8820130394 001 004 - loescher.it · e per esponente la differenza degli esponenti. c) La potenza di...

22
2 1A ARITMETICA I numeri naturali e le quattro operazioni Esercizi supplementari di verifica Esercizio 1 Rappresenta sulla retta orientata i seguenti numeri naturali. 3; 5; 8; 10; 12. 0 1 Esercizio 2 Metti una crocetta su vero (V) o falso (F) di fianco ad ogni affermazione. a) L’insieme dei numeri naturali è chiuso rispetto all’operazione di sottrazione. b) L’insieme dei numeri naturali è chiuso rispetto all’operazione di moltiplicazione. c) I numeri dispari terminano con 0, 1, 3, 5, 7, 9. d) L’insieme dei numeri naturali è infinito. Esercizio 3 Metti una crocetta su vero (V) o falso (F) di fianco ad ogni affermazione. a) I termini dell’addizione si chiamano addendi. b) Lo zero è l’elemento assorbente dell’addizione. c) La differenza è quel numero che aggiunto al sottraendo dà per somma il minuendo. d) Lo zero è l’elemento neutro della sottrazione. e) I termini della moltiplicazione si chiamano fattori. f) L’elemento neutro della moltiplicazione è l’unità. g) Il quoziente è quel numero che moltiplicato per il dividendo ha per prodotto il divisore. h) La sottrazione è l’operazione inversa dell’addizione. Esercizio 4 Calcola mentalmente le seguenti operazioni nell’insieme dei numeri naturali. a) 457 0 = ......................... f) 75 : 5 = ......................... b) 12 . 737 0= ......................... g) 68 5 = ......................... c) 1009 45 = ......................... h) 199 55 = ......................... d) 57 9 = ......................... i) 15 . 849 1= ......................... e) 100 : 4 = ......................... j) 0 : 8493 = ......................... Esercizio 5 Risolvi le seguenti operazioni nell’insieme dei numeri naturali. a) 2758 3419 5565 = ......................... f) 14 95 = ......................... b) 452 74 = ......................... g) 94 58 = ......................... c) 975 : 3 = ......................... h) 751 483 = ......................... d) 10 . 000 4798 = ......................... i) 4464 : 12 = ......................... e) 74 38 = ......................... j) 1 . 768 . 848 : 516 = ......................... F V F V F V F V F V F V F V F V F V F V F V F V

Transcript of 8820130394 001 004 - loescher.it · e per esponente la differenza degli esponenti. c) La potenza di...

2

1A ARITMETICA

I numeri naturali e le quattro operazioni

Esercizi supplementari di verifica

Esercizio 1Rappresenta sulla retta orientata i seguenti numeri naturali. 3; 5; 8; 10; 12.

0 1

Esercizio 2Metti una crocetta su vero (V) o falso (F) di fianco ad ogni affermazione. a) L’insieme dei numeri naturali è chiuso rispetto all’operazione di sottrazione.

b) L’insieme dei numeri naturali è chiuso rispetto all’operazione di moltiplicazione.

c) I numeri dispari terminano con 0, 1, 3, 5, 7, 9.

d) L’insieme dei numeri naturali è infinito.

Esercizio 3Metti una crocetta su vero (V) o falso (F) di fianco ad ogni affermazione. a) I termini dell’addizione si chiamano addendi.

b) Lo zero è l’elemento assorbente dell’addizione.

c) La differenza è quel numero che aggiunto al sottraendo dà per somma il minuendo.

d) Lo zero è l’elemento neutro della sottrazione.

e) I termini della moltiplicazione si chiamano fattori.

f) L’elemento neutro della moltiplicazione è l’unità.

g) Il quoziente è quel numero che moltiplicato per il dividendo ha per prodotto il divisore.

h) La sottrazione è l’operazione inversa dell’addizione.

