ALPHABETUMVETERUM ETRUSCORUM

£ r

NONNULLA EORUMDEMMONUMENTA,

ROMAE MDCCLXXLTypis Sac. Congregationis de Propag. Fidcn

Tracfidum Facultate*

T

/

1 '

\

Digitized byGoogie

CLEMENTI . XIIII. P. O. MBONO . CHRISTIANAE

AC . LITTERARIAE . REIPVB. NATO

FVNDATORI « PVBLICAB • SECVRITATIS

IVSTITIAE . AEQyiTATISQV'E . RECTORI

CVIVS . STVmVM . IN . ERVDITIONEM

ET . ANTIQYA . MONVMENTA

GETEROS. AD . IMITATIONEWL . EXEMPLO . EXCITAT

ALPHABETVM. VETERVM . ETRVSCORVM

OMNIBVS . FORMIS. TYPOGRAPHICIS • INSTRVCTVM

OyoD

STEPHANVS . BORGIAA . SECRETIS • S. CONG, DE , PROP. FIDE

CIMELIIS . TYPOGRAPHIAE , EIVSDEM . CONGREGAT

SVA . IMPENSA , ADDENDVM

PRELOQ^E , CVDENDVM . CVRAVIT

BEATISSIMO. AG. FELIGISSIMO. PRINGIPI

PIETAXIS . SVAE . ERGA . EVM . TESTIFICANDAE . GRATIA

ET . NOMINIS . EIVS . IN . PERPETVVM. CELEBRANDI

LIBENS . MERITO . DD

A 2

Digitized by Google

Digitized by Google

5

LECTORIE R U D I T O

lOHAMNGS CHRtSTOPHORUS AMADOTIUSPracfcs Typographiae Sacrae Congregationit

. dc Propaganda Fide.

f T'jEmo nobis tmeratae B^Ugionts dicatn

/ impingxt ^ ft Etrufearum Litterxrum

I ^Iphabetum excufum typis Sacrae^

Congregationis de Vropaganda Fide in

lucem nunc proferri a nobis videat , cum ipjum

nihil ad Chrifliani nominis incrementum , quod

heic unice conquiritur j & ad quod noflra omniaordinantur ypertineat y nullaque eidem , nift Ethnic

eorum , quae impiafunt , facta fuerint concredita ,

Siquidem nihil aliud nobis praeflare nunc mens

fuityquam ceteris exoticarum Linguarum Mpha^

betis,quae in hac Typographia , tamquam ifL^

inHruSijftmo huiufmodi Ctmeliorum Armaxnenta^*

rio , adfervantur , hoc ipfum fuperaddere y quo eo-

rumdem ^phabetorum feries plenius , iriftgniu/^que excrefeeret . Quamquam ft eruditijftmum P^i^rum y & de Tyrrhenorum idiomate , ac monumen*tis optime meritum lohannem Baptiflam Tafferium

Ti/auren/em audiamus *, hand oppido rufugienda

a nobis videatur ipfa vetus Tufeorum ^^naxelct y

cum ex eiusfententia(i) inter Etruftorum

A 3 vera

(x) Vii, Dijftru de Arcana Etrufeorum Tbllcfi*phia To. iL Till urar. Etruftorum in yaJcuHsy

vtra. Del Cb^itio , revelata l^liglo , dh'lna ho-

minis aeatio , naturae Idp/ae conditio , ciufqut-*

detrimcnta, ^ngelorum, bonortm fflmulatus y pra-

z’orum fnpplicium , animae immortalitas , acter-

narum pocnaium locus , leviorum crinunnm pu-nitio y cetcraque ChriSiianae E^Ugionis placita non

obfcure deprehendantur . Haec omnia quidcm etiam

animo obvafarunt Tracfidi CLariJJimo y eidcmqit^

frobitatc * eruditione , pwicntia. , cditifquc bonae

jrugis operibus fpe^latiljimo Stephana Borgiae a

Secretis Sacrae Congrcgationis de Tropaganda Fide,

cum Etrufcartm Litterariim chalybcas formas , ae-neas matr ices , & plumbeos typos , qui priva-tis manibus dctinebantur y. compayare curavit ,atquc haec omnia Typographiae noftrae pro fuimunificentia , ac liber^tate donata voluit ; quo

etiam fieri animadvertit'y perpetm haec ipfa adlitterariim , eruditionis , quin& B^ligionis. ipfius,cui etiam profam ftudia non raro fuppetias 've-niunt y ornamcntum , atque praefidium duratura ,quae fane citra hanc curam fortaffc brcvi differ-

fa y atque negleUa ruhigo immerito abfumpfijfet .

His addc , ^tinuiffe iampridem Typographiam^

noflram nonnuUas Etrufcorum charaHerum ligncas

formas praefertim ex MbangiO y Gruterio , & exEugubinis Tabulis pet.itas , .quae etiamnum fupet-funty fed quae tamen a nobilitate

y praeUantia yac diligentia earum

,quas inodo ex Cl.^Traefulis

munere 'obtinnit,quam longiffme abfmt

.

'll. Venmtamen etiam ad hoc pellicere] ipfimvi/a efr pietas in Cl. Virurm fibi neceffrtudrne

,

' dum••

D -“d G-

ium vtxlt , conmnBum , ^ntdnltm 'Frmctfitm

Gorittm Florentimm , qui totam hone Etrurcarum

littcTxmm fkpelleBitem ab immortdi Thilippo'

Bonarotio iamdiu paratam obtinuerat , eamque^*

ad fua dtm opera feite exomanda pro digitate ^adhibuerat . Turn tpfe etiam amor in Tatriam ,

ac in ceteras Tontificiae Ditionis Civitates mi--

rificum , quo incenditur , Shtdium Slimulos addi-

dies ftquidem pais nota jimt '^mifinata Etru^

pels litteris iaOflNl5IV Velathri in6httBa, qmeprimum edidit Cl Traepnl Raphael Fabrettitts Vr~

binas (i), quaieque pme ad F'etitras in Folpeis am-i

pli§itin Donatoris Tatriam referre nihil ve-

tat i quod Pom iampridem etiam laudatus Go-'

riuf (a) , turn Cl Marehio Scipio Majpeius Veto-

ncnpis (j) , ac doBijfimus lanus Tiancus

nenfis Clemehtis xiiiL T. 0.M ^ebiater extraordinem (4) exifiimarunt . Siquidem novum nort

eB , Etrt^corum ritus , ac litteras in Campania^etiam obtinuifpe , cum Campanos Tupcorum par-

tem fuifpe , laudatus etiam Tajperius (5) conten-

dot , ut proinde Fapi omnia , quae in Campania

deteguntur [ quid & de ceteris Monumentis ideniA 4 vetat

(1) Infcript.Domefl.Cap.VTL n.277-t &(2) Mup. EtruPc, Tom. Lpag. 417.

