Attività di latino, giugno-settembre 2015

Classe III

A) Ripassare Lucrezio su “Nova Opera”, vol. 1B: pp. 24-36 + T2 (Argomento del poema, pp. 47-

48); T3 (Elogio di Epicuro, solo la traduzione d’autore a p. 49); T6 (La funzione della poesia, solo

la traduzione d’autore a p. 57); T10 (L’origine dei sogni, pp. 68-70).

B) Svolgere su foglio protocollo l’esercizio fornito in fotocopia.

C) Analizzare e tradurre i seguenti testi, affrontati in verifica durante l’anno:

Temistocle. Themistocles Atheniensis totum se dedidit rei publicae, amicis famaeque suae serviens. Nulla res sine

eo gerebatur, neque minus promptus in rebus gerendis quam in excogitandis erat. Primus gradus

capessendae rei publicae fuit bellum Corcyraeum. Nam ille persuasit populo ut classis centum navium

aedificaretur. Qua celeriter effecta, primum Corcyraeos fregit, deinde, maritimos praedones

consectando, mare tutum reddidit.

Postea, cum Xerxes et mari et terra bellum Graecis indiceret, Athenienses legatos miserunt Delphos

oraculum consultum. Quaerentibus Pytia respondit Athenienses moenibus ligneis muniendos [esse].

Cum nemo id responsum intelligeret, Themistocles civibus persuasit ut in naves se suaque conferrent. Is

hoc addidit, quod illud esse murum ligneum. Cives consilium probavēre et omnia, quae moveri poterant,

deportavēre: arcem sacerdotibus tradidēre et reliquum oppidum reliquēre.

Ambizioni tiranniche dell’ateniese Milziade. Miltiades, etsi proditionis accusatus est, tamen alia causa condemnatus est. Nam propter Pisistrati

tyrannidem, quae paucis annis ante fuerat, Athenienses in omnium civium suorum potentiam odium

habebant. Miltiades, multum in imperiis magistratibusque versatus, non videbatur posse esse vir

privatus, praesertim cum ad imperii cupiditatem consuetudine trahi videretur. Nam Chersonesi

perpetuam dominationem obtinuerat tyrannusque erat appellatus, sed iustus. Non vi enim

potestatem consecutus erat, sed suorum voluntate, eamque bonitate retinebat. Omnes autem et

dicuntur et habentur tyranni, qui potestatem perpetuam habent in ea civitate quae libertate utitur.

Sed in Miltiade non solum summa humanitas, sed etiam mira communitas erat: nemo enim tam

humilis erat ut non ad eum aditum haberet. Haec res populum non fugiebant, sed cives maluerunt

innoxium plecti quam se esse in timore.

Costumi dei Germani. Germani multum ab hac consuetudine differunt. Nam neque druides habent qui rebus divinis

praesint, neque sacrificiis student. […]. Vita omnis in venationibus atque in studiis rei militaris

consistit; a parvis, labori ac duritiae student. Qui diutissime impuberes permanserunt, maximam

inter suos ferunt laudem: hoc ali staturam, ali vires nervosque confirmari putant. Intra annum vero

vicesimum feminae notitiam habuisse in turpissimis habent rebus. Cuius rei nulla est occultatio,

quod et promiscue in fluminibus perluuntur et pellibus aut parvis renōnum tegimentis utuntur,

magna corporis parte nuda.

L’assedio di Alesia. Caesar omni exercitu ad utramque partem munitionis disposito […], equitatum ex castris educi et

proelium committi iubet. [...] Galli inter equites raros sagittarios expeditosque levis armaturae

interiecerant, qui suis cedentibus auxilio succurrerent et nostrorum equitum impetus sustinerent. [...]

Cum suos pugna superiores esse Galli confiderent, et nostros multitudine premi viderent, ex

omnibus partibus et ii qui munitionibus continebantur et ii qui ad auxilium convenerant clamore et

ululatu suorum animos confirmabant. [...] Cum a meridie prope ad solis occasum dubiā victoriā

pugnaretur, Germani, una in parte confertis turmis, in hostes impetum fecerunt eosque propulerunt

[...]. At ii qui ab Alesia processerant, maesti [...] se in oppidum receperunt.

Ritratto di Pompeo e dei suoi seguaci. Nam ut genus hominum compositum ex corpore et anima est, ita res cunctae studiaque omnia nostra

corporis alia, alia animi naturam secuntur. Igitur praeclara facies, magnae divitiae, ad hoc vis

corporis et alia omnia huiusce modi brevi dilabuntur, ingeni egregia facinora sicut anima immortalia

sunt. Postremo corporis et fortunae bonorum, ut initium, sic finis est, omniaque orta occidunt et

aucta senescunt; animus incorruptus, aeternus, rector humani generis agit atque habet6 cuncta neque

ipse habetur. Quo magis pravitas eorum admiranda est qui, dediti corporis gaudiis, per luxum et

ignaviam aetatem agunt, ceterum ingenium, quo neque melius neque amplius aliud in natura

mortalium est, incultu atque socordia torpescere sinunt […].