Esercizio 4Calcola mentalmente le seguenti operazioni nell’insieme dei numeri naturali.a) 457 � 0 = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . f) 75 : 5 = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

b) 12.737 � 0 = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . g) 68 � 5 = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

c) 1009 � 45 = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . h) 199 � 55 = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

d) 57 � 9 = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) 15.849 � 1 = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

e) 100 : 4 = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . j) 0 : 8493 = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Esercizio 5Risolvi le seguenti operazioni nell’insieme dei numeri naturali.a) 2758 � 3419 � 5565 = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . f) 14 � 95 = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

b) 452 � 74 = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . g) 94 � 58 = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

c) 975 : 3 = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . h) 751 � 483 = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

d) 10.000 � 4798 = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) 4464 : 12 = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

e) 74 � 38 = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . j) 1.768.848 : 516 = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

FV

FV

FV

FV

FV

FV

FV

FV

FV

FV

FV

FV

1A ARITMETICAI numeri naturali e le quattro operazioni

Esercizio 6Completa la tabella indicando con una crocetta le proprietà di cui godono le operazioni che trovielencate.

Esercizio 7Unisci con una freccia ciascuna proprietà con la rappresentazione simbolica che ritieni corretta.

Proprietà Rappresentazione simbolica

a) commutativa 1. (a � b) � c � (a � c) � (b � c)

b) associativa 2. a : b � c ⇒ (a � d) : (b � d) � c

c) invariantiva 3. (a � b) � c = a � (b � c)

d) distributiva 4. a � b � b � a

Esercizio 8Riscrivi ciascuna espressione applicando la proprietà indicata a fianco.

Proprietà

a) 8 � 15 commutativa = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

b) 18 � 45 commutativa = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

c) 45 � 18 invariantiva = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

d) 7 � 8 � 15 associativa = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

e) (17 � 9) � 5 distributiva = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

f) 4872 : 3 invariantiva = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

g) (40 � 70) : 2 distributiva = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

h) 1600 : 50 invariantiva = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

i) 10 � 27 � 40 commutativa/associativa = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

j) 72 � 17 � 8 � 23 commutativa/associativa = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Esercizio 9Risolvi le seguenti espressioni numeriche.a) 32 � 10 � 3 � 15b) 35 � (10 � 4 � 9) � (7 � 2 � 3) � 3c) 66 � {24 � [15 � (6 � 4)] � [(5 � 3 � 2) � 7]}d) 85 � (14 � 8 � 4) � (23 � 4 � 5) � 2 � 26 � 2e) 25 � 4 � [2 � 3 � (4 � 10 � 5) � 93] � 3 � (2 � 21)f) {[(25 � 12 � 16 � 3) � (6 – 3)] � (3 � 4 � 5 � 2)} � (4 � 4)g) 5 � 8 : 4 � 7 � 3 � 18 : 2 � 4 h) (24 – 11 � 2) � (42 : 6 � 2) � (5 � 4 � 3)i) 21 � 5 : [(8 � 3 � 3 : 1) : 9 � (63 : 9 � 10 � 7) : 5] � 20j) 0 � (5234 � 306 : 3 � 2561 � 250 � 750)

Addizione Sottrazione Moltiplicazione Divisione

� Propr. commutativa � Propr. commutativa � Propr. commutativa � Propr. commutativa

� Propr. associativa � Propr. associativa � Propr. associativa � Propr. associativa

� Propr. invariantiva � Propr. invariantiva � Propr. invariantiva � Propr. invariantiva

� Propr. distributiva � Propr. distributiva � Propr. distributiva � Propr. distributiva

1A ARITMETICA

4

I numeri naturali e le quattro operazioni

Esercizio 10Risolvi i seguenti problemi.a) Luca ha acquistato in cartoleria una penna, un quaderno, un portapenne e un peluche che costano,

rispettivamente, 3 €, 2 €, 13 € e 7 €. Quanto ha speso in tutto?

b) Maria ha acquistato al supermercato 3 kg di pomodori. Calcola quanto ha speso sapendo che i pomodoricostano 2 € al chilo.

c) Giacomo acquista in panetteria una brioche da 70 centesimi di euro e una pizzetta da 90 centesimi dieuro. Se paga con una moneta da 2 €, quanti centesimi avrà di resto?

d) Marco ha acquistato 2 kg di mele a 2 € al chilo, 3 kg di patate a 1 € al chilo, 5 etti di ciliegie a 4 € alchilo. Quanto riceve di resto se paga con 20 €?

e) Lucia vuole dividere equamente un pacchetto di caramelle con le sue sei amiche. Sapendo che ilpacchetto di caramelle pesa 210 g e che ciascuna caramella pesa 3 g, quante caramelle spettano ad ogniragazza?

