Tradizioni Popolari

302

description

Il volume Tradizioni popolari ed espressioni di fede nei canti poetici burceresi composizioni in lingua sarda nasce da un progetto di studio proposto, alcuni anni fa, agli Amministratori del Comune di Burcei finalizzato alla valorizzazione della poe- sia burcerese.

Transcript of Tradizioni Popolari

Page 1: Tradizioni Popolari

3

TRADIZIONI POPOLARI

ED ESPRESSIONI DI FEDE

NEI CANTI POETICI

BURCERESI

COmPOSIZIONI IN LINgUA SARDA

a cura di Nicoletta Rossi e Stefano Meloni

Revisione ortografica dei testi

Mario Puddu

Page 2: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI4

Progettazione, coordinamento e realizzazione

Nicoletta Rossi e Stefano MeloniSocietà Sarditinera

Società SarditineraVia Roma, 72 - 09123 Cagliari (CA)Tel./Fax 070/6848754 - e-mail: [email protected]

Revisione ortografica dei testi

Mario Puddu

Ricerca d�archivio

Andrea CongiaFrancesca Mulas

Foto di copertina

Anziano burcerese, primi del Novecento(Collezione privata di Ignazio Lorrai)

Si ringraziano, per la cortese collaborazione offerta nel corso della ricerca, gli Enti pubblici e privatiche, a vario titolo, si sono prodigati nel facilitarne il lavoro.

Un particolare ringraziamento a tutti gli autori.

© 2007Tutti i diritti sono riservati

ISBN 978-88-89978-44-3

Impaginazione e stampa

Grafica del ParteollaVia dei Pisani, 5 - 09041 Dolianova (CA)Tel. 070.741234 - Fax 070.745387e-mail: [email protected]

REGIONE AUTONOMA DELLA SARDEGNAAssessorato Pubblica Istruzione e Beni CulturaliLegge Lingua e Cultura Sarda

Progetto finanziato con la L.R. 26/97, Art. 13

Page 3: Tradizioni Popolari

5

I n d i c e pag.

Presentazione N. Rossi e S. Meloni 9

Introduzione G. Caria 11

Prefazione C. Pillai 13

Revisione ortogràfica de is testusM. Puddu 19

Angelo Monni

Mutetus e Poesias Vàrias 23

Cesare Monni

Mutetus e Poesias Vàrias 25

Mutetus a Roberto Zuncheddu 26

Costanti Monni

Mutetus e Poesias Vàrias 33

Luigi Melis

Commemoratzioni a Fielli Urru 35

Difetus e prègius de sa morti 35

Emigranti delusu 36

Mutetus campidanesus 38

Po sa festa de S. Bàrbara 2005 39

Poesias sardas in memória de Cicitu Farci 39

Tralallera in gita turística 40

Unu coru in trasferta 41

Versata a casa di mio padre 41

Santino Melis

AMammamia 43

A un�amigu chi at celebrau sa primu missa 44

Caridadi 45

Cumenti at a èssi crasi 46

Page 4: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI6

pag.

Flora sarda 47

Morri po sa pàtria 49

Poesias sardas in memória de Cicitu Farci 50

Sa fémmina antiga 52

Stili Sardu de sa �Cantada Antiga� 53

Su binu 55

Salvatore Piras

Mutetus e Poesias Vàrias 57

Pasquale Sanna

Burcei 59

Mutetu cantato in occasione di un cambiamento di bandiera per la festa di S. Barbara 59

Mutetu cantato in occasione di un cambiamento di bandieraper S. Maria di Monserrato presso la casa di Mucelli Salvatore 60

Mutetus e Poesias Vàrias 60

Quartine a richiamo po S. Brabara 61

Sa vida 63

Raffaele Urru

ABurcei 65

Gara Poetica - Monserrato 12 Agosto 1977, festeggiamenti S. Lorenzo 66

Gara Poetica - Nuxis 30 Giugno 1973, festeggiamenti S. Pietro 78

Gara Poetica - Quartu S. Elena 13 Settembre 1964, festeggiamenti S. Elena 93

Gara Poetica - Selargius 18 Marzo 1961, festeggiamenti S. Giuseppe 107

Gara Poetica tenutasi a Quartu S. E. nel salone S. Antonio il 30.01.1982organizzata dal gruppo Cadelano-Ennas-Tocco-Madeddu-Cocco 126

Gara Poetica tenutasi a Quartu S. E. la sera del 5-9-1986. I mutetus dialettali Campidanesi.I festeggiamenti sono stati in onore di S. Maria 147

Gara Poetica tenutasi a Villasimius per i festeggiamenti dell�Angelo 23-10-1962 160

Mutetus e Poesias Vàrias 180

Poesias sardas in memória de Cicitu Farci 183

Dante Zuncheddu

Mutetus e Poesias Vàrias 185

Page 5: Tradizioni Popolari

7

pag.

Roberto Zuncheddu

Gara Poetica - Burcei 07-09-2005, festeggiamenti S. Maria 187

Gara Poetica - Maracalagonis 2005, festeggiamenti S. Basilio 200

Gara Poética fata in Deximebutzu su cincu de Novembri duamilla 211

Gara Poetica tenutasi a Burcei per la festività di S. Maria il giorno 7-9-1983 223

Gara Poetica tenutasi a Decimoputzu festeggiamenti S. Giorgio - 1986 239

Gara Poetica tenutasi a Settimo San Pietro la sera del 24.08.84 per la festa dell�Unità 252

Gara Poetica tenutasi a Villasimius per i festeggiamenti di S. Maria 265

Versi con accompagnamento di chitarra 279

Mutetus e Poesias Vàrias 281

Salvatore Zuncheddu

Burcei 18/6/1974 - In onore a S. Barbara 283

Burcei 15/9/1973 - In onore a S. Maria 283

Mutetus e Poesias Vàrias 284

18/6/1974 284

17/9/1974 286

17/9/1974 286

16/9/1979 - Dedicato a S. Maria 287

15/6/1985 288

18/9/1985 288

12/6/1987 290

05/6/1993 290

14/6/1993 291

14/6/1994 291

15/6/1996 291

15/6/1996 292

16/9/1997 292

12/6/1998 293

14/9/1998 293

14/9/1998 293

10/6/1999 294

15/9/1999 294

14/9/2000 295

12/6/2001 295

16/9/2001 295

16/9/2001 296

14/6/2002 296

Page 6: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI8

pag.

14/6/2002 297

14/9/2002 297

18/9/2002 297

15/6/2003 298

15/6/2003 298

15/9/2003 299

18/9/2004 299

18/9/2005 300

15/6/2005 300

Fonti 303

Bibliografia essenziale 303

Page 7: Tradizioni Popolari

9

Presentazione

Il volume �Tradizioni popolari ed espressioni di fede nei canti poetici burceresi �composizioni in lingua sarda� nasce da un progetto di studio proposto, alcuni anni fa,agli Amministratori del Comune di Burcei finalizzato alla valorizzazione della poe-sia burcerese.

Il progetto, articolato in più fasi, è stato prioritariamente rivolto alla ricerca d�archi-vio, seguita dalla raccolta sistematica delle testimonianze orali e dalla cernita dei com-ponimenti, manifestazione del sentimento religioso e della poesia improvvisata. Neicanti emerge la storia, le tradizioni e l�identità burcerese del secolo scorso, raccontatein versi o mediante espressioni vocali a metà strada tra il parlato ed il cantato.Si alternano strutture semplici, improvvisate al momento o ricordate a memoria,

con forme poetiche complesse, tipiche delle gare su palco o della poesia scritta. Nonpossiamo esimerci dall�ammirare coloro che in �sa cubertantza� propongono, al let-tore o al pubblico, la poesia, nel senso più pieno del termine.Fra i maestri di tale bravura vogliamo ricordare Raffaele Urru, cantadore rinoma-

to nel campidano o, ancora, Roberto e Salvatore Zuncheddu o Luigi e Santino Melisautori che esprimono spiritualità e tradizione nei loro versi convolgenti ed intimi.

Fiduciosi che tale studio, potrà dare soddisfazione alla curiosità di qualcuno estimolare ad amare la poesia e la lingua sarda, proponiamo questo testo come uncontributo che richiami ulteriori ed ammirevoli impegni «ad maiora».

Ringraziamo, per la preziosa collaborazione, gli autori dell�opera e tutti i ricercatoriper aver svolto con passione uno studio laborioso. Un particolare ringraziamento lorivolgiamo al Prof. Mario Puddu per la scrupolosa revisione ortografica dei testi. Sia-mo grati, inoltre, per gli interventi finanziari alla Regione Autonoma della Sardegna edel Comune di Burcei che hanno permesso lo studio e la pubblicazione del volume.Da ultimo, ma non certo per importanza, ringraziamo la Grafica del Parteolla per

la cura attenta alla veste editoriale dell�opera.

Nicoletta Rossi e Stefano Meloni

Presentazione

Page 8: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI10

Page 9: Tradizioni Popolari

11

Introduzione

Questa Pubblicazione rappresenta il punto di arrivo di uno studio che si è svolto tra il2005 e il 2007 e ha raccolto i componimenti, canti e poesie in lingua sarda, sia scrittiche orali della nostra tradizione popolare. Essa deve essere vista insieme agli altrilibri pubblicati dal comune di Burcei, �Una Finestra sul passato� e �Il paese sulcrinale�, e a quello ancora in corso di completamento �Storia Amministrativa delcomune di Burcei�, come lo sforzo delle diverse Amministrazioni, che si sonosuccedute nell�ultimo decennio, teso a ricercare, conservare e valorizzare il patrimo-nio storico e culturale della Comunità Burcerese.All�interno del volume sono contenute poesie e canti poetici in lingua sarda, della

nostra tradizione culturale, che ci trasmettono un�immagine della vita, della organiz-zazione della famiglia e della società dei nostri avi. I versi dei componimenti, chevenivano tramandati oralmente, hanno rappresentato il veicolo col quale, nella storiarecente della comunità Burcerese, venivano trasmessi i principi etici, dal profondocontenuto morale, sui quali si basava la vita dell�intera comunità.Sia lo studio che la pubblicazione del presente volume sono stati finanziati con il

contributo dell�Assessorato Regionale della Pubblica Istruzione, Beni Culturali, In-formazione, Spettacolo e Sport, ai sensi dell�art. 13 della L.R. 15/10/1997 n° 26(Promozione e valorizzazione della cultura e della lingua sarda) e il cofinanziamentoda parte del comune.Un sentito ringraziamento va agli autori dei componimenti, riportati all�interno

del volume, e a tutti coloro che hanno in vario modo collaborato al progetto.Si coglie l�occasione inoltre per ringraziare i curatori del libro e la Sarditinera per

aver promosso e portato avanti questo progetto di ricerca e di valorizzazione di unaparte importante della nostra cultura.

Giuseppe Caria

Sindaco del Comune di Burcei

Introduzione

Page 10: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI12

Page 11: Tradizioni Popolari

13Prefazione

Prefazione

Già dal titolo Tradizioni popolari ed espressioni di fede nei canti poetici burceresi sievidenzia l�intenzione che hamosso l�Amministrazione comunale di Burcei nell�averfortemente perseguito l�obiettivo di realizzare una raccolta di composizioni scritteinteramente in lingua sarda (eccezionalmente con qualche traduzione italiana, il chenel complesso non guasta) e di cui fossero autori esclusivamente elementi del luogo:in tal modo si sono riuniti a cura della Società incaricata Sarditinera quei versi cheson sembrati più significativi sia sul versante devozionale sia più in generale su quel-lo che aveva attinenza col sistema tradizionale di vita o con le espressioni dell�animapopolare.Aquesto proposito sarà opportuno sottolineare la specificità dei primi, quellidi carattere religioso, che risultano composti per lo più in occasione di particolarimomenti, quelli del cambiamento di bandiera, ossia quel momento in cui il vecchioobriere, che dalle nostre parti è il responsabile dell�organizzazione delle feste patronalio dei santi, consegna lo stendardo al nuovo incaricato e viene ricevuto anche colcanto di appositi versi. Ce ne sono diversi, come ad esempio quelli composti da Pa-squale Sanna per le feste di S. Barbara e S. Maria di Monserrato.In ogni caso bisogna dire che è tornato opportuno lo stesso momento scelto per la

pubblicazione di questa raccolta, perché è negli ultimi tempi che Burcei ha conosciu-to un fiorire di poeti sardi che hanno acquisito una certa notorietà in tutta l�areacampidanese; e questo costituisce senz�altro un elemento di novità rispetto al passa-to. Basti fra tutti fare il nome di Raffaele Urru, uno dei più noti insieme con EneaDanese, della generazione scomparsa di recente1. Egli, sulla scia dei vecchiimprovvisatori più famosi, non solo ha fatto a tempo ad essere valido competitorecon alcuni di essi, come Massimino Moi e Giovanni Broi nella gara poetica tenutasia Quartu per la festività della patrona S. Elena la sera del 13 settembre 1964, ma atener loro testa con arguzia ed efficacia. Si vedano i versi della cubertanza 28 Suregenti attuali est accusau/ di essi mortu totus is reis nasciturus, che si devono giudi-care veramente appropriati al tema se solo si rifletta al fatto che Moi, al quale eranorivolti, poteva a giusto titolo reputarsi in quel momento il migliore in tutta Quartu,ma allo stesso tempo e non da allora molti lo accusavano di aver fatto il vuoto attornoa sé, impedendo che nascessero suoi eredi in questa forma di arte. Lo stesso MiminuMoi del resto nella cubertanza immediatamente successiva, la 29, pare quasi dargliragione allorché così canta Apu sempri cumbatiu a solu/ No mi seu mai aleau cunnemus, in tal modo volendo riaffermare il suo ruolo esclusivista.Anche nel ricorso all�ironia Urru è in linea con la più genuina tradizione dei gran-

di improvvisatori che lo hanno preceduto, dei quali si dimostra peraltro degno epigono.Esemplari i 9 versi della sterrina n. 16, in cui tesse gli elogi di Moi, che però sicontrappongono ai due versi di cubertanza, perchè se da una parte aveva esordito coldire che il nome di Moi verrà sempre annoverato fra gli eruditi, essendo egli nel

1 Paolo ZEDDAeAntonio PANI, Sa cantada. I poeti improvvisatori,Alfa editrice, Quartu S. E. 2005, p. 21.

Page 12: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI14

novero dei grandi (non mancava però di far sapere che aveva i capelli bianchi), dal-l�altra concludeva sostenendo che i suoi sudditi erano ormai stanchi:

Miminu est a pilus biancusMa sa menti no ancora prolissaE candu prus no at a cantaiNo solamenti in sa sua terraDh�ant rigordai riassuntiCh�at fattu parti de is mannusPo is bonus meritus suusE no solamenti in Cuartu dhu nantCa est de is prus eruditus

De cinquant�annus de guerra fissaIs sudditus tuus funti giai stancus

Prosegue poi seguendo questo filo conduttore nel moderare la sicumera del vec-chio avversario, come rivelano i versi de sa rima 32 Podit lompi s�ora chi serbitagiudu/E unu omini solu dhu lassant a morri, per concludere magistralmente con larima 36 Oi est morendi custa dinastia/Chi pariat nascia po no tenni fini.Ma già nella gara poetica tenutasi il 23 ottobre 1962 a Villasimius per la festa del-

l�Angelo, Urru era stato ammesso e riconosciuto fra gli improvvisatori professionistida parte degli altri tre partecipanti alla gara, tutti affermati e persone mature di età,Francesco Loddo, Giovanni Broi e tziu Carlinu Pillitu e per la verità con ampi apprez-zamenti, se il primo alla fine ebbe ad esclamare nella rima 39: Carlinu e Broi nerintiche a mei: /Urru est degnu de sa scola nosta (Carlino e Broi dicano al pari di me/Urru èdegno della nostra scuola); ma tziu Carlinu non fu da meno se nella rima 41 ebbe acantare: Sa speranza mia est totu in Urru/ ca a mortu mi at a dedicai unu opusculu. E seBroi fu più defilato è da credere lo facesse più che altro per esigenze di copione, doven-do un po� fare la parte dell�avvocato del diavolo, come rivela quanto cantò nella rima44: si dhu feis mannu prima de s�ora/custu giudicada su maistru puru.Del resto l�anno precedente aveva gareggiato a Selargius per la festa di S. Giusep-

pe con altri validi poeti come il vecchioAntioco Marras di Pula, già famoso, e, pari-menti noti, Enea Danese di Monserrato eAntonio Maxia di Selargius, figlio di Luigi,altro grande improvvisatore del passato.Si trattò di una gara condotta all�insegna dei moduli tradizionali e nella quale si

dibatté il tema del rispetto dovuto nel trattare col prossimo; ed ancora rispettando latradizione i diversi partecipanti si schierarono individuando ciascuno un proprio av-versario. Così Danese se la prende con Marras (si vedano le rime 42 e 48) e Marrascon Danese (rima 45) mentre Urru preferì polemizzare con Giuseppe Cuccu di Setti-mo (rima 44). Al solito l�ultimo giro, quello conclusivo, che va sotto il nome de girude selliu, il cosiddetto sigillo, anche allora si concluse con la fine delle polemiche perfar posto alle lodi del santo. Ecco quello di Urru (versi n. 50): sighendi s�esempiu de

Page 13: Tradizioni Popolari

15

Santu Giuseppi/ Depemus essi totus rispetosus (si tratta della rima, perché con larelativa sterrina si era accommiatato salutando il pubblico).Ma non solo Urru ebbe grandi maestri, riuscì anche a tramandare la tradizione de

sa cantada campidanesa alle nuove leve, attualmente in auge, come ad esempio nelcaso di Antonio Pani di Quartu, il quale esordì proprio con lui il 30 gennaio 1982all�età di vent�anni in una gara organizzata nel salone di S. Antonio di Quartu. Glialtri partecipanti erano Angelino Cappai anch�egli di Quartu, Emanuele Saba diTerraseo e Maxia Salvatore di Sinnai, ma residente a Settimo. Vediamo subito comel�improvvisatore di Burcei, che peraltro risiedeva a Quartu, come altri compaesani(si può fare il nome anche di Santino Melis, che abita tuttora in questa cittadina delCampidano2) lungi dallo stroncare il giovane esordiente, come a volte facevano glianziani, cerca di incoraggiarlo: si vedano le rime 7 Custa zona parit su monti Parnasu/dogna tretu vena nd�iscaturiscit una o 27 Parit ca no portada ludu in su fundu/mancughetendidhi una perda s�intrullada, fino alla fine, rima 37, Custu tzichedhu de acuabona/ a mei mi at postu su stogumu beni, tanto che ciò fu percepito anche da altripartecipanti, i quali in qualche modo lo segnalarono. Ad esempio Salvatore Maxiacosì cantò (rima 19) S�acua cristallina in custu giardinu/ mi parit calendi de su montide Burcei3. E dello stesso è altresì significativa la rima 44 Prima mandanta s�acuapunt�a susu/ ma oi ndi calat de Burcei e Sinnia, cioè in passato Burcei con l�areamontana in genere in fatto di poesia sarda era tributaria dei paesi di pianura ora nonpiù (la vena dell�acqua saliva su in montagna ora invece scende), come a sanzionarei progressi nel frattempo fatti da questo paese.Ed in effetti se consideriamo che sulla scia di Urru si pose un altro

improvvisatore suo compaesano, Roberto Zuncheddu, l�assunto diventa ancorapiù facilmente comprensibile.Forse la ragione è da ricercare nella stessa società burcerese, che proprio negli

ultimi tempi si è notevolmente evoluta. Pur partendo da condizioni economico-socia-li molto svantaggiate è riuscita a cogliere ciò che il progresso dei tempi recenti hadato senza perdere un sano contatto con le proprie radici, ragionevolmente miglio-randosi anche sul fronte culturale. Probabilmente ha saputo anche sfruttare la vici-nanza con Cagliari e quindi le opportunità che il capoluogo della Sardegna offriva.Questo fenomeno possiamo riscontrarlo in qualche altro centro montano della pro-vincia: per esempio anche a Silius abbiamo una nuova leva di giovani tutti tesi allavalorizzazione della cultura sarda, come dimostra non solo la nascita nel paese di unconcorso a premi di poesia in lingua, ma anche l�ottimo piazzamento che diversi diloro riescono a conseguire in analoghe manifestazioni che si svolgono altrove. Cosìnel concorso letterario Su mutetu tenutosi a Quartu e conclusosi nel marzo 2007 il

Prefazione

2 Oltre che compositore in sardo egli è anche un esperto conoscitore delle piante medicinali. Si veda perl�appunto su questo argomento la sua poesia intitolata flora sarda.

3 MaAngelo Cappai gli rispose nella rima 36 Sa de Burcei s�est firmada innoi proprio in riferimento alfatto che urru era residente a Quartu.

Page 14: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI16

primo premio è andato a un giovane di Silius, Francesco Ignazio Congiu, mentre altridue siliesi hanno avuto dei piazzamenti d�onore4.Ma per restare a Burcei, altro debuttante del luogo, che proprio qui esordì con

Urru per la festa di S. Maria il 7 settembre 1983 fu Roberto Zuncheddu, più soprarichiamato e anche in quest�occasione venne incoraggiato dal maestro: basti solocitare la rima 13 di quest�ultimo: Ch�isciu ca lassu successori dignu/ No m�est sucongedu tropu dolorosu, ma anche la sua conclusione è rivelatrice, essendo tutta unauspicio per le nuove generazioni. Si veda la rima 43 de selliu: O Maria santa agiudaa fillus nostusu/ po dhus biri crescius sanus e sistemaus beni. Alla riuscita della garacontribuì peraltro l�atteggiamento anche degli altri partecipanti Salvatore Mascia,Marcello Matta di Domusnovas e del giovaneAntonio Pani, più sopra citato, il qualeaffiancò e incoraggiò il pur giovane Zuncheddu, come si può ben ricavare dai suoiinterventi (ad esempio dalle rime 125 e176), ma fu d�aiuto l�atteggiamento collaborativodello stesso esordiente, che lungi dal polemizzare o vantarsi si mostrò pieno di mode-stia e desideroso di apprendere: fra le tante citerò la rima 41, Bos altrus chi seissagius maistrusu/ impartei consillus pois piticus che a mei.ADecimoputzu nel 1986 ritroveremo Zuncheddu e Pani ancora conUrru ed in segui-

to, anche per lamalattia di quest�ultimo, Zuncheddu da solo; tuttavia fin dallo stesso anno1986 lo troviamo anche in ruoli impegnativi, come a Villasimius per la festa di S. Maria,allorquando fungendo da capofila introdusse l�argomento (sacrifici dell�uomo per mi-gliorarsi) Cantu sacrificius s�omini fait/ po migliorai sa condizioni sua.In tal modo abbiamo la possibilità di seguire gli ultimi sviluppi de sa cantada

campidanesa in questi anni, laddove osserviamo da una parte il perpetuarsi dei mo-duli del passato ed in primo luogo la tendenza al moralismo e l�ispirazione pedagogi-ca, come pure viene pienamente mantenuto l�effetto scenico, ossia il diverso posizio-narsi degli improvvisatori in ruoli tipici, che tendono a scegliere di volta in volta aseconda del loro orientamento, anche politico, conservatore o progressista; dall�altrala modernità fa il suo ingresso, ma limitatamente alla ricezione dei temi dell�attuali-tà, anche e a volte soprattutto politica. Ecco quindi che Zuncheddu cantando a Burceiper S. Maria nel 1983 ricorda la fuga di Licio Gelli, sostenendo che si trattò di unaevasione favorita da complici (sterrina 16), mentre più di recente a Decimoputzu nel2000 richiama la carta costituzionale nella sua validità, ma lamentando che i politicidovrebbero applicarla meglio (sterrina 26)7. Né altrove si manca di citare i disastricausati dalle guerre in Jugoslavia8. Presenti anche temi più generali come l�esplora-

4 Si veda il volume Su cantu de sei in Sardinnia. Sumutetu,Alfa editrice, Quartu S.E. 2007, pp.116, 119 e 122.5 Su primu passu est dificoltosuMa totu s�altru gei benit de sei

6 Nemmanco is antzianus funti partiusGiai cun mesu tretu de strada fata

7 Ma in totu no ndi fainti aplicusuis politicus pagu sincerusu

8 Mutetus e Poesias varias a p. 203.

Page 15: Tradizioni Popolari

17

zione dello spazio (sterrina 20 di Broi per i festeggiamenti di S.Lorenzo aMonserratoil 12 agosto 1977) o l�introduzione dell�euro (sterrina 5 di Roberto Zuncheddu per lafesta di S. Basilio di Maracalagonis nel 2005), o di carattere locale come l�avventodel turismo (sterrina 22 di Urru per S. Lorenzo di Monserrato nel 1977) o il piano diRinascita (sterrina 19 di Loddo Francesco a Villasimius il 23.10.1962), l�inaugura-zione della fiera campionaria della Sardegna da parte di Segni nel marzo 1961 (sterrina1 di Cuccu per la festa di S.Giuseppe di Selargius di quell�anno), persino il prolifera-re di negozi cinesi (rima 25 di Zuncheddu per la festa di S. Basilio di Mara del 2005).Per quanto riguarda la lingua usata in tutte queste composizioni si deve notare che

l�aspetto più rimarchevole è dato dall�ingresso massiccio non solo di italianismi, cosagià da tempo in atto nella nostra poesia,ma anche di parole prettamente italiane sardizzatealla bell�e meglio: basti pensare al verbo oturendi anziché tuppendi nel verso oturendipontis e fognas di Cesare Monni o dello stesso, imergiu de is formas suas anzichéaffungau.Mamolti altri termini si potrebbero aggiungere come sorgentis anzichémitzasusato da Urru nella rima 22 della cantata di Quartu, salone di S.Antonio, del 30.1.1982o assagendi anziché tastendi di Pani nella rima 25 della stessa cantata, o su suolu diCarlinu Pillitu, sterrina 13 della cantata di Villasimius dell�Angelo, del 23.10.1962, ocestinu anziché coffinu di Urru, rima 38 stessa cantata, o duru anziché tostau, sterrina44 di Broi e 51 di Loddo, ancora in quel contesto. Molto spesso ci troviamo di fronte adei neologismi, che sarebbe stato oggettivamente difficile rendere diversamente in sar-do: per esempio fumetus per fumetti di Broi nella rima 40, sempre nella cantata prece-dente, o ristoranti che ricorre spesso nella cantata di Nuxis del 1973, o spadacinusnella sterrina 26 di Broi nella gara poetica del 13.9.1964 per la festa di S. Elena. Altroesempio di neologismo è insonnia usato daAntoninoMaxia a Selargius per S. Giusep-pe il 18.3.1961 (sterrina 4) o convivenza quella stessa sera da Danese (sterrina 6), oantipastinu di Marco Melis, sterrina 16, Burcei, 7.9.2005, aguatu di Antonello Orrù,sterrina 7, S. Basilio di Maracalagonis, 2005.Tutti questi italianismi hanno una duplice spiegazione: da una parte sono presenti

per esigenze di rima (ecco perché ad esempio ricorre spesso il vocabolo duru), dal-l�altra ci sono per il forte processo di introduzione dell�italiano conseguente alladiffusione dei mass-media ed in particolare della televisione. Per questo molta colpanon si può dare agli improvvisatori, che oggettivamente si trovano di fronte ad unpubblico, che sempre più tende a fruire di un sardo impoverito ed in crisi a causa delfatto che non viene insegnato nelle scuole e sopporta la concorrenza dell�italiano,molto più avvantaggiato. D�altronde c�è da aggiungere un�altra cosa: la obiettivadifficoltà di comporre, che sa cantada campidanese comporta, il che induce i poetiimprovvisatori ad usare quanti più vocaboli possano avere a disposizione, quindianche quelli italiani o italianizzanti, per trovare meglio le rime. Solo a seguito di unadeguato processo di sistematizzazione e di studio il sardo potrà tornare in auge.

Carlo Pillai

Prefazione

Page 16: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI18

Page 17: Tradizioni Popolari

19

Revisione ortogràfica de is testus

Tocat de pònniri bèni in contu unas cantu cosas candu pigaus unu testu iscritu insardu: primu cosa sa diferéntzia chi passat inter língua e iscritura (cosa de totu islínguas) po osservai ca una cosa no est s�àtera, e nosu mancai teneus bèni a manígiusa língua (bastat a pentzai a is poetas, ma no isceti) e però s�iscritura dha teneus medaprus pagu a pràtiga; un�àtera est chi is Sardus � cosa chi fait tot�unu cun s�istóriacivili e pulítica � no teneus una vera e própria traditzioni de iscritura ca de diorameda � e a dónnia modu in tempus de alfabbetizatzioni generali � si ammancatun�istadu, unu guvernu e un�iscola in gradu de fai traditzioni. In pagus fuedhus, a isdificurtadis de passai de sa língua a s�iscritura depeus agiúngiri una farta de istúdiu ede manígiu comunu iscritu.Est aici chi agataus iscrituras diferentis de su sardu e de seguru no ca dhoi at sardu

e sardu: po su própiu motivu istóricu si ammancat una língua �istandard�, comentipodit èssiri s�italianu chi pigaus a riferimentu, e ancora oi teneus una língua chifintzas a livellu literàriu est pruscatotu una língua populari, sa chi fuedhat sa gentiprus comuna. Is intelletualis anti fatu àteru.In custus testus fatus giai totus cun métrica e rima si agiungit un�àtera dificurtadi

ancora, própriu cussa de sa métrica e de sa rima e peus puru si est improvisada, chicustringit su poeta a unumanígiu de sa língua chi no permit sempri una regularizatzionicumpleta: si pentzit a s�iscritura de is vocalis paragógicas a bortas po fai sa necessàrialongària de su versu e a bortas po fai rima, o su manígiu de s�aféresi in sa prep. DE,o de s�art. indeterminativu UNU ridúsiu a «u» e no isceti po efetu de sa pronúncia desa �N� a carighedha (deunudotu nasali), o fintzes a rimas in �oi de fuedhus iscrituscun custas úrtimas duas síllabbas aici etotu, �oi, aundi però in mesu dhoi at una �N�a carighedha pronunciada (po chini dhu scit!) ma no iscrita. In cust�úrtimu esémpiu,su chi a su poeta andat bèni ca no dhi est crara sa distintzioni língua/iscritura no andatbèni po regularizai s�iscritura ca in rimas aici bollit nàrriri a fai iscassedhai sa rima:po nàrriri, �beneditzioi� cun sa �N� a carighedha fatu rimai cun �oi� podit andai bèniin sa fuedhada (ma podit iscassedhai puru ca sa /o/ tónica podit arresurtai in d-unufuedhu oberta e in s�àteru serrada che in �beneditzioi� fatu rimai cun poi�) e no torratparis regularizendi a beneditzioni comenti est necessàriu iscriri ca intanti sa �N�nasali no si podit arrapresentai cun unu zero fonéticu ma depit èssiri iscrita.

Cali regularizatzioni

Intanti, semplicementi regularizatzioni de s�iscritura connota. Duncas perunugrafema nou o istranu, ca cumbenit de avalorai s�alfabbetizatzioni chi s�atalfabbetizau e andat bèni puru bastu chi no si cunfundat sa língua cun s�iscritura ea s�iscritura si fatzat fai su servítziu de arrapresentai sa língua giustu giustu po suchi sa língua narat coment�e significau.

Revisione ortogràfica de is testus

Page 18: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI20

Ma regularizatzioni, però! Is própius fatus fonéticus aintru de fuedhu no sempridhus agataus iscritus cun su própiu critériu (si dhui agatat boxi e bosci, arrexoni earrescioni, dispraxi e disprasciu po su própiu significau) e de aici si fait una cosachi no andat bèni, ca s�iscritura depit tènniri unu valori unívocu e duncas depitpònniri a fundamentu critérius coment�e cussu chi narat ca is grafemas distínguintis fonemas e ca unu matessi fonema aintru de fuedhu depit èssiri arrapresentausempri cun su matessi grafema, o cussu de sa firmesa de iscritura chi narat ca sacunsonanti in cumentzu de fuedhu, comenti sisiat chi acabbit su fuedhu chi portatinnantis, o una cunsonanti de acabbu calisiollat fonema chi portit in cumentzu sufuedhu chi benit apustis, si depit iscriri sentza de is cambiamentus de sonu chipodit fai in sa fuedhada (po nàrriri, celu, cena bandant iscritus aici fintzas in issintàgamas su celu, pretendu cena, una cena, e no �su Xelu, pretendu xena, unaxena� ca in custus sintàgama sa /c/ sonat aici, tocat de iscriri cun firmesa s�iat apodi, s�iat a citiri e no �iad�essi, s�iad�a cittiri� poita in custu sintàgama � ma no inàterus � sa /t/ chi acabbat sa forma verbali iat fait sonu lébiu de /d/ in cantu sufuedhu chi benit apustis cumentzat cun vocali).

Sa revisioni ortogràfica fata

0. Fadhinas. Primedotu, curretzioni de is fadhinas o erroris chinisiollat chi dhus apatfatus in is diferentis passàgius, assumancus curretzioni de is chi si funti pótziuscumprendi: po nàrriri, �dd�as� po dhas, �dd�us� po dhus, �non di� po no ndi,�bissinada� po bussinada, �s�inrulada� po s�intrullada, �Se mi crau torridi a sa bidasua� po S�emigrau torrit a sa bidha sua, �arasei� po araxi e àterus. Ma calecunufuedhu est abarrau cun su puntu interrogativu poita no at fatu a ndi cumprendi nudha.

1. Is fuedhus atacaus apari (in custus testus�ddanti�, �ndiada�, �ddappu�, �innotti� eàterus), candu no depint fai unu significau nou (aici si depint cunsiderai necessàriusfuedhus cumpostu) depint istai iscritus distintus e duncas torraus a is elementusdiferentis (dh�ant, nd�iat, dh�apu, in noti).

2. Is sangunaus, fintzes candu funt iscritus sentz�e critériu precisu e unívocu, si funtilassaus comenti dhus connosceus de sa burocratzia: po nàrriri, �Mascia� sonatcun fonema fricativu alveopalatali sonoru e iscritu cun critériu fait Maxia, mabenit lassau che a is àterus chen�e peruna curretzioni po motivus burocràticus.

3. Vocalismu. S�acentu graficu po sinnalai sa vocali tónica est postu (precisu purupo s�obertura) cun su critériu de sinnalai sa vocali 1 e sa vocali 3 (contendi dedereta a manca) e in prus is fuedhus chi in sa fuedhada campidanesa iant a tènniriunu omògrafu chi però no est unu omòfonu e po cussu funti fuedhus de significaudiferenti (òru, dèu, bèni, innòi, èssi, scèti no funti oru, Deu/deu � fintzes si sucamp. narat sempri Deus � beni, innoi, essi, sceti): in fuedhus aici est sinnalau sufuedhu chi portat sa tónica oberta ca deunudotu inútili iat a èssiri a sinnalai sufuedhu cun sa tónica serrada.

Page 19: Tradizioni Popolari

21

4. Cunsonantismu. a) Is cunsonantis mudòngias (/c/ velari e /c/ africada palatali surda,/f/, /p/ e /t/, sa /v/ currispondenti sonora de sa /f/, sa /g/ africada palatali sonora e nosempri mudòngia) no distínguint in totu sa língua sarda perunu sonu e ni significaudiferenti iscritas a dópiu o iscritas a solas e po cussu funt iscritas in sa manera prusfàcili: sempri a solas, mai dópias. b) Su fonema cacuminali, ca est totu un�àtera cosade su fonema dentali, de custu est sempri distintu e inditau cun su digramma /dh/,chen�e imbentai perunu grafema nou e però iscritu in sa sola manera chi fait aregularizai. c) Su fonema bilabbiali sonoru in totu su sardu fait duus sonus distintuse fait diferéntzia de significau puru: unu est lébiu, aprossimanti, aintru de fuedhurapresentau sempri cun una /b/ isceti, e s�àteru est oclusivu, longu, rapresentau sempricun /bb/. d) Is africadas dentalis in sardu no solu faint diferéntzia de sonu (una estsurda, s�àtera sonora) ma faint diferéntzia de significau puru: sa sola manera chi faita regularizai est de iscriri su sonu surdu sempri e solu cun su digramma /tz/ e de aicisi podit regularizai e semplificai fintzas s�iscritura de su fonema sonoru iscriendisempri e solu una /z/ in calisiollat posidura. e) Is assimilatzionis no necessàrias oinútilis (raras in custus testus) si funti cambiadas a una pronúncia prus comuna atotu su sardu e po cussu fuedhus che a �motti, mottu�, aundi sa /r/ est assimilada a sa/t/ sentza peruna funtzioni e sentza chi fatzat dificurtadi a dha nàrriri che in totus�àteru sardu, si funti regularizaus a morti, mortu.

5. Morfologia. Is formas verbalis � e in generali totu is nòminis e agetivus � funtiscritas cun firmesa de iscritura, fendi contu sempri cali est sa cunsonanti chiacabbat is desinéntzias verbalis � sa /-s/ in is personas 2�sing. e 1�e 2�plurali, sa /-t/ in sa 3�persona singulari e plurali � sentza de fai contu de su �giogu� chi faintcustas cunsonantis in fonética sintàtica segundu ita sonu atóbiant prus ainnanti: isdesinéntzias verbalis acabbant sempris cun custas cunsonantis � aici comentiacabbant cun sa S� nòminis e agetivus pluralis � e no cun zero fonéticu (perunalítera iscrita), ni apòstrofu e ni àtera lítera diferenti po sa muda de sonu chi podintfaint. In cantu a sa prep. DE e a sa congiuntzioni E, chi in sa fuedhada campidanesasi fúrriant a DI e I de fronti a fuedhu chi cumentzat cun a�, e�, o�, si funti torradasa sa forma ordinària, chi andat ateretanti bèni a dhas nàrriri, e lassadas isceticandu su fuedhu cumentzada cun e�.

6. Apòstrofu e aféresi. Cunsideru a parti po candu s�apòstrofu dh�anti postu po unaparagógica � e duncas deunudotu inútili in cantu si no dhui fait nudha sa paragógicano dhui fait nudha mancu s�apòstrofu! (che in brintant�in�iscena) �, bortas medassi acàpiant fuedhus cun s�apòstrofu chentza peruna necessidadi e si est melluscircada sa craresa limitendi cantu prus possíbbili sumanígiu de custu sinnali gràficu.In cantu a s�aféresi, in sa prep. DE (�e) s�est ristabbilia cantu prus possíbbili saprep. a forma intera, salvu candu fiat necessària s�aféresi po no cambiai sa longàriade su versu; e a sa própiu manera si est fatu cun is fuedhus chi cumentzant cun B�chi si atóbiat meda in sa fuedhada logudoresa.

7. Vocali paragógica. Custus funti testus poéticus e sa poesia traditzionali est totufata po cantai, po fuedhai �al rallentatore�, cosa chi bollit nàrriri chi si unu fuedhu

Revisione ortogràfica de is testus

Page 20: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI22

acabbat cun cunsonanti benit pentzau puru cun sa paragógica, vocali no necessàriapo fai corretamenti su fuedhu ma agiunta normalmenti in pàusa a su fuedhu chiacabbat in cunsonanti ca in pàusa su sardu no acabbat perunu fuedhu in cunsonanti.Si no si fait giustu contu de sa morfologia indispensàbbili de su fuedhu, ndi benitchi in s�iscritura � fata pentzendi o cantendi e iscriendi, e si pentzat e si cantatabbellu � arresurtant paragógicas chi in sa fuedhada normali, segura e lestra, mancusi faint (sa paragógica si fait in pàusa) e in poesia, pruscatotu pentzada po cantai,si ndi fait de prus puru. Ndi arresurtat un�iscritura chi cundennat a dha lígiri puru�al rallentatore� e illonghiada chentza chi is paragógicas síanta necessàrias po faisa giustesa de s�iscritura arrapresentendi perfetamenti is significaus. Po cussu sifunti eliminadas totu is paragógicas, salvu candu una paragógica fiat necessària inacabbu de versu po fai rima o in mesu de su versu po fai sa necessària longàriamétrica, o a bortas po rèndiri mellus sa pronúncia candu in acabbu e in cuméntzude fuedhu si atóbiant cunsonantis chi no benit a bèni a pronunciai impari.

