เทคโนโลยีการใชตนเชื้อบริสุทธิ์เพื่อผลิตพืชอาหารสัตวหมัก

* พืชหมักที่ ได จะมีคุณสมบัติแตกตางกัน ขึ้นอยูกับพืชที่นำมาใชwww.biotec.or.th BIOTECThailandBIOTECTHAILAND

พืชหมัก หรือไซเลจ (Silage) เปนการเก็บรักษาพืชอาหารสัตวโดยอาศัยการทำงานของแบคทีเรียกลุมหนึ่งที่ผลิตกรดแลคติก ในสภาพไรอากาศ โดยใชพืชอาหารสัตวเปนสารอาหาร และใหผลผลิตเปนกรดแลคติก ทำใหคา pH ลดลง มีผลยับยั ้งการเจริญเติบโตของจุลินทรียชนิดที ่ไมดี ทำใหสามารถเก็บรักษาคุณภาพของพืชหมักที่มีคุณภาพดีเอาไวได

ตารางเปรียบเทียบคุณลักษณะของพืชอาหารสัตวหมักที่ดี กับออยอาหารสัตวหมัก และหญาเนเปยรหมัก

ติดตอขอขอมูลเพิ่มเติมไดที่ ศูนยพันธุวิศวกรรมและเทคโนโลยีชีวภาพแหงชาติ (ไบโอเทค) สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตรและเทคโนโลยีแหงชาติ (สวทช.)

จากปญหาการขาดแคลนพืชอาหารสัตวอยางรุนแรงในหนาแลง ทำใหการเก็บรักษาพืชอาหารสัตวไวในรูปของพืชหมักในชวงฤดูฝน เพื่อเปนอาหารสัตวในหนาแลงเปนแนวทางท่ีเหมาะสมท่ีสุด เน่ืองจากพืชอาหารสัตวจะใหผลผลิตสูงในฤดูฝน และมีผลผลิตนอยในหนาแลง แตการทำพืชอาหารสัตวหมักดวยวิธีการหมักตามธรรมชาติพบปญหามากมาย เชน คุณภาพไมสม่ำเสมอ เก็บรักษาไวไดไมนาน มีสภาวะปลอดอากาศไมเพียงพอ เปนตน

ไบโอเทค สวทช. คัดเลือกตนเชื้อจุลินทรียผลิตกรดแลคติก (Lactic Acid Bacteria, LAB) สายพันธุที่เหมาะสมที่แยกไดจากออยอาหารสัตวหมักแบบธรรมชาติ แลวนำมาศึกษาพบวา การใชตนเช้ือบริสุทธเพ่ือหมักออยอาหารสัตว ทำใหพืชหมักท่ีไดมีคุณภาพการหมักท่ีดี มีความสม่ำเสมอ และเก็บรักษาไวไดนานข้ึนเมื่อเทียบกับการหมักแบบธรรมชาติ ซึ่งความแตกตางของคุณภาพพืชหมักเห็นไดอยางชัดเจนหลังจากเก็บออยอาหารสัตวหมักไวเปนเวลา 3 - 6 เดือน

นอกจากนี้ยังไดนำตนเชื้อบริสุทธิ์ที่ไดไปทดลองหมักหญาเนเปยร ปากชอง 1 รวมกับ สถานีวิจัยพืชอาหารสัตว นครราชสีมา พบวาตนเชื้อบริสุทธิ์นี้ จะชวยเรงกระบวนการหมักใหเกิดไดเร็วขึ้น ทำใหพืชหมักเขาสูสภาวะคงที่เร็วขึ้น เปนการลดการสูญเสียโภชนะที่เปนประโยชน ทำใหไดหญาหมักที่มีคุณภาพที่ดีขึ้น มีความสม่ำเสมอ และเก็บรักษาไวไดในระยะเวลาที่ยาวนานขึ้นอีกดวย

“ออยอาหารสัตว” และ “หญาเนเปยร” • เปนพืชอาหารสัตวที่มีศักยภาพ ใหผลผลิตสูงและมีคุณคาทางอาหารตอสัตว • สามารถเจริญเติบโตอยางรวดเร็ว ทนตอสภาวะแลง

1. นำพืชอาหารสัตวมาทำใหเปนชิ้นเล็กๆ

2. เติมจุลินทรียตนเชื้อลงไป

3. บรรจุพืชอาหารสัตวลงในภาชนะบรรจุ

4. อัดใหแนน และไลอากาศออกใหหมด เชน ใชเครื่องกดอัด หรือเครื่องดูดฝุน5. มัดปากถุงใหแนน

เพื่อปองกันอากาศและน้ำเขามาภายใน

6. หมักทิ้งไว 1-3 เดือน*

1-3เดือน

1

2

3

4

5

6

ขอมูลของโครงการ เกร็ดความรูขั้นตอนการผลิตพืชอาหารสัตวหมักดวยจุลินทรียตนเชื้อเพื่อเปนอาหารแกโคนมในหนาแลง

คุณลักษณะ พืชอาหารสัตวหมักที่ดี ออยอาหารสัตวหมัก หญาเนเปยรหมัก ที่เก็บรักษาไวเปน ที่เก็บรักษาไวเปน ระยะเวลา 3 เดือน ระยะเวลา 3 เดือน

คาความเปนกรด-ดาง (pH) ต่ำกวา 4.2 3.64 4.12

สัดสวนของกรดชนิดตางๆตอปริมาณกรดทั้งหมด (Proportion of total acid)

• กรดแลคติก มากกวา 60% 86.52% 75.43%

• กรดอะซิติก นอยกวา 25% 5.43% 24.57%

• กรดบิวทิริก นอยกวา 0.5% 0% 0%