axali qarTuli saliteraturo enis sakiTxebi. gogolaSvili.pdfaxali qarTuli saliteraturo enis sakiTxebi...

25
iberiul iberiul iberiul iberiul-kavkasiuri enaTmecniereba kavkasiuri enaTmecniereba kavkasiuri enaTmecniereba kavkasiuri enaTmecniereba giorgi gogolaSvili axali qarTuli saliteraturo enis sakiTxebi * I. . . . sa sa sa samec mec mec mecni ni ni niero li ro li ro li ro lite te te tera ra ra ratu tu tu turis ena ris ena ris ena ris ena qarTuli samecniero enis aGdgena-aGorZineba XX saukunis dasawKis- Si dakavSirebulia qarTuli universitetis daarsebasTan. vsaubrobT aGdgena-aGorZinebaze da ara Seqmnaze. igulisxmeba: qarTuli samecniero azrovneba (Sesabamisad qarTuli samecniero ena) Znelbedobis gamo da- kninda da daeca. XX s-is ocdaaTian wlebSi i. JavaxiSvili werda: `qar- Tuli mecnierebis ganviTarebas veraferi Seakavebs, mkvdreTiT aGdga is mecniereba da kultura, romelic me-13 saukunis bolodan mokvdinebu- li iKo~ (oqmebi, gv. 75). Tbilisis universitetis daarseba gaxda safuZ- veli qarTuli samecniero azris aGorZinebisa, _ wers arn. Ciqobava (Ci- qobava 1968). qarTuli universitetis daarsebis erT-erTi umTavresi mizani qar- Tuli enis funqcionirebis ares gafarToeba iKo. am movlenas zogadad aseTi Sefaseba eZleva: `XX saukunis 10-20-ian wlebSi cxovrebis revo- luciurma gardaqmnebma, qarTuli universitetis daarsebam, erovnuli TviTSegnebis aGorZinebam, qarTuli enis saxelmwifo enad gamocxadebam axa axa axa axali Tval li Tval li Tval li Tvalsa sa sa sawi wi wi wieri gada ri gada ri gada ri gadauSa Sa Sa Sala qar la qar la qar la qarTul sa Tul sa Tul sa Tul sali li li lite te te tera ra ra ratu tu tu turo enas ro enas ro enas ro enas... ukve geg geg geg gegma ma ma mazo zo zo zomi mi mi mieri, me ri, me ri, me ri, mecni cni cni cnieru ru ru rulad ga lad ga lad ga lad gaaz az az azre re re rebu bu bu buli en li en li en li enobri obri obri obrivi vi vi vi politikis saxes atarebs is, rac adre met-naklebad stiqiuri xasiaTisa iKo~ (JorbenaZe 1989, 166). axladdaarsebulma universitetma upirveles miznad daisaxa, mecnie- rebis Kvela dargi qarTulad ametKvelebuliKo. universitetis pirvel- ma reqtorma, cnobilma qimikosma, profesorma petre meliqiSvilma uni- versitetis gaxsnis dGes, 1918 wlis 26 ianvars, Tavis sitKvaSi Tqva: `Cven, qarTvelebi, mcire xalxi varT, Cven ar vTamamdebiT, SevadaroT sa- kuTari Tavi did xalxebs, Cveni swrafvac aseve mokrZalebulia. Cven gvsurs, im ena im ena im ena im enaze, ro ze, ro ze, ro ze, romel mel mel melzec pir zec pir zec pir zec pirve ve ve velad ga lad ga lad ga lad gavi vi vi vigo go go goneT eT eT eT de de de dedis aler dis aler dis aler dis alersi da si da si da si da pir pir pir pirve ve ve velad av lad av lad av lad avla la la lapa pa pa parak rak rak rakdiT, mo diT, mo diT, mo diT, movis vis vis vismi mi mi minoT me noT me noT me noT mecni cni cni cnieru ru ru ruli yeS li yeS li yeS li yeSma ma ma mari ri ri rite te te teba ba ba bani ni ni ni da is humanitaruli principebi, romlebic namdvili kulturis safuZvle- bia. Cven vafuZnebT qarTul universitets imisTvis, rom saSualeba mi- vceT Cvens xalxs, mSob mSob mSob mSobli li li liur ena ur ena ur ena ur enaze ga ze ga ze ga ze gaec ec ec ecnos da aiT nos da aiT nos da aiT nos da aiTvi vi vi visos me sos me sos me sos mecni cni cni cnieru ru ru ruli li li li * naSromi Sesrulebulia `volksvagen-stiftung~-is proeqtiT `enobrivi situacia Tanamedrove saqarTveloSi~. XXXVI 2008

Transcript of axali qarTuli saliteraturo enis sakiTxebi. gogolaSvili.pdfaxali qarTuli saliteraturo enis sakiTxebi...

iberiuliberiuliberiuliberiul----kavkasiuri enaTmecnierebakavkasiuri enaTmecnierebakavkasiuri enaTmecnierebakavkasiuri enaTmecniereba

giorgi gogolaSvili

axali qarTuli saliteraturo enis sakiTxebi∗

IIII. . . . sasasasamecmecmecmecninininieeeero liro liro liro liteteteterarararatutututuris enaris enaris enaris ena qarTuli samecniero enis aGdgena-aGorZineba XX saukunis dasawKis-

Si dakavSirebulia qarTuli universitetis daarsebasTan. vsaubrobT aGdgena-aGorZinebaze da ara Seqmnaze. igulisxmeba: qarTuli samecniero azrovneba (Sesabamisad qarTuli samecniero ena) Znelbedobis gamo da-kninda da daeca. XX s-is ocdaaTian wlebSi i. JavaxiSvili werda: `qar-Tuli mecnierebis ganviTarebas veraferi Seakavebs, mkvdreTiT aGdga is mecniereba da kultura, romelic me-13 saukunis bolodan mokvdinebu-li iKo~ (oqmebi, gv. 75). Tbilisis universitetis daarseba gaxda safuZ-veli qarTuli samecniero azris aGorZinebisa, _ wers arn. Ciqobava (Ci-qobava 1968).

qarTuli universitetis daarsebis erT-erTi umTavresi mizani qar-Tuli enis funqcionirebis ares gafarToeba iKo. am movlenas zogadad aseTi Sefaseba eZleva: `XX saukunis 10-20-ian wlebSi cxovrebis revo-luciurma gardaqmnebma, qarTuli universitetis daarsebam, erovnuli TviTSegnebis aGorZinebam, qarTuli enis saxelmwifo enad gamocxadebam axaaxaaxaaxali Tvalli Tvalli Tvalli Tvalsasasasawiwiwiwieeeeri gadari gadari gadari gadauuuuSaSaSaSala qarla qarla qarla qarTul saTul saTul saTul salilililiteteteterarararatutututuro enasro enasro enasro enas... ukve geggeggeggegmamamamazozozozomimimimieeeeri, meri, meri, meri, mecnicnicnicnieeeerurururulad galad galad galad gaazazazazrerererebubububuli enli enli enli enobriobriobriobrivivivivi politikis saxes atarebs is, rac adre met-naklebad stiqiuri xasiaTisa iKo~ (JorbenaZe 1989, 166).

axladdaarsebulma universitetma upirveles miznad daisaxa, mecnie-rebis Kvela dargi qarTulad ametKvelebuliKo. universitetis pirvel-ma reqtorma, cnobilma qimikosma, profesorma petre meliqiSvilma uni-versitetis gaxsnis dGes, 1918 wlis 26 ianvars, Tavis sitKvaSi Tqva: `Cven, qarTvelebi, mcire xalxi varT, Cven ar vTamamdebiT, SevadaroT sa-kuTari Tavi did xalxebs, Cveni swrafvac aseve mokrZalebulia. Cven gvsurs, im enaim enaim enaim enaze, roze, roze, roze, romelmelmelmelzec pirzec pirzec pirzec pirvevevevelad galad galad galad gavivivivigogogogonnnneTeTeTeT dededededis alerdis alerdis alerdis alersi da si da si da si da pirpirpirpirvevevevelad avlad avlad avlad avlalalalapapapaparakrakrakrakdiT, modiT, modiT, modiT, movisvisvisvismimimiminoT menoT menoT menoT mecnicnicnicnieeeerurururuli yeSli yeSli yeSli yeSmamamamariririritetetetebabababanininini da is humanitaruli principebi, romlebic namdvili kulturis safuZvle-bia. Cven vafuZnebT qarTul universitets imisTvis, rom saSualeba mi-vceT Cvens xalxs, mSobmSobmSobmSoblilililiur enaur enaur enaur enaze gaze gaze gaze gaececececnos da aiTnos da aiTnos da aiTnos da aiTvivivivisos mesos mesos mesos mecnicnicnicnieeeerurururuli li li li

∗ naSromi Sesrulebulia `volksvagen-stiftung~-is proeqtiT `enobrivi situacia

Tanamedrove saqarTveloSi~.

XXXVI 2008

axali qarTuli saliteraturo enis sakiTxebi 93

yeSyeSyeSyeSmamamamariririritetetetebis sawKibis sawKibis sawKibis sawKisesesesebibibibi~ (meliqiSvili 2000). es saJarod gacxadebuli mizania universitetis daarsebisa.

am Temaze (qarTulis, rogorc samecniero enis, aucileblobaze...) vrclad saubrobs i. JavaxiSvili qarTuli universitetis 20 wlisTavi-sadmi miZGvnil saiubileo sxdomaze. am sitKvis stenografiuli Canawe-ri gamoqveKnda 1971 wels (JavaxiSvili 1971).

moviKvanT ramdenime citatas: `saqarTveloSi mospobili iKo qarTuli ena, rogorc savaldebulo

ena. me-19 saukunis ganmavlobaSi araerTxel aGZrula sakiTxi universi-tetis, an, saerTod, umaGles saswavleblis daarsebis Sesaxeb, magram ma-Sin qarqarqarqarTul umaGTul umaGTul umaGTul umaGles sales sales sales saswavswavswavswavlelelelebelbelbelbelze ki ar ocze ki ar ocze ki ar ocze ki ar ocnenenenebobbobbobbobdnendnendnendnen, _ romlis ganxorcieleba im pirobebSi sruliad SeuZlebeli iKo, imitom rom swavswavswavswavleleleleba qarba qarba qarba qarTuTuTuTulad ar Selad ar Selad ar Selad ar SeiZiZiZiZlelelelebobobobodadadada, aramed es unda KofiliKo saxel-mwifo umaGlesi saswavlebeli savaldebulo rusuli eniT, romelic, rasakvirvelia, saqarTvelos mosaxleobisaTvis, xalxisTvis gaugebari iq-neboda. metis Tqma SemiZlia: qarTvelma inteligenciam TviTon ar ico-da xeirianad qarTuli laparaki... qarTvel inteligencias saKvelpuro laparakis garda sxva saganze qarTulad laparaki ar exerxeboda. es Cve-ulebrivi iKo da, Tu gnebavT, amis gamo qarTuli ena arasavaldebulod cxaddeboda, is ikiTxeboda mesame klasamde an meeqvse gakveTilad, an im dros, rodesac germanuls da franguls aswavlidnen da am arasavalde-bulo sagans TiTqmis aravin swavlobda~ (JavaxiSvili 1971, 6).

am monakveTSi i. JavaxiSvili daaskvnis: `amgvarad, qarTveli inteli-gencia sruliad daSorebuli iKo xalxs; xalxisa da inteligenciisaTvis gaugebari iKo xSirad zraxvebi, romlebic maT hqondaT... me, rasakvirve-lia, ar vgulisxmob politikur sakiTxebs, _ politikuri sakiTxebi ga-Suqebuli iKo da presaSic moipoveboda, _ vgulisxmob samecniero mwerlobas da samecniero azrovnebas~ (iqve).

gavxazavT: i. JavaxiSvili sagangebod mianiSnebs _ XX saukunis dasa-wKisSi saqarTveloSi ar arsebobs qarTuli samecniero ena, gansxvavebiT qarTuli politikuri enisagan.

qarTuli samecniero enis CamoKalibeba (aGorZineba da ganviTareba _ rogorc miuTiTebda i. JavaxiSvili) ar iKo ioli saqme. dGevandeli gadasaxedidan arc ise Znelia SevafasoT is Gvawli, rac XX saukunis dasawKisis qarTvelma moGvaweebma gaakeTes am TvalsazrisiT.

