"

"',\

1"",

~\,-.._~~

OSAli\NULAROi\ KOTOPHA.NE \"EKOTO PHi\N EC t GELE~\E(; j

rRor DR. i),'\t·\i~ E FR.ll;'-;'.',L.\L-\I~.\'L.\F,-\ U'\! I\TiZ:--\ !T ..... j Ft.:.'..; :

,,>,J~,~• •

~ lLnmakrayJI.

Feu ih de\~i me~,,::i

hi nder. ~erh Vet-a ~jye

Ia",non ~!lislihiJJin

n'T'r

...

Lir~h Y,1prJ.~1 Sir~~~.k h.:~.:r L'~erirdn ;:,lr r:lll rn" f~

,i~de [,L'; "nan de\' lec ad,lm, "" '.'t ;:e;:::: iI::"" '!'. \t\':',11 ftlmarL i,~ ir1 f;]JL ye:te bl:lL: nmJ :,~l ((.'1'.-1 ~ t.TTll1[ir. Dr\ ,n

saE:.zam; J\1Jhmud P~1p':lI:l EUL:l'il1 t'r.H:nt' LL',"Ji.,k h-

canbul'da ve imr,1rJrCtrl'.J,frl~~ ~lj,tt"r ~f'h~Lit'[\r_(:~ ll.1:\"lr tJ)

,f' ~nr::"J S87 l·+~ 2 ran :ll.ld,! i\r,1~"'l..> \ II.1r,lk h,l7-1 :-I"u I.~ i

vakil rere g{)[!: ya~~'ll)mlFJ r.

eserler; v"cuJa xerirdL,0L ,~i;r,:;l:nekt"d", ,L'lmud ~!,l

htanbul ve Haskhy'JeKL nJt'dresek:::lde hiru bi;!.lrhJI~e

kurmll~ ve bunLlrJan Isc,lnoll: 'J,1K i r-lt'dre-;;.: :-' lJ r:j~h~lnt'-sine gunluk be~ ~k\e ;.icede "i r de haf"-L kurJI' "Fein tC-

mistir. Folcih'in ve",lerinJe~ Gedik l\.hmed ?asa dol k t!>. ---'ranbuJ'da ve A~'on'da hanr eseeieri r'?f:Iml~tJr Bll"IM

araslnda AI}!on'daki kuiliyesinde oi~ de kururhJne bu-

~1 U5:~tr-J. :~m in~,1 eJ den

kullLyede, tern Vefu.!.:!-rallnean vakt"eddmis }S I.=.:.:.c:.::.:::.:...~::.:.~-,---

kitaptan mevd"na gele"~

biI kUIUphJnen;n varl;gL;~vakJi- bYldJnnd,re-

ndmek"edjr C;qiElt ~o-

nu[" rd~ki ki 'aplard ln

oluCimu, bu kuruphanenin on J;I1nn JSCln ,oniJfI~JJ hj-

Iii ~eyh Veta Zaviyesi'nJe mevcudiye:, c;:inmebe ve Ev-

liYJ

med reses indeb ireI kut uphane kurd ukIan bil inmekred ir

Fatih SUltan .\lehrned"in istanbui'da kurrnak iSIedi-

gi kiilJiye 87) Re-:ebinJe (if,OJ rarmmJanJl. KullLyede

somaki Jiinem!erJe her-

hangi bir bilgiye rascla-

nJlmamj~([c O,manll

r"lmbn k~'lruphane kllruldlt~Una dJir ball gbru~ler Y3.rdlf.

E!dek, bi!gilf'r, hurabra mliderris ve iigrender in ilu iya-

(Inl br~damJk ':;lere onL kLrapJarm \ie6lJigini Jncak

kc:c Uphane kurul mJJ]~1 OJ giisrermekted if.

Farib deHidf bajfa impararodugun e.,ki merkez;

"ian Edime'de ve diger ball ~eb;rJerJe de kUIUphJne

kurma ~ah~mala:Lnm devam erIigi giirulur Farih devIi

ulem,hlndan :"!olJa Yegin diye ranman .\levloinii Meh-

med b. Arrrwf(all , Bur-

r 'er'd;.::_rI. I..lch~l~d'in I\hnisa'J,n Edirne SaraYl'nJ gii-i ~ll:~kl.i:(: kir,lprarifl Eskj Saray'm camamlanmasindan\ ~nnn Oll::;,lya n,~klt'(jJldi~i bdinmekreJ:L Fetihren SOliD

)isc":b"I',~J k~ruLm. 11k_ku~hane olan~m klintr-~LlO,:-.1 d'Lla 5,,11 rot 'ten l .)aray ,1 ta~ln m[fr It.