0) Offervaxioni Letterar. Tom. tv. pag. 3 5.(4) Vid. Epiftolam in Epbemeridib: Fhrem. Cl. lob.

Latnii anni 17^1.

(5) Fid. Vindic. Etrufe. Tom, I TiSur. Etrufi. id

Vdfcul. pag, XXV, i & XXVI, ’

Digitized by Google

•

'vetat affeme ? ] inter Itnifia adnumerare ncfLsdubitee y ac longe B^manae magnitudinis tempos

m excedere eadem quoque propugnet . Ceterumipfe Tajjerius (i) , turn etiam CL Traeful MariusGuamaccius Volatenanus (z) , qui %umifmatO-»haec magna copia collegit , aeneifque Tabulis in~

fiulpfit y ad yolaterranam Civitatem fpeUare ex-

dem maluerunt , nudis dumtaxat conieQuris ad-iwvantihus , ac ipfis quinetiam vocis IQOflxl3VVelathri e/owenrtV repugnantibus

y quorum plura

Vclitris refpondere , quam Volaterrae , ne-mo negaverit . Ceterum ut quid Velitris repen-deret Guamaccius ob tot adempta 'hJimifinata , ei-

dem Vrbi alia adiudicavit Graeca prorjus , atquehoc ftgnata Epigraphe

:

TEAHTON (3), ifL-»quibus difpeream

y fi Felitemos indkari cenfiamynon autem ignotos alios potius Mugnae GraeciaeTepulos

.

III. btfuper vero ceterae etiam Tontificiae-*DUioriis Civkates & Etnifiis Litteris fignata^E(umi/inata , eSr Etrufca alia Monumenta iifdemcommendata ckaraileribus adhuc ofiendunt , ut Vyr-rbenici ^Alphabets curam gerere etiam e re nofira

fit.

(i) Dijfert. de Bl'Nummaria Etrufcor. Cap, viil,pag, 181. in Varalipomen. ad Etrur. Bfgal. Demptic-rii. Lucae i76q.

(2) Origini Italiche &c. di MonJig,Mario Guarnac-ci

; Lucca 1767. Tom.il. Libra vi. Cap. iV.pag.i8o, ,^feqq. Tab. XX. , XXI. , & XXlI.

is) lof. cU.pag.iys. Tab,xix, n.i, , 3. , 4* , j.

Digitizeu oy Google

pfit . foetus namquc , & nohlUs Tudertina Civi^tas in Vmbrm huiufinodi T^mifinatihus appri^me abundat , quae nomen Tutcre.^Etrufcis expreffkm elementis praefeferunt , quae^

que Vabrettius tpfe(i) , Talferius (i) , & Guar^naccius (j) edidemit . Sua 'U^mifmata Etrufie^loquentia habuit & Tfuceria , fi Thomam Dermpflerium (4) , & ^t. Franc. Corium (5) , turn& Guamaccium

(6) audiamus , in quibus & com*pendiofe nempe HV^Ikria,&Nufkrinum etfi Tafierius (j) TJimifinadecurtata Epigraphe infiruSlum ad VopHloniam^

pertinere fufpketur Terufiae infuper fua adfii*

vit TJumifinata Maffeius (8) , in quibus eiufidemnominis veflighm invenire fit in mutilis litte*ris VAjI ERV ; quamquam de eodem 'ljumi*fmate addubitet Guamaccius (9) y ut & de alteroSellariano addubitavit Vafferius (10) • Etrufit^^quoqtie infiripta T^fumijmata fuerunt olim Eugu*

bio , in quibus IUDVMI Ikuvini legendunL.*venit , quaeque eruditijjimus Thilippus Bonaro^'

tins ,

( 1) Loc. ciK num. '^q6.pag, 528.

(2) Vid. Dijfert. de liiimmaf, Etrufc. loc, cis,

(3) loc. cit. pag.'iS^. Tab. XViiI. n. i. ad 9.{4) Etrur, Bggal. Tab. txt. num. 1.

(5 ) Muf. Etrufc. Tmh iL pag. 42 Tab. CXCVlh. (6) Loc.cit.pag.Zi^^. y&fcqq.Tab.xiV.

(7) Loc. cU. pag. 175 .

(8) Ojfcrva%.Letter. Tom. v.pag. 307* Tab. iv.

(9) Loc. cit. pag. 251.

(10) Loc. tiupag. 187. Tab. v. num.’ll^

lOtius(t) , & Fir a.Humlhtl Oliverius Tl/auren*fis (i) , turn etiam laudatus Tafferius ( 3 ) , CJ*

Guamaccius (4) edtiermt • Tlfhir

II

qtim, 0 mVy Alexius 'Symmachus Mxx^cVm (i)>'Vrbl attrlhuit

, dim ittius nomen a\Raveb 3fdff^%y irriguum , qmd nempe.

in Ucmis oUni fitaeffety derlvavh y dlqmtern accedere auHorhas videbitur . Taniem Etm-

fcoYum Tfumijmatum in Ditione Tontificia. agmen

cUudety quod Arimtnenfi Civitati trlhmt Guax^^

naccius (z),quodque in Mufeo CL lani Tlanci j£ti\

mini adjirvatur , cum ex litteris AB fmul iurhSis five Graecis , five etiam Etrufcis , quibns RLatinum quoque convenit y ut utriufque fert opi^^

nioy jiriminum non aegce fe prodat .