es saqme (qarTuli samecniero enis CamoKalibeba) inteligencias un-da etvirTa. XIX saukuneSi rusulma politikam SeZlo qarTveli inte-ligenciisaTvis iseTi pirobebi Seeqmna, maT es tvirTi ver ezidaT: `ganaTlebuli inteligencia CamoSorebuli iKo Tavis qveKanas, mas rom surveboda kidec emoGvaweva im sferoSi, romelic mas dasaxuli hqonda miznad, amis SesaZlebloba ar iKo... qarTul enas araTu ganviTarebis SesaZlebloba mospobili hqonda, aramed pirdapir iseTi pirobebi iKo, rom unda daeviwKa inteligencias qarTuli ena. rasakvirvelia, xalxi,

g. gogolaSvili 94

masa, romelic erovnuli ganZis pirveli matarebelia, ganagrZobda am enaze laparaks, magram inteligenciisaTvis es ena ukve dedaena aGar iKo... bevri rusulad azrovnebda da qarTulad werda. TavianTi azris gamoTqma uZneldebodaT~ (JavaxiSvili 1971, 7).

cxadia, ramdenadac ufro Znelia da rTuli saqme, imdenad sapatio da mniSvnelovania misi ganxorcieleba. roca vsaubrobT qarTul samec-niero enis CamoKalibebaze, Seufasebelia roli ivane JavaxiSvilisa da misi TanamebrZolebisa.

qarTuli universiteti _ es aris qarTulad ametKvelebuli sauni-versiteto disciplinebi. rogorc iTqva, amisaTvis niadagi TiTqmis ar arsebobda. swored XX saukunis dasawKisSi daigegma nabiJ-nabiJ am didi saqmis ganxorcieleba. kvlav movusminoT i. JavaxiSvils: `pirveli, rasac unda miqceoda KuradGeba _ es aris qarTuli kulturis Seswavla; qar-Tuli kulturis codna mogvcemda saSualebas, im Zveli maragis gamosa-Keneblad, romelzedac unda aGmocenebuliKo, Tu gnebavT, aGmdgariKo mkvdreTiT Zveli qarTuli mecniereba _ odesGac mdidari, magram Sem-deg dakninebuli. am mizam mizam mizam mizniT saniT saniT saniT sayiyiyiyiro iKo terro iKo terro iKo terro iKo termimimiminonononolololologigigigiis mais mais mais masasasasalelelelebis bis bis bis dadadadagrogrogrogrovevevevebabababa, amaTanave, saSualeba unda hqonoda axalaxalaxalaxalgazgazgazgazrdordordordobas, mebas, mebas, mebas, mecnicnicnicnieeee----rererereba Seba Seba Seba Seeseseseswavwavwavwavla qarla qarla qarla qarTuTuTuTulad da msJelad da msJelad da msJelad da msJelolololobis unabis unabis unabis unari gamori gamori gamori gamoeeeemumumumuSaSaSaSavevevevebibibibinananana. . . . amisamisamisamisTvis Tvis Tvis Tvis 1907 1907 1907 1907 wels dawels dawels dawels daararararsesesesebubububuli iKo peli iKo peli iKo peli iKo peterterterterburgburgburgburgSi qarSi qarSi qarSi qarTuTuTuTuli sali sali sali samecmecmecmec----ninininieeeero wrero wrero wrero wre. TiTqmis sruliad martivi da umniSvnelo ambavia, magram am samecniero wreSi studentebi rom Tavs iKridnen, msJemsJemsJemsJelolololoba warmoba warmoba warmoba warmoebebebebda da da da qarqarqarqarTuTuTuTuladladladlad~ (JavaxiSvili 1971, 10).

faqtobriv, am droidan, peterburgis studentTa samecniero wris muSaobis dawKebidan, daedo saTave Tanamedrove qarTuli samecniero enis CamoKalibebas. cxadia, sakmaod mwiri, magram uaGresad energiuli da Tavdadebuli ZalebiT daiwKo am ideis xorcSesxma. `qarTvel stu-dentTa samecniero wre erT-erTi pirveli organizaciuli warmonaqmni iKo, sadac qarTulad mecnieruli ena gaikveTa~ (JorbenaZe 1981, 148). aqve farTod gaiSala terminologiuri muSaoba _ upirvelesi piroba qarTuli samecniero enis ganviTarebis: `sakvirveli unari hqonda pri-vat-docent ivane JavaxiSvils. igi axerxebda sataxto qalaqis saimpera-toro universitetSi qarTuladac waekiTxa leqcia (roca msmenelebi mxolod qarTvelebi iKvnen) da Seeqmna momaval mecnierTa axalgazrdu-li birTvi, romlebic mecnierebis Zvel da axal cnebebs Tamamad aame-tKvelebdnen qarTul enaze. wamowKeba martooden humanitarul dargeb-Si mecnieruli terminologiis daxvewa-dawinaurebiT rodi izGudebo-da. TandaTan wris wevrebi bunebismetKvelebis dargis terminologiazec zrunvdnen. ase, `1915 wels wris wevrebi agrovebdnen masalas qarTuli enis teqnikuri leqsikonisaTvis. qarTuli xelnawerebidan da Zveli na-beydi wignebidan iwerdnen mecnierul terminebs da gamoTqmebs fizika-Si, maTematikaSi, botanikaSi, medicinaSi, logikasa da sxva dargebSi~ (JorbenaZe 1881, 148).

axali qarTuli saliteraturo enis sakiTxebi 95

`qarTuli samecniero wris wevrebma Seadgines qarTul jurnal-ga-zeTebSi dabeydili statiebisa da masalebis (1852-1910) bibliografia. misi gamocema ganzraxuli iKo ramdenime wignad. daibeyda mxolod I to-mi, romelic Seicavs enaTmecnierebis, eTnografiis, arqeologiis, isto-riis, xalxuri sitKvierebisa da Zveli mwerlobis bibliografias~ (Sani-Ze 1984, 41). wigni gamoica peterburgSi 1916 wels i. KifSiZis winasi-tKvaobiT.

gansakuTrebuli mniSvneloba eniyeba am wris mier momzadebul stu-dentTa samecniero Sromebis krebuls, romelic TbilisSi daibeyda 1915 wels. igi gamoica samecniero wris xelmZGvanelis, ivane JavaxiSvi-lis, winasitKvaobiT. krebulSi 7 moxseneba gamoqveKnda:

1. a. SaniZe _ qarTuli kiloebi mTaSi; 2. SoTa dadiani _ qarTveli qalebi istoriuli wKaroebisa da

`vefxistKaosnis~ mixedviT; 3. i. anTaZe _ Kmebis mflobelobis xasiaTi saqarTveloSi; 4. d. kakabaZe _ qarTuli xatebis moyedilobis saxeebi; 5. g. TarxniSvili _ sasamarTlo warmoeba saqarTveloSi; 6. i. anTaZe _ wKlis mflobeloba da sarwKavi wKali saqarTve-

loSi; 7. g. yubabria _ moqalaqeobrivi hangebi ilia yavyavaZis nawar-

moebebSi. am krebulis mniSvnelobis Sesafaseblad movixmobT amonarids i. Ja-

vaxiSvilis winasitKvaobidan: `guli sixaruliT mevseba, rodesac vrwmundebi, rom qarTuli samecniero wris muSaobam aramcTu amaod ar Caiara, aramed Tavisi naKofic gamoiGo da imedi maqvs, rom am pirveli krebulis TanamSromelTa umetesi nawili, Tu Kvelani ara, momavalSic samecniero muSaobas Tavs ar daanebebs da SeZlebisagvarad qarqarqarqarTul GaTul GaTul GaTul Ga----rib sarib sarib sarib samecmecmecmecninininieeeero mwerro mwerro mwerro mwerlolololobisbisbisbis gamdidrebas xels SeuwKobs~.

`qarTul Garib samecniero mwerlobis~, anu qarTuli samecniero enis, CamoKalibebaSi es iKo uaGresad warmatebuli nabiJi _ pirpirpirpirveveveveli li li li sasasasamecmecmecmecninininieeeero krero krero krero krebubububuli qarli qarli qarli qarTul enaTul enaTul enaTul enazezezeze!

mogvianebiT am faqts ase Seafasebs i. JavaxiSvili: `samecniero wris muSaobam saSualeba misca axalgazrdobas, daswafeboda mecnierebas Ta-vis dedaenaze da amis naKofi gaxlavT pirveli krebuli, romelic dai-beyda, peterburgis qarTuli samecniero wris krebuli, romelic sxva-dasxva dargebis gamokvlevebi iKo dabeydili, dawerilia studentTa mi-er: xelovnebis, istoriis, samarTlis, ekonomikis _ Kvela am dargis _ Sesaxeb werilebia moTavsebuli. amgvarad, saqme nawilobriv gaiCarxa~ (JavaxiSvili 1971, 11).

`saqmis nawilobriv gaCarxvad~ sauniversiteto ideis ganxorciele-bis gzaze miGweul warmatebas gulisxmobs.

imjamad, roca peterburgSi muSaobas iwKebda `qarTvel studentTa samecniero wre~ (1907w.), TbilisSi e. TaKaiSvilis TaosnobiT daarsda

g. gogolaSvili 96

`saqarTvelos saistorio da saeTnografio sazogadoeba~. `realurad, swored am gaerTianebaTa samecniero da sazogadoebrivi saqmianobis ga-mocdilebam gadaadgmevina saboloo nabiJi qarTul sazogadoebas erov-nuli universitetis dasafuZneblad~ (margvelaSvili 2000, 67). saisto-rio da saeTnografio sazogadoebas hqonda ganKofilebebi: saistorio, saarqeologio, saeTnografio, saanTropologio, salingvisto da sanu-mizmatiko (metreveli 1982, 1985) `sazogadoebam daarsebisTanave didi TanagrZnoba moipova saqarTvelos mosaxleobaSi~ (metreveli 1985).

sazogadoebis saqmianobis gansakuTrebul damsaxurebad unda miviC-nio mis mier gamoceuli ori seria: `Zveli saqarTvelo~ da `saqarTve-los siZveleni~.

`Zveli saqarTvelo~ saqarTvelos saistorio da saeTnografio sa-zogadoebis mier daarsebuli seriuli samecniero krebuli iKo. sul gamoica 4 tomi: t. I _ 1909w.; t. II _ 1913 w.; t. III _ 1913-14w.; t. IV _ 1914-15w. rogorc iTqva, sazogadoeba TbilisSi daarsda da es kre-bulebic TbilisSi gamoica. krebulSi ibeydeboda imdroindel qarTvel mecnierTa gamokvlevebi, referatebi, sxvadasxva istoriuli, literatu-ruli, arqeologiuri da eTnografiuli masala. krebuli gamodioda e. TaKaiSvilis redaqtorobiT (metreveli 1982). qarTul samecniero enisa da samecniero azris CamoKalibebisaTvis ganusazGvrelia am gamocemis roli.

aseve didmniSvnelovania sazogadoebis mier daarsebuli meore seri-ac _ `saqarTvelos siZveleni~. faqtobriv, es iKo qarTul dokumentTa krebuli, romelic gamodioda e. TaKaiSvilis redaqtorobiT. `saqar-Tvelos siZveleni~ pirveli tomi e. TaKaiSvilma gamosca sazogadoebis daarsebamde _ 1899 wels. tomSi Sevida 1362-1848 wlebis 431 dokumen-ti. rogorc miuTiTeben (metreveli 1982), am I tomis mTeli tiraji gamosvlisTanave daiwva (gadarCa ramdenime cali). am tomSi dabeydili masalebidan 201 dokumenti Semdeg tomebSi gamoaqveKna e. TaKaiSvilma. Semdegi tomebis gamoqveKneba SesaZlebeli gaxda saistorio da saeTnog-rafio sazogadoebis daarsebis Semdeg. II tomi gamoqveKnda 1909 wels; igi Seicavs XI-XIX saukuneebis 509 dokuments; II t. daibeyda 1910 wels; igi Seicavs 1408-1836 wlebis 587 dokuments. IV tomis pirveli Tabaxi daibeyda 1911 wels, magram mizezTa gamo beydva SewKda (tomi gamoqveK-nda 1926 wels). gamocema `Zvirfasi wKaroa saqarTvelos politikuri, socialuri, ekonomikuri, istoriuli kulturuli viTarebis, samar-Tlis warmoebis, Kofa-cxovrebis, gareSe qveKnebTan urTierTobis isto-riuli da sxva sakiTxebis Sesaswavlad~ (metreveli 1985). gamocemas gan-sakuTrebuli mniSvneloba eniyeba qarTuli semecniero terminologiis SesamuSaveblad.

vimeorebT: peterburgis qarTvel studentTa samecniero wrem da saqarTvelos saistorio da saeTnografio sazogadoebis saqmianobam ga-rkveuli safuZveli moamzada qarTuli universitetis Sesaqmnelad.

