preambula · 2018-05-09 · F preambula. giorgi CubinaSvilis saxelobis qarTuli xelovnebis istoriisa...

46
preambula giorgi CubinaSvilis saxelobis qarTuli xelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis kvlevis erovnuli centri daarsda 2005 wels saqarTvelos prezidentis 12 dekembris gankargulebiT, g. CubinaSvilis sax. qarTuli xelovnebis istoriis institutisa da s. qobulaZis sax. xelovnebis ZeglTa fotofiqsaciis laboratoriis gaerTianebis safuZvelze. 2008 wlis 24 seqtembers damtkicda g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli xelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis kvlevis erovnuli centris wesdeba, romelSic gansazRvrulia centris struqtura, mizenebi da funqciebi: saqarTvelos kulturuli memkvidreobis (Zveli, axali da Tanamedrove xelovnebis) mecnieruli kvleva, misi popularizacia, kulturuli memkvidreobis ZeglTa sakonservacio programebis SemuSaveba da ganxorcilebuuli proeqtebis eqspertiza; sainventarizaciosaaRricxvo saqmianoba; Zeglebis fotofiqsacia; saganmanaTleblo saqmianoba; sazogadoebis informireba; sakonservacio da kvleviTi meTodologiis SemuSaveba; saxelmwifos daxmareba kulturuli memkvidreobis sferoSi politikis SemuSavebaSi, kerZod: fundamenturi da gamoyenebiTi xasiaTis kvlevebi kulturuli memkvidreobis, axali da Tanamedrove xelovnebis istoriis sferoebSi; kulturuli memkvidreobis, axali da Tanamedrove xelovnebis popularizacia (samecniero da popularuli gamocemebi, gamofenebi, veb-gverdebi, turistul-sainformacio gamocemebi; media produqcia da sxv.); kulturuli memkvidreobis dacvis sferoSi saxelmwifo politikis formirebisa da srulyofisaTvis mecnierulad dasabuTebuli Teoriul-meTodologiuri da praqtikuli rekomendaciebis SemuSaveba; 1

Transcript of preambula · 2018-05-09 · F preambula. giorgi CubinaSvilis saxelobis qarTuli xelovnebis istoriisa...

FF

pprreeaammbbuullaa

giorgi CubinaSvilis saxelobis qarTuli xelovnebis istoriisa da

ZeglTa dacvis kvlevis erovnuli centri daarsda 2005 wels

saqarTvelos prezidentis 12 dekembris gankargulebiT, g. CubinaSvilis

sax. qarTuli xelovnebis istoriis institutisa da s. qobulaZis sax.

xelovnebis ZeglTa fotofiqsaciis laboratoriis gaerTianebis

safuZvelze.

2008 wlis 24 seqtembers damtkicda g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli

xelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis kvlevis erovnuli centris

wesdeba, romelSic gansazRvrulia centris struqtura, mizenebi da

funqciebi:

saqarTvelos kulturuli memkvidreobis (Zveli, axali da Tanamedrove

xelovnebis) mecnieruli kvleva, misi popularizacia, kulturuli

memkvidreobis ZeglTa sakonservacio programebis SemuSaveba da

ganxorcilebuuli proeqtebis eqspertiza; sainventarizacio–saaRricxvo

saqmianoba; Zeglebis fotofiqsacia; saganmanaTleblo saqmianoba;

sazogadoebis informireba; sakonservacio da kvleviTi meTodologiis

SemuSaveba; saxelmwifos daxmareba kulturuli memkvidreobis sferoSi

politikis SemuSavebaSi, kerZod:

• fundamenturi da gamoyenebiTi xasiaTis kvlevebi kulturuli memkvidreobis, axali da Tanamedrove xelovnebis istoriis sferoebSi;

• kulturuli memkvidreobis, axali da Tanamedrove xelovnebis popularizacia (samecniero da popularuli gamocemebi, gamofenebi, veb-gverdebi, turistul-sainformacio gamocemebi; media produqcia da sxv.);

• kulturuli memkvidreobis dacvis sferoSi saxelmwifo politikis formirebisa da srulyofisaTvis mecnierulad dasabuTebuli Teoriul-meTodologiuri da praqtikuli rekomendaciebis SemuSaveba;

1

• kulturuli memkvidreobis (Zveli, axali da Tanamedrove xelovnebis) obieqtebis fiqsacia da inventarizacia (moZravi da uZravi Zeglebis pasportebis Sedgena), kulturuli memkvidreobis Sesaxeb informaciisa da dokumentaciis digitalizacia, dakompleqteba da arqivireba;

• xelovnebis nawarmoebTa faseulobebis (obieqtebis) eqspertiza maTi kulturuli Rirebulebebis dadgenis mizniT;

• kulturuli memkvidreobis obieqtebis (rogorc moZravi, aseve uZravi) sarestavracio-sakonservacio proeqtebisa da maTi ganxorcielebis samuSaoebis eqspertiza da monitoringi.

• saswavlo da saganmanaTleblo procesebSi monawileoba (saSualo skola, umaRlesi saswavleblebi, samagistro kursebi);

• kulturuli memkvidreobis, axali da Tanamedrove xelovnebis nawarmoebebis fotofiqsacia, dokumentireba, arqivireba da sxv.

• saerTaSoriso da adgilobrivi samecniero Sekrebebis mowyoba da monawileoba saqarTveloSi da sazRvargareT;

• g. CubinaSvilis centrTan arsebuli s. qobulaZis sax. ZeglTa fiqsaciis foto-laboratoria awarmoebs saqarTvelos kulturuli memkvidreobis ZeglTa, axali da Tanamedrove xelovnebis nawarmoebTa fotofiqsaciasa da digitalizacias. laboratoriaSi inaxeba saqarTvelos kulturuli memkvidreobis, axali da Tanamedrove xelovnebis nawarmoebTa unikaluri foto-asaxulobani (slaidebi, digitaluri gamosaxulebani).

g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli xelovnebis istoriisa da ZeglTa

dacvis kvlevis erovnuli centris samecniero muSaobas wesdebis

Sesabamisad warmarTavs samecniero sabWo 11 kacis SemadgenlobiT.

samecniero sabWos Tavmjdomarea xelovnebaTmcodneobis doqtori, prof.

dimitri TumaniSvili; Tavmjdomaris moadgile xelovnebaTmcodneobis

doqtori mzia janjalia; samecniero sabWos swavluli mdivani

xelovnebaTmcodneobis doqtori qeTevan miqelaZe. centris direqtoria

xelovnebaTmcodneobis doqtori mariam didebuliZe, direqtoris

moadgile _ iuristi levan zedginiZe. g. CubinaSvilis sax. qarTuli xelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis

erovnuli kvlevis centris struqtura: samecniero nawili _ ori ganyofileba:

• Zveli xelovnebis ganyofileba (ganyofilebis gamge xelovnebaTmcodneobis doqtotori _ daviT xoStaria);

• axali da Tanamedrove xelovnebis ganyofileba (ganyofilebis gamge xelovnebaTmcodneobis doqtotori _ marina gaCeCilaZe);

arqivisa da biblioTekis seqtori (gamge – guram JRenti); ZeglTa aRwerilobisa da samecniero informaciis jgufi (xelmZRvaneli

xelovnebaTmcodneobis doqtori _ Tamaz dvali).

s. qobulaZis sax. xelovnebis ZeglTa fotofiqsaciis laboratoria (gamge – marina fircxalava).

2

2014 wels centrSi iricxeboda 83 TanamSromeli: 7 mTavari mecnier-

TanamSromeli, 28 ufrosi mecnier-TanamSromeli, 28 – mecnier-

TanamSromeli; administracia da damxmare personali _ 20. 2014 wels

centrSi staJirebas gadioda 5 axalgazrda mecnieri.

3

gg.. CCuubbiinnaaSSvviilliiss ssaaxxeelloobbiiss qqaarrTTuullii xxeelloovvnneebbiiss iissttoorriiiissaa

ddaa ZZeeggllTTaa ddaaccvviiss eerroovvnnuullii kkvvlleevviiss cceennttrrSSii 22001144 wweellss

ggaannxxoorrcciieellddaa ggeeggmmiiTT ggaaTTvvaalliisswwiinneebbuullii SSeemmddeeggii ssaaqqmmiiaannoobbaa

ssaammeeccnniieerroo kkvvlleevvaa:: 1. winaqristianuli xanis xelovneba 2. Sua saukuneebis xuroTmoZRvreba 3. Sua saukuneebis qvisa da liTonis qandakeba 4. Sua saukuneebis kedlis mxatvroba 5. Sua saukuneebis xatwera 6. patronaJi, kulti da xelovneba 7. kulturaTa dialogi 8. axali da Tanamedrove saxviTi xelovnebis ganviTarebis gza 9. qarTuli scenografia 10. axali arqiteqturis ganviTarebis istoria 11. saarqivo masalis damuSaveba da kvleva 11..11.. wwiinnaaqqrriissttiiaannuullii xxaanniiss xxeelloovvnneebbaa

• saqarTvelos liTonis sartyelTa grafikuli dekori da misi genezisi (2013-2014), nino gomelauri

naSromSi damuSavebuli sakiTxebi Seexeba saqarTvelos uZveles sartyelTa (Zv.w. II aTasw. dasasruli) dekoris kulturul atribucias, sartyelTa semantikas, winaaziaSi liTonis sartyelTa damzadebis tradiciasa da mis sawyisebs.

• kolxuri culebis grafikuli dekori (2014-2016), mariam gabaSvili grafikuli dekoriT Semkul kolxur culebze gravirebiT Sesrulebuli zoomorfuli (sam SemTxvevaSi _ anTropomorfuli) da mravalferovani ornamentuli gamosaxulebebia gadmocemuli. maTi mxatvruli genezisis, stilisa da Taviseburebebis gamovlena, pirvel yovlisa, maT stilur dajgufebas da Semdgom analizs eyrdnoba. sakvlevi Temis pirvel etapze

4

2014 w. Sesrulebuli samuSao mTlianad moicavs vrceli samecniero literaturis damuSavebas.

• goniosa da kldeeTis oqros balTebi, qeTevan miqelaZe naSromSi ganxilulia ax. w. II-III saukuneebis oqros balTebis ori jgufi, romelTagan erTi aRmoCenelia kldeeTSi, meore _ gonioSi. kldeeTis aTi da gonios oTxi balTis mxatvruli analizis safuZvelze gamovlinda maTi Taviseburebani da urTierTkavSiri; gamoTqmulia varaudi, rom es balTebi erT mxtvrul-kultrul wres miekuTvnebian.

11..22.. SSuuaa ssaauukkuunneeeebbiiss aarrqqiitteeqqttuurraa

• dasavleT saqarTvelos IV-VI saukuneebis arqiteqtura: kvlevis

werilobiTi wyaroebi, daviT xoStaria wliuri Temis farglebSi damuSavda prokopi kesarielis, epifane konstantinopolelis, iustinianes, agaTia sqolastikosis, pasqaluri qronikis da sxva adrebizantiur wyaroTa monacemebi da aseve qarTul wyaroTa cnobebi IV-VII saukuneebSi dasavleT saqarTveloSi mimdinare mSeneblobebis Sesaxeb. werilobiTi cnobebis analiziT SesaZlebeli gaxda calkeuli saeklesio da safortifikacio nagebobebis agebis TariRis dazusteba.

• wm. ninos da wm. mirian mefis sveticxoveli, Tamaz sanikiZe naSromSi arqeologiuri da istoriuli masalebis analizis safuZvelze gamoTqmulia varaudi, rom pirveli sveticxovlis taZris (IV s-is 20-30-iani wlebi) gegma da struqtura TiTqmis srulad imeorebda warmarTuli (mzis) taZrebis zogad formebs. varaudi dasabuTebulia qveyanaSi imdroindeli sarwmunoebrivi viTarebiT da ilustrirebulia saTanado grafikuli CanaxatebiT (rekonstruqciebiT). naSromi dasrulebulia.

• Tiselis jvargumbaTovani taZari, qeTevan abaSiZe-dadiani Tiselis taZari gamokvleuli aqvs v. beriZes (samcxis xuroTmoZRvreba, Tb., 1955, gv. 167-190;). taZris daTariReba _ XIVs-iT ZiriTadad xuroTmoZRvruli TvisebebiT ganisazRvreba. axali kvlevis Sedegad gamoikveTa ramdenime samSeneblo fena. Tavdapirveli taZari ornaviani eklesiaa, CrdiloeTiT miSenebuli egvteriT, romlis qveS kripta aRmoCnda. am periodis taZris TariRi VIII-IX ss.-iT ganisazRvra. Xs-Si Crd. minaSenidan gaiWra kari da taZari gadakeTda ornavian bazilikad, Crd.

minaSeniT, an samnavian bazilikad gadaakeTes. gamoricxuli ar aris, rom X-XI ss-Si is jvargumbaTovan eklesiad gadaakeTes. XIII s-is Sua xanebSi

5

am, ramdenjerme gadakeTebulma taZarma seriozuli ngreva-dazianeba ganicada. savaraudod es unda momxdariyo 1275 w. (an 1283 w.) miwisZvris dros. Tiselis taZari XIV s-Si aRadgines centralur sivrceSi mravalsafexuriani burjebisa da mZlavri TaRebis CaSenebiT.

• ekis safarcvanis macxovris jvris ucnobi eklesia (2014-2015), irine elizbaraSvili

sofel ekidan daaxloebiT erTi kilometris manZilze, aRmosavleTiT,

maRali mTebiT garSemortymul garemoSi, safarcvanis macxovris jvris

saxelze agebuli arqiteqturuli kompleqsia ganTavsebuli. eklesia

dRemde ucnobi da gamoukvlevia. mZime fizikuri mdgomareobis miuxedavad,

mas yvela sakvanZo mniSvnelovani nawili aqvs SemorCenili. gegmiT igi

warmoadgens variacias Tavisufali jvris tipis eklesiaTa Temaze. es

aris ugumbaTo nageboba, romlis sami (samx. Crd. das.) mklavi Sverilia,

aRmosavleTiT, ki mxolod sakurTxevlis kedeli waxnagovani rkalis

saxiT aris gamoSverili fasadze. eklesiis dasavleTi mklavi karibWiT

sruldeba. kvlevis Sedegad dadgindeba eklesiis asaki da gamoikveTeba

misi mxatvrul-sivrcobrivi Taviseburebani.

• ekis naTlismcemlis monasteri (2014-2015), cicino CaCxunaSvili ekis naTlismcemlis monasteris (senakis raioni, sof. saadamios

midamoebi) 1980-iani wlebis dasawyisis publikacia metyvelebs, rom dRes

monastris mravali arqiteqturuli detali aRar arsebobs. samonastro

kompleqss danakargebi hqonda momdevno xanaSic. kompleqsis gaRrmavebuli

kvlevisaTvis 2014 wels damuSavda saarqivo da saistorio masala,

gamovlinda saintereso kavSirebi afxazeTTan, ramac arqiteqturazec

moaxdina gavlena. Zeglis mZime mdgomareoba moiTxovs gadaudebel

sakonservacio samuSaoebs da xelovnebaTmcodnis monawileobas

rekomendaciebis SesamuSaveblad.

• garejis mravalmTis dodo-rqis monastris bolnurjvriani gumbaTuri eklesia da misi kompleqsi: garejis mravalmTis mxatvrul-arqiteqturuli struqturebisa da formebis Camoyalibebis ZiriTadi nakadis adreuli etapis gamoyofis mcdeloba, daviT CixlaZe garejis mravalmTis monastrebis arqiteqturuli Seswavlis procesSi

gansakuTrebuli simwvaviT dgas misi sawyisi etapis sakiTxi. dodo-rqis

monastris bolnurjvriani eklesiisa da misi kompleqsis arqiteqturaze

dakvirveba, erTi mxriv, misi wm. daviTis lavris e.w. wm. ilarionis

filialis kompleqsTan dakavSirebis, meore mxriv, ki am kompleqsebSi

gamovlenili saerTo principebis _ liturgiuli sircis mxatvruli saxis

formirebis, kompleqsis struqturuli komponirebis, struqturuli

elementebis nairgvarobis, maTi urTierTkavSiris Taviseburebis _

ganzogadebisa da amis safuZvelze garejis mravalmTis mxatvrul-

arqiteqturuli struqturebisa da formebis Camoyalibebis ZiriTadi

nakadis adreuli etapis gamoyofis saSualebas iZleva.