~l'L

c:inde, 86),.'I,j60-1-J6L

','I ,.,~)- corihinJe val·Jwib 2800'\'" 1._ d L· --;-~~ I K;Wrran m~\" Jn~jell

. _... \ ~'i"b,r kuruDhane ~u}-f' ' ,r', ,

V' we,' Bu zen gin hjrupha-______ c

neyJe ilgi!i olarak dan"

tt'

~~r'[t'ki nlr.:::Jrescs: L~-[nJt' kurclu~u ~j[(il.~h,i[jt', \'U~U~

l~vya ~()pr;lk]JrJ nd" ku rll Ian '; e,k, kLLriph"ned Lr, JIMutJ.J Jevr~ \,t'zi rler inJt':l S~trLLC-Ll Pa~,l, ~. ~(, ] 44 ~- i 4-U

isranbul'un lerhiyie Osmanil Devleti b" irr.p'lrawr-

Juga di:ill~meye b'"jlaL Farih S',llran :"!eb1l1ed, isr~nbul'u

idar; merkez oidugu bdaray;;;7;mJnJa tllf k~lt;jr mer-

keli "hal joe de getirmeC i'!~di" inden, teti hter. ~ bi rsurt sonra ~ehri yeniden Lrr.;J. El.;,lE\,trint'

f. "5". ..---:-:--

sonra yapdan ilk bLna!~rda biri Bj~,eL,J"~ck; E~_ "'I~ ~,,,,Jf4~' S~/

.'

Sultan [1. :\Iund'Ln T~ca nehri kJylSlllda kurdugu

[)iru'l-Hadis I

XVI. yuzyllda kucuphanelerin meJreseJenn ta-

bir unsuru halLne geimesir,t ve degi~ik hi-

tu£hane [i.iderin~v~

cuJiye~i ve YlrgLnllg:f1J.~ .-

ragmen devril1 en C'ljvuk

,1-r;;:; mUessesesi oian SU ..,#'-....,.....-leymaniye Kulh'escnde

kutuiu~ ydla"nda kU,up-

ha~maml~[]t. K~I

liyede hruphlneni:l ne

zaman kuru!dugu ve dk

kiitUphane gore"liler'nin

hangi tarinte taym edil-

dikleri b,lir,memekle bir-

likre, eldekL bnl,l~"maktacJlr. [\. Baye."d brr

9 ~i..ire V~fiJlk yaF't!~1 Arnasya"da yaptlrdtg~ kijHiyede~-fT'~ bic kjqpl.lfJ yer vC"rmiFtr. _

~ tsranbuJ'd"ki 8.2::.:::0 KUlliyesl H11'1505 y:l,ndJram,mlanm,~[][. Burada blf bjrul'hMlenm varlJgmdan

;;,ta Tanhi'nde s6z edilmtkredir. Kutuphane hakktnda------------mevcur en eskt tatihli klynaklar XVI. yuzydm sonlannaainit \'e bu by-'tra medtese h~z-I kUtubiine gun!Uk u~

a~re( tahsis edildigi

beIirri Irnekred ir.

•

v

..lamay" \'alljml~, babJ5LnJau blan kitaplatJ ken'.!i kLfap-

lar1 yla bLrle\tirmi) ve bu zen~,n koleksivol1 l~il1 bab~lTIlIl turbesinifl YJ..~lntn~ab mustakil kLirtlphlne binaslnt

y;ptJrmls[J(, Fan! Ahmed P~a'n:n IOS9,'16-6Ja lilli-

mG. br':ipbJoe,1;n kurul~\ islemlec:nio geri ;;airN,;ma

yul J~m:'70 rarihinJe Ln~a eH,ruJ{ cli:li'l-

k~rri;L ile reisiilkUtcib Mustafa fiendi b. Abdlisse!am'm

1()S- ~ LOHS.... L(], (~-1677 ranhierinde dUzelllettirdjgi jk:

nktL!csLyk Balar'ra resis migi medre5e ve darli'l-h,di-

sillJt hirer kutuphallc \'ardlr. Ayrlca Bayr',l.rr. Pa}a'n~n,

clirnes'rlde bulu:lan kurLiphanesini de, 1045 il635-1636

),dl~da Haseki'de aynl

yerdt: yaptlrdlgt medrese-

~inj~ ralebe1e:t i";-Ln kur-

dugunc;ln, bu devirde

k~rulmu} bir medrese

kUtuphJnesi ohrak mura,

laa ermek gerekir. ''-/

J±~rt"""": XVII. asnn sonlan-

~T\j~ dogru, ulemay~ ve ('fg-~~Cde~ea~lk medrese ve~ IY rUrbe :zlitliphaneleri .,ili,

hem ulemaya ve ogrenei-

~lert l~em dehalh a,\~ ~an1i ve tekk~ kU1U~h'lnelerine,

yenL aLr kutuphane turunun eklend'g! gorulur, r~IeY'j

bak'ffilndln Jiger klirliphJnelerJen pek farklJ olmay'an

oneak Jegilik bJt blinyeye sabip olan bu rur kuriiphane-

ler,n en bellrgin husus,ye(;, musrakJi bir binJcta kuru!-/ t9 mu~ olm~la(j ve kli,uphaneJe gorevleodir

•.~-• t'·mek hrtr"O l>zellLkle l'Iusraf" P'lp'nln D;prbakJr'da yapnrd'g' darulkurra'da,

.\-u'man P~a'nln Se1anik'reki medresesl~de, Fazd Ah-

med PJ}an,n KandL)'c'Jeki camiinde, Giylanizade Nuti

PJ.'ia'ntn I 1,~iI °22'de Hama'da, Bursall llmail Hak-

k:'mn Ii))! 17 2-1'de Buroa'dak, cimiinde, HaCl Abdur-

rahim Efen2j'nin i 1~\)it71-::--l-::28 de Konya'Ja Z:ncirE

.'

I

I

I!

Ill. Musrafi DeH: ukmi.>Lnd3n o,lZd3lL kiraplafLol,

kiiriiplDnesi (llmayao camL ve medrese!ece vakfeCmljiec-

dL!. ~ey~ AbdiiHacif Efendt'nin Kaslmpap'Jaki Cami-L

Keni re (11 ~2' 1758-; ~ 59), ?td-, Abdul kerirn b. Ah-

med'in hiib'de ~e,'hlilisbn .\Iuscoc-a hendi'rrin 'apm-

dLgl medreseye (l178, i -6')), Erzurum Kaclsi 1>fehmed

Zihni Hendi'nin Ai.ljehi'de ~eyh Sinan Camii'rre

(l18til 767-1 7(8), A:;asnfva'da Cuma Vaizi ibrahim

H~ndi'nin Eyiib'deki Cami-i Kebire f i 185.'1771), Meh-

med Hendi'ntn Hasek, Sedran Clmii'ne i 1185.-17(1) ki-

raplaflnt vakrerriklen J;liri.lliiror.

Bu devirde Amdoiu ve Rllme!i'de yapmdan baZl

medreselerJe kuruphandere yer verildigi gibi, rr.Lista.kiJ

kutuphaneler de kurul.'TlUjrur. Mehmed Emin Aga b. el-

Hac Museafa'mn Edremid'deki medcesesinde (l !69/17561

,'e Seha Ali Etendi'n;n Kiisrendii'deki medresesinde

(l185/1 771) birer kUciip-

hane aldugu bilinmekIe-

dirHekimoglu AI, Fa-

p'nln divan efeodisi

Akoval, Osman ;iehdl

Efendi'nin ve Bosna san-

cag' beyi ishak BeY-a'dan sonra, iscanhul'Ja aym yll ilinde iki yu edden Galatasaray Mehe~inJe 116?,.' 1"51-,754 talL-

:inemli kucuphanenin kuruldugu goruluyor: Ajir HendL ninde I. r.hhmud bir kiicuphane \'apCLfml~tlr. Bumda

ve Auf Efendi kiiciiphaneleri. Defcerdar Allf Muscar" bulunan bgrenc[jerin kicaba jidJetie ihciPi JuymalalL

HenJi'nin lstanbul'da Veia'da kurdugu kiiciiphanenin sebebiyle kuruldugu irade edilen kiituilbane, I. Mah-