axali qarTuli saliteraturo enis sakiTxebi 97

aris seriozuli winaaGmdegobani. i. JavaxiSvilsa da mis TanamebrZo-lebs uxdebaT brZola im azris winaaGmdeg, rom `erovnuli universite-ti ver SeZlebs mecnierebis ametKvelebas qarTul enaze~ (JorbenaZe 1981, 200). `oldenburgi, vasilievi da sxvebi (ruseTis imperiis ganaT-lebis saministros umaGlesi skolis reformis komisiis wevrebi _ g. g.) mzrunvelobiTi kiloTi gvirCevdnen, xeli agveGo am uimedo saqmis dawKebaze, romelsac saqarTvelos universiteti ewodeboda. qarTul enas ara aqvs arc mecnieruli terminologia, arc mecnieruli tradi-cia. Kvela amis Seqmna ara Tu Zneli, uimedo saqmeao~ (nucubiZe 1968). samwuxarod, amgvarive azris iKo cnobili akademikosi n. mari. man Tavi-si azri gaacno 1917 wlis oqtomberSi ruseTis droebiTi mTavrobis saxalxo ganaTlebis reaqciul komisias (JorbenaZe 1981, 211).

universitetis gaxsnis uaGresad saintereso da mZime istoria (amis Taobaze ix. i. JavaxiSvili, 1948; s. JorbenaZe, 1988 da sxva) warmatebiT dasrulda. 1918 wlis 26 ianvars (daviT aGmaSeneblis xsenebis dGes) gaixsna qarTuli universiteti. ar iKo SemTxveviT SerCeuli daviT aG-maSeneblis xsenebis dGec _ amiT gaixaza memkvidreobiToba: aGmaSeneb-lis epoqaSi gelaTSi iKo im droisaTvis tipiuri umaGlesi saswavlebe-li _ gelaTis akademia (metreveli 1998). saxelwodeba qarTuli uni-versiteti aseve mianiSnebda mizanze am umaGlesi saswavleblisa. swavswavswavswav----lelelelebis enabis enabis enabis ena qarTul universitetSi mxolod qarqarqarqarTuTuTuTulialialialia. es erT-erTi um-Tavresi pirobaa. kavkasiaSi pirvelma umaGlesma saswavlebelma araqar-TvelTa KuradGebac miipKro.

amonaweri profesorTa sabyos 1918 wlis 13 aprilis sxdomis #9 oqmidan:

`12. gangangangansasasasaxilxilxilxilveveveveli sali sali sali sagagagaganininini: Crdilo oseTis samoswavlo sabyosa-gan milocva qarTul universitets da SekiTxva, ra enaze ikiTxeba leqciebi universitetSi da miiGebian Tu ara osebi?

ganaganaganaganaCeCeCeCenininini: gaegzavnos madloba da ecnobos, rom leq-ciebi qarTulad ikiTxeba, xolo miGebiT Kvela miiGebian ganurCevlad erovnebisa da sarwmunoebisa~ (oqmebi, gv. 112).

sxva ganacxadebac keTdeba: `leqciebi ikiTxeba qarTul enaze. uni-versitetSi miiGebian orive sqesis pirebi saSualo ganaTlebiT, ganur-Cevlad erovnebisa da sarwmunoebisa~ (JorbenaZe 1981, 227).

sworad xedaven mizans qarTuli universitetis Seqmnisas mezobeli erebi da magaliTad miiCneven TavianTTvis. gamoqveKnda somexi eqimis g. abelianis werili, romelsac `sJera erovnuli universitetisa da qarqarqarqar----TuTuTuTuli meli meli meli mecnicnicnicnieeeerurururulllli azi azi azi azris warris warris warris warmamamamatetetetebibibibisasasasa, vinaidan misi swori sitKvebiT, siZneleebi SeiZleba gadailaxos, Tu universiteti Seqmnilia, vinaidan, `arcerT ers ar Seuqmnia Jer saxelmZvaneloebi, mecnieruli mwerloba da Semdeg universitetio~ (JorbenaZe 1981, 228).

g. gogolaSvili 98

qarTuli universitetis warmatebis sawindari qarTul enaze swav-leba iKo. movusminoT i. JavaxiSvils: `didi dabrkoleba gveGobeboda win universitetis dawKeba-gafarToebasTan dakavSirebiT. is pirebi, romlebic mowveulni iKvnen da romelTac daiwKes leqciebis kiTxva, kargad iKvnen momzadebulni imdenad, rom qarqarqarqarTuTuTuTulad Talad Talad Talad Tavivivivisufsufsufsuflad Selad Selad Selad Se----eZeZeZeZloT leqloT leqloT leqloT leqcicicicieeeebis wabis wabis wabis wakikikikiTxvaTxvaTxvaTxva, magram SemdgomSi rogorc iqneboda saqme, sad iKsad iKsad iKsad iKo is qaro is qaro is qaro is qarTuTuTuTuli sali sali sali samecmecmecmecninininieeeero terro terro terro termimimiminonononolololologiagiagiagia, uromlisodac leq-ciebis kiTxva ar SeiZleboda... codna sayiro mecnierebisa. umaGlesi sa-swavlebeli unda hgavdes umaGles saswavlebels. is unda warmoadgendes marTlac mecnierebis mwvervals da rogorc unda moxerxebuliKo es, rodesac Cven saSualo saswavleblisTvisac ar gvqonda momzadebuli terminologia. Jer terJer terJer terJer termimimiminonononolololologia ungia ungia ungia unda Seda Seda Seda Segveqgveqgveqgveqmnamnamnamna. rodis Seiqmneboda terminologia? amas SeiZleba monawile grZnobda... winadadeba miveciT maT, Sesdgomodnen muSaobas (usasKidlod, imitom rom sxva saSualeba ar gvqonda), rom fizikaSi, qimiaSi, rac ki ram arsebobda, terminolo-gia amoekribaT~ (JavaxiSvili 1971, 15).

qarTul samecniero enas mKari safuZveli eqmneba. `Kovel dargSi damzadebuli saterminologio masala Koveli leqciis Semdeg sxdomebze ganixileboda. ase Seiqmna saxeldaxelo SeTanxmebaze damKarebuli ter-minologia~ (iqve).

sagangebod amaxvileben KuradGebas skolis saxelmZGvaneloebis ena-ze: es erT-erTi mTavari pirobaa erTiani samecniero enis, erTiani sa-mecniero terminologiis damkvidrebisa. `udidesi mniSvneloba aqvs, ro-desac samecniero terminologia erTgvaria Kvelgan _ saSualo saswav-lebelSic da umaGles saswavlebelSic... saerTo terminologia iKo Se-saqmneli, rom, roca saSualo skolidan Semovlen umaGles skolaSi, maTTvis ucnobi ar KofiliKo es terminologia... Semdeg Seiqmna sater-minologio komiteti~ (JavaxiSvili 1971, 16).

sizustisaTvis: `saterminologio seqcia~ qarTul universitetSi daarsda 1918 welsve. mas i. JavaxiSvili xelmZGvanelobda. gazeTi `sa-xalxo saqme~ werda: `terminologiis xaziT universitetSi saswrafo muSaoba swarmoebs Kvela dargSi, gansakuTrebiT ki qarTuli enis ter-minebis SedgenaSi. amieridan ki vinc saxelmZGvaneloebis Sedgenaze imu-Savebs, angariSi unda gauwios im terminebs, romlebic ukve SemuSavebu-lia universitetis profesorebis mier~ (`saxalxo saqme~).

saterminologio komisiis muSaoba Cveni TemisaTvis, cxadia, mniSvne-lovania, magram amJerad amaze zedmet KuradGebas aGar SevaCerebT. am sakiTxs mkiTxveli SeiZleba gaecnos r. GambaSiZis monografiidan `qar-Tuli samecniero terminologia da misi Sedgenis ZiriTadi principebi~ (Tbilisi, 1986)

qarTveli sazogadoeba monatrebulia qarTul enaze leqciis waki-Txvas. amitom kidev erTi simZime itvirTa i. JavaxiSvilma, roca qarTul universitetSi pirveli leqciis wakiTxva daivala. igi `Jer kidev peter-

axali qarTuli saliteraturo enis sakiTxebi 99

burgis universitetSi axerxebda leqciebis qarTulad wakiTxvas... 1917 wlis maisSi Tbilissa da quTaisSi wakiTxuli didebuli leqciac iKo da universitetis daarsebis samoqmedo programac~ (JorbenaZe 1981, 229).

pirveli leqcia qarTul universitetSi dainiSna 1918 1918 1918 1918 wlis wlis wlis wlis 30 30 30 30 ianianianianvarsvarsvarsvars. . . . es aris faqes aris faqes aris faqes aris faqtobtobtobtobriv ofiriv ofiriv ofiriv oficiciciciaaaalulululuri Tari Tari Tari TaririririGi qarGi qarGi qarGi qarTuTuTuTuli sali sali sali samecmecmecmecninininieeee----ro enis ofiro enis ofiro enis ofiro enis oficiciciciaaaalulululuri axari axari axari axali sili sili sili sicococococxlis dacxlis dacxlis dacxlis dawKewKewKewKebibibibisasasasa.... `30 ianvars aravis gahkvirvebia, rom ivane JavaxiSvilis mosasmenad mosulTa ricxvma Kvela molodins gadaayarba~ (JorbenaZe 1991, 229).

Tu ramdenad didi iKo qarTuli sazogadoebis survili da molo-dini, qarTulad moesminaT samecniero Temebze saubari, amis kargi das-turia d. kldiaSvilis mogoneba grigol robaqiZis mier wakiTxuli sa-Jaro leqciebis Taobaze. XX saukunis dasawKisia; `am xanebSi iKo quTais-Si pirveli gamosvlebi saJaro leqciebiT r. g.-is (grigol robaqiZis _ g. g.). igi leqleqleqleqciciciciebs kiebs kiebs kiebs kiTxuTxuTxuTxullllobobobobda ruda ruda ruda rusul enasul enasul enasul enazezezeze. xalxi uzomo eswrebo-da. didad vwuxdiT, rom leqtori erideboda qarTulad gamosvlas da vnatvnatvnatvnatrobrobrobrobdiT modiT modiT modiT movswrevswrevswrevswrebobobobodiT qardiT qardiT qardiT qarTul enaTul enaTul enaTul enaze warmoze warmoze warmoze warmoTqmul leqTqmul leqTqmul leqTqmul leqciciciciasasasas. bev-ri amarTlebda leqtors, qarTulad ar SeiZleba am leqciebis gadmo-cemao~ (kldiaSvili 1981, 290). SeuTvliaT leqtorisTvis, leqciebi qarTulad ekiTxa. g. robaqiZes piroba miucia. `mokle xanSi kidec aas-rula Tavisi danapirebi. maxsovs pirveli misi saJaro qarTulad waki-Txuli leqcia. leqcia iKo baraTaSvilze~ (iqve, gv. 291). d. kldiaSvili ganagrZobs: `sazogadoeba gansxvavebul aGtacebaSi moiKvana am leqciam. gazeTebSi diadi qebiT ixseniebdnen leqciis Sinaarss, leqtoris cod-nas da gansakuTrebiT aGniSnavdnen leqtoris saucxoo qarTuls... leq-toris araCveulebrivi lamazi qarTulis gamgone msurvelTa ricxvi Se-samCnevad izrdeboda. usmendnen leqtors sulganabulni da Tavis Ku-rebs ar uJerebdnen, Tu aseTi Snoiani qarTuliT SesaZlebeli iKo leq-ciebis kiTxva...

Tamamad vambob, rom r. g.-m gamoacocxla maSindeli qarTveloba; Ta-visi saJaro leqciebiT naTlad daumtkica sazogadoebas, rom qarTuli ena SvenebiT savsea, rom misiT mSvenivrad gamoiTqmeba adamianis Kovel-gvari suliskveTeba, gamoixateba imis azrovneba~ (kldiaSvili 1981, 201-202).

