? oricntales vicinio-

°"- ** O * Occ.

F 2 res

OBSEftVAT. SIDEREAEm ad inuicem adhuceranti aberant enim folumma-do minr.fec. 2.0. apparuitin hifce obferuationibus oc-cidentalis Stella fatis exigua.

DieFebruari; prima hora no&is fecunda confimilisfuit conititutjo. Diftabar orientalior Stella a Ioue

G«» * *0 * Occ.

min: 6. occidentalis vero S.ex parte orientali Stella;

quaedam admodum exigua a Iouediftabat minutisfe-cundisao. reclam ad vnguem deiignabant lineam.

Die fecunda iuxta hunc ordinem vifa? funt S.tcli*-.,

Vna tantum orientalisa loue diftabatmin:,6. Xuppl.

Ori. * Q % % Occ

ter ab ocddentali viciniori aberat mim^. inter hane& occidentaliorem min.- 8. fuit intercapedoj erantin

eadem recla ad vnguem, & eiufdem fere magnitudi-

nis. Sed hora feptima 3 quatuor aderanr Stelke, inter

Ori, * * O * * °cc**

quas Iuppircr mediam occupabat fedenv . Harum Stel-

larum orientalior diftabata fequenti min: 4. ha?caIo*

ue min: i.fec:4_o. iuppiterab occidentali fibivicinio-

ri aberat min: 6. ha?c vero ab occidentaliori min. 3..

eraritque parirer omnes in eadem re&alinea, fecundu;

Zodiaci longitudinem extenia.-

Die tertia hora feptima in hacferie difpofit^ fuerunt

Stelte.Orientalis i Ioue diftabat min: t.fec: ^o.Occt,

dcn£ali&

RECEN5 HABITAE. 25dentafis proxima min. 2. ab hac. vero elongabatur oc-

Ori. # O M * Occ;.

cidentalioralteramin: 10. erant pra?cise in eadem re>

&a , & magnitudinis a?qualis.

Die quartahorafecuada circalouem quatuor fta-

bantStella;, orientales dua?, ac dua? occidentales iw

€bi- * > * * Occ.

eadem ad vnguein re<5ia linea difpofita? , vt in proxi-ma figura . Orientalior diftabat a fequenti min. 3 . hecvero a loue aberat min. o. fec. 40. Iuppiteraproximaoccidentali min.4. ha?c ab occidentaliori min. 6. ma-gnitudineerant fere equales, proximior Ioui reliquispaulominor apparebat. Hora autem feptima orien-tales, Stelte diftabant tantum min. o. fec. 30. luppiter

OrL #* Q * . * 0cc

ab orientali vidniori aberat min. 2. ab occidentali ve-ro fequente min^haic vero ab occidentaliori diita-batmin.3, erantque aequales omnes,&ineademreclafecundum Eclypticam extenfa ..

Die quinta Ccelum fuit nubilofum.Diefexta du£ folummodo apparuerunt Stella? me-

Qtl * Q m Occ,

dium

OBSEKVAT. SIDEREAfidiumlouem intetcipientcs, vt in figura appofita fpe-aatijr t oricntalis a Ioue diftabat min. 2. oceidentaJisveromin. 3. erant incademreda eum loue^&magni-tudinepares.

Die feptima du# adftabantStella?, a Ioueorienta-

***• **0 Occ

les amb# vin hunc difpofit^ modum. Intercapedinesinteripfas 3 & louem erant sequales vnius nempe mh-nuti primi ;ac per ipfas D & centrum louis ce<2a linca

incedebat.

Dieo&aua hora prima aderant tres Stellaeorienta*

Ori. *# m Q Oca

les omnes vt in defcriptione; loui proxima exigua

fatis diftabat ab eo min. 1 . fec. 20. media vero ab hacmin. 4. eratque fatis magna j orientalioradmodum exl

gua ab hac diftabat min. o. fec. 20. anceps eram nun-quid loui proxima vna tantum*an duarforentSteJIu-

lx: videbatur enim interdum huic aliam adeffeverfus

ortum mirum itnmodtirai exigua 3 & ab illa feiunda

per miu. o.fec. 10. tantum : fuerunt omnes in eademrecfta linea feeundum Zodiaci dudum extenfa?. Bo-ra vcro tertia Stella ioui proximaillum fere tangcbat*

diftabat enim ab eo min: o. Cqc. 1 o. tantum reliqua? ve-

ro a J oue remotiores fa6te fuerunt : aberant enim rne-

dia a loue min. 6. Tandcm hora quarta^ qua? prius

loui proxima erat^ eumeo iunvia non ceroebatur ani-

plius.