';ejitli rarihlerde dUIenlenmi~ vakltyeleri vacdlr. Auf mud'un "aHettigi kitaplar de d~ha onceki kirap bag'jla-

Efendi'nin ogullan ve wrunlan caraflndan ek vakllye!er- nnln birJejririlmes,nden meydana gelmijcir. I. I'I-lahmud

Ie zenginlejcitilen bu kiitiiphanede iiI hitlz-L kueub go- istanbul'da kurdugu kiiciiphaneler dljlr.Ja Belgrad'da

,evlendirilmijci. Vakttyesinde lizerinde durulan husus- (11)6,.'1743) ve Vidin sancagondo Fechu'l-islam'da da

:ardan bici, bu haflz-, kuriiblerin, b~ka bir ij yap maya (1161:'1748) bicer kuruphane yapclrmllclf.

mecbur kalmayacak bdar }'ecedi ucrec almalan, digeci iscanbul'da kuru Ian biiyuk kiieuph~neler yanmda

de kutuphanenin yamnda yaptIan-~ ilim miiesseselerine yapllan kirap

evlerde ocurma mecburiyeeinde 01- bagljlan ve daha bnceki amda or-

malanydl. Kiiriiphanede diizenli nekieri ~ok\a gbriilen kiiliik med-

bir eg;cim yapilacag,n, goseecer1 rese kuciiphanelecinin kurulmas, J.

:lerhangi bir bYle vakt,yede yer aJ- Mahmud Devrinde de devam ede!.

.11amljClr. Fakac XV!!1. am Os- Yine bu devirde ba]m r. Mahmudmanll kiiciiphanelerinin en belir- olmak ijzere, devlec erkam, ulem"

gin ozellikleeinden obn "kuciipha- ve diger smJthca m~nsub kimselec,

rrede ibadet"e onem veriJdigi gb- imparatorlugun bm bolgelerinde.

riilmekted'r. genellikle bgrerim kucumlannda

I. Mahmud Devci reisiilkiir- veya yabnlannda bir

I •

siyowu r"lih, edebiyar ve

bdhassa tasavvurl eserier ba-

klmmdan zengin oluju I'e

kiituphanenin i~leyiliyle il-

gd, hususlann, klitiiphane-

nin Kuruld ugu yeri n bir

lekke olclugu g6zi:iulinde

bulunciurularak diizenin-

,....-

riipbne kurmu~w" ll, ;,lahmud'un Mekke-l .\-!Ukerce-

me'de de bLf kurliphane kurm~k i,mdi,Q, ,e koleksi,o-

nun ce~ki!jne ~J.II~tlgl bilLnij'orsJ. cia SJ.~llglOda. bu ku-

tLiphaneyi kurduguna Jair bir beIge Ve\a kaYl! yohm

Daha soma Mekke'de AbJiilmec,d rarafmJan kurulan

kuriipnaoe, [/. MahmuJ'un bu rejebbiisuniin bir limnj-

diiL

artllan bir medrese ve bu mt'dresenin yamnJa:..b air kll-

II. .\fabmud DevrinJe kiiriiphanelerin komrolii \c

SJ}'Jml de ilgili ~Jll~malar YJ.pl(mL~ ve bu ~all~ma[Jr

!l .\!ahmud Devrinde [sr:lnbul'da kurulan KLL[,'jD-

hanel·~( arJSmd~ cekke K!J.riiphaoeleri ll~ SICilYL almakr~i

d,r. Ga,"ra ;'[e\'le\'ihanesinde Mehmed Said Halet Eieu-

Ji'nio kurdugu kli[uphant,

vakflyesinin iislLlDu, Kolek·

DLZ" \'aKJ rmiitsSbt'si Ol;lO k;][uphand-tri de e(kt k:'rni~rirB~ clevlrde KU rulan \',cn, k~t~pbane;en n, kiw? \dK,t!:m-

llLn Y:lOLr.Ja, dtyJec m:--ar·Lndar.. komTujLLnl1.0 \'(' diizerLlt'-

IT'd: ~~l~l~r.lJ.JrJnJ[l yoJ;...lftt~tJgl ~ori.ilur.