1A ARITMETICAI numeri naturali e le quattro operazioni

Scheda di valutazione sui numeri naturali e le quattro operazioni

Eser- Cono- Compe- N. risposte Che cosa Valutazionecizio scenze tenze corrette è sbagliato dell’insegnante

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1 �� . . . . . . /5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2 �� . . . . . . /4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3 �� . . . . . . /8 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4 �� . . . . . . /10 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5 �� . . . . . . /10 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

6 �� . . . . . . /4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

7 �� . . . . . . /4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

8 �� . . . . . . /10 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

9 �� . . . . . . /10 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

10 �� �� . . . . . . /5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Alunno

______________________________________________________________________________________________________________

Classe_____________________Data _______________________

6

1A ARITMETICA

Le potenze

Esercizi supplementari di verifica

Esercizio 1Metti una crocetta su vero (V) o falso (F) di fianco ad ogni uguaglianza. a) 42 � 4 � 4

b) 57 � 5 � 7

c) 93 � 9 � 9 � 9

d) 84 � 8 : 4

e) 35 � 5 � 5 � 5

Esercizio 2Completa la seguente tabella.

Esercizio 3Calcola il valore delle seguenti potenze.a) 24 = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . f) 91 = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

b) 18 = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . g) 43 = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

c) 72 = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . h) 09 = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

d) 35 = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) 105 = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

e) 110 = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . j) 63 = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Esercizio 4Metti una crocetta su vero (V) o falso (F) di fianco ad ogni affermazione. a) Il prodotto di due potenze aventi la stessa base è una potenza che ha per base la stessa base e

per esponente il prodotto degli esponenti.

b) Il quoziente di due potenze aventi la stessa base è una potenza che ha per base la stessa basee per esponente la differenza degli esponenti.

c) La potenza di una potenza è una potenza che ha per base la stessa base e per esponente ilprodotto degli esponenti.

d) La somma di due potenze di uguale base è una potenza che ha per base la stessa base e peresponente la somma degli esponenti.

e) Il prodotto di due potenze con uguale esponente è una potenza che ha per base il prodotto dellebasi e per esponente la somma degli esponenti.

FV

FV

FV

FV

FV

FV

FV

FV

FV

FV

Potenza Base Esponente

a) 72

b) 25

c) 123

d) 80

e) 0 8

Potenza Base Esponente

f) 3 4

g) 4 3

h) . . . . . .6 5

i) 1... 7

j) 6... 1

1A ARITMETICA

7

Le potenze

Esercizio 5Individua quali delle seguenti uguaglianze sono corrette e, in caso di errore, scrivi a fianco la corre -zione.

correzione correzione

a) an � bn � (a � b)n � . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . f) (an)m � an � m � . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

b) an � am � an � m � . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . g) an : bn � a : b � . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

c) an : am � an : m � . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . h) an � am � an � m � . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

d) a0 � 0 � . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) an � am � an � am � . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

e) 0n � 0 � . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . j) 1n � n � . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Esercizio 6Applica alle seguenti espressioni le opportune proprietà delle potenze.a) 32 � 38 = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . f) (23)4 = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

b) 25 � 2 = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . g) [(32)5]0 = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

c) 43 � 42 � 46 = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . h) 25 � 35 = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

d) 1013 : 1010 = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) 107 : 57 = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

e) 75 : 7 = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . j) 96 : 96 = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Esercizio 7Risolvi le seguenti espressioni applicando, dove è possibile, le proprietà delle potenze.a) 24 � 34 � 52 � 100 � 9

b) 25 � 28 : 210 � 33

c) (62)7 : (63)4 : 32

d) (33 � 54)2 : 58 � (32)8 � 150

e) (22 � 32)2 : 132 � (102 � 82) : 62

f) [4 � 45 � 47 : 410 : 23]5 : (22)7

g) 22 � 32 � 22 � 23 � 810 : 89 � (47)0 � 62 : 22

h) (50 � 2) � (105 : 55 : 23) � 23 � 73 : 142 � (13)2

i) [5 � 22 � 20 � (35)2 : (33)3]5 : [(123 : 122 � 62) : 42 � 210]

j) {16 � [(2 � 5)3 : 52 � (32)6 : (34)3] : (22 � 32 � 5)} : (44 � 44 : 163 � 160)