Die nona hora o. mim 3 o, adftabant loui Stelke du*e

orien-

RECENS HABITAE. 24orientales, &vna occidentalis intalidifpofuione.O.:

Otl * jji O * ®CC«

rientalior, quaf fatis exigua erat a fequenti diftabat

min:4. mediamaior aioue aberat min: 7. luppiterab

occidentali, quarparuaerac diftabatmin.4.

Diedecimahoraprima min:30.SteJiula? binasadmodum exigua? orientales amba? in tali eUfpofitione vifie

Ori. * *0 °cc:

f

fiint: remotior diftabat i Ioue rafn: 10. vicinior veromin: o. fee. 20. erantque in eadem re<5ta . Hora autemquarra , Stella loui proxima amplius non apparebat,aitera quoque adeo imminutavidebatur, vt vixcernipofIet,licet aer pra?clarus eflet, & a loue remotior,quam antea erat, diftabat^uquidem rain: 1 2.

Die vndecima horaprima aderant ab OrienteStel-la? dua>, & vna ah occafu . Diftabat occidentaUs a

o& * a* O * °cc-

louemin. 4. Orientalis vicinior aberat pariter a louemin. 4. Oriencalior vero ab; hac diftabac min. 8. erant&cis perfpicua?,, & in eadem redta . Sed hora cercia

Orh *' * *O * °cc"

Stejlat (parta loul proxinraah aricntc vifa eft, reliquis

minoi:

OBSERVAf. SjDERKAEminor

5 a loue dillita per min. o. fec.$o. &are$a II»

nea per reliquasStellas protradamodicuminAquila-nem dcfk&ens, fplendidifsima? ei:antomnes 3 ac valde

corifpicua?. Hora veroquinta cumdimidiaiam Stella

oriemalis Ioui proxima^abiiioremotior fa&a mediuinter ipfum > & Steliam orientaliorem fibi propinquamobtinebat locum 3 erantque omnes in eadem reda.li-

nea ad vnguem y &eiufdcm magnitudinis^ vt inappO-

fita defcriptione videre licet •

Ori. # * * Q * ®m°

Die duodecima hora o. min. 40. Stella? bina? ab ortm

fcina? pariter aboceafu adftabant. Orientaiis remotior

Qri. * *Q m * Occ

aloue diftabatmin.io. longinquior vero Occidenta»

lisaberat min.8. erantque amb^ fatis confpicu^ re-

liqua? du^ioui erant viciniflima^ & admodum exi-

gua? ,pra?fertim Oricntalis, quae a louc diftabat min,

o.fec. 40 Occidentalisvero min 1. Horavero quarta

Stellulaqua: loui erat proxima exorienteampiiusnoti

apparebat*

Die decimatertia hora &. min. 30. du^ Stelte appa^-

rebant ab ort yJua? infuper ab occalu.Onentalisac loui

Ori. * * O '* * OCC*

vicinior fatis perfpicua diftabat ab eo min. 2. ab hac

©rientalior minus apparens aberat nim. 4. Ex ccri-

dentali-

RECENS HABITAE. 15dentalibus remotior a Ioue confpicua valdeab codi-

rimebatur min. 4. inter hanc & Iouem intercidebat

Stellula exigua,ac oecidentaliori Stella? vicinior,cum

ab ea non magis abeflet min.o.fec. 30. erant omnesin eadem recla fecundum Eclyptica? longitudinem advnguem.

Die decimaquinta ( nam decimaquarta coelum nu«bibus fuit obdu&umjhora prima talis fuitaftrorum

pofitus. tres nempe erant orientales Stell» 3 nuilave-

Ori. * **0 °cc-

10 cernebatur occidentalis : Orientalis Ioui proximadiftabat ab eo min. o.fec. 50. fequens ab hac aberatmin.o. fec. 20. ab hac verd orientalior inin. 2. erat-

que reliquis maior .- viciniores enim Ioui erant ad-modum exiguar. Sed hora proxime quinta.,exStel.