[I. '\L:hrr,ud dij[1t'mindc L~ta[jbllrLL zivart'( eJc;] bir

Amt'rikJIl st"yyJ.nm bej[rrt1.ilir.t' gt)[t XIX . .lSI[ tXi~Ltfl:l

h [sc'lObui'daki her ciminin vaoLndJ "eY~ i~,nde 'ct bir-

,ok :ekkede Di' U(uphane nrd, Degi~i~ je'lirltrdt

kurular, kucllphlne say 151 ~r([Jgl gibL :':'l.>,lba \'~ ha[ra

ko\:ecde bile kU1Up'laneitr kuru:mu~ru,

[If, Selim, 'mnbul'da babasL HI. Mustah'mn wk-

Ii' eki medreses;nde bulunan kuruphaneyi yeni nbhr

yaparak ve persone! rayin ederek Juzenli bir ha1e getir-

mi~ ve aym medres~nin arsaslOJa da yeni bir klilupha~c

yap(]rmlStlC

n, Mabmud Devrinde :l-,~eri tslahatlafln yanlOJaican sa a a a diizenlemeler yapllmlj, nezaretier kurul-

mUj ve 6ze!likle va~j[1an iIgilendireo hususlarda k6klu

degijikliklere gidiimijI;L Bu delhiklikler rabii oLarak

1\1' nca Hara~cwglu Cizyec!arzade Bahaaddio Ahmed

Efendi'nin Bursa medresesin- ,,0'de 11208:1-94 den once), Yeo •'\::~'",".~

",,~_./..ge~zade Suleyman Be} 10 So- \ :,_'~ _mada Em!r HJZlr Camll a,- • Q--lusundaki mearesesmde -

(l206/l791·[792), .\-iehmelEmin Efend,'nin Biga sanea· :----r;\~:----:;j••5il";~~,iEi;§IIIk-gma rab,

mi k;,i[uphaoesi de QU dbnemde kuru Ian kiiriiphar,eler- [I. ;,lahmud, !'.ledine-i Miinevvere'de kendi aCI\':adir.'-~--~

Sultan Clmii i,iode de )'77 bmpl~n meydaua gelen bi,

kucliphane ku:mu~tltr.

."hmed ,"gl'om R"Jos'ra l,l2118.'1'93), Mehmed

Rd},d EftndL'~in Kaysw'de (12 I2,,'1 ,')7), Amalya mute-

sel:tmi HaC! ;"[ehmeJ ,".~a 0, Hac] Osman',o Antalya ,!J

(! 21 1,'1 C9"!, YUSU! liya Pap'n.lJl Keba,,'da (1 L12,) -~r

1-9S,!, .\-{ehme(; Pd}~' nm Pr;zen 'deb medr~sesi \',mm"tl

(l220':LHO)). Pazy,latoglu O~mLln Pap'ow Vjdin'cc H.l-

dice Han,m'lO [zn1lf'dt ;..[ufrii C'ffi,i ve mtdresesi yak,.

n,oJa (l221'18iJ6) yap[jrd!kJafl ku,iipha~eler lfl, Se!im

Dev:inde branDul dlj,nJa kurubn mii;rakil kliriip'1anc-

lerderrdir.

say,sl belirrilme"jp, yer, bo~ b,rakilm'jtir." Daha ,oma

yapJla~ say,mlardan kiirliphaneye l. AbdLilhamiJ waflfi-

dan vakfedilen kirapbflo saylSinm 1552 oldugu ar,l~ll

makradlr, Lab ism~ij Efendi'n,~, kiirLiphanenin kurulu-

jundan bir sure soma vakltet(,S' ~ 50 es~rle, HamlJi"t

koleksiyo~u biraz zen!iinte~m'jcr.

!. ""bdulhamid'in ~llban I LY3iA[:usw5 l '7') ra,ihin-

de sadrazaml1ga clyi [l trrigL KJ.r~l VCLLf Jemekle mqhuc

olan Sihhdar Seyyid l'\'lenmed P9 "'n,n memlekeri olar.

Nevjehil'in Arapsun koyiindeKi mee'esesiude il780) ve

1197 )Oiuharremlnde (Arallk 1782) sadrazambga geririlen

Halii Hamid P9a'om da memlekeri Isparra'da vt de Bur-

dur'da birer kii6,iphane kurdugll goriilliyOf,"

isranbul'da l. Abdiilhamid Devrinde kumlao birka,

kiitiiphaoe vard", Buolardan

1Iurad )orolia kiituphane,i

fl 89/177 5 de Damadzade

Mehmed ~[urad Efendi rara-

fmdan

III

...

i,rannul'un terhmden SOED kurulan kuriiphJne.