8. Sa prostética. Sa vocali prostética (sa /i/ agiunta in cumentzu de fuedhus cun eti-mologia SC�, SP� ST�) est necessària in sardu po istacai sias cunsonànticas chisinuncas iant a fai difetu fendi mancai in sa fuedhada unu morfema grammaticali(sa �S chi fait su plurali de nóminis e agetivus e tres desinéntzias verbalis, postuchi duas essas impari si torrant a una) o su valori semànticu de is fuedhus cun essaimpura (cussus chi cumentzanta cun SC�, SP�, ST�) fendi sempri unu manígiuchi falsat su significau: cosa chi s�iscritura no depit assolutamenti fai. In prus, sumanígiu de sa /i/ prostética fatu cun firmesa permitit de regularizai s�iscritura incalisisiat fuedhada e in totu su sardu, a su postu de fai duas iscrituras diferentis desa própiu varianti de unu fuedhu in d-una própiu fuedhada (po narri, stétiu e istétiu,sposu e isposu) Po cussu sa /i/ prostética (bortas medas interpretada che unaparagógica, che in �sesi stetiu� po ses istétiu, �esti sparia� po est isparia, �podidisperai� po podit isperai, �isi scriturasa� po is iscrituras) s�est torrada a su postusuu candu fiat iscrita a paragógica o posta totu is bortas chi no noxiat a sa longàriade su versu.

9. Peruna curretzioni si est fata de is italianismus, de cumprèndiri in sa poesiaimprovisada; ma si est regularizada s�iscritura de custus fuedhus coment�e in isfuedhus sardus.

Mario Puddu

Page 21: Tradizioni Popolari

23Comune di Burcei - Angelo Monni

ANGELO MONNI

Mutetus e Poesias Vàrias

1. Sa prima borta fiat guvernucantendi aici a contra e a bòis cumpetentis dhu descrivintcantadori bravu, cortesi de modu:Monni po dh�onorai t�adòperassa morti no at usau cleméntziacun cussa vida onesta e magnànimaca tropu prestu de bivi s�istancat.

RimaMancat sa preséntzia, s�arregodu no:

ànima e òperas bivint in eternu.

2. Cun su cantadori burceresusa campidanesa poesiaperdit unu poeta de pesuchi in is pratzas creada allegriaa otenni plàusus fiat avesuecellenti favella nodiain su Sulcis e in su Campidanufinas a sa província de Oristanu.

Page 22: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI24

Page 23: Tradizioni Popolari

25Comune di Burcei - Cesare Monni

CESARE MONNI

Mutetus e Poesias Vàrias

1. Innafiau de perenni venaunu frori a dhi portai baxidogna dí distinta de sa cidaaundi sa spóglia est cunsumendiin sa tumba gélida e no vastachi inserrat sa bona memóriade su sposu de Gina viventichi caru e istimau teniast.

RimaSiast in glória cantendi sa paxi

commenti cantasta in sa vida terrena.

2. Pàrgiat chi dogna cristianuin edadi manna o piticatengat in su destinu raportubèni e mali in su presentipoita su divinu fatoripartziali iat lassau sa fortunae s�ómini no si vantit chi siatunu fatori chi dh�afiancatsendi Deus su supremu rei.

RimaDe Burcei mancat una menti rica

chi fiat onori a totu Campidanu.

Page 24: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI26

Mutetus a Roberto Zuncheddu

Lettera Uno

1. In vida mia apu preténdiuDe benni de totus rispetauUsendi meda a cumpadessiMancai a certai costrintuE cun custu su bellu godiriProvendi in sa vida mi biuS�amori e sa bella aparentzaDh�ant a fai po cogliunuIntantu sodisfatu bengu.

RimaTengu unu miu distintu primau

Sentza de isciri chi dh�apu a èssi oféndiu.

2. S�ómini chi de mulleri est privuA is fillus tocat chi s�abbascitNo tenendi prus a fiancuSa cumpàngia sua e sa stimaPo dhi podi cunfortu oflessiIn dogna ora oportunaCa in sa sua trista decadentzaCuasi dhi serrant is portasDisigendi amori e vantu.

RimaE cantu bortas una prima nascit

Sentza de nc�èssi mancu su motivu!

Lettera Due

1. Coment�e unu fillu e no fradiEst doveri chi si rispeteusSentza pecau e sentza ingannusCantu sa règola umana ischedatPo esémpiu bonu chi eus tentuDe is babbus e nostras mamas

Page 25: Tradizioni Popolari

27

Su próssimu intieru rispetendiE is distintus chi tengu e tenis.

RimaIs bènis chi bramas ti cuncedat Deus

Gosendi cent�annus de felicidadi!

Lettera Tre

1. De is crabitus consumausIn custu Natali presentiNemancu su sabori isciuChi no mi ndi donant cras;Apu domandau is fradis MussusE mi nanta a no tenni pressiCa funti minoris de pesuE no comenti dhus bollu dèu.

RimaMi creu di èssi cuasi a su currenti

Ma in mesu a cussus ndi biu fiacaus.

2. Eus connotu is mesubetzasE a sodhu s�umbudu sa sali;Ma oi apena dha molintA cantu tocat a dha pagai?Is sodhus si funt abbolliusE sa sali dha funti bendendiA decinas de francus e centusDe candu dha compramu dèuA sodhu aundi tui abbitas so.

RimaNo seu pungendi po si fai mali

Ma is lamentus mius bolint caretzas.

3. Regalau mi anti su calostuE de cocois una cestaCun d-una bustinedha �e saliPo mi fai su lati cotu

Comune di Burcei - Cesare Monni

Page 26: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI28

Ca est pastu chi sa brenti prenit,Bastas chi bèni si preparit,E cun su pani a fita e àrridaA papai no potzu acudi.

RimaIn sa gioventudi parit totu festa,

Ma sa vida tenit su mali nascostu.

4. Una mama su fillu ninnendiDhu ponit in su sinu a suiCun caretzas e bellas lodisE s�amori maternu a fiancuChi sa própria natura dh�at réndiuPo gioja in su nonu mesi;Ninnendidhu de su grembu in basiNendi �Dormi, àngelu, però,Dormi cun sonnus lietusCa in custu sinu est sa tua mensa!�

RimaSentza de difetus no ses mancu tui:

Chi no mi as oféndiu, mi podis ofendi!

Lettera Quattro

1. Chini de sa cassa est amantiAbbandonat finas sa sposaConvintu ch�est doveri innantisDe nci bessiri a cassaiE rimproverendidhu peròS�opinioni no nd�istollisAntzis de prus a pretungiContínuat cuasi irauSentza calculai sa stimaChi a s�ora tenit e teniast.

RimaPariast primau e bolis nai cosa,

Ma prima de ragiungi no vantis su tanti.

Page 27: Tradizioni Popolari

29

2. O Robertu, atura persuasuCa sa becesa portat disgustuE s�ómini si bit deperendiDe vista de cambas e peisBiendisí cuasi a s�imbocuDe aundi benit sepelliuDipendendi de fillus tresE mancu su cuartu cuntentuMancai dhu biat arrui.

RimaSu lamentu miu dhu creis ingiustu:

Tui ses piciocu fendi che Tomasu!

3. Noè costruendi no s�istancatUn�arca de resistentis legnasCa ragiungendi fiat cudh�oraCun is àcuas sa terra isparessiE s�ispàtziu terrestri s�est biuImmérgiu de is formas suasChi nemanc�una punta cuasiDe totu is montagnas in tròperasSi notàt po divinu cumandu.

RimaIs òperas tuas podint èssi degnas

Candu as garantiu su chi ancora mancat.

4. Po sa tropu àcua e su geluSofertu at totu su feraxiE s�inundatzioni acòrradaCausa de su Levanti infamiDannegendi s�intera distantzaDe dogna esistenti comunuOturendi pontis e fognasE altras òperas ndi estràidiCussu universali cumandu.

RimaCandu si fait unu esami in paxi

Dogna mancantza torrat a livellu.

Comune di Burcei - Cesare Monni

Page 28: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI30

5. Tristu ndi aturat su comunuCa un�èsseri de is prus mannusIn brevi s�est bistu manchendiDe presentza útili e costuIn d-unu brevi minutu spentuPo Burcei meda interessantiE po àteras bidhas vicinasDispostu de ofriri amoriA dogna persona no dhu bolis.

RimaVirtudis e onori tanti anti postu is annus

Finas su momentu contendi de unu.

6. Chi oi ti nant �Su gingillu�Est ca su gingillu ti atraintRiparau de dogna araxiComent�e unu gingillu soIn postu cuadru e no tunduFra serras piallas e iscannusCun sa genti chi brintat e bessitA murrúngius meda po is costusCa a caru contas is ogetus.

RimaIs difetus nostrus dannus no ndi faint,

Ma fessit su mundu in paxi e trancuillu!

Lettera Cinque

1. Fendi controllu a su spéndiuSu totali fait dispraxiBiendi in freta isparessiSa giornada chi s�ómini tramatCàusa de no bali su francuPo su scarsu convenientiSiat po cartzari o bestiriO siat po no bivi digiunuOcurrit sa moneta chi sonatA centinajas de milli però.

Page 29: Tradizioni Popolari

31

RimaUnu coscienti chi bramat sa paxi

No donat a biri mancu de èssi oféndiu.

2. De s�alba finas a su tramontuMi rammentu is malis passausSuportendi diversus guaisE a bivi in distacu costrintusSentza gosu e sentza proIscurtzus e mali bestiusDisigendi dogna provistaE po chini non fiat avesuA no podi pagai su costuNo fiat una vida cortesi.

RimaIn mesu a is mius distintus primaus

Ti ses postu in lista e no ndi fais contu.

3. Su pecadori chi si pentitA s�ora de s�últimu ostàculuDecidit de si confessaiE de fronti a cruxi giuratCa sa vida de mancantzas at bistiuFortzis po no èssi cumpréndiuE si rivolgit a su CelestiPo èssi su próssimu ofesuChi dh�assolvat is pecaus soIn cussu momentu oportunu.

RimaUnu mesu oféndiu trascurat su càlculu

Chi no est insistiu de nai su chi sentit.

4. Su ricu Epuloni po difesaGridat de s�infernali ispígoluChi de su didu de Làzaru abbascitUna gócia de àcua no po sidiMa po sollievu e po cumplaxiDe su suu cuntegnu ingordu;Si nd�est in is fiamas distesu

Comune di Burcei - Cesare Monni

Page 30: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI32

Sentza méritu de perdonuIn s�infernali bàratru importunu.

RimaUnu bonu acordu si bit in perígulu

Ch�in mesu a sa paxi nascit sa pretesa.

5. Po causa de sa becesaSciancarellu e cuasi atzópiuBiendimí comenti tentennuMi addritzu po no iscumparriIsperendi chi fra brevi sèntziriMa a própriu difetu atràidiE biendimí comenti stoControllu chi cura no nci adiE dha provu prus sei sei.

RimaS�edadi ti fait cumparri a su dópiu,

Ma in mei no pentzis acennu de ofesa.

6. Is verduras chi tengu in s�ortuDhas at dannegiadas cust�araxiRechendimí vàrius dannusSpécia su limoni peusE de innestus vàrias testas,Fatas de pruna giaponesaChi pariant giai pighendi,Mi dhas at befadas e cotas.

RimaChi notas ofesa, fatzeus sa paxi

Augurendi festas e annus de cunfortu.

Page 31: Tradizioni Popolari

33Comune di Burcei - Costanti Monni

COSTANTI MONNI

Mutetus e Poesias Vàrias

1. In d-una mísera gruta o cavernanasciat su bambinu Gesúsde Betlemmi in su comunue is pastoris po dh�adoraicun is reis Magis a su fiancuma de cussu logu lúridu e rotzua partiri in Egitu peròGiusepi s�afretat e s�ispíciatpo salvai su bambinu creu.

RimaDeu no dhi potzu mandai de prus:

arríciat assumancu unu �Requiem Eterna�.

Page 32: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI34

Page 33: Tradizioni Popolari

35Comune di Burcei - Luigi Melis

LUIGI MELIS

Commemoratzioni a Fielli Urru

Fiat ammirau in dogna festa,Ca teniat una menti alluta,In dogna bidha fiat connotuCa indossada poética vestiCorant�annus si meritadatanti elógius e tanti osannaMenti dota e rica de virtudioi ti rifúgias aundi est Olata.

RimaSa mata manna chi ndi est arruta

fut sa chi mudada totu sa foresta.

(OTTAVA)Su donu cun s�ingegnu acopiastacunvintu de iscalai s�EliconaSa poética ispléndida coronaPo coranta duus annus portastaMa su noranta duus dha lassastapo ubbidiri s�infallíbbili matronaE in Burcei chi nasci e cresci t�at biuPreferis di èssi sepelliu.

Difetus e prégius de sa morti

Mortu babbu, morta mammaiImmoi a chini tocat a morri?Sa morti anch�est una cara sorriMa� no nc�emu a bolli tratai.Sempri prima de si avicinaiDh�amaletzu dhi nau t�iscorri

Page 34: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI36

Poita própriu non bollu creiImmoi a morri chi tochit a mei.

Po sa morti immoi seu su candidauPrestu o tardi apu a bènniri eletuBeni candu centenàriu in su letuMi agatas sonnigosu e fidauDe nebodis, pronebodis circundauBéciu mannu, sempri arzillu, sanu schietuBeni tardi e chi m�agatis dromiuAssumancu sa presentza non ti biu.

O terríbbil�istrega impietosaViventi sentza basu no ndi làssadaMascu o fémmina cun s�artígliu dh�impràssadaCrudeli terrorista vanitosaBéciu o giòvunu o pipiu intru a sa losaPo dhu biri in s�oscuru totu tràssadaDhus torturat e dhus privat de delítziasPoi partius non dònanta prus notítzias.

Non separat su pòburu de su ricuNon ti càstiat de sa pedhi su coloriDe dogna èsseri umanu su terroriSiat antzianu, giòvunu o piticuIn dogn�àngulu terrestri fait ispicuSi presentit cun calma o cun furoriMa unu prégiu de natura mancu maliPo millennu sempr�istétia impartziali.

Emigranti delusu

Arrichetu� in d-una féria momentàniaM�avicinat: �Benidindi in Germània,

Sa vida de innòi est una pestaInnias, s�annu interu esti festa

Su chi bollis totu agatas in sa mentzaIn cantieri bastat solu sa presentza

Page 35: Tradizioni Popolari

37

In is barris e ancora in discotecasTi divertis e dinai no nd�isprecas

Signorinas e signoras ita prexeriAssumancu torrit contus po mulleri

Non t�abarris a is modas chi as connotuPoni in menti a mei, bendi totu.

Bendu totu, brebeis crabas e angionisE mi fatzu una trintina de milionis.

Oramai nci fiat su ghiribitzuE mi partu a su nóbbili indiritzu

Cun duas disi de viàgiu mesu istancuDe lontanu annoditzu unu brancu

Cun is pannus a brandellus totu brutusDhus agatu isciorinendi in is rifiutus

Mi avicinu e domandu: �Arrichetu,Poita sesi sentza giaca e cropetu?�

�Est giai un�annu chi sa fàbbrica at serrauE mi agatu cun custus isbandau,

Ma si alcunu disponessit dinaiAgatamus altru logu �e trabballai.�

In tres mesis chi nci fia iscorratzendiNon m�aturat unu sodhu prus de ispendi:

Dus sodraus chi dhis nanta PolizaiIn frontiera m�anti dépiu acumpangiai.

In pagu oras a Castedhu e in su portuNon cumprendu chi sia biu, chi sia mortu.

Ma biendi is montagnas de BurceiSciollu a curri e nci lompu totu a pei

E apenas postu pei in bidha miaFinalmenti mi torrat s�allegria.

Comune di Burcei - Luigi Melis

Page 36: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI38

Beru chi sa fortuna bollit circadaMa biadu chini dh�at a èssi agatada

E tra aventuras bellas e legiadrasOi mi cunfortant is poesias sadras.

BIDHUNCU

Mutetus campidanesus(Commemoratzioni a Cicitu Farci)

Su morri est una lassaDe candu su mundu est creau.E totu is creaturas terrenasIndòssanta sepolcrali vestiA nienti serbint is mexinasBistat sémplici o lussuosu pannuMa soltantu in sa morti DeusEst istétiu impartziali.

RimaDe su barrali mannu chi s�est sicau

Teneus is cantinas prenas de pabassa.

Campidanu ti ndi addolorasSu intendi is notítzias tristaschi unu géniu su mundu léssidisu maistu de totu is cantantisEst mortu! Ma non morit peròDe is suas òperas su monumentuca sa fama de ómini dotuat lassau in cantidadiDe is suas òperas volumis grussusPo dimostrai cantu fut capaci.

RimaFarci at tentu tantis aprendistas,

Ma de cussus � Giottu � no ndi essit foras.

Page 37: Tradizioni Popolari

39

Po sa festa de S. Bàrbara 2005

In pranus sa tua DimoraPo tenni sa bidha controlladaDe Burcei in dogna contradaSes ecellenti protetora.

Navigantis e ArtiglierisMinadoris e PompierisDogna àngulu degnu i egrégiuDe tui Bàrbara Santa est protégiu.

Aundi est sa tua CrésiaProposta e ereta de Predi FrésiaIn altu e a Burcei de frontiPo protegi unu vastu orizonti.

De àngiulus cun d-una scortaIn celu riposendi istaisBàrbara ses rica de craisE in dogna domu oberis sa porta.

Poesias sardas in memória de Cicitu Farci

I

Tziu Cicitu virtudis teniat,Cun is fuedhus bèni misuraus,Cun sa línea drita e non torta,Meritada dexi e non votu de noi;De alta fama non comuna,Dignu de s�umanu cunsórtziu.Detestada su modu mordaci,Si algunu de pagu cabbaliRispundiat cun rimada gofa.

RimaIn cali negótziu oi agataus,

Sa strofa chi Farci una borta bendiat?

Comune di Burcei - Luigi Melis

Page 38: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI40

1. Fiat ammirau in dogna festaca teniat una menti allutain dogna bidha fiat connotuca indossada poética vesticorant�annus si meritadatantis elógius e tanti osannamenti dota rica de virtudioi ti rifúgias aundi est Olata.

RimaSa mata manna chi ndi est arruta

fut sa chi mudada totu sa foresta.

2. Su donu cun s�ingegnu acopiastacunvintu de iscalai s�Eliconasa poética ispléndida coronapo corant�annus portastama su noranta duus dha lassastapo ubbidiri s�infallíbbili matrona;in Burcei chi nàsciu t�at biupreferis di èssi sepelliu.

Tralallera in gita turística

Sa Sardigna est un�amoriBrillanti che un�istella.

RimaNapuli est meda bella

Ma Burcei est migliori.

Po cantai is OremusSu predi est fatu aposta.

RimaSa cara bidha nosta

Non dha càmbiu po nemus.

Page 39: Tradizioni Popolari

41

Unu coru in trasferta (po sa stragi de 7 fradis)

Una nóbbili famíglia in su doloriofrit un�òrganu cun amoriDe unu caru congiuntu isfortunauChi sa vida un�incidenti dh�at privau.

Cunvintus chi s�òrganu chi ant ofriuSu congiuntu chi fessit sempri biuPo salvai un�altru moribbunduChi est privu de is delítzias de su mundu.

Ma de Roma a Elmas po su trapiantuNd�at portau altrus ses in campusantu.Manera!� Unu destinu aici severuPo salvai unu tanti disisperuE sa pòbera famíglia in s�isconfortuSu congiuntu duas bortas prangit mortu.

Siat destinu o errori umanuMeda genti at postu in dolu su mengianu.Cussu coru chi beniat traslocauNon acetada in Sardigna trapiantau?

E in mesu a tanti prantu e disisperuCussa stragi aturat solu unu misteru.

(Primavera 2004)

Versata a casa di mio padre (Autunno 1950)

Ch�indossammu de poeta pannusCantamus finas a orbesci.Ma tui, Fielli, non ti vantis:Mellus chi un�altru ti lòdidiCa in bidha as a tenni prégiuChi cantas in règola e in finiE dèu puru isperu chi m�avetziAssumancu po piticu gradu.

Comune di Burcei - Luigi Melis

Page 40: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI42

RimaBiadu chini podit arrennesci

A setzi in su ségiu de is cantantis mannus!

De candu sa DemocratziaAt bintu su campionauDogna ambienti est diventauUn�ecellenti iscuderiaSi contzillu una cosa sola�Non s�isparat sentz�e iscupetasE prima de giudicai is poetas,Piciochedhus, baxi a iscola!

A Redipúglia is campanassonanta una trista nenia.

RimaS�ómini illusu de sa fantasia

Sonnat fortuna in terras lontanas.

Cun Urru e Santinu fradiCantamus sentza de dh�arrosci.

RimaPotzaus ancora a longu connosci

Festinus bellus po sa tertza edadi.

Page 41: Tradizioni Popolari

43Comune di Burcei - Santino Melis

SANTINO MELIS

AMammamia

Margherita prena de candori,Coronada de rosas e lillus,Suportasta mannus istrillusPo su destinu ingannadori.

Che a Cristus, cun tres obbillusTi atuasta sa gruxi dolorosa,Mamma giusta e fideli isposa,In mesu dexi, cuatru fillus

Partíanta deretus a sa losa:Unu mortu apen�a s�annu,S�atra puru at tentu dannuDe àcua budhia perigulosa.

Ma po issa su peus afannu,Su tertzu pigau nd�at s�arriu,A noi annus ancora pipiu,Mischina, ita dolori mannu!

Mancu de aici dh�at finiu,Su décimu fut carabbineri:Moriat tra Anela e OtzieriDe su própriu mezu investiu.

Aici at bíviu feriveri,Prena de tristura e turmentu;Rica de nóbbili sentimentuMa cun su coru presoneri.

Mancu cun cussu patimentuAt pediu is tressas de su giustu,Càrriga de mannu disgustu,S�ambienti nostu at redentu.

Page 42: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI44

De leis divinas s�at infustu;De fidi santa bèni fornia;De onestadi fut bistia,S�amori po totus robbustu.

Gràtzia de totu, mamma mia,Ti pensu in dogna momentu,Sa paga ch�innòi no as tentuTi dh�ongat Gesús e Maria.

A un�amigu chi at celebrau sa primu missa

1. Ricu de virtudi casta e puraFillu de personas educadasCèsare de minori at fatu giuraDe amai po Eternu is leis sacradasE aici is iscolas cun bravuraCun bonus risultaus frecuentadasE oi de Burcei est aclamauCa ministru de Gesus est diventau

2. Po Burcei custu est mannu onoriTenni unu membru clericaliAt amau fortementi su SignoriIspintu de s�idea naturaliDh�auguraus chi diventit MonsignoriE fra annus nominau CardinaliE de custu mundu s�última tapaDha fatzat ragiungendi Papa.

3. Coronau de delítzia e cuntentesaSi biat custu fillu de GesusuCa est biviu sempri in mesu a sa puresaA largu de s�ingannu e de s�abbusuNo esti meritèvoli de ofesaMa antzis aclamau cantu prusuE candu de sa morti incíngiat mantuArribbit a su Celu giai Santu.

Sinceru

Page 43: Tradizioni Popolari

45

Caridadi

Po fai bèni, su Creadoris�at donau sa facoltadi.Candu est fata cun amoricantu est bella sa caridadi.

Amori, fidi e perdonus�at donau s�Eternu Deuse si bonu usu ndi feusest patrimóniu bonudepeus fai intendi su sonude amicítzia e de bundadi.Candu est fata cun amoricantu est bella sa caridadi.

Cumentzada su Fillu de Mariaa donai su mannu esémpiuperdonada fintzas su scémpiude sa peus categoriae in s�ora de s�agoniainvocada a Deus piedadi.Candu est fata cun amoricantu est bella sa caridadi.

Su Papa, no parit beru,andendi in giru si bidicun �sa làmpada� de sa fidiluxenti su mundu interucun amori, giustu, sinceru,po sarvai s�umanidadi.Candu est fata cun amoricantu est bella sa caridadi.

Candu Alí dh�at isparauat sunfriu cun passiéntziacun divina intelligéntziadh�at de coru perdonau,po sa Crésia s�est iscusauúmili gestu de santidadi.Candu est fata cun amoricantu est bella sa caridadi.

Comune di Burcei - Santino Melis

Page 44: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI46

De Calcuta mamma Teresacaridadis nd�at fatu tantisandada sempri ainnantisin sa benefatora impresacun su Celu tenit intesavenerada in eternidadi.Candu est fata cun amoricantu est bella sa caridadi.

Cumenti at a èssi crasi

Passau est su tempus nostuTrabballendi sentza de oràriuPo iscabbulli su necessàriuSudori e turmentu su costu.

Oi dha pentzat a su contràriuSacrifítziu mancu s�ammostuChini prus pentzat a su postuSentz�e connosci sillabbàriu.

Totus abarrant a distacuDe is nóbbilis mistierisNo imparant pichepalderiNo esistit prus maniscalcu.

Ispacendi funt is bingiaterisNc�est carentza de ortulanusAdiosu, o nóbbilis manusChi pintamis turras e talleris!

Nisciunu si bollit indulliDe custa noa gioventudi,A su sport bollint acudiNe a produsi, mancu mulli,

Rovinendi funti sa saludi,Ispacendi mannu capitali,Istrupiaus de su peus mali,Privus de sa mellus virtudi.

Page 45: Tradizioni Popolari

47

Ispaciau est s�onestu doveriFiniu su prus chi si bramat,De amori no nc�est prus poderi,Po moda dispetus si tramat,Sa fémmina oi no ricamat,De istima nisciunu est meri,Curreus in prus de su tantiLassendi agoa s�importanti.

Tristu

Flora sarda

De s�eternu creadori po fortunaEus ereditau tanti cosas bellas:Soli, chi callentat, e sa Luna,

Milionis e miliardus de istellasChi abbéllinti totu s�infinituE de s�immensu creau sentinellas.

Su regnu minerali po profituDe prantas e froris in prima cosaDe bremis e animalis est s�invitu

E de totu s�umanidadi giojosaChi ndi fait usu cun mannu sabioriNo che sa genti vili, dispetosa,

Siat a iscuriu opuru a lugoriApuntat s�allúmiu e s�istichitNeghendi sa vid�a dogna frori.

Sa terra s�impòborat, no s�arrichit,Chi dhi mancat su birdi no respiratEst mellus evitai chi si sichit.

Sa flora e sa fàuna chi s�ammiratCa in Sardigna est mannu capitaliRimédiat dognunu chi suspirat

Comune di Burcei - Santino Melis

Page 46: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI48

Po artrosi, dolori de casciali,Tussi, piegas, doloris de sa schinaRimédius chi distrúinti su peus mali

Sebada, lau, tumbu e corraspinaPixi, pàrdimu e cardu tingiosuAfàbbica e feurra de carina

Po chini de saludi disigiosu,Iscova de santa maria, piriconiNarbedha, ammulatza, veru gosu

Chi allichídinti figau, prumoniCallàrvigu, concuda, linguaradaErba de tzerras, cibudha, olioni

Èdera, gintiana, meda famadaCaboníglia, brundajola e fraziaCoa de cuadhu e menta profumada,

Casucotu, martutzu e tribbuliaTzinníbiri, cannajoni e su spicuLimoni, marrupiu, tíliu e olia

Arràngiat su mannu, su piticuOciau, murtauci, erba de bentuSu tzípiri de virtudis nd�est�arricu

Agiudat de sa cópia su cuntentuArruda titioni e pistinaga

Ndi sanat impressi pru de centuPressioni, tumori, coru e liagaPilus, tussi, ogus e anemiaEst oferta de Deus sentza de paga,

Duamilla prantas de dogna geniaSardigna de millennus ses bistia.

Potecàriu

Page 47: Tradizioni Popolari

49

Morri po sa pàtria

1° De apena chi Deus su mundu a creau,s�ómini est istau sempr�ingordigiosu,a bivi modestu no s�est afrisciaupensat a su �meda� po tenni prus gosude dónnia manera s�est iscadenau,cun trassas malignas opuru furiosude is bènis allenus s�est impossessaucrudeli, assassinu, traitori, fengosufinas a immoi s�istintu est durau.

2° Finas a immoi, s�istintu dhu notude chini prevalit sentza de arrexonichi pentzu a sa gherra de su dexiotuFut veru doveri po sa natzioni.Po annientai su mannu cumprotuÀustria, Ungheria po s�invasioni,perdíanta prumoni cun cambas e pei,serbendi su Rei, iscrutzus e ispollausis nostrus sordaus cun tanti penai.

3° Is nostus sordaus, in sa primu línia,piturras a fogu totu po debbadassa �Brigata Sassari� de nostra Sardínia,de sànguni própiu divisas sudadas,su tristu rientru cun sa conca triniaopuru isfregiaus de tanti �istocadas�manus cungeladas, cambas e genugus,tantis is itzugus dhui anti lassau,bellu risurtau de tanti gherrai!

4° Bellu risurtau chi no parit berufines concuistendi sa terr�africanapo sa vanidadi de bolli s�imperu:ant istrupiau gioventudi sanaa tanti famílias lutu, disisperu,avisu de morti fudi �sa Befana�Post�a terra prana, prexeri, amoriPo su machiori de bolli ocupai.

5° Bolendi ocupai metadi de mundu,íanta firmau �Patu de Atzarxu�,

Comune di Burcei - Santino Melis

Page 48: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI50

isfidendi sa Rússia; si no mi cunfundu,Hitler cun Benitu isbaglianta �ocraxu*� * Breccia, ingresso.

su bombardamentu, mannu, furibbundutrexi, bintisesi, bintotu de Friaxu.Mannu su carraxu chi fut in Castedhubistiu de niedhu su pópulu interuprantu, disperu, a prandi e cenai.

6. Prantu, disisperu, e dogna iscunfortu,anti provocau dannu a su sentidu:chini desolada po su fillu mortus�àtera chi at pérdiu fradi e maridubombardendi fissus, Castedhu, su portu,milliajas de mortus in su logu fridu.Custu su cumbidu chi ofrit sa gherra,privendi sa terra de amori e paxi,est mannu biaxi malu e dhu tirai.

Piriconi

Poesias sardas in memória de Cicitu Farci

I

Su Guvernu sa crisi afrontat,Po non tenni pérdia sa partida,Nendi a totus: �economizai�,O si no, sa crisi isconcuassatS�Itàlia nostra che débbili canna;Ma is aversàrius dhi donant tortu,E nanta chi tessit falsa trama,E a guvernai no est capaci.

RimaFarci est mortu, ma lassat in vida,

Sa fama manna chi mai tramontat.

1. Po decretu de s�alta magestaditeneus sa morti istabbiliasiat in s�ierru o in s�istadi

Page 49: Tradizioni Popolari

51

a nemus donat garantziasiat po una maladiaopuru po altra infermidadica seus in dogna momentuche folla in balia de su bentu.

2. Chini in sa vida si deletatdogna cosa fendi cun amorisu stili giustu dhu rispetataumentendi fama e valorimirendi serenu totu intzertatmuniu de impegnu e sabiorie candu sa morti dh�imprassatméritu mannu agoa lassat.

3. Infati Urru s�at lassaude fama, giojas unu muntonide lodis e vantu coronaupo amigu e poeta dhu nemonitenit unu postu meritaua fiancu de Farci e de Lonie sunfreus cun dolori mannusen�e podi riparai su dannu.

1. Cun sa palma de sa vitóriaananti ancora si passas,ca ti depeus arregordaia capu de is nous maistus:lassendi tanti genti infustapo unu prantu acorauis parentis e fillus tuuse amigus prus de tresicun Gígia sa tua signora.

RimaTi ndi ses andau e tristus si lassas

in s�ora prus giusta de onorai sa stória.

2. Ses istétiu sémpiri modelluin sa poética fainae cantus notis nosu dusu

Comune di Burcei - Santino Melis

Page 50: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI52

a mutetus longus cantendie Giginu fiat de diretoriilluminendisí su camminucun prexeri t�eus agiudaue ses diventau robbustuonorendi su Sardu terresti.

RimaIn custu giardinu andendi in rovina

est ammancau su fronti prus bellu.

Sa fémmina antiga

Bella, bella t�apu connotude gràtzia e de amori bistia,cun su bistiri de Mariami pariast Issa etotu.

De chitzi mannu fusti pesadapentzendu a maridu e a is fillusdonendu bonus consillusa chini po disi mancada.

Trigu prus de una cuarrandi preparasta po dhu molie prima de bessiri su soli,teniast iscerada sa farra.

Mancai cun pagu ganacuntenta acudíasta totu;de chitzi su pani cotusignali ca fusti chitzana.

Filasta a luxi �e candela,e mentras coiat su civraxuodríasta po ponni in tralaxuca tocàt a imbastiri sa tela.

Cun is arrubiedhus in faci,serena e cun meda sghíngiu;

Page 51: Tradizioni Popolari

53

po assodai bèni su tessíngiu,cantendi cracasta s�obraci.

In totu is atzionis fini,ricamus de dogna genia:ita bella chi fusti, mamma mia,fendi �gató, amaretus e tzidhini�.

Cun d-unu coru elegantitorrasta s�agiudu a is bixinas,fessit pani prestau o fainas,torrasta in prus de su tanti.

Bistia de lussu aprendada,cun ricamau sciallu de seda:po is festas andasta medaascurtai sa missa cantada.

Menti serena

Stili Sardu de sa �Cantada Antiga�

I

Deus a nosu at cuncédiuUnu mannu capitaliDe sa marina a FonniNc�est meda fàuna bivendiNc�est cuilis e meriagusDe froris e prantas sa bestiDe Castedhu fin�a Li PuntiSonus, cantus, ballu tundu.

RimaSu mundu est andendi mali

E funt in pagus a ponni rimédiu.

II

No seus arendi prus lori,Immoi sighint is drammas:

Comune di Burcei - Santino Melis

Page 52: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI54

Su binu puru est pagu,Primu meda ndi produsiant,Nisciunu est arrennésciu,A salvai s�antigu donu,Chi est totu a sabori aresti,Dhu schivat portu a cani.

RimaDe su pani bonu chi fiant is mammas

S�est iscarésciu fragu e sabori.

III

De chitzi a primu notiCun sa fraci si messadaMancai fessit callentendiAllirgus cantamus �s�opu�Su pani po ingaungiaiCibudha po totu sa terna.Trigu oi prus no si mollit:Gi est acòncia sa brenti!

RimaSa genti moderna tropu isciollocada

Bollit campai circhendi sa morti.

IV

Cessada est sa gherraDannu meda si registratChini feriu, chini mortuCantus nd�at fatu dispraxiCusta umana ingiustítzia,Sa stória totus dhus nóminatCa totu s�Europa interaOi dhus prangit cun dolori.

RimaSi amori dóminat e paxi amministrat

Vera delítzia po totu sa Terra.

Dispràxiu

Page 53: Tradizioni Popolari

55

Su binu

Mónica, nuragus cun barberoniàxinas bellas, antigu valoritintílliu, bovali niedhu coloricannonau sardu e veru «Sansoni»

Craru abbastantza ma� po saboriananti de porcedhu o crabitucun chini sisiat abbétiu, iscumitu,in sa mesa est su mellus sinniori.

Su nascu, su muscau, cun sa reginaVermentinu, vernàcia e malvasiaTenit sustàntzia bona, ispetziali,

profúmanta carrada, sa cantinalàssanta de fragus rara melodiapo turtas e po durcis universalis.

Comune di Burcei - Santino Melis

Page 54: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI56

Page 55: Tradizioni Popolari

57Comune di Burcei - Salvatore Piras

SALVATORE PIRAS

Mutetus e Poesias Vàrias

1. Fíasta su mutetu siguruimprovisendi de sèisu fini no portasta a gioguse mancu Miminu afarrancatcun cantadoris iscaltrusti ses fatu sèmpiri onorima unu mali t�at dépiu feririserrendi po sèmpiri su cancellua sa tua carriera brillanti.

RimaBellu cantadori mancat a Burcei

e dh�ant a sentiri in altrus logus puru.

Page 56: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI58

Page 57: Tradizioni Popolari

59Comune di Burcei - Pasquale Sanna

PASQUALE SANNA

Burcei

De antigus pastoris ses fundau:Candu su monti fiat ancora vírgini,Is primus cuilis iant impiantauCussus barbaricinus de orígini.

E prus a tradu Santoro FrigauIn sa mitza de su sàlixi agatàt s�ossíginiMa po custu logu fiat unu indíginiPoita ca de Sínnia est arribbau.

In mesu a cuatru montis de granituCun su raru panorama chi regalasA su furisteri de gioja dhu prenis;

In is annus sa Stória ti ant iscrituA drita Forra e a peis Monti IscalasArriceli a manca e a conca Monti Genis.

Mutetu cantato in occasione di un cambiamento di bandieraper la festa di S. Barbara(il comitato ricevente era a casa di Malloru Antonio)

Isterrina

Sa vida, unu film distintu,Protagonistas Eva cun Adamu,Po dogna atori su ruolu giustuMa no s�isciri chini est su regista;Fuit prim�e Cristu sa parti prus mannaE dopu mancu ispetzonis tres;Su drama narat chi at a acabbaiMa no s�iscít cali cenàbara.

Page 58: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI60

Cubertantza

Bràbara, ca ses maista �e ricamu,Fais che Arianna in custu labbirintu.

Mutetu cantato in occasione di un cambiamento di bandieraper S. Maria di Monserrato presso la casa di Mucelli Salvatore

Isterrina

Mortu dh�iant a Gerusalemmi,Postu in mesu de ladronis dusA su Divinu fillu de Deus,Veru símbulu de s�Orifiama;Resuscitau furiat peròDe cudha mortali condannaCa fuit istétiu su divinu eroiCunform�a is Sacras Iscrituras nantaCa po donai a su mundu isperantzaafrontat penas prus de tremila.

Cubertantza

Filla de Sant�Anna, mama de Gesusu,Avantza!, ca innòi no seus a Betlemmi.

Mutetus e Poesias Vàrias

1. Sa vida cantu est bella est lègia puruca fortzis de gioja est prus doloriest giustu a no connosci su futuruca s�ómini est eternu pecadori.

De luxi nc�est meda prus oscurude pàsiu nc�est meda prus sudoritotinduna chi nc�est s�isplendorisa morti si fait umbra cun su muru.

Commenti est a Urru capitauamigu e maistu de poesia

Page 59: Tradizioni Popolari

61

chi onorau at sa terra nadali.In lutu s�Elicona at lassauprangendi a Eratu cun Taliae s�intera Sarda rosa dialetali.

2. Po dexi annus t�apu connotu,Urru, in sa poética tribbunais rimas tuas dulcis che nuxisonorau anti is musas noiin s�Elicona fiast a primu postude Apollu sapienti prolide Campidanu distintu poetaveru discendenti de Omeru.

RimaAriseru Soli, oi Luna,

ma su pianeta nostu dhu luxis etotu.

Quartine a richiamo po S. Brabara

Bràbara santa MiraculosaDe Nicomédia fúlgida istellaDe Gesús diventas IsposaE de Burcei Santa Sentinella.(x 2)

Che tui cali fémina modellaCa ti ses fata martirizaiSendi ancora in edadi novellaSu Santu Onori po podi salvai?(x 2)

Ca fusti sempri pronta a refudaiDogna richiesta de amori,Rei fessit o ImperadoriNo arennescit a ti concuistai.(x 2)

Ca narasta sempri �O Babbai,Ormai apu decisu:

Comune di Burcei - Pasquale Sanna

Page 60: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI62

Su sposu miu est in ParadisuA issu solu depu istimai.�(x 2)

Ma Diòscuro po ti dirotaiDe cussa Santa decisioniCa fut paganu e nesturioni* * at a èssiri po nestorianu?

T�at dépiu trucidai.(x 2)

Ma cali babbu arrennescit a faiCun d-una filla tali atzioni?Ma guidau de sa tentatzioniA cussu puru podit arribbai!(x 2)

Fustis maistra in su ricamaiCa fustis brava tessidora de tella,De Nicomédia fustis sa prus bella,Figura degna de ammirai.(x 2)

Deus in celu ti at fatu intraiCa in vida as agiu santamenti;Sublimi Rosa de S�Orienti,In eternu podis profumai.(x 2)

Tui ca gràtzias podis acantzai,O Protetora de s�artifitzeri,Protegi dogna altru mestieriCrisi po no connosci mai.(x 2)

E in Burcei po ti afestaiDe Àsia Minori, o Verginella,Puntuali lassas sa GabbellaSa Crésia tua po abbisitai.(x 2)

Ti pregu, o Santa, de agiudaiSu Comitau e genti festosa

Page 61: Tradizioni Popolari

63

Festa bella po ti podi fai:Divina Ancella siast generosa!(x 2)

Bràbara Santa Miraculosa,De Nicomédia fúlgida Istella,De Gesús diventas IsposaE de Burcei Santa Sentinella.(x 2)

Sa vida

Sa vida, una catena montuosaChi nascit in d-un�estesa pianuraColorada de celesti e arrosaComenti at bófiu sa Mama Natura;

C�est callenti e c�est sa friscuraSa zona temperada e tempestosaC�est sa zona impérvia e setiosaManu manu chi si pesat s�altura;

Ca at a tocai sa prus alta metaEst su disígiu de dogna iscaladoriIn custa nostra isca de patimentu.