Kovel dargSi qarTulad wakiTxuli pirveli leqcia sagangebo mo-vlenad miiCneoda. qarTuli samecniero enis axali kuTxiT warmoCena xdeboda. amitom eqceoda sagangebo KuradGeba am faqtebs. `rasakvirve-lia, leqciebis qarTulad kiTxva samaTematiko, sabunebismetKvelo da samedicino dargebze metad da ufro Zneli saqme iKo, vidre humanita-rul dargebze: istoriasa da filologiaSi, filosofiasa da iuris-prudenciaSi... maTematikasa da fiziakaSi, qimiasa da biologiaSi _ aq, sul erTiao, qarTul enas Taviis funqciis Sesruleba ar SeuZliao~ (JorbenaZe 1981, 246)...

g. gogolaSvili 100

pirvel leqcias qarTul enaze maTematikur analizSi kiTxulobs prof. a. razmaZe. `mas ara marto studentebi da msmenelebi eswrebian, aramed profesorTa kolegiis mTeli Semadgenloba, rac leqcias sazei-mo xasiaTs aZlevs... ovaciiT xvdebian profesor a. razmaZis pirvel leq-cias maTematikaSi... ase gegonebodaT, TiTqos maTematikaSi qarTulad leqciis wakiTxvas didi winaistoria hqonda~ (JorbenaZe 1981, 246).

kidev ramdenime magaliTi: `daxvewili, Camoqnili qarTuliT iwKebs leqciebis kiTxvas docentis movaleobis aGmsrulebeli arCil xaraZe...~ (iqve).

astronomiaSi `daxvewili literaturuli qarTuliT~ kiTxulobs leqcias prof. andria benaSvili. `mis mier SemoGebuli rigi astrono-miuli terminebisa sabolood damkvidrda mecnierul metKvelebaSi~ (iq-ve, 247). davakvirdeT: ra sizustiT aGricxaven: `bunebismetKvelebis gan-Kofilebaze pirvel leqcias araorganul qimiaSi 1918 wlis oqtombers (uditoria #86) gayedili msmenelebis winaSe kiTxulobs damsaxurebu-li profesorni p. meliqiSvili. pirveli qarTuli leqcia qimiaSi Kve-laze adre darbazSi mKofma iv. JavaxiSvilma miuloca mas~ (iqve, 247).

igoneben: udides maTematikoss n. musxeliSvils qarTuli metKvele-ba uyirda. universitetis administraciam is moiwvia, 10 Tve xelfass uxdida da SesaZlebloba misca, moemzadebina leqciebi qarTulad maTe-matikaSi...

pirveli leqcia medicinis mecnierebaSi 1918 wlis 15 noembers wai-kiTxa prof. aleqsandre naTiSvilma. prof. arkadi JorbenaZe igonebda: al. naTiSvili TbilisSi 14 noembers Camovida. meore dGes leqciaa da-niSnuli. saGamos i. JavaxiSvili estumra da hkiTxa, ra enaze apirebda leqciis wakiTxvas. gairkva rom mas qarTulad leqciis wakiTxva gauyir-deboda, i. JavaxiSvili darCa al. naTiSvilTan: erTad moamzades qarTu-lad pirveli leqcia. Tavze daaTendaT. diliT erTi auditoriisaken wavida, meore _ samuSao kabinetisaken. al. naTiSvili `Semdgom erT-er-Ti moTave gaxda qarTuli samedicino terminologiis dafuZnebisa~...

SeiZleba zedmeti mogveCvenos amdeni magaliTis moKvana, magram faq-tia: qarTuli samecniero ena fexs idgams. misi Koveli nabiJi aGnusxu-lia; Kovel nabiJs sagangebo KuradGeba eqceva...

universitetis gafarToebam, fakultetebis gamravelbam (1919 wels ukve sami fakulteti, _ sibrZnismetKvelebis, samaTematiko-sabunebisme-tKvelo da samkurnalo) mainc mwvaved dasva samecniero-pedagogiuri kadrebiT dakompleqtebis sakiTxi. `vinaidan qarTvel mecnierTa nakle-boba sagrZnobi iKo, gadawKda, moewviaT rusi mecnierebi, qarTuli enis armcodneni, magram mxolod sami wlis vadiT, romlis ganmavlobaSi isi-ni valdebulni iKvnen, qarTuli SeeswavlaT ise, rom leqciebis kiTxva qarTulad SesZlebodaT. garda amisa, im profesorebs, romlebic leqci-ebs rusulad kiTxulobdnen, TanaSemweebi (asistentebi, ordinatorebi) qarTuli enis mcodneni unda hKoloda (oqmebi, gv. 40).

axali qarTuli saliteraturo enis sakiTxebi 101

am wesiT moiwvies akad s. navaSini (botanika), i. figurovski (klima-tologia da meteorologia), b. uvarovi (zoologia da antomologia) da sxva. specialistebs iwvevdnen evropidan, mag. holandiidan erenfesti (fizika).

1920 wels arseboba SewKvita amierkavkasiis kerZo universitetma (ver gavarkvieT, romeli wlidan arsebobda). profesorTa sabyom 1920 wlis 7 enkenisTvis sxdomaze (oqmi #17) ganixila `mTavrobis winadade-ba, moewKos saxelmwifo universitetTan paraleluri kursebi rusul enaze im studentTaTvis, romelnic swavlobdnen Kofils amierkavkasiis kerZo universitetSi~ (oqmebi, gv. 136). profesorTa sabyo iGebs mTav-robis winadadebas: paralelur rusul ganKofilebas qmnis sabunebisme-tKvelo da samkurnalo fakultetebis meore da mesame kursebze; sxva kursebi arc arsebobda faqtobriv. aman sakmaod gaurTula universi-tets saqme, Tumca sabyo mainc axerxebs saqmis mogvarebas (leqciebi iki-Txeba rusulad calke gadmosulTaTvis...).

erTi mxarea leqciebis qarTulad kiTxva; samecniero terminologi-is SemuSaveba. meore mxriv, am terminologiis damkvidreba, gavrceleba; qarTuli samecniero krebulebis, saxelmZGvaneloebis, monografiebis gamocema.

universitetis daarsebis 20 wlisTavze i. JavaxiSvili sagangebod aGniSnavda: `ramdenJer gamigonia, rom qarTuli mecnieruli mwerloba ver Seiqmnebao. 1917 wels amas gvimtkiceben, rom qarTuli mecnierebis dafuZneba SeuZlebeliao da vasil petriaSvilma ara-Tu uarKo, aramed daamtkica, rom saucxoo samecniero Txzulebis dawera SeuZlia, dawera da gamosca kidec iseTi Txzuleba, romelic ar CamorCeba arcerT evro-pul enaze dawerils!~ (JavaxiSvili 1971, 9).

axladdaarsebul universitetSi sagangebo msJelobis sagani iKo `universitetis organos daarseba~ (oqmebi, gv. 159). 1919 wlis 9 apri-lis profesorTa sabyos sxdomaze daadgines: `gamocemul iqnes univer-sitetis organo, romelic JerJerobiT saerTo iqneba Kvela fakulteti-saTvis~ (oqmebi, gv. 150). universitetis organos `tfilisis universi-tetis moambe~ ewoda. saredaqcio kolegiaSi Sevidnen: i. JavaxiSvili, k. kekeliZe, a. SaniZe, a. razmaZe, sp. virsalaZe.

ukve 1919 wels gamoica `tfilisis universitetis moambe, #1, 1 na-kveTi~, romelic Seicavda sibrZnismetKvelebis fakultetis profesorTa Sromebs:

iiii. . . . KifKifKifKifSiSiSiSiZeZeZeZe _ asimilaciisa da disimilaciis wesi qarTulsa da megrulSi;

SSSS. . . . nunununucucucucubibibibiZeZeZeZe _ bunebisaTvis cnebisa; kkkk. . . . kekekekekekekekelilililiZeZeZeZe _ nawKveti qarTuli hagiografiis istoriidan

(cxovreba ilarion qarTvelisa); dddd. . . . uzuzuzuznanananaZZZZeeee _ `laibnicis Patites perceptions-Ta adgili fsiqolo-

giaSi;

g. gogolaSvili 102

aaaa. . . . SaSaSaSaninininiZZZZeeee _ nasaxelari zmnebi qarTulSi; ssss. . . . avaavaavaavalilililiaaaanininini _ xizani; eeee. . . . TaTaTaTaKaKaKaKaiSiSiSiSvivivivilililili _ SeniSvnebi zarzmis eklesiisa da mis siZvele-

Ta Sesaxeb. stastastastatitititieeeebi ibeybi ibeybi ibeybi ibeydedededeba mxoba mxoba mxoba mxolod qarlod qarlod qarlod qarTuTuTuTuladladladlad; ar axlavs ucxouri rezi-

umeebi. `tfilisis universitetis moambis~ gamocema imdenad mniSvnelovnad

miaCniaT, rom profesorTa sabyo sagangebod msJelobs, `universitetis moambe~ vis daurigdes (oqmebi, gv. 203). aseve 1920 wlis 15 maiss `gagagaganininini----xixixixilesleslesles: prof. iv. beritaSvilis gancxadeba `universitetis moambis~ gamocemisa da saredaqcio kolegiis Sesaxeb. dadadadaadadadadgigigiginesnesnesnes: miendos fakul-tetebs gamoarkvion `moambis~ gamocemis saqme, Tu rogorc iqnes daKene-buli momavalSi~ (oqmebi, gv. 219). profesorTa sabyos 1920 wlis 30 iv-nisis sxdomaze `ganixiles universitetis moambis gamocemis saqme. dadadadaadadadad----gigigiginesnesnesnes: Tanaxmad sibrZnismetKvelebis fakultetis moxsenebisa, profe-sorTa sabyom daadgina:

a) universitetis organos gamocemis xelmZGvanelad da pasuxis-mgeblad unda iKos erTi piri;

b) saredaqcio kolegia unda Sedgebodes fakultetebis warmomad-genelTagan;

g) mowveul iqnes sagangebo koreqtori da ukanasknel d) sasurvelia, rom xelmZGvanel redaqtorad sibrZnismetKelebis

fakultetis warmomadgeneli iKos~ (oqmebi, gv. 233). ar aris msJeloba publikaciaTa enaze: cxadia, igulisxmeba, rom es

aris qarTuli gamocema. KuradGebis gamaxvileba im faqtze, rom xel-mZGvaneli unda iKos sibrZnimetKvelebis fakultetis warmomadgeneli da mowveul iqnes specialuri koreqtori, mianiSnebs imis Sesaxeb, rom sasasasagangangangangegegegebo Kubo Kubo Kubo KurarararadGedGedGedGeba eqba eqba eqba eqcecececeooooda kreda kreda kreda krebubububulis enaslis enaslis enaslis enas.

1921 wlis 16 noembers profesorTa sabyo isev ubrundeba `univer-sitetis moambis~ gamocemis sakiTxs:

`gagagaganinininixixixixilesleslesles: moxseneba prof. a. SaniZisa Sesaxeb `universitetis mo-ambis~ gamocemis wesis Secvlisa.

1. `universitetis moambe~ gadakeTdes im gvarad, rom Sig ibeydebo-des gamokvlevani universitetis muSakebisa im rigiT, rogorc Semodis redaqciaSi, da werilebi ar iqnes ganawilebuli fakultetebis mixed-viT.

2. moambe gamodiodes nakveTebad (SeZlebisdagvarad weliwadSi oTxJer), saerTo paginaciiT, ocidan ocdaaT Tabaxamde, raica Seadgens erT toms.

3. jurnali daibeydos 900 calad. avtorebs mieces 50 gadmonabey-di.

4. warmodgenil xelnawerSi savsebiT mzad unda iKos dasabeydad da advilad ikiTxebodes.

axali qarTuli saliteraturo enis sakiTxebi 103

dadadadaadadadadgigigiginesnesnesnes: dakmaKofildes ucvlelad~ (oqmebi, gv. 294-295). 1919 wlidan moKolebuli universitetis samecniero gamocemebi ar

SewKvetila TiTqmis saukunis bolomde. `universitetis moambes~ `uni-versitetis Sromebi~ cvlis. sabyoTa xelisuflebis damKarebis Semdeg gaizarda rusuli enis roli samecniero cxovrebaSi. momravlda rusu-lad gamoqveKnebuli naSromebi periodul gamocemebSi. magaliTisaTvis:

`tfi`tfi`tfi`tfililililisis sasis sasis sasis saxelxelxelxelmwimwimwimwifo unifo unifo unifo univerververversisisisitetetetetis Srotis Srotis Srotis Sromemememebi~, bi~, bi~, bi~, V, V, V, V, 1930193019301930wwww.... gamoqveKnebulia 19 statia; qarTulia 14: rusuli _ 5. sainteresoa

rusulad dabeydil statiaTa Tematika (marqsizm-leninizmi, papirolo-gia, rusuli literatura, msoflio literatura...). reziume ucxo ena-ze araa savaldebulo. 19 statiidan mxolod erTs aqvs reziume rusu-lad (gamokvleva osur enas exeba).

tttt. . . . XVIII, XVIII, XVIII, XVIII, 1941194119411941 gamoqveKnebulia 12 statia; 9 _ qarTul enaze, 3 _ rusulad.

ucxouri reziume aqvs 7 qarTul statias; erT maTgans 2 enaze (rusu-lad da frangulad), danarCenebs _ rusulad. sarCevi dabeydilia or enaze (qarTulad da rusulad).

tttt. . . . 55555555, , , , 1954195419541954.... gamoqveKnebulia 19 statia; 14 qarTul enaze, 5 _ rusulad. qar-

Tul statiaTagan 7-s aqvs reziume rusul enaze. tttt. . . . 114114114114, , , , 1965 1965 1965 1965 (filologiur mecnierebaTa seria) gamoqveKnebulia 22 statia. Kvela qarTulia. reziume ara aqvs or

statias. danarCenebs axlavs rusuli reziume. tttt. . . . 138 138 138 138 ((((BBBB 1111) ) ) ) huhuhuhumamamamaninininitatatatarurururuli meli meli meli mecnicnicnicnieeeererererebabababani, ni, ni, ni, 1971197119711971 dabeydilia 15 samecniero statia. maT Soris 2 _ rusulad. qar-

Tul statiebs axlavs rusuli reziume, rusul statiebs _ qarTuli reziume. sarCevi ibeydeba sam enaze (qarTulad, rusulad da inglisu-rad).

tttt. . . . 140140140140 ((((BBBB 2222) ) ) ) huhuhuhumamamamaninininitatatatarurururuli meli meli meli mecnicnicnicnieeeererererebabababani, ni, ni, ni, 1971197119711971 tomi sainteresoa imiT, rom masSi werilebi gamoqveKnebulia 3 ena-

ze: qarTulad 13: rusulad 2 da germanulad _ 7. TiTqmis Kvelas ax-lavs ori reziume _ qarTuls rusul-germanulad, germanuls _ qar-Tul-rusulad, rusuls _ qarTul-germanulad. amgvari rTuli enobri-vi viTareba imis Sedegia, rom tomi ienis da Tbilisis universitetebis erToblivi gamocemaa.