IV. Traeter Tfumifinata alia etiam fmt Etru^fca Monumenta , quae ad/ervantur-y quaeque etiam

perfaepe eruuntur in ipfis Ditionis Tontificiae lo-

cis quampluribus . Quid„enim, celebrius y Mt a po-

tioribus initium faciamu^ , Eugubinis aieneis Ta^

bulis quae feptem numcro habentur , & quarumquinque duplici latere fcriptae fmt , reliquctt^.duae. uno dumtaxat y ut.omnes fmul xil. pagi^,nas conHituant ? Earum fiquidem partem aliquant

Etrufcis exaratam litteris edidit omnium primus

Hienrkus Sm£tius{f).y,tum.Lmus Grutetius^^}^

«

(i)‘ Differtaz. fulP origine , degli. anticbiTirrini 9

Diatriba ii[.pag.'\d de^Saggi di Differtax*

Jiccademiche di Cortona. *"

‘ w Loc. cit.pag, 260. Tab. xvi. num. 8^ , '(3) ffnfcr. antiq,anni i$$S^

'

(4) iinfcr. antiq.pag. cxtil. >

12

4c dein [ ut flures dies fhpermis fieculi ScrUftores praesereamus ] communlhus dementis ex*'

preffam , & explanatione donatam partem eam->

.

dem denuo vulgaruit Vir CLludovicus Bourgue^.tins (i) i & laudatus Oliverius (2) ; quemxdmo^dum integras , & Etrufic loquentes fmgulas hasTabulas protulerat Dempfterlus (3) , eir pofl eunt

iterum etiam edidit Tajferius (4) , at ea tamen

varietate ordinis , Ut quae nempc prima ejl

ferioj v^ua tergo Dempflerio fit j ut de ceteris

nunc fileamus . Tandem &. dteram ex Tabulis

hifce vulgaveraS Gorius ( 5 ) Etrufce exaratam ,quae apud Dempflerium fecunda eH , xr. apud TapJerium . Magni quin etiam facienda venit hilin*guts Tnfcriptio^ Latina nimirum^& Etrufca^ Tifauriin Torticu Tublici Talatii exfiHens , & ah Olive*iio (6) edita , quam & nos proferemus inferius .^hlgta eft infkper Infcriptio Etrufca

,quae in profpe^

Su Cryptae fipulcralis apud antiquam Falariml quaenunc Civitas CaHellana dicitur^ legenda occunit jquamque Bonarotius (^j) 'publica luce^ donavit i

Turn

(1) Bihlioteque Italique % ou WHoire Letterairede P Italic &c, a Geneve 1728, Tom, nl. ,Art, viil.

(2) Cit,Opere : SpiegaXj, di alcuni Monum.&c,

(3) Etrur. ^egal,Tom,hpag:^i.

(4) Taralipom, ad Etr.BegaLDempJferii ad calem.(5) Etrufc.poL Lpdi Vrolegomen, ad eamd»

Tabulam pag.tv.

(6) Marrnor^ Tifauren,pag, ir. num, xxvil.

{7) Loc, cU. Tab. Lxxxil, uum^ i.

%

Digitized byGoogie

Turn laudatus\AuHor inter loca Etruride ^ inqu>

bus Etrufcae Infcriftiones reperiuntur (i) , w«-merat Comctum , Terufum, Tlebis CivitateniySutrium , Fiterhimn , ut nunc praeteream fipuUera lEtrufcorum apud Terufmos , Iguinos , & Tar^quinienjes a Tafferio illuftrata apud Gorium (i) ,de quorum uno inferius fermo recurret , cetera^

que Tuderti , & Cometi Monumenta , quae injlngulis fere Etru/corum Monumentorum FolumUnibus , quae hue ufque prodicrunt , occurrunt

,

Quid ft etiam Valerio (g) , & Guamaccio (4)afentiamur , ^rimnum Tufeorum B^gem , de quoTau/anias

( 5 ) , turn sArimniae Gentis , cuius in

hoc Cortone^t inferiptione mentio esi

:

RAVNTV . ARMNI . VIL. LXXVRantis Arimni

,qui vixit annis lzxv. ,

turn & ^riminenfts Civitatis originem primamexHitiJfef Ferum haec ha^enus

.

V. Habes interea caujfas. Erudite LeUor ^ oh

quas Etru/corum Alphabetum Cimeliis , typifque

noftris commendare 'voluerimus, 7{unc id reli~quum efl , ut de ^Alphabeto ipfo diqua polo-quamur . Tofleaquam deteSke , & in apicura^

po-

(i) Loe. cit, $. xi.iv.pag. 93. > feqq.

(») Muf. Etrufe. Tom. til.pag, 99,

(3) Cit. Taralipom. &c. de'!^ominlh, , Traenoml-

nib. 9 Cdgnomintb. » & Mettonsmicis Etrufeor. p. 2(8.(4) Zoc. cit.pag. 262.

.

(j) Eliacor. I.

14frolatae fitnt cekbrts Iguinorum TabttUe, tnftgnfinempe ilia Bltualia Mommenta

, feu Divum pre-ces , & Litaniae , quod contigit anno coccccxuv.

,

flures Scriptores , quorum diquos fupra laudavi-musy in id deindefuam ipforum euram coUocarunt ,ut aliquid faltem de litterisy quihns taedem Ta-bulae fcriptM funt , flatuerent

.pluria dU

verfis tcmporihus Etrufiamm Litteramm, qui-

bus fcilicet Iguina Monumenta inftrucla funt ,phabeta concirmari coeperunt

, quae duplici Ta-btda , veluti uno obtutu , a Cl. Firo .Antonio Fran-cifco Gorio (i) exprejfa fimt , ut videre ejl irL^'Praefattone ad eius Ju^yabeti defenfionem , quaniFlorentiae anno cnnccxiiL puhlki mis fecit y& cuius inferius ctiam a nobis mentio fiet

.

Horum Alphahetorum primas ducmt duo Alpha-beta

yquae omnium primus edidit Thefeus Am-

broftus anno cmoxxxix., quibus fuccedit ter-

tium a Vetro Franclfco Gambullario cu/um annoaonxLix y turn quartum a San£ie MarmocchinioOrd. Vraedic. vulgatum anno cijiol.

, deinde quin-

turn a Taitllo Mcrula proditum anno cioiocv. ,ac deln a Gruterio etiam adfcitum , & denubeditum; quod fexto loco fubfequitur aliud a Ga-briele Gabrlelio Eugubino propofttum ; hinc f-ptimum babetur

,quod auHorem agnofcit Cofmum

'de Fina anni cididcxc.y oUavum i^per y quod

eH

(i) Cit.Operty cui titulus: Dififa diWAjabetodeglt antkbi Tofcani &c. Tab.tx, num. I. , & il.pag.cxxxnc. .. ..