6

• saqarTvelos qristianuli arqiteqturis Casaxvis sawyisi etapi. kavSiri danarCen qristianul samyarosTan. adreqristianuli xanis eklesiebis mxatvrul-stilisturi da tipologiur-funqciuri niSnebi da nagebobaTa daTariRebis problemebi, gia WaniSvili Temis warmodgenili monakveTi sadoqtoro naSromis („qarTuli saeklesio arqiteqturis warmoSobisa da ganviTarebis sawyisi etapis istoria werilobiTi da arqeologiuri wyaroebis mixedviT“) daskvniTi nawilia. naCvenebia, rom werilobiTi wyaroebisa da arqeologiuri gaTxrebis uaxlesi Sedegebis Sejerebam da erTianad warmoCenam, saqarTvelos saeklesio arqiteqturis Casaxvasa da ganviTarebaze arsebuli zogi mosazrebis xelaxali gaanalizebisa da Sesabamisi daskvnebis gakeTebis saSualeba mogvca. axali monacemebi Zireulad ar cvlis Cvens warmodgenas adreqristianuli saeklesio mSeneblobis Sesaxeb, Tumca zogi ram sruliad axleburad warmoCinda. ukanaskneli arqeologiuri gaTxrebis Sedegad SesaZlebelia CamovayaliboT zogadi da kerZo xasiaTis daskvnebi. gaTxrebma gviCvena, rom werilobiTi wyaroebis cnobebi eklesiaTa mSeneblobaze umravles SemTxvevaSi sinamdviles Seesabameba, Tumca, zogjer piriqiT, cnobebis simarTle ver sabuTdeba. Sedegad, am nagebobaTa daTariRebisTvis gaCnda axali problemebi.

• zemo svaneTis saeklesio xuroTmoZRvreba da adgilobrivi samSeneblo tradiciebi, giorgi pataSuri

naSromSi Seswavlilia zemo svaneTis adgilobrivi samSeneblo tradiciebi da gamovlenilia maTi mimarTeba svaneTis saeklesio xuroTmoZRvrebaTan.

• zRvispira qalaqebi da dasavleT saqarTvelos safortifikacio nagebobebi (2014-2015), irina mania

naSromi saqarTvelos zRvispira qalaqebis da dasavleT saqarTvelos safortifikacio nagebobebis aRnusxvas, arqiteqturuli Taviseburebebis kvlevas da maTi istoriuli konteqstis gamovlenas isaxavs miznad. gvianromaul da adre bizantiur xanaSi dasavleT saqarTveloSi safortifikacio nagebobebis mTeli jaWvi Seiqmna. bizantia-sparseTis omis dros das. saqarTvelos cixeebi Tavisi mdebareobiT gansakuTrebuli mniSvnelobis TavdacviT nagebobebs warmoadgendnen. safortifikacio nagebobebis Semdgomi arqiteqturuli istoriac mniSvnelovani kvlevis sagans warmoadgens. Segrovili masalis Sejerebis safuZvelze dasavleT saqarTvelos safortifikacio nagebobebis arqiteqturuli da istoriuli Rirebulebis gamovlena naSromis mTavar amocanas warmoadgens.

• mefe-dedoflis samyofeli qarTuli eklesiis sivrceSi, natalia CitiSvili

Tema exeba Sua saukuneebis qarTuli taZris samrevlo sivrceSi, naosSi mefe-dedofalTaTvis gamoyofil adgils, romelsac isini liturgiis msvlelobisas ikavebdnen. am sakiTxTan dakavSirebiT moZiebul iqna rogorc werilobiTi wyaroebi, aseve damuSavda saarqivo masala da moewyo eqspediciebi saqarTvelos sxvadasxva regionsa da tao-klarjeTSi. yovelive aman mniSvnelovani da saintereso masala gamoavlina Sua saukuneebis saqarTvelos eklesiebSi mefeTa da dedofalTa adgilis mowyobis Taobaze, rac Sesabamisad aisaxa 2014 wlis samecniero TemaSi.

7

• bolnisis sionis Tavdapirveli arqiteqtonikis `restavracia~ (2014-2015), nugzar alxazaSvili naSromi miznad isaxavs bolnisis sionis Tavdapirveli struqturis

aRdgenis cdas, romelic gansxvavadeba samecniero literaturaSi aqamde

miRebuli variantisgan.

• marnebis tipologia da arqiteqturuli gadawyveta, (2014-2015), manana suramelaSvili

wliuri Temis farglebSi sawyis etapze moxda marnebis sakiTxTan

dakavSirebuli bibliografiis damuSaveba da nagebobis ZiriTadi tipebis

gamoyofa, rogoricaa calke mdgomi marnebi da sacxovrebelTan

SeTavsebuli am funqciis qveda sarTulis sadgomebi; amasTanave,

damuSavda sxvadasxva drois marnis ramdenime nimuSi da Sedga momavali

wlisTvis Sesaswavli istoriuli marnebis savaraudo nusxa.

1.3. Sua saukuneebis qvisa da liTonis qandakeba

• oSkis taZris xuroTmoZRvruli skulptura, Tamar xundaZe

naSromSi ganxilulia oSkis wm. ioane naTlismcemlis taZris rogorc safasado monumenturi qandakebani, aseve, interierSi, samxreT-dasavleT gumbaTqveSa burjze, eklesiis samxreTi minaSenis rvawaxnaga svetze gamokveTili gamosaxulebani da bolo wlebSi taZris interierSi aRmoCenili, amJamad erzerumis muzeumSi daculi memorialuri stelebis reliefebi. mTavari yuradReba gamaxvilebulia oSkis taZris skulpturuli dekoris saerTo programaze, kompoziciaTa Tematikaze (istoriuli pirebi, „vedreba“, wm. simon mesvete“, mTavarangelozni, wmindanebi, cxovelTa gaosaxulebani da sxv.), maT azrobriv-saxismetyvelebiT konteqstze Tanmxlebi warwerebis Sinaarsis gaTvaliswinebiT. naSromSi aseve mniSvnelovani adgili eTmoba oSkis taZris reliefebis mxatvrul-stilistur Taviseburebebs, am qandakebaTa gansakuTrebuli rolis warmoCenas Sua saukuneebis qarTuli skulpturis ganviTarebis istoriaSi.

• Sua saukuneebis qarTuli arqiteqturisa da plastikis mimarTeba, ekaterine kvaWataZe

Sua saukuneebis qarTuli safasado qandakeba mTliani xuroTmoZRvruli organizmis ganuyofeli nawilia. reliefur kompoziciaTa toposi,

8

sazrisi Tu masStabi arqiteqturis mxatvruli gaazrebis Tanafardia. qandakovaniYTu xuroTmoZRvruli elementebiT Semkobis sistema epoqis stilTa cvalebadobis mravalferovnebiT saxesxvaobs. fasadis gaformebaSi xan skulpturuli ornamentis, CuqurTmis, xan reliefuri figuris Tu scenaTa upiratesobaa gamJRavnebuli, sadac sadad darCenili kedlis sibrtye yovelTvis metyvelia. fasadTa dekorisTvis damaxasiTebelia kedlis sibrtyis farTo, sada areebze gamosaxulebaTa Tavisuflad komponireba, mxatvruli Canafiqris mTlianoba, sada da morTuli adgilebis zomieri Sepirispireba. safasado dekorSi gamosaxuleba xan avtonomiuri mniSvnelobisaa, xan _ erTiani ansamblis ganuyofeli nawili. figurulreliefiani da ornamentuli qandakebebi umetesad taZris simbolikiT datvirTul, gansakuTrebiT sakralur nawilebs gamoyofs. qandakovani samkauliT sarkmlis TavsarTebi-sapireebi, karis timpanebi, frontonebi, gumbaTis yelia… gamSvenebuli.

• bzas petre-pavles eklesiis reliefebi, Tamar dadiani bzas (amJamad axalsoflis) petre-pavles darbazuli tipis eklesiis (XI s-is pirvel aTwleuli) interierSi ori reliefia Senaxuli – lomisa da savaraudod arwivis gamosaxulebebiT. kidev ori reliefi eklesiis mimdebare teritoriaze devs – fila xaris figuriT da zRudaris nawili diokletianes damTrgunveli wminda giorgis gamosaxulebiT. lomisa da arwivis figurebi interierSi, TaRebs Soris Seqmnil samkuTxa monakveTebSia daculi, magram Zneli warmosadgenia xaris gamosaxulebiani fila sad unda yofiliyo ganTavsebuli, radgan misTvis adgili eklesiis SigniT ar aris. Sida sivrcis arqiteqturuli gadawyveta ar iTvaliswinebs interieris figuruli reliefebiT gaformebas. amitom safiqrebelia, rom skulpturuli kompoziciebi Tavdapirvelad eklesiis gare kedlebs amkobda da mogvianebiT interieris kedlebSi iqna Cayolebuli. ikonografiuli da stiluri niSnebiT petre-pavles eklesiis reliefebi yvelaze axlos X saukunis bolosa da XI saukunis dasawyisis ZeglebTan dgas axlos.

• Suasaukunovani qarTuli oqromWedloba evropuli da aRmosavleTqriastianuli xelovnebis mimarTebiT (ikonografiuli, ikonologiuri, stilisturi problemebi (2014-2015), Teimuraz sayvareliZe Tema orwliania. misi pirveli nawili, romelic exeba VIII_IX_XIV-XV saukuneebs damTavrebulia. Zeglebis erTmaneTTan mimarTebis Sedegad ikveTeba qarTuli Weduri nimuSebis Taviseburi midgomebi da gadawyvetebi, miuxedavad maTi zogadi erTobisa. Temis meore nawili, romelic exeba qarTuli oqromWedlobis gviandel periods, 2015 wlisTvisaa gaTvaliswinebuli.

• XIV saukunis Weduri xatebis fragmentebi, leila xuskiaZe Weduri xatebis fragmentebi, aRmoCenili qoroRos eklesiaSi, amJamad saqarTvelos erovnuli muzeumis eTnografiul ganyofilebaSi inaxeba. es metad saintereso masala naklebadaa cnobili samecniero literaturaSi. fragmenetebi xatebis Wedur CarCoebs ekuTvnis. sxvadasxva nawilebis erTmaneTTan Sesabamisi dakavSirebis Sedegad moxerxda CarCos calkeuli arSiebis aRdgena. dadginda agreTve maTi Sesrulebis xerxi _ esaa Stampi, zemodan met-naklebi gulmodginebiT damuSavebuli. fragemenebis mxatvrul-stilisturma analizma SesaZlebloba mogvca maTi erT jgufSi

9

gaerTianeba, miuxedavad imisa, rom maTi Sesrulebis done sxvadasxvaa. fragmenebis Seqmnis dro ganisazRvra XIV s-iT adreuli (XI-XII ss) nimuSebis mixedviT. am masalis mniSvnelobaze isic metyvelebs, rom man gazarda am periodis mcirericxovani Zeglebis ricxvi.

1.4. Sua saukuneebis kedlis mxatvroba

• axtalis moxatulobis ikonografiuli programis Taviseburebebi, marine bulia, mzia janjalia

axtalis moxatulobis ikonografiuli programa rTuli da mravalkomponentiania. aq Tanabari mniSvnelobiT warmoCenilia gankacebis dogma, eklesiis erTobis, samonazvno msaxurebisa Tu esqatologiuri Temebi. rogorc moxatulobis Sinaarsi mTlianad, ise calkeul scenaTa ikonografiuli redaqciebi bizantiuri nimuSebis aSkara gavlenas avlens da ZiriTadad, XIII saukunis II naxevarsa da XIV saukuneebSi gavrcelebul versiebs miuyveba. Sesabamisad, savaraudoa, rom axtalis moxatulobis ZiriTadi nawili ara XII saukunis bolos an XIII saukunis dasawyisSia Sesrulebuli (aqamde ase iyo miCneuli), aramed XIII saukunis II naxevars, ufro metad ki XIII saukunis dasasruls ganekuTvneba.

• ikvis wm. giorgis eklesiis moxatuloba, ekaterine gedevaniSvili

dasrulda ikvis taZris moxatulobisadmi miZRvnili samecniero Tema. kvlevis Sedegad dazustda moxatulobis TariRi, ganisazRvra, rogorc pirveli fenis, ase meore qronologiuri fenis moxatuloba. gamovlinda da dazustda araerTi ikonografiuli detali.

• daviT garejis udabnos monastris mowameTa eklesiis moxatuloba -elinisturi iluzionizmis Soreuli reminisencia, TinaTin xoStaria

mowameTas moxatulobis kompoziciuri ageba, misi struqtura, gragnilisebri, frizuli ganSla elinisturi xelovnebis Soreul reminisencias mogvagonebs. scenebi moCarCoebis gareSe erT registrSi frizulad aris ganlagebli, figurebi gamoqvabulis simciris miuxedavad Tavisuflad Tavsdeba kedlis sibrtyeze; amgvari mxatvruli gadawyveta garkveuli Tavisuflebis gancdas iwvevs. calkeuli sÁuJetebi erTmaneTisagan mxolod mTebis gamosaxulebaTa saSualebiT ganiyofa. maRali mTebis fonze asaxuli adamianebis vertikaluri figurebi erTgvar ritms qmnis. yvela maTgani erT sibrtyesa da erT xazze, TiTqos

10

ficarnagze dgas da qristianuli siuJetis erT-erT mniSvnelovan istorias erTgvar TxrobiTsa da wardgeniTi xasiaTis scenad warmogvidgens.

• sasxoris mTavarangelozis eklesiis moxatuloba, qristine sabSvili

naSromSi ganxilulia sofel sasxoris mTavarangelozis eklesiis 1704 wlis moxatuloba, romelic gvian moxatulobaTa zustad daTariRebul ZeglTa rigs ekuTvnis, rac arc ise xSiri SemTxvevaa. eklesia misi maSeneblis nikoloz maRalaZis dis, xoreSanis saZvales warmoadgens da masSi warmodgenili moxatulobis programa adreuli periodis saZvaleTa qarTul da ucxour (umetesad berZnul) nimuSebTan aris Sedarebuli. sakurTxevelSi gamosaxuli scena -¨,,iona veSapis mucelSi~ da ,,balTazar mefis nadimi~, sakmaod iSviaTi redaqciaa. es CvenTvis cnobili erTaderTi SemTxvevaa qarTuli kedlis mxatvrobis gvian nimuSSi. Zlier dazianebuli mxatvroba saWiroebs dacvasa da restavracias.

• varZiis mTavari taZris ikonografiuli programa, ana kldiaSvili varZiis mTavari taZris moxatulobis programa sruliad tradiciulia, Tumca analizis safuZvelze moxatulobaSi dasmuli calkeuli azrobriv-kompoziciuri maxvilebi sagrZnoblad cvlis saerTo suraTs. moxatulobis kompoziciuri maxvilebi avlens mxatvrobis ikonografiuli programis ZiriTad aspeqtebs da gamokveTs mTavar ikonografiul ideas. mTavari idea ki RvTismSoblis Temaa, romlis sxvadasxva aspeqti (RvTismSobeli _ meoxi, zeciuri dedofali da misi adamianuri istoriuli saxe) gaxsnilia ramdenime scenis saSualebiT.