Tumca isicaa gasaTvaliswinebeli, rom reziumeebis sistema TiTqmis savaldebulo xdeba. momdevno tomebSi ZiriTadad rusuli reziumeebia, SigadaSig franguli, germanuli Tu inglisuri. inglisuri reziumeebi 90-iani wlebidan TiTqmis mTlianad Caenacvla rusuls.

Cven aq bolo magaliTebi humanitaruli seriidan moviKvaneT. warmo-vadgens 1940 1940 1940 1940 welswelswelswels gamoqveKnebuli 7 7 7 7 totototomismismismis (sxvadasxva dargis) monace-mebs statiis enis TvalsazrisiT (Tsu SroTsu SroTsu SroTsu Sromemememebi, tbi, tbi, tbi, t. . . . XIXIXIXI----XVIIXVIIXVIIXVII).

g. gogolaSvili 104

mamamamaTeTeTeTemamamamatitititikakakaka _ 1 statia rusulad qiqiqiqimiamiamiamia _ 3 statia qarTulad, 1 _ rusulad gegegegeoooolololologiagiagiagia _ 2 statia rusulad bibibibioooolololologiagiagiagia _ 2 statia qarTulad, 2 _ rusulad fsifsifsifsiqoqoqoqolololologiagiagiagia _ 11 statia qarTulad pepepepedadadadagogogogogigigigikakakaka _ 1 statia qarTulad fifififilolololososososofiafiafiafia _ 1 statia qarTulad ekoekoekoekononononomimimimikukukukuri meri meri meri mecnicnicnicnieeeererererebabababanininini _ 5 statia qarTulad, 1 _ rusulad isisisistotototoriariariaria _ 5 statia qarTulad, 5 rusulad sasasasamarmarmarmarTaTaTaTalililili _ 1 statia qarTulad lilililiteteteterarararatutututuraTraTraTraTmcodmcodmcodmcodneneneneoooobabababa _ 2 statia qarTulad, 1 rusulad qarqarqarqarTuTuTuTuli lili lili lili liteteteterarararatutututuris isris isris isris istotototoria ria ria ria _ 5 statia qarTulad dadadadasavsavsavsavleT evleT evleT evleT evrorororopis lipis lipis lipis liteteteterarararatutututuris isris isris isris istotototoriariariaria _ 1 statia rusulad enaTenaTenaTenaTmecmecmecmecninininieeeererererebabababa _ 3 statia qarTulad, 2 _ rusulad. arcerT rusul statias ara aqvs reziume sxva enaze; cxadia, arc

qarTulad. qarTul statiebs aqvs reziume rusulad. faqtia, Tbilisis saxelmwifo universitetis Sromebis mixedviT sa-

mecniero literaturis ena qarTulia. ociani wlebis Sua xanebidan ar-cTu iSviaTia rusuli ena; ucxouri (vTqvaT, germanuli) specialur tomSi gamoiKeneba statiis enad.

saxelmZGvaneloebis ena Cveulebriv qarTulia, garda im gamocemebi-sa, romlebic gankuTvnilia im ganKofilebebisaTvis, sadac swavlebis ena aris rusuli (magaliTad, rusuli filologiis ganKofileba, fizikis fakultetis rusuli seqtori...)

90-ian wlebSi universitetSi gaCnda nawilobriv inglisurenovani ganKofileba _ biznesisa; specialuri saxelmZGvaneloebi am ganKofile-bisaTvis ar gamocemula.

aq warmodgenili suraTi rom sworad asaxavs swavlebisa da Seswav-lis enis viTarebas Tbilisis saxelmwifo universitetSi, amis naTeli magaliTia `stalinis saxelobis Tbilisisi saxelmwifo universitetis gamocemaTa bibliografia 1919-1960~ (Tb., 1961w.).

qarTuli samecniero literaturis da Sesabamisad qarTuli samec-

niero enis ganviTareba myidrod ukavSirdeba saqarTvelos mecnierebaTa akademiis CamoKalibebas. saqarTvelos mecnierebaTa akademiis Seqmnamde (1941 w.) TbilisSi arsebobs ssr kavSiris mecnierebaTa akademiis saqar-Tvelos filiali; mas aqvs instituti _ kavkasiismcodneobisa. am insti-tutis bazaze 1936 wels Seiqmna enis, istoriis da materialuri kul-turis (enimkis) instituti akad. n. maris saxelobisa. instituts hqon-da 10 ganKofileba (qarTvelur enaTa, kavkasiur enaTa, leqsikologiis, istoriis, arqeologiis, eTnografiis, maxlobeli aGmosavleTis enaTa, terminologiiis, zogadi enaTmecnierebis, filologiis).

enimkis grifiT gamoica ramdenime monografia: i. JavaxiSvilisa _

axali qarTuli saliteraturo enis sakiTxebi 105

`qarTuli da kavkasiuri enebis Tavdapirveli buneba da naTesaoba~ (1937), arn. Ciqobavas _ `yanur-megrul-qarTuli SedarebiTi leqsiko-ni~, `saqarTvelos istoria~ (n. berZeniSvilis, i. JavaxiSvilis, s. JanaSi-as _ 1943). rusul-qarTuli leqsikoni, ramdenime terminologiuri leqsikoni... am gamocemebs TavianTi mniSvneloba dGesac ar daukargavs, amitom gansakuTrebulia maTi roli qarTuli samecniero enis ganviTa-rebaSi. enimenimenimenimkikikiki scemda periodul gamocemebs _` enimkis moambe~ da `masa-lebi saqarTvelosa da kavkasiis istoriisaTvis~. 1937-1944 wlebSi gamo-qveKnda enimkis moambis 14 tomi; `masalebis~ 7 tomi 21 nakveTad. es iKo maGalmecnieruli qarTulenovani gamocemebi.

magaliTisaTvis warmovadgenT `enimenimenimenimkis mokis mokis mokis moamamamambisbisbisbis~ ramdenime nomers: tttt. . . . III, III, III, III, 1938193819381938wwww.... gamoqveKnebulia 19 statia. erTi frangulad (frangi avtorisa),

danarCeni _ qarTulad. statiebs ara aqvT ucxouri reziume. sagangebo xasiaTisaa IV toIV toIV toIV tomis I namis I namis I namis I nakvekvekvekveTiTiTiTi (1938w.). masSi gamoqveKne-

bulia a. SaniZis vrceli gamokvleva axladaGmoCenili albanuri anbanis Sesaxeb. werili rusulenovania, axlavs vrceli reziume qarTulad da frangulad. amave nakveTSi ibeydeba i. abulaZis mokle werili amave Te-maze rusulad. mizani cxadia _ informaciis ufro farTod gavrcele-ba.

sxva tomebi Cveulebrivia: tttt. . . . VVVV----VI, VI, VI, VI, 1940194019401940wwww.... gamoqveKnebulia 32 werili. 30 qarTul enaze, 2 _ rusulad. 6 qar-

Tul werils axlavs reziume rusulad da frangulad, 1-s rusulad. tttt. . . . XIV, XIV, XIV, XIV, 1941194119411941wwww.... gamoqveKnebulia 15 werili. 1 werili rusul enazea; mas axlavs

qarTuli reziume. sam qarTul werils axlavs reziume rusul-franu-lad, erTs _ rusulad.

amgvarad, iseve rogorc universitetis samecniero gamocemebs, saqar-Tvelos mecnierebaTa akademiis Seqmnamde, akademiur gamocemebsac es principi aqvs: araa savaldebulo ucxouri reziume. ucxouri reziumis SemTxvevaSi Cveulebrivia rusuli; evropul enaTagan upiratesoba eZle-va franguls.

1940 wels ssr kavSiris mecnierebaTa akademiiis kavkasiis filialis kavkasiismcodneobis institutma gamosca `akademiis moambe~. 1941 wli-dan _ saqarTvelos mecnierebaTa akademiis Seqmnis Semdeg gagrZelda akademiis moambis gamocema. weliwadSi gamodioda TiTo totototomi aT nommi aT nommi aT nommi aT nom----radradradrad; mogvianebiT 12 nomrad (TveSi erTi). Tu ra viTareba iKo enobrivi TvalsazrisiT, SeiZleba davinaxoT I-XI tomebis (1949-1950 wlebis) gamo-cemaTa analizis safuZvelze. amTaviTve SevniSnavT: araa erTiani stan-darti. werilebi ibeydeba ZiriTadad qarTulad, aseve rusulad, ingli-surad, germanulad, frangulad. zog qarTul gamocemas (nomers, stati-as) aqvs paraleluri teqsti rusul enaze, zogs aqvs reziume erT ena-

g. gogolaSvili 106

ze, zogs _ or enaze, zogic reziumes gareSea. viTarebas warmovadgen dargebis mixedviT im TanmimdevrobiT ra

TanmimdevrobiTac ibeydeba `akademiis moambeSi~. IIII. . . . marmarmarmarqsizmqsizmqsizmqsizm----lelelelenininininiznizniznizmimimimi 1. marqsizm-leninizmis klasikosebi. 3 3 3 3 stastastastatia qartia qartia qartia qarTuTuTuTuladladladlad. samive paralelur rusul gamocemaSi. 2. literatura marqsizm-leninizmis klasikosTa Sesaxeb.

3 3 3 3 stastastastatia qartia qartia qartia qarTuTuTuTuladladladlad. erTs aqvs paraleluri rusuli teqsti, ori paralelur rusul gamocemaSi.

anu Kvelas aqvs paraleluri rusuli teqsti. IIIIIIII. . . . ffffiiiizizizizikokokoko----mamamamaTeTeTeTemamamamatitititikukukukuri, sari, sari, sari, sabubububunenenenebisbisbisbismemememetKvetKvetKvetKvelo da teqlo da teqlo da teqlo da teqninininikukukukuri meri meri meri me----

cnicnicnicnieeeererererebabababanininini 1111. . . . mamamamaTeTeTeTemamamamatitititikakakaka

a) maTematikis dafuZnebis sakiTxebi. 4 4 4 4 stastastastatia qartia qartia qartia qarTuTuTuTuladladladlad; 1 _ paralelur rusul gamocemaSi; 3-s axlavs paraleluri rusuli teqsti; 1-s _ reziume frangulad. 5 5 5 5 stastastastatia rutia rutia rutia rususususulad, lad, lad, lad, 3-s reziume qarTulad da frangulad, 1-s _ qarTulad.

b) ricxvTa Teoria da algebra. 7 7 7 7 stastastastatia qartia qartia qartia qarTuTuTuTuladladladlad; 5 _ paralelur rusul gamocemaSi, 2-s paralelur rusul gamocema. 1 1 1 1 stastastastatia rutia rutia rutia rususususuladladladlad, reziume qarTul enaze. 1 1 1 1 stastastastatia intia intia intia ingligligliglisusususuradradradrad, reziume qarTul enaze. 3 3 3 3 stastastastatia gertia gertia gertia germamamamanunununuladladladlad; 1-s reziume qarTulad, 1-s qarTulad da rusulad.

g) geometria 3 3 3 3 stastastastatia qartia qartia qartia qarTuTuTuTuladladladlad; 1-s reziume rusul da inglisur enaze. 2 paralelur gamocemaSi rusul enaze. 4 4 4 4 stastastastatia rutia rutia rutia rususususuladladladlad, 4-ves reziume germanul enaze. 2 2 2 2 stastastastatia intia intia intia ingligligliglisusususuradradradrad, 2-ves reziume qarTul enaze.

d) analizi da diferenciuli aGricxva 78 78 78 78 stastastastatia qartia qartia qartia qarTuTuTuTuladladladlad, aqedan 7-s paraleluri teqsti rusul enaze, 2--s reziume rusulad, 1-s reziume inglisurad. 49 _ paralelur gamocemeSi rusul enaze 56 56 56 56 stastastastatia rutia rutia rutia rusul enasul enasul enasul enazezezeze, 2-s paraleluri teqsti germanulad, 30-s reziume qarTulad, 2-s qarTulad da frangulad, 5-s ger-manulad. 2 2 2 2 stastastastatia gertia gertia gertia germamamamanulnulnulnul enaenaenaenazezezeze, 2-ves reziume qarTulad. da ingli-surad

2222. . . . asasasastrotrotrotrononononomiamiamiamia

1 1 1 1 qarqarqarqarTuTuTuTuli stali stali stali statiatiatiatia, reziume rusulad 3 3 3 3 rurururususususuli stali stali stali statiatiatiatia, 1-s reziume qarTulad da inglisurad, 1-s

axali qarTuli saliteraturo enis sakiTxebi 107

germanulad. 3 3 3 3 inininingligligliglisusususuri stari stari stari statiatiatiatia, samives reziume qarTulad.