Esercizio 8Unisci con una freccia ciascun numero con la sua rappresentazione in notazione scientifica.a) 45 1. 4,5 � 104

b) 450 2. 4,5 � 105

c) 4500 3. 4,5 � 10

d) 45.000 4. 4,5 � 103

e) 450.000 5. 4,5 � 102

Esercizio 9Completa la tabella scrivendo ciascun numero utilizzando la notazione scientifica; individua poi il loroordine di grandezza.

Esercizio 10Scrivi sui puntini il valore corretto.

Esercizio 11Completa la seguente tabella utilizzando le tavole numeriche.

Esercizio 12Completa la seguente tabella utilizzando le tavole numeriche.

Numero Notazione Ordine discientifica grandezza

a) 1278

b) 517

c) 25.874

d) 57.000

e) 66

Numero Notazione Ordine discientifica grandezza

f) 1.700.000

g) 4

h) 345.000.000

i) 7500

j) 883

n n2 n3

a) 12

b) 75

c) 144

d) 216

e) 461

n n2 n3

f) 501

g) 615

h) 819

i) 700

j) 999

n ��n

a) 121

b) 676

c) 9801

d) 55.225

e) 236.196

n3��n

f) 64

g) 125

h) 729

i) 216.000

j) 405.224

a) 54 = 6254����625 = . . . . . . . . . . .

b) 23 = . . . . . . . .3��8 = 2

c) 72 = 49 ����. . . . . . = 7

d) 12... . = 144 ����144 = 12

e) . . . .3 = 2163����216 = 6

1A ARITMETICA

8

Le potenze

1A ARITMETICA

9

Le potenzeAlunno

______________________________________________________________________________________________________________

Classe_____________________Data _______________________ Scheda di valutazione sulle potenze

Eser- Cono- Compe- N. risposte Che cosa Valutazionecizio scenze tenze corrette è sbagliato dell’insegnante

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1 �� . . . . . . /5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2 �� . . . . . . /10 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3 �� . . . . . . /10 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4 �� . . . . . . /5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5 �� . . . . . . /10 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

6 �� . . . . . . /10 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

7 �� . . . . . . /10 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

8 �� . . . . . . /5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

9 �� . . . . . . /10 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

10 �� . . . . . . /5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

11 �� . . . . . . /10 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

12 �� . . . . . . /10 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

10

1A ARITMETICA

Multipli e divisori

Esercizi supplementari di verifica

Esercizio 1Metti una crocetta su vero (V) o falso (F) di fianco ad ogni uguaglianza. a) L’insieme dei multipli di un numero è un insieme finito.

b) L’insieme dei multipli di un numero si ottiene moltiplicando il numero dato per tutti i numerinaturali.

c) Ogni numero naturale ha come suo multiplo lo zero.

d) L’insieme dei multipli di 1 coincide con l’insieme dei numeri naturali.

e) L’insieme dei multipli di 2 coincide con l’insieme dei numeri dispari.

Esercizio 2Completa la tabella scrivendo accanto a ciascun numero i suoi multipli appartenenti all’insieme A.A = {2, 5, 8, 9, 10, 12, 13, 15, 16, 18, 21, 23, 27, 35, 42, 45, 49, 54, 55, 63, 64, 65, 80}

Esercizio 3Scrivi l’insieme dei multipli dei numeri dati in tabella, precisando per ciascun insieme almeno 6elementi.

Esercizio 4Metti una crocetta su vero (V) o falso (F) di fianco ad ogni affermazione. a) L’insieme dei divisori di un numero naturale è un insieme finito.

b) Lo zero è divisore di tutti i numeri naturali.

c) Un numero si dice divisore di un altro quando lo divide esattamente.

d) Tutti i numeri naturali sono divisibili per 1.

e) L’elemento più piccolo dell’insieme dei divisori di un numero è il numero stesso.FV

FV

FV

FV

FV

FV

FV

FV

FV

FV

Numero Multipli

2

3

4

5

6

Numero Insieme dei multipli

2 M2 = {

5 M5 = {

8 M8 = {

11 M11 = {

15 M15 = {

24 M24 = {

Numero Multipli

7

8

9

10

11

1A ARITMETICA

11

Multipli e divisori

Esercizio 5Completa la tabella scrivendo accanto a ciascun numero i suoi divisori appartenenti all’insieme B.B = {1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25}

Esercizio 6Scrivi l’insieme dei divisori dei numeri dati in tabella.