Prémiu po sa fatiga a dogna atletaC�est sa morti chi nd�asciugat su sudoriPonendi fini a su vitali alientu.

Comune di Burcei - Pasquale Sanna

Page 62: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI64

Page 63: Tradizioni Popolari

65Comune di Burcei - Raffaele Urru

RAFFAELE URRU

ABurcei

Candu unu iscrít de sa mama suaMancai no siat poeta dh�assimbillatE sempri prus chi de issa bivit aillarguCa su própriu sànguini iscurrit in is venasE unu filu invisíbbili dhus collegatComent�e candu dhus uniat su cordonichi donau dhis iat sa natura.Aici po mei ses Burcei, mama amurosa,A pitzus de bellus montis apogiadaChi parint fendi de sentinellaA is zonas de Sàrrabbus e Campidanu!Dogna tanti a ti biri in circa de cunfortuCument�e candu femu pipiedhu torruE in tui agatu is gràtzias bellas chi fatu m�ant cresci:Aria fini e pura, in s�istadi sa friscura,In dogna tempus s�amori e sa bellesa;Totus donus chi ti at fatu sa natura:Casu bonu, lati, petza e binuE s�àcua in is sorgentis cristallina,Un�ammesturu de terrenu e de divinu.Fillus tuus operosus che iscraus andantaCa su pani no tenis abbastantza;Trabballant in terra tua e terra allenaPo bivi onestus de su própriu sudori.De un�altra cosa coment�e fradis seu cuntentu:Ca unu cambiamentu nci biu chi mi naratCa in prus de is bratzus a trabballaiFunti ponendi sa conca puru.De torrai po sempri a su tramontu isperu ancoraComent�e candu femu a s�auroraPo dromiri anninniau in bratzus tuus!

Page 64: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI66

Gara Poetica - Monserrato 12 Agosto 1977Festeggiamenti S. Lorenzo

Improvvisatori:

Lussu Piero - MONSERRATOUrru Raffaele - BURCEIMaxia Salvatore - SINNAIBroi Giovanni - IGLESIAS

1. Lussu P.Bonasera, pópulu connotu,Terra de intendidoris primàriusMa c�est puru chini de atesu benitChi cumprendit custa poesiaChi nosu cun naturalesaEsponeus in dogna tribbunaPo podi arrichiri su divaguCandu sa bona vena s�assistit.

RimaEsistit un�agentzia de afàrius

Chi cun pagu ispesa anca s�otenit totu.

2. Urru R.Si notesta puru at portau cosa mannaSighendi is ormas de SeuiIn sa poética tribbunaVàrias notis de ponni is garasE notesta puru tocat chi mi prestiCun sa sperantza de otenni vantuCun sa sperantza chi no mi proibbatIn custa dí de gloriosu imperu,Pàtria de Loni e MariniChi cantadori sempri catapultat.

RimaSi risultat beru cantu naras tui,

Po chini arribbat est fortuna manna.

3. Maxia S.A Monserrau torru a benni:Po dhus rendi onori atendiaE lassu a parti su stili rozu

Page 65: Tradizioni Popolari

67Comune di Burcei - Raffaele Urru

Is collegas dependi arrespundiE cun Pieru cantaus impari;Ma femu diora sentza dhu biriChi fut fendi diora s�aresti,Ma di èssi impari torrada est sa dí.

RimaE faimí isciri aundi est s�agentzia:

Si est po afari potzu intervenni.

4. Broi G.Osanna, o pópulu, osannaCun is sentimentus prus ricusSu chi cumprendit poesiaE cumprendit is aversàriusO chi fama si ndi proverbitCun tanti devotzioni istait;Cras ispereus peròChi no aturit rimorsu nisciunu.

RimaSi unu fait afàrius piticus

No dhi serbit s�agentzia manna.

5. Lussu P.In totus is temas discussusNo miru mai a concuistasE su collega si adatat;Po su falsu no dhu nomeniIn dogna initziau fini,Però, dhi avertu no m�arròsciuCa chini tentat s�imprevistuA sa batàglia puru prontu seu.

RimaDèu connòsciu bèni is atzionistas

E tristu de chini tratat cun cussus!

6. Urru R.In sa romana istória Sant�EleniOcupada virtudi in su pópulu sarduDe Costanzu Cloru fut ripudiadaE in su Gòlgota circada po divagu

Raffaele Urru (Collezione privata di Ignazio Lorrai)

Page 66: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI68

Sa santa cruxi de su Rei celestiE ndi dha portada po sua fortunaA Roma, cara pàtria de Trilussa;Sant�Eleni sa vida at sofertuMa fiat apurada biancuDe su virtuosu fillu Costanti.

RimaNd�ant obertu una de pagu in Cuartu,

Ma nemmancu cussa est andada bèni.

7. Mascia S.Fiat de Sínnia Allicu SeuiE de Selàrgius Giginu Maxia,In Sétimu Pisu e Pilleri impariAnti lassau fama indiscussaE in Cuartu su bellu comunuIs Pillais e Moi po s�artiE in Monserrau de onoraiCi fiat Loddi e Loni cun is craisE in Castedhu a Farci connòsciu.

RimaSi fais parti de cussa agentzia

Bolemu fai un�afari cun tui.

8. Broi G.Est sempri postu in prima listaSu veru cantadori e de creiE po dh�onorai su nòminiSempri dogna rima bèni lígadaPo figurai de cantantiPostu in mesu a is giojellusCun espressioni giuditziosaE ricu de grandu favella.

RimaA sa bella mellus dha sbrigat de sèi

Sa cosa importanti s�ómini afarista!

9. Lussu P.In custu sistema de cantaiLoni fiat su prus iscaltru,

Page 67: Tradizioni Popolari

69Comune di Burcei - Raffaele Urru

Meritat prus de una lodiIn dogna rinomau comunu,apretzau de su competentipo su stili de su mutetu;dèu puru ndi seu ligendie totu cantu potzu ndi esempri.

RimaSempri a bratzetu cun s�unu e cun s�altru

Istudiendi comenti dhus podit frigai!

10. Urru R.Pieru, ses prenu de avollotuMa su chi sentis naradhu innòi,A is paesanus tuus faidhu isciriMa canta in modu prus esemplariCa no ses in mesu de barabbasE in sa bidha de Loddi PasqualiNo ti potzu nai fieriE cantu Urru ti domandat:Si ses capaci rispundi a cussu.

RimaChi ti bandat mali s�afari de òi,

Lussu, dh�acabbas a falliri in totu!

11. Maxia S.O Pieru, ses collega miuMa de s�errori circa de ti fuiE no ti essas foras de línnia,Poninci prus sàgiu in su mutetuPoita in s�arti de cantaiAncora no as imparau,Atura calmu aundi istais,No ti pighit tropu sa pressi.

RimaPo èssi pigau su bratzetu a tui

Mi fais torrai a Sínnia pentiu.

12. Broi G.Monserrau, comunu atraentiDe Loddi, gentilmenti ti tratu

Page 68: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI70

po no ti lassai digiunuPo su cànticu no iscuérciu;Ma Loni mi at innamorauCa fiat de is prus mannus,sempri degnus de lodaiS�unu e s�altru comenti cantant.

RimaIn corant�annus de comérciu fatu,mai disturbau unu consulenti!

13. Lussu P.De is Giudeus rei ErodiInnocentis órdinat a distruiPoi chi Gabrieli s�ArcàngeluProtetu de Divina fontiChe unu misteru apariatAnnuncendi su MessiaDe Gesús creatura nudaE ca fiat gioja de dh�ammiti.

RimaCiti, Maxia, ca de fronti a tuiGiuda fiat àngelu custodi!

14. Urru R.A Santa Maria GorettiDh�onorant in dogna prefitériu,Alessandro Venera dh�iat mortaSa puresa po dhi fai isparessi;Ma no dh�arrenesciat po fortunaE una cundanna dura dhi percépidiPo chi de sa libbertadi projetiPo chi una vida longa e tristaOi puru comenti istaitE in su catechismu isfógliatPo ndi discuti is santas dotrinas.

RimaFinas s�afarista depit èssi sériu:Su chi imbrógliat bivit una borta feti!

15. Maxia S.De is cantantis de Cabesusu,Piras est ancora su rei:

Page 69: Tradizioni Popolari

71Comune di Burcei - Raffaele Urru

In Campidanu puru ti aclaris;No potzu nai cun guadàngiu,Ma su cantu nostru no dh�ofendasPo chi dèu puru in palcu m�includaIn su Campidanesu peròPo cumenti sàgiu ancora oiBonus mutetus potzu aflui.

RimaPo imoi cun Giuda mi arràngiu dèu;

Ma tui no pretendas afaris in prus!

16. Broi G.Cudhu Efisinu MurruIn Castedhu, terra natia,At passau oras festosasCun mutetus de matrice giusta,Su chi cantendi at dépiu onoraiCun Màsala e Muddia uniuChi ancora fama godintApoi unu bonu inítziu.

RimaA giudítziu miu in custa agentzia

podint isbrigai is cosas de Urru.

17. Lussu P.Su pòberu iscarràfia iscarràfiaSi passat sa vida maliFrontegendi totu is tapusE isperendi in sa fortunaChi ancora non est arribbada;Ma preghint a s�imperituruPo chi si potzat susteniE dhu invochint cun fuedhus dulcis.

RimaIn su Sulcis puru una sucursali

Bèni aministrada de is capus de sa màfia.

18. Urru R.Candu fait ierru friduIn logu callentosu creu

Page 70: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI72

Circu cosa po allumiaiE si no tengu altru imbaratzuBandu a monti a fai linnaE dispraxat o pighit su friusPigu dinai de su cumòMa s�ierru dhu fatzu afrontus.

RimaIs contus mi dhus fatzu dèu

Si no a pinna mancai cun is didus!

19. Maxia S.O Vérgini nostra signoraE vera mama de su Messia,Su chi regnat in su regnu ricuDe sa santa pàtria giustaE cun Giusepi a totu is tresChi su perdonu nanta no iscarti;Ma su chi fait pesai in grussuNo dhu podit certu perdonaiE in s�inferru bandat a conclui.

RimaPo fai parti de custa agentzia

Tui, Lussu, ses piticu ancora.

20. Broi G.S�Americanu e su RussuCun bellas navis ispatzialisFunt esplorendi continuamentiIs pianetas po podi agataiAltras cosas po isciriChi siat biancu o niedhuE po isciri chi no nc�istiatAltra genti a Netunu.

RimaUnu agiudixedhu po fai is totalis

T�iat a serbiri comenti a Lussu.

21. Lussu P.Frontegendi sa fortza tirannaCaio Mario in Roma t�onoras

Page 71: Tradizioni Popolari

73Comune di Burcei - Raffaele Urru

De Giugurta a sa presentzaSeriamenti at dépiu gherrai;Custa est istória chi medas iscieisCa fiat forti cumbatendi,Esistit prus de una pàgina iscritaE totu cantu potzu in dí e sempri.

RimaSempri tramendi po mi fai foras:Ma ita timeis, concorrentza manna?!

22. Urru R.Cun astas biancas e grogasC�est in ispiàgia prus de unu ombrelloni,Is albergus sunt arrichendi peròE sighint a fai una manna fortunaCa po totu su mesi de austuTuristas no ndi dhis at a mancaiE prus de unu ci nd�est arrichiuLassendi manna arrichesa a is prodis;Ma a mei no mi dexit tantiE no mi binti ne immoi e ne poi.

RimaBroi, bolis fai una sotratzioni,Ma de su tanti miu giustu no ndi bogas!

23. Maxia S.Po amigu, o Pieru, t�istimuFra totus is altrus monserratinus,Ma no neris chi apu tramau!Dèu ti dhu mancu* ti ndi punti *??

Is monserratinus seis tresEsercitendi sa poesia,Ma si tui ses costretu a arruiEst ca sa vesti est pagu robbusta.

RimaIn custa agentzia ci sunt is gradinusE tui ti ses firmau in su primu.

24. Broi G.De s�istória siguru seuAcantu riportada Omeru

Page 72: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI74

A sa Grécia iat ingrandiuDecantendi totu is diritusDimostrendidí degnu capuDe comenti dha decantastaCun espressioni francaAturendi in eternu a cumandu.

RimaCandu manegiasta franchitus che Pieru

In banca ti apu garantiu dèu!

25. Lussu P.De s�argomentu no mi futzuCun chini tramat is chistionis;Custa est avertentza chi ti donu;Siast prus sériu cantendi!Dhu bis chi acanta ti seu?Cust�avertentza ti palesi.Iast a pretendi inchinus,Ma ti onorat sa presentza mia.

RimaMaxia, ses ponendi bastonis,

Ma in is gradinus dèu no arrutzu.

26. Urru R.In su giornali de dinnantis ariseruUnu articolista certu pagu àbbiliDe sa santa beridadi acúsada,At nau chi de innòi dusuCantant cun is cantantis mannus,Lussu impari cun Danesi;Ma a sa fini dh�eus connotuCa Danesi no s�est bistu poi.

RimaBroi, ses prus responsàbbili

De totu is dannus chi acusat Pieru!

27. Maxia S.O Pieru, dèu ti auguruChi in su cantu bengas aggradéssiuE in su comunu de Monserrau

Page 73: Tradizioni Popolari

75Comune di Burcei - Raffaele Urru

Potzas lompi a èssi su capu;Bollu chi nérinti crasCa in totu Campidanu ti aclaris,Potza, lompi a sa fama de MoiE iscritu in totu is ischedas.

RimaIn medas afaris ti apu favoréssiu

E apoi mi as frastimau puru!

28. Broi G.Candu a cantai t�aclaris,Su chi ti nau, Urru, osservaC�a ti bolli ainnantis costumasIn prus de unu divaguE su púbblicu ti sustenitE sempri acanta t�istait;Ma ascultamí bèni, però:Grandu cantanti no ses essiuE tui pigas totu a giogu!

RimaSu chi no tenit sumas de riserva,

In logu miu, fait pagu afaris!

29. Lussu P.Salvatori, fais mutetus moralisCandu a mei donas rispostas;Dèu su didu non ti punti,Ma no ti esprimas cun frasis malasPoita si ti mostru is dentisNo podis cantai a sa tzurpaE prus francu a chini sesiTi dhu nau un�altra dí.

RimaGhetendi sa curpa de palas in costas,

E is tres presentis funt ugualis!

30. Urru R.Maria cun Giusepi si fut posta in fuaPo su sentimentu de sa natzioniE in viàgiu gira chi ti gira

Raffaele Urru (Collezione privata di Roberto Zoncheddu)

Page 74: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI76

No iant pótziu allógiu agataiE in d-una gruta est cussu,Chi nàsciu fiat, su Messia,E mancai santa persona augustaSa culla sua fiat una stadha.

RimaDe custa agentzia bai in pensioni

E lassadha a Lussu sa cadira tua!

31. Maxia S.Veramenti ndi fatzu de mancuIn custa odierna cantada!E, Monserrau, permitimidhuChi no potzu fai unu strapuin su sardu poema cun s�altrucun chini oi pretendit giustítziae su chi potzu oi nd�arregollispoita chi modestu sempri seu.

RimaDèu, s�amicítzia, ti dh�apu donada:

Si bolis altru, naramidhu francu!

32. Broi G.Dotau de ricus esémpiusIn vida coranta cuatr�annusSantu Franciscu cun fedi moraliS�altru narat is paperisSa chi Costantza Clara arregolitCun Beatrici e Agnese po consolu,Sa chi cun divinu fuedhuDe totu podit disponni.

RimaPo ti ponni in ruolu de bancheris mannus,

Lussixedhu, nci bolit capitali e tempus!

33. Lussu P.�Lussixedhu� ti avertu a no mi nai,A custa avertentza mi atrivu:Gei scis chi tengu basi!

Page 75: Tradizioni Popolari

77Comune di Burcei - Raffaele Urru

A èssi sériu ti proponguCa no t�istait aici cantendi.Ti avertu in custa circostanza,Tanti a mei mi connoscisE a lassai sa bória prevengu.

RimaTengu sa sperantza, si a longu bivu,

Su chi ses fendi cras de mi pagai.

34. Urru R.De amigu, Urru, ti afiancat,Ti onorat po su bellu cumentzuChi Pieru Lussu at fatu innòiE biendi ca sudas prus de cantu suduPensu chi a su dópiu méritas vantuPo amigu e collega ti onoruE vera istima pregu a ti mantenniCa totus a tui riteneusSupremu e únicu custodi.

RimaPregheus cun coru s�agiudu de Lorentzu

Po podi otenni cantu oi si mancat!

35. Maxia S.Arribbat s�ora de concluiFinia custa finta guerraDe is monserratinus in sa sediChi seus begnus po dhus cumpraxi;In custa última rima ti pensuE unu elógiu a nosu dichiarisE a Pieru rendidhu su vantuCa est degnu de dh�onorai.

RimaPo fai afaris cun paxi in sa Terra,

O Santu Lorentzu, intercedi tui!

36. Broi G.Su saludu miu rilàsciuA dogna ascultanti cumpostuE si fessit nàsciu iscrétziu

Page 76: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI78

Iscúsidi dogna amigu giustuE a ringratziai m�otempriSentza nisciunu cumpensuE, Broi, foras de ligna no bessis.Ultimendi su cantu àuguru bona festa però.

RimaSantu Lorentzu, custu amigu nostru

No dhu lessis sempri sétziu in bàsciu!

37. Lussu P.A totus rendu omàgiu e lodiImmoi chi de issus mi dispensuE sentza chi mi dongant permissuDhis rendu onori e vantu;E sinceru mi depint crei,Ca sa stima insoru condividuE dognunu acanta m�istiatComenti acanta dhis seu.

RimaDèu cunfidu cun Santu Lorentzu

Chi siat de mei issu su custodi!

Gara Poetica - Nuxis 30 Giugno 1973Festeggiamenti S. Pietro

Improvvisatori:

Maxia Salvatore - SINNAIMatta M. - DOMUSNOVASBroi Giovanni - IGLESIASUrru Raffaele - BURCEI

1. Maxia S.Mi perdonis, o bidha amena,Si fatzu errori grussu!Gentilmenti si saludaus,Cara genti chi mi ses ananti.Dèu primu su cumandu ispuntiChi a poi custu a menti insegnu

Page 77: Tradizioni Popolari

79Comune di Burcei - Raffaele Urru

E de fronti a Pietru custa festaDhus assistat su Deus giustu.

RimaIn custu degnu ristoranti de lussu

Notesta sunt invitaus a cena.

2. Matta M.Mi ant a narri su cantu concluaE su cantu gei arretrogasMa versixedhus fat�a sa lestraMa chi siant fatus a is circostantzasComenti imponit su giustuCa usu nostru imponit a pensaiVersus de calidadi de ndi poniPo tenni lodis de sa festosa genti.

RimaPo podi gustai is pietantzas chi bogas

Sa sorti m�at postu a sa destra tua.

3. Broi G.Po su presenti pópulu uniuTotu in poesia tratiPo rispundi a s�órdini giustuCun sa frasi mia modestaPo chi a fini dogna personaSiat cuntenta de totu in sostantzaE po pensai sa bella rimaDe dogna cantanti ritengu.

RimaTengu isperantza chi notesta agati

Cosa bona po su gustu miu.

4. Urru R.Felicidadi auguruA su pópulu e su cumitau;De elògius isperu de ndi riscotiCun Maxia chi est postu a capu;Intantu ti saludu, o genti iscaltras,Chi de nosu ti ses posta ananti

Page 78: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI80

Santu Perdu apóstulu giustuChi de is santas gràtzias est meriChi oberit e serrat is portas de celu.

RimaIn custu ristoranti apu cenau

Cun bellu prexeri altras notis puru.

5. Maxia S.Totu custa genti de innòiNotesta mirant su cantu sarduChi ant postu a nos in sa schedaE sunti benius po s�ascultaiE cuindi cun rima sagiosaE isperu chi s�ant a gradessiE torrendi a su logu nostruMi rigordat custa genti amenaIspecialmenti ca fatzu de capu.

RimaSa cena at a èssi mancai in ritardu,

Ma gei apu postu cosa meda a coi.

6. Matta M.In custus cantus dialetalisSes tui chi in altra edadi ch�ispronas,Ispronas in is sensus iscaltrusCun adeguadas onorantzasCa de su Galateu seu amantiE isciu fai in su pópulu radunauCun sensu e no disgustuE no est fàcili a favoressi.

RimaNd�apu a èssi gustau pietantzas bonas

In custu ristoranti cun altrus cumensalis!�

7. Broi G.S�istória de Frància po arrichiriCun ingegnu e virtuosu donuIscartendi su stili rozuDoménicu Franciscu Aragu

Page 79: Tradizioni Popolari

81Comune di Burcei - Raffaele Urru

At pótziu iscriri benissimu soCincuxentus òperas brillantisRiportendi is motus serenusDe su Soli e sa Luna creuCun totu is puntus esatus.

RimaSeu amanti de su pagu e bonu

E pratus prenus no ndi potzu biri!

8. Urru R.Prima de fumu nci fut una nuiChi no si podiat mancu respirai,Fumu �e sartitzu e porcedhu cotuE cun su calori forti de s�istadiSu tosconosu tanti mali fragasSa petza arrustu cun binu �e giròGei est cosa chi dexit in sa festaCa su porcedhu est iscuisituMancai papau sentza pratu.

RimaS�apititu no at a mancai,

Datu ca notesta pagas totu tui.

9. Maxia S.Sa mesa dh�apu posta in mesuCun cosa bona de piscaE dognunu at a èssi serbiu;Custa mesa adornintimidhaE de Nuxis in su bellu comunuDogna cosa at a èssi controllauE sa tialla puru est preparadaE, si ndi tenint prexeri, papu!

RimaDhis apu portau anguidha frisca

Piscada in d-unu arriu sinniesu.

10. Matta M.Sa scientza ndi bolit benni a capuE dogna dí de prus si avicinatA s�atesa mondiali po rispundi

Page 80: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI82

Po esplorai dogna confiniDe su firmamentu únicu tratu,Ma de su pianeta MartiPo ragiungi bèni m�areretzuMa su pópulu intanti mantenitIs assurdas ispesas però.

RimaSi tenit arti, a chini coxinat

No dispretzu su pratu aundi papu!

11. Broi G.De Àsia Minori in su confiniApoi una vida turmentosaSantu Tomasu s�apóstulu gratuBenit torturau malamentiE sentza riguardu nisciunuA cantu s�istória tramandatS�annu cincuanta otu soDhu bocint in cussa bidha.

RimaS�anguidha bandat po genti gulosa,

E no po unu de palatu fini!

12. Urru R.De cantu nd�at mortu e dépiu sufririPo su tricolori, nostra bandiera,Po ch�isventolessit a Trentu e TriestiE in totu is confinis gloriosaDe sànguini eróicu bagnada.In difesa de pàtria Rei e ReginaChi mortus e bius nd�anti postu in cimaDe un�asta manna po fortuna.

RimaUna minestra gustosa e legera

Po prima portada est de preferiri.

13. Maxia S.Po su massaju ocannu est duruChi s�annada bona no dha creuE in is tancas de su tzinníbiri

Page 81: Tradizioni Popolari

83Comune di Burcei - Raffaele Urru

Su trigu est pagu biatzuE cuindi tenint arrexoniChi no sighit sa tenta in su satuCa no ndi torrant su consumuE po nudha anti sufriu s�insónnia.

RimaIn dógnia pratu chi dhis fatzu dèu

Nci costumu a ponni su píbiri puru.

14. Matta M.Est benendi su mesi de AustuE de massaju is fatigas suasNd�isperat bonu risultauMa a bortas is suas isperantzasDhu làssanta tristu e dolorantiCa is fatigas susténias no agiustantMancu is isfortzus de sa carri,De su spéndiu no ndi tenint proCa solu una parti ndi arregollint.

RimaSi no gustant is pietantzas tuas

Bolit narri chi anti cambiau gustu.

15. Broi G.Po sa greciana mitologiaGiovi est su numi eroiChi de Giunoni sorri naturaliDiventat su maridu istramuPo generai a Marti gigantiE a Vulcanu a s�últimu estremu,Poi de Prosélpina isposaFait nasci is noi Musas creu.

RimaDeu sciemu chi agatamu innòi

Cosa pesanti e mali cundia!

16. Urru R.Po su giudítziu universaliTremendu at a èssi su momentuPo chini su pecau dh�afiancat

Page 82: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI84

Ca partziali est cussa sententzaE s�infelici pecadori insandusPrangit dogna istravagantza;Ma po is bonus at a èssi un�aurora,Ant a èssi arricius in prima salaDe s�eterna gràtzia de Deus.

RimaMala est sa pietantza sentz�e cundimentu,

Ma peus ancora candu mancat sali!

17. Maxia S.In sa passada orrenda guerraLassat tristus prus de unu coru,Prus de una mama dolorosaChi de su fillu no nd�est prus meri;De sa guerra fut cussu su scopuChi in su coranta cuatru eus connotu,Ma chi is erois oi nci fessintPoita creu chi sofertu apintPo meritai medàglia però.

RimaPapint totu a prexeri insoru

E no lessint arrui tropu cosa a terra!

18. Matta M.Giuda Iscariota est importunuCun su própriu pecau s�incadenatCandu a Cristu at dépiu basaiSa guància sua luminosaNarendi �Dèu no infèrgiuTradimentu, antzis esultiCa ses su Rei de s�EmpireuE godis sa mia stima�.

RimaPrima de ingurti cosa chi avelenat

Deu prefèrgiu aturai digiunu!

19. Broi G.Sa bella Beatrice PortinariDe Alighieri fiat isposa dígnia

Page 83: Tradizioni Popolari

85Comune di Burcei - Raffaele Urru

In su bellu fiorentinu locu,Ma oféndia po unu fuedhuAbbandonat a Danti atestiE isposat Simon Bardi trionfantiPo totu sa vida sòS�annu Duxentus otanta giustu.

RimaCust�arroganti garzonedhu de Sínnia

No est cuocu po su Miramari!

20. Urru R.In mari si creant is fortis bentus,Burrasca tempestas e uraganusA gradu creu chi si misurintCandu de seti sa fortza est prus,Fortza noi est sa tempestaDe is marineris po pagu istimaChi dhus proibbit de navigai.No est cosa chi dèu proverbi.

RimaSerbi prima is duus antzianus

E fai chi notesta aturint cuntentus!

21. Maxia S.A tui, o caru Iglesienti,No ti potzu oi premiai,Ma si sighis a cantai ocannuDe rimas ti fatzu rigaluMa si ti biu ca benis confusuNo ti concedu iscusas apoiE mancai in su sulcitanu loguTi ndi calu di èssi robbustuCa su sensu prus no ti cunfortat.

RimaCussu Broi malu a cuntentai

Portat s�ogu prus mannu de sa brenti!

22. Matta M.Candu intendu frasis sonorasA mei mi ponint unu gropu.

Page 84: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI86

De naturalesa dèu estínguaTotu is frasis pesantisCa est fàcili a provocaiAbbandonendi is bonas creantzas,Cuindi is frasis grussas no nc�istaint:Podint ponni s�armonia in crisi.

RimaBis is pietantzas picantis tropu

Ca faint bogai sa língua a foras!

23. Broi G.Cèsare Otavianu AugustuSentza nudha de si tratenniMandat navis in abbondantzaMarc�Antoni po èssi afrontauIn cussa batàglia disastrosa,Su cali sa peus nd�at tentuAcusendi debboletza claraS�annu bintinoi s�isciri.

RimaPo mi biri cuntentu e cenau bèni

Prepara cosa de sostantza e gustu!

24. Urru R.Neroni prenu de arrogantzaA Roma fiat unu macelluIs cristianus ponendi a s�arrestuCa si creiat in su mundu unu magu,Ma no arrenesciat a su scopuPo chi Santu Perdu mortu fessitA is altrus papas tramandat is craisDe sa santa lei divinaFinas a data odierna però.

RimaDe coxina essit fragu bellu:

No perdais tropu prestu sa sperantza!

25. Maxia S.O Broi, si tenis apitituA doveri serbendi ti seu

Page 85: Tradizioni Popolari

87Comune di Burcei - Raffaele Urru

E Matta puru, si bollit papai,Seu prontu a dhu serbiriCa de Nuxis in bellu istadu;Però lessit cussu istili rozu:Custa mesa est posta po tres,No ti ndi podis preni de vantuCa ti ses sétziu mali peròE tui, Broi, prus bèni ti setzas.

RimaDispretzas cantu potzu ofriri dèu

Ca no ses in gradu de torrai s�invitu!

26. Matta M.Azardau fiat Simon MaguSardamenti sentza de frenusPo narri ch�is miràculus de Cristu disgustant,A is individuus che issu bufonisPromitiat cun língua bufonaDe operai miràculu feliciMa perdit sa vida odiosaDe una turri aundi s�inginugant.

RimaSigant aici a buconis prenus

E cosa bona ndi gustant pagu!

27. Broi G.Musicista de mondiali istimaChi felicíssimu at pótziu concluiE Donizetti a su ch�isciuIn is mondialis cartinasAt collocau is trabballus suusPrima sa Lucrézia Bórgia morta,Poi Anna Bolena in ComuE poi Enrico de Borgogna,Sa chi in sa memória mia cuncentru.

RimaDogna borta chi coxinas tui

Rientru a domu prus famiu de prima!

Page 86: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI88

28. Urru R.Maxia, as ofertu sa cenaE dèu nci biu cosa po unu mesi;A nd�assagiai Matta cumentza:Nc�est caboniscus arrubiausPreferius de genti signoraE su chi portat a custa festaNo est mancu cosa chi furatNe de Matta e ne de Broi.

RimaPoi chi notesta cenaus in tres

Aturat ancora sa dispensa prena.

29. Maxia S.Sa Sardigna nd�at fatu tesoruIn era moderna e in era lontana:Emíliu Lussu, nàsciu in Armúngia,E de Sínnia est Pinúcciu SerraE Deriu sigat a sustenniImpari a s�Onorèvuli CaddeuE a Roma nci nd�est chi cumentzantDeputaus a si garantiri.

RimaA ofriri dèu in terra surcitana

Si pensant bèni est bregungia insoru.

30. Matta M.Su papai bèni mi donat cunfortuComenti faint is personas distintas,Ma biendi cumenti guvernasSu ristoranti, dèu no t�afiancu,Aturu prus a digiunu costrintuPo mesis ancora e disMa prima de intrai creuDomandendi parris discurru.

RimaUrru, dhu scis ca mancu a ispintas

Dèu brintu in tavernas de portu?!

Page 87: Tradizioni Popolari

89Comune di Burcei - Raffaele Urru

31. Broi G.Boxi artentzosa e mordaciTenit sa cantanti Patti Pravu,Sa chi at fatu fama palesiE una fortuna at postu in pei,Ma su maridu est arrennegauPoita bolit a dogna costuIsposai in italiana basi,Àbbili conti americanu galanti.

RimaTi anti postu po ti crei bravu,

M�as dimostrau di èssi incapaci!

32. Urru R.Antoni Padovanu fut intrauIn s�órdini de Santu Franciscu,Abbandonat sa richesa terrenaA s�ingiustítzia po reagisci,A is pòburus at bófiu dividiriIs gràtzias tentas in s�altariPo bèni e godimentu nostruE de cunfortu s�ànima po ristoru.

RimaIn s�oru de mari nc�est su pisci friscu

Postu a arrustiri apena piscau.

33. Maxia S.A Broi dhi naranta cantadoriCandu biviat in Sant�Antiogu,Ma immoi su tantu dh�at fatuE iscadenti figurat cantendi,Sa becesa dhu rendit istancuE no si podit ofriri de prus,Nimmancu is sensus dhi sustenintE nimmancu in Campidanu ragiuntiNo ragiungit su tantu però.

RimaSunt in duus imbrutendi su logu,

No tenint mancu tratu de signori!

Page 88: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI90

34. Matta M.Poninci is tiallas candegiadasCa sa pulitzia a mei mi cuntentatE poninci in totu is istantzasVasus cun floris a miu gustuCa is personas benint acóitasOsservant in modu singolariE narant a gustu de sempriSiat in Castedhu o logu de ristoru.

RimaIn s�oru de mari, ma custu presentat

Sempri is sólitas pietantzas variadas!

35. Broi G.Sa scritrici Gràtzia DeleddaCun trama màgica e finiaAt iscritu cun fortunaPrus de unu romanzu ammiràbbiliE fra is bellus romanzus suusEst s�Elia Portolu atestiE poi cun Canne al Vento si tramandatTotu s�istórica fama so.

RimaSu chi no est àbbili in gastronomia

Andat de prus in d-una locandedha!

36. Urru R.Candu sa màchina pongu in motuA is frenus seu pensendiPoita est necessàriu chi frenit,Ma dha fatzu de colori celestiCandu dha torru a verniciai,Tengu s�autocarru po chi abbiaxitSu tempus passau mai arrigorditDe candu gridamu su béciu però.

RimaSi no si praxit su chi est boghendi,

Podit cambiai, ca tenit de totu!

Page 89: Tradizioni Popolari

91Comune di Burcei - Raffaele Urru

37. Maxia S.Perdonaus, genti de innòi,A custus duus de malu tratuE mantenis ancora sa stimaPo s�orgógliu de custu terrenu,Po rispetai is poéticus pannusIn custu bellu cantai nostru,Funt avesus a mi fai tortusE mancai debbiledhu fessiMa po sa boxi insoru no tremu.

RimaSi dhis essi postu velenu in su pratu

Dhus emu mortus annus prima de oi!

38. Matta M.A mei no mi podint obbligaiA ingurti cibbu avariauCa de certus ingredientis isfúgiu,Oramai tengu s�edadiChi no bandat sa cosa picantiE torru súbbitu indietruCandu no biu pulia sa vestiDe s�albergadori, intantuDhi nau chi fatzat bonu proSa tracotanza e sa menti vanésia.

RimaSa crésia chi Santu Pietru at fundau

No est ristoranti ma rifúgiu po pregai.

39. Broi G.Giai chi est s�ora de conclui,O caru pópulu, chi innòi ispàtziasE si dimostras de nd�èssi gratuCun istima e sensu profunduAltrus annus cun fraternidadi,Dèu ti ringràtziu a boxi prenaMa de gradimentu poni vistuPo su discútiu poéticu metruIn custu argumentu divertenti.

Page 90: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI92

RimaPietru, cena su mundu de gràtzias

Comenti Cristu at fatu a tui!

40. Urru R.Felicidadi e dogna bèni auguruImmoi chi in s�argumentu no cantaus prus,De fruta bona e no de acherbuSiat s�insoru campagna prena;Po su siléntziu ti rendu unu vantuE iscusa si de prus favoressiNo apu pótziu, gentili comunu,Ma delítzia e fortuna in proAuguru a chini totu m�afiancatComent�e cara ricompensa giusta.

RimaCusta no at a èssi sa cena de Gesusu

E nci mancat unu Santu Perdu puru!

41. Maxia S.A sa fini bandu e mi riposuE su saludu po totus prestiE dhus lassu cun cuntentesa,Mi ndi bandu cun su bonu segnuAltrus annus nendi chi ap�afluiCun bonu sensu e bonu scetruPo onorai custa bidha caraE po dhis preni torra de vantu.

RimaSantu Pietru, in su regnu celesti

Prepara tui sa mensa po nosu!

Page 91: Tradizioni Popolari

93Comune di Burcei - Raffaele Urru

Gara Poetica - Quartu S. Elena 13 Settembre 1964Festeggiamenti S. Elena

Improvvisatori:

Moi Massimino - QUARTU S. E.Broi Giovanni - IGLESIASLoddo Francesco - CAGLIARIUrru Raffaele - BURCEI

1. Moi M.Cun is istràngius bèni beniusCantendi bèni mi nci agatintE in mesu a festas e progressusCircu de no mi mostrai fràgiliE si dh�otengu unu bellu votuRingràtziu sa bidha aspetadoraChi atenta innòi est ascurtendiA Broi, Loddi, Urru e dèu.

RimaSeu ancora àgili a cumbati

Po difendi totu is interessus mius.

2. Broi G.Ocannu puru sa cuartesa gentiPo festegiai a Santa EleniCronologicamenti proceditCun su costituiu comitauPo oferri ispàssiu e cuntentesaA is apassionaus neritDe sa bona fortuna a fiancuIn custu flóridu Comunu.

RimaUnu bataglieri temprau bèni

Mancu a sa becesa cedit facilmenti.

3. Loddo F.Saludu cunforma est s�usuA totu is ascurtantis giustusPo chi Cuartu degnu mi ritengas,Ti saludu forti po m�intendiE in prus ti ringràtziu però

Page 92: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI94

De is invitus chi mi passas gratusAcumpangiaus de bonus votusE no usendi fuedhus grezusIs onoris innòi ti presentu.

RimaIs mezus adatus po difendi custus

Pensu chi totus no dhus tengas prus.

4. Urru R.Gentilmenti Cuartu si tratasE notesta puru ti ses riuniaA mei puru as bófiu a fiancuDe tres maistrus chi connoscint artiAnc�at a èssi puru alcunu contràriu;Mancu notesta isperu chi arrùE a tui genti de custu terrestiChi festosa sa cantada intendisSu saludu ti dongu però.

RimaChi difendis su tuu po parti mia

No est necessàriu mancu chi cumbata.

5. Moi M.Deus, a poi creada sa glória,Creau iat su mari e sa terra,Creau iat su Soli e sa LunaE s�ómini in terra po cumpraxi,Po intera sa Terra dha prenitDe dogn�arratza acopiadaDe dogn�arratza e geniaCa fiat issu s�eroi capuPo cumbati sa lei idolàtria.

RimaDh�apu onorada in paxi e in guerra:

Sa Pàtria mia tenit un�istória.

6. Broi G.Fra tantis cosas predilígiuPo onorai a Cristu DóminiE cunvinci s�ànima idolàtria

Page 93: Tradizioni Popolari

95Comune di Burcei - Raffaele Urru

Santu Franciscu a prexeriIn Assisi fait ricu ornégiuSu primu presépiu po esporriS�annu Milli e duxentus s�intenditE binti cuatru est su datu giustu.

RimaA costu de morri po doveri, s�óminiDifendit ségiu, Pàtria e prestígiu.

7. Loddo F.Rafaeli, esémpius pigaDe chini est prus in altuCa ti serbit veramenti!Tenis una bona memória,Tenis una favella iscaltra,Tenis un�iscaltra favellaE cuasi in dogna cantadaSeus impari tot�e dusuE cun sa bella frisca tua edadiPodis onorai s�arti.

RimaSa parti prus bella de s�istóri�e CuartuDh�at lassada altra genti antiga.

8. Urru R.Perdu iat bintu siguruCandu tentu no iat rigordu,Mentras Cristus fiat in is baratrusE su pópulu gridada �No si rilascitE bengat mortu e crocefissuSentz�e nisciuna paura!�E a morri tocat chi si preparitSantamenti su Deus Dómini.

RimaS�ómini po natura nascit ingorduE dhi parit de issu su de is altrus puru.

9. Moi M.Mi permitu ancora a un�azarduCun is collegas mius diletus:Notesta de Cuartu in su Comunu

Page 94: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI96

Acumpangiau de sensus iscaltrusCun prexeri cun issus abbétiuE su deretu miu no desurpantE candu si poneus certu mi creuMa no dhu fatzu in modu arestiPo no mi depi rimproverai.

RimaCi nd�est chi mi culpant altrus difetus,

Ma mai seu istétiu unu codardu!

10. Broi G.Òperas clàssicas prus de duasChi anti ragiuntu fama e glóriaSentza de contai is modestasDe Michelàngelo su chi incassatPo sa Piedadi òpera immortaliDucaus in òru veramentiCuatruxentus cincuanta po si preniDe vera gioja sentz�e superogna.

RimaDogna regenti lassat in s�istória

Su bèni o su mali de is gestas suas.

11. Loddo E.Sa citadi de TriestiItalianíssima si dichiaratE de Santu Giustu in su castedhuChini podit andai immoiRigordat chi in cussu suoluS�est connotu sànguini e bènisCandu Titu una lontana díBoliat sua cussa citadi.

