ISOLE 27 - minoranzelinguistiche.provincia.tn.it

Post on 03-Jun-2022

3 views 0 download

Transcript of ISOLE 27 - minoranzelinguistiche.provincia.tn.it

30 luglio 2017

vita trentina27ISOLE

CIMB

ROLA

DIN

O

I l 23 settembre inizierà la prima edizione di IALM – Insegnare eapprendere lingue minoritarie, un corso di 80 ore pensato perfornire una formazione approfondita negli ambiti della

lingustica, della cultura mochena e cimbra, dei metodi e dellestrategie didattiche e dei meccanismi di apprendimento specifici diuna lingua di minoranza germanofona. Organizzato dall’Universitàdi Trento, con il sostegno della Provincia Autonoma, il corso è aperto atutti i docenti in servizio presso le scuole delle aree di minoranza, maanche agli studenti universitari e a chi a vario titolo è interessato aitemi proposti.

Di Selbargiredjart Provintz vo Tria, pittnåndar pittar Università voTria macht bizzan ke ma matze sa innschraim in di kurse vor maistrevo zimbar zung.IALM – Insegnare e apprendere lingue di minoranza iz a naügar kursvo formatziong vor alle di sèlnen bo da håm gearn zo lirna bia matüat zo lirna di a zung vo a mindarhait in di schualn, von djungen

fin in di altn.Dar kurs iz offe in alle di sèlnmaistre un profesór bo da arbatnin di schualn nåmp Lusérn odar inBersentol, in studentn vo daruniversità bo da håm gearn zovorstìana bia ma lirn a zung vonmindarhaitn, ma ånka in alle dizimbarn un mókhnar bo da håmlust zo vorstiana daz sèll bo dabart khemmen gilirnt.Ma mage nemmen toal inletziongen åna nicht zo zala. Dar

kurs bartze haltn alle di såntza morgas von 23 vo setembre 2017affon 21 vo otobre. In gåntzez soinda prevédart 80 urn gilirnavürgitrakh von profesör Cognola, Bidese Ricci Garotti, Bellato,Groff un Nicolussi Golo. Di earst editziong bartze haltn ka Persan in‘z haus von Toalkamou vo dar Valsugåna un Bersentol. Di zboate izsa est in progråmm von 27 vo agosto affon earst vo setembre 2018(allz in a boch) in haus von Kulturinstitut vo Palai en Bersentol.In alln in sèlenen bo da se innschraim in kurs IALM barta khemmengètt an plakàt bo da se auzzornirt az bi “Specialistinell’insegnamento della lingua e cultura cimbra o mochena” azzanemmen toal aft daz mindarste von 80% von letziongen un azzamachan girècht di prüfung prevedàrt züntrest in kurs. In alln inåndarn barta khemmen gètt a kart pitt draugischribet alle di urngimacht.Di letziongen bartnse haltn aft belesch, in da zimbar zung un in dasèl von mökhnar.In zo schraibase un zo bizzasan no mearar (baz ma mocht håm zomaga machan in kurs, baz ma geat zo lirna, ber dar lirnt, darkalandàrdjo von letziongen un åndarst o) mochtma gian aft dainternet sait www.unitn.it/ateneo/59757/insegnare-e-apprendere-lingue-minoritarie-ialm odar schraim darprofesoressa Patriza Cordin pittar liachtpost aftpatrizia.cordin@unitn.it. Allz ditza mocht khemmen gimacht vormittartage von 15 vo setembre 2017.

Luca Zotti

I é jic inant instadì a Trent i lurieres de la Consulta trentina chelaora per la revijion del Statut de Autonomia, con la presenzade comembres de la Comiscion dei 12 e ence raprejentanc de

la sozietà zivila. L’Union di ladins de Fascia à prejentà un documentde entendimenc’, sotfirmà ence da la presidenta de la UnionGenerela Milva Mussner.A verjer l debatit é stat l’ex goernador del Trentin e deputat a RomaLorenzo Dellai che à sobitò sotrissà la valuta del Statut desché nasort de unicum a livel nazionel e european, che pel ence dèr vita aformes juridiches neves con l’augure che tel davegnir l ruol de laRegion no sibie demò la suma dei doi sistemes provinziei.Entervenc’ é rué dapò da la sociazion Rezia con sia coordenadoraCaterina Dominici che à domanà l recognosciment dei ladins de laval de Non e Sole, presciaperch 10 mile sentadins, desché ladinsnia dolomitans, ma con sia storia e cultura da per sé.L’Union di Ladins de Fascia é vegnuda raprejenteda dal presidentFernando Brunel e da Riccardo Zanoner che à prejentà undocument a la Consulta: enceben che l tem de la mendranzeslinguistiches sibie pervedù tei ambic de discuscion de la reformastatutara de la Convenzion de Busan e amò a Trent, resta inant lpericol che i ladins sie amò più despartì.I Ladins de Fascia, vedù l moment storich de na reforma statutara,domana per i ladins una na soula dimenscion politich-istituzioneladelaite de la Region, o ence te un ambit autonom, e ence enalternativa te l’ ambit de la Provinzia de Busan. Ven domanà più avisa un coordenament anter i doi organismes provinziei de laConvenzion e de la Consulta per duta la costions che reverda iladins; ven domanà l recognosciment a livel statutar de la UnionGenerela di ladins de la Dolomites e amò l recognosicment de nlengaz scrit unificà. L nef Statut cognessa corir chela loces, jàperauter en esser, de la despartijion te trei provinzies e doi regionsdei ladins dolomitans.

m.d.