Esercizio 7Completa scrivendo sui puntini il divisore mancante e poi collega con una freccia ciascuna frase con lagiustificazione corretta.a) 243 è divisibile per . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. perché termina con una cifra pari.

b) 875 è divisibile per . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. perché la somma delle sue cifre è un multiplo di 9.

c) 7000 è divisibile per . . . . . . . . . . . . . . . 3. perché la somma delle sue cifre è un multiplo di 3.

d) 726 è divisibile per . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. perché termina con 5.

e) 418 è divisibile per . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. perché le ultime due cifre a destra formano un multiplo di 4.

f) 2455 è divisibile per . . . . . . . . . . . . . . . 6. perché termina con tre zeri.

g) 1529 è divisibile per . . . . . . . . . . . . . . . 7. perché le ultime due cifre a destra formano un multiplo di 25.

h) 168 è divisibile per . . . . . . . . . . . . . . . . . 8. perché la differenza tra la somma delle cifre di posto pari ela somma delle cifre di posto dispari è un multiplo di 11.

Esercizio 8Individua quali dei seguenti numeri sono primi, aiutandoti con i criteri di divisibilità.a) 10 � f) 47 �

b) 11 � g) 92 �

c) 17 � h) 93 �

d) 87 � i) 121 �

e) 45 � j) 256 �

Numero Divisori

1

2

3

4

5

6

Numero Divisori

7

8

9

10

11

12

Numero Insieme dei multipli

15 D15 = {

20 D20 = {

21 D21 = {

48 D48 = {

100 D100 = {

144 D144 = {

1A ARITMETICA

12

Multipli e divisori

Esercizio 9Scomponi i seguenti numeri in fattori primi.

Esercizio 10Calcola il M.C.D. dei seguenti numeri.a) M.C.D. (3, 54) = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . f) M.C.D. (16, 42) = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .b) M.C.D. (7, 15) = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . g) M.C.D. (120, 150) = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .c) M.C.D. (1, 24) = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . h) M.C.D. (18, 75, 100) = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .d) M.C.D. (8, 18) = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) M.C.D. (14, 70, 210) = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .e) M.C.D. (25, 80) = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . j) M.C.D. (36, 60, 198) = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Esercizio 11Calcola il m.c.m. dei seguenti numeri.a) m.c.m. (6, 27) = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . f) m.c.m. (14. 21) = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .b) m.c.m. (3, 45) = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . g) m.c.m. (5, 3, 8) = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .c) m.c.m. (12, 15) = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . h) m.c.m. (1, 10, 25) = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .d) m.c.m. (12, 18) = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) m.c.m. (2, 12, 30) = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .e) m.c.m. (16, 36) = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . j) m.c.m. (2, 4, 8, 10) = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

a)

65

65 =

b)

72

72 =

c)

143

143 =

d)

154

154 =

e)

216

216 =

f)

420

420 =

g)

528

528 =

h)

945

945 =

i)

1008

1008 =

j)

5880

5880 =

1A ARITMETICA

13

Multipli e divisori

Scheda di valutazione sui multipli e sui divisori

Eser- Cono- Compe- N. risposte Che cosa Valutazionecizio scenze tenze corrette è sbagliato dell’insegnante

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1 �� . . . . . . /5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2 �� . . . . . . /10 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3 �� . . . . . . /6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4 �� . . . . . . /5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5 �� . . . . . . /12 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

6 �� . . . . . . /6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

7 �� . . . . . . /8 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

8 �� . . . . . . /10 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

9 �� . . . . . . /10 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

10 �� . . . . . . /10 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

11 �� . . . . . . /10 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Alunno

______________________________________________________________________________________________________________

Classe_____________________Data _______________________

14

1A ARITMETICA

Frazioni

Esercizi supplementari di verifica

Esercizio 1Scrivi a fianco di ciascuna figura la frazione dell’intero corrispondente alla parte in grigio.