• qristianul ferTa simbolika (2014-2015), asmaT oqropitriZe kvlevis am etapze damuSavebulia ZiriTadi empiriuli masala, saRmrTismetyvelo safuZveli, ferTa marTlmadideburi klasifikacia. 1.5. Sua saukuneebis xatwera

• mRvimevis monastris kankelis xatebi (2014-2015), eTer ediSeraSvili,

nino ciciSvili 2014 wels dagegmili samuSao iTvaliswinebda mRvimevis ikonostasis ferweruli xatebis Sesaxeb samecniero literaturis, istoriuli cnobebis, fotomasalis moZiebas da maTi restavracia-konservaciis istoriis Seswavlas. mopovebul iqna rogorc ukanasknel wlebis, aseve saarqivo fotoebi. moxda xatebis rigi nawilis fotofiqsacia, romelic

11

sarestavraciod iyo Camotanili TbilisSi. saarqivo masalis damuSavebis Sedegad (xelnawerTa erovnuli centris sacavebSi) gamovlinda kankelis sruli da aRsavlis karis fotoebi. mRvimevis kankelis Sesaxeb arsebuli metad mwiri informaciis miuxedavad, sadReisod cnobilia mxatvris saxeli – nikolaos melidanaSvili, romelic xatebis gawmendis procesSi gamovlinda. kvlevis am etapze SesaZlebelia vivaraudoT, rom swored nikolaos berZeni iyo mTavari mxatvari, Tumca xatebze zedapiruli dakvirvebis Sedegad ramdenime ostatis arseboba ivaraudeba. 1.6. patronaJi, kulti da xelovneba

• RvTismSobeli Agiosoritissa-s kulti Sua saukuneebis saqarTveloSi, nino WiWinaZe

Tema iTvaliswinebda bizantiur samyaroSi gavrcelebul deda RvTisas erT-erTi mTavari ikonografiuli versiis xatebis Sua saukuneebis saqarTveloSi Seqmna-gavrcelebis istoriisa da mniSvnelobis Seswavla-analizs. bizantiis dedaqalaqSi RvTismSoblis kultis erT-erT mTavar centrTan – qalkoprateis monastrTan asocirebuli, saswaulmoqmed

xatad aRiarebuli dedaRvTisas vedrebis xati, romelic “Agiosoritissa”-s saxeliTaa cnobili, ramdenime gamokvlevis sagania; Tumca am gamokvlevebSi, rogorc wesi, ar aris ganxiluli saqarTveloSi SemorCenili masala. naSromSi ganxilulia saqarTveloSi SemorCenili agiosoritisas xatebi da/an maTi moWedilobebi. detaluri istoriuli, mxtavrul-ikonografiuli da ikonologiuri kvlevis Sedegad cxadi gaxda, rom saqarTveloSi am ikonografiuli Temis popularoba ukve X saukunidan iRebs saTaves, amis safuZvels xaxulisa da xobis leon mefis xatebi gvaZlevs (orive X s.). mariologiur ikonur TemaTa Soris am gamosaxulebis popularoba mis esqatologiur obertonebsa da micvalebulTa moxseniebis konteqstsac unda ganepirobebina.

• adreuli Sua saukuneebis qarTuli xelovnebis socialur-politikuri aspeqtebi, kiti maCabeli

Tema dasrulebulia. naSromSi ganxilulia adreuli Sua saukunebis qarTuli xelovnebis nawarmoebebi, rogorc qveynis religiuri, politikuri da socialuri istoriis mniSvnelovani sabuTebi. gansakuTrebuli yuradReba mieqca saqarTveloSi feodaluri sazogadoebis Camoyalibebas da mis mimarTebas bizantiaSi mimdinare

12

analogiur procesTan. gaanalizebulia reliefur portretebTan arsebul warwerebSi moxseniebuli bizantiuri (kuropalati, patrikiosi, vipatosi) da qarTuli (erisTavi, mamfali, mamasaxlisi) samoxeleo titulebi, ris safuZvelzec dadginda sazogadoebis sxvadasxva fenis warmomadgenelTa monawileoba xelovnebis nawarmoebTa SeqmnaSi.

1.7. kulturaTa dialogi

• kaTolikuri eklesiebi dasavleT saqarTveloSi, naTia nacvliSvili

naSromSi ganxilulia quTaisisa da baTumis kaTolikuri eklesiebi, romlebic agebulia XIX-isa da XX-is dasawyisSi. es periodi saqarTvelos istoriaSi aRiniSneba Zireuli politikuri, socialuri, ekonomikuri da kulturuli cvlilebebiT, ramac ganmsazRvreli gavlena iqonia kaTolikuri eklesiebis mSeneblobis pirobebzec da maTi mxatvrul-arqiteqturuli formebis Camoyalibebazec. quTaisis kaTolikuri eklesiaze (1826-1897) qarTveli, berZeni da italieli ostatebi muSaobdnen. is ZiriTadad qarTvel mosaxleobas emsaxureboda da maTi samSeneblo da SemoqmedebiTi aqtivobis metyveli ilustraciaa. baTumis kaTolikuri eklesia (1898-1903) aSenda qarTveli mewarmisa da qvelmoqmedis s. zubalaSvilis SemowirulobiT da mRvdel anselm mRebriSvilis moRvaweobiT. baTumis eklesiis neogoTikuri arqiteqtura adgilobrivi mrevlis, romlis udides nawils polonelebi da evropis sxvadasxva qveynebidan Camosuli kaTolikebi Seadgendnen, gemovnebas da qalaqis multikulturul garemos epasuxeba.

• islami da qarTuli saxviTi xelovneba (2014-2015), iuza xuskivaZe naSromi miznad isaxavs aRmosavluri xelovnebis sakiTxebis, misi mxatvruli principebis Seswavlas; Tu rogor arian isini saxecvlilni adgilobriv niadagaze; maTi zegavleniT, garkveul istoriul periodSi, Tu ra mxriv warimarTa xelovnebis sxvadasxva dargis Cvenive mxatvruli Semoqmedeba, ucxouri gavlenebi ragvarad aris dafluli qarTuli saxviTi xelovnebis calkeul dargebeSi _ xelnaweri wignis dasuraTebaSi (ZiriTadad saero miniaturaSi), kedlis mxatvrobis saqtitoro portretSi da Wedur xelovnebaSi. 2014 wels xelnawerTa erovnuli centris sacavebSi moZiebul iqna samecniero literaturaSi dRemde ucnobi mairanizebeli xelnawerebi, Seswavlilia qarTul-sparsuli mokazmuli hoqmebi; dagrovilia mdidari sailustracio masala.

13

1.8. axali da Tanamedrove saxviTi xelovnebis ganviTarebis gza

• qarTuli sabavSvo wignis mxatvroba - 1910-20-iani ww. (2013-15) mariam gaCeCilaZe

2014 wels moZiebuli da damuSavebulia 1910-20-ian ww-Si cnobili da naklebadcnobili mxatvrebis (o. Smerlingis, S. qiqoZis, ir. gamrekelis, a. quTaTelaZis, m. gociriZis, vl. wilosanis, p. RibraZis da sxvaTa) mier gaformebuli sabavSvo wignebi. moxda maTi damuSaveba: aRwera, analizi, paraleluri masalis moZieba, nawilobrivi foto-fiqsacia.

• axali qarTuli ferwera (1970-iani ww.-is CaTvliT), (2014-15), dali lebaniZe

2014 wels daiwera zogad-mimoxilviTi xasiaTis teqsti, romelSic ganxilulia axali qarTuli xelovnebis ganviTarebis gza XVIII s-is bolodan da XIX dasawyisidan 1970-ian wlebamde. ganxilulia sxvadasxva Taobis mxatvrebis Semoqmedeba (g. gabaSvili, m. ToiZe, n. firosmanaSvili, q. maRalaSvili, e. axvlediani, S. qiqoZe, d. kakabaZe, e. kalandaZe, j. xundaZe, b. berZeniSvili da sxvebi), gamoikveTa mxatvruli procesebis ganviTarebis ZiriTadi etapebi.

• 1940-50-iani wlebis qarTuli da amerikuli xelovneba (2013-2014) mzia CixraZe

orwliani kvleva miznad isaxavs qarTuli da amerikuli xelovnebis da maTi tendenciebis Seswavlas im periodSi (1940-50-ian ww), roca am sruliad gansxvavebuli istoriis mqone qveynebis xelovnebaSi msgavsi mxatvruli procesebi mimdinareobda. amerikaSi, e.w. niu iorkis skolis mxatvarebi uars amboben naturalistur, figuratiul xelovnebaze da mimarTulebas abstraqtuli mxatvrobisken iReben. saqarTveloSi e.w. ormocdaaTianelebi socialisturi relizmis farglebSi cdiloben ferweris axali gza moZebnon, isini cdiloben gamoavlinon ferweris mxatvruli saSualebebi da alaparakdnen xelovnebis specifikis enaze. naSromSi Seswavlilia obieqturi da subieqturi, politikuri da socialur-kulturuli mizezebi da Teoriuli safuZvlebi, romlebmac gansazRvres rogorc amerikuli, ise qarTuli xelovnebis mxatvruli cvlilebebi.

• qarTuli modernizmis ucnobi mxatvrebi (2014 - 2015) maia ciciSvili

Tema miznad isaxavs dReisaTvis sruliad ucnobi da naklebad cnobili mxatvrebis Semoqmedebis Seswavlas da maTi adgilisa da mniSvnelobis gansazRvras qarTul modernistul mxatvrobaSi. am mxatvarTa rigs ganekuTvnebian: d. quTaTelaZe, d. wereTeli, s. vawaZe, al. ServaSiZe, m. SaviSvili, m. bilaniSvili, S. ZnelaZe, S. mamalaZe, m. gociriZe, m.

14

Wiaureli, i. ToiZe, s. maisaSvili, n. wereTeli da sxv. 2014 wels ganxorcielda: kerZo koleqciebsa da muzeumebSi daculi masalis Segroveba, gadarCeva, fotofiqsacia, bibliografiis damuSaveba.

• SefasebiT msjelobisaTvis vizualur xelovnebaSi (2014-2015), gogi xoStaria

SefasebiTi msjeloba erT-erTi yvelaze rTuli problemaa kulturaSi saerTod da, kerZod, xelovnebaSi. naSromSi warmodgenilia am problemis sxvadasxva aspeqtebi, misi evolucia droSi, anu epoqalur WrilSi, kerZod ki, misi dRevandeli mdgomareoba saqarTveloSi. naSromSi ar ganixileba antikuri da Sua saukuneebis naazrevi am mimarTulebiT. es Semdgomi kvlevis sagania, vinaidan misi areali Zalze farToa. amJamad kvleva SemoisazRvreba uaxlesi drois periodiT, anu ZiriTadad XIX-XX ss-is, romlis dasawyis etapze mkafiod mosCans e.w. evropocentrizmi, dawyebuli saerTaSoriso samarTeblivi sakiTxidan, gaTavebuli xelovnebiT. naSromSi aris mcdeloba gaanalizdes is niadagi, romlidanac aRmocendeba evropocentrizmi. meore etapi warmodgenilia XIX s-dan, rodesac xdeba TandaTanobiTi gafarToveba da gansxvavebul kulturaTa aRiarebis tendencia, rac, sabolood, yalibdeba kulturologiuri doqtriniT _ yvelaferi, rac erTaderTi da ganumeorebelia, faseulia da ar eqvemdebareba SedarebiT gansjas met-naklebi faseulobiT planSi. amis Semdeg ganxilulia is winaaRmdegobebi, rac mohyveba amgvar midgomas.

• Tanamedrove qarTuli qandakebis ganviTrebis ZiriTadi gzebi, marina meZmariaSvili

naSromSi ganxilulia qarTuli saero qandakebis ganviTarebis ZiriTadi etapebi 1920-ini wlibidan 1980-iani wlebis bolomde. aRwerilia wamyvani qarTveli moqandakeebis mxatvruli nawarmoebebi qarTuli qandakebis fuZemdeblis iakobi nikolaZidan moyolebuli Tanamedrove moqandakeebamde, agreTve gamoyofilia qarTuli qandakebis istoriis ganviTarebis ZiriTadi etapebi. XX saukunis manZilze qarTulma qandakebam politikurad da socialurad arastabiluri fonis miuxedavad warmatebiT daZlia rTuli gza aRmocenebidan dRemde. naSromSi naCvenebia, Tu rogor gamovida qarTuli qandakeba viwro erovnuli CarCoebidan saerTaSoriso asparezze.

• Salva qiqoZis mxatvroba (2014-2015), cisia kilaZe Temis mizania qarTveli modernisti mxatvris Salva qiqoZis mxatvrobis kvleva, ris Sedegadac warmoCindeba misi Semoqmedebis sxvadasxva

mxatvrul-stilisturi mxareebi evropul modernistul mxatvrobasTan mimarTebiT da msoflio xelovnebis istoriis konteqstSi. am etapze moZiebuli da damuSavebulia specialuri litaratura, paraleluri masala da literatura Salva qiqoZis SemoqmedebaSi urbanuli garTobis, didi qlaqis Temis (kafeebi, barebi, baRebi) Sesaxeb; momzadebulia teqsti am Temaze. aseve moZiebuli da damuSavebulia ucxoenovani literatura avtoportrtis Sesaxeb da nawilobriv Catarebulia kvleva S. qiqoZisa da sxva qarTveli mxatvrebis SemoqmedebaSi avtoportretis Temis irgvliv.

• ar-dekos regionaluri varianti, nana mircxulava naSromis mizania qarTvel xelovanTa im namuSevrebis warmoCena, romlebic aTvalsaCinoeben kavSirs ar-dekos stilTan. ar-dekos stilis

15

Taviseburebani gansakuTrebulad TvalnaTliv ikveTeba qarTul sabWoTa xelovnebaSi (XX s-is 30-40 ww). gansazRvruli filosofiuri Tu politikuri motivaciebis mqone evropuli xelovnebis bevr mxatvrul mimdinareobebisgan gansxvavebiT, wminda dekoratiul stilad Camoyalibebul ar-dekos stils masazrdoebel wyaroTa siuxvis, geografiuli gavrcelebulobis, mxatvrul Tu kulturul-istoriuli TaviseburebebiT ganpirobebuli gansvavebulobis miuxedavad, myari niSnebic gaaCnia, romlebic ganviTarebis garkveul etapze gamokveTilad iCenen Tavs sxvadasxva istoriuli tradiciebis da gansxvavebul politikur da socialur-ekonomiur pirobebSi myof qveynebSi, maT Soris saqarTveloSi. Temis irgvliv damuSavebulia ucxoenovani literatura, Sekrebilia paraleluri masala.

• SemoqmedebiTi ojaxebi: – nino yifSiZe, daviT sulakauri, daro sulakauri (aplikacia, ferwera, fotoxelovneba), mariana oklei

xelovnebaSi metad saintereso da gavrcelebuli movlenaa, roca erTi ojaxis warmomadgenlebi xelovnebis sxvadasxva dargSi moRvaweoben da TviToeulis Semoqmedeba ama Tu im etapze mniSvnelovan SenaZens warmoadgens xelovnebis istoriis formirebis konteqstSi. nino yifSiZe muSaobs aplikaciaSi. mis mier Seqmnili patar-patara kompoziciebi warmoadgens cxovelxatul ferwerul suraTebs. mravalferovania misi Tematikac yvavilebidan, naturmortebidan, peizaJebidan dawyebuli sasuliero scenebamde. daviT sulakauri fermweria. is muSaobs dazgur da monumentur ferweraSi. xelovani ferweruli saSualebebiT asaxavs imas, rac misTvis Zalzed mniSvnelovania. misi Semoqmedeba gamsWvalulia sulierebiT da zemoqmedebas axdens formis plastikuri siZlieriT, feradovani laqebis simZlavriT. daro sulakauri axalgazrda xelovania, romlis fotonamuSevrebSi Cans avtoris maxvili Tvali, romelic emociur-fsiqologiur aspeqtSi gadmocems asaxvis obieqts.

• fotografiis istoriisa da Teoriis anTologia /2014-2015/ giorgi papaSvili

naSromi miznad isaxavs fotografiis Sesaxeb arsebuli rCeuli ucxoenovani Sromebis Targmnas, redaqtirebas, saZieblebisa da bibliografiis Sedgenas. amJamad moZiebuli da Targmnilia statiebis naxevarze meti.