Iwle de kuruphanenin, i~;nde verald'gl muesstSel'e

iUJrl bab mdan bag II! Lip s~e hafLz-l kti [ubleri n

sjy\s:r.J[~ artrl~l \It' kirib-i kLitiibun cit gi5revlendiritdL-

~l ~i'Sr:.iti.ir. U(rederd~ (joemli dtiti~l~li~Jeryuk(ur. ;'\[l-

CJk XVI. asnn ikin'(ip~~ gorultn buyuk entlas-

yondan IOnra uuerlerde onemli saydabdecek bi, artJj

orrava ~,br, XVIJ. "snn sonl"nna do,gru zen;;i n va!.:Jf·

la~a ,,,hip buyuk' mcdrese kurLiphilnelerinin ve muslaki]

briiphan!lerinQrwp L kirlb·i klirii2.1an,nd;;

persond y::nilerinintk!enmesiae ve XVllI.·XrX, all!·

da ktHliphanede yap daD egirjm-oie\neVl Ki.iruphanesi (1260/1844), «aliz Pap'nwYenibp, ,\lel'1evihanesi 'nde ([ 267/1 S50- I85Ii, Kalkan-delen!i J',lehmed !'egl'mn [,arpmba'Ja kurdugu Yrm

Medrese Lituphanesi 1.1286/1869-1870), Sulran Abdii,

lOll/in annes I Perrevniyal Sultan'Jn Val ide Carni,'nde

([288/1871), I!. Abdulhamid'in Ydd" Saray'l'nJa

!l299/18Sl-1882) Vwhi PdOiazade Kemal PdOia'nm SuI-

tanahmet (ivannda DOgiimlu Baba Tekkesinde kurulan

biruphanesi 0.\03'1885-1886) Eyiib'te Hasao Hiisnli

Papmn II 5 [2,.'j 894-189:;) ve HaC! Mahmud Erenai'n;n

BelikrdOi Yah"a Efendi Dergah,'nda kurdugu kutuphane

Em'ma[ dtineminde de vak,! kiiriipbaoe kllima ve

mevcu[ k;j[uphanderi kirap bJ,~L:larLrlJ ztngi~tlrme

[a,'bjetleri devam ermiSllr, Bn d6nemJe b-and"ki ornek·

Iert" blkdlrak yeni kllrLLpn,trJe kurmJ. \·t b'iO U[Zmc..l n:-

njJejri~m,-, [i"J;vetlei gorii:me~te\'Se de va).;,f kLiriipha.;;..-- .-".---

nelerinin yilllenmi,vt koieks'vonl.mn,n [qkL~e biirgk

degilikider doijdugu stidentmn

VakJf kurUph"ne,e,inin bagIl bul,wJukJw vaklth-

rm ,date>: 182(, ydmJa kuruhr. E\'bf Kezare(ine blra-

ktlrnljt'r. KliriipllJnderin bu nenrerin konrroiii 21nna

ramaffien girllle.si ise an(~k Tal1ilma('lE1 dam ydlanndJ.

ger~tklejmiFi l.

j lfimI1[J(,

L Mahmud'un Ayasofp'da kurduj;u kuriiphane-

nin 12'17/IS31 ral;hirlde, :'{erlifon!u Kara. Mustafa Pa-

ja'nln Dlvanyolu'ndakt medreses;nde bulunan kutup-

hanenin ve Vel,yuddin Efend, Kiitliphanesinin

12-48/1833 taribinde say,mlan yapJlm'j, kawloglan

diizenlenmijcir,

II. l>hhmud 1154/1838 tarihindt Harem-i ~erif

mlidiirtiniin miimcJa[1 lizerine M~dil1e kii(liphanelerinde

buluflan eserleri ciIrlemek i~i n birb~ mlicellid gonder-

mi~ bu miicell,dler de muhrdif kliruphanelerden pek

;ok btabl yeniden Cllrlemi~ veya tamir etmijlerdir.