MÒCHENOS Bersntol geat òlbe mear envir

hom seguirt der doi evento sai’ gabenveramente vil ont òlla sai’ plim kontentza sechen der successo as hòt gahòtder doi zbaite HolzbildhauerSimposyum. Oltre as òlder dòs ensònsta zobenz um nai’na, òlbe kanSpitz hom sa galòt sechen an video,gahoasn Virtualtour, as hòt galòtsechen de vil schea’na platz as menkònnt vinnen en Bersntol. Òlla dedoing ativitet sai’ kemmen organisiartvan Gamoa’ va Garait en collaborazionpet de Pro loco va Garait, detolgamoaschof, de associazion Avark,de vraibillegapompiarn va Oachlait ontGarait ont der birt van Spitz. Der scopova òlder dòs abia s hòt kein gor derBruno Groff, der pirgermoaster vaGatait ist gea’ envirbet za gem valor eninger schea’ tol, ober gor recuperiernde kultur, de origini ont de tradizionenvan Bersntol ont van Bersentoler.

artiste hom gahòt an prigl va larch asde hom kinnt òrbetn abia de homgabillt. S ist ber as hòt gamòcht asunn, ber as hòt gamòcht a baib, anmònn ont a kinn, òndra hom gamòchtdinger mear astratte, ont oa’n hòt gorgaòrbatet an knòtt ont hòtn galòtkemmen a rechta opera va arte. Òlla dedoing sculture sai’ schea’ za sechen ontva gabisch hèlvensa gor s Bersntol zakemmen valorisiart ont za kemmenkennt gor van lait va aus. DerHolzbildhauer Simposyum ist gabertvinf tag ont ist garft en sunta zobenzbenn as sai’ kemmen premiart deartiste as hom toalganommen en dedoi iniziativa. Ober vour va depremiazion hòt se gahòltn òlbe vour enpoun van Spitz de innaugurazion vanpercorso kneipp as ist kemmengamòcht ver za gem en de lait askemmen za sechen s Bersntol eppesmear za tea’ ont za sechen. De lait as

Roberto Nones

di Sabrina Fuchs

Mercoledì 19 luglio è iniziatoin località “Poun van Spitz”situata a monte diKamavrunt il simposio di

scultura, che ha visto protagonisti settescultori provenienti da tutta Europa, iquali si sono sfidati nella realizzazionedi originali e affascinanti opere d’arte inlegno e in pietra. Il lavoro di questiartisti - Girts Burvis, Helena Foata,Marta Fresneda, Stefanie Krome,Roberto Nones, Toni Venzo e PaoloVivian - è terminato domenica con lapremiazione delle opere.Ai sette si sono aggiunti altri cinqueartisti residenti in Valle dei Mòcheni,ossia Martino Bort, Gino Bort, AdrianoMoltrer, Dario Zott e Mirko Demattè.Domenica sera oltre alla premiazionedegli artisti in gara, che ha visto comevincitore Dario Zott, si è tenutal’inaugurazione del percorso Kneipprealizzato proprio d’innanzi il “Poun vanSpitz”. Percorso che associato a qualcheelemento di arredo ad alta attrazioneper i bambini ha reso l’areaparticolarmente interessante agli occhidei visitatori.

S gamoa’ va Garait hòt organisiart derzbaite Holzbildhauer Simposyum, ashòt se gahòltn kan poun van Spitz. Derdoi Simposyum ist enbiart en mitta, asde nai’nzena van heibeger, ont istgarifft en sunta drau, um vinva zobenz,pet de premiazion van artiste as hompartezipiart en de doi iniziativa. De sai’sima gaben de artiste as homtoalganommen en de doi ativitet ontòlla sai’ kemmen va diverseta platz. Deartiste sai’ gaben drai baiber ont viarmander. De baiber sai’ gaben deHelena Foata as ist kemmen va deFrancia, de Stefanie Krome as istkemmen van Taitschlònt ont zan leistnde Marta Fresneda as ist kemmen va deSpagna. De mander enveze sai’ gabender Girts Burvis as ist kemmen va deLettonia, der Roberto Nones as istkemmen va Pozza di Fassa, der ToniVenzo as ist kemmen va Bassan vanGrappa ont za riven der Paolo Vivian asist kemmen va Palai’ en Bersntol. Obersai’ nèt gaben lai’de doin sim artiste zamòchen de doin sculture, infatti s hòtgahòt gor òndra vinva artiste vanBersntol as hom partezipiart en de doiiniziativa. De doin vinv mander sai’gaben der Martino Bort, der Gino Bort,der Adriano Moltrer, der Dario Zott ontder Mirko Demattè. Òlla de doing

Ka schual zo lirna lirnen

Ialm iz dar earst kurs bo ma lirnt zo lirna

Un document de l’Uniondi Ladins de Fascia per na maor unitàinterladina tel nefStatut de Autonomia