• peizaJis, rogorc Janris Taviseburebebi XX saukunis dasawyisis qarTul xelovnebaSi (2014-2016), Tea tabataZe

naSromi warmoadgens gamokvlevis _ modernuli paradigmebi XX saukunis

dasawyisis qarTul xelovnebaSi _ nawils. Janri ara mxolod saxviT-Tematuri, aramed msoflmxedvelobrivi kategoriacaa. modernistul xelovnebaSi, ufro adrec, romantikosebidan moyolebuli, SeiniSneba Janris tradiciuli Sinaarsobrivi struqturis erTgvari rRveva-gafarToeba, rac gansakuTrebiT cxadad peizaJSi mJRavndeba. peizaJi – bunebis suraTi ukve ara mxolod xedis “ilustracias”, aramed xSirad swored mxatvris gancdebis, subieqturi damokidebulebebis – msoflgancdis gamoxatvis saSualebas warmoadgens da, rCeba ra peizaJis

16

Janris saxviT-Tematur sazRvrebSi, Sinaarsobrivad Tematuri suraTis formats iZens. kvlevis sagans warmoadgens qarTul modernistul xelovnebaSi peizaJis Janris Taviseburebebis am TvalsazirisiT kvleva. kerZod is, Tu peizaJis Janris rogor Sinaarsobriv models qmnis me-20 saukunis dasawyisis qarTuli saxviTi xelovneba. 2014 wels dasrulda bibliografiasa da vizualur masalaze muSaoba.

• qarTuli mxatvroba postsabWoTa epoqaSi (2013-2014), nino WoRoSvili

naSromi mimoixilavs qarTul mxatvrobas 1980-iani wlebidan 2000°wlamde; qarTul xelovnebaSi mimdinare aqtualur mxatvrul procesebsa da axal tendenciebs sabWoTa kavSiris daSlis wina periodsa da momdevno aTwleulSi.

• sivrcis problema 1910-1920-iani wlebis qarTul modernizmSi, nana yifiani

Tema ganixilavs qarTul modernizmsa da avangardSi sivrciTi azrovnebis Taviseburebas, romelic aTvalsaCinoebs zogadad qarTuli erovnuli esTetikuri azrovnebis Taviseburebebs. vizualuri masala Sedarebulia amave periodis rogorc evropul (germanul, frangul, inglisur, italiur), ise rusuli modernizmisa da avangardis masalasTan. ganxilulia da gaanalizebulia Sesabamisi samecniero literatura.

• qarTuli mxatvruli faifuri (2014-2015), sofio CitoreliZe naSromSi ganxilulia qarTuli mxatvruli faifuris xelovnebis istoriis ZiriTadi etapebi, faifuris individualuri mxatvruli nimuSebi da saqarxno warmoeba Cvens qveyanaSi, warmodgenilia nakeTobebis ZiriTadi saxeobebi, mocemulia maTi daxasiaTeba da analizi. wels Catarda Semdegi samuSao: masalis moZieba muzeumebSi (xelovnebis saxelmwifo muzeumi, samxatvro akademiis muzeumi), masalis Segroveba mxatvrebTan. saarqivo masalebze muSaoba (saqarTvelos erovnuli arqivi, navTluRis keramikuli kombinati), fotofiqsacia.

• konceftualuri xelovneba saqarTveloSi, naTia ebanoiZe kvlevis mizania qarTuli xelovnebis istoriaSi erT-erTi mniSvnelovani etapis _ 1980-90-iani wlebis konkretuli tendenciebis (igulisxmeba tradiciuli mxatvruli gamomsaxvelobisagan gansxvavebuli, vizualuri komunikaciis alternatiuli formebis gaCena) ganxilva Tanamedrove dasavluri xelovnebis konteqstSi. am Taobis mxatvarTa namuSevrebSi SeiniSneba abstraqcionizmis, pop-artis, konceftualizmis, transavangardis aSkara gavlenebi. 80-iani wlebis bolosaTvis vizualuri xelovnebis axal formebze eqsperimentebi ukve dasrulebuli mxatvruli fenomenis saxes iRebs, romelic gamokveTilad postmodernistul iers atarebs. Tumca, cxadia, am SemTxvevaSi gansxvavebulia istoriuli, kulturuli da socialuri madeterminirebeli faqtorebi da swored es gansxvaveba ganapirobebs aRniSnuli mxatvruli movlenis Tavisebur xasiaTs. kvleva iTvaliswinebs aRniSnuli fenomenis daxasiaTebas Tanamedrove dasavluri xelovnebisa da post-totalitaruli viTarebis kontqstSi.

• guram gelovani _ mxatvari sabWoTa konteqstidan, nino WiWarauli

17

naSromSi eZRvneba guram gelovanis Semoqmedebas, romelic ganxilulia

Tanadrouli sabWoTa xelovnebis ZiriTadi tendenciebis fonze.

• firosmani rogorc kulturuli fenomeni (2013-2014), liana anTelava

naSromi ganxilulia sami sakiTxi: 1. firosmani rogorc qarTuli dazguri ferweris qvakuTxedi; 2. firosmanis ferwera, rogorc vizualuri azrovnebis formaSi gamovlenili qarTuli kulturuli paradigmebi; 3. firosmanis SemoqmedebaSi gamJRavnebuli qarTuli kulturuli identobebi (qarTuli kulturis esTetikuri aspeqti).

• modernizmis ZiriTadi principebi da maTi gaazreba qarTul xelovnebaSi (2014-2015), ana sanTelaZe

sakvlevi Temis ZiriTadi amocanaa met-naklebi sistemuri saxiT

ganisazRvros is saerTo niSan-Tvisebebi, romlebic modernizmis periodis

mravalferovan mxatvrul movlenebs aerTianebs da TiTqos, erTi mxriv,

radikalurad gansxvavebul mxatvrebs erTi saerTo mimdinareobis

„modernizmis“ saxelis qveS aqcevs. modernizmis ZiriTadi principebis

gaazreba xdeba qeTevan maRalaSvilis, elene axvledianis, lado

gudiaSvilis, daviT kakabaZisa da Salva qiqoZis Semoqmedebaze

dayrdnobiT. mimdinare wels daiwera Sesavali nawili da ganxilul iqna

qeTevan maRalaSvilis, elene axvledianis da Salva qiqoZis Semoqmedeba.

1.9. qarTuli scenografia

• gogi gunias mxatvroba speqtaklisaTvis „antigone“, Tamar belaSvili

moZiebulia saarqivo da foto-dokumenturi masala, rogorc mxatvarze aseve speqtaklis damdgmel reJisorze, mixeil TumaniSvilze. miuxedavad imisa, rom gogi gunias Semoqmedebis Sesaxeb arsebobs calkeuli kvlevebi da publikaciebi, maTi raodenoba mwiria da, amasTan, TiTqmis ar aris aranairi kvleva mxolod erTi konkretuli speqtaklis mxatvrobis irgvliv, rasac Cveni Tema isaxavs miznad. sxvagvaradaa viTareba mixeil TumaniSvilTan dakavSirebiT; masalebi misi SemoqmedebiTi moRvaweobis Sesaxeb da, maT Soris, am speqtaklTan dakavSirebiTac mravladaa da upirvelesad missave mogonebebSia CarTuli. is ara mxolod aqtiur monawileobas Rebulobda speqtaklis mxatvruli ier-saxis Seqmnis procesSi, aramed xSirad Tavadac karnaxobda mxatvars dekoraciis

18

ZiriTad RerZs. Sesabamisad, aSkaraa, rom misi faqtoris gaTvaliswineba speqtaklis mxatvrobaze msjelobisas arsebiTia.

• scenografia m. TumaniSvilis speqtaklebSi, elene TumaniSvili naSromSi ganxilulia speqtaklebis mxatvruli, saxovani gadawyveta, mxatvrisa da reJisoris erToblivi muSaobis specifika, Tu rogor realizdeboda mxatvrisa da reJisoris erToblivi Canafiqri, rogor gamoxatavda mxatvri reJisoriseul ideas. 1.10. axali arqiteqturis ganviTarebis istoria

• `samuzeumo kvartali “ TbilisSi (2014-2015), Tamaz gersamia e.w. `samuzeumo kvartali~ mdebareobs rusTavelis prospeqtis dasawyisSi

da moicavs rusTavelis prospeqtis, a.furcelaZis quCis, l. gudiaSvilis

quCisa da Sesaxvevs Soris moqceul teritorias. misi ganaSenianeba XIX

s-is 40-iani ww-dan daiwyo. XIX-XX saukuneebis manZilze aq sxvadasxva

kulturul-saganmanaTleblo funqciis Senoba-nagebobebi aSenda. maTi

nawili dResac aris, zogierTi maTgani ki aRar arsebobs. miuxedavad

amisa maT garkveuli kvali datoves rogorc qalaqis istoriaSi, ise am

periodis arqiteqturis ganviTarebaSi. am TvalsazrisiT mniSvnelovania

aRniSnuli teritoriis ganviTarebisa da arqiteqturis istoria. samuSao

gegmis Tanaxmad 2014 wels damuSavda specialuri literatura, 1850–iani

wlebis dasawyisidan 1920–iani wlebis CaTvliT presa, saqarTvelos

centraluri istoriuli arqivis fondebSi daculi grafikuli masala.

• Telavis kulturuli memkvidreobis Rirebuleba (2013-2014), lali andronikaSvili

gamokvleva moicavs TelavSi ukanasknel periodSi gaCenili

axalmSeneblobis mxatvrul-stilistur analizs da maTi Sesabamisobis

kvlevas istoriul ganaSenianebasTan mimarTebaSi; TelavSi arsebuli

memkvidreobiTi Rirebulebis mqone urbanuli faseulobebis CamonaTvals

_ TandarTuli foto-dokumentaciiT da daskvniT nawils q. Telavis

kulturuli memkvidreobis daTvalierebis turistuli marSrutebiT

(mibmuls q. Telavis interaqtiur cifrul rukaze).

19

• xalxuri xuroTmoZRvreba da Tanamedrove problemebi xuroTmoZRvrebaSi, samson leJava

dRevandel xuroTmoZRvrebaSi tradiciis (maT Soris xalxuri aRmSeneblobis tradiciis) aRqma da gaazreba didwilad ignorirebulia, Tumca pozitiuri magaliTebic aresebobs. 1) pirveli magaliTi ukavSirdeba xuroTmoZRvar leri ComaxiZis mier agebul sacxovriss, romlis damkveTi xelovnebis istorikosi da biznesmeni gela leJavaa. did jixaiSSi aRmarTul am srulebiT Tanamedrove nagebobas axasiaTebs warmatebuli sinTezireba, erTi mxriv, darbazuli xuroTmoZRvrebisa, da, meore mxriv, kolxuri odis gamocdilebisa. darbazTan arapirdapiri kavSiri Cans gvirgvinul konstruqciasTan asocirebul, sivrciT struqturaSi, maRlivi keris gamokveTaSi, Sveuli RerZis mniSvnelobaSi; oda-saxlTan mimarTeba Cans gaxsniloba-sixalvaTeSi, landSaftTan SesisxlorcebaSi, aivnis polifunqciurobaSi. 2) meore magaliTs warmoadgens Cakiduli Txemebis kameruli samonastro kompleqsi, xuroTmoZRvari: meufe daviTi (maxaraZe), amba alavedeli. aq damajerebladaa koncentrirebuli samonastro aRmSeneblobis tradicia - ganaSenianeba kompaqturia da funqciurad gamarTuli. sufevs ubraloebisa da sulieri sisadavis ganwyoba, garda taZrebisa, yuradRebas iqcevs sacxovrebeli nagebobani, romelnic asocirdeba kaxeTis saxlTa struqturasTan (naSeni qva-aguriT, an aguriT). mTeli kompleqsi saukeTesod esadageba garemos, mTliani koncefcia ki sifaqiziTa da gemovnebiT iqcevs yuradRebas.

• duSeTis urbanuli da arqiteqturli memkvidreoba (2014-2015), maia mania

samuSao miznad isaxavs erT-erTi uZvelesi qarTuli qalaqis duSeTis kvlevas urbanuli da arqiteqturuli TvalsazrisiT. naSromis mizania duSeTis arqiteqturis Taviseburebebis dadgena, Zveli, aragvis erisTavebisdroindeli fenebis Zieba da aRniSnuli fenebis adgilis gansazRvra mazrisdroindeli duSeTis qsovilis farglebSi. mniSvnelovania agreTve XIX saukuneSi Camoyalibebuli quCebis qselis specifikuri niSnebis gamovlena. 2014 wels duSeTis istoriul nawilSi Sesrulda saarqivo kvleva da savele samuSao, moZiebul iqna da damuSavada duSeTis mxareTmcodneobis muzeumSi daculi didZali fotomasala duSeTis arqiteqturis Sesaxeb. momzadda teqstis nawili, romelic exeba duSeTSi moRvawe evropeli arqiteqtoris saqmianobas 1870-ian-1880-iani wlebSi.

• Tbilisis cirki 1801-1918 wlebSi: istoria da arqiteqtura (2014-2015), manon liluaSvili

Tbilisis cirkis Sesaxeb erovnul arqivsa da presaSi moZiebuli masalebis (proeqtebi, cnobebi, reklamebi) safuZvelze Catarebulma kvlevam saintereso suraTi aCvena. gamovlinda TbilisSi arsebuli cirkis Senobebis (maT Soris xis droebiTi nagebobebis) raodenoba, maTi mdebareoba, mflobelebis da arqiteqtorebis vinaoba, agebis istoria da arqiteqturis xasiaTi. aseve gairkva TbilisSi sxvadasxva qveynebidan gastrolebze Camosuli dasebisa da maT mier Catarebuli speqtaklebis mravalferovneba. Catarebuli kvleva mniSvnelovania, vinaidan kvlevis

20

Sedegad Suqi moefina Tbilisis istoriis dRemde Seuswavlel erT-erT aspeqts. 1.11. saarqivo masalis damuSaveba da kvleva

• T. virsalaZis "Роспись иерусалимского Крестого монастиря" Targmani, dimitri TumaniSvili

srulad gadmoqarTulebulia teqsti da erTvis SeniSvnebi, romlebSic motanilia naSromSi warmodgenil debulebebTan Tu mosazrebebTan dakavSirebuli uaxlesi monacemebi.

• n. aladaSvilis, g. alibegaSvilis, a. volskaÁas monografiis ‘Живописная школа Сванети’, Tb, 1983 - komentirebuli Targmani qarTul enaze, marine yenia

rusulidan qarTulad iTargmna monografia da daerTo komentarebi, romelebSic miTiTebulia monografiis dabeWdvis Semdegdrondeli publikaciebi mefis mxatvar Tevdoresa da wignSi moxmobil sxva moxatulobaTa Sesaxeb. 2. ZeglTa aRweriloba da samecniero infornacia centris ZeglTa aRwerilobisa da samecniero informaciis jgufis mier 2014 wels Catarebuli samuSao:

• momzadda arqiteqturis da kedlis mxatvrobis ZeglTa aRweriloba samecniero-sacnobaro enciklopediuri gamocemis _ “saqarTvelos istoriisa da kulturis ZeglTa aRwerilobis~ me-3 wignis II nawilisaTvis. wigni gamosacemad mzaddeba ir. abaSiZis sax. qarTuli enciklopediis mTavar samecniero redaqciasTan TanamSromlobiT da unda gamoices 2016 wels. 2014 wels samuSaoebi Catarda Telavis da sagarejos municipalitetebis arqiteqturis da kedlis mxatvrobis Zeglebze _ momzadda daaxloebiT 120 statia da ramdenime aTeuli naxazi. samuSaoebi gagrZeldeba momdevno welsac.

• muSaoba mimdinareobda inglisurenovan digitalur gzamkvlevze - `qarTuli arqiteqtura _ istoriuli samxreT-dasavleT saqarTvelo”. digitaluri formiT (Adobe Photoshop) momzadda da arqivirebulia 3800 fotosuraTi da naxazi.