3333. . . . memememeqaqaqaqaninininikakakaka a) zogadi sakiTxebi

2 2 2 2 stastastastatia qartia qartia qartia qarTul enaTul enaTul enaTul enazezezeze, orives reziume qarTulad. b) hidrodinamika

8 8 8 8 stastastastatia qartia qartia qartia qarTul enaTul enaTul enaTul enazezezeze, 2-s paraleluri teqsti rusulad, 1-s reziume rusulad, 1-s rusulad da inglisurad; 4 paralelur gamocemaSi rusul enaze. 5 5 5 5 stastastastatia rutia rutia rutia rusul enasul enasul enasul enazezezeze, 2-s reziume qarTulad, 2-s _ germanu-lad, 1-s germanulad da qarTulad.

g) drekadobis Teoria 13 13 13 13 stastastastatia qartia qartia qartia qarTul enaTul enaTul enaTul enazezezeze, 2-s reziume rusulad. 11 paralelur gamocemaSi rusul enaze. 17 17 17 17 stastastastatia rutia rutia rutia rusul enasul enasul enasul enazezezeze, 10-s reziume qarTulad, 1-s _ germa-nulad.

d) maTematikuri fizika 4 4 4 4 rurururususususuli stali stali stali statiatiatiatia, 1-s paraleluri teqsti germanul enaze.

4444. . . . fifififizizizizikakakaka a) qvanturi meqanika

7 7 7 7 stastastastatia qtia qtia qtia qararararTul enaTul enaTul enaTul enazezezeze, 1-s paraleluri teqsti rusulad, 2-s reziume rusulad. 3 paralelur gamocemaSi rusul enaze. 5 5 5 5 stastastastatia rutia rutia rutia rusul enasul enasul enasul enazezezeze, 3-s reziume qarTulad.

b) nivTierebis agebuleba. atomis birTvis fizika. atomuri energia. 5555 sta sta sta statia qartia qartia qartia qarTul enaTul enaTul enaTul enazezezeze, 1-s paraleluri teqsti rusulad, 1-s reziume _ rusulad; 3 _ paralelur gamocemaSi rusul enaze. 4 4 4 4 stastastastatia rutia rutia rutia rusul enasul enasul enasul enazezezeze, 3-s reziume qarTulad.

g) molekuluri fizika, Termodinamika 9 9 9 9 stastastastatia qartia qartia qartia qarTul enTul enTul enTul enaaaazezezeze, 2-s reziume rusulad. 7 paralelur gamocemaSi rusul enaze.

d) eleqtroba, magnetizmi, eleqtronika 3 3 3 3 stastastastatia qartia qartia qartia qarTul enaTul enaTul enaTul enazezezeze, 1-s paraleluri teqsti rusulad, 1-s reziume rusulad. 1 paralelur gamocemaSi rusul enaze. 4 4 4 4 rurururususususuli stali stali stali statiatiatiatia, oTxives reziume qarTulad.

e) optika 1 1 1 1 rurururususususuli stali stali stali statiatiatiatia, reziume qarTulad

5555. . . . gegegegeoooofifififizizizizikukukukuri meri meri meri mecnicnicnicnieeeererererebabababanininini a) geofizika

20 20 20 20 stastastastatiatiatiatia qarqarqarqarTulTulTulTul enaenaenaenazezezeze, 5-s paraleluri teqsti rusulad, 3-s reziume inglisurad, 1-s rusulad, 1-s rusul-germanulad, 1-s

g. gogolaSvili 108

rusul-inglisurad. 9 paraleluri gamocemaSi rusul enaze. 12 12 12 12 stastastastatia rutia rutia rutia rusul enasul enasul enasul enazezezeze, 6-s reziume germanulad, 2-s qarTu-lad, 1-s inglisur-qarTulad.

b) meteorologia 2 2 2 2 stastastastatia qartia qartia qartia qarTul enaTul enaTul enaTul enazezezeze, 2 paralelur gamocemaSi rusul ena-ze.

g) klimatologia 5 5 5 5 stastastastatiatiatiatia qarqarqarqarTul enaTul enaTul enaTul enazezezeze, 5 paralelur gamocemaSi rusul enaze. 1 1 1 1 stastastastatia rutia rutia rutia rusul enasul enasul enasul enazezezeze

d) hidrologia 1111 stastastastatia qartia qartia qartia qarTul enaTul enaTul enaTul enazezezeze, 1 paralelur gamocemaSi rusul enaze.

6666. . . . qiqiqiqimimimimiuuuuri meri meri meri mecnicnicnicnieeeererererebabababanininini a) fizikuri qimia

17 17 17 17 qarqarqarqarTuTuTuTuli stali stali stali statiatiatiatia, 11-s reziume rusulad, 4 paralelur gamocemaSi rusul enaze. 9 9 9 9 rurururususususuli stali stali stali statiatiatiatia, 3-s reziume qarTulad, 4-s reziume qarTul-inglisurad.

b) araorganuli qimia 10101010 sta sta sta statia qartia qartia qartia qarTul enaTul enaTul enaTul enazezezeze, aTives reziume rusulad. 2 statia rusul enaze, orives reziume qarTulad.

g) organuli qimia 17 17 17 17 qarqarqarqarTuTuTuTuli stali stali stali statiatiatiatia, 4-s reziume rusulad, 2-s reziume ru-sul-inglisurad; 11 paralelur gamocemaSi rusul enaze. 4 4 4 4 rurururususususuli stali stali stali statiatiatiatia, 3-s reziume qarTul-inglisurad, 1-s _ qar-Tulad.

d) analizuri qimia 5 5 5 5 stastastastatia qartia qartia qartia qarTul enaTul enaTul enaTul enazezezeze, 1-s paraleluri teqsti rusulad, 3-s reziume rusulad. 1 paralelur gamocemaSi rusul enaze.

3 stastastastatia rutia rutia rutia rusulsulsulsul ena ena ena enazezezeze; 2-s reziume qarTulad. e) gamoKenebiTi qimia

13 13 13 13 stastastastatia qartia qartia qartia qarTul enaTul enaTul enaTul enazezezeze, 2-s reziume rusulad. 11 paralelur gamocemaSi rusul enaze. 4 4 4 4 stastastastatiatiatiatia rurururusulsulsulsul enaenaenaenazezezeze, 1-s paraleluri teqsti germanulad, 1-s reziume germanulad, 2-s reziume qarTulad.

7777. . . . gegegegeoooolololologigigigiuuuuri meri meri meri mecnicnicnicnieeeererererebabababanininini a) geologia

37 37 37 37 stastastastatia qartia qartia qartia qarTul enaTul enaTul enaTul enazezezeze, 18-s reziume rusulad, 1-s parale-luri teqsti rusulad; 17 paralelur gamocemaSi rusul enaze. 11 11 11 11 stastastastatia rutia rutia rutia rususususuladladladlad, 5-s reziume qarTulad.

b) mineralogia 6 6 6 6 stastastastatia qartia qartia qartia qarTul enaTul enaTul enaTul enazezezeze, 1-s paraleluri teqsti rusulad, 4-s

axali qarTuli saliteraturo enis sakiTxebi 109

reziume rusulad, 1 paralelur gamocemaSi rusul enaze. 4 4 4 4 stastastastatia rutia rutia rutia rusul enasul enasul enasul enazezezeze, 1-s reziume qarTulad, 1-s qarTul-in-glisurad.

g) petrografia 18 18 18 18 stastastastatia qartia qartia qartia qarTul enaTul enaTul enaTul enazezezeze, 6-s paraleluri teqsti rusulad, 6-s reziume rusulad. 6 _ paralelur gamocemaSi rusul enaze. 7 7 7 7 stastastastatia rutia rutia rutia rusul enasul enasul enasul enazezezeze, 5-s reziume qarTulad, 1-s qarTul-in-glisurad.

d) paleontologia 21 21 21 21 stastastastatiatiatiatia qqqqararararTulTulTulTul enaenaenaenazezezeze, 3-s paraleluri teqsti rusulad, 3-s reziume rusulad, 1-s _ inglisurad; 14 _ paralelur gamoce-maSi rusul enaze. 3 3 3 3 stastastastatia rutia rutia rutia rusul enasul enasul enasul enazezezeze, 1-s reziume qarTul-inglisurad. 1 1 1 1 stastastastatia frantia frantia frantia frangul enagul enagul enagul enazezezeze, reziume qarTulad

e) hidrogeologia 3 3 3 3 stastastastatia qartia qartia qartia qarTul enaTul enaTul enaTul enazezezeze; 3 _ paralelur gamocemaSi rusul enaze.

8888.... gegegegeogogogograrararafiafiafiafia

4 4 4 4 stastastastatia qartia qartia qartia qarTul enaTul enaTul enaTul enazezezeze, 4-ve paralelur gamocemaSi rusul enaze

9999. . . . ninininiaaaadagdagdagdagmcodmcodmcodmcodneneneneoooobabababa

13 13 13 13 stastastastatia qartia qartia qartia qarTul enaTul enaTul enaTul enazezezeze, 1-s reziume rusulad; 12 paralelur gamocemaSi rusul enaze.

10101010. . . . biobiobiobiolololologigigigiuuuuri meri meri meri mecnicnicnicnieeeererererebabababanininini

a) bioqimia 11111111 stastastastatiatiatiatia qarqarqarqarTul enaTul enaTul enaTul enazezezeze, 1-s paraleluri teqsti rusulad, 1-s reziume inglisurad, 1-s rusulad, 1-s rusul-inglisurad; 8 paralelur gamocemaSi rusul enaze. 3 3 3 3 stastastastatia rutia rutia rutia rusul enasul enasul enasul enazezezeze, 2-s reziume qarTul-inglisurad, 1-s qarpTulad.

b) genetika 14 14 14 14 stastastastatiatiatiatia qarqarqarqarTulTulTulTul enaenaenaenazezezeze, 1-s paraleluri teqsti rusulad; 7-s reziume rusulad; 3-s _ rusul-inglisurad, 1-s _ inglisurad; 3 paralelur gamocemaSi rusul enaze. 3 3 3 3 stastastastatia rutia rutia rutia rusul enasul enasul enasul enazezezeze, 1-s reziume qarTul-inglisurad, 1-s _ qarTulad, 1-s _ rusul-inglisurad.

g) embriologia 15151515 stastastastatiatiatiatia qarqarqarqarTul enaTul enaTul enaTul enazezezeze, 4-s paraleluri teqsti rusulad, 5-s reziume rusulad, 1-s inglisurad, 1-s rusul-inglisurad; 5 paralelur gamocemaSi rusul enaze;

g. gogolaSvili 110

5 5 5 5 stastastastatia rutia rutia rutia rusul enasul enasul enasul enazezezeze, 4-s reziume qarTul-inglisurad; 1-s qarTulad.

d) botanika 1 1 1 1 stastastastatia rutia rutia rutia rusul enasul enasul enasul enazezezeze

mcemcemcemcenanananarererereTa moTa moTa moTa morforforforfolololologia, sisgia, sisgia, sisgia, sistetetetemamamamatitititika ka ka ka

da geda geda geda geogogogograrararafifififiuuuuli ganali ganali ganali ganawiwiwiwilelelelebabababa 32323232 stastastastatiatiatiatia qarqarqarqarTulTulTulTul enaenaenaenaze,ze,ze,ze, 1-s paraleluri teqsti rusulad, 9-s reziume rusulad. 22 paralelur gamocemaSi rusul enaze. 25 25 25 25 stastastastatia rutia rutia rutia rusul enasul enasul enasul enazezezeze, 19-s reziume qarTulad, 1-s _ rusu-lad, 1-s _ inglisurad, 1-s _ frangulad, 1-s paraleluri teq-sti frangulad.

mcemcemcemcenanananarererereTa anaTa anaTa anaTa anatotototomia, fimia, fimia, fimia, fizizizizioooolololologia, ekogia, ekogia, ekogia, ekolololologiagiagiagia