Esercizio 2Rappresenta ogni frazione data prendendo come intero la figura disegnata sotto di essa.

a) b) c) d)

e) f) g) h)

i) j) k) l)

a) b) c)

d) e) f)

35

92

116

17

84

412

1A ARITMETICA

15

Frazioni

Esercizio 3Completa scrivendo sui puntini i termini seguenti:numeratore – denominatore – frazione – frazione indeterminata – frazione priva di significato – linea di frazione– numero misto – unità frazionaria

Esercizio 4Metti una crocetta su vero (V) o falso (F) di fianco ad ogni affermazione. a) Tutte le frazioni con il numeratore uguale a zero non hanno significato.

b) Tutte le frazioni con il denominatore uguale a 1 hanno il valore del numeratore.

c) Si dice unità frazionaria una frazione con denominatore uguale a 1.

d) Due frazioni sono equivalenti se hanno lo stesso denominatore.

e) In una frazione ridotta ai minimi termini il numeratore e il denominatore sono primi tra loro.

f) Per ottenere una frazione ridotta ai minimi termini basta dividere il numeratore e il denominatoreper il loro minimo comune multiplo.

g) Un numero misto è costituito dalla somma di un intero con una frazione propria.

h) Una frazione impropria è sempre minore di una frazione propria.

Esercizio 5Classifica le seguenti frazioni.

, , , , , , , , , , ,

Frazioni proprie: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Frazioni improprie: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Frazioni apparenti: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Esercizio 6Calcola il valore della frazione degli interi dati.

a) di 210 g = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b) di 72 km = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . c) di 216° = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

d) di 63 cl = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . e) di 60 min = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . f) di 100 kg = . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Esercizio 7Risolvi i seguenti problemi diretti con le frazioni.a) In un garage sono parcheggiate 120 macchine di cui i sono rosse. Quante sono le macchine ros-

se?

b) Una torta da 7 porzioni pesa 875 g. A quale frazione della torta corrisponde una porzione? Quanto pesano3 porzioni?

25

85

35

19

16

43

27

51

715

147

216

44

1112

1528

10010

58

83

24

13

FV

FV

FV

FV

FV

FV

FV

FV

a) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . e) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .c) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

d) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

b) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

f) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . h) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .g) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 �

513

00

25

19

70

1A ARITMETICA

16

Frazioni

c) In una scatola di caramelle i sono al gusto di limone, sono al gusto di fragola e le rimanenti al gusto

di arancio. Calcola quante caramelle al limone, alla fragola e all’arancio ci sono sapendo che la scatolacontiene 152 caramelle.

18

38

Esercizio 8Calcola il valore dell’intero.

a) di . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . = 24 ore b) di . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . = 10 hg c) di . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . = 3 cm

d) di . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . = 30 l e) di . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . = 3° f) di . . . . . . . . . . . . . . . . = 36 dam

Esercizio 9Risolvi i seguenti problemi inversi con le frazioni.

a) Marco ha completato del suo album di figurine. Sapendo che Marco ha attaccato 84 figurine, quante

figurine contiene l’album? Quante figurine gli mancano?

b) Carla ha bevuto 200 cl di succo di pesca che corrispondono ai dell’intera bottiglia. Quanto succo di

frutta può contenere la bottiglia?

c) Giovanni ha speso i dei suoi risparmi per comprare un libro che costa 14 €. Quanti soldi gli rimangono?

Esercizio 10Individua le coppie di frazioni equivalenti.

, , , , , , , , , , ,

Esercizio 11Completa le seguenti uguaglianze.

a) = b) = c) = d) =

e) = f) 4 = g) = h) =

78

25

13

127

15

32

34

512

12

3015

5635

34

912

1418

45

36

84

85

1215

79

12

281227

7924

51215

23

12325

45158330

85

1A ARITMETICA

17

Frazioni

0

Esercizio 12Riduci le seguenti frazioni ai minimi termini.

a) = . . . . . . . . . . . b) = . . . . . . . . . . . c) = . . . . . . . . . . . d) = . . . . . . . . . . . e) = . . . . . . . . . .

f) = . . . . . . . . . . . g) = . . . . . . . . . . . h) = . . . . . . . . . . . i) = . . . . . . . . . . . j) = . . . . . . . . . . . .