RimaS�edadi chi tenis oi ti narat

�Salvadí solu su paghedhu chi nc�est!�

12. Urru R.Sa famosa regina TaitùFiat parti a sa genti idolàtriaDe Menelich fiat sa mulleri;

Page 95: Tradizioni Popolari

97Comune di Burcei - Raffaele Urru

Is regnantis de s�EtiópiaCumbàtiu iant tot�e dusuCandu s�Itàlia iat preténdiuDe tenni in Àfrica colónia cudhaE de Addis Abbebba in sa citadiDha donanta su tristu isfratu,Ma riocupada dh�iant a sa finiCa su mundu est un�iscala però.

RimaChini at diféndiu sa própria Pàtria

No at fatu nudha in prus de su doveri sú.

13. Moi M.In su cuartesu comunuC�est críticus po giudicaiE si mali essi cumpréndiuTui certu, Pópulu, mi acusasPo no lassai unu filu iscapu.Atentzioni seu donendiE po is oras chi in su palcu sòCertamenti in modu arestiNo mi ndi bogant de chini seu.

RimaCi nd�est circhendi iscusas po certai

Ma dèu no apu oféndiu a nisciunu.

14. Broi G.Poppea cun falsu idiomaCunvincit a Neroni coru duruE po s�amori ischiavu dh�at réndiuObblighendidhu a su reatuSu cali poi cun barbaridadiBocit Agrippina sensu modhi,Ma travórgiu de altrus ingannusS�annu sessanta ses, ànima ingorda,Bocit a Poppea puru a su chi nanta.

RimaRigorda, o Loddi, Cincinnatu puru

A sessant�annus at diféndiu a Roma.

Page 96: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI98

15. Loddo F.Is Evangelistas cuatruAndanta in giru a predicaiCun d-unu fuedhu sàgiuS�incrédulu po convinci atestiSentza chi mancu unu si nd�istanchit;A is pópulus fiant apelluPo chi fessit cristianizauSu chi a Cristu andàt rinneghendi.

RimaRigordendi su bellu est de ammirai:

Pecau chi dhi manchit su coràgiu po s�altru!

16. Urru R.Mimmimu est a pilus biancus,Ma sa menti no ancora prolissaE candu prus no at a cantaiNo solamenti in sa sua terraDh�ant a rigordai riassuntiChi at fatu parti de is mannusPo is bonus méritus suusE no solamenti in Cuartu dhu nantCa est de is prus eruditus.

RimaDe cincuant�annus de guerra fissa

Is sudditus tuus funti gia istancus.

17. Moi M.No ti as a crei ca dhus afannu,Opuru ca a peis t�arrù!Si ti bolis notesta misuraiBistiu in pannus de cantadoriDe versus ancora ndi cantiE alcunu no si vanagloritCa seu una planta andendi in sicu,Seu ancora a parti �e cumanduE mai istétiu burtzu modhi.

RimaCandu morit su tutori suu

A Loddi piticu dh�ant a nai mannu.

Page 97: Tradizioni Popolari

99Comune di Burcei - Raffaele Urru

18. Broi G.Poi de tanti onorau intréciuSu Milli e cincuxentus dixannoiPo cumandu de divina leiIn Cloux de Frància adunausBenint dotus de arti e de donuPo èssi firmaus is paperisCa Da Vinci su chi no dispretziFiat mortu in onorada vesti.

RimaC�est istranieris dimoraus innòi

Po setzi in tronu de su rei béciu.

19. Loddo F.Cavalieri MaróngiuTenit duas fillas isposas:Una si narat Fedora,Nòmini bellu e caretzau;Su babbu sa sperantza at rinvérdiuChi s�ispòsinti cust�istadi.Sa saludi est in prima basi,A sa richesa dhi nant adiuMa isperat solu de concluiSa paxi cun su bellu amori.

RimaSu tutori miu ti at lassau cosas

Chi tui as pérdiu in ora de abbisóngiu.

20. Urru R.A Roma miseramenti finisDopu una vida belligerantiChi dépia dh�iast incendiai,Po sa supérbia e sa superogna,Emblema vili de gent�idolàtria,A s�istória passas, Neroni,E dépiu no fiast arrennesciA sopravivi in cussu terresti.

RimaEst intenzioni de dogna regnanti

Po cresci sa Pàtria allargai is confinis.

Page 98: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI100

21. Moi M.Sigheus bèni finas a conclui,Tanti sa fortza mia no cedit.E si m�acumpàngiat bona sortiIn su postu chi sunti so:Dèu de su mellus fatzuPo bessiri cantada de lussuCa innòi praxint is cantadas longasPo ndi podi cummentai a poiE sigu finas a dh�acabbaiA totus ponendi riparu.

RimaCaru Broi, cussu no suceditMancai dhu dongas bratzu forti tui.

22. Broi G.Fra is libbrus prus perfetusChi Manzoni at dépiu iscririSerrau cun sacrus sigillusDe Milanu in sa dimoraAprovau de is prus iscaltrusPo sa trama depiat tessiPostu in longobbarda vestiE s�Adelchi prus che memorandu.

RimaCandu at a èssi ora de sostituiriCi nd�est altrus fillus prediletus.

23. Loddo F.De linna chi si narat modhitziIn Cabuderra ci nd�est abbondantiE pòburu tanti t�impegnasGiai de una data antigaSu pani po tenni agiuntiA monti bandas e sudorasFendi a pei oras de caminuMa sa saludi ti dha frustasCa no podis mellus conclui.

RimaCustas oras de fatiga pesantiPo tui, Mimminu, sunti bénias chitzi.

Page 99: Tradizioni Popolari

101Comune di Burcei - Raffaele Urru

24. Urru R.Béndiu iant a Giusepi giustuIs fradis própriu pagu iscaltrusE de su babbu cun cuntentesaTorrant cun sa noa vestiMa a Faraoni de dhu bendiSu mercanti at dépiu decidiE in is annus de sa carestia creuIs fradis dhu incontrant poiE rifornius dhus iat però.

RimaBroi dhu scidi ca si nc�est altrus

No seu bivendi in s�atesa de custu.

25. Moi M.Dogna signori o signoraChi est atenta innòi ascurtendiIn Cuartu si ndi vanagloritCa custa cantada no est modhiE po is oras chi cantendi sòUna cuntentesa apu réndiuE po issus is versus armóniuDe sa cantada postu a capuPonendi riparu indiscussu.

RimaApu inténdiu a Loddi narendi

�Cussu dimóniu no morit ancora�.

26. Broi G.De duellai no mi nd�incuruCun ispadacinus de marcaChi addestrau de piciochedhuSentza de timori nisciunuApu tentu vantus e onorisCun is ispadas prus connotasE si oi mi vantant atestiEst ca isciu misurai cantendi.

RimaCastiendi is lotas de custu monarca

C�est perdidoris de Castedhu puru.

Page 100: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI102

27. Loddo F.A visitai s�antiga NoraBaxi, o turistas, baxiCa est una zona de cunfortu:Candu bandu mi diletu,Ma immoi seu annus tresiSempri sighi po sighi,Cuindi no fatzu cussu caminu;Ma si ocannu torru a andaiCertu no at a èssi a pei.

RimaMancai ti pighi su bratzetu in paxiPo mei, Mimminu, ses mortu diora.

28. Urru R.Cun cumpàngius pagu sigurusColombu íasta salpauCa in su própriu pensamentu creisChi tundu fessit su globbu terrestiIn cussu tempus no tropu connotus;Cun d-una pitica flota navaliPartiast de unu portoghesu portu,Iscoberiast unu nou continentiApena lómpiu po ti genuflessi.

RimaSu regenti atuali est acusauDi èssi mortu totus is reis nasciturus.

29. Moi M.Cun Loni e Farci candu in giru femusPo mi ponni foras de ruoluCantu bortas m�anti pressau!�Ma mai seu istétiu unu abbàtiuE oi puru bessu a cantaiE a su garbu insoru m�otempriPo su piticu gradu chi mi creu:In medas logus mi nanta su capuIn custa arti de cantai a bò.

RimaApu sempri cumbàtiu a solu:No mi seu mai alleau cun nemus!

Page 101: Tradizioni Popolari

103Comune di Burcei - Raffaele Urru

30. Broi G.In sa Geórgica distesaPrus de sa Triestina BoraSa notítzia e veritóriaCuatru uraganus soprimintBestiàmini e persona errantiE s�americanu est ispantauCa su Dora uraganu robbustuAt isradicau prus de una planta.

RimaDhu nant ispaciau e dhu timint ancoraCustu regnanti, glória cuartesa!

31. Loddo F.Calma, calma, o Moi, sa fua,Chi ndi podis tenni sa morti!Posa bèni su pei, posa,Ca t�est prus convenienti!O fortzis creis chi no ti biantChi unu tanti ses abbàtiu?Immoi sudoras e afannasCa no ses prus cudha frisca basi!Est lómpia s�ora chi ti decidasLassai a is altrus fradis su cumandu.

RimaCandu as cumbàtiu cun genti fortiIs feridas mannas fiant cosa tua.

32. Urru R.Marta e Maria sa sorriPrima de donai a Cristu su saluduCun is apòstulus mentri ingunis passantE prima chi Cristu unu fuedhu verbitDhas biiat prenas de disconsolu;De Betània in sa dimoraPrangendi dhi narant �Deus Dómini,Tui podis sa morti interrompi!�E a Làzaru resuscitat in comunuPo chi s�istória sacra dhu rigordit.

RimaPodit lompi s�ora chi serbit agiuduE un�ómini solu dhu lassant a morri.

Page 102: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI104

33. Moi M.Sa genti de innòi dhu cuncepitCustu nostru poéticu divagu:Dèu po primu garantzia dòCa su pópulu trofeu m�integrat;Ti ses postu in conca de mi confundiCun cussu versixedhu modhi!Mellus chi a séliu mi lessintE a sa moda mia dha conclua:Rispetadhu su nòmini de MoiIn custa e in dogna cantada!

RimaS�ispada tua, Loddi, segat pagu

E poi ci essit aundi no depit!

34. Broi G.A Rafaellu in s�amorosa tramaSu destinu dh�iat nau �Espàtria!�,Su chi at espostu in ricus salonis,Cuadrus de vantu memoranduDe tintas vivas e de línia esatus;Ma bramendu su tàlamu letuBoliat isposai a dogna costuMa s�isposa Eugénia BibienaSa dì de isposai dhi moriat.

RimaDe apena eletu a cumandu de pàtria

Iat postu a patus campionis de fama.

35. Loddo F.Poita est chi conca a su fossuBolis andai, o Moi?Ma, po no benni dèu inculpau,Passa in istradas plus claras!Teni puru gràtzia in cantidadi,Chi as agatai prus isvagu,Ca si bis lompendi tempestaAtura in domu ca nemus t�intregatIs crais sentz�e cosa iscrita.

Page 103: Tradizioni Popolari

105Comune di Burcei - Raffaele Urru

RimaSegat pagu e naras �Ohi!�:

Ita, notesta ti at tocau s�ossu?

36. Urru R.Po candu at a èssi ridota in pruiniCusta pòbera carri miaImploru una preghiera solenniPo chi s�ànima aturit giustaE una cosa avertu però:Candu mòrgiu a is chi lassu bivendiChi mi fatzant una sémplici càsciaE unu requiem eternu a su CelestiBollu chi recitau mi siat,Mòrgia in altrus logus o innòi.

RimaOi est morendi custa dinastia

Chi pariat nàscia po no tenni fini.

37. Moi M.Cun is collegas a manca e a dritaNotesta, pópulu, si coronasIn custa cantada no comunaE po is versus e no istrambusDèu isperu de no benni istancuPo ragiungi totu is iscopus;De sa cantada portu is craisE is méritus mius indiscussusA preséntzia insoru do.

RimaCun cussus corpus bambus chi mi donas

No mi fais mancu una chirighita!

38. Broi G.Finendi sa prima partidaRingràtziu dogna ispetadoriChi at ascurtau apuntinuSu svórgiu argumentu giustuDe Mimminu un�ingegnu esatuPo si podi de vantu preni

Page 104: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI106

Ca Moi est cantanti de basiE no che calincunu forilegiChi vantat prégius invanamenti.

RimaProtegi, o Eleni custu difensori

Comenti as fatu a Costantinu in vida!

39. Loddo F.Cras a sa prima missaBandint po s�insoru bèniAundi su pecau rivelatDe sa mama de Deus acanta,Bandint a crésia de GesusuSu cristianu devotuE Pietru Secci de progressusCun is Cuartesus cristianus,Dimostratzioni de fidi costantiFatzant po sa popolatzioni.

RimaPoni in manus totu a Santa Eleni,

Tanti is interessus tuus dhus tutelat issa!

40. Urru R.Lómpia est s�ora de concluiDe su cantu is nostrus intonus.Po mei est istétiu unu biaxiE unu de is prus mannus trabballus;Ma tui, gentili popolatzioni,Chi cumpadessi potzas sa mia vestiCa sentz�e gana seu canta cantaE a su tanti de unu no respundu.Ma intantis dogna bèniT�auguru, o Pópulu giustu.

RimaIn custu mundu nc�est malus e bonus:

O Eleni Santa, poni paxi tui!

41. Moi M.Ringràtziu cun sa mia favellaA chini totu est dépiu acudi;

Page 105: Tradizioni Popolari

107Comune di Burcei - Raffaele Urru

Finiu eus sa finta guerraE, Pietru Secci, in custa díDe Deus tengas ricumpensa giusta!Est augurendi fortuna e bèniA totus onori depu rendiA is de atesu e a is de acanta:Adiosu e a si biri,Ch�est lómpia s�ora de conclui!

RimaTui, Santa Eleni, donamí saludiPo sighiri a difendi custa terra bella!

Gara Poetica - Selargius 18 Marzo 1961Festeggiamenti S. Giuseppe

Improvvisatori:Cuccu Giuseppe - SETTIMO SAN PIETROUrru Raffaele - BURCEIMarras Antioco - PULAMascia Antonio - SELARGIUSLoddo Elio - BARRALIDanese Enea - MONSERRATO

1. Cuccu G.De Segni a su cuspetuSa citadinantza festosaCun Corrias chi dh�afiancatSi mostrat acoglientiE po dogna bonu finiS�est bófia a su corteu annessiSa fiera po inauguraiSentza nisciunu disguidu.

RimaCunfidu di èssi cun genti rispetosa,Ma guai chini mancat de rispetu!

2. Urru R.Notesta puru cantendi de sèiPo su uditóriu chi innòi si agatat

Page 106: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI108

Tengu isperantza chi no si diverbitDe princípiu finas a su finiSu uditóriu po ndi tenni pro,Su uditóriu chi mi est a cuspetu:De is altrus no fatzu diferentza;Notesta chi m�agatu inclusuCircu bèni de mi cumportai.

RimaUsu rispetu cun chini ndi tratat:

Custa avertentza no serbit po mei.

3. Marras A.Su pópulu tumultuantiPilatu segnat lavabbuE cundannat su rei de nosaltrusA su pópulu po favoressi;De sa cruxi si bit caricai,Guidau de su pópulu rozuTres bortas est dépiu arruiA su Calvàriu andendi a peiE in roca insaguinada soAundi is tres Marias anti prantu.

RimaIn cantu a mei ti potzu èssi babbu,

Però tui fai altru e tanti.

4. Mascia A.De lassai nòmini indelébbiliCarducci at tentu sa sortiE su casu chi dèu dhu nòminiNotesta lotendi s�insónniaCa fiat privu de difetuLodi dhi bollu acludi,Bistu s�est immortalaiCun sa sua onorada vesti.

RimaEst virtudi de dogna forti

Usai rispetu a s�ómini débbili!

Page 107: Tradizioni Popolari

109Comune di Burcei - Raffaele Urru

5. Loddo E.Po chi no siat de is cantantis ricusNotesta Loddi a totus impegnatPo discuti sentza de afannusE cun issus oras tratenguInnòi a saludai mi tempriA custu púbblicu connotu,Giai de annus dhi potzu naiChi nci prestu bona atentzioni.

RimaS�educatzioni etotu chi tengu m�insegnat

A rispetai sempri mannus e piticus.

6. Danese E.Cun sa sólita elocuentzaDanese a cantai s�afretitCun versu modestu e no gràciliCumenti at sempri cantau,No nau cun esemplari vestiMa in modu chi púbblicu consolitE si nerit cantada feliciDe princípiu a sa fini.

RimaChini si bolit rispetau rispetit:

Aici est fàcili sa conviventza!

7. Cuccu G.In custu selarginu imperu,Gentili púbblicu, ti onoruE po is oras chi innòi sostuPensu de ti fai gioiriMentris chi seus in festaMi rivolgu a chini m�atendit:Novellu diletanti seuMa a sa fini nd�isperu su votu.

RimaTotu dipendit de s�agiri insoru

Si dèu notesta mi mostru severu.

Page 108: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI110

8. Urru R.Elena a Menelau disdicitE de Pàride s�innamorat,Impari partiant a sa finiMa Menelau no si fiat dépiu illudiE a Troia de fogu coronatDopu dexi annus de disfortunaChi po s�amori de cussus dusuInsanguinanta prus de una vesti,Ma solu Enea s�iscampada diletu.

RimaSu rispetu est una cosa chi onorat

Prus a su chi dhu donat de chini dh�arrícidi.

9. Marras A.Mosè ca fiat prediletuDe Deus arricit s�ambasciadaSu pópulu eletu po salvai;A sa terra promissa po fortunaPartit sentz�e benni istancu,Ma candu s�imperadori s�insuperbitTraversat su Mari Rossu atestiAundi su nemigu morit intzandusE Mosè salvat su pópulu però.

RimaCandu nci serbit una frustada

No est mancu a mancai de rispetu!

10. Mascia A.No seu perfetu in musaMa in gara potzu cumpeti:Mascia certu figuratCuasi in dogna divagu;No mi ritengu unu valentiMa degnu oi de figuraiE in custu odiernu impiantuA ragiungi apu s�iscopu.

RimaPo tropu azardai e pagu rifleti

Cantu genti aturat delusa!�

Page 109: Tradizioni Popolari

111Comune di Burcei - Raffaele Urru

11. Loddo E.Discutaus cun sériu moraliPo ndi otenni a sa fini vantuE si sa menti mia custu declaratNo annientat su diritu insoru;Discutaus sérius infiniPo rigordai su púbblicu su nòmini;Ma innòi est lógicu chi manifestiChi mancu dèu cantendi m�arròsciu.

RimaConnòsciu óminis de coru santu,

Epuru c�est chini ndi narat mali.

12. Danese E.Ti pregu chi síasta cortesi:Ses un�ómini de edadi,No esàgeris in su fini,No ti fidis de certus trucusCa sa calma ti podit cunvenni;Ses cantendi de fronti a medasE su tonu aspru ritira:T�at a èssi de bèni e de pro.

RimaNo ecedas, Cuccu, in severidadi:

Mira bèni cun chini ses!

13. Cuccu G.In cudhu guerrescu massacruVana est istada sa resisténtziaE poi de tanti foguPagu est istada sa fortuna;Ma ita momentu de disgustu!Infati su pópulu s�incantat,S�istancat dogna sordau,Mala est istada sa finiCa pérdiu emus puru su capu.

RimaPo chini mancat nisciuna clementza:

Dh�apu giurau in custu logu sacru!

Page 110: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI112

14. Urru R.O genti chi mi ses a su cuspetu,A sa fini isperu ca no mi rinfàciasA sa fini custu divaguCa no seu a is primas provas,Ma connota est sa mia vesti;Candu rispundu no deliruE chini circat de mi fai trucusNo dhu rispundu cun d-una menzognaMa circu sa frasi prus giusta.

RimaA dogna giru rinnovas minàcias:

Custu, o Cuccu, est pagu rispetu!

15. Marras A.Po órdini de s�alta potentzaGiusepi est patronu universaliPoita at tentu sa fortunaDi èssi fra is babbus e cumandat;At isposau sa mama celestiE si nat Giusepi su giustuE c�a sa puresa fiat sugetuSu lillu in manus dh�at isbociau,Poita at protégiu a Gesusu:Aici dèu protégiu fissi.

RimaChi ti essi nau custu andat mali;

In prus de su rispetu est una avertentza.

16. Mascia A.Garibaldi, ricu generali,Glória de sa nostra natzioni,Degnu est de favoressiPo tenni memoràbbili tratuCa dh�onorat cun lealtadiDe lodis no aturat privuCa su vantu suu est matucu:S�istória in modu oportunuDhi rendit po veru consoluDelitziosu vantu e pro.

Page 111: Tradizioni Popolari

113Comune di Burcei - Raffaele Urru

RimaUn�impulsivu atu de reatzioni

No solu a Cuccu at a èssi fatali!

17. Loddo E.Piciochedha, ses una pestiGiai de tempus chi no mi cunfortas,Giai de tempus narendi ti so�Si no càmbias prestu ti lassu!�Cuindi est lógicu chi ragionisE lessis a parti su trucuAturendi a mei costanti,O sinunca ti pongu in rovina.

RimaCamina, Cuccu, cun su passu chi portas,

Tanti, leonis no nci nd�est.

18. Danese E.Certus mutetus de cerdaNo faint su cantanti famosuCapaci de frori sa rimaCun donu e intelligentzaVàrius e chi bandat a gustaiUnu cantu fendi s�arestiNo creu chi però dhis giovitCa in ridículu arruit infini.

RimaChini est sentza de pecau

Provit a iscagliai sa prima perda!

19. Cuccu G.Su pópulu fiat entusiasmauDe guerra a su primu atu,Ma poi est benia sa seriedadi;Dèu ancora risentiu seuE candu dhu pensu tra sèiTremu finas in su letuPensendi a cuss�ora importunaCa s�at lassau cun prantu e dolu.

Page 112: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI114

RimaSolu po su rispetu chi dèu tratu

Sa fortuna a mei m�at premiau.

20. Urru R.In su monti Gòlgota siguruCristu morit sentza pecauA is Giudeus perdonendiSu mundu po favoressi;Narat Cristu �Mea paci�De sa turba a su cospetuE a sa fini perdonat creuUnu de is ladronis dusu.

RimaUsu rispetu, ma chi fessi obbligau

Seu capaci a ofendi puru.

21. Marras A.Isidoru santu agricoltori,Mandadha sa gràtzia bona!Bis chi sa campagna asciuta est,Chi prus nienti no s�aspetat,Mandadha s�àcua prestu:Cuasi no cumprenditSu messaju tristu e dolorosu,Agricoltori santu oportunuSentz�e proi est prus de unu mesi!

RimaSi ses rispetosu, rispeta e perdona;

Ma si unu disonestu ti ofendit ti est onori!

22. Mascia A.Cumbati potzu a oltrantzaPrestendi vera atentzioni,Mi ritengu unu capaciSentza chi ricu frasàriu ispulci;Mascia degnu si ritenitDe esprimi vera poesia,Cun onori pensu chi lotitFinas cun su prus valenti.

Page 113: Tradizioni Popolari

115Comune di Burcei - Raffaele Urru

RimaMenti ismarria in dulci illusioni

Po doti tenit fugaci sperantza.

23. Loddo E.In su discuti seu cumpetentiSpécia in su cantu sardu;Est lógicu però chi mi tempriCa innòi apretzant s�onestuE chini tentat de m�ispronaiDhu tiru fintzas chi s�istancatScunfigi certu po dhu depiBoghendidhu foras de fini.

RimaChini mancat prestu o tardu

Depit pagai sempri amaramenti.

24. Danese E.No nc�est nuis in s�orizonti,Su soli dóminat furiosuE su tempus bai cumprendidhu!Tali annada no s�atendiat:Prus de unu contadinu est tristuE Deus no ndi tenit incuruE si àcua prestu no renditSa campagna aturat nuda.

RimaGiuda puru pariat rispetosu:

Iat béndiu a Cristu basendidhu in fronti!

25. Cuccu G.Un�amigu de BugerruMi teniat grandu afetu,Ma poi de tant�iscenasSa cortesia at cambiau,S�amicítzia cun mei infrangit,Est diventau miu rivali;Ma dèu dhi àuguru bonu proi:Dhu decantu senza cogliunu.

Page 114: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI116

RimaUnu tali at mancau de rispetu

Ma oi prangit is penas de s�inferru.

26. Urru R.O Cuccu, poita osasChi t�intendis de sanu talentuA is altrus collegas t�agiuntiAundi podis acuistai prégiu,Acuistai podis preferentzasIn prus de su donu serbit imparuPo podi ragiungi su scopuMancai siat tarditu però.

RimaNo nau légiu a su rispetu,

Ma is tropu riverentzas sunt nojosas.

27. Marras A.Caru Cuccu, ascurta e perdonaCa naru su chi iast a depiGiai chi as tentu sa fortunaDe indossai su regali mantu:Si bisi ca unu ti costringit,No nau chi ndi fatzas iscémpiu,Però circa chi bengat pagauE tui circa de ti nd�iscirai,Si apu nau tropu cumpadessi.

RimaPigai s�esémpiu de Santu Giusepi

Ca po èssi rispetosu cingit una corona.

28. Mascia A.A s�ofesa ponis rimédiu,Cuccu, si tenis deretuIn custus sardus divagus;S�arrexoni faidha intendi,Afronta puru cun coràgiuA chini t�at lesu s�onori,Sa tua meritosa vestiEsponi cun sériu discuti.

Page 115: Tradizioni Popolari

117Comune di Burcei - Raffaele Urru

RimaIncuti timori e pretendi rispetu

Est omàgiu a pagus concédiu.

29. Loddo E.O bella cun amorosidadiMi caretzas po mi consolai,In s�amori ti biu sinceraCa dogna passu ti controlluSa presentza tua m�apartenit,Dha difendu in modu concretuChi a sa tumba ci portit su nòmini.De t�èssi istétiu costanti creu.

RimaDèu rispetu e bollu a rispetai

S�ómini chi tenit vera dignidadi.

30. Danese E.A santu Giusepi osanna!Issu ascurtat in s�alta glóriaE si guidat cun manu sigura,Nosu in terra dh�innaltzaus colunaPo chi mandit sa gràtzia rica;Ma in gràtzia no podit isperaiChini in terra dh�at fata grussaE no est giustu chi si ndi consolit.

RimaDe cussa pitica puntura de ispina

Ndi bolit fai un�istória manna.

31. Cuccu G.Sa populatzioni s�insuperbitCa est bista portai ingannu,Si riunit in cudhu ateneuPo esprimi sàgiu pareri,Su cunvegnu iat indetuPrópriu in cuss�ora solenniRiflétiu iat a sa finiE poi tali gestu fidúcia godit.

Page 116: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI118

RimaPodit otenni prexeri mannu

Chini cun rispetu e galateu si serbit.

32. Urru R.Carlo Sacchi a Fenaroli acusatIn su processu chi sunt isvolgendiChi siat su mandanti sustenitDe cussu crímini chi pagu si lodit,Is giugis ant a decidi a sa finiDe is duas partis a su cuspetuChi Fenaroli siat innocenti,Ma si est colpévoli at a èssi puniu.

RimaSciu ca su rispetu dhu podit pretendi

Solamenti chini dh�at tentu e dh�usat.

33. Marras A.In cassa manna ci gosuIn dis bonas e malasE dhu tiru giustu a su pistidhuA su sirboni mancai comunu;A poi finiu su duellu,Apenas chi dhu biu arréndiuA dh�arregolli bandu palesiE fatzu grandu mortalidadiIn cassixedha pitica però.

RimaSi t�at oféndiu unu de palas

No ses bellu narendidhu a nosu.

34. Mascia A.De fronti a custa popolatzioniTui, Cuccu, diritu vantas;Dèu puru cun tui mi prestiFinas a s�ora de conclui;No bandist afanna afanna,De rispetu tenindi pretesaE finas a poni pàusaTràcia cun manera giusta.

Page 117: Tradizioni Popolari

119Comune di Burcei - Raffaele Urru

RimaDe custa ofesa chi tui decantas

Sa càusa manna est s�ambitzioni.

35. Loddo E.Po èssi inténdiu de campanas addópiuSa genti cun coru siguruA intendi sa nova curríadaDomandendi in modu palesi�Chini est su mortu?� fissu;Dèu puru in domu sua brintu,A cualsiasi costuDhi dongu is condogliantzas dèu.

RimaSeu cunvintu chi Danesi puru

A su postu de issu fiat a su própriu.

36. Danese E.Tui mi fais morri de inédiaSi ti creis de is cantantis dotus,Deu ti àuguru bona fortunaNo po èssi de tui afiancau,Prus tostu si càmbiat vesti;Un�altra borta si bieus,Candu ses mellus però,Currégiu de dogna difetu,Capaci de sighiri una guida.

RimaDe rispetu nd�eus mancau totus,

Ma sa vida no est una tragédia.

37. Cuccu G.Un�eventu bellicosuPrestu torraus a teniPo s�ideali de dus o tresiSu pópulu bivit angósciuE si in guerra torraus arruiEst inútili a nai ricurruDèu si giuru chi seu istancuPoita chi réduci seu.

Page 118: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI120

RimaDèu, o Urru, ti connòsciu bèni

Chi mancu tui ses rispetosu!

38. Urru R.Po chi asuta de manu sia collocauDe ti rispundi, Cuccu, no m�arròsciuCun su modu miu cuncretuNo m�ispostu de su tuu fiancuPo chi notesta siast a capuIs rimas mias t�intrecintE finas chi tenis su cumanduCapaci de ti cumbati seuE s�atzioni dha pagas cara.

RimaDèu inveci mancu ti connòsciu

E naras candu t�apu de rispetu mancau.

39. Marras A.Giusepi s�est bistu isvegliaiDe s�àngelu annuntziadoriNarendidhu chi in Egitu si rifugitChi prestu andessit in cussa zonaMinaciau de s�ira erodiana però;Giusepi sa partentza preparatCun Maria e su prediletu,Aici sa famíglia divinaPo seti annus si dh�at a arrici.

RimaSa dotrina narat �Perdona s�ofensori,

Aici su rispetu no si distrugit mai!�

40. Mascia A.Cuccu po tenni delítziaEsprimit cun poética fonti;No fatzas origa surdaA chini in custu divaguGentilmenti t�istait avertendi!Su prus dotu rispeta

Page 119: Tradizioni Popolari

121Comune di Burcei - Raffaele Urru

Ca issu in tui rinverditSa sperantza cuasi finia.

RimaFantasia ristreta in vagu orizonti

Si perdit bramendi assurda giustítzia.

41. Loddo E.A s�amigu dhu credemu ricu,Invècias est necessitosuE si a fiancu miu si seitSiat in custu o in altru divaguNo azardit a fai s�importunuCa dhu pagu in contanti dhi giuru,No si cretat una grandu fontiCa est comunu palesi.

RimaDanesi puru, pagu rispetosu

De fronti a unu chi creit piticu!

42. Danese E.Loddixedhu, pesa de anantis!Poit�est chi a certai mi invitas?No mi donghis corpus de guiduCun cuss�ispécia de cantilenas!Est mellus si calmu abarrasE no ti pighis cussu avolotu,Ca su púbblicu, ti dhu nau francu,No est a tui chi innòi atendiat.

RimaPo chi siat totu patenas e cruxitas,

Mancu de Marras mi fidu tanti.

43. Cuccu G.In custu dialetali usuCun frasis de bonu cuncetuImprovisu sàgius mutetus,Sa risposta sana m�aprontiNo nau chi dongat imparuMa cunforma Cuccu decantat

Page 120: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI122

T�atendu cunforma disponisE po dogna bonu finiSigu calmu a fai festaCun sa mia onorada vesti.

RimaC�est chini ti vantat fonti rispetu,

Ma notesta ponis in claru is difetus tuus.

44. Urru R.Mancu notesta cantendi m�afròsciuE cantu finas a fai díPo chi tengat una sólida basiNo mi vantu chi fatza po tresi,Ma mancu asuta de certus collocauE chini circat de mi fai trucusDhu rispundu cument�isciu,A su chi mi bolit fai arruiDhi potzu nai �Passa deretu!�

RimaTui, Cuccu, ses insultendimí:

Su rispetu miu nau dh�as arrósciu!

45. Marras A.O caru Danesi, mi cunfortasNarendi su chi no iscisi,Gei scis ca pagu contu ndi foDe unu débbili de barras:Fiast mellus torrendi sui!No mi pighis po pegus monti,Ascurta e sa língua misuraE si as pensau de m�afligiO creis de lompi a sa Luna.

RimaLigi in fronti a Marras, ca bis

Un�iscritura chi tui no portas!

46. Mascia A.Loni cantendi ti prégiu,Esprimiat in modu sublimi

Page 121: Tradizioni Popolari

123Comune di Burcei - Raffaele Urru

In discuti seriamenti,No beniat certu cunfusuE ancora oi si ritenitSu cantanti prus espertu,Illuminau de fortuna e pro:Tenit sempri postu primàriu.

RimaCun frasàriu incertu e confusu esprimi

No si otenit preminenti ségiu!

47. Loddo E.A custu púbblicu dimostruSa seriedadi chi tengu in su fini;Su púbblicu nd�est competentiE s�ànimat a totus in massaE si mi fait nuovamenti afluiUguali a oi m�isbriguE si c�est chini fait su birbantiCun mei pagat totu amaru.

RimaCaru amigu, lassa chi camini,

Ca tanti cun tui facilmenti giostru!

48. Danese E.Si, Marras, tui mi malóstiasInsaras prus no mi citu;No tentu de ti soprafai,Tali idea no mi trasportat.Prus est lécitu chi suspetiChi s�onestadi dhi rafronti.No fatzat aici s�aresti,No mi tracit corpu dópiuDe sinunca certaus però.

RimaPrópriu in fronti portat iscritu

Ca no est iscèti de fai óstias.

49. Cuccu G.Fissau anti s�oràriuPo arribbu de sa corriera

Page 122: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI124

Ma cun diritu otempriPo chini est a sa guida,Antzis a si nai benguCun libbertadi sovranaCa su púbblicu est inchietuCa s�arribbu est a s�arizonti.

RimaDe fronti a s�umana vida passegera

Su rispetu ritengu sempri necessàriu.

50. Urru R.O Selarginus generosus,Su saludu no ti bollu depiPo chi ancora no sia connotuMa cun su tempus nd�isperu vantuE si mancu m�as a cumpadessiChi a su tanti giustu no apu adémpiu,Ma si no apu oféndiu a nemusEst segnu chi no isciu ofendi.

RimaSighendi s�esémpiu de Santu Giusepi

Depemus èssi totus rispetosus.

51. Marras A.O caru uditóriu diletu,Mi cuntentu candu mi sorridis,Si saludu coment�e fradis:Augurai s�emu a depi�A medas annus cun grandesa!�Pregai chi s�apaxit sa nuiPo ristorai su loriE dhu biri bèni arregortu.

RimaTotu tui, Giusepi, possidis:

Amori, puresa, caridadi e rispetu.

52. Mascia A.Cantendi bollu cumpraxiA Cuccu, chi at tentu sa nómina

Page 123: Tradizioni Popolari

125Comune di Burcei - Raffaele Urru

Di espertu cantadori;Saludu cun rispetu profunduImmoi ca fineus su tema:Ringràtziu sa buntadi insoru!Ti saludu, pópulu diletu,Lassendi a tui cun Deus.

RimaCanteus in coro �In su mundu dómina

Rispetu emblema de amori e de paxi!�

53. Loddo E.Po Gesús soferentza e prantuAt ispartu in terra MariaS�ànima nostra salvai po depiDe una infernali salma:Afiancadha tui, o Gesusu,Tui ca ses perfetuProtegidha dogna dìPo no arrui in s�infernali terrori.

RimaAmori, rispetu, calma e poesia

Donamí prus, Giusepi santu!

54. Danese E.A finiri púbblicu invitasIn modu gentili ma iscaltruCa est ora tarda però.Ti saludu cun veru afetuE s�últimu mutetu cantuPo chi dognunu rinfranchitSi apu errau e de cuncepiCumpadessat custu comunu.

RimaChi unu manchit de rispetu a s�altru,

Giusepi santu, no dhu permitas!

55. Cuccu G.Bennia est s�ora de conclui,S�augúriu mi ant a cuncepi

Page 124: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI126

A dhis nai �Bonanoti!� mi permitu;Dhus saludu in cust�ora cuntentuA chini oi cun mei cumpetit,Ant a nai chi potzu cumpraxiInnòi e in altru comunuPo sa gara dépia sustenni.

RimaPo otenni sa paxi chi at tentu Giusepi

Dognunu rispetit su diritu altrui.

GaraPoetica tenutasi aQuartuS.E.nel salone S.Antonio il 30.01.1982organizzata dal gruppoCadelano - Ennas - Tocco -Madeddu - Cocco

Improvvisatori:

Cappai Angelo - QUARTU S. E.Urru Raffaele - BURCEISaba Emanuele - TERRASEOMaxia Salvatore - SETTIMO S. PIETROPani Antonio - QUARTU S. E.

N.B il Pani è debuttante ed è nato a Quartu il 06.08.1962

1. CappaiNotesta Pani Antoninua su pópulu de Quartu si presèntadaelogiaidhu sentza de contrastupo su su bellíssimu donusu nómini sú non si nàcuadamodestu trancuillu e sàgiucuindi cuartesa gentiamirandedhu su sentzu iscaltrudèu dh�auguri de s�interu comunu.

RimaUn�altru venàgiu bonu alimèntada

una sorgenti chi àcuada su vastu giardinu.

Page 125: Tradizioni Popolari

127Comune di Burcei - Raffaele Urru

2. UrruPo sa sarda Ipocrenio genti ti sesi riuniae notesta puru su de dusuinnòi nci cantu felicitui Saba a tertzu cantasca notesta de presidentiin Quartu fait Cappaica onorat tronu e tribbunae totu issu chi custódidi.

RimaUna sorgenti diaci arrichia

podit rigai is prantas prusu bèni.

3. SabaCun sa màssima sinceridadisaludu sa genti manna e piticacumenti sempri dh�apu tentu a usue notesta puru mi parit serenaormai de tempus si connosceuse in custa cuartesa tribbunapo chi sa gara potzat tenni proispiegheus sa poética vesti.

RimaSi est una vena rica

no timeus prus po sa sicidadi.

4. Maxia S.Aggradèssanta su saludu miudogna babbu e dogna fradie sentza chi s�idea mi furris�interu pópulu a nai mi léssidicantu disígiu po dhus onoraicun totu sa stima veramentima sa mancantza perdonintimidhasi notesta dha cummitu grussa.

RimaChi in cussa sorgenti éssidi cantidadi

lessintidha andai a curri in s�arriu.

Page 126: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI128

5. PaniPani a su púbblicu apellassa genti manna e piticae su saludu decantaspo primu borta est postu in prosae s�ascurtanti de mei píghidis�augúriu a sa cuartesa gentica difetosu mi considerusendi in tza sagesa giusta.

RimaCusta sorgenti groriosa e rica

isperu chi irrighit is prantas novellas.

6. CappaiCun modu sinceru e amàbbilia is organizadoris responsàbbilisdhus elòginti sentza de màcuaca cun s�intzoru isfortzu dópius�impègnanta cun manera giustae po cantu sunti genialise po is elògius donausdèu onoris dhus agiunti.

RimaCi funti vialis própriu invidiàbbilis

alimentaus de custa àcua potàbbili.

7. UrruPo no èssi in totu a sa digiunamancai siat feti pani e casusu Comitau isperu chi procúridine de marchesi e ne de contidèu non dhu pretendu cenama bastat chi alcuna cosa prepàridipo no mi ndi bandai inchietue po nai ch�est una cena bonabistecas a sa mod�e Bolognapagellu tríglia e aligusta.

RimaCusta zona parit su monti Parnasu

dogna tretu vena nd�iscaturiscit una.

Page 127: Tradizioni Popolari

129Comune di Burcei - Raffaele Urru

8. SabaIn su Sulcis e in Campidanuprus de una gara tengu fataúmili e sentz�e superognae dogna tanti in su palcu guerrasempri cun su scopu de si divagaica sa poesia candu est pàscias�ascurtanti aici aici gódidifrancamenti dhu manifesti.

RimaEst nàscia in sa terra adata

chi podit ristorai dogna cristianu.

9. MaxiaOi a Pani infundu coràgiua cantai po depi sighirie chi su bellu rispetu rigàladae totu custu chi mi ndi consolie custu pópulu de frontifrancamenti nerit chi no tremupotzat lompi a s�incoronaipo chi cras in sa zona realich�est pàtria de Miminu s�eroi.