76 76 76 76 stastastastatia qartia qartia qartia qarTul enaTul enaTul enaTul enazezezeze, 3-s reziume rusulad, 6-s rusul-in-glisurad, 3-s _ inglisurad, 11-s _ paraleluri teqsti ru-sulad. 25 paralelur gamocemaSi rusul enaze. 30 30 30 30 stastastastatia rutia rutia rutia rusul enasul enasul enasul enazezezeze, 14-s reziume qarTulad, 4-s _ ingli-surad, 2-s _ qarTul-inglisurad, 2-s _ qarTul-frangulad, 2-s _ frangulad, 1-s _ germanulad.

e) zoologia 1 1 1 1 stastastastatia qartia qartia qartia qarTul enaTul enaTul enaTul enazezezeze, 1 _ paralelur gamocemaSi rusul enaze.

uxeruxeruxeruxerxemxemxemxemlolololonininini

71 71 71 71 stastastastatia qartia qartia qartia qarTul enaTul enaTul enaTul enazezezeze, 13-s reziume rusulad; 2-s parale-luri teqsti rusul-inglisurad, 1-s rusulad. 55 _ parale-lur gamocemaSi rusulad, maTagan 1-s reziume frangulad, 2-s _ inglisurad. 22 22 22 22 stastastastatia rutia rutia rutia rusul enasul enasul enasul enazezezeze, 5-s reziume germanulad, 1-s _ fran-gulad; 5-s _ qarTulad; 5-s _ qarTul-inglisurad; 1-s _ in-glisurad. 3 3 3 3 stastastastatia intia intia intia ingligligliglisur enasur enasur enasur enazezezeze, 2-s _ reziume rusulad, 1-s ru-sul-qarTulad.

xerxerxerxerxemxemxemxemlilililiaaaanenenenebibibibi 17 17 17 17 stastastastatia qartia qartia qartia qarTul enaTul enaTul enaTul enazezezeze, 11-s reziume rusulad, 1-s _ ru-sul-inglisurad; 1-s _ inglisurad; 1-s _ paraleluri teqsti rusul-inglisurad; 1-s rusulad; 3 _ paralelur gamocemaSi rusulad. 5 5 5 5 stastastastatia rutia rutia rutia rusul enasul enasul enasul enazezezeze; 2-s _ reziume germanulad; 1-s _ qar-Tulad.

v) hidrobiologia 3 3 3 3 stastastastatia qartia qartia qartia qarTul enaTul enaTul enaTul enazezezeze; 3 paralelur gamocemaSi rusulad.

axali qarTuli saliteraturo enis sakiTxebi 111

6666 stastastastatia rutia rutia rutia rusul enasul enasul enasul enazezezeze; 3-s reziume qarTulad, 1-s germanulad. z) fiziologia

23 23 23 23 stastastastatia qartia qartia qartia qarTul enaTul enaTul enaTul enazezezeze, 5-s reziume rusul-inglisurad; 3-s paraleluri teqsti rusul-inglisurad; 3-s paraleluri teq-sti rusulad; 2-s reziume inglisurad. 11 paralelur gamocema-Si rusulad; 5-s reziume inglisurad. 12 12 12 12 stastastastatia rutia rutia rutia rusul enasul enasul enasul enazezezeze; 3-s reziume inglisurad; 1-s qarTu-lad, 1-s _ germanulad, 3-s qarTul-inglisurad, 1-s _ qarTul-germanulad. 2 2 2 2 stastastastatia gertia gertia gertia germamamamanul enanul enanul enanul enazezezeze; 2-ves reziume rusulad; 1 1 1 1 stastastastatia intia intia intia ingligligliglisur enasur enasur enasur enazezezeze; reziume qarTulad.

T) anatomia, histologia 8 8 8 8 stastastastatia qartia qartia qartia qarTul enaTul enaTul enaTul enazezezeze; 2-s reziume rusulad; 1-s inglisu-rad, 6 paralelur gamocemaSi rusulad, 3-s reziume inglisu-rad. 4 4 4 4 stastastastatia rutia rutia rutia rusul enasul enasul enasul enazezezeze; 2-s reziume qarTulad, 1-s germanu-lad.

11111111. . . . memememedidididicicicicinananana 5 5 5 5 stastastastatia qartia qartia qartia qarTul enaTul enaTul enaTul enazezezeze; 3-s reziume rusulad, 2 paralelur gamocemaSi rusul enaze. 1 1 1 1 stastastastatia rutia rutia rutia rusul enasul enasul enasul enazezezeze; reziume qarTulad.

12121212. . . . sofsofsofsoflis melis melis melis meururururneneneneoooobabababa

a) memcenareoba 26 26 26 26 stastastastatia qartia qartia qartia qarTul enaTul enaTul enaTul enazezezeze; 5-s reziume rusulad; 1-s _ ingli-surad. 3 _ paraleluri teqsti rusulad. 18 paralelur gamo-cemaSi rusul enaze. 1 1 1 1 stastastastatia rutia rutia rutia rusul enasul enasul enasul enazezezeze.

b) mecxoveleoba 1 1 1 1 stastastastatia qartia qartia qartia qarTul enaTul enaTul enaTul enazezezeze; reziume _ rusul-inglisurad. 13131313. . . . teqteqteqteqninininikukukukuri meri meri meri mecnicnicnicnieeeererererebabababanininini

a) saerTo disciplinebi 5 5 5 5 stastastastatia qartia qartia qartia qarTul Tul Tul Tul enaenaenaenazezezeze, 1-s paraleluri teqsti rusulad, 1-s reziume rusulad; 2 2 2 2 stastastastatia rutia rutia rutia rusul enasul enasul enasul enazezezeze; 2-s reziume qarTulad

b) energetika, eleqtroteqnika 22 22 22 22 stastastastatia qartia qartia qartia qarTul enaTul enaTul enaTul enazezezeze; 4-s reziume rusulad; 18 para-

lelur gamocemaSi rusul enaze. 8 8 8 8 stastastastatia rutia rutia rutia rusul enasul enasul enasul enazezezeze; 3-s reziume qarTulad.

g) samTo saqme da metalurgia 10101010 stastastastatiatiatiatia qarqarqarqarTul enaTul enaTul enaTul enazezezeze; 1-s paraleluri teqsti rusulad; 4-s reziume rusulad; 1-s _ rusul-inglisurad; 4 paraleluri

g. gogolaSvili 112

gamocemaSi rusul enaze; 1-s reziume inglisurad. 7 7 7 7 stastastastatia rutia rutia rutia rusul enasul enasul enasul enazezezeze; 1-s reziume qarTul-inglisurad; 5-s reziume qarTulad; 1-s reziume rusulad;

d) masalaTa teqnologia da manqanaTmcodneoba 5555 stastastastatia qartia qartia qartia qarTul enaTul enaTul enaTul enazezezeze; 5 paralelur gamocemaSi rusul enaze; 2 2 2 2 stastastastatia rutia rutia rutia rusul enasul enasul enasul enazezezeze; 1-s reziume qarTulad; 1-s qarTul-in-glisurad.

e) samSeneblo saqme 33 33 33 33 stastastastatia qartia qartia qartia qarTul enaTul enaTul enaTul enazezezeze; 1-s paraleluri teqsti rusulad; 31 paralelur gamocemaSi rusul enaze; 6 6 6 6 stastastastatia rutia rutia rutia rusul enasul enasul enasul enazezezeze; 5-s reziume qarTulad.

IIIIIIIIIIII. . . . sasasasazozozozogagagagadodododoebebebebririririvi mevi mevi mevi mecnicnicnicnieeeererererebabababanininini

1. istoria 57 57 57 57 stastastastatia qartia qartia qartia qarTul enaTul enaTul enaTul enazezezeze; 26-s reziume rusulad; 2-s _ ru-sul-inglisurad; 1-s paraleluri teqsti rusulad. 6 6 6 6 stastastastatia rutia rutia rutia rusul enasul enasul enasul enazezezeze

2. ekonomika

2 2 2 2 stastastastatia qartia qartia qartia qarTul enaTul enaTul enaTul enazezezeze; 2-s reziume rusulad; 1 paralelur gamocemaSi rusul enaze;

3. enaTmecniereba a) zogadi enaTmecniereba

6 6 6 6 stastastastatia qartia qartia qartia qarTul enaTul enaTul enaTul enazezezeze; 4-s reziume rusulad; 2 paralelur gamocemaSi rusulad.

b) qarTveluri enebi 50505050 sta sta sta statia qartia qartia qartia qarTul enaTul enaTul enaTul enazezezeze; 35-s reziume rusulad; 3-s rusul-inglisurad; 10 paralelur gamocemaSi rusul enaze. 3 3 3 3 stastastastatia rutia rutia rutia rusul enasul enasul enasul enazezezeze; 1-s franguli reziume; 1-s qarTuli.

g) kavkasiuri enebi 22 22 22 22 stastastastatia qartia qartia qartia qarTul enaTul enaTul enaTul enazezezeze; 18-s reziume rusulad: 1-s rusul-inglisurad; 3 paralelur gamocemaSi rusulad;

d) indo-evropuli, semituri da sxva enebi 12 12 12 12 stastastastatia qartia qartia qartia qarTul enaTul enaTul enaTul enazezezeze; 2-s reziume rusulad; 2-s _ rusul-inglisurad; 1 1 1 1 stastastastatia rutia rutia rutia rusul enasul enasul enasul enazezezeze.

4. literaturaTmcodneoba

28 28 28 28 stastastastatia qartia qartia qartia qarTul enaTul enaTul enaTul enazezezeze; 24-s reziume rusulad; 4 parale-lur gamocemaSi rusul enaze; 4 4 4 4 stastastastatia rutia rutia rutia rusul enasul enasul enasul enazezezeze; 4-s reziume qarTulad.

axali qarTuli saliteraturo enis sakiTxebi 113

5. eTnografia 5 5 5 5 stastastastatia qartia qartia qartia qarTul enaTul enaTul enaTul enazezezeze; 1-s reziume rusulad; 1-s _ rusul-frangulad; 3 paralelur gamocemaSi rusul enaze; 1 1 1 1 stastastastatia rutia rutia rutia rusul enasul enasul enasul enazezezeze; reziume germanulad;

6. xelovnebaTmcodneoba

15 15 15 15 stastastastatia qartia qartia qartia qarTul enaTul enaTul enaTul enazezezeze; 4-s reziume rusulad; 10 paralelur gamocemaSi rusul enaze; 1 1 1 1 stastastastatia rutia rutia rutia rusul enasul enasul enasul enazezezeze; reziume qarTulad.

7. fsiqologia

8 8 8 8 stastastastatia qartia qartia qartia qarTul enaTul enaTul enaTul enazezezeze; 6-s reziume rusulad. rogorc vxedavT, viTareba sakmaod rTulia, araerTgvarovania. 60-

iani wlebidan moxda garkveuli standartis SemuSaveba. qarqarqarqarTul enas Tul enas Tul enas Tul enas faqfaqfaqfaqtobtobtobtobriv riv riv riv gagagagauuuuTaTaTaTanabnabnabnabres rures rures rures rususususuli enali enali enali ena.... redaqciis moTxovna aseTia: `we-rilebi warmodgenili unda iKos avtoris survilisamebr qarTul an rusul enaze. qarTul teqsts Tan unda axldes rusuli da mokle in-glisuri reziume, xolo rusul teqsts _ qarTuli da mokle inglisu-ri reziume~ (moambe, 1974).

Tu Tu Tu Tu 60606060----ian wleian wleian wleian wlebabababamde aSmde aSmde aSmde aSkakakakarad yarrad yarrad yarrad yarbobbobbobbobda qarda qarda qarda qarTuTuTuTulelelelenonononovavavavani stani stani stani statitititieeee----bi, bi, bi, bi, 60606060----iaiaiaiani wleni wleni wleni wlebibibibidan modan modan modan mokikikikidedededebubububuli li li li ((((gangangangansasasasakuTkuTkuTkuTrerererebiT biT biT biT 70707070----iaiaiaiani wleni wleni wleni wlebibibibidandandandan) ) ) ) yaryaryaryarbobs rubobs rubobs rubobs rususususulelelelenonononovavavavani stani stani stani statitititieeeebibibibi. . . . qarTulenovani ZiriTadad humanita-rul (qarTvelologiur) dargebSia.

magaliTisaTvis erTi nomeri `moambisa~ (t. 75, #3, 1974): gamoqveK-nebulia 56 statia; 51 rusulad, 4 qarTulad (fsiqologia, enaTmecnie-reba, filologia, arqeologia). es tipuri variantia. am movlenas xeli imanac SeuwKo, rom moskovi (BAK) iTxovs disertaciis rusul enaze Targmnas. 1975 wlamde disertacia SeiZleboda gagzavniliKo BAK-Si qarTuladac, xolo 1975 wlidan _ mxolod rusulad; igzavneboda pub-likaciebic, amitom avtorebi `iiolebdnen~ saqmes (aGar syirdebodaT rusulad Targmna...). es problema moixsna 90-iani wlebidan: saqarTve-loSi Seiqmna swavlul eqspertTa sabyo da aGar iKo sayiro diserta-ciis moskovSi gagzavna, magram amas ZiriTad publikaciebis enaze gavle-na ar mouxdenia.

metic, swavlul eqspertTa sabyos moTxovna aris, disertaciis dac-va gaimarTos qarTul enaze, magram ucxoenovani publikaciebis raode-noba ar iklebs. moxda erTi mniSvnelovani cvlileba: ucxoenaTagan pri-oriteti mieniya inglisurs. samecniero krebulebis reziumireba xdeba. umetes SemTxvevaSi mxolod inglisurad. magaliTad `akademiis moambis~ Taobaze aGvniSneT. asevea universitetis Sromebis bolo tomebSi. gamo-vida 23 tomi `saenaTmecniero Ziebebisa~. 1-3 tomSi (1980-1983) reziu-meebi rusulia. me-4 _ me-6 tomebs (1994-96) reziume saerTod ar ax-

g. gogolaSvili 114

lavs, me-7 tomidan moKolebuli (1997) Kvela statias axlavs inglisuri reziume (gakmonaklisia XXI tomi, sadac reziume saerTod araa!).

ar iqneboda uintereso saqarTvelos mecnierebaTa akademiis kidev erTi perioduli gamocemis gacnoba.