Esercizio 13Riduci le seguenti coppie di frazioni allo stesso denominatore.

Esercizio 14Confronta le frazioni e metti i simboli di <, > o = al posto dei puntini.

a) . . . . . . . . b) . . . . . . . . c) . . . . . . . . d) . . . . . . . .

e) . . . . . . . . f) . . . . . . . . g) . . . . . . . . h) . . . . . . . .

Esercizio 15Rappresenta le seguenti frazioni sulla retta orientata, scegliendo un’unità di misura opportuna.

, , , , ,

12080

3048

1827

216

1144

4560

144216

919

2149

2613

320

317

84

32

18

15

74

34

56

815

76

54

35

1525

23

95

3512

53

32

56

34

12

a) = . . . . . . . . . . = . . . . . . . . . . b) = . . . . . . . . . . . = . . . . . . . . . . . c) = . . . . . . . . . . . = . . . . . . . . .

d) = . . . . . . . . . . = . . . . . . . . . . . . e) = . . . . . . . . . . . = . . . . . . . . . f) 2 = . . . . . . . . . . . = . . . . . . . . . . .57

1930

1120

94

512

13

32

710

34

310

45

Scheda di valutazione sulle frazioni

Eser- Cono- Compe- N. risposte Che cosa Valutazionecizio scenze tenze corrette è sbagliato dell’insegnante

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1 �� . . . . . . /12 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2 �� . . . . . . /6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3 �� . . . . . . /8 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4 �� . . . . . . /8 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5 �� . . . . . . /12 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

6 �� . . . . . . /6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

7 �� . . . . . . /3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

8 �� . . . . . . /6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

9 �� . . . . . . /3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

10 �� . . . . . . /6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

11 �� . . . . . . /8 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

12 �� . . . . . . /10 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1A ARITMETICA

18

FrazioniAlunno

______________________________________________________________________________________________________________

Classe_____________________Data _______________________

1A ARITMETICA

19

Frazioni

Eser- Cono- Compe- N. risposte Che cosa Valutazionecizio scenze tenze corrette è sbagliato dell’insegnante

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

13 �� . . . . . . /6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

14 �� . . . . . . /8 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

15 �� . . . . . . /6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Alunno

______________________________________________________________________________________________________________

Classe_____________________Data _______________________

20

1A ARITMETICA

Il calcolo frazionario

Esercizi supplementari di verifica

sercizio 1Le seguenti uguaglianze contengono tutte un errore: individualo e scrivi a fianco la correzione.

Esercizio 2Esegui le seguenti somme e differenze di frazioni aventi lo stesso denominatore.

a) � � . . . . . . . . . . . . . b) � � . . . . . . . . . . . . . c) � � . . . . . . . . . . . d) � � . . . . . . . . . . . . . . .

e) � � . . . . . . . . . . . f) � � . . . . . . . . . g) � � . . . . . . . . . h) � � . . . . . . . . . . .

Esercizio 3Esegui le seguenti somme e differenze di frazioni con denominatore diverso.

a) � � . . . . . . . . . . . . . . . b) � � . . . . . . . . . . . . . . . c) � � . . . . . . . . . . . . . . .

d) � � . . . . . . . . . . . . . . . e) � � . . . . . . . . . . . . . . . f) � � . . . . . . . . . . . . . . .

g) 6 � � . . . . . . . . . . . . . . . h) � � . . . . . . . . . . . . . . . i) � � . . . . . . . . . . . . . . .

Esercizio 4Esegui i seguenti prodotti di frazioni.

a) � � . . . . . . . . b) � � . . . . . . . . . c) 2 � � . . . . . . . . . . . . . . . . d) � � . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

e ) � � . . . . . . . . . . . f) � � . . . . . . . . . g) � � � . . . h) 5 � � � � . . .