° ri'- * *0 Occ.

lls loui proximis vna tantum cernebatur a loue df-ftans min. o. fcc. 30. Orientalioris verd elongatio aloue adau&a erat , fuit enim tunc mjn.4. At horafexta prceter duas , vt modo diclum eft ab oriente

Ori. O *] °cc

conflitutas, vna verfus occafum cernebatur Stellulaadmodum exigua, a loue remotamin.2..

Die decimafexta hora fexta in tali conflitutionefteterunt. Stella nempe orientalis a Ioue min: 7. a.

G berat

OBSERVAT. SIDERjgAEberat; luppiter a fequenti occidua min. 5. h#c ve-ro a reliquaoccidentaliori min. 3. erant omnes eiuf-

Ori. * Q % y. Occ*

dem proxime magnitudinis, fatis; confpicua?, & ineadem re&a linea exquifite fecundum Zodiaci du-flura.

Die decimafeptima H.i. dua? aderant Stella?, orien-talis vna a Ioue diftans min.3, occidentalisaltera diftas.

Ori.. * O * °cc-v

min. 1 o. ha?c erat aliquanto minor orientali . Sed hora6. orientalis proximior erat loui diftabatnempemi e..

fec.5o.occidentalis verd remotior fuit,fcilicet min. 12.

Fuerunt in vtraque obferuatione in eadem re<5ia,& am-ba?fatis exigua?,praefertitn orientalis in feeundaobferuatione.

Die 18. Ho. i.tres aderant SteJte, quarum dua? occi-

dentales , orientalis verd vna: diftabat orientalis aioue

OrL # Q * $.- Occ-

min.3. Occidentalisproxima m.2.occidentaIiorreIiquai

aberat a media m.8. Omnesfuerunrin eademre&a advnguem,& eijufdem fere magnitudmis. AtHora i.Stel-

la? viciniores paribus aloue aberantinterftitijs:occidua

enrra ab; quoque m.3. Sed Hora 6.quarta Stel-

lula vifa efc inter orientaliorem & louem in tali configu

radone .. Orientaiior diftabat ifequenti m. ^.fequens a.

lcue

RICENS HABITAE. %fIoue m.i.fec.5o.Iuppicer ab occidentaliiequentim. 3.

Ori. * *Q # ^c Occ.

ha?c vero ab occidentaliori m.y.erat fere a?quales,orien

talis tantum Ioui proxima reliquis erat paulo minor.crantque in eadem reda Eclyptica? paraliela.

Die 1 9. Ho.o. m.4o.SteIIa? dua? fojnmmcdo occiduj;

£ loueconipecl;a?fueruntfatismagna? 3 &in eademre-

*>"• O * * Occ.

&a cum Ioue ad vnguem, ac fecundum Eclyptica? dudxidifpofita?. Propinquioralouediftabatm. 7. ha?c veroaboccidentaliori m.6.

Die 20.NubilofumfuitcoeIum.Die 2 1, Ho. 1. m.5 o. Stellute tres fatis exigua? cerne-

banturinhacconftitutione . Orientalis aberat aioue

Ori. * Q « f * 0cc

m.2. Iuppiter ab qccidentali fequente.m.^.ha^c vero aboccidentaliori m.7. erant ad vngue in eadem re&a Ecly-pticaeparalkla.

Die2_j

:Ho. 1 .m. 3 o.fnam fuperioribus tribus no&i-

buscoe.uiuitnubibus obduclum) tresapparuerut Stei

Ori. * , O * Occ.

te.Oriemales dua?, quarum diilantia? Jnrerfe , & a IoueG 2 axpales

V:OBSERVAT. SIDEREAE

a?quales fuerunt,ac min.^.Occidentalis vna aberat -1 Ich

uemin. 2. Erantineademre&aad vnguenijfecundum

Eclyptica? du&um

.

Die26.H0rao.ii1.3o. binxtantumaderantStefe.