1961 wlidan mecnierebaTa akademia 10 wlis ganmavlobaSi gamoscemda `sazogadoebriv mecnierebaTa ganKofilebis moambes~. gamodioda weliwadSi 6 nomeri. es gamocema erTgvarovani iKo 10 wlis manZilze.

gamocemis pirvel wels eqvsive nomerSi gamoqveKnda 113 statia (nomrebis mixedviT asea ganawilebuli: 23-14-15-17-20-24); maTgan 97 qarTul enaze, 16 _ rusulad. rusuli enis gamoKenebas ganapirobebs ori faqtori: avtorTa vinaoba (araqarTvelebi: mag. al. mahometovi, v. sarbei...) da Tematika; magaliTad p. muradianis sapasuxod (somxuri warwerebi Jvris monasterSi) ibeydeba werilebi rusul enaze... Kvela nomers aqvs sarCevi paralelurad rusul enazec. reziume iSviaTia; magaliTad 6 nomerSi 4-s aqvs rusuli reziume. `sazogadoebrivi mecnierebaTa ganKofilebis moambe~ am principiT gamodioda 10 weli.

Semdeg (1971 wlidan) `moambe~ daiSala. TiTqmis Kvela ganKofileba akademiisa (qarTuli ena da literatura, istoria, qimia, biologia...) gamoscems `macnes~. esaa kvartaluri gamocema.

Tavidan `macne~ gamodioda imave principiT, ra principiTac misi winamorbedi. werilebi ibeydeboda qarTulad, `qarTul werilebs avtoris survilis mixedviT daerTvis reziume rusul da erT-erT ucxo enaze~. magaliTad 1971 wlis pirvel nomerSi gamoqveKnda 16 werili, maTgan erTi rusulad; reziume hqonda erT werils, sarCevi ibeydeboda rusul enazec.

aseve: 1972 wlis oTxive nomerSi gamoqveKnda 78 werili, maTgan 10 rusulad (am SemTxvevaSic avtoris sadaurobisa da Tematikis principi moqmedebs). reziumeebis raodenoba TandaTan izrdeba. 80-iani wlebidan rusuli reziume savaldebulo gaxda.

akademiis sistemaSi uamravi gamocemaa _ institutebis Sromebi, Tematuri krebulebi, erTJeradi gamocemebi. viTareba TiTqmis erTgva-ria (analogiuri `moambis~ viTarebisa). humanitarul (gansakuTrebiT qarTvelologiur) dargebSi publikaciebis ena qarTulia. aris araqar-Tulenovani gamocemebic.

erTi nimuSi: 1946 wels gamoica I tomi `iberiul-kavkasiuri enaT-mecnierebisa~; 30-e tomamde (1991) sul ramdenime statia gamoqveKnda evropul enebze (magaliTad, t. XVIII, 1973; 1 frangulad, 2 germanulad, 9 rusulad, 22 _ qarTulad). XXX-XXXIV tomebi faqtobriv qarTulia (reziumeebic ki ar axlavs ucxo enaze). Tumca es erTi ukiduresobaa. sxva SemTxvevaSi (magaliTad teqnikuri gamocemebi) ZiriTadad araqar-Tulenovania.

sxvagvaria TbilisSi gamomavali sakavSiro gamocemebis enobrivi vi-

axali qarTuli saliteraturo enis sakiTxebi 115

Tareba. magaliTad: `iberiul-kavkasiuri enaTmecnierebis weliwdeuli~ (I t. _ 1974w.; 22-e t. _ 2003w.). statiebis ena _ rusulia; reziumee-bis _ qarTuli da inglisuri. ramdenime teqsti gamoqveKnada parale-larad qarTul enaze.

analogiuria samecniero sesiebis enac. Tu konferencia iKo adgi-

lobrivi an respublikuri mniSvnelobis, samuSao ena iKo qarTuli da rusuli, iSviaTad ucxouri. evropul enaze wakiTxuli moxseneba iTar-gmneboda. saerTaSoriso mniSvnelobis simpoziumebis samuSao ena saqar-TveloSi qarTulTan erTad iKo evropulic.

Tu Cven mier warmodgenil grZel istorias gadavavlebT Tvals, da-

vaskvniT: XX saXX saXX saXX sauuuukukukukunis danis danis danis dasasasasawKiswKiswKiswKisSi, roSi, roSi, roSi, roca xdeca xdeca xdeca xdeba aGorba aGorba aGorba aGorZiZiZiZinenenenebabababa----dadadadamkvidmkvidmkvidmkvidrererere----ba qarba qarba qarba qarTuTuTuTuli sali sali sali samecmecmecmecninininieeeero eniro eniro eniro enisa; rosa; rosa; rosa; roca saca saca saca samecmecmecmecninininieeeero liro liro liro liteteteterarararatutututuris enaris enaris enaris enad d d d fuZfuZfuZfuZndendendendeboboboboda qarda qarda qarda qarTuTuTuTuli, gali, gali, gali, gacicicicilelelelebiT dibiT dibiT dibiT didi iKo Kudi iKo Kudi iKo Kudi iKo KurarararadGedGedGedGeba am saba am saba am saba am saqmiqmiqmiqmisasasasa----dmidmidmidmi. es gasagebicaa _ iqmneboda faqtobriv axali. aTeuli wlebis aTeuli wlebis aTeuli wlebis aTeuli wlebis Semdeg, roSemdeg, roSemdeg, roSemdeg, roca Seca Seca Seca Seiqiqiqiqmna da damna da damna da damna da damkvidmkvidmkvidmkvidrda qarrda qarrda qarrda qarTuTuTuTuli sali sali sali samecmecmecmecninininieeeero ena, ro ena, ro ena, ro ena, ganelganelganelganelda misadmi Kuda misadmi Kuda misadmi Kuda misadmi KurarararadGedGedGedGeba, raba, raba, raba, ramacmacmacmac Se Se Se SeiZiZiZiZleleleleba saba saba saba savavavavalalalalalo Selo Selo Selo Sededededegi mogi mogi mogi mo----gvcesgvcesgvcesgvces. . . . SiSi ar aris usafuZvlo: ucxoucxoucxoucxoururururiiii ter ter ter termimimiminonononolololologigigigiis mois mois mois moyaryaryaryarbebebebeba ba ba ba im Seim Seim Seim SemTxvemTxvemTxvemTxvevavavavaSic, roSic, roSic, roSic, roca gvaqvs Seca gvaqvs Seca gvaqvs Seca gvaqvs Sesasasasababababamimimimisi qarsi qarsi qarsi qarTuTuTuTuli terli terli terli termimimiminenenenebi; axabi; axabi; axabi; axali li li li ucxoucxoucxoucxouuuuri terri terri terri termimimiminenenenebis uabis uabis uabis uapepepepelalalalacio gadmocio gadmocio gadmocio gadmotatatatana _ qarna _ qarna _ qarna _ qarTuTuTuTuli enisli enisli enisli enis bu bu bu bunenenenebis bis bis bis gagagagauTuTuTuTvavavavalislislisliswiwiwiwinebnebnebneblad, aralad, aralad, aralad, arasasasasavalvalvalvaldedededebubububulolololoooooba qarba qarba qarba qarTuTuTuTuli enili enili enili enisa mesa mesa mesa mecnicnicnicnieeeerul rul rul rul azazazazrovrovrovrovnenenenebabababaSi da miSi da miSi da miSi da misTasTasTasTananananani am Sini am Sini am Sini am SiSis saSis saSis saSis safuZfuZfuZfuZvels vels vels vels qmnisqmnisqmnisqmnis....

lilililiteteteterarararatutututurararara marmarmarmargvegvegvegvelaSlaSlaSlaSvivivivilililili 2000 2000 2000 2000 _ taZari (teqstis avtori p. margvelaSvili),

Tbilisi, 2000. memememelilililiqiSqiSqiSqiSvivivivilililili 2000 2000 2000 2000 _ p. meliqiSvili, fragmenti saJarod warmo-

Tqmuli sitKvidan: `burJi erovnebisa~, #1-2, Tbilisi, 2000. memememetretretretreveveveveli li li li 1982198219821982 _ r. metreveli, saqarTvelos saistorio da saeT-

nografio sazogadoeba, Tbilisi, 1982. memememetretretretreveveveveli li li li 1985198519851985 _ r. metreveli, saqarTvelos saistorio da saeT-

nografio sazogadoeba: qarTuli sabyoTa enciklopedia, t. 9, Tbilisi, 1985.

memememetretretretrevevevevelililili 1998 1998 1998 1998 _ r. metreveli, fuZed daedo gelaTi. _ `burJi erovnebisa~, #2, Tbilisi, 1998.

momomomoamamamambebebebe 1974 1974 1974 1974 _ saqarTvelos mecnierebaTa akademiis moambe, t. 75, #3, Tbilisi, 1974.

nunununucucucucubibibibiZe Ze Ze Ze 1968196819681968 _ S. nucubiZe, Tbilisis saxelmwifo universite-tis istoria. _ `skola da cxovreba~, Tbilisi,1968.

oqoqoqoqmemememebibibibi _ profesorTa sabyos oqmebi, Tbilisi, 2006.

g. gogolaSvili 116

sasasasaxalxalxalxalxo saxo saxo saxo saqmeqmeqmeqme _ gazeTi `saxalxo saqme~, 1919w. 2 ianvari. GamGamGamGambabababaSiSiSiSiZeZeZeZe 1986 1986 1986 1986 _ r. GambaSiZe, qarTuli samecniero terminologia

da misi Sedgenis ZiriTadi pirncipebi, Tbilisi, 1986. SaSaSaSaninininiZeZeZeZe 1983 1983 1983 1983 _ a. SaniZe, peterburgis universitetis qarTuli sa-

mecniero wre: qarTuli sabyoTa encimklopedia, t. 8, Tbilisi, 1983. CiCiCiCiqoqoqoqobabababavavavava 1968 1968 1968 1968 _ arn. Ciqobava, Tbilisis saxelmwifo universiteti

da qarTuli samecniero azrovnebis aGorZineba, `ciskari~, #10, Tbili-si, 1968.

JaJaJaJavavavavaxiSxiSxiSxiSvivivivilililili 1971 1971 1971 1971 _ i. JavaxiSvili, brZola saqarTveloSi universi-tetis daarsebisaTvis, Tsu Sromebi, B 1 (138), Tbilisi, 1971.

JaJaJaJavavavavaxiSxiSxiSxiSvivivivilililili 1948 1948 1948 1948 _ i. JavaxiSvili, Tbilisisi saxelmwifo univer-sitetis daarsebis istoriisaTvis, Tsu Sromebi, XXX, Tbilisi, 1948.

JorJorJorJorbebebebenanananaZe Ze Ze Ze 1989198919891989 _ b. JorbenaZe, qarTuli dialeqtologia, t. I, Tbilisi, 1939.

JorJorJorJorbebebebenanananaZe Ze Ze Ze 1981198119811981 _ s. JorbenaZe, cxovreba da Gvawli ivane JavaxiSvi-lisa, Tbilisi, 1981.

JorJorJorJorbebebebenanananaZe Ze Ze Ze 1988198819881988 _ s. JorbenaZe, Tbilisis saxelmwifo universite-tis istoria, Tbilisi, 1988.

GIORGI GOGOLASHVILI

Issues of Modern Standard Georgian

1. The Language of Academic Writing

S u m m a r y The revival of the Georgian academic language at the turn of the 20s is connected

with the foundation of Georgian University. The newly founded university aimed at creating technical terminology for every branch of science. The aim was successfully achieved; For decades the Georgian academic language was formed and developed. However, since the 80s the process has been reversed. The Georgian terms have been replaced by foreign ones. This tendency may have undesirable results.