• seriidan - `qarTuli nivTieri kulturis Zeglebi sazRvargareT” -gamosacemad momzadda orenovani albomi - `xaxuli”, romelic gamoicema 2015 wels.

• muSaoba mimdinareobda fotosuraTebisa da naxazebis digitaluri arqivis Seqmnaze. skanirebuli da arqivirebulia ramdenime aseuli fotosuraTi da naxazi. samuSaoebi gagrZeldeba momdevno welsac.

21

3. arqivisa da biblioTekis seqtori 3.1. centris arqivSi grZeldeba saarqivo masalis damuSaveba da sistematizacia. damuSavda ekaterine privalovas arqivi. 3.2. centris biblioTeka. TiTqmis ocwliani intervalis Semdeg centrs mieca saSualeba ganaTavsos 1991 wlis xanZars gadarCenili wignebi saTanadod aRWurvil sivrceSi. a/w agvistoSi biblioTekis sacavebSi daidga liTonis stelaJebi (nawilobriv kulturis saministros dafinansebiT, ZiriTadad ki centris sakuTari saxsrebiT) da daiwyo wignebis sistematizacia, wignebis damuSaveba, gawmenda, daxarisxeba, stelaJebze ganTavseba; axali wignebis registracia. es saqmianoba 2015 welsac gagrZeldeba.

3.3. centris veb-gverdi centris veb-gverdi mudmivad axldeba da ivseba axali masaliT (operatori: aza lobJaniZe); www. gch-centre.ge 4. sergo qobulaZis saxelobis xelovnebis ZeglTa fotofiqsaciis laboratoriis saqmianoba 2014 wels laboratoriam Seasrula Semdegi samuSao:

• slaidoTekis fotomasalis maqsimaluri rezoluciiT skanireba da cifrul matarebelze gadatana;

• digitalizirebuli masalis sistematizacia, cifrul matarebelze daarqiveba;

• masaliT sargeblobis optimizaciis mizniT mimdinareobda muSaoba qarTuli kulturis ZeglTa amsaxveli eleqtronuli versiebis Tanamdevi mokle eleqtronuli anotaciebis momzadebaze;

• laboratoriis arqivis bazaze daiwyo g. CubinaSvilis centris TanamSromelTa mier mowodebuli fotomasalis fondis Seqmna;

• Sesrulda samuSaoebi calkeul dainteresebul pirTa da organizaciebis (kulturis saministro, erovnuli muzeumi,

22

sapatriarqo da sxv.) dakveTiT, agreTve centris TanamSromelTaTvis.

2014 wlis manZilze laboratoriis slaidoTekaSi daculi fotomasala gamoyenebul iqna gamofenebsa da gamocemebSi:

• seriis - "xalxebi da kulturebi" - farglebSi momzadebuli wigni `qarTvelebi", saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademia;

• `kulturuli memkvidreobis ganviTarebisaTvis", saxelmZRvanelo, ICOMOS/saqarTvelo;

• prezidentis sasaxleSi gamarTuli aRdgomis dResaswaulisadmi miZRvnili fotogamofena, organizatori: saqarTvelos prezidentis administracia;

• albomi - "eqvTime TayaiSvili", gamomcemloba "artanuji".

• mxatvar avTandil varazis namuSevarTa eleqtronuli arqivi;

• muxran maWavarianis saymawvili kalendari, gamomcemloba "inteleqti";

• albomi: firosmani, gamomcemloba "Infinit Art ", avstria.

23

55.. ssaaqqaarrTTvveellooss kkuullttuurruullii mmeemmkkvviiddrreeoobbiiss ppooppuullaarriizzaacciiaa 55..11.. ggaammooffeenneebbii//pprreezzeennttaacciieebbii//ggaammoocceemmeebbii//mmeemmoorraanndduummeebbii 2014 wels centrma aRniSna akademikos vaxtang beriZis dabadebidan 100 wlisTavi. am TariRs mieZRvna saiubileo saRamoebi rusTavelis TeatrSi (30 maiss), saqarTvelos erovnul mecnierebaTa akademiaSi (2 ivniss), gamofenebi da samecniero konferenciebi.

centris sagamofeno saqmianoba

•• vvaaxxttaanngg bbeerriiZZiiss kkaarriikkaattuurreebbiiss ggaammooffeennaa ((rruussTTaavveelliiss TTeeaattrrii))..

vaxtang beriZis grafikuli namuSrevrebis gamofena (cceennttrriiss ssaaggaammooffeennoo ddaarrbbaazzii))..

24

•• `raWuli da TuSuri sacxovrisi~_ foto-gamofena mieZRvna v. beriZis 100 wlisTavs (cceennttrriiss ssaaggaammooffeennoo ddaarrbbaazzii))..

• zaqaria maisuraZis keramikuli namuSevrebis gamofena, mieZRvna zaqaria maisuraZis 100 wlisTavs (cceennttrriiss ssaaggaammooffeennoo ddaarrbbaazzii))..

• daviT (duda gabaSvilis) gamofena (cceennttrriiss ssaaggaammooffeennoo ddaarrbbaazzii))..

25

prezentaciebi

• duSeTis urbanuli ganviTarebis proeqtis wardgena duSeTis municipalitetSi (3 noemberi), m. mania (geografikTan erTad);

• duSeTis urbanuli ganviTarebis strategiuli gegmis wardgena duSeTis municipalitetSi (16 dekemberi), m. mania (geografikTan erTad).

55..22.. 22001144 wwlliiss ggaammoocceemmeebbii

5.2.1. 2014 wels centrma gamosca:

• vaxtang beriZe, qarTuli xuroTmoZRvrebis istoria, ortomeuli.

• vaxtang beriZis 100 wlisTavisadmi miZRvnili samecniero konferenciis masalebi.

5.2.2. centris ppeerriiooddiikkaa

saqarTvelos siZveleni, #17, 2014 mieZRvna vaxtang beriZis iubiles.

JurnalSi gamoqveynda centris TanamSromelTa statiebi:

• T. sanikiZe, ufliscixe - sataZro qalaqi da mayvlianis taZari. • c. CaCxunaSvili, yofili saeklesio muzeumis xelnawerebi ioane

zedaznelis da mcxeTis wminda jvris monastrebis Sesaxeb.

• e. kvaWataZe, “uflis didebis” kompozicia Sua saukuneebis qarTul skulpturaSi.

26

• d.TumaniSvili, sakurTxevliswina jvrebis religiuri mniSvnelobisaTvis (masalebi da SeniSvnebi).

• i. elizbaraSvili, kvaSas (yvaSa) eklesia javaxeTSi.

• k. maCabeli, bizantiuri modeli da qarTuli replikebi.

• T. xundaZe, safaris monastris wminda sabas taZris kankeli.

• n. CitiSvili, mefe-dedoflis samyofeli qarTuli eklesiis sivrceSi.

• T. dadiani, bzas petre-pavles eklesiis figuruli reliefebi. • m. yenia, mamis (Tekalis) macxovris eklesia qvemo svaneTSi.

• q. abaSiZe, hujabis taZris gare saxis mxatvruli gadawyvetisaTvis.

• m. mania, Teodor fon haider-borovski - qalaq duSeTis Semoqmedi.

• n.nacvliSvili, stambolis feriqois qarTuli kaTolikuri monasteri.

• T. gersamia, qaSveTis wminda giorgis axali eklesia. • m. meZmariaSvili, qarTuli futurizmis sawyisebi.

• a. kldiaSvili, 1980-iani wlebis qarTuli mxatvrobis tendenciebis Sesaxeb.

• s. leJava, `Cakiduli Txemebi” _ Tanamedrove saeklesio aRmSeneblobis warmatebuli nimuSi.

• m. oklei, nino CubiniSvili _ xelovanis portreti.

• T. sayvareliZe, vaxtang beriZe _ dabadebidan 100 weli.

• T. sanikiZe, vaxtang beriZe - mkvlevari, moRvawe, maswavlebeli. • s. leJava, gamoCenili moRvawe (vaxtang beriZis mosagonari).

2014 wels gamovida Jurnalis `saqarTvelos siZveleni~ 2013 wlis nomeri # 16 internet-Jurnali _ `Ars Georgica, seria B~ (www.georgianart.ge), JurnalSi gamoqveynda centris TanamSromelTa statiebi.

• l. xuskivaZe, zaqaria maisuraZis samecniero moRvaweoba.

• k. maCabeli, zaqaria maisuraZe - mxatvari, keramikosi da mkvlevari.

• T. xundaZe, xuroTmoZRvruli keramikis nimuSebi Sida qarTlidan.

• m. gaCeCilaZe, sergo qobulaZe.

• m. gaCeCilaZe, daviT gabaSvili.

• n. ebanoiZe, konceftualuri xelovneba (Teoria, praqtika, kritika).

• s. CitoreliZe, qarTuli mxatvruli faifuris istoriisaTvis.

27

saerTaSoriso interdisciplinuri konferenciis: `firosmani da qarTuli kultura~ moxsenebaTa krebuli.

krebulSi gamoqveynda centris TanamSromelTa statiebi:

• l. anTelava, firosmanis fenomenis kvlevis meTodologiis sakiTxisaTvis.

• s. leJava, niko firosmanaSvili da tradiciuli xalxuri xelovneba.

• g. papaSvili, firosmanis Semoqmedeba ikonologiur WrilSi.

• T. sanikiZe, “Mon Piros .... Mon Piros” - firosmani sagamofeno sivrceSi. • m. ciciSvili, XVIII-XIX sukuneebis qarTuli portretuli

mxatvrobis zogierTi Taviseburebis Sesaxeb.

• g. xoStaria, SefasebiTi msjeloba da n. firosmanaSvilis Semoqmedeba.

55..33.. cceennttrriiss TTaannaammSSrroommeellTTaa mmiieerr ggaammoocceemmuullii wwiiggnneebbii ddaa aallbboommeebbii

• k. maCabeli, qarTuli istoriuli kostiumi, Tb., 2014.

• k. maCabeli, qvajvara - Spolia qvemo qarTlis xuroTmoZRvrebaSi, Tb., 2014.

• k. maCabeli, qarTuli qristianuli xelovnebis saTaveebTan, Tb., 2014

• g. xoStaria, daviT gabaSvili, Tb., 2014

• n. WiWinaZe, xati: kulti da xelovneba, Tb., 2014

• a. kldiaSvili, antikuri saberZneTi, seriidan “xelovnebis istoria”, Tb., 2014.

• T. gersamia, vaJa orbelaZe, katalogi, Tb., 2014.

• c. CaCxunaSvili (Tanaavtori), kulturuli memkvidreobis Zeglebisa da istoriuli qalaqebis dacva, damxmare saxelmZRvanelo pedagogebisTvis (iuneskos da ikromis mier gamocemuli saxelmZRvanelos qarTuli versia; publikacia ganxorcielda evrokavSiris aRmosavleT partniorobis kulturis programiT dafinansebuli proeqtis - `regionuli TanamSromloba kulturuli memkvidreobis ganviTarebisTvis“ farglebSi), Tb., 2014

• e. TumaniSvili, manana TumaniSvili, albomi, Tb., 2014

28

• s. leJava, mxatvari mixeil (miSa) iaSvili, katalogi, Tb., 2014.

• n. yifiani, artur k. danto, xelovnebis dasasrulis Semdeg.

Tanamedrove xelovneba da istoriis mijna (Arthur C. Danto. After the End of Art. Princeton, N.J.: Princeton University Press, 1997), wignis qarTuli Targmani, Tb., 2014.

5.4. samecniero da popularul gamocemebSi gamoqveynebuli centris TanamSromelTa naSromebi

• d. TumaniSvili, kvlav `uxerxuli memkvidreobis gamo~, ACADEMIA, 3, 20013/14.

• s. leJava, qarTuli xelovnebis raobis gagebisaTvis, ACADEMIA, 3, 20013/14.

• T. xundaZe, mefeTa gamosaxulebani tao-klarjeTis xuroTmoZRvrul skulpturaSi, ACADEMIA, 3, 20013/14.

• T. belaSvili, speqtaklis `kaci-masa~ scenografiis avtoris dadgenisaTvis, ACADEMIA, 3, 20013/14.

• c. kilaZe, didi qalaqi, urbanuli garTobis Tema Salva qiqoZis SemoqmedebaSi, ACADEMIA, 3, 20013/14.

• a. kldiaSvili, mxatvari _ paraziti (citaciis meTodis Sesaxeb Tanamedrove qarTul mxatvrobaSi), ACADEMIA, 3, 20013/14.

• T. xosroSvili, qarTuli saeklesio mxatvrobis uaxlesi tendenciebi (i. cincaZis mxatvrobaTa magaliTze), ACADEMIA, 3, 20013/14.

• m. oklei, guranda qlibaZis xatovani samyaro, ACADEMIA, 3, 20013/14. • m. CixraZe, ukan istoriisaken: xelovnebis axali gza (1950-ani wlebis

amerikuli xelovneba), ACADEMIA, 3, 20013/14. • l. xuskivaZe, fiqrebi dimitri TumaniSvilis `saubrebis~ irgvliv

d. TumaniSvilis naSromze - `saubrebi istoriografiaze~, ACADEMIA, 3, 20013/14.

• q. miqelaZe, abasTumnis wm. giorgis eklesiis moxatuloba, wignSi: axalcixisa da tao-klarjeTis eparqia.

• T. sayvareliZe, saeklesio nivTebi eparqiis istoriuli provinciebidan, wignSi: axalcixisa da tao-klarjeTis eparqia.

• k. maCabeli, javaxeTis qvajvarebi, wignSi: axalcixisa da tao-klarjeTis eparqia.

• c. CaCxunaSvili, vales yovladwminda RvTismSoblis eklesia, wignSi: axalcixisa da tao-klarjeTis eparqia.

• i. elizbaraSvili, zvelis (Zvelis) wm. giorgis eklesia, wignSi: axalcixisa da tao-klarjeTis eparqia.

• a. oqropiriZe, uravlis agaris monastris mTavari taZris moxatuloba, wignSi: axalcixisa da tao-klarjeTis eparqia.

• i. elizbaraSvili, RarTis eklesia, wignSi: axalcixisa da tao-klarjeTis eparqia.

• d. xoStaria, opiza, wignSi: axalcixisa da tao-klarjeTis eparqia.

• d. xoStaria, xanZTa, wignSi: axalcixisa da tao-klarjeTis eparqia.

29

• d. xoStaria, eni-rabaTi, wignSi: axalcixisa da tao-klarjeTis eparqia.

• d. xoStaria, dolisyana, wignSi: axalcixisa da tao-klarjeTis eparqia.

• d. xoStaria, tbeTi, wignSi: axalcixisa da tao-klarjeTis eparqia

• f. devdariani, n. andRulaZe, iSxani, wignSi: axalcixisa da tao-klarjeTis eparqia.

• n. andRulaZe, T. dvali, oTxTa eklesia, wignSi: axalcixisa da tao-klarjeTis eparqia.

• n. andrulaZe, parxali, wignSi: axalcixisa da tao-klarjeTis eparqia.

• n. andRulaZe, bana, wignSi: axalcixisa da tao-klarjeTis eparqia.

• g. WaniSvili, awyuris sakaTedro taZari, wignSi: axalcixisa da tao-klarjeTis eparqia.

• m. mania, abasTumnis dedaTa monasteri, wignSi: axalcixisa da tao-klarjeTis eparqia.

• k. maCabeli, vaxtang beriZe _ 100, saq. mecn. erovnuli akademiis macne. istoriis, arqeologiis, eTnologiisa da xelovnebis istoriis seria, 1, 2014.

• e. gedevaniSvili, Telavis piri RmrTisas xati, Jurnali `alaverdi~ (alaverdis eparqiis sezonuri gamocema), zafxuli, 2014.

• q. abaSiZe, mcxeTuri siwmindeebi, Jurnali `alaverdi” (alaverdis eparqiis sezonuri gamocema), #2(5), gazafxuli, 2014.

• q. abaSiZe, mcxeTuri siwmindeebi, Jurnali `alaverdi” (alaverdis eparqiis sezonuri gamocema), #3(6), zafxuli, 2014.