RimaImoi, o Cappai, emu a bolli isciri

de cali monti calat su venàgiu.

10. PaniPo chi t�intenda siguruPani cun is mannus imparacun Maxia de is ammirauschi a su cantu donat resae cun Saba bravu cantantie Urru de is genialise a Cappai de is dotus biupo is modus sàgius e giustus.

RimaCustus vialis de bellesa rara

sciu ca dhus anti cuaus puru.

Page 128: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI130

11. CappaiC�est su mannu e c�est su piticuassistiu de menti donosae candu presentat alcunu sàgiulàssada sa genti cunvintaimpegniada po chi figúridis�aparit in dogna tribbunasu piticu si podit cunfundicandu a su mannu assigúndada.

RimaDhu circundat una cinta montuosa

aundi iscaturit su venàgiu ricu.

12. UrruS�última guerra durasu mundu interu iat fatu sunfririe prus de unu Rei e una Reginatronu e corona lassadapàtria scetru e bandierafut sucédiu a Roma e Atenia Sófia e a Bucarestie su Giaponi impedit su levai solis�América postu dh�iat a frustae dopu d�Eroscima s�arrendíada.

RimaIat a bolli bèni analizada po biri

si custa est legera cristallina e pura.

13. SabaPani amigu cordialisi destrígiat cun abbilidadie cantendi tenit bellu tràgiuma totu cun issu consístidisi no pigat tropu sa pressipo immoi ti tocat a obbidirie de aici Saba ti cuncépidia cantai impari sigheus.

RimaAndeus a biri si resistit in s�istadi

ma depit èssi venàgiu invernali.

Page 129: Tradizioni Popolari

131Comune di Burcei - Raffaele Urru

14. MaxiaSi sa sorti non m�interròmpidia cantai bandu in Continentiimpari a Urru collega connotuchi connoscit sa rima giustaa mancu Saba s�at a cunfundichi sa cumpangia s�ocúrridiissu at a èssi a su nostru fiancue francamenti non pongu màcuaa s�emigrada genti cara.

RimaS�àcua ch�iscurrit de custa sorgenti

nara assumancu aundi totu lòmpidi.

15. PaniSaba cun capacidadie cun richesa agiunticantendi a contr�e bodhu ritengu unu modelluma in tza zona nostasi depit mostrai sàgius�arti poética osservendiin modu cordiali e giustu.

RimaCustu venàgiu novellu dhu funti

collaudendi aposta po s�istadi.

16. CappaiDe cantai chini tenit artinon depit fai su contràriua s�argumentu si depit unirisentza de fai su contrastue aturit prus avicinusu chi est de sentzu oportunuma su chi no tenit bona mirano ascurtat e no si làgnada.

RimaBagnat unu vastu circondàriu:

gira in giardinu po ndi biri parti.

Page 130: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI132

17. UrruCantendi non ndi fatzu de dannue sa língua no mi trébidie costumu a rispundi a propósitue a chini circat de mi ponni màcuae de comunu in comunuonoru su sardu Eliconae cun tzu mellus e cun tzu peussu sentzu miu oi si consúltada.

RimaChi risultat bona, ca s�àcua sérbidi

dhi feus unu depósitu mannu.

18. SabaNapoleoni ricu de valoria Parigi e a Brienniconcuistada gradus de tenentie poi un�esércitu postu de frontima candu a Waterlò intervènidisu programma si fut postu malie isconfita si dichiàridiridúsiu a s�últimu estremu.

RimaDha creemu oguali a sa fonti d�Epocreni

ma parit ca tenit diferenti sabori.

19. MaxiaIn Campidanu nostru su reinanta ancora ca Loni Efisinuin Castedhu fut Farci su conticussu puru abbastantza robbustue Mimminu fut tertzu cantendichi a cussus poniat ispinae ancora si dichiàridichi no fíanta po ci ponni màcua.

RimaS�àcua cristallina in custu giardinu

mi parit calendi de su monti de Burcei.

Page 131: Tradizioni Popolari

133Comune di Burcei - Raffaele Urru

20. PaniUlisse in modu sigurua Troia si dimòstrada sàgiusa citadi fendi incendiaiin modu furbescu e giustue is grecus a issu s�acòtzantade capu donendidhu importantzae dopu dexi annus torrat a sa basicomenti a bincidori sustengu.

RimaTengu isperantza chi de custu venàgiu

crasi pòtzanta bufai puru.

21. CappaiDe Talia e de Polínniandi bollu fai tesoruosservai norma e leipo m�aventurai in cussa impresa;di Eratu o Melpomenindi bolia otenni parti giustama aici is sentzus mi lompéssintie cantu s�idea de fai prepàridi.

RimaS�incanalit custa po difesa intzoru:

léssinti s�Ipocreni Burcei e Sínnia.

22. UrruCandu Maxia sa porta mi bussasti naru brinta e no piantis granaspo chi sa genti non si ndi arríada,in domu nci prandis e cenase nci agatas unu tzichedhu de girò,mi ses amigu collega e fradie po chi a bortas usu sa frustasa frusta opuru is dentissempri in paxi seus torraus.

RimaSorgentis nci nd�at prenas de arranas:

isperaus chi custa non siat de cussas.

Page 132: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI134

23. SabaCusta gara Antoni Pani afrontaca Saba su fiancu ti bolit donaipo ti cresci onori in tza festaiap�èssi légiu fendidí istrapatzuantzi po amigu ti bollu gradessisi mi rispetas cun tzu galateue si sa fama in tui s�ispraxitcun orgógliu mi ndi cunfortu.

RimaNdi portu a Terreseu e dha fatzu assagiai

e si praxit nci at a èssi richiesta pronta.

24. MaxiaAngellinu no torris a naichi a Sínnia no fatzant apellua s�Ipocreni totu sidi píghintide s�àcua non ndi fai assàgiue poneus puru cosa a coidatu ca Urru si donat su mustue de is nostras maneras iscaltrase donniunu poi s�innamòrada.

RimaRistòrada custu venàgiu novellu:

is altras innòi sighint a sicai.

25. PaniA Saba po dh�elogiaidhu pongu in puntu artue dhu potzu nai biaduoi cun mei argumentendie sa stima mia si bíadaca possidit una rica vestica est bonu amigu dhu cumpentzue a dhu rispetai mi presta.

RimaNotesta dh�est assagendi Quartu

e pentzu chi siat in gradu de giudicai.

Page 133: Tradizioni Popolari

135Comune di Burcei - Raffaele Urru

26. CappaiPo cantu Maxia m�apellasti pregu a osservai is leistui cun is altrus dusuchi seis espertus in tzu cumponnia cunforma cun issus decantass�argomentu no podis confundisi pregu chi prus bèni ascurteisin modu de bèni cantaiunu avertimentu si do.

RimaCastiai aundi ponni is peis

chi no guasteis is prantas prus bellas!

27. UrruSa schina est necessàriu ch�indúlladaca in crisi est oi su mundue chi si torrit a preparai sa cerdasentza de aspetai s�allenu agiuduca c�est genti morendi digiunamischina chi nemus supòrtadaantzis parti contrària fendidhima a sa terra torreus peròca de trigu po su pani biancuest necessàriu chi si àridi.

RimaParit ca no pòrtada ludu in su fundu:

mancu ghetendidhi una perda s�intrúllada.

28. SabaDe is sordaus fiant aversàriusIs Aragonesus cumbatendima Calaris sinceru si cunfèssadae nàrada cun issus dha spuntima piegau dh�íanta peròe a Déximu puru agguerriudemolíscinti sa sólida basima fuius si fíanta poide sa stória informau seu.

Page 134: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI136

RimaImmoi biu ca ndi funti assagendi:

ispereus chi cras no ndi essat malàdius.

29. MaxiaNo dhu bollu fai s�aresti,o Cappai, a su rispetu miu prestis,ti rispetu is prantas peròe no mi podis fai cundannama is prantas mannas de innòi,o Angelinu, lassas sentz�e nudhae candu arribbas a dhu cumprendino seu bégniu po fai malie onoradha sa mia presentza!

RimaUguali a cudha manna chi tenestis

sentza de ofendi oi no ci nd�esti.

30. PaniIn sa cretesa dimoraTeseu furbamenticun su minotàuru si cuntènidia Minosse po disfortunae po agiudai a TeseuArianna cun su filu si bíadapo ndi podi essiri francude cussu labbirintu artu.

RimaIn Quartu ci fiat una sorgenti

chi mancu Terreseu tenit ancora.

31. CappaiS�argomentu no pighis a gioguca si dirigit in diversa sciachini bolit fai s�importunuest invanu chi s�aclàrada;Salvatori, ascurtamí immoie no mostris tanti sa sannaca no mi ponis in dificoltadicuindi teni artu su moralibis chi dèu puru aici so.

Page 135: Tradizioni Popolari

137Comune di Burcei - Raffaele Urru

RimaUguali a sa manna chi narat Maxia

no nci nd�at innòi ma in nisciunu logu.

32. UrruMaxia in Sínnia padronégiadaca innia est de is prus cuotaussa cadira no dha làssada vàcuaca degnu dh�anti connotumedas bortas m�at fatu infundiin su palcu e postu in afannusma candu partint is cicidhasissu puru ndi essit infustu.

RimaDe cust�annu etotu ci dha incanalaus

a is bidhas aundi s�àcua iscarségiada.

33. SabaSu giovonedhu no dhu tratu malica est abbastantza corretuma si sa música s�istrapàtzadano ndi fait de sonu rombantima de su fogu ndi dhu tiru agoaca no seu ideau a fai brigaaltrimenti ndi pigat sa peuse no fàidi prus su bussanti.

RimaPo sa sorgenti antiga tanti de rispetu:

ispereus chi sa noa fatzat uguali!

34. MaxiaSi Cappai ndi essis de línniacomenti a sempri t�iscusuma si ponis a menti a meie a is collegas no pòngasta màcuae si su sentzu miu tramàndadano ispavaldis de mei acantaca solu solu ti lassu coie no ti ofru mancu prus sa stima.

Page 136: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI138

RimaPrima mandanta s�àcua punt�a susu,

ma oi ndi calat de Burcei e Sínnia.

35. PaniOi de dh�ammiraia custa genti no trascuruca mi est rendendi lodisagiudendimí a nci afluie de simpatia prenasi dimòstrada durci che su melipighendi sa difesa giustade Mimminu Moi su sàgiu.

RimaCoràgiu, Emanueli, tui puru

custa vena dha podis agiudai.

36. CappaiSa risposta no ti dha trascuruca rispundi ti depu immoiun�ardenti fogu no dh�alluaca seus a fini de sa cantadae in custu argomentu propostunon fatzas e no fatzu s�arestimi rendu calmu e mi rendisosservendi règola e lei.

RimaSa de Burcei s�est firmada innòi

e si dhu pretendis c�est postu po sa tua puru.

37. UrruBidha sarda est MuristeniBarrali e Lunamatronae Sínnia acant�e bruncu Mògumuchi in geografia non fatzu màcua,Quartu puru comunu nostu,Núoro, Sàssari e CastedhuIglésias, Carbónia cun Santadie agatu su camminu giustucandu depu andai a Burcei.

Page 137: Tradizioni Popolari

139Comune di Burcei - Raffaele Urru

RimaCustu tzichedhu de àcua bona

a mei mi at postu su stògumu bèni.

38. SabaSu saludu Saba réplicapo chi nci léssisti fama bonagaras sunti organizendi a cadenais chi notesta portu de frontiCadelanu est una colunae m�est doveri chi dhu manifestinotesta puru dhu portu anantie Pasquali Ennas collocu in artuchi tengat fortuna e no scarogna.

RimaQuartu est che su monti Elicona:

dogna tanti una vena rica.

39. MaxiaDe is erroris mius m�iscusue de perdonu fàtzanta rilàsciue Cappai si ndi trancuíllidica non dhu torru prus a interrompiin tza vida si fatzat coràgiupo isvolgi is sardas dotrinase acanta de Urru su robbustude àcua dongant unu mari:ecu, Pani, de oi connosceus.

RimaScaveus impari finas a lompi a bàsciu

chi custu venàgiu zampillit de prusu.

40. PaniDhus depu saludai immoica est lómpia s�ora de concluie s�últimu mutetu cantendisu ringratziamentu mi píghistigenti de domu e genti allenaca totus amigus dhus consideruma si pregu a genti robbustapo chi lompa a puntu artu.

Page 138: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI140

RimaQuartu, isperu dha irríghisti tui

custa vena chi est nascendi oi.

41. CappaiUnu bravu grupu Quartesuapassionaus in s�arti dialéticais dus Ennas pòdinti su doveri compiMadeddu e Lussu brintant in iscenaotenendi uguali lodi,Cadelanu e Toccu in tribbunaa parti elògius bollu prenichi po dh�organizai si discúrridie a Salvatori Cuccu elogintidhuca mancu dèu m�allontani.

RimaIn Pani ca iscurrit una vena poética

bollantidhu bèni po lompi atesu.

SECONDOARGOMENTO

Improvvisatori:

Pani Antonio - QUARTU S. E.Cappai Angelo - QUARTU S. E.Urru Raffaele - BURCEIMaxia Salvatore - SETTIMO S. PIETROSaba Emanuele - TERRASEO

1. PaniMancu immoi fatzu de mancude saludai a bratzus obertus.

RimaPostu in mesu a iscritoris espertus

unu libbru ancora in biancu.

2. CappaiAntonellu no t�isbilancisfai che custas mentis amigas.

Page 139: Tradizioni Popolari

141Comune di Burcei - Raffaele Urru

RimaCandu iscrís is primas arrigas

atura atentu chi no dhu mancis.

3. UrruIsparèssinti totu is istellasno apena lompit s�aurora.

RimaIn cussu libbru biancu ancora

isperu cras de ligi cosas bellas.

4. MaxiaO novellu in tza poesiano nd�as fatu figura cosita.

RimaSa primu pàgina ci dh�ant iscrita

e mi praxit puru sa calegrafia.

5. SabaIn prus de una cantadami costumant a ponni a dirigi.

RimaDe cras etotu ci pòdinti ligi

calencuna frasi bèni collocada.

6. PaniDe Quartu fiat su prediletuMoi po is usantzas antigas.

RimaPo figurai is primas arrigas

ocurrit figurai cortesia e rispetu.

7. CappaiIncravau in d-una gruxi de linnain tzu Calvàriu ti disponis.

RimaBellu meda comenti cumponis,

ma craca apen�apena prus sa pinna!

Page 140: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI142

8. UrruFiat istétiu Scipioniacérrimu nemigu de Cartàgini.

RimaSi cumèntzada sempri cun sa primu pàgini

fendi una bella prefatzioni.

9. MaxiaChi a sa poesia ses fedelino dhu perdas s�ecuilibbru.

RimaSi crasi lompis a metadi �e libbru

Cappai e Urru mòrinti de feli.

9. Bis SabaAngelinu, biu ca no ti estremasCantendi in su própiu regnu.

RimaO Pani, poninci totu s�impegnu

po dhu ponni acanta de certus poemas!

10. PaniApu nau ca usu rispetusentz�e tratai ingannus.

RimaPighendi s�esémpiu de is óminis mannus

mi potzu fai puru unu cuncetu.

11. CappaiPani, fai finas s�impossíbbilipo chi crasi gosis bonu proi.

RimaIs primus a dhu ligi sunt innòi:

ti pregu a fai iscritura legíbbili.

12. UrruChe dus panis portat is manuss�italianu púgili Carnera.

Page 141: Tradizioni Popolari

143Comune di Burcei - Raffaele Urru

RimaIscrí sempri cun manu legera

po chi t�aturint is fòglius sanus.

13. MaxiaCun tzu bellu bistiri de sedaa una dea paris uguali.

RimaSi innòi is maistrus t�insègnanta mali

dhu scis ca Sínnia no est atesu meda.

14. SabaEcu Maxia chi s�isbilànciadae no aturat meda a si vantai.

RimaLah chi no dhu fidint a Cappai

sinò in pagu tempus ti dhu mànciada!

15. PaniEmanueli m�est fendi cumprendica custu libbru dh�ollit onorai.

RimaA chini circat de dhu manciai

sciu comenti mi depi difendi.

16. CappaiUsa manera in is garasa ndi fai una biografia.

RimaScriu in d-unu opúsculu a Saba e Maxia

po chi no siat a frasis serradas.

17. UrruInnòi sériu o Maxia cantaca po debbadas ti pigat sa fua!

RimaPani, iscrí cun sa conca tua

e no ascurtis totu su chi nanta!

Page 142: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI144

18. MaxiaTui o Pani tenis is diritusde ti fai onori a is pannus.

RimaDdu scis ca Urru finas a trint�annus

fiat iscriendi ancora ispaghitus?!

19. SabaDe is cantadoris send�in mesuusu sempri coràgiu e grinta.

RimaCappai iscriendi ponit tropu tinta

e su ch�iscrít parit giaponesu!

20. PaniCircheus de si decidiripo dhu depi podi isconfigi.

RimaSi cras su libbru dhu bòlinti ligi

mancu Saba dhu podit proibbiri.

21. CappaiPo tanti ca notesta ci seusassumu sa parti chi m�istàidi.

RimaTui o Saba finas a un�annu fàidi

iscriesta mali e ligíasta peus!

22. UrruDe su Portogallu Sant�Antonisi fut dépiu in Itàlia dirigi.

RimaPo iscriri prus bèni, Pani, sighi a ligi

libbrus de Danti de Tassu e Manzoni.

23. MaxiaAnníbbale partiat de Cartàginima de Roma at pigau iscramentu.

Page 143: Tradizioni Popolari

145Comune di Burcei - Raffaele Urru

RimaDe su de Cappai mancu a pentzamentu:

ligididha de Urru calencuna pàgini.

24. SabaQuartu a mei at postu su vistue in dogna cantada mi protègidi.

RimaSi Pani iscrít e Cappai currègidi

bellu alunnu e altretantu su maistu!

25. PaniOi m�anti bófiu elegie de ringratziai no trascuru.

RimaIn custu libbru a Saba puru

ci dh�essit pagu cosa de curregi.

26. CappaiEmanueli non ci ses iscaltrue poita ti fais nai dotu?

RimaMaxia iscrít che Saba etotu

Depit èssi s�unu imparau de s�altru.

27. UrruCrasi de Pani seu siguruchi libbrus bellus eus a biri.

RimaOi s�est ponendi a iscriri

genti chi est mesu analfabbeta puru.

28. MaxiaCustu Cappai s�iat a citiricandu bengu a sa sua dimora.

RimaAntonellu, ses giovonedhu ancora

e tenis una vida intera po iscriri.

Page 144: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI146

29. SabaCandu mi tratat cun sinceridadino diventu mai aversàriu.

RimaS�importanti est chi in tzu diàriu

dognunu c�iscriat sa beridadi.

30. PaniOi mi tocat a dirigis�aversada de siguru.

RimaTengu isperantza ch�in su futuru

su libbru miu dhu pòtzanta ligi.

31. CappaiSu saloni notesta est grémiude mentis mannas e piticas.

RimaSighi o Pani cun custas frasis ricas

e candu dhu cumpletas bíncias unu prémiu.

32. UrruChi su sentzu no siat elàsticuiscusai prima chi mi allontani.

RimaS�augúriu miu est chi su libbru de Pani

siat cras unu testu iscolàsticu.

33. MaxiaDhus saludu de cuntentu prenucun sa mia dinnitosa vesti.

RimaS�augúriu miu, Antonellu, esti

ch�in su libbru iscríasta rispetu allenu.

34. SabaCun fuedhus sanus e sintzillussaludu cun totu is onoris.

Page 145: Tradizioni Popolari

147Comune di Burcei - Raffaele Urru

RimaSes in su centru de is editoris:

si ti agatas in crisi domanda contzillus!

35. PaniPo saludai depu cumpraxiCa est ora de si dispidiri.

RimaPo dogna frasi chi apu a iscriri

ci apu a ponni unu fuedhu de paxi.

FINE

Gara Poetica tenutasi a Quartu S. Elena la sera del 5-9-1986.I mutetus dialettali Campidanesi.I festeggiamenti sono stati in onore di S. Maria

Improvvisatori:

Enea Danese - MONSERRATOMaxia Salvatore - SINNAIUrru Raffaeli - BURCEIMaxia Antonio - SELARGIUS

Lo scrivano: Franco Cogoni

1 - DaneseChi no mi pòrtanta mannu ostàculunotesta dhus fatzu de guidasen�e nisciuna dudachi sa sarda musa soberanade cantai no mi lassat digiunusendi su primu de totus is cuatruest giustu e bèni chi mi tempripo figurai cun bonu sensuin sa festa de Maria celesti.

RimaIn s�immensu teatru de s�umana vida

nc�est sempri unu Giuda in su cenàculu.

Page 146: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI148

2 - Maxia S.A rendi onori isperu chi acudapo no lassai su pópulu tristucummentzendi su trabballu nostue a su pópulu istendu sa miralassendi a parti sa superognae de is collegas manc�unu ndi ofendue isperantzosu de no benni istancufinas a s�ora de finiri peròringràtziu ca invitau seu.

RimaDèu no pretendu sa cadira de Cristu

e mancu a mi ponni a su postu de Giuda.

3 - UrruIn custa piatza bella che una salasempri meda genti apu connotucasi commenti po sa patronae oltre totu cantendi mi agatupo sa reina terrena e celestichi no dexit in postu segunduca est mamma de s�Onnipotenti,su fillu prus santu e giustu.

RimaIn custu mundu fatu de totu

genti ci nd�est bona e mala.

4 - Maxia A.Po esprimi in totu mi prestisu saludu miu cordialisu ringratziamentu miu cuncedasa chini est bégniu a s�ascurtai,Maxia s�amori profundua ofriri a totus cummentzatsi saludat o pópulu giustumaestosu innòi presenti.

RimaDe genti chi pentzat a fai mali

in custu mundu medas ci nd�est.

Page 147: Tradizioni Popolari

149Comune di Burcei - Raffaele Urru

5 - DaneseNo creu chi is Musas mi prívintica sa bundadi intzoru est eternafendi apellu a is mias capacidadiscantu po custa genti amigaca beniu seu de Munserraupo agatai innòi una siendae depu nai cun totu onestadica Quartu est una glóriapo unu chi a cantai s�est prefissu.

RimaTra istória e legenda antiga e moderna

issu at lassau fradis chi bívinti.

6 - Maxia S.S�antigu Madeddu de Siccifama bona isciu ca at lassau,Sínnai puru tenit su ritratude s�antigu Múrgia cuntempri,in Sétimu Pilleri brillantie in Pauli Loni fut su capue in su comunu de Quartu siguruis Pillais anti tentu guidama poi sorgiat Miminu s�eroi.

RimaIn sa vida apu sempri perdonau

e po mei puru anti fatu aici.

7 - UrruIn Campidanu e in Cabesusuno si bit trigu e no si bit gerdae is pastoris chi pòninti fogusin is boscus campus po faica siat in bàsciu commenti in pitzuspo su sartu no nc�est prus istimaca abbituaus si seus a prandicun su bintiseti de dogna mesi.

RimaDanesi, prima de tirai sa perda

bogandi is arritzus de is ogus tusu!

Page 148: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI150

8 - Maxia A.Su vantu tenis manifestu,o Enea, chi portas is craiscun prexeri oi ti nòminica onoras totus is divagussu pópulu narendi istaitca brillas che veru isprigucun s�umori chi rendis pròmai niedhu che pixi.

RimaTraixi s�amigu po pagus dinais

no dhu fait s�ómini onestu.

9 - DaneseDe custa cantada sa scedas�at a intendi a largu orizontie púbblicu ascurtai avesusu chi naraus nosu intendidhusu miu e su de is chi portu a fiancusi m�assístinti bis ca dhus assistusi bèni ant a tessidhus cumprendu si mi cumprèndintima nemmus mi provochit però.

RimaIs chi bèndinti a Cristu basendidhu in fronti

gei no ant a èssi mancu atesu meda.

10 - Maxia S.Fiat sa bella regina de Sabachi s�amori iat postu in usua Salomoni nendidhu consolie Salomoni sugetu nc�istaitma a sa fini ndi essiat tristuca sachegiau dh�iant peròin sa vida at dépiu sunfririma cun s�agiudu de s�eternu eroisi risolvit cun sensu profundu.

RimaSu mundu de oi no dhu fait prusu

a bociri a Cristu po salvai a Barabba.

Page 149: Tradizioni Popolari

151Comune di Burcei - Raffaele Urru

11 - UrruIn s�argumentu chi as postu in motuallargadhu e fainci iscavuspo chi sa língua mia s�ammasèdidie innòi no fatzas protestusca si no commitis errano t�acusu dèu innocentima si ti ponis a fai su durundi donas e duas ndi allogas.

RimaCh�interrogas sa genti, onestus e bravus,

epuru in sa Terra sucedit de totu.

12 - Maxia A.No ndi usu frasàriu mistuin custa grandiosa armoniaa totus bandu rispetendisi puru no ritegnu iscaltrucun cortesia apu rispúndiua chini prima m�at oféndiuma siguru nau prus che certuin altu dhu pongu su capu.

RimaDh�apu inténdiu a s�altru Maxia

incertu e cunfúndiu rinneghendi a Cristu.

13 - DaneseUrru mi bolit fai frontima però nci agatat a meino ap�a èssi de scientza un�arcama is buciacas no si dhas prenitpoita oi dhu lassu a digiunusen�e ponni s�impegnu miu:est unu pesu chi mancu mi gràvidatca seu avesu a àteras fainas.

RimaFinas in s�arriu chi benit de Burcei

ndi nàvigat unu in sa barca de Caronti.

Page 150: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI152

14 - Maxia S.Atempadí, Selarginu, atempae no fuedhis a sa scelleradapo chi ti nérinti persona iscaltrain custa cuartesa tribbuna;po parti mia ti lassu in trascuruca falsamenti mi as acusaue chi mi sighis aici acusaipentzu chi sa genti si nd�arriate chi mali cun mei cuncepisnotesta su murru ti pistu.

RimaCristu iat nau po una bussinadadepis posai puru s�altra trempa.

15 - UrruA su prus bravu de is poetasest giustu chi una làntia allua;decantau iat su regnu celestiDanti famosu poeta toscanuin sa prus bella poesia iscritade su Purgadóriu in su portuaundi isperat su penitentima in s�Inferru no podit acudisu barcajolu chi at nau Danesichi in sa barca no càmbiat muda.

RimaGiuda si fut mortu a manu sua:chi dhi ses parenti, it�est chi aspetas?!

16 - Maxia A.In custa onorada tribbunaSalvatori oi tratenite dèu si no isconfinatndi dhi usu de cortesia;ma si fai si bolit avantiannullendidhu oi su vantudhi passat sa superognae currendi ndi fait de tretu.

RimaS�aspetu de santu, Maxia dhu tenit!Ma dogna tanti ndi cumbinat una.

Page 151: Tradizioni Popolari

153Comune di Burcei - Raffaele Urru

17 - DanesePiga, Rafaeli, su crocefissusen�e aspetai su giudítziu miue domanda perdonu a Deuse de una borta fatu siat;piga s�óstia in gràtzia celestie faidhu sen�e sa dudae as a biri ca a tui ricurrue mi pongu de nou a fiancumancai siast unu de pagu fidi.

RimaAssumancu, Giuda moriat pentiu:

si bit ca Urru est peus de issu.

18 - Maxia S.Po m�èssi réndiu cunfortuin cumpentzu nci portu unu círiua sa tumba de Giovanni Broichi in sa tumba de gioja si prenit;dhu rigordu ancora cun vantuca est istétiu de mei guidae no mi potzu iscaresci maica at onorau su miu confini,ma innòi puru sa fama dhu lodint,

RimaA chini in sa vida tenit su martíriu

dhu pòdinti fai santu apoi mortu.

19 - UrruSu pastori a pasturai essit prima de s�aurorae dhu solingat e dh�ammasedatsu tallu meda afetzionaundi dh�ammirat su mantu biancuangionis prus no ndi papune tratalias e ne fricòma mi arregordu de ariseruca in su tallu nàsciu seu.

RimaDèu no ti apu basau ancora

e isperu chi mancu mi sucedat mai!

Page 152: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI154

20 - Maxia A.Salvatore, prus no arropis!Esterna solu cun valentia,onori rendi a su Parnasuin cantu de veru eroi:dhu scinti in su schermaica no ses una cosúcia!Solu fendi su prepotenticostumas a ti pentirisen�e podi rinverdi sa vesti.

RimaOfriri fidúcia oi a Maxiaest comment�e afidai su casu a is topis!

21 - DaneseSu ballu sardu est tundusu balladori antzianu e novítziude Sardigna est in dogna orizontie de su mundu in dogna estremue custu no est mancu fàulasu ballu sardu postu in risaltucun prus de centu cumparsasde omàgiu méritat frasie ci nd�est unu meda bellu innòi.

RimaCrasi s�altu e supremu giudítziu,ma oi is cartas in tàula de fronti a su mundu!

22 - Maxia S.Chi cun mei síasta prus garbosuti dhu torru averti, Antoninu:ti bolis fai forti che a Teseucandu apena connoscis s�arti;a mei ses insultendi però,ma no bessu de su miu tratu,isperu chi síasta de is preferiuscun Danesi chi est postu a capue cun mei prus no t�infadis.no ti dhu torru mancu a nai.

RimaMai apu fatu sa parti de Cainue po fradis mius no seu gelosu.

Page 153: Tradizioni Popolari

155Comune di Burcei - Raffaele Urru

23 - UrruDanesi est mellus chi no insístadasu collega in palcu a ofendia is insultus pongadidhi finica no est Danti e no est Omerupoita chi a s�imbista ti ghetasmi at a tocai chi a perdi ti lessica a camminai fora de pintaabbituau ses a s�oscuru.

RimaChi puru essi dicídiu a ti bendi

po trinta dinais, chini t�acuístada?!

24 - Maxia A.S�impulsu est bonu chi dóminipo chi calmu aturit su tempussu rispetu in mei dimorate fuedhus ricus po modellususu e no cudhus grussuspo essiri bella sa cantadae Maxia ti femmu circhendima biri no ti bollu tristu.

RimaCristu lassat bellus esemplus:

e sighendi cussus si onorat s�ómini.

25 - DaneseS�amigu sighit a mi detai nexi,sighit a si pigai cunfiantzae s�acatat ca no prevàlidicantendi aici a usu nostue su sfortzu chi fait peròcun megus no tenit valorie andat avatu de is chimerasaundi regnat bória e superogna.

RimaDogna traitori postu in balantza

muneras no ndi balit dexi!

Page 154: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI156

26 - Maxia S.Maria at sofertu doloricandu Cristu in sa gruxi istàidima partiu si fiat a su celestirendendi s�ànima a Deus peròsi fiat dépiu sacrificaipo redimi su pecau originalie donai a Sàtana isconfitae su devotu in modu profundudhu pregat in dogna confini.

RimaA chini in su mundu mali no ndi fàidi

poita a dhi nai ca est pecadori?

27 - UrruAcabbadha, o Danesi, acabbaprima chi a mutetus t�iscuda!Chi ndi tenis, ammostadha s�artipo figurai in mesu nostu!Chi ses bravu, ammostadhu oicommenti iscisi cantai de sèi!Ma in sa pàtria de is Pillaistot�atru bolint intendi!

RimaPonendi a mei a su postu de Giuda

fais innòi sa parti de Barabba!

28 - Maxia A.A su micròfunu Urru s�acòstadapo esprimi gentili e gratuammirau in dogna divagude sa calma sua esemprinòmini lassat indelébbilica est ricu de donu celestidecisu in su rispundi:de istima dhi fatzu rigalu.

RimaSu tiàlu est sempri in agguatu

e cunfundi su débbili pagu dhu còstada.

Page 155: Tradizioni Popolari

157Comune di Burcei - Raffaele Urru

29 - DaneseNo ndi naras mutetus de galain bellu e froriu ricamucandu ses de fronti a chinit�imparat meda in poesia!Naras chi totu acabbau siat:lassa chi dèu fatza de guidae si ti bolis un�àteru pernuis mutetus chi de buca ti éssintilassant ancora medas in duda.

RimaSi torressit in vida Elia cun Abramu

su Giuda modernu fiat fini mala!

30 - Maxia S.Antoninu su mutetu istèrridica de cantai possidit su donucun mei fiat tentendi su tiruma s�insistentza innòi s�aguàntadaboliat fai s�importunue agatau nci at ossu duru!Dèu dhu rispetu sa vestica notesta est cantendi a trabballu.

RimaChi su malu puru si vantat po bonu

gei nc�est unu ciuliri chi cèrridi!

31 - UrruChe a una cardanca s�aggànciadas�ómini istramu e arrogantie si costumat a preparaicandu andat allenu comunue no càstiat e no ascúrtadane masedu e ne aresti;ma chi fessit nàsciu mudufiguràt prusu totu s�arrestu.

RimaS�onestu est che unu brillanti:

su ludu dh�imbrutat e mai dh�ammànciada!

Page 156: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI158

32 - Maxia A.Ti rispundu in modu gentilipo mantenni carus is acordusma cun chini tropu si osànnadacreendi de andai ainnantissi bollu dhi lassu segnuoi dhu portu a vistama invanu, biu ca bestémmiadain Quartu circhendi glória.

RimaSa stória maista de tantis arregordus

prémiat su degnu e cundannat su vili.

33 - DanesePrópriu cun tui andu a mi agganciai!�Una favella chi sèmpiri s�isbàmbiadacun mei pagu cosa t�arrenescitno ses capaci de donai esemplusiast èssi tui su brillanti peròchi s�intendidori comprat e impràssadacandu ses connotu a su tratucandu ses connotu ca ses in�afannupòberu illúdiu di èssi geniali.

RimaIs annus passant e su tempus càmbiada;

su mali fatu no iscarescit mai.

34 - Maxia S. (Segliu)Torru a sa pàtria de Seuie si ringràtziu o ascurtadorisa s�intendi un�àtera dícun is connotus e no connotuse de coru s�implorat Maxiaperdonendidhu chi fiat su peuse dhus saludu innòi canta cantafendi immoi un�inchinu profundu.

RimaIn su mundu seus totus pecadoris:

o santa Maria, perdonasí tui!

Page 157: Tradizioni Popolari

159Comune di Burcei - Raffaele Urru

35 - UrruIntzertada si fessit sa ghias�argumentu gei fiat profundu.Ma medas bortas canta cantafait cunfundi sa tropu pressie po cantadoris de carrierano dexit a fai burdellu;ma intervengat sa mamma de Gesusupo dogna imputau innocentipo chi cessit s�afannu e su prantu.

RimaCantu prus bellu iat a èssi su munducun genti sincera che Santa Maria!

36 - Maxia A.Sinceru bollu saludaisa bella rica cumpangiasaludu cun fraternidadica est bégnia s�ora de concludipo totus fortuna e pròcrasi pregu in su témpiua totus rendendi s�onorisa bonanoti narendicun afetu bollu cumpraxi.

RimaPighendi esémpiu de tui, o Maria,paxi e amori no s�at a mancai.

37 - DaneseIn Quartu reina su Campidanude fronti a su babbu, fillu e fradicumpletu custa prima colunain mesu de cantadoris de ruoluSalvatori Maxia in custa dínemus de omàgiu dhu private a Urru puru nau canta cantaca at iscípiu bèni figuraicun su modellu Antoninu Maxia.

RimaFai chi bivat solu s�onestadi:Maria santa donasí una manu!

Page 158: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI160

Gara Poetica tenutasi a Villasimiusper i festeggiamenti dell�Angelo 23-10-1962

Improvvisatori:

Pillitu Carlo - VILLASORUrru Raffaele - BURCEILoddo Francesco - CAGLIARIBroi Giovanni - IGLESIAS

Comitato:

Loi MarioSecci GiovanniAgus LuigiPitzalis Benvenuto

A cura di Carboni Silvio

1. CarlinoMenti mia, notesta t�assumissu pesu de sa cantadapo tanti istabbiliride fundai tui sa basisa musa invoca in cust�orapo alcuna dificoltadipo is frasis chi dèu ispendu:cuntentesa pòtzanta donai.

RimaMancai in edadi quasi avantzada

m�intendu ancora de iscriri volumis.

2. UrruPópulu torru de tui a sa presentzapo sa própriu festividadide cantadori bravu inclusucun is chi tèninti fama indiscussae sa fortuna isperu chi m�assístadapo fai cuntentus is chi mi binticun sa sperantza de mi fai unu nòminiti ringràtziu bidha chi m�assumis.

Page 159: Tradizioni Popolari

161Comune di Burcei - Raffaele Urru

RimaIs volumis s�iscrinti a cussa edadi

ca s�ómini acuistat prusu esperientza.

3. LoddoRispetàbbili genti onoradafai siléntziu po chi no confundae po intendi is cantadoris tusuchi tràtanta de diversa matériacun s�insoru modesta vesticuindi personas rispetosaspo s�ora chi feus sostaca seus bégnius po si divertirimostrasí fraternidadi.

RimaDe iscriri cosas sérias e profundas

s�edadi nosta est sa prus indicada.

4. BroiNotesta po favoririsa giòvona isposa damaBroi mutetus ci pàssadain calidadi de cantadorisoddisfatzioni po rendiisperantzosu de fai ricavupo onori e po rendi consoluin custu esímiu comunu.

RimaUnu bravu iscritori de fama

solu morendi lassat de iscriri.

5. CarlinoCun sa spada e su scudu setémplicinarada forti vendeta vibbruAchille su grecu virilide Troia in cussu comunucun eróica audaci vestia Èttore iat aggrediuma Èttore arditu dh�afròntadae apustis dexi annus creu

Page 160: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI162

Troia cun is prégius suusucrollat in modu miserandu.

RimaCandu dèu iscriu unu libbru

su prus chi contat est su stili sémplici.

6. UrruCarlo Alberto fiat partiudopu s�última isconfita durade no torrai in pàtria fendi votus�esércitu sànguini ispràxidiinutilmenti po Trentu e Triestiaundi si distínguit su grandu eroichi dopu morit a Caprerama Radeschi po no s�illudiEmanueli sagiamenti guvernatfinas a diventai sa pàtria robbusta.

RimaA sa gioventudi de oi dhis praxit s�aventura

ca custa moderna era est totu briu.

7. LoddoApu iscritu a vàrias ditaschi mi màndinti lussuosus pannuschi siat istofa invernalipo sighiri sa moda noachi no síanta tropu costosaschi dhas pesint a gramu a gramusa chi portat buciacas obertasmi dha màndanta de San Remupo chi su campionàriu depa protegi.

RimaSi podemu torramu agoa de annus

po mi curregi certas cosas mali iscritas.

8. BroiMessalina binta de sa bramasu débbitu Clàudio assàltadae in d-un�annu solu dhu stàncadacun s�amori sú profundu

Page 161: Tradizioni Popolari

163Comune di Burcei - Raffaele Urru

fendidhi perdi s�ecuilibbrue minacendi su destinude Roma famosu comunusentz�e nisciunu riparu.

RimaCaru Carlinu, su mundu dhu iscàrtada

unu libbru chi mancat de fama.

9. CarlinoIn custa cantada metafóricaalcunu portat dentis ingurdase de fronti a s�ascurtanti tròperapo poesias presèntada prosase aundi làssada sa lacunais chi sunti osservendi dha bintisu chi si bolit mostrai roventicandu gélida portat sa vesti.

RimaCi nd�est chi iscrinti cosas assurdas

e specialmenti in d-una òpera istórica.

10. UrruGiovanni Pascoli si diferentzadasu letori creu chi dhu discèrnadachi fiat sémplici e donosufortzis prus de Danti Alighierisa poesia de Santu Lorentzufortzis fiat sa prus distintade cussu repertóriu non comunuchi fiat fatu de poética linnacussu poeta biviat in prantu.

RimaPinna tinta paperi etèrnada

cantu unu sentzu geniosu pèntzada.

11. LoddoOi Carlinu fendisí de guidapo notesta bollu chi t�assumassa responsabbilidadi chi gosas;invocadí puru a Sant�Antoni

Page 162: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI164

po chi tèssasta mentras chi t�apellasin custu momentu aténdiude tui e is collegas tuusue si ti mostras unu degnu capund�as a tenni méritu de dotu.

RimaApu apréndiu de Manzoni e Dumas

totus is prus bellas cosas de sa vida.