Orientalis vna diftans a loue m. 1 q. Occidentaiis altera

Oii. * Q ^jc Occ*

diftans m.6. Orientalis erat allquanto rainor occidenta

li. Sed Hora 5 . tres vifas funt Stell^prseter enim duas il

Ori# 9 Q* $ Occ

adnotatas teitia ex occidente prope louern admodumexiguacernebatur3

qua?priusfub loueiatitabat> difta-

batqueabeom.i. Orientalisvero remotior, quam ao-

teavidebatur,diftansnempealoue m.n.Hacno&eprimum Iouis & adiacentium Planetarum progreflum fe-

Gimdum Zodiaci iongttudinem fa&a relatione ad fixarrt

quandam obferuare piacuit; fpe&abatur enim fixa Stel

korientemverfusdiftansaPiaiietaorkntalim. 11. &paululum in Auftrum defle&ebat^ in hunc qui fequitiur

modum.

Die27.H0.20m4* Apparebant Stella? intali confi-

guratioae. Orientalior diftabat a loue min. 10. fequens

iouiprosimamin.o.fec3o*Occidentalisfequensaberat

ittin,2«

RECENS HABITAE. 27;

tnin.a.fec. ^o.ab hacoccidentaliordiftabatmin. x.Vici-

Ori. & .- *Q * * Occ

% fixa

nioresloui exigua? apparebant, prafertim Oricntalis^

extremaeverd erantadmodum eonfpicuarinprimisve-10 occidua, re&amquelineam fecundum Eclyptka? du-£um defignabant ad vnguetn. Horum PJanetarum progreffus verfus ortum ex collatione ad prasdi&amfixaramanifeftecernebatur, ipfienim Iuppitercumadftantib.Planetis vicinior erat , vt in appofita iigura videre licet.

Sed Ho. 5. Stellaorientalis ioui proxima aberatabeomin. 1.

Die 28. Ho. 1 . dua? tantum Stel/a? videbantur; orien-talis diftans a Ioue min.9. Occidentalis vero m 2.Eranc

©"• * O * °ce:

*fix3

fatis confpicua?, & in eadem re&a: ad quam lineam fixa

perpendiculariterincidebat inPlanetam orientale, ve-lutiinfigura. Sedhora 5, tertia Stellula exorientedi*

iians a Ioue m. 2 .confpeda e H in eiufmodi coftitutione.Die i.Martij Ho. o. m. 40. quatuor Steli* orientales

omnes

OBSERVAT. SIDEREAEomnes confpeda? funt,quarum loiri proxima aberat abeo m.2. iequensab hacm.i. tertia m<o. fec.20. eratque

Ori. * * * * /"") Occ.

>fc fixa

reliquis clariorsab ifta vero diftabat orlentalior m.4.

&

reliquis erat minor.Re&am proxime defignabant linea,

nifi quod tertia a ioue paululum attolIebatpr.Fixa eumIoue , & orientaliori trigonum «quilatcrum eonftitue-

batutinfigura.

Die 2. Ho.o. rn.40.tres adftabant Planetavoricntales

duo,vnus vero occiduusin taliconfiguratione. Aberat:

Ori. ** Q * Occ.

^(cfixa

orientalior a Ioue m.7 ab hoc diftabat feques m.o.f.30.

Occidentalisveio elongabaturaloue m.2. erant extte-

mi Iucidiores,ac maiores reliquo ', qui admodu exiguus

apparebat.Orientalior a recta iiuea per reliquos & loue

du&a paululum in Boream videbatur elatus . Fixa iam

adnotata ab occidentaii Planeta m.8.diftabat,fecuduni

pcrpendicularem abipfo lianeta duclsm fuperlineam

reclam per PlanetasomnesextenfamjveiutiappQfitafi-

gura demonftrat.

Hafce louis, & adiaeentium Planctarum ad Fixa col-

latio- /

RECENS HABITAE,^

2*

fationes apponereplacuit 3 vt ex illis eorunde Plaoetarumi

progrefetum fecundu longitudinem>tum etiamfecudfi

latitudinem,cum motibus,qui ex tabulisauriuntur ad vn-

guem congruere quilibet intelligerc poffit

.

?