Digitized by Googl

*5e3 Thilippi Bonarotii 4nni mnccxxrr- i nmumpraeterea , quad ex JEdmundo ChishulUo x^fci^mus anni cmaccxxmL , quodque ex eo deifL^rurfks protulit anno cioiaccux. in ampUjJifna Ta^

hula Cl. Fir Carolus Mortonius Medicinae Doiior^

Societatis B^iae Londinenfis a Secretis ;mum quinetiam

,quod a Ludovico Bourgueth

concinnatum eft anno cioiocexxxiil. , ac tandem

•undecimwn^ quod Gqrii eft anni cmoccxxxviL^&duodecimum^ quod Maffeii eft anni cioioccxxxix^j

quorum utrumque omnium poftremum prodiit ^' dr* multis animorum difftruionibus originem prae^

buit . Verum nos de huiuftnodi contentiqnibuspoTum folliciti ^phahetum Etruftim nunc exhu-bemus eo prorfus modo^ quo CLGorius primumedidit in Tomo L Mufti Etrufci inter Vrolegome--na(i), ac denuo iterum propojuit in laudato^

ipfius Mphaheti defenftone adverjus Maffeium (i).Quamquam nos modo non ita ammo comparatiftmus , ut in tanta rerum obfturitate , & incer^titudine indicium proferre , out unius opinionem

alterius ftntentiae proponere nos pofft cenftamusy

tamen cum Gorio noHro multis in partibus Bo*‘ narotius (9) , magnus Hie eruditionis , & doShi^nae Tromufcondus

,praeluxerit , turn Gorio Taft

ferius ^ Oliverius ^ Tlancus y Guamaccius y CulteU

linius

(1) TVi^. xlviiiL

(2) Tab.il.pag, 35.

(3) Loc. cit. §. xti.pag. 85,

Digitized byGoogie

linius , Vcmtii j cePerique EtmrUe Myiixe cele^ ..benimi dein acceffirint , cumque tandem luculen-^

tijjima ilia adver/us Maffeium Defenfa ^Ifhabe-

ttm fmm non modo fat feliciter , verofimiliter^que Gorins frofugnaverit , vernm etiam Maf~

feiana difcrimina y & additamenta Hrenne excuf-ferit , & improbaverit , fitins propterea effe di^ximus cum Gorio , diifque flare , quam diter

cum Maffeio fentire . Etrujcum veto Mphabetum^ ,,quod eodem anno cioioccxxxviL cdidit jindreas

[Adamius f^ulfinienfis(i)y adeo cerebrofumy ac pe^

ne monflrofum eft , up inter varia Etrufcarum^

litterarum Mphabeta , ^quae collegit Gorius.y baud

recenferi meruerit . return nunc mquaquam 'infi-ciabimur , C/. Monachos Bcnedi£fims Congregation

nis SanSi Mauri aliquid nobis fcrupuli , & diffincultatis inieciffe y cum in egregio eorumdem>no^

VO Diplomaticae TraSlatu non femel (2) Etru^

fium Mphabetum proponere , ae. .tueri ipfos an\n

madvertimus , quod xxv. conftat iitteris , quas

Jp/bs ii) ex Dempfierii , Gorii Cortonenjium

Sociorum exempUribus , turn potiffimum ex Bour-

guetii fyflemate coUegiffe profitentur \ Ug^pfmodi

, ;Ulphan

(1) Storia di Volfino antica Metropoli della T(h

fcana &c. In Bpma 1737. Tom. I. Lib, \,pag, 31.

(2) Jiouveau Traiti de Diplomitique &c. TomA.Tar, il. Sdl. il. Cap. xil. pag. ^54. Tab.vil. num, il.s

^ Tom, 1 1. Tar. il. SeSi. ill. Cap. il. §. il.pag. 71.(3) Ibid, tom.l. Tar.l. SeS.iU CapMl. §.v.p.66 1. , 4

Digitized byGoogie

_-rnAlphabetum laudAti Motidchi , Bourguetlum y?-

mm Samaritano, Graeco , ^rcadico , &

•Pelafgico pariter comparanty qulbus omnibus idemquoque refpondere contendmt

.Quare Bourguetia-

no Mphabeto,quod xxiv. litteris conSlat vi-

^re efl apud ^A6ia ^cademiae Bxrufcae Cortonen^fis(i)y & mi'eifdem inbaerere fere religio efi,Ittteram C addiderunt

, atque O brevem, ac

longum flatuerunt, ut&apud Graecos ufvnjenit.Ceterum cum conieHuris niti eofdem etiam nobisvifum fuerit

, quarum normullas in dubium quo^que revocare facile effet , bine baud a propofttdnojho amoveri pa$ fumus; quamquam tametL^nec Gorianum ipfum Mpbabetum

, cui nos inhae-remus , omni exceptione immune ejfe exisiime->mus

y praefertim cum Clrtrum B^ginaldum Scl~... Idrium Cortonenfem de Etrufeo ^Iphabeto cumu.

Imdoy perfickndoque laborare intelligamus

.

,

vt yerurttfnunc de Litteris, feriptione / &,

Lingua Tyrrhenomm pauca addenda erunt, ut Le-nori noHrofibuius. emortuae y & inco^nitae iamfere mitus Linguae noth aliqua conflet

.Qmre

^phm^tum Gorianum ex xn. coalefcit litmisquot fcilicet Cadmum primum exThoenicia ifL^,Graeciam attulijfe perhibent

, Duodecim fmplicesfunt y fcilicet AEIKLMNPRSTV,duplifes vero quatuor E © X

,quibus accedip

B H,

(i) Saggi di Dljjert. t4ccadem. di Cortona Tom. I.pag.t.

Digitized by Google

H > afpir^a nempe i mxilhthy ac fupmddita Ut̂

.