12. BroiSu romanu Carlo Sallustris�iat a podi nai su reipo metàfora ingegnu e ideain sa poética via dritasu chi at tentu fama e fortunadecantendi Roma e Cartàginisu chi in s�annu cincuanta tramòntadaesolendi in trista agogna.

RimaDogna pàgina iscrita de mei

racòntada una odissea illustri.

13. CarlinoFinas aundi fiat lagusa concimatzioni potàssicasu suolu a frutus rèndidipo no lamentai misériaspécia chini pagu aprètzadaa su fertilizanti s�adatadachi su terrenu grussu o finipo cereali o po agrumi.

RimaSu volumi chi tratat de matéria clàssica

chini dhu dispretzat si nd�intendit pagu.

14. UrruCun chini donu de cantadori eredítadami tocat ch�in palcu mi decidaa s�argumentu po donai apógiupo chi mi pòtzanta nai cantadori

Page 163: Tradizioni Popolari

165Comune di Burcei - Raffaele Urru

sciu chi podit apretzaicustu competenti comunue su mutetu chi no est esatudhu connoscit su competenticandu de nosu si ponit ananti.

RimaRaramenti a unu scritori in vida

dh�ànti fatu mai s�elógiu chi merítada.

15. LoddoSerenas si binti is istellase sa noti de prus s�iscàradacustu pópulu devotusa festa si gosat peròpo intendi a nosu agiuntianti fatu certu sa cuéstiacust�annu puru is obreriasa su Santu po fai onoride sa crésia is sacras immàginasdhas adorat su paisu interu.

RimaSu veru iscritori po modéstia no narat

is pàginas mias funti totu bellas.

16. BroiSegundu s�istórica ischedasu veru puntu de s�islamismuMaometu dh�at collocauin su Coranu libbru amenusu ch�ispiegat est sempri errantie lómpiu a morti chi síadagosat in eternu sigurusi portat celestiali marca.

RimaPetrarca fiat prenu de classicismu

epuru dh�anti criticau meda.

17. CarlinoSa malària totu a unu tratuest isparia est de crei

Page 164: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI166

sa �Mistura� cumbàtia dh�íadade su decotu sa centàurasa Sardínnia nd�at tentu pròca is paludis at bonificaucustus si nanta solievuspo cunfortu de s�umanidadie in sa Càmera si sunt ofertuspo sa vera rinàscita infini.

RimaChini at donau sa làurea a mei

de certus allievus no fiat soddisfatu.

18. UrruAllicu Múrgia Seuidhi rendíanta grandu votuchi fut maistu de su mutetude is cantantis antzis su capupentzu dèu ca de a s�innítziucoment�e bravu cantadoriant a èssi inténdiu puru innòichi usada frasis de lussu.

RimaCussu professori no dh�apu connotu:

immoi su giudítziu dh�aspetu de tui.

19. LoddoIn totu is partis de su continentis�est partendi sa genti isolanaca su trabballu non dhis favóridindi partit dogna cidaandendisindi oltre su Poma aspetaus comenti aspetamussegundu sa sarda políticasu �Pianu de Rinàscita�, in motue de is indústrias biri sa presentza.

RimaIn totu is ramus de sa vida umana

sentza de crítica no ndi morit genti.

Page 165: Tradizioni Popolari

167Comune di Burcei - Raffaele Urru

20. BroiSu generali Carlo Sannapo órdini de Vitóriu su Reicun sa sassaresa cumpagniaa s�austríacu invasorisentz�e tropu s�iscumponnide Conegliano in su montixedhusolu is armas nd�arregòlintie fúinti sentz�e riparu nisciunu.

RimaA unu noedhu iscritori de Burcei

Dhu bòlinti ponni iscrivania manna.

21. CarlinoLoddi mi esprimit su critériuca dèu in s�argumentumi seu inoltrau tantima chi m�isfoghi unu pagu léssidino dhi bastat ca seu gentilica no bolit intendi sussurruin custu ospitali comunumentras dh�onoru e dh�incensuchi m�avantzu gei m�iscúsada.

RimaPentzu chi de Urru ndi fessit cuntentu

ca usat unu stili eleganti e sériu.

22. UrruIn custa sarda tua ricorrentzamodestamenti o pòberu campaprus de unu s�azardat difatide partiri fendi votusa volontadi forti dhu custódidiabbandonat su natiu terrestimedas genti finas de innòind�apu bistu in su portu de Castedhua is navis fendi aflussu.

RimaCussu noedhu est connotu in sa stampa

e oi ti podit bati concorrentza.

Page 166: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI168

23. LoddoIn d-unu vastu campu obertucrasi m�impostu a is cuatrucun d-unu amigu miu costantide su própriu comunutra Sarroch e �Su Loi�depeus impostai su sturruma bastat chi s�impostausin d-unu logu chi no si bíada.

RimaSiat a Urru o a calencun�atru

torraus o Broi su chi s�ant ofertu.

24. BroiSi mi fais rispostas dentzasbruceresu podis acudia sfigurai notesta cantendie fama manna si no ndi provérbidipoita a longu no durascuindi veramenti presumise si dèu sa domanda turrumi podis pagu cosa ofriri.

RimaPo iscriri volumis nci serbit virtudi:

Urru figuras iscriendi in dispentzas.

25. CarlinoAnníbbale at dépiu falliriin sa famosa batàllia de Zamapoita s�ímpetu de is Romanusincútiu iat terrorise Scipioni de stratega in vesticontras de is Púnicus funestusde Africanu pigada su títulus�isconfita dhis at inflígiue Cartàgini prena de superognadistruta no torrat a capu.

RimaApu lígiu testus de autoris de fama

e in dogna capítulu c�est branus de arriri.

Page 167: Tradizioni Popolari

169Comune di Burcei - Raffaele Urru

26. UrruSa pecatrici Maria Maddalenaponit sa vida a repentàlliudopu una vida iscalmanada e rudisi pentit a su momentu oportunue dogna pecau mortalide Cristu perdonada istàisiingenugada si fiat preghendiapoi cussu pentimentu durudopu su perdonu tòrrada in festa.

RimaNotesta puru fais unu sbàlliu

giudichendi mali sa virtudi allena.

27. LoddoCandu bella ti saluduno mi torris fuedhus comunusnon mi lessis in patimentupo chi s�esistentza mi rinàscidiaturamí sincera amantica dèu su coru ti dono ascurtis fuedhus allenuschi tengu giai istabbilia sa datade t�isposai si is tempus favórintiinformandi a babbu e a mamma.

RimaCun sa fama fata no nascit nisciunus

e si mórinti prenus anti tentu agiudu.

28. BroiFra is filòsufus de Atenichi anti tentu istóricu insurruc�est istétiu su chi at bintusa greciana brama vantadasu chi at pótziu binci atestigrandu libbru sentz�e ritocue sempri� vili intréciuat dimostrau sapientza e sucimorendi prenu de consolu.

Page 168: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI170

RimaCarducci a piciocu dh�at tentada che Urru

ma solu a béciu s�est distintu bèni.

29. CarlinoA Salamina sa lota grecacontras a Serse persianu reide binci iat tentu fortunain is dus campus si fiant impostusma tropu vítimas fiat aturaucrivellaus coment�a cribbuse a Temístocle cumandantivitoriosu dhu proclàmanta.

RimaIs chi amant is libbrus cumpostus de mei

anti formau una bibblioteca.

30. UrruSi caru mi tenis amoride custu coru ascurta is apellussi a sa sinceridadi mia tenis créditude is nostrus corus dusuunu solu ndi podeus fainon portu e no mi portis ingannusca de Deus in sa duna santade s�altari postus anantisu si a ti giurai bengu.

RimaTengu ainnanti is annus prus bellus

chi m�ant a frutuai méritu e onori.

31. LoddoCanteus po donai cunfortusa is collegas mius connotuscantu a Carlinu e cantu a Broima a Urru a parti no lèssintica cantendi mutetus educauso mellus nai modus puliusdèu cun issus mi sistemusentz�e perdi s�ecuilibbru.

Page 169: Tradizioni Popolari

171Comune di Burcei - Raffaele Urru

RimaSi is libbrus mius meritéssinti votus

dhus bolemus segnaus a poi mortu.

32. BroiBellas poesias po tessici bolit passiéntzia e annuse mancai chini si racomàndadaa bivi cun s�idea illúdianon pòdidi ragiungi sòma meda pèntzada a s�inítziue po si podi de glória prenis�ómini depit arrennesciin dogna parti a si depi esibbiri.

RimaCresci a giudítziu, istúdia is mannus:

su scriri bèni no domandat pressi.

33. CarlinoAVillasimius bidha grataat fatu is annus a oichi cun Loni guida giustade benni apu fatu profitude su stili sù ancora cópiuca fiat maistru e capue oi cun is cantadoris mannusde cumpeti mi potzu assumie no mi fàinti mancu fletica su versu bèni dhu rimue dh�adornu de clàssica vesti.

RimaSu primu volumi chi apu iscritu innòi

est dexiasseti annus própriu a custa data.

34. UrruA Giona bandendi a Niniviuna tempesta dhi rèndidi màrtiria dhu salvai no creu chi acúdantama unu pisci si no difetua Giona in cussu momentu confusu

Page 170: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI172

dhu salvada de su tristu suplítziue de sa vida arribbada a is solletzuschi a salvamentu dhu portat creu.

RimaDèu su giudítziu dh�abetu de àteri

is dispretzus tusu m�agiudant a bivi.

35. LoddoDe sa Spagna unu bastimentude Bonària sa sacra immàginipartia cun Gesusu imprassaufiat una noti sentz�e Lunachi su mari inchietau si fíadama Bonària a cust�Ísola arribbadae de Deus unu ministrucollocada dh�iat innòide su Trexentus setanta in is disi.

RimaDe su ch�iscrisi oi dedicadha una pàgini

a su maistru chi ti nd�iat portau cuntentu.

36. BroiIn custa poética giostrano m�impongu che unu Flamíniuma ti pregu chi no consumissu tempus in tristu letargue po ti podi in palcu esibbiridepis ponni de ingegnu sigillue sa rima bèni bèni limaca solu aici cuntentu seu.

RimaDèu ti contzillu largu tirocíniu

prima de iscriri volumis po mostra.

37. CarlinoDegnu de su monti Eliconano mi bollu vantai oima isperu chi bèni m�illustricustu pópulu cuntentu po rendi

Page 171: Tradizioni Popolari

173Comune di Burcei - Raffaele Urru

po chi crasi mi pòtzanta naica gei seu ancora dèuno nau seguaci de Apolluma su versu però gei dhu vibbru.

RimaSu libbru chi seu cumponendi innòidhu bollu dedicai a illustri persona.

38. UrruPo su púbblicu chi ananti istàidide s�argomentu pigu su camminua fiancu de cantadoris mannusmodestamenti potzu cumponnipo chi no tenga sonora sa boxiis oras no dhas passu in ótziuaundi totu mi mandant invitusmi seu pótziu creai una basie de Giovanni Broi a fiancudimostrendidhi modéstia ci stò.

RimaNo mi dhus as pótzius ponni in cestinumancu is iscritus de doxi annus fàidi!

39. LoddoIn d-una grandu armada cumpostaCostantinu camminendi a peiin celu una gruxi solaiat bistu e cun issu preférintia mirai su Celesti regnucandu dh�iat mirau apoicunvértiu a sa lei celestiíanta bistu a Costantinue no prus unu paganu sussurru.

RimaCarlinu e Broi nérinti che a mei:Urru est degnu de sa scola nosta.

40. BroiCun centurionis e cadetussétzius in romanus cóchiusAurelianu de glória brillas

Page 172: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI174

ca sa partida a terra poníastae totu Roma ndi tenit cuntentue cunforma is istórias nantade cussu tempus fiat s�eroie prus de unu nd�at fatu arrui.

RimaTui in su cincuanta fiast iscarabbóchiuse oi a istentu compilas fumetus.

41. CarlinoAssumancu finas a su crepúsculudopu chi su celu est azurrubolemu in custu comunucantai po dhi rendi votuno mi ndi potzu soddisfaide mostrai sa poética vestidognunu mi pàridi fradimi tenint e dhis tengu simpatiami ndi bandu prenu de cunfortusi dhus nau in cunfiantza.

RimaSa sperantza mia est totu in Urruca a mortu mi at a dedicai unu opúsculu.

42. UrruMaistu fiat Efisinu Lonie maistu at aturai Moicun Farci de poética sannasolamenti elígius si prédicue a Loddi su maistu miudh�apu a nai ca no est minúsculuchi po su cantai modestularga fama chi dh�aturit creu.

RimaDeu s�opúsculu dhu dédicu a Broie in s�intestu c�iscriu �Manna presuntzioni�.

43. LoddoSu Divinu Redentoriin d-una gruxi sentz�e nai ohimoriat sentza de cunfortu

Page 173: Tradizioni Popolari

175Comune di Burcei - Raffaele Urru

su celu fíada bégniu brunucun tronus e lampus e proíadama intzandu Giuda at riflétiue a s�impicai bandat a trotupentiu si lígidi chi andéssidima Cristu fiat resuscitaupo difendi sa genti sua.

RimaSi Cimabua fessit istau unu Broinau chi Giottu fiat mortu pastori!

44. BroiUrru bolit fai su duruin custa connota dimorama de is cantantis in su registruno ocupat postu de istimae si a s�apógiu Loddi si aplícadaest po dhu ponni rispetosu pannue ca no est cumpletu e robbustubosàterus puru dhu scieis.

RimaSi dhu feis mannu prima de s�oracustu giúdicada su maistru puru!

45. CarlinoUrru mellus chi ti cunfortisponi in menti a s�idea miaas a biri ca prus pròcun is nérbius prus serenuse prus moderau divampasentza de impulsivus fuedhussega puru ma comenti segupoita si tropu presumisnon brillas coment�e su sprigu.

RimaVolumis niedhus prenus de ironiaamigu ti pregu a sa stampa no portis.

46. UrruGalileu e Copérnicu dusuusendi is lentis ingigantias

Page 174: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI176

in is astrus fíanta consultusdhus dispretzanta is profanas tròperasma sa moderna scientza dh�arrícantacun afermatzionis chi giustas istàintima Galileu in Arcetri peròfiniat sa vida cun afannu.

RimaMannu mi faint is òperas miase no m�impiticant is insultus tusu.

47. LoddoUrru non dongas cunfiantzae candu un�impresa dh�assumisponi in delicada vesticosas mannas sentza de pretenditenis rispetu e políticae ricurris aundi ricurruma si agiudu ndi sérbidi poiobèrgiu dèu su passàgiu.

RimaCoràgiu Urru iscriendi volumisca Broi in crítica est in minorantza.

48. BroiLoddi bandat tasta tastain custu argumentu fundaubolit fai sa parti aversarispundendi comenti sisíadama si bolit onorai sa vestiprus bèni tessi su mutetuca gei iscidi ca no bengu frustumancai guerregendi tanti.

RimaDanti a Brunettu dh�iat superauma custu esti de diversa pasta.

49. CarlinoNon ci fiat cust�interessude colpiri forti a sa schinaspecialmenti in custu comunuca non bòlinti biri conflitus

Page 175: Tradizioni Popolari

177Comune di Burcei - Raffaele Urru

no fàtzada sa genti arriricustu no dhu potzu disponniis règolas non dhas violica intentzioni tenemude donai a totus cuntentu.

RimaBolemu a cumponni iscritus de dotrina

a momentu bolint iscriri unu processu!

50. UrruGiovanni Broi notesta cuntràstadapo cunvinci sa genti de innòica solu issu podit rendi pròma cussas rimas e isterrinasno mi sérbinti certu de guidae po is modus chi usas ingratuscun sa modéstia ti règiu anantie postu in mesu de is cantadoristi creis sempri su prus iscaltrusentz�e aspetai a ti elegidogna competenti in comunu.

RimaPo curregi is erroris fatus finas a oi

un�altru e tanti de vida no ti bàstada.

51. LoddoBroi ses un�ossu duruchi figuras cun sérius cantantisma de mei cuasi a pilu murrunon ti bolis contrariauma dèu cun su modu miuti rispundu cun fraternidadica apu apréndiu de petzu grussuchi funti sepellius nòminisfra is calis unu paulesuchi in Quartu at tentu sepoltura.

RimaSa natura de óminis nd�adi dotau tantis

e in mesu a cussus biu a Urru puru.

Page 176: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI178

52. BroiBolis èssi isfaciau e tostuma innòi puru gei dhu scintica sa sperantza s�isvilúpadasa virtudi de is connotusdèu no mi nau biaduma nemmancu de menti estémiade dogna poética normachi decantu in custa tribbuna.

RimaIn d-una académia de dotus ch�iscrinticunforma su gradu ocúpada su postu.

53. CarlinoSu scritori de Munserraus�estendiat in totus is latuse in is pàginas chi iscriíadano ndi fiat certu de iscémpiusa mei puru at réndiu pròcun cussus poéticus influssuse inveci de nai ohimi praxiat a sotostaie a ponni totu in registru.

RimaA donai de cussus esémpius ingratussu maistru a Broi no si dh�iat nau.

54. UrruMancu notesta isperu chi socumbasi Villasimius no mi ndi cancellasde sa lista de is cantadorissi pópulu de mei gosasisperu de podi torraichi sa presentza mia gradesseisa innòi genti chi ses radunadagentilmenti ti dongu is addiusaugurendi chi s�Àngelu dongat pròfinas a is chi oi funti tristus.

RimaSi maistus mius iscrieis cosas bellasno s�at a mancai froris in sa tumba.

Page 177: Tradizioni Popolari

179Comune di Burcei - Raffaele Urru

55. LoddoSi apu meritau votusti ringràtziat su coru miue s�antziana genti e sa gioventudica s�impresa s�est bófia assumiunius a nosu po fai coronae dèu sentza de fai scumpàginasa fraternidadi ti rivelicun custa rima penúltima.

RimaIn s�última pàgina de su volumi iscriu:

Rafaeli, dona sa saludi a totus!

56. BroiSa vera istória rigordendidhanoja sentza chi evangeluss�ora a Rafaeli implòradasu chi sentza de rifletisu dimóniu de infernali títulundi bogat de su coru immunua Tobbia po cuntentu giustue si prostat in preghiera aflitu.

RimaIscritu po unu de is seti Arcàngelus

custu capítulu onorat sa bidha.

57. CarlinoS�argomentu apu conclusue s�úrtimu mutetu cantude coru saludu a totuse a tui pópulu fedelica po custa cantada meritórianumerosus seis bófius afluicantu seu cuntentu immàginae àuguru a s�intera bidhasaludi paxi e fortuna.

RimaScriidha tui, Rafaeli Santu,

una pàgina de glória po is devotus tusu!

Page 178: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI180

Mutetus e Poesias Vàrias

1. Sórgia fut noa un�aurora.Apusti noti longa, iscura e fridaPariat su Soli a prima essidade cantu fut iscuru de diora!Sa noti est crudeli, traitora,Cun genti prus dromia che iscida;Sa luxi est vida e donat vidae isperàntzia a fàuna e a floracumenti e candu arribbat su beranuiscallendi sa cillixia cun sa ní.Prepàrada s�istadi su pianu,S�isperat de acabbai a merícantu no si fut acurtu a mengianue s�est iscurigau a mesudí!

2. A custu messaju una curba de cantzoniTengu intentzioni de si dha improdhai.No est chi tenga donu e passioniPo chi unu mutetu iscípia improvisai,Poita po mei prus de su marroniSa pinna po iscriri in sa manu m�est grai!Ma mi at postu in mesu una chistioniChi est fendimí rifleti e pensaiNendi ca at lassau in sa bidatzoniGiardinus e ortus sentza de araiS�aràdulu usai po no podi prusMa anch�est for�e usu su pei e s�obrada.

Su pei e s�obrada ti at portau ingannuCa no est de prima mancu s�assimbillu;Tui ca ses unu messaju mannuCertu ca de mei no bolis cunsillu:Chi su scassu profundu ti ponit afannu,Prova e temperadhu feti pillu pilluE chi bis ca no fait ne bèni e ne dannuPo nci dh�apicai cravanci un�obbilu;Serenu e trancuillu setzidí in coxinaE lassa sa faina a genti atretzada.

A genti atretzada chi potzat araiIn terras aundi iscabidhat sa cima.

Page 179: Tradizioni Popolari

181Comune di Burcei - Raffaele Urru

Pensu solu a cantu iast a pagaiPo dhu biri apostu cumenti a prima,Però cust�atretzu po podi arrangiaiNo nci nd�at de fòrgia, martedhu e lima!Nd�apu bistu prenus de dinaiDe unu logu a s�altru andendi arrima arrima;Cand�etat sa vitima cudh�órdini giustuTi narat �Est custu su punt�e arribbai!�Ti narat est custu lassendi in doluE debbadas pensas a is oficinas,No nd�acotzat prus terra su pisolu,De fund�e arréxini no bogat ispina,Ma pensa ca no nc�est s�aràdulu soluControllendi bèni in sa dom�e is ainas:Ci ant èssi ordinagus e lorus po acollu,Martedhus e iscàrrigus* po istringi is tinasE nci at a èssi finas calincuna craiE ferrus de pudai cun lama acutzada.

Cun lama acutza chi ndi portit pastaChi no dha muciurrit sa lima prus dura,Chi no siat s�àscia o sa molla guastaCa parit sa faina cosa fata a fura;De sa messarítzia s�arti est meda vastaE po dogna cosa nci bollit misura,No mi parit giustu a dha ponni a s�astaPoi chi un�aina dha spàciat s�usura;Ses a sa sigura istétiu fortunauCa no s�est iscosciau a tula cumentzada.

Ca no s�est iscosciau meda prima �e s�oraCa t�iat èssi postu in prus manna pena,Gei no ses tui prus a s�aurora,Candu si trabballat cun prus bona lenaS�aràdulu usai nas ca bollis ancoraMa lah ca s�intendit su fragu �e sa cena;O bollis dromiri a truncu in sa cora,Tra àcua, nabredha, cioci e auena?Fut faina allena, no ndi fatzas contu:Cussu est su tramontu po dogna giorronada.

Cussu est su tramontu de dogna gherra,Lassadhi is carcassas solu po zavorra,

** scarru/scarradori?O própiu iscàrrigu?

Page 180: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI182

Controlladhi is cosas totu bèni e serra,Totus cudhus grillus citidhus ancora;Prus de setant�annus isperra ca t�isperra,De setant�e prus fendi s�anda e torra,O boghendi fogu in su granitu �e forra;In sa perda tziporra iscritu as un�istória,Limporra e cicória a muntonis bogada.

Limporra e cicória lassa e no t�ispantisE abarra serenu ca no est unu trucu,Invec�e dhu prangi est mellus chi dhu cantis;Sighi a fai aici coment�e su cucu,Lah ca asuba annus ndi portas tantis!S�aràdulu est béciu e tui ses matucu,Nd�apu bistu bonus ancora fiamantisChi no anti fatu mai unu surcuE mancu unu bucu in sa terra vérginiCunforma a s�orígini Deus dh�at creada.

Su Deus chi fatu iat dogna cosaFendi movi totu sentza de motori,Su Soli, sa sfera prus radiosa,S�òpera prus bella de su Creadori,Est bella e timit s�àcua burrascosa,Ma su mari serenu est s�azurru isplendoriPostu iat s�ispina in su cambu �e sa rosaCa fatu no at gioja sentza de dolori;In su divinu amori depeus isperaiCa no lassat mai genti iscabudada.

Genti iscabudada no ndi lassat mai,Però medas cosas si fàinti sufriri;Mellus iat a èssi a no nci pensai,Iat a èssi mellus sempri a dromiriPo nosu c�est tropu gennas sentz�e craiPrus de cudhu tanti po no podi biriFortzis fat�aposta po no podi intrai,Opuru aposta po no podi essiri;I est tempus pérdiu fin�e a domandaiAi cussus chi prus anca iscínt iscririPo si fai isciri trascurendi a DeusDe aundi beneus e aundi est s�andada.

Page 181: Tradizioni Popolari

183Comune di Burcei - Raffaele Urru

Poesias in memória de Cicitu Farci

I A Farci, portau nci dh�antiA su suu estremu riposu.Chi tramontau est un�astru,Su Campidanu nd�est persuasu.De is odiernus su prus iscaltru,Narendidhu no fatzu un�azardu,At lassau oguali lutuin s�allievu, simpatizanti o amigu;Ma oi est certu in su Regnu celesti.

RimaDe s�antigu sardu Parnasu gloriosu,

Nd�est arrutu s�altru pilastru importanti.

II In fratellantza po èssi unius,S�amori mancat in custu munduDe derelitus e de tristusIn mesu mi tocat chi marci,E inutilmenti parit chi CristuSiat in gruxi mortu dolorosu,Ca s�umanidadi pagu obbidiuAt a s�órdini suu supremu.

RimaA s�estremu adiosu de Farci rispundu:

Addiu, Maistu de is maistus mius!

Page 182: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI184

Page 183: Tradizioni Popolari

185Comune di Burcei - Dante Zuncheddu

DANTE ZUNCHEDDU

Mutetus e Poesias Vàrias

1. Altrus duus ancora ndi teneusma su chi nci mancat fiat su merifiant sàgias, rimas e isterrinassu coru parit chi no dhu suportatin su palcu prus no s�aclaritfiat issu a fai sententzae grintosu narat discurruma no fiat totu superognamancai tenessit fama robbusta.

RimaDogna partentza portat disprexeri

ma custa de Urru parit finas peus.

Page 184: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI186

Page 185: Tradizioni Popolari

187

ROBERTO ZUNCHEDDU

Gara Poetica - Burcei 07-09-2005, festeggiamenti S. Maria

Improvvisatori:

OrrùAntonello - SINNAIZuncheddu Roberto - BURCEICrisioni Antonio - VILLAPERUCCIOMelis Marco - QUARTU S. E.

1. Orrù A.Po mei sa prus manna emotzioniCandu ragiuntu emu su matrimóniuFiat unu ispléndidu annuChi m�intendia principinu tribbunu,No tenia mancu annus bintidusuChi de Sétimu in sa sediChi su �Si� a sa sposa emu donauE de issa su �Si� arricia dèu.

RimaSeu eredi de unu patrimóniu

Lassau de su prus mannu riconi.

2. Zuncheddu R.A cunforma nant is iscritusA Gesús avolgiant in úmilis pannus,In Betlemmi no iant pótziu tratenni:Maria cun Giusepi degnusPo si sotrai a Erodi consideriUn�àngelu creu chi dhus esortatIn Egitu a si ndi depi andai:Cuindi de cudhu Erodi dimóniuSalvant su celesti tribbunu.

RimaUnu patrimóniu cumportat impegnus mannus

Po dh�amministrai a doveri o ndi otenni profitus.

Comune di Burcei - Roberto Zuncheddu

Page 186: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI188

3. Crisioni A.Is aspetadoris funti giai prontusPo ascurtai su cantu festosu:Isperu ch�is sensus no mi camorrintPo nd�arregoli altrui giudicu;Custu poéticu tratenimentuDhu cantu cun collegas tresRispetendi règola e misuraPo fai onori a sa piatza de sa festa.

RimaSi notesta ses ricu e dinarosu,

Atura atentu chi torrint is contus!

4. Melis M.De Burcei po totus is cumbidusCandu mai dhus apu a iscaresci!Ti arrengràtziu, pópulu connotu,Ca m�invitas po mi esibbiriE datu c�a prexeri seu beniuEcu su primu mutetu ti cóniu,Isperendi chi sa genti si ndi consolitPassendi oras bellas de insónnia.

RimaDogna patrimóniu po dhu biri cresci

Bolit gestiu cun totu is sentidus.

5. Orrù A.De sa classi de is prus puliusNci fiat Urru de is cantadoris:Chi no fiat connotu non ci fiant logusE po issu is giudítzius funt ancora frimus;Ma in su noranta dus su momentu amaruCandu sa vida sua iat finiu.Ma ancora oi a nai benguCa Urru morit de veru capu.

RimaDh�apu arriciu a is primus alboris

E dhu tengu caru che is ogus mius.

Page 187: Tradizioni Popolari

189

6. Zuncheddu R.Antigu est su sardu costumuDe unu passau remotu iscieus;De rispetai est cuindiCun totu is traditzionis po esemplus:No dh�emu a boli biri in dannus.Cun totus is pópulus regit su cunfrontuE puru alcunus de is políticus dimóniusFàinti de totu po no dha sustenniSa cultura sarda atesti.

RimaTeni contu in is tempus chi séusu

Ca nc�est patrimónius mannus andendisindi in fumu.

7. Crisioni A.Su prus genuinu donu de cantadoriEst istétiu Loddi de Monserrau:Una piatza dh�iat a èssi minésciuComent�e ómini e cantanti!No s�isciri chi at a èssi crasChi dhi faint cancunu cóniuPo dhi premiai s�òpera cara:Poeticamenti iat a èssi giustu.

RimaCustu patrimóniu chi ti ant afidau

Nara si dh�as crésciu de valori.

8. Melis M.De su cantu nostu fut su reiFarci de Castedhu in sa sedi,Loddi una fonti de isterrinasE Moi su bataglieri de Cuartu,In Pauli Marini e Cambarau,Nonnoi Pasquali Loddi e LoniE fut Urru una celebridadiFerrau po su poéticu acópiu.

RimaSu própriu riconi chi ti at fatu eredi

At beneficiau finas a mei.

Comune di Burcei - Roberto Zuncheddu

Page 188: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI190

9. Orrù A.Michelàngelu immensu pitoriIn sa Sistina si fiat esibbiuE cun passioni fiat arrennésciuCandu narat m�includuMostendisí únicu satrapu;Cun su giudítziu universali cunfirmuChi est diventau unu teatruPo ammirai cuss�òpera de arti.

RimaA parti su primu agiudu arriciu,

S�altru dh�apu crésciu cun sudori.

10. Zuncheddu R.Santu Franciscu nascit in Assisi,Unu de is predicadoris prus mannus;Abbandonat lussus e divaguE impiantat régulas importantis,Iscieus ca nemus dhu contrastatCa cun òperas bonas soddisfait,In sa santidadi at dépiu rinverdiE s�Itàlia po vera grandesaDh�elegit patronu, po fortuna.

RimaUna richesa si fait in tanti annus

Ma po nci dha perdi bastat pagus dis.

11. Crisioni A.A Orrú in vesti de cantadoriDh�apu in palcu sempri preferiuE a Zuncheddu e Melis dusuDi èssi amigu bonu mi ndi vantu,S�unu e s�altru garegendi istaitMeritendi poética toga;Nisciunus prus dhus podit distrui,Mancai ghetint aversa aràtzia.Est unu triu bèni afiatau.

RimaRingràtzia e alloga su tanti arriciu,

Ma su sudau de tui ti fait prus onori.

Page 189: Tradizioni Popolari

191

12. Melis M.In su desertu sa calma aguantatCandu dhu tentat su dimóniuA s�eternu divinu Gesusu,Ca fut issu in terra su prus giustu,Veramenti divinu indiscussu;Ma in su desertu est Deus ch�intervenitDonendi fortza a su rei celestiE Sàtana malignu e corrotuNo arrennescit a dhi fai mali.

RimaTra totus is bènis de custu patrimóniu,Cali est cussu chi prus t�incantat?

13. Orrù A.Su fiancu dhi depiat ofririS�àngelu Rafieli, in caminuAtóbiat nendi �Ti confortu!�Guidendidhu de Suméria in su comunuE su tziu po veru doveriDhi narat �De oi ti sustenguE impari a Sara si uneis,Aici acabbant is atesasDiventendi verus amantis�.

RimaTra is tantis richesas tengu unu giardinu:Si teneis prexeri si portu a dhu biri.

14. Zuncheddu R.Burcei si ndi soddisfaitDe sa festa de sa Vírgini Signora,Dh�afestaus totus piticus e mannusE ca is leis santas no misconnòsciuIssa si salvit de dogna nexi;E dèu preghieras dh�aflúE issa si campit de dogna maliE impari a su rei divinuDe paxi e saludi no si separit.

RimaSu giardinu de Orrú dhu connòsciu diora:Mi parit uguali a dexi annus fait!

Comune di Burcei - Roberto Zuncheddu

Page 190: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI192

15. Crisioni A.Pastoredhu, ponidhu s�acamuS�istitai bolis s�angioni,Lassasidhu su lati in riservaCa est a tempus di erba aresti,S�avena ormai est rinvérdiaDe s�istadi sighendi su caminuE no dhi lessis sa vesti infundi:Isterridhu totu a fenu grussu.

RimaMa in cussu giardinu c�est sa tentatzioni

Aundi s�est pérdia Eva cun Adamu.

16. Melis M.Chi a cenai c�est petza de brebeiSegu una fita de pani �e cocoi,E si coit conillu arestiSu coxineri a tastai mi lessat,De cannonau tastu su binuPo cancunu antipastinu crúE poi istupu su binu novelluPortau de su Cabesusu.

RimaPrus de su tú m�interessat oi

Su bellu giardinu chi nc�est in Burcei.

17. Orrù A.Una mícia, Zuncheddu, as dépiu allui,Ma serenu Orrú dhi rispundit;Ultimamenti dhu biu istancuE in pagus logus est donendi pròMa veramenti in sa sarda cantzoniNo dh�assimbillat a su mortu de BurceiCa portat una diversa bussaE in donu nudha dhi at dépiu lassai.

RimaE bai c�a mei no mi confundit

Ne cussa tentatzioni e nemmancu tui.

Page 191: Tradizioni Popolari

193

18. Zuncheddu R.Po debbadas intendu burdellu,Po debbadas Orrú fait s�atriviuE notesta de Burcei in su terrestiEsprimit cun sensu genuinu.Est mellus chi cun mei no t�intrighis,Gei dhu scis ca ti pongu a is istrintasE sa beridadi naradha peròCa ti depis afortiai po cantai in parcu.

RimaSi, Marcu, brintas in giardinu miu,

No apetighis su chi nc�est de bellu!

19. Crisioni A.Cicitedha su sposu arrespunditCa no scit fai su doveri sú:Si bolit solu a istrintu imprassauCun dolciura teneramentiMa in totu s�altru dhu narat ch�est friduE una caretza dogna tantuSi no isposat a bistiri biancuAnca dhu lassat in totu a digiunu.

RimaUnu santu coment�a Orrú

Assumanc�unu didu in su pecau infundit!

20. Melis M.A Muravera a Sant�Agostinu,A Bosa afestant s�Immaculada,Santu Lorentzu in Pauli in Austu,A Decimoputzu Antoni celesti,In Burcei a Maria sa stella,Narcau a Santa Bàrbara e S. Isidoru,A Ceraxus afestant a Gesusu,Sant�Efis a Pula acumpangitE Sínnia a Vitória Santa.

RimaMi prangit su coru ca s�est sicada

Sa pranta prus bella de custu giardinu!

Comune di Burcei - Roberto Zuncheddu

Page 192: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI194

21. Orrù A.In Sínnia ci fiat Pàulu Orrú,In Masainas Antonicu Ariu,A Cuartu prudenti si acostitCa nci fiat Mimminu su dimóniu,In Pauli maistu Danesi e Loni,In Cabuderra Fideli Lai,In Domusnovas ancora bivendiMarcellu Matta s�antigu.

RimaSigu a mi gosai su patrimóniu miu

Aspetendi a Crisioni chi ammostit su sú.

22. Zuncheddu R.In Sínnia cantaus su noiPo bartzolu s�eterna coluna,Domínigu po sa Vírgini celestiMonserrau po nosu si degnatPo improvisai poética rima,In Cuartúciu feus determinuPo sa difentza festegiamentu modellu,In Santadi eus cantau in AustuPo Nicolau ricu de virtudi.

RimaIn custu giardinu regnat sa fortuna:

Fut bellu prima e vantau est oi.

23. Crisioni A.Angelina, prepara sa mesaE no iscarèscias ne pratu e ne tassaPo si prandi unu porcedhu inforraO, si ndi tenis, cosa de pingiadaE si est cassola de angioni suendiPo dhu serbiri sa mesa preparitO si ndi tenis a metadi de mesiMancai binu niedhu de Burcei.

RimaA mei mi parit ispaciada sa lassa:

Ses bivendi torra in poboresa!

Page 193: Tradizioni Popolari

195

24. Melis M.Gesus predicàt iscrutzuDe Gerusalemi in su sartuE a is doxi apòstulus GesusuInsegnàt su santu mestieriCun s�òpera d�evangelizai,Custu santu e divinu tribbunuFillu de Maria e GiusepiChi a risorgi est dépiu riesciE in glória oi Sarbadori siast.

RimaPo arrennesci unu giardineri fatu

Iast a depi pudai prus a crutzu.

25. Orrù A.Su fillu de Santa MariaMortu fiat gloriosu,Moriat s�ecelsu somuMoriat su verbu prus sanuE a unu palu s�aggruxitPo curpa de is ingannus,Ma mortu fiat de eroiCa de lamentus no fiat isfogusE Maria s�iscallat in prantuBiendi su fillu penai.

RimaE fai ogus mannus, sulcitanu invidiosu,

De cantu oi luxit in domu mia!

26. Zuncheddu R.Su cuartesu mi nerit de fusteti,No sempri a doveri ti difendis,Notesta su galateu riserbaO stecussei ti cratzu sa crapita;De mei rispetandi sa vestiE cun bonu sensu agiudadí, agiuda,Po podi lompi a su tanti de OrrúE si notesta su cantu imbelisTi ant a nai de sensu genuinu.

Comune di Burcei - Roberto Zuncheddu

Page 194: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI196

RimaMelis, de puda ita ndi cumprendis

Ch�in giardinu tú c�est erba sceti?!

27. Crisioni A.Nicolinu, chi sa cerda est prena!Assoghita totu su giú,Gei dha bis sa nui nojosaCun su temporali avatu avatu!Teni sempri asuta de controlluIs mallorus in sa tanca de Lídia:Si nci arrenescis, a sa fini de mesiDomandi duus a istrubba e soghita.

RimaMa ita invídia agatu de su tú

Si ses ammostendi solu cosa allena?!

28. Melis M.Giras in atóngius e beranusPo riscuoti onori e proi,Giras in istadis e ierrusPresentendi su sardu mestieri,Ma a bortas po èssi azardauTi naraus donas prus atentzioniCa dannu podit fai sa pressiE sa prudentza rispetada siat.

RimaTeniat arrexoni su giardineri de innòi

A ti nd�èssi pigau is ferrus de is manus!

29. Orrù A.Crisioni, ti apu invitauA s�atentzioni e ancora t�invitu,A is erroris no fatzas istrapuE mostradí s�antzianu eroiCandu de nosu ti agatas acanta,Limadha mellus sa rimaE po ndi tenni unu vantuA Eratu fais richiamu.

Page 195: Tradizioni Popolari

197

RimaTi dhu naramu prima e imoi ti dhu ripitu:Cantu mi lassanta dh�apu raddopiau.

30. Zuncheddu R.Cun mei non podint influiTotu cudhus sistemas satànicusPoita mi seu dépiu formaiCun is éticus e moralis refertus:Chini mi connoscit dh�ammititE aici in su bèni sempri dha cumbata,Ca mi connoscint in dogna logu innòiE iscinti ca a su bentu no seu che folla.

RimaSa scolla fata cun espertus botànicusOi mi permitint de insegnai a tui.

31. Crisioni A.Acapiadhu asuta de s�imbragu,Pasquali, su molenti domauIn sa funi chi no s�ingruxitMa su majolu prus no si dhu prenisNo dh�iscapis si movit a proiCa no si podit mancu imbuscinaiE si molit inseriu de festaTi currinat fine impressi impressi.

RimaAt a èssi dinai chi tenis cuau,Ma notesta innòi ti ndi luxit pagu!

32. Melis M.Cantendi seu de piciochedhucun su giòvunu e su béciuUsendi rispetosu frenuE ancora cun galateu cumponguCumentzamu cun Lai e DanesiA dexiot�annus apena cumprius,Dexi annus apu dépiu contribbuiPartendi de is primus debbutus.

RimaDe is frutus mius chi pongu in cummérciuTui ti ndi ses prenu su scartedhu.

Comune di Burcei - Roberto Zuncheddu

Page 196: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI198

33. Orrù A.De cantu de su trabballu incàsciuIn domu a istentu biveusA cunfrontu de is chi guadàngiant a su dópiu,Si passant una vida sàtziaE candu arribbat sa fin�e su mesiE in domu obereus sa bustaBiu sa famíglia tristaChi no iscinti comenti ispendi.Fortzis est mellus èssi disocupau.

RimaRinneghendi custa gràtzia de Deus

Nau ca de vista ses própriu bàsciu!