• g. WaniSvili, Tbilisis urbanuli ganviTareba daarsebidan XX saukunis dasawyisamde, istoriuli Tbilisi kulturuli aspeqtebi, moxsenebaTa krebuli, xelovnebis saerTaSoriso centri, Tb., 2014.

• T. xosroSvili, Tbilisis lurji monasteri, saerTaSoriso konferenciis - `vizualuri kultura da religiuri impulsebi~, masalebi.

• d. TumaniSvili, eqvTime TayaiSvili da xelovnebis istoria, wignSi: didi eqvTime.

• d. xoStaria, eqvTime TayaiSvili – tao-klarjeTis siZveleTa mkvlevari, wignSi: didi eqvTime.

• q. miqelaZe, rkonis cixis eklesiis moxatuloba, Zveli xelovneba dRes, 05/2014/.

• n. WinWarauli, romanoz gvelesiani – mxatvari, Zveli xelovneba dRes, 05/2014/.

• a. oqropiriZe, vazi-sicocxlis xe, krebulSi: vazisicocxlis xe, Tb. 2014

• m. gaCeCilaZe, Выставка экслибрисов из коллекции Ренэ Шмерлинг. ჟურნ., Русский клуб, 2014, № 5.

• T. gersamia, Зодчий с берегов Невы, ჟურნ. Русский клуб № 1, 2014. • N. Natsvlishvili, D. Tumanishvili, T. Khosroshvili, N. Citishvili, G. Kiguradze, On the

Rehabilitation of the Dwellings No 20 and No 22, Nino and Ilia Nakashidze Lane, E-

30

journal: Heritage Conservation Regional Network Journal, No 4, 2014, http://www.rcchd.icomos.org.ge/?l=E&m=4-4&JID=5&AID=40 .

• M. Gabashvili, M. Gabunia, Trialeti Petroglyphs - Under Destruction, Heritage Conservation Regional Network Journal, № 5, Regional Co-operation for Cultural Heritage Development, 2014, http://www.rcchd.icomos.org.ge/?l=E&m=4-4&JID=5&AID=40.

centris TanamSromelTa ucxoeTSi gamocemuli da gamosacemad gadacemuli naSromebi:

• D. Khoshtaria, An Outline of the Development of Church Architecture in Early Medieval Georgia, in: S. Sasano, Y. Fujita, and M. Morita (eds), Historic Christian and Related Islamic Monuments in Eastern Anatolia and Syria, Tokyo, 2014.

• T. Tabatadze, The Kimerioni: a Modernist Cafe in Tbilisi, Georgia (1919-1921), Modernism/Modernity, the official publication of the Modernist Studies Association, Johns Hopkins University Press, t.21/#1, 2014.

• M. Chikhradze, City of Poets: Cultural life of Tbilisi in 1910-1930, Modernism/Modernity, the official publication of the Modernist Studies Association, Johns Hopkins University Press, t.21/#1, 2014.

• N. Chitishvili, The Architecture of Monastic Refectories in Medieval Georgia, in: Historic Christian and Related Islamic Monuments in Eastern Anatolia and Syria from the Fifth to Fifteenth Centuries A.D., Edited by Shiro Sasano, Yasuhito Fujita, and Masashi Morita (Tokyo, 2014).

• I. Mania, K. Mikeladze, Tsikhisdziri in: 40 Medieval City-Ports in North Aegean and the Black Sea, a Cultural Guide, Thessalonike, 2014.

• D. Khoshtaria, K. Mikeladze, Gonio, in: 40 Medieval City-Ports in North Aegean and the Black Sea, a Cultural Guide, Thessalonike, 2014.

• D. Khoshtaria, I. Mania, Batumi, in: 40 Medieval City-Ports in North Aegean and the Black Sea, a Cultural Guide, Thessalonike, 2014.

• D. Khoshtaria Georgia – Medieval City-Ports, in: 40 Medieval City-Ports in North Aegean and the Black Sea, a Cultural Guide, Thessalonike, 2014.

• N. Chichinadze, Fresco-Icons on Facades of Churches in Upper Svaneti (Georgia), Kadmos.

• N. Chichinadze, Image and Identity - Visual Manifestation of Rulers’ Authority in 7th Century Armenia and Georgia, Les relations interrégionales et la question de l’identité, Montpellier.

• N. Kipiani, B. Tsipuria, Cubism and Cubo-futurism in Georgian/Tbilisi Avant-garde, in: ARS, 2015, Prague.

• N. Kipiani, Tiflis Bohemians (1910-ies) in: Texte zur Kunst. • M. Didebulidze, M. Janjalia, Wall Paintings of the Holy Cross Monastery in Jerusalem,

Iberica Caucasica, vol.2, London, Bennet and Bloom, 2014. • D. Khoshtaria, N. Vachesihvili, Building Activities of the Georgians in the Holy • Land, Iberica Caucasica, vol.2, London, Bennet and Bloom, 2014. •

31

gamosacemad momzadebuli da dasabeWdad gadacemuli naSromebi

• a. kldiaSvili, varZiis ananauris eklesiis moxatulobani (monografia).

• l. andronikaSvili, n. erisTavi, saqarTvelos TavadaznaurTa sasaxleebi (monografia).

• m. ciciSvili, Salva qiqoZis 120 wlis iubilesadmi miZRvnili albomi (saqarTvelos kulturis da ZeglTa dacvis saministros granti).

• m. ciciSvili, leila Selia (albomi), (saqarTvelos kulturis da ZeglTa dacvis saministros granti).

• a. oqropiriZe (Tanaavtori), wigni: `wminda nino~.

• n. mircxulava, qeTevan maRalaSvili (wigni)

• d. TumaniSvili, moqvis taZris Sesaxeb (afxazeTis mecn. akademiis moambe).

• l. xuskivaZe, T. sayvareliZe, Weduri xelovnebis Zeglebi afxazeTidan (afxazeTis mecn. akademiis moambe).

• g. WaniSvili, adreqristianuli saeklesio mSeneblobis pirveli etapis Sesaxeb saqarTveloSi arqeologiuri gaTxrebis axali monacemebiT.

• q. abaSiZe, mcxeTuri siwmindeebi, Jurnali “alaverdi”, #4 (7), Semodgoma.

• m. meZmariaSvili, qarTuli saero qandakeba, gamomcemloba `wignieri~.

• n. WiWinaZe, tao-klarjeTis siwmindeTa sakralur-ideuri aspeqtebi, II saerTaSoriso konferenciis - `tao-klarjeTi~ - masalebi.

• n. WiWinaZe, jruWi I oTxTavis RvTismSobeli odigitriis ikonuri gamosaxulebis raobisaTvis, saerTaSoriso konferenciis - qarTuli xelnaweri - masalebi.

• m. gaCeCilaZe, mxatvari jemal lolua, almanaxi „mwignobari-2014“ mwignobarTa asociaciis gamocema.

• m. CixraZe, qarTuli xelovneba 1930-1950-ian wlebSi, ჟურნალი ‘speqtri’.

• n. mircxulava, Александр Шервашидзе в тени гениев, ჟურნალი Искусствознание.

• c. CaCxunaSvili, x. WurRuli, xuroTmoZRvrebis restavracia afxazeTSi, afxazeTis mec. akademiis Sromebi, # 4.

• l. xuskivaZe, mcire formaTa xelovnebis ori bizantiuri Zegli svaneTidan.

• i. elizbaraSvili, c. CaCxunaSvili, m. suramelaSvili, gzamkvlevi: rionis xeobis soflebis tradiciuli arqiteqtura.

• T. xoStaria, daviT garejis udabnos monastris mowameTas eklesiis

moxatulobis ikonografiuli Taviseburebani, saerTaSoriso

konferenciis ‘bizantinologia saqarTveloSi-4’ moxsenebaTa

krebulი. • e. ediSeraSvili, rostom mefis moxatuli sabuTebi, simpoziumis

“qarTuli xelnaweri” masalebi, xelnawerTa erovnuli centri.

32

• e. ediSeraSvili, n. ciciSvili, teqsti albomisTvis: moqvis saxareba • l. andronikaSvili, qalaq Telavis urbanuli memkvidreobis

Rirebulebis Sesaxeb, Tsu-s samecniero konferenciis `mxatvruli forma: epoqebi da tradiciebi~ masalebi.

• a. oqropiriZe, xiluli da sityvieri saxismetyvelebaTa mimarTebisTvis, Tsu-s samecniero konferenciis `mxatvruli forma: epoqebi da tradiciebi~ masalebi.

• s. leJava, tradicia da Tanamedrove arqiteqturis warmatebuli nimuSi, Tsu-s samecniero konferenciis `mxatvruli forma: epoqebi da tradiciebi~ masalebi.

66.. ssaammeeccnniieerroo kkoonnffeerreenncciieebbii

6.1. centris mier organizebuli konfereneciebi 2014 wels centrma moawyo sami konferencia:

• v. beriZis 100 wlisTavisadmi miZRvnili samecniero konferencia, 11- 12 dekemberi

moxsenebebi waikiTxes:

• d. TumaniSvili, vaxtang beriZis samecniero moRvaweoba.

• m. gabaSvili, m. gabunia, preistoriuli xanis petroglifebi TrialeTidan.

• k. maCabeli, adreqristianuli qarTuli xelovneba qveynis socialur-politikuri istoriis konteqstSi.

• q. abaSiZe, XII-XIII saukuneebis jvargumbaTovani taZrebis afruli konstruqciebis gare saxis mxatvruli gadawyvetis TaviseburebisaTvis.

• e. kvaWataZe, Sua saukuneebis qarTuli arqiteqturisa da plastikis mimarTeba.

• T. dadiani, wminda giorgis amsaxveli reliefi gadaRma genduidan.

• n. nacvliSvili, arqiteqtori ludvik propinski.

• c. CaCxunaSvili, rusTavelis proepeqti # 24/1 – laRiZis wylebis Senoba.

33

• m. gaCeCilaZe, 1958 wels moskovSi Catarebuli qarTuli xelovnebisa da literaturis dekadis afiSebi da maTi roli qarTuli sareklamo xelovnebis Semgdom ganviTarebaSi.

• c. kilaZe, Salva qiqoZe - `sami mxatvari~.

• a. kldiaSvili, `axali figuracia~ da 1980-iai wlebis qarTuli mxatvroba.

gamoica konfereneciis Tezisebi.

• zaqaria maisuraZis 100 wlisTavisadmi miZRvnili samecniero konferencia, 29 aprili

moxsenebebi waikiTxes:

• l. xuskivaZe, zaqaria maisuraZis samecniero moRvaweoba.

• k. maCabeli, zaqaria maisuraZe - mxatvari, keramikosi da mkvlevari.

• T. xundaZe, xuroTmoZRvruli keramikis nimuSebi Sida qarTlidan.

• s. CitoreliZe, qarTuli mxatvruli faifuris istoriisTvis. moxsenebebi ganTavsda centris internet-JurnalSi: `Ars Georgica”, seria B, www.georgianart.ge

• samecniero konferencia: tradiciuli darbazuli xuroTmoZRvreba, 22 seqtemberi

konferencia gaimarTa saqarTvelos kulturisa da ZeglTa dacvis saministros egidiT iuneskos saqmeTa erovnuli komisiis mxardaWeiT.

moxsenebebi waikiTxes:

• d. TumaniSvili, qarTuli „darbazisa“ da sataZro xuroTmoZRvrebis mimarTebisaTvis

• s. leJava, darbazis struqturul-semantikuri analizis cda

• m. mania, moxeleTa darbazi da aragvis erisTavebis sxva siZvele duSeTSi.

66..22.. ssxxvvaa kkoonnffeerreenncciieebbSSii mmoonnaawwiilleeoobbaa

• International Symposium “Cultural Encounters in Anatolia in the Middle Ages,” May 15, 2014, Vehbi Koç Ankara Research and Application Center (VEKAM), Ankara, Turkey

D. Khoshtaria, Builders of the Churches of Tao-Klarjeti

34

• International Conference for Academic Disciplines, June 10-13, 2014, Anglo-American University (AAU), Prague, Czech Republic.

N. Natsvlishvili, Georgian Catholics in the Ottoman and Russian Empires: Aspects of Ethnic and Religious Identity.

• International Conference for Academic Disciplines, 6-10 April 2014, University of Applied Sciences of WKW, Vienna, Austria

N. Natsvlishvili, Architecture and Identity: Catholic Churches in Georgia. • International Journal of Art and Science (IJAS), 2nd International Academic

Conference, Malta, Valetta E. Edisherashvili, Christian-Muslim Encounters in the 17th century Georgia: Royal Documents.

• Seventh International Medieval Chronicle Conference, University of Liverpool , 7-10, July, 2014

E. Edisherashvili, Illumination of Deeds as cultural-historical chronicle (King Solomon’s Deeds).

• Actual Problems of the Theory and History of Art, St. Petersburg, 28 .10-2.11, 2014 E. Gedevanishvili, Some Elements of Antiquity in Representation of Mountains in the Georgian Painting of the Twelfth and Thirteenth Centuries. T. Khoshtaria, The Antique Reminiscence in the Murals of “Motsameta” Church at Davit Garedji Monastery.

• The first International Forum for Doctoral Candidates of Art History of Eastern Europe, Humboldt Universität zu Berlin, Institut für Kunst und Bildgeschichte

G. Papashvili, Formal Portrait in Georgian Photography of the late nineteenth century.

• saerTaSoriso konferencia _ msoflio memkvidreoba da mdgradi ganviTareba, mestia, 24-26.09.2014 (konferenciis orgnizatorebi: kulturuli memkvidreobis dacvis erovnuli saagento, partniori organizaciebi – saqarTvelos iuneskos saqmeTa erovnuli komisia, saqarTvelos erovnuli muzeumi, g. CubinaSvilis centri)

m. yenia, svanuri ferweruli skola. g. pataSuri, svanuri saeklesio xuroTmoZRvreba.

• Tbilisis saxelmwifo universitetis saerTaSoriso konferencia _ `mijnaze: dro da sivrce~ (14-15 noemberi)

s. leJava, sofeli - qalaqi niko firosmaniSviliseuli mxatvruli xedva. m. CixraZe, figuratiulis da abstraqtulis mijnaze: amerikuli abstraqtuli eqspresionizmis safuZvlebi. T. belaSvili, qarTvel 60-ianelTa Taoba: axali mxatvrul-esTetikuri Ziebebi Tu dasasrulis dasawyisi.

• International Conference of the European Network for Avant-Garde and Modernism Studies -‘Utopia”, University of Helsinki, Finland, 29-30, 08, 2014

N. Ebanoidze, Modernism in Georgia: Quest for a New Idea of Art. • saerTaSoriso konferencia `kultura da xelovneba: tradicia da

Tanamedroveoba”, baTumi a. kldiaSvili, ramdenime tendenciis Sesaxeb 1980-iani wlebis qarTul mxatvrobaSi.

• saqarTvelos sapatriarqos qristianuli kvlevis saerTaSoriso centris V saerTaSoriso simpoziumi _ ,,yovladwminda RmrTismSoblis

35

Tayvaniscemis tradicia marTlmadidebel eklesiaSi”, Tbilisi, 13-16 maisi, 2014

m. didebuliZe, RmrTismSoblis gamosaxvis tradicia Sua saukuneebis qarTul xelovnebaSi. a. oqropiriZe, awyuris yovladwminda RvTismSoblis xatisaTvis.

• saqarTvelos kulturuli memkvidreobis dacvis erovnuli saagentos saerTaSoriso konferencia: varZiis kldeSi nakveTi kompleqsis konservaciis gegmis strategiisa da qvaTacvenis SeCerebis gadaudebeli qmedebebis SemuSavebis Sesaxeb. varZia, aspinZis municipaliteti. 7-9 ivlisi, 2014 w. monawileoba miiRo d. CixlaZem

• Tbilisis sasuliero akademiisa da seminariis pedagogTa da studentTa konferencia

a. oqropiriZe, wm. ninos uZvelesi gamosaxuleba oSkSi.