$era y qme niftJoU fit y tribus poHcriarUius du^plicibus comprehenditHY . QHamquam ^uero Girrh^

no Mphiibeto omnino adherere nobis propofittm

fity umen variis litterae A fomis dterpn ftcpxprcfjm y ut & tittmt K variis item foY^mis dteiam hoc modo fignatam JJ- nos tnodo ad

fir ver» M’.plmimim li^^xteri ad laevam firhftitahant.j.ut &. mnar^ius {typraefirtim oil^4Ut., VA^ismtatnen^ ciHrUa 'occup'kntibHs\£trufimum. litttnk --^veterm jbrmmi dmiferunt ;fit deal Hon a dextera ad ftnifirant\eorHm morCffed d fmiika:ad4exterm morc^'l^mano firipth

. yeruMtamen huiufmodi'

po^emae '/crlptio-'nirexempltm umeum habetur exBonarotii fide(zy,quQd'falket ej£)^ in altero ex opercidis oUarwmfiSilium , .quae. inter Oppidd 'Pddii Sonitiiy &CafieUm^. repertae fuerunt i QmmqMm: deinl»fdura dia poil Brnarotium emerjerint\, quae aptSCorittm praejertim in Afyfei Etrufci' FplUminibusvideri poffunt i quaeque fine inclinmtis'^gentiS f& Uj^um Etrufiae figna cenfiri,debera , ut &ipfie Epigraphes Etrufca ftmul Lingua , &nis chari^eribus elaborafae idem produnt Quidautem de Lingua ipfi.Etrufca cerfendumfit iutrum. fcdicet ah Hebraica , ut Magp^ius , ana. Graeci , at Baurguetius , ^ Gorius ; vel abMhaque , ^ac vetere Latina hmul , ut- Valferiusexifiimayit , deriva^a fit Jnon ego is fim , quiTHodo inter tot' praedaros ^criptorcs in diverfo—talKuntes ludexit^deam., a me definiri poJJh\amfidam

, praefirtim cum f^affeius , Lamius , aUi-cpte'.'^mmBae naris Viri opines huiufmodi cona-

tpf_l tamquam inanes ut ilurimum traducendos^ ... ^ T T> . f*.* 'x> 2

i

(0 90.(a) Loc. cit. §, xtv.pOg. 100. TJti. lxxxiv.

.70

iudkaverint l Qmre opinari uniMqm pro fen^tentm /Ua per nos liceat

,quandoquidem Cimme*

riis in tenebris , ubi nil fere lucis rxffulgetj

gre cordatus homo quidqwm tentobit ^ nedum.^Jiatuet . Semper ergo ineertum /kmmopere erit^quid Etrufcae fcriptiones obvolvant y etfi ,eifdemVisgnorim Firorum interpretationes accefferint

,

Ceterumfi quid lucis fpermdum eji , omne id

ex bilinguibus Montmentis , Latinis fcilicet ,^Etrufcis fimul iunffis petendum videretur . Com*mode

, Tafferius cenfuit duos Eugubinas Tabulas

ifAtinis exaratax litterisyuc Telafgico idiomatc^eonceptas ceteris Etrufco chardUerCy & Jennoncexpofitis refpondere . Turn eticm Cl. Oliverius (i )Caii Fatii Hxrufpkis Jnfcriptionem taxine .y &Ety t^ce loqucntem unum , idemque protendere^exiftimavit , ut Etrufia nimirum Latinae omni^no refpondeat ; quamquam hanc ipfam Epigramphem Tajferius (z) Sacra Deorum Lingua

, quaequidem a vulgari Etrufia , in ceteris nimirumufurpata Monumentis infigniter differat y concin*natam velit

,quod Dempfterius ipfe (j), & Tafi

ferius (4) quin etiam dc Eugubinis Tabulis cen*:

fuerunt . Ferum ut huius affertionis teHimonium ,ac fpecimen quodammodo LeUor nofter in prom*-

ptu ,

(i) Marmor. Vifauren. pag.i i. w.xxvil.

..(2) Lettera L Bpncagliefe pag...^6t. Tom, xxiX*della E^accolta L d* Optfcoli del T. Cahgerd »

(j) loe cit. §. XX.VI.

• * s • Y *

nunc ipfm Epu'

^aphem fubitcimus Etrufcam Itneam ob piginatexiguitatem in duos redigentes: .

• •* *

ftul ac fuh omits hahedt y hetc

. . . TATIVS . L . F . STE . HARVSPE .

;

FVLGVRIATOR« * - . f

. .ofl'fwqs'

'

• ^

• • r • ^

/• fr

''

,

Hmc fu lepntj qui GorianoMphabeto infijlmti0* ipjfe Oliverius prae/ereim

:

Ca.. Fates • Lr < Lr. Netmuis . Trutnut

:

,

. Frontac.., ; ' ; " . —Siuare Ca. Fates eil Oliverio Caius Fatms

,

cum non T initio mutiUe Infcriptionis,y fed F'haberi exiflimet y ubi ^ Q-praenomen evahuit,1-v.LtVeidem'fignificare videtur Laftis Films,'

qtwd Etruforum in to Lucius Egmdnis'

converfus fuerit • Netmuis Stellatinac^'Tribui y in qua Vrbinurh prdefertm Tifiuro pro^"xlmum cen/ebatur , Fabrettius (i) obfervavit ,& cuius nomen yCtfi ex, FeSlo Ti^orum redolextqriginerny cum nempe Stcllaiihus Jiger 'in Etru^'ria fitus effety tameh ab'Barufpice forte reprobk-lturn efl y quod vulgaris effet idiomatisy ut idem'Pajjerius jufpicatur ( a ) . Ceterum quoad Etrufci'

o ‘ - • B 3• •

.