34. Séliu Zuncheddu R.Un�augúriu de coru sinceruA totu custa genti de acantaPaxi prosperidadi e amori profunduSaludi bella e alligriaE su sentimentu miu a nai ositChi de s�indiferéntzia s�isciollat su núE impareus de prus a s�istimaiSiat cun títziu caju o sempróniu.

RimaDe su patrimóniu tú, Maria Santa,

Fai chi ndi gosit su mundu interu!

35. Séliu Crisioni A.Seliendi mai mi cunfunduPo unu presenti pópulu onorauAltrus annus a ti decantaiCun rispetu e nobbilidadi;Ti ringràtziu, pópulu maistu,Po su rispetu e sa simpatia,Doverosu ti fatzu un�inchinuPo ndi tenni gràtzia e consolu.

RimaSolu Maria at ereditau

Su divinu Cristu po insegnai su mundu.

Page 197: Tradizioni Popolari

199

36. Séliu Melis M.Riverenti, Melis, t�inchinasA totu sa cara cumpangia,Saludas, Melis, e ringràtziasPo s�èssi ascurtau custu cantu,Mentis antzianas e novellasBona fortuna e bonu destinu,Biveis in gràtzias de Gesusu,Vida longa si dongat DeusA is cent�annus po s�ascurtai.

RimaBrinteus in su giardinu santu de Maria

Po gustai is prus bellas gràtzias divinas!

37. Séliu Orrù A.Po chini totu s�est abarrau acantaUnu gràtzia cun su coru cóniu:Bonanoti, genti onorada,Bonanoti, gentili comunu,Bonanoti, bidha bixina mia,Bonanoti, onorau terresti!E a su comitau po sa gentilesaCun sentimentu Orrú acostaE dogna errori miu archíviaCa s�emotzioni m�at lanciau isfida.

RimaSa vida nosta est unu patrimóniu:

Bívia cumpresa Maria diventada santa.

Comune di Burcei - Roberto Zuncheddu

Page 198: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI200

Gara Poetica - Maracalagonis 2005Festeggiamenti S. Basilio

Improvvisatori:Zuncheddu Roberto - BURCEIMelis Marco - QUARTU S. E.OrrùAntonello - SINNAIMarras Salvatore - QUARTU S. E.

1. Zuncheddu R.De su cumentzu s�impegnu t�assumas,De su cumentzu de su poéticu balluPo is chi si funti dépius uniriPo is ascurtadoris piticus e mannusE a su comitau po m�èssi ammítiuRingràtziu cun is modus prus gratus:In onori de Basili cantint e cantiPo chi protègiat a totus e redimat is infàmius.

RimaIs arrespàrmius fatus in is annus de trabballuMi anti permítiu de investiri sumas.

2. Melis M.Saludu e ringràtziu po s�invituA totus is personas riuniasCumentzendi su cantu e su sonuA t�inchinai, Melis, costumas;Illustríssimu maresu comunu,Cun prexeri torru a ti biriE a su caríssimu comitauUna bona festa augureusCun su modu gentili e galanti.

RimaAndeus a biri is sumas investiasSi anti frutau unu bonu profitu.

3. Orrù A.Su poeta poesia inventatDe su Parnasu richiamendi a LatonaPo chi mi rendat su donu luxentiIssa ca est istella radiosa

Page 199: Tradizioni Popolari

201

E po mi aporri altrus esemplusInvocu a Eratu musa celestiIn sa sperantza oi de risplendiTotu Mara po dèpiri onorai.

RimaSu risparmiai est cosa bonaBiendi su tempus comenti si presentat.

4. Marras S.De Basíliu in su santuàriuS�emotzioni tochit chi afrontiÚmili e sentza de superognaIn sa sperantza de dhi rendi onori.Coment�e sempri in sa sarda rimaPo prima saludu a su comitauE a sa genti de totus is logusE po nosu s�at a biri crasiSi eus pótziu rendi onori a s�obreri.

RimaChi dh�as allogau cun sudori de fronti,Oberi is ogus prima de dogna afàriu.

5. Zuncheddu R.Cun s�éuru est unu turmentuCa diminuias funt is béndidas,Su poderi de acuistu cuntempriCa s�est ridúsiu a nai bengu;Ca s�economia est andendi mali,Políticu sa responsabbilidadi t�assumasPo chi de su Cabu de bàsciu a su Cabu de susuSi torrant a preni dogna bussa.

RimaDe cussa summas ndi tengu rénditaE in prus su capitali sempri in aumentu.

6. Melis M.S�ogu obèrgiu po sa falsa béndida,Po dogna eticheta ingannadoraNo nci arrotzu che fàcili predaE no ispendu tanti po m�atriviCa de su cummérciu is ingannus

Comune di Burcei - Roberto Zuncheddu

Page 200: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI202

Podint ponni s�ómini in degradu:Vàlutu sa merci prima de acuistaiSentza de mi fai binci de sa pressiCa s�atentzioni, Melis, cuncepit.

RimaDepis trabballai annus meda ancora

Ma po èssi in gradu de bivi �e réndida.

7. Orrù A.Funti solamenti distrutorisSu terrorismu ch�incutit paura,Bivint solu po fai ingannus,In dogna puntu preparant un�agguatuE vantant una eróica impresaA ponni su mundu in turmentu;Prus de unu di eroi si coronatMa est feti vili comunu.

RimaUnu fundamentu fatu cun cura

Donat siguresa poi is annus benidoris.

8. Marras S.Est Gesús, creu, e no dúbbitu,Pernu centrali de su Cristianésimu,Fillu de Giusepi e Maria santa;Si coronau dh�iant de ispinasE de cussa esisténtzia miracolosaIs evangelistas ndi racontantDe sa nàscida finas istraguChi at subbiu su Cristu eroi,Mortu in cruxi sentza de una vesti.

RimaInnòi ti contant finas su centésimu

E si est pagu cosa ti dhu nanta súbbitu.

9. Zuncheddu R.Sa mama fiat Maria DraguDe cudhu chi s�iat dépiu fovoressiCun ardori patrióticu lotendiCun d-una fortza veementi,

Page 201: Tradizioni Popolari

203

Fundat sa Giòvina Itàlia atestiCun istraordinària capacidadi,Cudhu pensadori Giusepi MazziniIn cudhu tempus istóricu antiguChi diféndiu iat s�itàlicu regnu.

RimaSigu s�atividadi coscienti di èssi

De sostegnu po chini est guadangendi pagu.

10. Melis M.Po sa cantada sarda a mutetusOcurrit su màssimu riserbuTochendi profundus repartus,Cun seriedadi bisòngiat a tessi,Sa metàfora est de ponni in usuE bella est candu sa poesia profumatSiat in rima chi in isterrinas,Sa sustanza dependi mostrai.

RimaSu dinai costumat a èssi superbu

Finas po is prus altus intelletus.

11. Orrù A.Garibaldi depiat arrennesciSu borbónicu a frenu a teniCun is suas superbas istrategias,Apena s�agiudu dhi domandatA Calatafimi su conflittu isciollintCun Ninu Bíxiu de is degnus gregàrius,Aici Itàlia sa vitória consumasCun Garibaldi postu a cumandu.

RimaCandu is afàrius àndanta bèni

Is sumas bollint investias po cresci.

12. Marras S.De conillu e de petza �e pudhaSiat arrustu o puru in biancuNo nd�apu istétiu mai papaiC�a s�idea mi prefèrgiu mortu

Comune di Burcei - Roberto Zuncheddu

Page 202: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI204

Ca no mi praxit mancu sa presentza;Ma chi est còscia opuru costauDe crabitu o angioni arrustiuNdi papu siat oi che crasi,In s�ierru siat o in s�istadi,Fatzat bonu o ci siant nui.

RimaTui dh�as pinnigau totu a francu a francu

Ma si nd�at arrichiu sentza de fai nudha.

13. Zuncheddu R.Is sacrifícius Orrú si acollat,In su palcu est necessàriu chi si fatzat baliPo istai a cuspetu de custa genti,Improvisit cun sensu oportunuCa de pensai bèni gei est a s�edadi,Oi ndi mostrit sa poética vestiPo chi custa maresa tribbunaIndi fuedhant bèni crasiE no ti biant andendi a su sbandu.

RimaCandu a sa basi c�est unu capitali

Un�atividadi dificilmenti crollat.

14. Melis M.Illustríssimu grecu OmeruS�Odissea dh�iat inventadaE veramenti bèni dha zavorratCun sustantziosu materiali;Inveci iscriiat su GattoparduTomasi de Lampedusa atesti,Danti po sa Cumédia DivinaEst sa prus alta celebridadi.

RimaMa s�atividadi, si est mali amministrada,

Finas su miliardu ci torrat a zeru!

15. Orrù A.In sa bella ísola de SamoaSempri prus turismu crèsciat

Page 203: Tradizioni Popolari

205

Ispecialmenti in su bellu istadiCa numerosu est s�aflussu so,S�inglesu in is primus impatusSighendi is suus itineràriusIscuberiat cussa ispléndida basi:De intzandu funt obertus is cancellusFendi biri is prodotus suus.

RimaMa is prus bellus afàrius, no dh�iscarèscias,Dhus as fatus in sa sociedadi noa.

16. Marras S.Candu in su palcu sa pinna nd�ispicuNo nau chi sia Alessandru DumasMa mancu allievu de silabbàriu,Ca a contus fatus seu cantendiGiai de annus duas duzinas;E própriu cun Robertu ZunchedduS�otanta tres, creu, chi fessit s�annuChi emus cantau in custu comunuE ancora oi sa menti s�aclarit.

RimaA unu giovunedhu manigendi sumasParit mannu finas s�afàriu piticu.

17. Zuncheddu R.Po prus de un�intrallatzuIn Sardínia seus a s�oscuru,Su sistema económicu nos imponitE solu de crisi, o sardu, fuedhas;A sa realtadi prus bèni pentzaE no acetis istràngias ofertas,No s�acetit sa subbordinada sortiIn domu nosta ndi siaus meris agiunti.

RimaNci funt obertas buteghedhas puru,Ma sa forti concorrentza dhas ponit in imbaratzu.

18. Melis M.Custa nosta poética bandaSi esponit a una finta gherra,

Comune di Burcei - Roberto Zuncheddu

Page 204: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI206

Ma si sa bona sorti mi sustenitDh�onoraus custu mestieri,No serbit a si donai ària,Bastat a emergi su donu celesti;Ma notesta no isperu isconfita,Siat a bàsciu e contra e chitarrasE si sa musa sa porta mi oberitDh�onoraus s�intera congrega.

RimaSa butega de Marras est oberi e serra:Nerit a ita artària tenit sa serranda!

19. Orrù A.Su chi narat Zuncheddu no dhu scuerciCa si esprimit cun sentidu frimu,Sa fama sua sempri dilatatE cun nisciuna fortza dhu piegasE in is ormas de unu SanchiniIn dogna festa residentzaOi nd�onorant is impresasE de Santadi in su bellu terrestiCenàbara puru s�iscontraus però.

RimaNo est sa concorrentza de is butegas chi timu,Ma is pretesas de chini cuntratat sa merci.

20. Marras S.A cantai sentza de rifletiEst comenti a cummiti un�abbusuPo nai a su niedhu chi est biancu,O una fàula po sa beridadi,E candu dèu ti pongu una pacaDhu fatzu po diferentza de annus,No in s�intentu de ti fai arruiCa t�emu a bolli biri sempri in artu.

RimaIn Cuartu de afaristas mannus nci nd�at dusu:che tui, de busciaca, assumancu seti!

21. Zuncheddu R.No c�est ancora bandiera bianca,Parit chi ancora gherrint

Page 205: Tradizioni Popolari

207

In terrenu irachenu intendu nai,Sighendi funt is flagellusSentza chi acórdiu ndi cuncepantIn diversas fatzionis atesti;A sa costitutzioni anca no pòninti firmaCa mancant is giustas fidúciasE is feridas aturant obertas.

RimaCertas butegúcias est mellus chi serrintPrima chi si depant indepidai in banca!

22. Melis M.O turista chi prus ti ristorasIn tempus de vacanza festosas,in televisioni ti ritraintFinas in sa zona de Li Punti,In villeta e in albergu sogiornaDe soli e mari cunfortau,Badhas, cantas e alluis falòFinas a obresci aturendi in peis.

RimaIs leis de su mercau funti rigorosasE si no ti agiornas ti faint foras!

23. Orrù A.Una sarda iscritriciFiat istétia Gràtzia DeleddaE de is òperas chi de issa tratuNdi tengu prena una càscia,Òperas chi ligint e ligíantaDe cussu donu celesti:Canne al Vento dh�at lassada iscritaE iscritu lassat Chiaroscuru,Totu frutu de sa menti sua.

RimaSa tua puru est nàscia buteghedha:E ita si t�íanta fatu de aici!�

24. Marras S.Candu de mei trabballas acantaSu trigu chi as dépiu messi

Comune di Burcei - Roberto Zuncheddu

Page 206: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI208

Totu a pani oi no dhu inforras!E no cumprendu po cali iscopuFais finta ca no cumprendis.Ma dèu, ca seu ómini de passiéntzia,Chi est oi po ti fai cuntentuCantu calmu sentza de ti fai istragu.

RimaPo pagu esperiéntzia o po tropu pressi

De centu ch�ispendis ndi torras coranta.

25. Zuncheddu R.Seu de is cumerciantis avesusA trabballai cun totu onestadi,Is impegnus mius aici sigantFinas a chi no imbeciE po biri su clienti soddisfauCun impegnu sempri chi aflúS�atividadi nemus mi dh�at a distruiCa de sempri dha seu arrichendi.

RimaBendi, Orrù, merci de calidadi,

O a tui in su mercau ti frigant is cinesus!

26. Melis M.Rispetadha s�odierna guida,Rispetadhu custu nostu intréciuE cussa modestedha iscortaBogandedha sentza de ti atrivi!Ma mi parit a tui sa furtunaCh�is palas oi ti apat girau,Is bènis tuus arriscant s�asta:Cumercianti prus sériu síasta,O su cummérciu riscas de conclui!

RimaCh�iast aspetau a bivi de cumérciu

Tui ti cenasta una borta sa cida!

27. Orrù A.Ca ispacendi est is iscortasSu burceresu a nai no mi privu

Page 207: Tradizioni Popolari

209

E su chi ti nau no dh�aferratM�a si dhu ripiti mi tempri,Ca una menti chi arruit istancaCumprendu chi est una bruta pestiE si no s�invocat a sa fortunaA balcolai sighit in su scuriu;Ma dèu a issu no m�aggànciu.

RimaSu bilànciu miu est sempri in ativu

E nisciuna banca mi serrat is portas!

28. Marras S.Po isparai a prexeri e gustuPo mei pressi no sovenis,Siat in Campidanu o in Logudoru,Aundi sa cassa sighit abbundiE si, Melis, bèni mancai pesantiDe sirbonis ti fais provistas,Mancai no sias bellu meda isparendi,Aici passillas e nci passas s�ora.

RimaOnora is atzionistas de aundi provenis

Paghendi in contanti in òru su giustu!

29. Zuncheddu R.De Orrù s�última frasiEst essia foras de línniaCa s�astútzia e sa fantasiaCostumat a lassai in ótziuE po custa genti de innòiDèu no ti andu istrobba istrobba,Ma candu giudicant sa cantadaPrega chi tengant passiéntzia santa!

RimaNanta sa robba de negótziu de Sínnia

Comprada oi e iscosia crasi!

30. Séliu Melis M.Lómpia est s�ora chi mi cungeda:Bonanoti, pópulu civili,

Comune di Burcei - Roberto Zuncheddu

Page 208: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI210

De fronti a chini totu s�avistatIsperu in su séliu de no mi cunfundi,Ultimendi est s�odiernu isvagu:Altrus annus, Mara, a ti cantaiPo allirgai a chini s�intendit,A si biri in nòmini de Deus!

RimaAndeus a comprai aund�e Basili

Ca s�ispendit pagu e s�acuistat meda!

31. Séliu Orrù A.Si una dí diventas prus gentili,Caru Zuncheddu, mi dh�auguruE s�in Sínnia si ti cosint unu mantuPo dhu comprai ti tocat a ispendi,Ma dificilmenti intzertas is momentusCa in Burcei bendis a chilusE totu a baratu sa merci si pighitE nisciunu si ndi giulivitDe comprai in su tú confini!

RimaSi bivit trancuillus, risparmiendi puru,

Chini sighit is insegnamentus de Santu Basili!

32. Séliu Marras S.In sa terra antiga de su nuraxiCun rispetu e modu civiliIn conclusioni de sa cantadaDhus saludu e dhis rendu vantuCun sinceru e coru profunduE si po mei c�est alcunu lamentuDhis domandu a mi perdonaiComenti depeus èssi perdonaus.

RimaFatzaus investimentu in Santu Basili

Po torrai in su mundu sa bramada paxi!

33. Séliu Zuncheddu R.De sa glória, o Santu, decidiA dogna ànima de rendi gentili

Page 209: Tradizioni Popolari

211

E potzat cancellai su doloriDe dogna ànima soferenti,Fatzat chi no triunfit su maliCa in su bèni ci gosant e nci gosuE po Mara, su bellu comunu,Basili siat sempri su soliE de is rajus suus no privit a nemus!

RimaDh�emus a boli nosu cument�e su de Basili

Unu capitali de fidi e amori!

Gara Poética fata in Deximebutzu su cincu de Novembri duamilla

A initziai est su festegiau

Improvvisatori:

Mocci Emanueli - DEXIMEBUTZUZuncheddu Robertu - BURCEIMelis Marcu - QUARTU S. E.Atza Omeru - SETTIMU SAN PIETRO

a su contra e bo Pilia e Piturra

Gara poetica trascritta de Cabitza Rosina Cherchi in arregodu de custa bella festa.

Gara Poética svólgia in Deximebutzu su 5-11-2000

Organizada de su primu citadinu Signor Antoninu Munzittu de Deximebutzu cun

s�Amministratzioni Comunali e Amigus de EmanueliMocci essendu fatu parti consilleri

apretzau e poeta cantautori cun is simpatizantis de sa poesia ant organizau custa bella

festa cun d-una gara poética e una versada una targa in arregodu de custa festa

a Emanueli Mocci

cantadori cun passioni

de is fatus de sa vida

ecellenti in sa rima

cun coru pentzada

grandu méritu dhi donaus

in custa targa stampada

s�Amministratzioni Comunali.

Comune di Burcei - Roberto Zuncheddu

Page 210: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI212

1. Mocci EmanueliLeonardu unu de is portèntusugeniosu e veru artistaòperas de ammirailassau si nd�at in modu gratusa fama sua ancora rinvérdidie de física e matemàtica creuteorias in abbondantilassau si nd�at in bonu proi.

RimaOi mi seu fatu sa provista

de su tanti chi serbit po dhus fai cuntentus.

2. Zuncheddu RobertuPo chini totu s�ascúrtadasu saludu Zuncheddu donaa is presentis personas carascun decoru sentza de baldantzaisperu a totus de favoriripo chi in Deximebutzu in sa tribbunaa Emanueli Mocci festegéusuarregordendi is suas virtudis e bènisi.

RimaTenis una sperantza bona

andeus a biri chi su chi naras risúltada.

3. Melis MarcuDe cuntentesa tenit una scortasempri prus in custa bidha crèscidipesendi bèni isterrina e rimapo s�esponenti chi preséntziat innòisu votu a poi pópulu presèntasaca de dhu intendi teníasta disígiuma biu giai ca règolas e lèisitenit ancora Mocci s�indiscussu.

RimaSi cussu disígiu oi t�arrennèscidi

a mei mi cuntentas po sa primu borta.

Page 211: Tradizioni Popolari

213

4. Atza OmeruPo chi non siat che a Mareddu de SiciManueli tenit poética iscortaoi de innòi portat is cràisie dèu dhi nau puru bona fortunae giustu chi ti donga unu vantupo sa tesi chi innòi presèntasadopu trint�annus ti torru a pèisie oi de bidha tua in su terrestisu fiancu miu ti do.

RimaChi est e mi cuntentas che a una borta

non creis e cantu mi fais felici!

5. Mocci EmanueliPo is festas e is tripúdiusis seguacis de Gesusuconnòscinti s�intera mapade aundi si andada a festegiaidogniunu narada su doveri adempriin preghieras po si depi scioliin ommàgiu a su Rei Celestisíada Pepúciu opuru Anselmucun profunda fidi però.

RimaEmu a bolli fai de prusu

e non est chi sempri dhus apa delúdiusu.

6. Zuncheddu RobertuDe Giusepi prenu de elegantzaMaria Vírgini fíada sa sposasa chi a s�altu onnipotenti ringràtziaca donasta a sa luxi a Cristusu chi in cudha gruta nascíadaacanta de su vangelu rammentusu chi po salvesa nostra sovràstadamorendi a trinta tres annus creu.

RimaDèu gei mi cuntentu de pagu cosa

bastat chi ci síada gràtzia e sostantza.

Comune di Burcei - Roberto Zuncheddu

Page 212: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI214

7. Melis MarcuCun prus de unu cummerciali iscalutrasportant in mari is bènisicitadis marinaras in tronufunti cuatru is mannas chi eus connotugirendi prus de unu terrestiGènova de famma non tristaVenézia potentza commercialisa chi at béndiu a NapoleoniIs aeras mantis* po finiri *??? àteras mentis?

is prus chi dònanta proi.

RimaOi poni a vista totu su chi tènisi

po biri cali est su bonu e su malu.

8. Atza OmeruDe campanas s�intèndinti tristus rintocuse una dh�apu inténdia a is dúasade sa Palestina chi est redentaaundi si bòcinti tra fràdisichi Arafàt parit mansuetuma de ódiu s�est bistu prenie chi bengant a un�acórdiu non creucun Barachi insídias trammendi.

RimaConnoscendu bèni is facoltadis túasa

dèu t�aspetu ma cuntenta is piciocus.

9. Mocci EmanueliIn su regnu de is abbíssusudha nau ispàtzia ispàtziaaundi ses dépiu precipitaicundannau de su creadorie non ci sunt iscusas apellàbbilisbivendi in cussu iscuriupu èssi superau is còsasade su bonu critériu creu.

RimaMi seu forniu de amori e gràtzia

cosas indispensàbbilis po tratai cun íssusu.

Page 213: Tradizioni Popolari

215

10. Zuncheddu RobertuIn dógnia poéticu divagurèndinti lodis a chi merítanta votuin su nostru poéticu divagunon ci dexit nesciunu istrapuis cuotaus figúranta in is ischèdasafunti distintus is prus iscàltrusuchi in sa cantada iscinti dialogaisu scaltru càntada e non s�imbaràtzadain is palcus rendendi pro.

RimaNon fatzas che altrus chi nd�apu connotu

a vantai meda e a esponni pagu.

11. Melis MarcuPo su fini chi s�as presentaudimostras de is campiònisie a ti porgi is onoris mi prestica ormai tenis fama �e cantadorisinceru a cantai cun tui gosue isperu chi in altu sa gara ischíadama si cantaus cun prusu elocuentzadh�anti a nai gara geniali.

RimaCali sisiat valori espònisi

pentza ca de nosu est contracambiau.

12. Atza OmeruIn sa citadi de Góbbiu Gesusutorrat sa boxi a unu mudue cussu immensu fillu de Deuscun gràtzia prus che venerandaaltrus nd�iat dépiu miracolaitorrat sa vista a una lagrimmosae a is nòtzasa de Cana su divinu eroia sa mamma Maria s�afíancada.

RimaSi ti mancat cosa dommanda agiudu

ca oi a donai seus in dusu.

Comune di Burcei - Roberto Zuncheddu

Page 214: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI216

13. Mocci EmanueliAngelina e AnnaAnca tèninti dus ispòsusuma dha creu cosa communae non isciu po cali iscopuma mancuna dèu ndi vantuca ci sérbidi tropu ritocusma a cummenti dha pentzu dèuelògius no nd�ispetu.

RimaS�intendu is piciocus tropu lammentosus

dèu dhis cantu una ninna nanna.

14. Zuncheddu RobertuIn calidadi de cancelieri sustènidiIs marchinarada* mi distonca* *???

S�unificatzioni de sa Germània dichiàradadogna ribbellioni narendi destínguacun is tàticus modus susuragiuntu dh�íada su scopude sa política espassionística vestide sa Frància lompiat atesucun Guglielmu Imperadori oportunu.

RimaUnu setimesu tropu língua longa

est prus su chi nàrada che su chi tènidi.

15. Melis MarcuNon est sempri chi tenendi is cràisiest possíbbili fai su valenticuindi prus a sa lei t�assòcisicaru Mocci po ti nai iscaltru,de elògius t�apu fatu unu marima solu primu mommentu oportunupoita immui bèni ascurtendidhunon dh�apu crétia frasi cunfortantis�última chi a mei non istadi.

RimaSi fait ainnantis un�altru oferenti

ponendidhu impari fortzis s�arricàisi.

Page 215: Tradizioni Popolari

217

16. Atza OmeruPrimmavera de cantu ses bellacantu gioja rendis a meie in noti serena de Lunam�iscadèscidi dógnia afannucun sa flora chi profumu sovràstadaringràtziu totu su creauchi Deus at dépiu congluide su mundu benendi a capu.

RimaApu soddisfau su mannu de Burcei

e po tui bastat una caramella.

17. Mocci EmanueliMarcu Melis circa de crescisi dhu nau sentza de ingànnusunon ti emmu a bolli biri a s�estremuis paragonis fadidhus iscàltrusuavertimentu ti fatzu peròe iscurta bèni su chi ti nauca non est fogu po alluima de tribbuna no iscapusentza chi neri ca fatzu a su dópiu.

RimaNd�apu cuntentau àterus prus mannus:

própiu cun tui non emmu a arrennesci?!

18. Zuncheddu RobertuUna caramella po mi cuntentaidh�as pentzada tropu maliin Deximebutzu po consolu rendica nc�est competentis in custu commununon ci nd�est solamenti tresi;aderetzadiri o ti aderetzuca chi tenis idea de distruino podis figurai in su mutetu.

RimaApretzu e rispetu unu capitali

ma tui ses tirendi a campai.

Comune di Burcei - Roberto Zuncheddu

Page 216: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI218

19. Melis MarcuDe Betlemi in is santus logusfiat nàsciu su divinu reie in d-una spelonca s�acàtidufiant is tres magis a su Signoride donus nemmus digiunu.Oru mirra e incensu portendie Maria cordiali, t�aplícasa,at dépiu acudiri is tres rèisi.

RimaCreis chi impitichendi su valori a mei

ti arricas in d-unu bàtidu de ogus!

20. Atza OmeruO Robertu, gei non t�as a creiuna menti giai fammosasu chi nau dèu non cuncépisie iscartadha s�idea importunaca non t�ia a bolli biri cunfusucantu fatzu e fais dhu scintie chi dha sighis cun cussa irruentzadèu a tui in s�ollu ti pongu a coi.

RimaSi oi ti binti calincuna cosa

pentza ca s�umprusu dhu depis a mei.

21. Mocci EmanueliCandu �e Palus fadendi iscalucun tres caravellas fiat partiuColombu naviganti esemplaripo chi noa terra otenéssidima dopu de tanti viagiaisentza de nienti de si tratenima poi lómpiu a s�estremua San Salvadori oteniat consolu.

RimaTi bollu bèni e si fessit su miu

T�emu a donai su mari in regalu.

Page 217: Tradizioni Popolari

219

22. Zuncheddu RobertuDe su globbu a dógnia estremudógnia colonialista isciunon si fiat réndiu istancundi moviat finas de su Portogallufinas a is Índias arribbastae figuranta de eroitanti richesa depiant afluisa dominatzioni narendi impongu.

RimaSu chi espongu est de trabballu miu,

ma ca tui t�agatasta mancu dhu isciemu.

23. Melis MarcuIn su fini no ndi fais de frodica ses àbbili e ses sagiosue própriu in s�odiernu condómminiti mostras dégniu modellurota asi dépiu cambiaie dh�apu crétiu un�iscopu oportunuca candu s�arrogantza si contràstadaprópriu ingunis si crescit sa vestie as mostrau elegantza peròa s�arti nostra rendendi decoru.

RimaSu coru est unu giojellu pretziosu

ma non bastat a fai s�ómini prodi.

24. Atza OmeruCun Broi cun Matta e cun Masciauna borta gei cantasta Omerue sentza de nisciuna vanaglóriade Sardegna girasta is loguse mai mi seu bistu in crisiin is palcus agatamu deletue tengu prus de una gara iscritae cun genti chi teníada basi.

RimaMa chi as obertu is ogus ariseu

ita nd�iscisi de s�istória mia?

Comune di Burcei - Roberto Zuncheddu

Page 218: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI220

25. Mocci EmanueliFatu emmu sa prima gara de sèicun Farci Carlinu e Loddi precisusuperau emmu cussu eventue cun Marongiu paesanu e oportunuma is pilastrus fíanta cuatru e non tresichi dhus arregordu dógnia dirie chi gosint in su Celesti regnumi àuguru de custu palcu.

RimaMarcu, faimiri unu sorrisu

in segnu ca ses cuntentu de mei!

26. Zuncheddu RobertuApoi sa gherra beníanta discússusude sa costitutzioni chi non si misconnòsciditotus is puntus e totus is normaspo sa democratzia est istétia vitóriasa chi ancora si sighit a guvernaia guvernai mannus e pitícusuma in totu no ndi fàinti aplícusuis políticus pagu sincèrusu.

RimaDe is verus ricus s�istória si connòscidi

e circa de esemplai is ormas de cússusu.

27. Melis MarcuTra is leteraus mannus chi tenéusuDanti est su prus somu de siguruchi rigordaus bèni dógnia diripo s�ecelsa fantasia po creai,famosu Leopardi po su lamentu,po vàrias òperas dégnias de lodisteneus a Ipólitu Pindemontie teneus a Cesare Pavese.

RimaTresi dhus podis cuntentai puru

ma de fronti a centu invocadí a Déusu!

Page 219: Tradizioni Popolari

221

28. Atza OmeruDe Fideli Lai in sostitutzioniOi su postu apu ocupauma de su dixannoi sa diride nou dhusu depu favoressicantai depu cun altrus tresicun Zedda Demontis Orrú su felicichi po s�organizatzioni de innòipo is traditzionis portant is crais.

RimaSi fais aici as a èssi ammirau:

Immui ses ponendidí in s�arrexoni.

29. Mocci EmanueliDe is diletantis chi m�anti fatu iscolanon fiat certu tra is prolíssusuEfisinu Piga persona grandiosaa Cabitza e Maccioni sustengucun bellu de menti oportunaVincentzu Ena de nosu a s�internue nemmus prus si ostínidide discuti de Basili Soggiu su valorie de Salamoni Ena amigu chi cantada de sèi.

RimaS�amori fraternu chi tengu po íssusu

cun mei finit cun d-una cosa sola.

30. Zuncheddu RobertuSu miu ringratziamentu riverentiimmoi dhu ritengu propítziuponeus fini a dógnia abbétiaa cospetu de signoris e signòrasaca candu Omeru fait a s�arestipassendi atesu de is esemplusde dh�arrespundi non mi potzu trocigei dhu scidi ca cun sa pressisi pòdidi fai figura trista.

RimaPo èssi de tempus foras d�esercítziu

sa provista de Mocci est istétia sorprendenti.

Comune di Burcei - Roberto Zuncheddu

Page 220: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI222

31. Melis MarcuNon dh�apu crétiu su rientru un�arriscude Mocci ammirau de is persònasaca rispetau at totus is normascuindi ancora degnamenti còperasaimmoi pópulu giudicai bosus�atuali patriarca artistade elògius isperendi in d-unu maride chi ancora cun nosu nci càntasae dèu prontu de prusu m�isbrighi.

RimaVantas provistas de òperasa bonas:

sighi impari a nosu is ormas de Franciscu!

32. Atza OmeruPo Emanueli Mocci po sa virtudia dhu intendi solamenti gosue notesta fendisí de guidade issu mi seu meravigliaue giustu chi unu plàusu chi dhu donghéusuca càntada sériu e tènidi basie pentzu chi ancora nci arrennèscidia si serbiri in modu ecellenti.

RimaCummenti as cuntentau a nosu

ti crèsciat Deus vida e saludi.

33. Mocci EmanueliDegnamenti rendu vòtusua totus is chi riunius seuse si sa perfetzioni non si rasèntadaisperu de èssi umanuse allontanu de dogni abbissuriguardau uditóriu connotuma immoi chi seus finendiis prus bellus elògius si dò.

RimaUditóriu si rendu vòtusu

pongu totu in manus de Deus:

bolendi issu, cuntentat a totus.

Page 221: Tradizioni Popolari

223

Gara Poetica tenutasi a Burcei per la festività di S. Mariail giorno 7/9/1983

Improvvisatori:

Zuncheddu Roberto - BURCEIPani Antonio - QUARTU S. E.Urru Raffaele - BURCEISalvatore Mascia - SINNAIMatta Marcello - DOMUSNOVAS

1. ZunchedduCun su bonasera inítziu su sàgiusi saludu cun istima e fraternidadicantendi in su miu comunu amenude fronti a dogna persona giustaa cunforma sciu racontuisperendi de fai su tanti suficientie po chi ci siat prus de unu eroide superai sa gara creu.

RimaSeu coscienti de custa realtadi

e oi dh�afrontu prenu de coràgiu.

2. PaniA su pópulu chi est radunaubonu divertimentu augurunotesta puru su poéticu sonuunu giòvanu po primu dh�estèndidiseu de Burcei in su comunue de gentilesa usu su fuedhue si mi apretzant oi cantendisa riconoscentza at a èssi pronta.

RimaAfronta, Zuncheddu, chi t�intendis siguru

isperendi in d-unu bonu risultau.

3. UrruO Mamma Vírgini MariaEst giustu chi una candela ti alluapo chi protègiasta sa gioventudi

Comune di Burcei - Roberto Zuncheddu

Page 222: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI224

e is chi funt in s�antzianidadipreghendidí che fillu ti seupo chi in custu terrenu viàgiucandu arribbaus a s�estremusi portis ananti de Gesusutotu custu dèu ti domandu.

RimaCandu femmu dèu a s�edadi tua

prus de su coràgiu fut sa timoria.

4. MasciaO pópulu chi de fronti stàisisa bona festa dèu t�auguruchi de nosu ses postu a cospetuprenu de passioni veramentis�anti dépiu de nou arricirisu comitau cun modu garbosue unu vantu dhis bollu concepiimpari cun is collegas tresie cun Zuncheddu nou de sa basi.

RimaChi ses coragiosu e coscienti puru

t�as a depi biri in su tretu chi fàisi.

5. MattaCustu pópulu chi fàidi coronaMatta cun su sguardu abbràcisiunu pópulu chi bèni conòsciadagenerosu e de ideas brillàntisibrillantis e giudichendi pròntasaunu pópulu chi sempri cunfòrtadais cantadoris seguacis de Omerupo sa generosa ospitalidadi.

RimaSa realtadi pòrtada tantis fàcisi:

isperu sa chi afrontas chi siat sa bona.

6. ZunchedduCun Marcu Licéniu GrassuÍanta formau sociedadi

Page 223: Tradizioni Popolari

225

Pompeu cun Cesare po chi si glorifichéistide Roma in sa rispetàbbili zonaíanta formau su triunviru sooviamenti po guvernai cun incurugei si fíanta dimostraus iscàltrusudogna romanu nendi non ci cuntestica de propósitu dhus consideru.

RimaC�esti puru bona volontadi

isperu bos�altrus no mi ostacoléisti su passu.

7. PaniTui, Maria, ca dhu podis faiprotegi su mundu cun is gràtzias tuase a dogna terrenu ómini onestuin su camminu de sa vida dh�agiúdisisa bella paxi sentza de interrompiantzis predichendi continuamentipo distrugi s�ódiu chi corròdidide su mundu in dogna condómini.

RimaS�ómini coscienti de is virtudis suas

podit lompi prestu a si realizai.

8. UrruSentza �e chi nemmus si dh�obblíghidisu pastori a fura pàscidie castiendi a fundu a funduno est própriu unu mannu abbusumullit e sa corti iscòvadae trabballat candu su beranu infróridima si pàsiat de prus in austucandu su soli dh�est oportunu.

RimaUnu ndi morit e dusu ndi nàscidi

e custu provat ca su mundu síghidi.

9. MasciaA cantai ses essiu ocannue aggradesci su miu elógiu

Comune di Burcei - Roberto Zuncheddu

Page 224: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI226

po parti mia ti usu rispetufinas chi tenis su scopu ragiuntue in Burcei ti ant a onoraichi veramenti possidis su donuma in Burcei po ti otenni lòdisifai onori a su tú comunuca chi fais figura de lussude cuntentu notesta dhus prènisi.

RimaTenis unu bonu puntu de apógiu

e cun cussu podis fai tretu mannu.

10. MattaChini tenit poéticu destinunisciunu aversàriu dhu spavèntadaca possidit is formas adàtasapo superai dogna aversidadisentza de pronunciai oràculusuconoscendi règola e misuras�aversàriu podis superainarendidhi fortzas no ndi sprecu.

RimaEcu sa dura realtadi chi ti presèntada:

superai is ostàculus chi agatas in camminu!

11. ZunchedduIn su necessàriu e in s�útilipaghíssimas bortas ch�iscieus bincica su consumismu s�at conditzionaue francamenti si dhu naru dèucantu dinai isprecau ci éssidide esigentzas sentza de c�èssi su segnuma c�est su continu controllu e controllide chini est pubblicitàriu robbustuinfluentzendi in sa fantasiaaici s�individu si bidi corrotua isperperai is richetzas però.

RimaTotu custu impegnu chi seu ponendinci

no ia a bolli chi si fessit rivelau inútili.

Page 225: Tradizioni Popolari

227

12. PaniFrà Nicola mendicada a peiDogna dí sentza de riposuS�istória sarda custu dhu sovénidiCa de para indossat sa vestiIn Castedhu prusu de QuartuE de onoris narada nd�ammassuCa in cussu cumunu fut conotuE dognunu narada dhu stimu.

RimaSu primu passu est dificoltosu

Ma totu s�altru gei benit de sèi.

13. UrruS�esaurimentu nervosuNo est certu unu bellu carignuPoita sa vida parit sentza de iscopuE si pèrdiri isperantza e amori.Connotu nd�emmu unu de OlmeduChi de nòmini dhi naranta BrunuFut in Quartu istramu e arestiE arruiat a dogna passu,Fiat mòssasa prusu de TotòE in d-unu logu de Castedhu est finiu.

RimaCh�isciu ca lassu sucessori dignu

No m�est su congedu tropu dolorosu.

14. MasciaSa realtadi oi si prepàradaE isperantzosu seu chi acúdasaFinas a lompi a s�ora de sa finiCantendi cun nosu peròBistiu de poéticu pannuNotesta in sa natali basiE sentza de benni po nudha confusuTi aggradessu coment�e unu filluE t�aggradessint is altrus tresiChi no mancas in su galateu.

Comune di Burcei - Roberto Zuncheddu

Page 226: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI228

RimaDèu ti consillu chi crasi no t�illúdasa

Ca ses prus mannu de chini t�impàrada!

15. MattaSa ripresa de is minieras de prumuSu Sulcis interu auspícadaMa est una sperantza chi dúradaDe tanti annus chi giai iscarèscidiDogna giòvunu disocupauDe si rassegnai no s�abbàscidiMa lòtidi coment�e in GavoiLotat dogna bracianti agricoltori.

RimaSu frori nascit crescit e si sícada,

Ma apoi sicau aturat su profumu.

16. ZunchedduSuscitau immentzu stuporiSa fuga de Licio Gelli adiSa giustítzia isvítzera s�abbríada* *??

Ca de sa massoneria e sa sellaSu veneràbbili capu est de creiSommu e rispetàbbili meriMa sa sua evasioni dha consideruFavoria po cantu ndi potzu cumprendi.

RimaFendi su doveri cun bella onestadi

isperu sa lei mi siat in favori.

17. PaniIn Quartúciu Chichedhu OlataFiat de is cantantis preferíusuIn Castedhu ancora est rinomadaSa fama de Farci reassuntiIn Munserrau fiat su prediletuEfísiu Loni tra is prus nostrànusuE in su miu comunu QuartesuMassiminu Moi nau FrancuDignu esti de rigordai.

Page 227: Tradizioni Popolari

229

RimaNemmancu is antzianus funti partius

Giai cun mesu tretu de istrada fata.