H^funtobferuationesquatuor Mediceorum Planeta-

rum recens.ac primo a me repertorum , ex quibus quauis

iliorum periodos numeris colligere nondu detur; licet fal-

temqu^dam animaduerfione dignapronunciare, Acpri-

mo cumlouem confimilibusinterftitijsmodo confequan^

tur.modo pr^eant3ab eoq^ tum verfus ortum.tum in occa

fum anguftiffirnistanttidiuar^

demq; retrogradum pariter, atqj dire&um concomitetur,

quin circa illum fuas conficiant conuerfiones.interea d\xm

circamundi centrumomnes vna duo decenalesperiodos

abfoluunt.nemini dubiu efle poteft. Conuertutur infuper

in circulis ingqualibus, cp manifefte coliigitur ex eo 5 quia

inmaioribusaloue digreffionibus nuquabinosPlanetas

iun6tosviderelicuitscunitamenpropeIouemduo3tres 3&interdum oes fimul conftipati reperti fint.Deprehenditur

infuper velociores efTe conuerfionesPlanetaru anguftio-

res circa loiiem circulos deicribentiu^propinquiores enirrr

loui Stella? fepiusfpe&antur orientales 5cumpridieexoc*

cafu apparuerint 5& e contra : at Planeta maxknu permeas

orbem 3accuratepr^adnotatas reuerfionesperpendent^

reftitutiones femlmenftruas habere videturJEximiumpne 1

terea prcTclaruioqjhabemus argumentu pro fcrupuloabil

lis demendo, qui in Sifteiiiate Copernicano conuerfione

Pianetarum circa Sole^quo anirnoferentes^adeo pertur

baotur ah vnius Lunx circa terra latione3intereadu arabo

annuu orbe eircaSole abfoluunt5vt hancvniuerfi coftitu-

tionetanq,inipoflibilem euertendaefFearbitrentunnunc

enim nedum Planeta vnfi circa aliii conucrtibiie liabemus^

diiambo magnu circa Sole perluftrant orbern; verum qua-

mor circa loueinftar Luna? arca Tellure/enfus nobis va*

_

gances>

OBSERVAT. SlDEREAEgantes offert Stellas,dum oes"fimul cu loue 1 2. annorumipacio magnu circa Solepermeant orbe. Pr^tereundu tan

dem non efcqua na rone contingat, vt Medicea Sidera duanguftiffimas circaloue rotationesabfoluont ^femetipfis

Interdum plus.q, duplo maiora videantur.Caufam in vapo

ribus terrenis minime qrere poffumus: apparent enim au-

<fta/eu minuta^du louis •> & propinquaru fixarii moles nil

immutata? cernuntur. Accedere aut illos* adeoq;a terra e~

longari circafua? coueriionis pcrigeu,autapogeujvt tamxmutationis cam nancifcantur^oino indpinabilc vfjna ar&a

circularis latio id nulla rone pr^ftare valctjoualis vero motus(qui in hoc cafu rc&us fcre eftet)& inopinabilis

5& ijs q

apparent nullaroneconfonuscffevr. Quodhacinrefuc--

currit lubens profero^ac re&e philofophantiii iudicio^ce-

fu ra:q; exhibeo.Coftat terreftrifi vaporu obie&u Solc^Lu-

namq; maiores/ed fixas., atq,- Planetas minorcs apparerc:

hincLuminariapropeorizonte maiora^Stell^veromino

rcsjacplcrunqiinconfpicu^imminuunturctmagisfiijde

vapores lumine fuerint perfufi ; idcirco Stclla? iuterdiu3ac

intracrepufculaadmodum cxilesapparcntjLuna nonitc^

vt fupra quoqjmonuimus. Conftat infupcr no modaTellurem/ed et Lunam fuum habcre vaporofum orbe circtK

fufum 3tum cx his qua? fupradiximus, tum maxime ex ijs,

qu# fufius in noftro Siftemate dicenturjat icie quoq,- de re

hquisPIanetisfcrrciudiciucongruepoifumus;adeo vtet

circalouemdenfiorem reliquo aethcreponereorbemin-

opinabiie minime videatur3circa quem^inftar Luna? circa

clementoruni fpheram^Planeta? MEDiCEA circuraducan

tur > atque huius orbis obie^u dum apogei fuerint mim>res^dum vero pcrigei^per eiufdem orbisabIationem

3feu at

tcnuationem maiorcs appareant^ Vkeriuspro-

greditemporis anguftiainhibet,-plura

de hisbreuicandidus Lcdorexpe&ct.

F 1 N I S.