*

VO*

(1) I»fitf-13omefl.Cap,ix.pas. 66^D,(2) Ibid.pag. i6'S. '

- .

vocabulr ftguificationtm ^ qwad tius cum-*Lxtino ratiomtn OUver'io baeret aqua. Vajjirius

vero allquid tenta^vit ( i ) , dum Noi/sw'S'ytt^

Navale , aliaque Graeca vocabula htti( -fimilia

cum Netmais comforTVit, nt vox - hscc tthm

Stellatinae tribui, qum a Graeco verbonavigo iq>fe derivat , refpondcret , c«7W fcUketalter Sfellatinus ager ab eo , qm in Campaniatrot , diverfus , ultra Capauap mare verfus pro-

tenderetur ^ & Feroniae Lucum comprehenderet

.

yertm. q(»i 'adto incerta mtrceturl Trutnur' vero eidem Oliverto eji a trutinor , qudfi tru»

tinatores effent Harufpites . Tandem Frdn-

tac [non Frqntac-, ut kgit Bourguetius ] o-a

tono petendum putat , comhtntato Bin F, ut faepe ufuVenit , ut proinde Frontacidem fit y ac Tulgutztot , quemadmodum ‘apud,

'Pindxrum luppitcr Tiofici oueXo/S^v'^g velo-

cia tonittua excitans cdmpellatur . Vrria-.*

quinetiam marmorea ^rretii reperta ex Mufea

StoXj^ano proferm a Bonaroho ( 2 )

,

& a^ Go-fio^fjy quae duplici quoqiie Jnferiptrone , Etru-

fca nimirum , & Latina inHru&a ejl ; verum-*ex fententia Bonarotii[^) nil una cum altera

com-w t

,, •‘•r %mim> .

- (r) Lettera VI. Bpneagliefe pag. 439. , & 440.LQC.cit.Tab.Lx\xnl^num,6, . -

(3) Difefa dell*.yilfabet0 Etrufco'^Trtfai„pag.CV.

(4) Loc. fit. §. LX'V.pag. lOi.

I

commune hahet , qu^mdcquldcm Latham InfctUftionem poH Etrufcam hdditamP^m futfje putat ^qui cincres /Uos recondi voluerit

, vel cum of>ftcuUs VxoYis , vel Tatris , vel alterms con^pmgutnei Etrufci ; nam eidem baud vefofimilt^*vrdetur

, E^manum Fhum , eieUls Cineribus de*fm£H Etrufci

, /uos in eadem Vma , ut fumptuiparceret

y reponi voluiffe , cum id &\univer/igentium religio y & praecipue E^mangrum itL-*mortuorum Manes refugeref . Turn diud Etru^flam y ac aliud Latinam Epigraphem protendere ,patet eticcm ex Tafferio (i) , qui hoc ipfum Mo*numeritum litteris tcmtum communibus refert

,

quod tamen ita in prototypo cubat :

r r, 2 IM.JVt 3V 43 PI«

. fizi 4 fl 13'

' 4

CL- FOLNIVS , a . F . POMFVSC vs

• %

Etrufcam Epigraphem ftc legit Tafferius ;

Aelye . Fulni . AelyesCiarti . Alifa . ,

"’

ut fen/us fit z Aelia Folnii Aeliae Ciartii aetcr-»

,nae mcmariae y Alifa enim eidem eft ab ay

AuVai ^ id cil noa oblivifcor • Qiwt nihilB4. « . « • • r« « 1

laiiTfiii*

(i) Lettera FI, Eoncaglicfi Aum, yi.pag. 430.

Dlgllized by Google

utrique (ommune praeter Fohiiae nomn^ad quant fepuhrum fertimit . Ferum ft Bom-^uetius ( X ) audiatur , legendum ; Aelshe Fulnt

Aelshes Kiarthi alifa ; ac Latine vertmdum :Equiiis , vel Aurigae Folni Equitis Cym-ba . B^deat interea aequus Le6tor , qui ab huit^modi/fomniis vel expendmdis , out defnimdis

qhhorret , & cuius nihil intereSl , an hoc , vtlilU quis ratione exponat . Ceterum idem Bona-

rotius {^^) Vmas tarn Latinos , quam Etrufcas inCrypta Cluftl ex fide incolarum^^tcUas t^rmat ^quat 'tum nemo adhuc^ quod fiiamus ^ adduxe-

tityquid de ipfis proinde Hatui pofjit y ignora-^

inus : Veium hc/c fa nobis baud praetermitten-,dum venit ,

’ anonymum quemdam[ qui Hierony-

mus jyamettius a quibufdam habitus, ffl} annocioioccLi. Opufculum (3 ) edidijfe lepidum , ac fe-Slivum fatis , in quo pope B^ermam in Theode-ricum Olirx^othorum B^erpi , & in Ca(Jiod

pervaferlnt ^ ^Uibns

fignata [wrint .va[h ^ t^ulae, marmoray numi^

’fmata y^lhqut humfmodi , quique dein pro Etrii^

fits hahiti. fuermt . Id etiam nonmlUs B^nkis ,five-Getkis adduSis Monumentis y & cum tis ^quae Etrufia cenfentt4r yfaUa comparatione , win-

cere nititur . Ferum & ante ipfum plures 5‘e-ptentriondes Scriptores idem tentarunt , ut Mau^

rini Monachi(i ) , quibus^ OpufcuLum hoc ipfunuf

innotuit , fidern faciunt . Ceterum Vafferhts id

aegrefcrtns. in Findiciis Etrufcis {z) q[lerMky banc

difficultatem contentionis Siudio magis , quanta

njeritaXis bhieSdre tos y qui vere'inMs ftudiisperegrini laudem fibi aliquam ex cavHlationc^

-au/pimnturW'^ . '•*

- ^ ^*4

, ' viL \'\Aliqua .etiam de huius Linguae fynta^

xi:anobis Sfumc .dkenda fiiperelfint , Ferum adeo

exilh funt y quae. huc\ufque & de nominum ca-^.fibusy,& de verborum temporibus innotuerunt^ ^

Ht nihiimti Slatui poffit . Id tamen frequenter

occurrere animadverti , ut gignendi cafus in al >

&i ut plurimum dcfinat , quod Tafferius prae^firtim in E^ncalienfibus Litteris iiL , & vuL (3) >" ^

^ B 5. : \ \ >:*

".v< Jt'’-'

fs rv- ;*v

u dihi ( i ) etfom'' mmlt . VttiufqM W» 'fimiiltxemplum infixr omnium - fit h^crifitio in VmtfiSili , litteris ex atramento ffUit in intermi

OpercuU parte , ^uae oUm erat Ftormriae in Mu>.

feo Cerretahio , nune apud CbComitm Blaneoniim

Bononienfem Saxoniae EleSoris a^Confiliis , &B^mat Oratorem adfervatur , qum^ue 'Paferius

his , & tertio (i) , & Gorius nonfemel (3) etiamadduxeritne . Haec ita fi habet

:

'

. JHI+HMl+BI •: v m> -

Cai'. Hercni i Pctmatiai >< ' ; 1 •. .•*.