• Workshop: Confidence Building Programme – Heritage, Skopje, Macedonia M. Mania, Training in compiling documentation on Urban Heritage properties (Core Data Index).

• LIMEN. Cultural Ports from Aegean to the Black Sea (saerTaSoriso proeqti _ `limeni. kulturuli navsadgurebi egeosidan Sav zRvamde", 2013-2015, dafinansebulia evrokavSiris mier), sakoordinacio sabWos sxdoma da proeqtis programasTan dakavSirebuli konferencia, konstanca, rumineTi, 4-6 ivnisi, 2014. monawileoba miiRes proeqtis muSa-jgufis wevrebma m. didebuliZem da m. janjaliam.

• LIMEN. Cultural Ports from Aegean to the Black Sea, me-3 samuSao Sexvedra stambolSi (27-28 noemberi) monawileoba miiRes m. janjaliam da m. buliam.

• proeqtis `limeni~ (LIMEN. Cultural Ports from Aegean to the Black Sea) farglebSi giorgi CubinaSvilis centrma baTumSi (16-18 oqtombers) gamarTa seminari Temaze _ `Savi zRvis kulturuli porti. gamowvevebi da perspeqtivebi". (momxseneblebi m. didebuliZe, d. xoStaria).

7. mmiivvlliinneebbeebbii ddaa eeqqssppeeddiicciieebbii

2014 wels centris TanamSromlebi sistematiurad dadiodnen samecniero

eqspediciebsa da mivlinebebSi. ewyoboda rogorc erTRiani gasvlebi

Zeglebze, aseve xangrZlivi eqpedieciebi. 2014 wels rusTavelis fondis

mier dafinansebuli proeqtebis farglebSi moewyo ramdenime eqspedicia

saqarTvelos farglebs gareT (somxeTi, TurqeTi); centris

TanamSromlebi imyofebodnen mivlinebebSi rogorc saqarTveloSi, ise

ucxoeTSi (TurqeTi, saberZneTi, rumineTi, germania, safrangeTi,

inglisi, ungreTi da sxva).

36

88.. ssaaeerrTTaaSSoorriissoo uurrTTiieerrTToobbeebbii ddaa pprrooeeqqtteebbii

centri agrZelebs TanamSromlobas saerTaSoriso samecniero

institutebTan da organizaciebTan, axorcielebs saerTaSoriso

proeqtebs.

mimdinare proeqtebi:

• saerTaSoriso proeqti: `limeni~_ kulturuli portebi egeosidan Sav zRvamde ("LIMEN”. Cultural Ports from Aegean to the Black Sea") xorcieldeba 2013 wlidan evrokavSiris Savi zRvis auzis TanamSroblobis programis farglebSi. proeqtis organizatoria bizantiuri da post-bizantiuri Zeglebis evropuli centri (EKBMM, Tesaloniki); proeqtis partniorebi arian: TurqeTi, saberZneTi, rumineTi, ukraina, bulgareTi. proeqtis mxardamWerebi arian: Savi zRvis ekonomikuri TanamSromlobis organizacia (BSEC), Savi zRvis ekonomikuri TanamSromlobis organizaciis biznes sabWo (BSECBC), Savi da azovis zRvebis portebis asociacia (BASPA), Savi zRvis saerTaSoriso klubi (IBSC). proeqtis mizania Savi zRvis regionSi kulturuli turizmis ganviTareba da axali instituciis: „Savi zRvis kulturuli portis" dafuZneba, romlis mizania Savi zRvis auzis qalaqi-portebi memkvidreobisa da specifikuri turistuli produqtebis popularizacia; qalaqi-portebis mdgradi da Tanaswori TanamSromlobis ekonomikuri da kulturuli platformis momzadeba. sawyis etapze proeqti gulisxmobs saTanado qselebis Camoyalibebas partnior qveynebSi.

• tokios teqnologiur institutTan erTad g. CubinaSvilis centri anxrocielebda proeqts: Interaction and Evolution of Architectural Technique in the Region Amalgamated with Christian and Islamic Culture (2011-2013), romelic iTvaliswinebs qarTuli xuroTmoZRvruli Zeglebis Seswavlas (azomva, fotogrametriuli fiqsacia). saqmiani urTierToba gagrZelda 2014 welsac. moewyo erToblivi eqspedicia kaxeTSi (18-24 agvisto, 2014).

• 2014 wlis 5 marts centrSi Sedga Sexvedra Turq mecnierTan, A vanis universitetis profesorTan osman aitekinTan.SexvedraSi monawileobdnen: centris direqtori – m. didebuliZe, samecniero sabWos Tavmjdomare - d. TumaniSvili, Zveli xelovnebis ganyofilebis gamge -

37

d. xoStaria, ufrosi mecnier TanamSromeli i. elizbaraSvili, asocirebuli TanamSromeli - i. giviaSvili, centris arqivis TanamSromeli - b. kupreiSvili.ganixiles TanamSromlobis formebi da SesaZleblobebi, romlebic Caisaxa 2007-2008 wlebSi. Sexvedraze ganxilul iqna Turqi specialistebis mier iSxanis taZarze warmoebuli sarestavracio samuSaoebis xarisxi da meTodologia da oSkis taZarze dagegmili sarestavracio samuSaoebis proeqti.

• centrma gaaforma memoramdumi veneciis ka-foskaris universitetTan konsorciumSi monawileobisTvis, romelSic Sedian italiis, avstriis, germaniis, espaneTis azarbaijanis, albaneTis universitetebi da kulturuli memkvidreobis dacvasTan dakavSirebuli organizaciebi. konsorciumis mizania TEMPUS V –s konkursze (2014-2020 ww) waradginos proeqti, romelic iTvalisiwnebs kulturuli memkvidreobis dargSi profesionaluri ganaTlebis (restavratorebi, mkvlevarebi, sarestavracio saqmis menejerebi) sistemis gaumjobesebas (samagistro programebis CaTvliT) saukeTeso evropul gamocdilebaze dayrdnobiT. saqarTvelos mxridan aseve CarTuli iqnebian Tbilisis samxatvro akademia, Telavis universiteti, kulturuli memkvidreobis dacvis erovnuli saagento.

9. ssaaxxeellmmwwiiffoo ddaa ssxxvvaa ssaaxxiiss ggrraanntteebbSSii mmoonnaawwiilleeoobbaa

99..11.. rruussTTaavveelliiss ffoonnddii.. qqaarrTTvveelloollooggiiiiss,, hhuummaanniittaarruullii ddaa ssoocciiaalluurrii mmeeccnniieerreebbiiss ffoonnddiiss mmiieerr ddaaffiinnaannsseebbuullii pprrooeeqqtteebbii::

• qarTul-somxuri kulturuli urTierTobebi XII-XII ss-is qalkedonuri taZrebi dRevandeli CrdiloeTi somxeTis teritoriaze (q. abaSiZe, m. janjalia, m. bulia (CubinaSvilis centri), g. gagoSiZe (saqarTvelos kulturuli memkvidreobis dacvis saagento), T. jojua (istoriis instituti).

• Sua saukuneebis qarTuli qandakeba (2014-2016), (T. xundaZe, e. kvaWataZe, T. dadiani).

• duSeTis urbanuli da arqiteqturli memkvidreoba (2014-2015), (m. mania).

• arqiteqtura da identoba: saeklesio mSenebloba TbilisSi (1801-1918), (2014-2016) (d. xoStaria, m. liluaSvili, g. WaniSvili, n. nacvliSvili).

• qarTul dasuraTebul xelnawerTa (IX-XIX ss.) gaformebaSi CarTuli miniaturebis monacemTa baza (2014-2016 ww.), (e. ediSeraSvili, n. ciciSvili).

9.2. rusTavelis samecniero fondis doqtoranturis saganmanaTleblo programiT dafinansebuli proeqtebi:

• n. ebanoiZe, konceftualuri formebi 1980-90-iani wlebis qarTul xelovnebaSi (2013-14).

• e. ediSeraSvili, kulturaTa dialogi XVI-XIX saukuneebis saqarTveloSi (mefeTa moxatuli sabuTebi).

• n. nacvliSvili, arqiteqtura da identoba: kaTolikuri eklesiebi saqarTveloSi.

• g. papaSvili, axali qarTuli mxatvroba da fotografia.

38

9.3. SoTa rusTavelis erovnuli samecniero fondis `axalgazrda mecnierTa ucxoeTSi samecniero-kvleviTi staJirebis saxelmwifo samecniero grantebis konkursSi" gaimarjva g. papaSvilma, romelic

oTxTvian staJirebas gaivlis jorjtaunis universitetSi (vaSingtoni).

9.4. saerTaSoriso fondi – FaRiG – dafinasebuli proeqti: • n. CitiSvili, Sua saukuneebis qarTuli saeklesio arqiteqturis

liturgiuli gegmareba (2013-2014). 9.5. saqarTvelos kulturisa da ZeglTa dacvis saministros proeqti

• parizis Tanamedrove xelovnebis centr pale de tokioSi (Palais de Tokyo) qarTuli modernizmisa da Tanamedrove qarTuli xelovnebis gamofenis mosamzadebeli sakuratoro kvleviTi proeqti (T. tabataZe, n. yifiani).

• msoflio memkvidreobis Zeglis gelaTis monastris marTvis gegmis SemuSaveba (m. didebuliZe, d. xoStaria, n. nacvliSvli, q. miqelaZe, n. CitiSvili), dafinansebulia municipaluri ganviTarebis fondis mier.

• saqarTvelos kulturuli memkvidreobis monacemTa marTvis geosainformacio sistemebis da gis portalis Seqmnis koncefcia. Semsrulebeli - “geografiki“. proeqti ganxorcielda saqarTvelos kulturuli memkvidreobis dacvis erovnuli saagetos da norvegiis kulturuli memkvidreobis direqtorats Soris TanamSromlobis xelSekrulebis farglebSi, c.CaCxunaSvili (proeqtis monawile).

• saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministros saswavlo-kvleviTi granti proeqtisTvis: `video art laboratoria” (nino WoRoSvili). proeqtis sponsoria aseve saqarTvelos kulturisa da ZeglTa dacvis saministro.

2014 wels grantis mosapoveblad wardgenili proeqtebi (romelTa ganxorcieleba dafinansebis SemTxvevaSi daiwyeba 2015 wlidan)

• Sua saukuneebis qarTuli kedlis mxatvrobis korpusi (2014-2016),

(wardgenilia rusTavelis fondSi)

• totalitaruli monumenturi xelovneba - arsi da konteqsti

(wardgenilia rusTavelis fondSi)

• integracia da identoba (qarTveli mxatvrebi dasavleTSi)

(wardgenilia rusTavelis fondSi)

• qarTuli kono-mxatvroba (wardgenilia rusTavelis fondSi).

1100.. cceennttrriiss TTaannaammSSrroommeellTTaa mmiieerr 22001144 wweellss ggaannxxoorrcciieelleebbuullii ssaaggaannmmaannaaTTlleebblloo,, ssaaeeqqssppeerrttoo ddaa ssaazzooggaaddooeebbrriivvii ssaaqqmmiiaannoobbaa 10.1. disertaciebisa da diplomebis xelmZRvaneloba, oponireba centris TanamSromlebi xelmZRvanelobas uweven sadisertacio da

samagistro naSromebs, arian disertaciebis oponentebi da recenzentebi.

39

10.2. sajaro leqciebi

• faseulobaTa Semswavleli sazogadoebis kursebze sajaro leqciebi qarTuli xelovnebisa da kulturis Sesaxeb, d. TumaniSvili.

• baTumis xelovnebis institutis studentebisTvis leqciebi Temaze: Tbilisis arqiteqturuli da urbenuli memkvidreoba da Art-Nouveau Tbilisis arqiteqturaSi, m. mania

• treningebi _ `qarTuli xelovnebis istoria” Tbilissa da quTaisSi, T. xosroSvili.

• RirebulebaTa kvlevis sazogadoebisTvis sajaro leqciebi Temaze - renesansuli kultura, e. gedevaniSvili.

• c. kilaZe aris erovnul muzeumSi saganamanaTleblo programebis avtori da pedagogi.

1100..33.. cceennttrriiss TTaannaammSSrroommeellTTaa ppeeddaaggooggiiuurrii mmooRRvvaawweeoobbaa centris TanamSromlebi aqtiurad ewevian pedagogiur saqmianobas

sxvadasxva umaRles sawavleblebSi:

• Tbilisis saxelmwifo samxatvro akademiaSi xelovnebis istoriisa da restavraciis fakulteteze (d. TumaniSvili, T. xundaZe, m. yenia, m. janjalia, l. anTelava, a. kldiaSvili, T. belaSvili, m. mania, e. kvaWataZe, i. elizbaraSili, c. kilaZe, s. leJava, T. tabataZe, T. gersamia).

• iv. javaxiSvilis sax. saxelmwifo universitetSi humanitarul fakultetze ( m. ciciSvili, n. WoRoSvili, g. xoStaria, m. CixraZe)

• ilias saxelmwifo universitetSi mecnierebaTa da xelovnebis fakulteti (n. WiWinaZe).

• sasuliero akademiaSi (d. TumaniSvili, m. didebuliZe, a. oqropiriZe, q. abaSiZe).

• soxumis universitetSi (a. oqropiriZe).

• saqarTvelos sapatriarqos wminda andria pirvelwodebulis saxelobis qarTuli universiteti (g. WaniSvili).

• saqarTvelos teqnikuri universitetis arqiteqturis, urbanistikisa da dizainis fakultetze (T. sanikiZe).

• 151-e skola (T. xosroSvili).

• gidebis asociacia (T. xosroSvili).

1100..44.. cceennttrriiss TTaannaammSSrroommeellTTaa ssaaeeqqssppeerrttoo ssaaqqmmiiaannoobbaa centris TanamSromlebi arian sxvadasxva samcniero-meTodologiuri

sabWos wevrebi:

• saqarTvelos kulturuli memkvidreobis saagentosTan arsebuli kedlis mxatvrobis konservacia-restavraciis samecniero-meTodologiuri sabWo (m. didebuliZe, l. xuskivaZe, q. miqelaZe, m. janjalia, m. bulia).

• saqarTvelos kulturisa da ZeglTa dacvis saministros saeqsperto-samecniero arqiteqturuli sabWo (g. WaniSvili).

40

• saqarTvelos sapatriarqos saeklesio xuroTmoZRvrebis, xelovnebisa da restavraciis centrTan arsebuli samecniero-meTodologiuri sabWo (m. didebuliZe, g. WaniSvili, q. abaSiZe).

• saqarTvelos kulturis da ZeglTa dacvis saministrosTan arsebuli moZravi Zeglebis saeqsperto komisia (d. lebaniZe, m. ciciSvili).

• ICOMOS ARSAH saerTaSoriso samecniero komiteti (i. elizbaraSvili);

• ICOMOS International -is wevrebi (i. elizbaraSvili, c. CaCunaSvili)/

11. kkuullttuurruullii mmeemmkkvviiddrreeoobbiiss rreeaabbiilliittaacciiaa--rreessaattaavvrraacciiiiss ssffeerrooSSii

ggaannxxoorrcciieelleebbuullii ssaaqqmmiiaannoobbaa centris saqmianobis erT-erTi prioritetuli mimarTuleba kulturuli

memkvidreobis reabilitacia-resatavraciisa da ZeglTa dacvasTan

dakavSirebuli sakiTxebia. centris TanamSromlebi mudmivad

monawileoben ZeglTa sarestavracio-sareabiltacio proeqtebSi,

asruleben Zeglebis saxelovnebaTmcodneo kvlevasa da sarestavracio

rekomentaciebs, muSaoben kulturuli memkvidreobis dacvis

meTodologiaze, axorcieleben reabilitirebuli Zeglebis monitorings.