jddlgma gore medrese ve . _ ' _ '. ,', ._" .. ', ~~'w"'~~""'~

kli[upnane ramir ediimI~, lit ma

V,klf miiesseselerinin kurulu~unJa hamianan nk-

tJye!er~e. vakfedden maL mUlk ve e.~ya iJe birhktt. b.l-

g'l:anan kitaplan rr cia bir li,tesl veri ImekreyJi, Genell Ik-

Ie kirap adlanndan oiujan bu ILsteb,:e hazen yazar ad! ve

kirabLn eild sa}'!s, cia bdir(iliyordu, Kurulu~ DeH; kii-

tuphar.e1erini!l :nusclki; ka!J.Je-..~.J:~r: bul unmadlg Ina go-

re, DU Ij)tderi Osmanll ki.i.turhilr.t"lerindekj kc.(alogl.1rna

f' V"~,Lf kiitiiphanelerinin kOltk,SJ,',yonl",rm l rejkl,l eden

eserlerLn i1emen hernen hersJ Ya2mad,r, Basma ese"er an-

J cak ilL i\hm,ed Devrinde marbaanLn a d~wdan sonr.tbJrer-ik,~er ;,;litUphane karaloglanna girmeye b~lar

XVI1~, asnn so~a Jogm 0a21 KutUphanelerde basma

eser sapsmm elliye yaklajflg, goruliir."

Kuruluj Dewi kUriiphanelerLnin

~[i.i5cakil kur,jphaneler;n orea\'a ~,ki~ma kaJar ba·

~ok kiitUphar.e kurucusu vaki,yelerinde~efil~'e rehLn

s,s[eminl gerLrerek ve bybolmas' hal'nde 'azminini~ Vkoprak. cJu~a ,Ibn kataloglan n haz tolanmaslOda ise. hiriz-,

kueublerin ',ancnJa vak:f n,inn ve mliteveHLsi. evkat .'TIll·

it-Hi~i vc k.lubi de o:1emli Dlr rol oyllamakcJ.ydl.

~Iusuki: kutlirhaneier'n orr")'" ~Ikl'i,na kaJ,,, klilL_]ye, ~e'~ctse ve camderJe kU,"'bn kueUphaneier. okm'I-'C'J' ,'~

ya u;lCl,a ~'()I-: L~un~ 'i,:~r[l~t' ~-OIU! L~. ~~:zmet e(~iklerm"':;t'n... J:J .~kUtlipnanelerlO vakbrelermJe kuruphaneom a~Ik bllluna·

cagl gur. \'e saade;]e ilgill p,tlara ~ok az rasrlanlr. XVlr

J.jrtn basl2rt ndan itlbaren L'Junc v~rmeve brsl (lkma In·, ----~~

reketlerine paralel ul~ra.k, vaktJyelere de yav3§ van~ k(i·

,uphaneleLr. ~Vrna ~:ac \e bll ami JSrm sonuna Kadar de,'-am tder.....'

XVlIl. "-5J[(h kllrulao bazl kiitliphdnelerin vakiiye~nce

kutuphanelerin a'i'~'; bwWim;:s-~ken saatler uzerince

de dikkade duruldugu gorullir. Yer=r~~~~:.nlarma SL~te

minLn buiunmamasl, kiiruphane kumcuiannl, kUeupb-

nenin_~a saarJerinj gune~e gore ayarlamaya sev.k et-

mijrir"

·----;;·ilL asnn iki~CL yam'yla XlX, JSrm 0"-'i lannd"7kurulan klieuphanelercle ~alJjrna glin!eri b~ vera alt! j ,/giinduL Klitliphaneler gUroqin dogU'illndan bLr saar son- ) •

fa a~Ilma.kea ve batillOdan bir saat onee kapanmahaJlr.'

Kiitliphane kuruculanlras'nda, odun~ vermeye jid. '>clerle ka,l' s,b~lar yanmda bdun~ vermeyi eel',ik eden·

lere de ra.sdanJ r. Osmanl, Devri Tlirk kueuphaneleri nde

bdlin~ Vttrr.t konuSllncla amp ~lkan bu deililik gbruj'

ler, islam kueuphaneierinde bu hususta yapdan farkb uv·

gulamalardan bynaklanmaktacbr. islam dininin ilmL

yarmaYl ve JOiaYlSlyb l)JLin~ kicap vermeyi (e~vLk el:mt-

si, kuc'jpr.ane kuruculartnm. :';Luplarmm odlin~ verilme·

sine Izin ytrmemeler: halLnde islim'ln bu emri~e karl I

~,"km '1 \)Iacaklan enJijesi yle, VJUiyeler,ne bu konud"