1824

1572

14

158

25

54

712

716

821

615

3512

25

47

2714

67

49

12

310

715

512

916

27

636

927

16

15

23

74

724

512

23

35

13

12

114

1314

1115

1215

259

319

85

185

43

13

78

158

94

34

37

27

Errore Correzione

a) � �

b) � �

c) � �

d) � �43

23

89

34

54

35

47

38

715

134

82

52

Errore Correzione

e) � �

f) : � 1

g) �

h) �

3

23

2536

52

6

83

85

58

1235

74

35

1A ARITMETICA

21

Il calcolo frazionario

Esercizio 5Esegui i seguenti quozienti di frazioni.

a) : � . . . . . . . . . . . b) : � . . . . . . . . . . . . . c) : � . . . . . . . . d) 4 : � . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

e) : 14 � . . . . . . . . . . . . . . . f) : � . . . . . . . . . g) 15 : 7 � . . . . . . . . . . . . . . h) : : � . . . . . . . . . . .

Esercizio 6Esegui le seguenti potenze di frazioni.

a) � . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b) � . . . . . . . . . . . . . . . . . . . c) � . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

d) � . . . . . . . . . . . . . . . . . . . e) � . . . . . . . . . . . . . . . . . . . f) � . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Esercizio 7Risolvi le seguenti espressioni con le frazioni.

a) � � � � : � :

b) � � �

c) � � 1 � 2 � : 11

d) : � : � � �

e) 2 � � � : � � � �

f) : � � � :5234

5225

2516

3215

52

524

2

45

72

2142

252

15

111

18

245

15

85

56

421

72

13

4

12

7

12

3

23

5

23

14

78

45

12

32

32

815

25

68

23

1615

54

4

23

2

98

3

54

3

12

2

37

2

25

2435

715

85

2712

1830

78

25

4939

2113

16

15

1220

415

1A ARITMETICA

22

Il calcolo frazionario

Esercizio 8Risolvi i seguenti problemi aritmetici con le frazioni.

a) Mario possiede 18 €. Spende i per le figurine, per le caramelle e i di quello che gli è rimasto

per comprare due quaderni. Quale frazione dei suoi risparmi ha avanzato Mario? Quanti soldi glirimangono?

b) La somma delle età di Gabriele e Luca è di 27 anni. Calcola l’età dei due ragazzi sapendo che Gabriele

ha i dell’età di Luca.

c) Giulia ha bevuto i della metà del succo di frutta contenuto in una bottiglia da 1000 cl. Quanto succo di

frutta è avanzato? A quale frazione corrisponde?

d) In una damigiana sono contenuti 200 litri di vino. Quante bottiglie da di litro si possono riempire?

e) Nell’orto del signor Bianchi sono coltivati peperoni rossi, gialli e verdi. I peperoni rossi sono i di quelli

gialli e i peperoni verdi sono i di quelli rossi. Calcola il numero di peperoni rossi e di peperoni verdi,

sapendo che i peperoni gialli sono 56.

Esercizio 9Risolvi i seguenti problemi geometrici con le frazioni.

a) Calcola la lunghezza di due segmenti sapendo che la loro somma è 300 cm e che uno è i dell’altro.

b) Calcola le dimensioni di un rettangolo sapendo che la base è i dell’altezza e che la loro diffe-

renza è 35 cm.

c) Calcola il perimetro di un triangolo ABC sapendo che il lato AB misura 18 cm, il lato BC è i del lato AB

e il lato AC è i del lato BC.

d) Calcola la misura di un segmento sapendo che i suoi misurano 75 cm.

e) Il perimetro di un triangolo isoscele misura 100 cm. Calcola la misura della base e dei lati obliqui

sapendo che la base è i del lato obliquo.

58

67

14

27

311

16

35

29

37

127

56

25

58

67

1A ARITMETICA

23

Il calcolo frazionario

Scheda di valutazione sul calcolo frazionario

Eser- Cono- Compe- N. risposte Che cosa Valutazionecizio scenze tenze corrette è sbagliato dell’insegnante

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1 �� . . . . . . /8 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2 �� . . . . . . /8 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3 �� . . . . . . /9 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4 �� . . . . . . /8 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5 �� . . . . . . /8 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

6 �� . . . . . . /6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

7 �� . . . . . . /6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

8 �� . . . . . . /5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

9 �� . . . . . . /5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Alunno

______________________________________________________________________________________________________________

Classe_____________________Data _______________________