2014 wels centrSi imarTeboda kulturuli memkvidreobis seminarebi

(xelmZRvaneli dimitri TumaniSvili).

cceennttrriiss TTaannaammSSrroommeellTTaa mmoonnaawwiilleeoobbaa ZZeeggllTTaa ddaaccvviiTT ddaa

ssaakkoonnsseerrvvaacciioo//ssaarreeaabbiilliittaacciioo pprrooeeqqtteebbSSii:: 1. ujarmis naqalaqaris reabilitacia (saxelovnebaTmcodneo kvleva

da rekomendaciebi; saaRricxvo baraTi da pasporti, g. WaniSvili).

2. sanagires taZris reabilitacia (saxelovnebaTmcodneo kvleva da

rekomendaciebi; saaRricxvo baraTi da pasporti, g. WaniSvili).

3. erTawmindis darbazuli eklesiis reabilitacia

(saxelovnebaTmcodneo kvleva da rekomendaciebi. saaRricxvo

baraTi da pasporti, g. WaniSvili).

4. petras cixis reabilitacia (saxelovnebaTmcodneo kvleva da

rekomendaciebi. saaRricxvo baraTi da pasporti, g. WaniSvili).

5. zemo bodbis eklesiis reabilitacia (saxelovnebaTmcodneo kvleva

da rekomendaciebi. saaRricxvo baraTi da pasporti, g. WaniSvili).

6. Satilis reabilitaciis proeqti, saxelovnebaTmcodneo kvleva (c.

CaCxunaSvili).

7. mcxeTa, arsukiZis quCa # 4, istoriul-arqiteqturuli kvleva (c.

CaCxunaSvili).

8. karTanas eklesia sareabilitacio proeqtis saxelovnebaTmcodneo daskvna (d. CixlaZe).

9. bolnisis raionis `forT-forTis” eklesiis sareabilitacio samuSaoebisTvis saxelovnebaTmcodneo daskvna (q. abaSiZe).

41

10. ifxis wm. giorgis eklesiis moxatulobis winasaproeqto kvleva (m. yenia).

11. zugdidis dadianebis rezidenciaSi Semavali ekaterine dedofliseuli da niko dadianiseuli sasaxleebis saxelovnebaTmcodneo kvleva restavraciis proeqtisTvis (m. suramelaSvili).

12. TbilisSi, maCablis q. #13 Senobis (yof. daviT sarajiSvilis saxlis) saxelovnebaTmcodneo kvleva restavraciis proeqtisTvis (m. suramelaSvili).

13. rekomendaciebis damuSaveba TuSeTis istoriuli soflebis gegmarebiTi struqturis maxasiaTeblebisa da tradiciuli arqiteqturis dasacav faseulobaTa SenarCunebisTvis zeda omalos, diklosa da Senaqos magaliTze (m. suramelaSvili).

14. varZiis monastris kedlis mxatvrobis winasakonservacio kvleva - Tbilisis saxelmwifo samxatvro akademiis restavraciis xelovnebis istoriisa da Teoriis fakulteti da londonis universitetis kurtos xelovnebis institutis kedlis mxatvrobis konservaciis departamenti London University Courtauld Institute of Art Wall Painting Conservation Department (londonis universiteti- saqarTvelos ZeglTa dacvis erovnuli saagento), (m. janjalia).

15. winandlis mamulis sareabilitacio-sakonservacio proeqtis kvleviTi nawilis momzadeba (II etapi), (l. andronikaSvili).

16. q. TbilisSi, ialbuzis q. #18-Si arsebuli al. SimkeviCis saavtoro arqiteqturis nimuSis _ manTaSevis kerZo saxlis sarestavracio proeqtis kvleva (l. andronikaSvili).

17. q. Tbilisis gudiaSvilis moednis sareabilitacio proeqtis kvleva. Tbilisis reabilitaciis fondis proeqti (l. andronikaSvili).

18. ninowmindis saepiskoposo taZris saxelovnebaTmcodneo kvleva (n. CitiSvili).

19. patarZeulis ficxelaurebisa da. giorgiwmindis koSkebi. saxelovnebaTmcodneo kvleva (n. CitiSvili).

20. .sofel maxosa da sofel xabelaSvilebis xidebi saxelovnebaTmcodneo kvleva (n. CitiSvili).

21. BP-saqarTvelos proeqtSi ZeglTa monitoringi (g. pataSuri). 22. istoriul-arqiteqturuli kvlevebi q. TbilisSi mimdinare

proeqtebisaTvis (50 kvleva), (l. andronikaSvili). 23. saxelovnebaTmcodneo daskvnebi da rekomendaciebi Zveli Tbilisis

municipalitetSi mSeneblobasTan dakavSirebiT (35 daskvna, g.

WaniSvili).

1122.. ssaazzooggaaddooeebbiiss iinnffoorrmmiirreebbaa centri aqtiurad aris CarTuli sazogadoebriv cxovrebaSi.

kulturuli memkvidreobis popularizaciis mizniT da ZeglTa dacvis

sakiTxebTan dakavSirebiT centris TanamSromlebi monawileoben

satelevizio da radiogadacemebSi. TanamSromloben saqarTvelos

sapatriarqos radiosTan da televiziasTan (`erTsulovneba~). 2014

42

wels monawileoba miiRes (a. oqropiriZe, q. abaSiZe, m. didebuliZe, l.

xuskivaZe, q. miqelaZe, e. gedevaniSvili, e. kvaWataZe, m. gaCeCilZe da

sxv.) am arxis gadacemaSi - `qriqstianuli xelovneba~. miwveulebi

iyvnen (k. maCabeli) I radios gadacemebSi ("Tavisufali literatura"

da "aqcentebi istoriSi").

mudmivad mimdinareobs centris veb-gverdis (www.gch-centre.ge) axali masaliT

Sevseba da ganaxleba. problemebi 2013 wlidan g. CubinaSvilis centri gadavida axal SenobaSi. 2013-2014 ww-is ganmavlobaSi mimdinareobda centris aRWurva samecniero muSaobisTvis saWiro teqnikiT, avejiT, biblioTekisa da arqivis saTanadod gamarTva da sxv. mniSvnelovani problemebi dakavSirebulia gazrdil komunalur xarjebTan; aseve problemaa kompiutereuli da sxva cifruli aRWurvilobis arasakmarisi raodenoba. 64 mecnier TanamSromelze aris 10 kompiuteri, rac ver uzrunvelyofs samecniero muSaobis warmarTvas Tanamedrove standartebis Sesabamisad. problemad rCeba wminda samecniero kvlevis dafinanseba. kvlav aris gareSe wyaroebidan Tanxebis moZiebis saWiroeba eqspediciebisTvis (gansakuTrebiT sazRvargareT arsebuli saqarTvelos kulturuli memkvidreobis Zeglebze), konferneciebis mosawyobad, saerTaSoriso TavyrilobebSi monawileobisTvis, centris TanamSromlebis mier momzadebuli wignebis gamosacemad, centris biblioTekisTvis axali wignebis da perioduli gamocemebis SesaZenad, axalgazrda specielistebis misaRebad da sxv. saWiroa TviT saqarTveloSi arsebobdes nairgvari donori organizaciebi, kerZoc da saxelmwifoc, mag., rogorc rusTavelis fondi. amisTvis aucilebelia miRebul iqnas kanoni qvelmoqmedebis Sesaxeb kulturis sferoSi, rac gamoiwvevs samecniero kvlevebis dafinansebis wyaroebis diversifikaciasa da gamravlebas. jerac problemas warmoadgens centris mier gamocemuli beWdviTi produqciis sazRvargareT _ mniSvnelovan samecniero centrebsa da dargis wamyvan mecnierebTan gagzavna, rac aucilebelia Cveni xelovnebis da Cveni samecniero miRwevebis popularizaciisTvis. centrs aqvs garkveuli problemebi swrafi reagirebis jgufebis dakompleqtebasa da gagzavnaSi CvenTvis saintereso Zeglebis an maTze mimdinare sarestavracio-sakonservacio samuSaoebis Sesaswavlad.

43

foto-laboratorias esaWiroeba damatebiTi aRWurviloba da fotofiqsaciis didmaStabiani eqspediciebis mowyobis SesaZlebloba (mag. s. qobulaZis mier Seqmnili xaraCoebis aRdgena da sxv.). laboratoriis arqivi saWiroebs ganaxlebas da Sevsebas, rac damatebiTi Tanxebis moZiebas iTxovs.

eqspedieciebSi normaluri muSaobisTvis aucilebelia aseve mobiluri xaraCoebi, gansakuTrebiT kedlis mxatvrobis kvlevis dros. aranakleb mniSvnelovan dabrkolebas warmoadgens iseTi transportis arqona, romelic 10 adamians mainc daitevda, rac eqspediciebisTvis, gansakuTrebiT axalgazrda mecnierebis muSaobisTvis metad mniSvnelovania.

centri did mniSvnelobas aniWebs qarTuli xelovnebisa da kulturis Sesaxeb arsebuli Zveli da axali gamocemebis Targmnas evropul enebze, raTa saTanadod warmoCndes qarTuli xelovnebaTmcodneobis miRwevebi, Rvawli da wvlili msoflio mecnierebis ganviTarebaSi, rac samwuxarod, jerac ar aris jerovnad dafasebuli. maRalprofesiul doneze Sesarulebuli TargmanisTvis ki sagangebo Tanxebia saWiro.

mogvarda wina wlebSi arsebuli problema biblioTekis stelaJebis

SeZenisa, Tumca jerac sagangebo dafinanseba da dro dagvWirdeba

biblioTekis inventarizaciisa da eleqtronuli katalogis Sesadgenad.

ddaasskkvvnnaa

2014 wels g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli xelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis erovnulma centrma Seasrula saxelmwifos (kulturisa da ZeglTa dacvisa saministros) winaSe aRebuli valdebulebebi rogorc samecniero kvlevis, ise kulturuli memkvidreobis popularizaciisa da dacvis mimarTulebiT.

2014 wels centris mecnier TanamSromelTa mier damuSavda gegmiT gaTvaliswinebuli 58 samecniero Tema. 2014 wels centrma aRniSna akademikos vaxtang beriZis dabadebidan 100 wlis iubile. amasTan dakavSirebiT centrma moawyo: saiubileo saRamo da v. beriZis karikaturebis gamofena rusTavelis TeatrSi (30 maisi), v. beriZis grafikuli namuSevrebis gamofena centris sagamofeno darbazSi da v. beriZisadmi miZRvnili samecniero konferenciebi, gamosca v. beriZis `Zveli qarTuli xuroTmoZRvreba~ ortomeuli da v. beriZisadmi miZRvnili samecniero konferenciis Tezisebi. v. beriZis 100 wlisTavs mieZRvna foto-gamofena - `raWuli da TuSuri sacxovrisi~.

2014 wels centrma gamosca Jurnali _ `saqarTvelos siZveleni~ (#17); internet-Jurnalis _ ‘Ars Georgica' seria B - 2014 wlis nomeri. 2014 wels gamovida Jurnalis _ `saqarTvelos siZveleni~ #16 (2013 wlis) nomeri. centrma gamosca erTi krebuli (`firosmani da qarTuli kultura~).

44

2014 wels centrma moawyo sami samecniero konferencia: v. beriZisa da z. maisuraZisadmi miZRvnili samecniero konferenciebi da konferencia `tradiciuli darbazuli xuroTmoZRvreba saqarTveloSi~. 2014 wels centrma gamarTa 5 gamofena. 2014 wels centris TanamSromlebis mier da maTi monawileobiT gamoica 6 wigni, 3 albomi, 1 saxelmZRvanelo. wlis ganmavlobaSi centris mecnier TanamSromlebma gamoaqveynes 75 samecniero statia samamulo periodul gamocemebsa da krebulebSi; 14 samecniero statia ucxoeTis periodikaSi da samecniero krebulebSi; gamosacemad momzadebulia 3 monografia, 2 albomi, da 23 statia; 2014 wels centris TanamSromlebma monawileoba miiRes samecniero TavyrilobebSi, rogorc qveynis SigniT (10 konferenci/uorqSofi, monawileoba miiRo centris 30 mecnier-TanamSromelma), ise sazRvargareT (11 konferencia/uorqSofi, monawileoba miiRo 12 mecnier TanamSromelma). 2014 wels centris mecnier TanamSromelTa mier mopovebul iqna samecniero grantebi: adgilobrivi fondebidan – 4, saerTaSoriso grantebi _ 1. grZeldeba 2013 wels dafinansebuli da dawyebuli samecniero proeqtebisa da rusTavelis samecniero fondis doqtoranturis saganmanaTleblo programiT dafinansebuli proeqtebis ganxorcieleba. centri axorcielebs saerTaSoriso proeqts: `limeni~ (LIMEN”. Cultural Ports from Aegean to the Black Sea").

kulturuli memkvidreobis reabilitacia-restavraciis mimarTulebiT centris TanamSromlebma monawileoba miiRes 21 proeqtSi; 80-mde rekomendacia da saxelovnebaTmcodneo kvelva Seasrules Zveli Tbilisis municipalitetSi mimdinare mSeneblobasTan dakavSirebiT. amas garda, axorcielebdnen reabilitirebuli da restavrirebuli Zeglebis monitorings. centris mecnier TanamSromlebi arian 6 samecniero-meTodologiuri sabWos wevrebi. mniSvnelovani samuSaoebi ganaxorcielda s. qobulaZis sax. ZeglTa foto-fiqsaciis laboratoriam: ganaxlda da Seivso foto-arqivi. 2014 wlis ganmavlovaSi centris TanamSromlebi awyobdnen rogorc erTdRian gasvlebs Zeglebze, ise xangrZliv samecniero eqspediciebs saqarTvelos saxvadasxva regionebSi, mivlinebiT imyofebodnen sazRvargareT. 2014 wlis ganmavlobaSi g. CubinaSvilis centri agrZelebda TanamSromlobas sxvadasxva samecniero dawesebulebebTan, rogorc saqarTveloSi _ xelovnebis muzeumTan, saqarTvelos sapatriarqosTan, erovnul biblioTekasTan, soxumis universitetTan, kulturuli memkvidreobis dacvis saagentosTan, samxatvro akademiasTan da sxva, ise sazRvargareT _ florenciis maqs plankis xelovnebis institutTan, tokios teqnologiis institutTan, Tesalonikis bizantiuri da postbizantiuri Zeglebis evropul centrTan, tuSas (q. viterbo, italia) universitetTan, veneciis ka-foskaris universitetTan. centri aqtiurad TanamSromlobs dargSi moRvawe arasamTavrobo organizaciebTanac. centris mecnier TanamSromlebi aqtiurad arian Cabmuli saganmanaTleblo saqmianobaSi Tbilisis 9 umaRles saswavlebelSi.

45

kulturuli memkvidreobis popularizaciis mizniT da ZeglTa dacvis sakiTxebTan dakavSirebiT centris TanamSromlebi monawileoben satelevizio da radiogadacemebSi. centri veb-gverdis (www.gch-centre.ge) saSualebiT mudmivad awvdis sazogadoebas Tavisi saqmianobisa da kulturis mniSvnelovan siaxleebs.

2014 wlis 2 dekembers saqarTvelos kulturisa da ZeglTa dacvis saministros iniciativiT, kulturis ministri mixeil giorgaZe ewvia g. CubinaSvilis sax. qarTuli xelovnebisa da ZeglTa dacvis kvlevis erovnul centrs. ministri detalurad gaecno centris imfrastruqturas, Sexvda centris TanamSromlebs, gaacno maT saministros gegmebi da aRuTqva sruli mxardaWera nebismieri saintereso proeqtisa Tu ideis ganxorcielebaSi. ministrma daaTvaliera centris gamocemebi da cnobili qarTveli mxatvris daviT (duda) gabaSvilis 100 wlis iubilisadmi miZRvnili ferweruli da grafikuli namuSevrebis gamofena.

dimitri TumaniSvili xelovnebaTmcodneobis doqtori, profesori g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli xelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis erovnuli centris samecniero sabWos Tavmjdomare mariam didebuliZe xelovnebaTmcodneobis doqtori g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli xelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis erovnuli centris direqtori Tbilisi, 2015 weli

46