4-

Vcrumqiiid plura commemorem? ^ddeMt y fi flf^

ra velit endlm Le6ior, laudata hacupfue Opira,& I{(mallenfes paejatim l^aj^iiturn '& Taralrpofnem ad Etruriam E^gdcm t>em^pfterit y uhi Lexicon voam ESrufcarttm , quae inTabulis Et^binis firiptae fimt (4) , invemet^

*. i .yoequc

‘ (t) ve Btrufcor, SepulcHs &c» Dtatriba §,'ix.pag.

108. Tom, II !. Muf. Etrufc.

(2) Lftfera Honca^liefiviihntm, iio.pag. 4y6.f

^cheronticuj > Jive de uAra Sepulcraltpag,q^.To,n\.

MuQ Etrufc. » & Taralipomena ad Etr, berrimpfterii , de 'Elpminib, , Vraenominib. y Cognominib.

,

& Metronymicis Etrujfcor. pag. 212. '(i) Muf, Etr. Tom. il. pag. 41 3. , dr' vififa delt

^Ifabeto Etrufco pag.^lo ''*'***

(4) ^4g- 3 ii« ’ * r^ }

*7-atque’. etican Udicam DiffirtationmB^ccobdiii de Esw > quae eSlr de mtiqm oriff’-,ne, fl*tH yrl'mguA y & djoraUetibus tiru^comm^quaeque Fioraitise prcdiit annc cntocxivuL Ce-:

terum ne deef^t ffecimen diquod charaSerum , ac

Incubrationum infitper Etrufcarum , diqnam ex^Bugubinis Tabulis , aut fUtem Idniis Etti^tis In-,

fcriptiones Eveline rafertxt , quae ex. xxxiv. it-

nets conHant, quihufque pcfl iMguh'mAs, Tabtdat

nullum diud prolixins , atque prueftantius inter

.^tiquitates Tyrrhenkus Mmumentum hue uj^imotuit (i), exhihere nobis mens fuerat, ve-

rum id Editionis mftne fmm nhnis exigua^pro huiufmodi Monutnentorum magnitudine pro^

hibuit.

Quare tria dumtaxat minora, veterum^

Ilrufcorum Monumenta ad edeem proferenda cu^

rahimus , quae locum CbriJUanae Cateche/e

frve '^i^Aus qulbtiflam Ittufco idiomate

&cr y ut ipfe aity exaratis , atque Latinc^redditis

,quas typis ctiam edidit , tamqmm

redMvo patrio lejju parentare non dubitaruit ^Quapropter primo loco affcremus Itruficmi Epl*

graphemiy quae infcidpta eft in marmoreaJbmo^

mil Sacra Menfa Herculanenfium , quamque eda-

iit y Ugh y & interpretatus eH CL Tafjerius norSUr {i)y qui earn in Curia Herculanenfis Civita^

tis pofttam futjfe exrflimat y ut proinde Curia^lem appellare non dubitet , H qua rerum geren^darum curatn praevia libathne Tatres aufpica^

rentur . Ex . charaiterum forma , & litterarum^con/bnantium geminatione coniicit Tafferiusy i»-

fcriptioncm hone y quae duplex eH y una feilketin fronte , alia in altero laterum , ex\ cmtiqmfff

mis non efj'e , fed iis concinnatam temporiinis yqulbus Latlnus fermo cum B^anorum Im^iolate per Gentes pervadens cetera idiomata extuv*

babat . .Ob paginae anguHiam nos in duos alte*

yam lineam dJ/peftemus . Occurret fecundo loco

Etrufea alia Eplgraphe y quam ex Hypogaeo Te-

rufmo edidit Tajferius ipfe {2), qmeque a no-

bis

(i) Junorjalis.Sacra 'Menfa Herculanenfium Differ*

tattone illujirata a CLVirofob. B.TafferiOy VoLi,

Symbolar. Litterar, Florentiae 1748. pag. 193. Tab,

hened ad pag, 207.

. ( 2 ) Muf Etrufe. TJm.iiI, de Etrufeor. Sepukr. &c.§*ix.pag, ioy,Tab.y/ciaff.iL

« •.

>

Digitized byGoogie

bts oh' faginae hrevltattm > tribus Unelf in «feptem redigetur > ut tret priores primam /i-neam .alterae tres feqmntes fecundam , tertican

fiptima cmficijnt . Ibidem in cajk obliquo Duunuvirorum quorumdam mentio habetur

^ ut tertni-

ncitiones in z\ \ dr* i , de quibus fitprA diximus ,ofiendmt . ^Voces duAe precum , & cerurii* -mein [ cere enim idem , ac {an6^um ] facileTafferio fuadent , heic Sacrum aliquod y 'vel De*,

dicationem indicari , aut quid aliud ad faaosritus pertinent , cum praejntim baud a corfue*ta himium invocatione initium ducatur . Fortedices , cur haec In/criptio Latine reddita «oa_.

eft ^ lam eo •venimus , ubi mures ferrum ro^dunt . Verum quit ego fum , qui obloquar , ft*Icnte Tafferio^ De huiujmodi rebus *vel hifieredumtaxat Mxrte propria

, me certe puderet fum*mopere . Tandem tertio loco c^eremus EttufcamInftriptioncm anecdotam

,quae quatuor lineis di*

Hin^a in/culpta cemitur in fmiUro brachio ‘Pueriaenei , intonft , fedentis , bullam ad collum ge*ihntis , & protendentis dexteram manum , quiin ^gro Tarquinienft prope Cometum , •vetusEtruftorum Oppidum anno maeterito dcteBus eft ,qucmque Traeful Confultijfimus Franciftus Carra-rrius Bcrgomas , alter in Curia Innocentiana lu*dex comparavit , ac nunc aere incidi curat y utdein dono cedat Clemekti xml. T. 0. M.