kesin olaok ,'asakIa,-lCJ hukiim1er kovmamJ.lartna S~ber).OlIT/J~C.lr. ,-\~ncak btl sure sonr~ bu yolla ~jrj~h~n. eJefL:-Jka"Iolan 'lgrarnasl, hSl dav,,, maddelen n va:.;nyderde

rer allT',as:m yoi a~mlltJr. , ,

XVlll. 'l5,r bai!JonJa, v~kfiveiere tklL lim: beaiog-

lan r, yaninJa miistakil olamk hazlrlanmlj karalo,dar da

: yayglOl"-'ima~'a h'11lar. Det~ter olamk adlandlfllan bu tlir

')~:,;"~tdluglar n,nlr' SlSteml babmlfidan XVI-XVlI awlar-da .1~Z< rlanan br,'log:~'dan rei< ~arkld,k ~o"ermezler

Anc,I;" kolek"yonlann ze£!.,b:'fite)me>J, Lealog h,llJrlay'-

ulan~1 ',en, konu basllUarJ bulm~l'a zorlamls 'e bu ntz-

t den :1e konJ ~l,kiannl~ !eso"'nde ne Je slCal.m!'ilndal..-J • i oLr bidige gi(!i:tbitmi~!;r

) XVllJ. as"n Lbn,' v'msmJa kurulan j.;:jtliphanele-

\ ,in katatuj! la;,nda konu bClj]' klanntn tesbicinJ:.3 ma-

l)lanmaslOda ball farUl uygulamalar giirulUr, Katalogu

haZiflayan!ar bellI bLr siscemi koleksiyonlara uygulamak-

ra, koieksiyonlara gore konu bJ:jllklan ve bir tJ.Sqi f llire-

mi geli}rirmekredirlet.--Kuruphanelerin kurulujlannda oldugll gibi, kone-ral ve sa}'lmlarJ slmslnda ve kieaplann bi, biillimu veya

biiritnu Oajka bir yere rajlfidig,~da yeni clurumlaflnt ak-

;e{rLrecek y,'eni karaloglan hazlrlanmaktaydl.

XI~hflnda bm kutuphaneler i.'i'~~,_i~Ln

de genellikleJi{ap adlannm bazen de pzar adlJ[jrun ve-

ri~~~L'basa.. b e~l o~!~r~~~~~1 ;I~~dlill~gd~ul7nek~;d;;-" EIdefrerL" di ye ad!andtrllan bu katalogiaeda, kieap adian-

~lln ~ltJnda numaralar olllllnm"ktaJ,f. Bll karaloglar

muheemelen kueuphaoede okuYllcunun k,tap se

lS"ull E..£:tinsi "C;irjogUt:'i J:xl CUJ.I;I.I! yap,lacag, a~lklanm'}tlr.> Vak,iyderin ,oguncla kila-

~ 'Din rJku\'ucuda Kalrna sLire'si ttsbit tJ,lmtmi1tir Ball Hk-

! tiyeierJe ise lou sLirenin gtreginden iazla DlffiaffiJSI beiirti-) lirken. bazJia~mda d, bir 'y, ii, 'y, altl ay \'t b,r sent .sibi

'.surclcr ra.yin cJilmi~([r.

Vak,1 ku(uFhanderi mliscakii mebn!am bvuluncJ-

{y'i K;lda[ kirJ.pbr cami, meurC5e "eya tekkeIt"[rn bif ko~t'-

(sine konulan Jolaplar I,inde muhai~za eddmekteyJiier.Baz, camilercle kirapiarm bulunJugu k,slm Jemirparmak-

hklarJa '~Hi!mi~ti. KliIliydmie kuru'a" baZt kiltilphane-

lerde ioe kitaplat i~in mu;takil bir oJa mh;is olunmuitu.

lSPriilli iIe b.:!§layan milstakil klitliphaneler, furkl,

mimari ~ekillerde, bazen tek, baz~n de okuma salonu ve b-

lap JejJ'JSundan mevdana gelme ,iii: mekinh kucUphane~

bi nalanna sahiptiJcr. Miisrakil klituphantlerin bazlJannw

v~ktiye!erinde hitliphane bin"-,,)'l"- Elgili bilgiler olJIJgI~