, queim

ut Hudioftiftmum veterum Monumentorum Con*fervatorem , & egregium Litterarum TatronutfL*omnes colunt , atque fu/piciunt . Cum nos Epi-

Digitized by Google

gro^ban hofie exaripfiffemis^ ftatim in votis fuit,

ut in Viffnii mams ferveniret , 4 quibus niftHUtHrata dijceffij]ef . Commode a . i. iv.T^asOSobris elapfi anni , dsan ^itumnde otirnn Tn-derti in *ueteri Urmia apud doBif^mum iilms^bis Epifcopmn Francifium M. Tafinium ^ri^m'men/em tranftgeremus , litteras ad nos dedit

T^df^Ius,quibus & fsgno ameo fane el^sntif*

fimo , & Etnfcac infcriptioni fimul aliqutd /»-eis s^underet . Tutat if^ quxpropier , huiujino^

di Tuerortm finuUacra votiva Dais fuiffe ob eo~

rum reparatam falutem , quam aut lovi puero ,aut ttixm Tageti vel a amis admiraudo accent

ptam referebant . Epigraphes wro cenfet dedica-tioncs praefeferre y ut proinde & nomen donan-tis , & donarii amffam exprimereta . Cum fmi^firum braehium aliqua fits parte trmcattm fit ,manca proinde ipfa quoque bifiriptio faUa eH^net ems fenfus ^cene ommino a Vc^firio attingi

fotsut. Cetertm Vcloma in primis deprehen-dit , quod ex gentilitio nomine Vclia derivstum

dicit. Dein (>lvans io Sclvans, o6 facilewL*

commutationem Z in > (onvertit , qua voce fa-^lutem indicari conteadit , Turn voce Ciier , quam

a Graeco vocabulo dufcit , Tuerum figni--

ficari ajfirmat.Quemadmodum pofiremo vocahu-^

lo Clan Filitm inmi docety qui tamen ad Ma~trem , ut Etrufconm mos erat , referatm , quod iam

ipfi in Dijfertatione Dc Tegulis Bucellianis (i)' pro-• . 4

. (i) T.iil.Muf.Etr p.138, n.x.y & xi.Tab.xxynh

Digitized by Google

frodiderat j ubi dms ffx'Speiomae Gmtls fepul^cY(y tegdas , Brnfia ^mmirum ^ 0" Latma Infcrir

ftlone jignatas prt>tulft f in quarum una quaeEtritfca efi y fic

....

• ' • ' ^ V • 4 V ^ J ^ ^ ^ •#

. LAR; SPEDO IHOaERNA GLAN , :»« • I « % I

in altera vero ^ qnae Latma^eHy haec babentur:

V£L. SPEDO THOGERONIA NATVS}'< -

uU fane Clan 7^. Natus refpandere citra cnrnednbhm patet

\nt-& m VaraUpamenh adEtru-

rum B^alem^ Dempfieril ( 1 ) idem Cl. ^nSioriam adnotawrat \ Sed de Brufih Monumentis

Jatis .• • ‘ ^

viiL ' Fetum ^ nunc monitum LeSorem nojfrum

volumus y ne quid a nobis ipfis afferrum putet y

dum haec obfcura Etrufcde Litteraturae

tratlavimus ; quandoqmdem' nobis nec pro tot ytantifque Firis

,quorum memoranda nomina plena

ore ufurpavimus , vadimonikm obire eft animus.Qms enim eorum fententiis vel certitudinls , vclfirmitatis^calculus per nos

,qui exigui ingenii ,&

ingloriae famae/umus y mdhrumquam accedcret?Traeterquamquod veniet forte tempus , quo corda^^

tiores poSeri nofirae aetatis^miracula , veluti aegri^ ’ ** fom^

. .{i)rVe 't^pminlb.y Vraenominib. y Ognominib.y

& Metronomicis Etrufcorum pag. 234.

JdmniaridebuMt .i Si(;msf€ti0n^4^mm noHrorum

.flmU minus frobat4 txnisiximus , hapiue nobis

• V

iiALPHA 3 ETUM

' r

V&TERUM ETRUSCORUMr «- ^

. >

:

:tVXT,A ...

CL. ANTONIUM franc. GORIUM i• W ^

Figurae vmae Litterarum . ToteHas ••. » J

I. fl fl fl^O , /I A A A n. Aa. 333 :^^m^ 33 KEJ* E

3 . I I /. I

4- ^ ^ D K < %>adl^ • K

7. H'H

i

9. »Yj

>4i^ , dupleXy fiu eomp(^t*‘t 'Graecis eH S . XS

f v»'*

*5’ G additiy compo~fiti y Crmis eH *. - PH .F

l6* V-. aJdha j duplex ^ feu compofttay'Graecis eH X . CH

e . ^pirata , auxiliarky/uperaddiU . ’ H< $

f /

MO-

MONUMENTAVETEROM ETRUScdkuM..

-

Ex lunonali Sacra Menfa Hercutaiienftdm

.

- i I 1

HIVI IhTNTnaa^B2XhT3VT. 22hk53W . WhMViq g . 118^^2

a^88Von'.'>nni>ivai ^H 9TnTH3Qa0f •

• 'I • «

• * • • 'l » • .

Hop eft; .2 .** ,-* 1 . ’ I'ii "

Uertnmis .^Sum» ^ - .

L. habits.. L. ,Jiuhil . Merrifi . TitSibf

Ilerctaate . . . Vrui^rm . Trt^cr

/

•’

Itmonalis' / Sum‘

L. Slabius; i. Aukilms ; Mediaftutlci

lunonali . f>racpofiti . Cuftodes . Profcri«tf

*

t I JL/ > •

Ex Hypogaco Perufino

;

; mavo : VIOHIB ; lOYl : MB3J

, .a'OMautvfl'j :a

III.

A %

37

Ex Signo aenco Pueri reperto in AgroTarquinienfi anno cioiocclxx.

: eflV . 'v . .

;

f •

I:J03=10.;05'1D ; sc . . . ;• « # ta*

: . . . ^

Hoc eft

:

• - . . vas .. ydumcL •

. . . . • Celvansl

• . . , w ; Cuer . thmhli

I

4

Digitized byGoogie

<

IMPRIM AtUR,A *

Si vidcbitnr Reverendifiimo Patri Sa-cri Palatii. ApoftoJici Magiftro.

D. Jordtmi Tatr. ^tiocb. Vicefg.

IMPRIMATUR,V • • .

Fr-Tlioaias Auguftinus Ricchinius, Or-dinis Pracdicatorum, Sacri PalatiiApofto-lici Magiftfr

Digitized by Google