18. UrruIn Sardegna sa selvaginaAcabbendidha funti de arrustiriE po su pòberu disfortunaIs braconieris c�istàintiChi cassant a luxi e a oscuruE is cassadoris rammíngusuDebbadas círcanta su pegus arestiCun canis chi pòrtanta nasuE guai ch�ispàrinti su falcu.

RimaSincasu is solingus ti fàinti dormiri

In palcu c�est puru callencuna spina.

19. MasciaMai apu dépiu interrompiA Carlinu su crétiu sàgiuChi in vida m�at réndiu importantzaCa fiat própriu cantadori de lussuMa in Burcei de prus nomènisiA Chichinu Loddi de CastedhuCa no fiat fàcili a confundiE ca adi lassau fama di eroiDhi mandaus onoris a sa bara.

RimaImmoi o Zuncheddu cun cussu coràgiu

nara aundi tenis isperantza de lompi.

20. MattaCallencunu in sa menti s�istíbbadaCun s�idea di èssi su prus iscípiuCa s�impàrada a manu a manuChi crescit in sa statura e in sa vestiCuindi su pressosu iscàldidiDi èssi sa menti prus donosaMa imparit prumu e livelluSentza de usai superogna.

Comune di Burcei - Roberto Zuncheddu

Page 228: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI230

RimaIn dogna cosa c�esti su princípiu:

Su novellu partit e s�antzianu arríbbada.

21. ZunchedduEst sa primu borta gei dhu sciéisiChi seu cantendi e siat po bonu proiDe fronti a su púbblicu presentiTrancuillu e calmu mi manifestiSa cordialidadi mi dha riserbaCa una sinniora est sa poesiaE dhu rispetu su galateuPo chi no ndi tenga de maestrantza.

RimaSa sperantza mia est e chi de oi

Dèu serba commenti serbéisi.

22. PaniDe is iras si estendíada su pesuE po Gomorra fiat sa disfataE aici totu traspòrtadaDe sa citadi in d-una altra biaCa su pópulu iat usau soprusuDe cusciéntzia essendi niedhuMa cun su fogu totu iscumpàridiPo no èssi aturaus in riga.

RimaPiga o Zuncheddu sa scia de Matta

Ca parit sa prus chi portat atesu.

23. UrruCantu prusu de sa petza de bòiFait prexeri a ndi papaiCandu de monti est su porcedhuE chini portat dentis po molliPapat petza maseda o arestiPo chi puru tostada síadaMa costumat a si confundiCun sa tríglia o cun s�orataPoita cussa portat ispínasaEst pirigulosa in ora de apetitu.

Page 229: Tradizioni Popolari

231

RimaIscumitu ca Matta iat a bolli torrai

Finas aundi est Zuncheddu oi.

24. MasciaChini lompit a tenni cumpangiaNo ndi dhi portit de colliunuMa chi dhi tengat istima veramentiChi mancu sa sposa s�iscarèscidiA s�amori donendi isfoguLompit su momentu importantiE sa stima de prusu figúradaChi no si prenit de superognaFinas a lompi a sa fini però.

RimaChi dogna tanti ndi arrenescit unu

No aturat logu po sa genti istràngia.

25. MattaSa Cina negat e no ammítidiChi depat perdi s�ísola de SamoaChi geograficamenti soPrópriu cinesa si podit vantaiMa s�arma cun s�América abbastantza duraSa pretesa dha depit isciolliMancai su cinesu no siat prus branduS�América dha podit ponni in isconfita.

RimaMa poita a bolli torrai agoa

Candu sa natura no dhu permítidi?

26. ZunchedduCun su pianu istratégicu preparauA brintai in guerra t�isbrígasaS�Itàlia nosta po favoressiDe dogna parti arribbant is rinfòrtzusuPo debbellai s�austríacu infiniChi fiat dominendi sentza de àstiuMa cun Carlu Albertu s�italianu est trionfantiAValléggiu e a Monzabanu so.

Comune di Burcei - Roberto Zuncheddu

Page 230: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI232

RimaNo càstiu ne isfortzus e ne fatígasa

Tanti a sa fini ap�a èssi soddisfau.

27. PaniAllessandru Volta de ComuCun sa pila si donat isfoguE dignu esti de dhu rigordaiCussu esperimentu de valori dópiuGiàcumu Vatti puru si rigòrdidiDe is inventoris tra is prus portèntusuMa su rei de s�astronomiaGalileu cun Copérnicu sesi.

RimaCun tres elementus de su própriu logu

Mascia podit aturai in domu.

28. UrruSa stória de su russuDe is giornalistas dha sciéusuChi fatu anti unu macelluIn s�asiàticu terrestiE a cantu risultat a meiSu Giumbo dh�anti fatu arruiMa fiat intrau sentza de permissuE is càcias pigau dh�antiMa tra América e Rússia su matchIsperaus chi no sucedat mai.

RimaAndai ainnantis po tui est péusu

Inveci po issu est bellu cussu.

29. MasciaDe Ítaca in sa bella basiUlisse nada a Troia banduE de su cuadhu ndi essiat in pressiBistiu de eróicu pannuE cun Troia prusu non gódidiMa po Elena fiat s�acotzuCurpa de Pàride s�importunu.

Page 231: Tradizioni Popolari

233

RimaUnu sfortzu mannu no ti dhu domandu

Ca ti podit èssi fatali po crasi.

30. MattaE dhi fíat iscapau un�abbissuA Luteru para coscrituSu chi bolliat a sa crésia ghetai una nuiNarendi de su Vaticanu própriuDèu pentzu cun ciorbedhu miuNo coment�e is paras circàntisiChi in dogna terrena dimoraNanta s�alemósina domanduPo cunverti a chini est pechendi.

RimaBandu ainnantis cun dópiu profitu

Essendi ancora biu po tui e po issu.

31. ZunchedduDuramenti beniant impostusIs regolamentus fascistas isciuMussolini si creiat su genialiSotoponendi a grandu turmentuIs italianus chi no fiant avètzusuCuindi in sa massa protèstanta siguruNendi cun custu duci m�iscontruCa no est situatzioni de suportaiCustu regimi fascista so.

RimaControllai puru su procedimentu miu

Ma no dhi riscontru petzus mali postus.

32. PaniFendi dogna sàgiu paragoniZuncheddu biu ca no si confúndidiIn sa cantada e aturendi in pistaDe is paesanus suus a sa presentzaNo dh�ant a nai una débbili iscortzaSi crasi calat a su CampidanuE candu benit Pani dh�afiàncadaDe is giovonedhus po onorai su nòmini.

Comune di Burcei - Roberto Zuncheddu

Page 232: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI234

RimaIn s�ómini antzianu s�esperientza abbúndidi

Ma mancat de grinta fortza e cunvintzioni.

33. UrruEst Broi su nostu decanuDignu allievu de Farci e de LoniIn is palcus ancora est cantendiE sa língua a issu no dhi trébidiNosu allievus dhi seus custòdisiPo dh�agiudai in sa sua becesaC�est cussa via chi fait confundiChi fait confundi e sunfririSunfriri e a fogu prenu coiE po nosu puru at a benni crasi.

RimaSi oi in discesa ti serbit bastoni

As a isciri aundi ponni manu.

34. MasciaGaribaldi su crétiu eroiPo s�Itàlia generali ameniChi at uniu s�Itàlia s�iscidiCumbatendi in su campu obertuPoi in América bàndada peròAundi dh�ant arriciu palesiE innia puru cumbatendi sàgiuCun su nemigu fiat protestaE poi a Caprera s�est connotu.

RimaNotesta ti ses isceltu su terrenu

Ma totu su coràgiu no si bit innòi.

35. MattaPo mei est una serada de galaCun tui o pópulu burceresuO mellus nai genti generosaPo is cualis una lodi ofèrgiuE su coru miu est unu imbirdiO mellus nai unu scrignu obertu

Page 233: Tradizioni Popolari

235

Chi podint osservai tra fràdisiUnu coru de vàllia e invídia puruCun Zuncheddu giòvanu cortesi.

RimaPo agiudu certu prefèrgiu sa de mesu

De is tres realtadis birdi rosa e gialla.

36. ZunchedduSa stória craru dhi nàradaSi Napoleoni chi subbiat su sbaràgliuCandu in Rússia fiat lotendiPo èssi istau pagu oportunue de Waterloo in su condóminiisconfitu beniat in modu duruAnnientau in totu si bidiE in s�Ísola de Sant�Èlena moriat atesti.

RimaSi c�esti puru callencunu isbàgliu

S�iscidi ca s�ómini isbagliendi impàrada.

37. PaniLeopardi e Manzoni dus àssusuFíanta s�unu e s�altru elocuentiPrus de un�òpera cun rinomantzaAnti lassau in s�intzoru comunuMa de Franciscu Petrarca no dúbbituChi onoris dh�apat pótziu rendiCun Omeru chi s�Odissea decàntadaA su grecu comunu onorendidhu.

RimaBiendidhu camminendi a unu competenti

Dh�incàntada súbbitu s�elegantza de is pàssus.

38. UrruO Zuncheddu de custa cantadaT�ant a onorai prus in su futuruUsa su libbru e usa sa pinnaCa is collegas tanti postu in càlculuPo parti mia ndi seu onorau

Comune di Burcei - Roberto Zuncheddu

Page 234: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI236

E est onori a s�interu comunuMa po èssi prus bravu crasiSighi ancora a ti allenai.

RimaPo ti fai unu bàculu siguru

As iscioberau sa linna tostada.

39. MasciaO Zuncheddu a sa prima auroraPresentas su sardu mutetuE de tanti gioja ti coronàusuCun sa genti riunia innòiE in mesu de cantantis cuatruTui puru ti mostras garbosuCa non sesi camminendi a trotuIn s�odierna cantada palesi.

RimaCa ses coragiosu oi ti dh�acetu

Ma totu s�altru aspetaus ancora.

40. MattaDura ancora est sa mia iscortzaCa no seu ancora che MatusalemmiPo chi non sia prus a s�auroraE sa conca mia de pilus s�incàlvadaMa de sa vida connòsciu s�intréciuDe sa vida connòsciu is afànnusuCa sa natura cun mei generosaMi acumpàngiat prus de una santaPo lompi finas a fundu.

RimaA otanta annus salvat a Gerusalemmi

Fra Arremundu de Tolosa béciu ancora in fortza.

41. ZunchedduIn su monti Gòlgota est de creiCrocefígius si fíanta bístusuGesusu tra is ladronis pagu magníficusuA is cristianus donat is últimus messàgiusu

Page 235: Tradizioni Popolari

237

Nendi po bivi trancuíllusuSempri a pari si perdonéisiSa fidi divina manteneiPo no finiri in is infernalis baràltrusu.

RimaBos altrus ca seis sàgius maístrusu

Impartei consillus po is piticus che a mei.

42. PaniTi saludu cun amori e zeluCa sa cantada finendi dha séusuImmoi Pani perdonau síadaSi ringràtziu immoi canta cantaFendisí unu riverenti inchinuMa ancora si fatzais cumpangiaSa versada a chitarra po intendi.

RimaSighendi su camminu indicau de Déusu

Maria Santa lompiat a su celu.

43. UrruDe sa famosa sarda IpocreniIn cincu a giru si seus pòstusuE immoi sa porta dhi serràusuSerenus e trancuíllusuE a is giòvanus e a is antziànusuFraternamenti o Urru saludaE si no ci seus arrenésciusuA dhus cuntentai canta cantaO si fatu dhus eus sunfririPerdònidi su pópulu e s�obreria.

RimaO Maria Santa agiuda a fillus nòstusu

Po dhus biri créscius sanus e sistemaus bèni.

44. MasciaAltrus annus comenti a ocannuO caru pópulu s�obreriaFineus custu poéticu intréciu

Comune di Burcei - Roberto Zuncheddu

Page 236: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI238

E si parteus de s�intzoru prantaE tui Zuncheddu cun nosu t�inchínasaBèni convintu c�as fatu furoriE manteni de Burcei su regnuCun Pasquali po t�acumpangiaiE allievu de Urru t�iscríasa.

RimaPo fai onori a Santa Maria

Síasta degnu finas a béciu mannu.

45. MattaCustu pópulu impari s�alléidiPo rendi a Santa Maria omàgiuChi no lassat de pregaiPo s�ómini in su celesti confiniE su fillu chi su celu custódidiBiendi a sa mamma grataIn calidadi de su Deus dóminiRiunit sa celesti consulta.

RimaAsculta a Matta a sa fini de su viàgiu:

S�ómini podit realizai su chi crèidi.

46. ZunchedduSi apu arrau isperu ca mi perdònasaO cara genti genuinaTi onoru e sempri ti vantuCa ndi ses degna de custa benemerenza.Ma immoi si saludéusuE cun su mutetu canta cantaA altrus annus a nai osuA presentza de custa cumpangia.

RimaMaria Santa potentza Divina

Nosu goseus de cantu si dònasa!

Fine

Page 237: Tradizioni Popolari

239

Gara Poetica tenutasi a DecimoputzuFesteggiamenti S. Giorgio - 1986

Improvvisatori:

Mocci Emanuele - DECIMOPUTZUUrru Raffaele - BURCEIPani - QUARTU S. E.Zuncheddu Roberto - BURCEI

A cura di Nino Scano

1. MocciConvintu ca no s�intrístadano dha saludu arresci arresciai cussa genti premurosama cun modu gentili e gratusi m�assistit sa memóriae puru su sensu profundua dognunu riuniudh�apu a tratai de augustu.

RimaDe custu mundu fatu po cresci

sciu s�istória de cosa ndi regístrada.

2. UrruCun is duus nous talentusnotesta bella figura bramupo chi si potzat rendi vantusa distinta nostra musa Eratuantzis tot�a is noie po chi cuntenta síadasa genti chi ananti teneusde rimas e de isterrinasisperu chi no aturi brandu.

RimaDe candu Deus iat fattu a Adamu

povinas a oi cantu avenimentus.

Comune di Burcei - Roberto Zuncheddu

Page 238: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI240

3. PaniS�emotzioni mia po chi dóminiisperu notesta de agatai rimédiuse no nau prima de partirichi sia unu pagu emotzionaunotesta su scopu de arrennesciest de cuntentai is amigus gratussa cuntentesa po chi si provérbidide parti de chini est ascurtendi.

RimaRigordendi is fatus in passau sucédius

serbit po acresci su sciri de s�ómini.

4. ZunchedduSi notesta, o sensu, bèni mi coòperasno m�apu a deludi de cust�ingressu;si saludu, Putzesas personas modellas,sa simpatia po bosaltrus si rèndidisimpatia cun afetu e cun amori;isperendi de fai bella figurasa modéstia mia seu presentendisídí felici de Deximebutzu in su condómini.

RimaS�ómini po natura tendit a su progressu

Fendisí onori cun is bellas òperas.

5. MocciMancu notesta de su palcu mi fúsi musa poesia mi rillàscidipoesia chi rèndada solatzundi cumpongu e non bengu confusue chi su bonu concetu si líghidisa poesia bella fióridie manc�unu ndi narat prolissu,o gentili cortesi radunu.

RimaUnu ndi morit e dusu ndi nàscidi

e issu sighit cun s�andatzu sú.

Page 239: Tradizioni Popolari

241

6. UrruDe ispinas cun d-una coronaa Cristu iant incravauserbendisí de un�iscalais ladronis fíanta dusuma su ladroni devotupentiu dhu perdonadapromitendidhi sa santa glóriae po chi Nicodemu sa tumba prepàridia is tres disi s�est biu risuscitendi.

RimaCastiendi in s�istória totu su passauparit istrada prus mala che bona.

7. PaniDe bellus flúminis e laguss�Itàlia tenit po memóriae de turistas prus de dusundi podit acuntentai;fra is citadis de cuntempric�est Roma rica de isplendorie Milanu puru visitendiest bella de totus is latus,fortzis cantu Torinu e Triesti.

RimaAtus de valori po brintai in s�istóriasi nd�est biendi sempri prus pagus.

8. ZunchedduEst sa classi lavoratricichi de sa dignidadi possidit is prégiuse in custu siguru nci abbetitenint arrexoni chi faint is ribbellusis miràbbilis operajus atestica po su pani duramenti pístantade sacrifícius donendi esèmplusuma pagu giustus funt is contratuschi su stadu emanat po issus cun superogna.

RimaFatus si ndi regístranta bellus e lègiusin dogna tempus est istétiu diaici.

Comune di Burcei - Roberto Zuncheddu

Page 240: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI242

9. MocciIn totu is púbblicus divaguschini est de sentzu profundupresentat su chi úrgidie no ndi fait isconcuassupo cuntentai is chi sunt amantiscun su bonu sentzu determínadae no trascurat is mentis donosasassístiu de sa memória.

RimaS�istória camminat a passu cun su mundu

cosas importantis ndi dh�isfugit pagus.

10. UrruA Roma po Maria Gorettisa morti istada no fut delítziachi preghendi a su Deus Dóminiversada su sànguni sú innocentima un�angelu dha trasportadaillibbada a su regnu celestide fronti a Serenelli prus robbustumorendi issa at fatu vitória.

RimaMa s�istória est comenti a sa giustítzia,

chi at de giustu su nòmini feti.

11. PaniSentza chi a sa realtadi s�abbàscidiantzis cun pretesas de monarcade coràgiu donada esemplusBonaparte de sa gherra amanticandu tressau dhi fiat sa scarognafiniu fiat in esíliude Sant�Eleni in su terrestripo èssi pérdiu precedentementisa batàglia de Waterlò.

RimaGenti che a Virgíliu Danti e Petrarca

no est in dogna tempus chi ndi nàscidi.

Page 241: Tradizioni Popolari

243

12. ZunchedduIn su mundu sa cumparsa de Gesusuin sa Bíbbia eus istudiauin nòmini de Deus si sigílladain nòmini de Deus Onnipotentipo redimi s�umanu regnufinas in sa morti fait afrontue própriu in sa gruxi moriat Cristu Eroima is esemplus divinus lassendi.

RimaFendi cunfrontu tra presenti e passau

oi s�ingegnu bríllada de prusu.

13. MocciS�agricoltori afanna afannapo ndi podi otenni proiisfidada sa sopraviventzain mesu a fangu e ispinasmonumentu meritat erígiuca po depi preni sa cerdaora no ndi càstiat creusudendi de monti in cima.

RimaDe sa prima perda povinas a oi

dèu nci lígiu diferentza manna.

14. UrruIn s�istadi po tropu callentisu pastori fait s�umbragupo issu e po is pegus susua su soli po no s�atrivitundit a giru de Corpus Dóminia pastura bèni agiustadaca est giustu chi aici síadaca s�istadi brintat intzandu.

RimaCandu s�arrangiada a bivi in su pagu

mi pariat s�ómini prus intelligenti.

Comune di Burcei - Roberto Zuncheddu

Page 242: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI244

15. PaniSacrificada su maistr�e murupo racimulai su salàriucertas bortas giorronnadas grassasaltras inveci cuasi a digiunuoi finas po is manus artistasde sa crisi c�est curta sa pestidisocupaus ci nd�est in cantidadie po chini trabballat est una vitória.

RimaS�istória est che a unu iscenàriu:

ci at protagonistas ma cumparsas puru.

16. ZunchedduTra is filòsofus de celebridadiPlatoni s�est dépiu memoriaiallievu de Sòcrate cun premurae po sa scientza Aristòtele agiuntiissu indiscussu primégiadae de sa scultura is fatigasFídia fiat su veru eroiin s�antiga Grécia màrcias.

RimaIs tràcias antigas funti de onorai

ma oi signorégiat cultura e civiltadi.

17. MocciPastori is brebeis nci tocasa pasci a is oras chi si bílladae ndi pigas infatu su canie in sa tanca de Dona Vitóriadhas cenas a dogna costuca ci tenis a dhas fai godirima poi nàrada nd�istalliis angionis dogna dí.

RimaFaimí isciri in s�istória chi bríllada

in cali postu Pani ti collocas.

Page 243: Tradizioni Popolari

245

18. UrruSu disastru si biiat agoapo sa prepoténtzia e po s�arrogantzachi teniant is fortzas de s�Assicasi in totu su globbu terrestrima de fogu in cuss�oraca su fatu fut mondialicostrintu fut a perdi ammarollas�itàlicu pópulu istancu.

RimaMancu mali ca c�est sa speranza,

molla propulsora po sa classi noa.

19. PaniDe sa persiana basiuna vasta gherra po alluipo sa Grécia circat de partiricudhu Dàriu persianu Reima a Maratona pianura importantiperdiat óminis prus de noie Milzíadi fra is prus ecellentisvantai podiat sa vitóriade sa fortza gràtzia a is influssus.

RimaS�istória de oi po mei e po tui

cussus benentis dh�ant a isciri crasi.

20. ZunchedduSu stadu de is Francesus turmentauin tempus tanti agoanon connoscendi momentus soavisca sa monarchia narada momentu intrassicun sa lei de is terrorisma su tertzu istadu narat no mi nd�acredentzue is erroris monàrchicus rimítadafendi crollai sa monarchia creuotenendi sa Costitutzioni so.

RimaDeu pentzu chi sa classi noa

no cumitat is erroris gravis de su passau.

Comune di Burcei - Roberto Zuncheddu

Page 244: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI246

21. MocciIn s�istória est famosa,famosa in su guerregiai,ca cun coràgiu cumbatíadae iscritu nd�at dogna prodiaturada de s�antiga Cartàginich�ispadronegiai boliat su munduma Roma ca fiat sa colunainfligiat po dogna díuna tremenda isconfita.

RimaImpegnadí a fundu po podi lassai

iscrita una pàgini chi siat gloriosa.

22. UrruIn su romanzu primu e segundusi fut distinta Gràtzia Deleddachi si fut dépia de glória prenide su Nobel otenendi fortunama sa Sardigna no iat riconnotucussu géniu e dhu contràstadacomenti a bortas fait su giugichi po assassinu cundannat s�eroi.

RimaOi abbastat una nebidedha

po distrugi totu su bèni de su mundu.

23. PaniCun mutetus bellus che isprigusonorat Loni su cantu nostu.De Broi fra is defuntus collegassu própriu nòmini oi si estèndadade Cabuderra fiant is fradis Pudduse de Taccori sa fama no atroci,Moi a custus no fiat de mancuchi nasciat aundi nàsciu seue de Castedhu fut Farci però.

RimaNo creu chi Mocci pretendat su postu

a fiancu de cudhus istrategas antigus.

Page 245: Tradizioni Popolari

247

24. ZunchedduSoloni in rica facoltadiamministrai in Ateni iat pótziu movicun is miràbbilis idealis susudemocraticamenti narada dha spuntie cun is leis chi emanada e controlladarisultanta órdinis esatuse totu íada bèni dispostuis ateniesus rendendi cuntentus.

RimaIs avantzamentus fatus funti de promovi

a costu chi ci bollat prus responsabbilidadi.

25. MocciCalmu calmu a Pani rispunduca mi praxit a èssi puliude sa modéstia non potzu isfugie de is sàgius ancora ndi esemprima si bollu própriu arrennescia unu sonnu puru isperauca raramenti bengu confususi m�impegnu in su chi nci creu.

RimaMi seu cuntentau sempri de su miu

prus a dhu cresci che distrugi su mundu.

26. UrruIn custu palcu che in d-un�altaric�est Mocci fendi de bona guidae a nemus sentza de ofendino mi parit branda sa cantadac�est Zuncheddu paesanu miuche a is altrus est fendi ugualide dhus tenni acanta cuntentu seua issu e su de Sant�Eleni.

RimaSu bèni e su mali in s�istrad�e sa vida

dèu dhus biu caminendi impari.

Comune di Burcei - Roberto Zuncheddu

Page 246: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI248

27. PaniDe Manueli amigu cordialiMi abetamu chi aici cantéssididh�apu a tenni sempri in sa memóriain s�usantza de su contra e boest cantendi beni veramentipostu in mesu a duas aurorasUrru puru su mutetu píntadaca de su cantu connòscidi s�arti.

RimaMa su chi a cumbati foras no éssidi

brintat solamenti in s�istória locali.

28. ZunchedduDe Demòsteni s�elocuentzatrancuillu dha nomenide is esémpius suus cópiaistudenti chi bolis istudiaidimostrada dh�iat s�arti de cumbatipo memória de s�interu terrestricun sa règola de su moralifatu dh�anti unu monumentu.

RimaS�intentu est de migliorai su bèni

e su mali a dh�abbati cun sa própia intelligéntza.

29. MocciA su púbblicu riuniudh�ammiru sa bondadi suaca de dogna cantadoridhi praxit a biri sa sfidaaici dèu cantendide elògius oi dhu colmupo chi dèu unu reuno mi potza considerai.

RimaMancai in domu a sa guida tua

seu mostrendi su valori miu.

Page 247: Tradizioni Popolari

249

30. UrruCandu pigat fragu de pani cotusu bixinu furbu s�allèadae cun sa scusa ca bolit discuticun d-una faci chene misurasu mellus modhitzosu ispitzicòrradae incuranti de is sentinellastra barzelletas e frasis famosaschi no totu assumancu una perrandi pigat e rendit vantu.

RimaCantu cosas bellas sa natura crèada

e sa terra ci torrat a ingurti totu.

31. PaniDe fronti a is collegas iscaltrussu capedhu mi ndi tiru súbbitue de is chi frasis bellas impèrantami praxit a èssi a fiancuis fuedhus bellus no atrociantzis nci nutru gosude fronti a s�intera massacandu sa discussioni est pulia.

RimaChi sia valorosu nemancu ci dúbbitu,

ma lassa, o Mocci, chi dhu nerant is altrus.

32. ZunchedduTra is cantadoris de antiga glóriaLoni bèni sintetízadaFarci e Loddu figúradae Taccori puru bèni avàlladaBitiredha fiat de Lunamatronain is palcus sempri fiorenticuntentendi dogna tròperae de Seui ndi onoru su nòmini.

RimaS�ómini coscienti trabballat e realízada

e s�òpera bona aturat po memória.

Comune di Burcei - Roberto Zuncheddu

Page 248: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI250

33. MocciA Mosca bolemu andaipo ndi biri certamentisa basílica chi cunfírmadatotu s�artística novade Santu Basili peròsu méritu no pitichedhuma si s�intentu m�arrennèscidimancai cun d-unu solu paninci fatzu viàgiu giocundu.

RimaPani e Zuncheddu, sa prova evidentica su mundu tessit e no si firmat mai.

34. UrruPo chi degnamenti concluade fronti a cust�antigu témpiucun fraterna e sana memóriaRei de su celu Cristu Dóminiin genugu floris deposugràtzias po su Comitaue a sa genti bégnia a iscurtaicun passiéntzia e cun seriedadichi no dhi manchit de celu s�apógiu.

RimaGiòrgiu at lassau nòmini i esémpiupo imparai nosu de s�istória sua.

35. PaniCun umilidadi e sentza de bóriae non certu cun su coru tristupo su pópulu sériu e cumpostusu saludu Pani dh�informasdomandu iscusa a s�interu comunupo su tràgiu non tropu puliusu dolori �e gúturu non ci bolíadae po mi podi a lestru isparessia is mexinas mi seu rivólgiu.

RimaPo ndi èssi sighiu is ormas de CristuGiòrgiu ndi oteniat unu postu in s�istória.

Page 249: Tradizioni Popolari

251

36. ZunchedduSaludendisí afetuosamenti si nomenima immoi domandu a totus is festantisde perdonai chi no seu istau modelluca felici seu bégniu a innòie po chi s�amicítzia no s�isgònfidis�umilidadi mia si rivòlgiucun d-unu saludu de amori profunduisperendi de ci podi torrai.

RimaFai, o Giòrgiu, chi de immoi a innantis

in su mundu triunfit su bellu e su bèni.

37. MocciDe saludu no lassu privua su púbblicu ch�in paxi règnadae dhu protègiat su Rei celestica gosat issu e dèu nci gosucuindi no lassu de auguraicun su prus sublimi elógiue tra is competentis dhu nomenide su traditzionali cantu.

RimaSantu Giòrgiu a nosu s�insègnada

ca su bèni fai est costrutivu.

Comune di Burcei - Roberto Zuncheddu

Page 250: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI252

Gara Poetica tenutasi a Settimo San Pietrola sera del 24.08.84 per la festa dell�unità

Improvvisatori:

Secci Torquato - SETTIMO SAN PIETRODanese Enea - MONSERRATOMaxia Antonio - SELARGIUSZuncheddu Roberto - BURCEI

Secci - 1 �Notesta puru su saludu in artiDh�arrícinti de cuattruE a dh�esprimi po primu mi est lécituCa s�argumentu m�ant afidauPo dhu depi esprimi siguruComenti s�usantza convenitE si de errori no mi rendu reuDh�apu a esprimi in su giustu.

RimaSi custu benit contau po teatru

Dèu puru récitu sa parti.

Danese - 2 �Secci, diventa unu cantadoriNo abarris aici diletantiCa poetas custu CumunuNdi at tentu prus de cuatruE si podis dimostradhu oi,ca su primu omàgiu dèu ti prestie su púbblicu bollu pregaichi rendat onori a su giustu.

RimaCustu est teatru importanti:

est a recitai innòi unu onori.

Maxia - 3 �Su pópulu no si esimatPo Torquatu novellu cantantiA esprimi in custu confiniCun sériu afetu e amori

Page 251: Tradizioni Popolari

253

Bégniu seu a innòiPo onorai s�interu comunuATorquatu chi at initziauDh�afiancu in modu cortesi.

RimaSes unu atori debbutanti

Afiancu oi de chini t�istimat.

Zuncheddu - 4 �Si saludu gentilis ascurtantisE cun gentilíssimu cuntegnuCa seis personas giuditziosasIsperu de meritai palmaE cun seriedadi reassuntiPo su rispetu no ti trascuruPo chi ti tenga uniuCunforma esti sa lei lécita.

RimaRécita puru cun calma e impegnu:

isciu ca sunti cosas importantis.

Secci - 5 �Fra is iscritoris de sa SardegnaS�est distinta in su cumponiPo veru ingegnu e artiGràtzia Deledda rica de intelletuSa Sardegna at onorauE de issa sa fama nd�est prenaCa si fut dedicada costantiA iscriri cun sensu convintu.

RimaBrintu in iscena e rispetu su copioni

Ca mi ant afidau parti degna.

Danese - 6 �De s�Olimpu ita bella s�artiDegna meravigliosa TaliaSi de nosu ndi bis unu gràciliispiradhi sa floria rima

Comune di Burcei - Roberto Zuncheddu

Page 252: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI254

Tui dhu podis ca benis de susuDonadhi coràgiu e ispreniPo chi mutetus ndi potzat tessiE dhi nérinti chi est bravu cantanti.

RimaCumprendi bèni prima sa regia

E ti at a èssi prus fàcili sa parti.

Maxia - 7 �Torquatu pensa de recitaiPovinas a s�ora de concluiVeramenti dha tenis sa basiEst ricu su donu CelestiFortuna e veru pròT�augurat Maxia i Enea,Ti assistat sa floria musaCa dhu podis fai innòi.

RimaOi sa platea est cun tui

E delusa no dh�as a lassai.

Zuncheddu - 8 �De sa sconfita de RolanduSi ndi ligit s�istória disgustaA Roncisvalli dh�íanta dépiu isbaragliaiSentza de piedadi nientiNo coment�e sa sconfita de LípiaUna sconfita fata cun artiAici Rolandu s�isciòlidiPo annientu de sa francesa tribbuna.

RimaUna parti comenti a custa

Bolit iscípia onorai cun cumandu.

Secci - 9 �In is termas de CaracallaC�est un�àcua tanti nomenadaCa tébida benit a isgorgaiPura naturali de sèi

Page 253: Tradizioni Popolari

255

E po èssi delitziosa bufenduDh�assagiada finas BonapartiE in antigu vàrius tribbunusDe s�antiga Roma augusta.

RimaDe custa parti a mei assegnada

A nisciunus intendu de fai sa spalla.

Danese - 10 �Su cantai nostu e messàgiuE no abbarrat solu in CampidanuSu Sulcis bandat a concuistaiE sa Trexenta chi tanti istimuAundi su mutetu si cuncépidiE s�apretzant is cantadorisCudhus cantadoris de lussuDe sa rima floria e cortesi.

RimaSes cun atoris de primu pianu

E cussu ti depit donai coràgiu.

Maxia -11-A Danesi de gentili tratuSinceru dhi rendu su votuCa onorat s�antigu avuE in altu collocat su drapuDe tempus impari cantausOnorendi dogna comunuE dhu sciu amigu eroiCa sa stima cun totus sigillas.

RimaSi assimbillas a unu chi ndh�apu conotu

Oi ti naraus bravu, Torquatu!

Zuncheddu -12-Torquatu at magnificentzaBiu ca no cantas aflígiuCantas sentza de ingannusPo primu borta dependi debbutai

Comune di Burcei - Roberto Zuncheddu

Page 254: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI256

E dèu cun màssimu curuTi nau che persona cuscientziosaNisciunus de is collegas s�ammúrridiPo una casuali superogna.

RimaIn dogna cosa po acuistai prestígiu

Ocurrit puru annus di esperientza.

Secci -13-Notesta puru creuChi custa aturit nodiaSi su púbblicu dhu cuntentuDe fronti a custa tribbunaPo otenni fama istabbiliaSi su sensu bèni iscatúridiSentz�e mi contai eroiChi a fiancu dhis istò.

RimaNo aturit in d-una trinodia:

Oi, Maxia, rapresentu dèu.

Danese -14-De s�Olimpu teniat is craisCantadori de fecunda venaPo su bonu sensu e artiE po sa prestantza robbustaTenit una bella istória iscritaIn vida s�est fatu aplaudiriCudhu famosu Simoni NiedduE donendidhi una meritada lodiUna fiàcola dhi bollu allui.

RimaPo podi abbelliri custa scena

tui, Zuncheddu, ita parti fais?

Maxia -15-Bégniu seu a custu terrenuFelici oi po concluiE si de tromba intendu iscuilluIs pensais mius si ristòranta

Page 255: Tradizioni Popolari

257

E mai no fatzu su duruIn palcu candu cantuE prima de m�isconfigiRispundu a s�altrui favori.

RimaOnori e vantu onorant a tui:

dirigi puru trancuillu e serenu!

Zuncheddu -16-A Danese bollu onoraica dexit in cantada de festae giustu chi sa misura prengata su pópulu po favoressirispetendi sa lei peròde custa campidanesa poesia;sa stima mia dhi palesica est cantadori de rara artie de unu sensíbbili nodu.

RimaSa parti mia at a èssi modesta

In modu chi Danesi no tengat de nai.

Secci -17-Dogn�annu benit arsaSa Sardegna sentza de critériuCa de fogu no aturat immunaDe chini ispéculat po illécituE su sardu est giustu chi s�alléidiPo puniri cussa manu ingiustaPo dhu depi ponni a confiniSi de incéndiu si rendit reuCandu si notat s�iscópiu.

RimaDèu custa dha récitu sériu

Própiu po chini dha creit una farsa.

Danese -18-Zuncheddu po su bellu cumponniNisciunu dannu t�aggràvidi:Scis rispundi cun língua grussa,

Comune di Burcei - Roberto Zuncheddu

Page 256: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI258

Scis pigai sa spada de Marti;Rispundendi diaici mi sollatzasE su coru miu si soddisfàidiGiovonedhu de rispetaiDe su poetai ricu e cortesi.

RimaSi Danesi fait sa parti de Dàvidi

Mai fatzas cussa de Assalonni!

Maxia -19-Onorendi is sardas ischedasZuncheddu no parit cosúciaIs frasis suas soddisfàintiCa ses giòvunu in totu rinverdasElegendi su nostru orifiammaCantendi a contra e boSoddisfas is ascurtadorisIn sa giusta bia caminaCa ti richiamat dogna tribbuna.

RimaPo una paperina no perdas fidúcia:

Atoris de fama ndi fàinti medas.

Zuncheddu -20-In s�atuali italiana salaConnoscendi seus s�abbusuCa su políticu programmaContribbuiscit a is iscémpiusS�iat a depi rinovaiIn modu de s�istabbiliriCustu bellu sistema immensuCa in sa sociedadi favoréssidiS�interu proletàriu so.

RimaSi fessit a sighiri is esémpius tusu

No pensu de pigai fama mala.

Secci -21-Inabbissada si fiat sa pruaDe sa Dória navi istabbilia

Page 257: Tradizioni Popolari

259

In mari po giaci perenniCussa navi costruia cun artiOi s�agatat in profundu abbissuAncora dha risentit su munduAltra non ci nd�est chi dh�arricumpènsidiIn sa flota italiana creu.

RimaDèu rispundu de sa parti mia:

Pensit issu a sustenni sa sua!

Danese -22-Maxia est poeta profunduIn Selàrgius coment�e unu reiCun is primus postu a cunfrontuIssu si fait aplaudiriE Danese chi dh�est vantendiDognunu dhu dichiàradaTui puru Sétimu dhu cuncepisCa finas in custu finiNc�est de dhi rendi onoris innòi.

RimaE chini ti narat a sighiri a mei?

Oi depis rendi contu a su mundu!

Maxia -23-Esprimu in manera lécitaPrenu de istima e amoriSu galateu osservai isciuSu próssimu cantu dhu istimuE finas a s�ora de concluiMi esprimu in modu cortesiMaxia a sèi t�ammedàgliasNo ti nanta ca ses un�eroi.

RimaOi ses su primu atori:

Si abbàglias tui addiu récita.

Zuncheddu -24-Maria Santíssima sa mamma veraE Giusepi su Babbu putativu intréciu

Comune di Burcei - Roberto Zuncheddu

Page 258: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI260

De Gesus sentza superognaIspirau de s�Onnipotenti isplendoriAndada cumprendi miràculusIn sa Galilea dependi camminaiE cun su divinu modu gratuSa guarigioni de su lebbrosu ndi palesiIn mesu a sa genti po favoressi.

RimaDanesi, ormai atori béciu

At a èssi fatu ispetàculus a dogna manera.

Secci -25-Si eprimit cun frasi vàriaDistintu in su cumponiC�a fundu connoscit s�artiDe Maxia ndi rispetu sa vestiCa iscerat su fuedhu adatuEssendu ricu de intelletuCustu mi rendit pròPo dh�istai a fiancu creu.

RimaDèu rispetu su chi est in copioni

Ca no agatu parti contrària.

Danese -26-Zuncheddu po brintai cun is mannusTi dhu nau a boxi sinceraSentza chi tropu cosa t�agiuntiDepis lassai sa superognaSi no dha lassas e sighis a distruiNo as a luxi mai fra is dotusSi su sentzu �e su rispetu ignorasCumentzendi de s�ora presentiAdiosu Zuncheddu però.

RimaComenti a totus a dogna manera

Ma si no miglioras tui sunti dannus.

Page 259: Tradizioni Popolari

261

Maxia -27-Secci cun propósitus sanusCreai bolit fiamaE fra cussus chi cumbàtintiInsandus po si fai onoriSu copioni in modu iscaltruRécitat cun degna vestiE su contràriu in noti de insognaNo ti dhu fatzu e dongu créditu.

RimaSu méritu est atori de fama

E in dogna teatru dhi batint is manus.

Zuncheddu -28-Ti onoru sentza de abbusuCa gei ses cantanti dotuSempri t�ia a bolli onoraiE ca Zuncheddu no si cítidiIsperu ca su púbblicu ci gódidiDe rispundi a Danesi no m�astenguUsendi sa giusta lei peròSentz�e mi vantai capacidadiIn custu poéticu intréciu.

RimaS�edadi chi tengu mi permitit totu

Ma su béciu no podit isperai prusu.

Secci -29-A Ròmolo po fai su contràriuRemu si boliat oponiDe su sulcu sartendi is sinasPo pretendi oguali dirituE dhi tocat chi dhu cumbàtadaCa s�iscàgliat che belva arestiE dhu punit in modu esemplariPo aturai rei indiscussu.

RimaCussu est iscritu in su copioni

E parit ca m�adatat finas su scenàriu.

Comune di Burcei - Roberto Zuncheddu

Page 260: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI262

Danese -30-Non t�apu bófiu interrompiPo depi benni a confrontuIn d-una prova de capacidadiCun tui, Danesi de Monserrau,Cun tui non s�est bófiu cunfrontaiE giustu chi su púbblicu ti lòdidiT�apu donau solu longa funiPo gosai poéticu intréciuCa s�iscidi ca ses piciochedhu.

RimaSu béciu godit su dorau tramontu:

Zuncheddu a inguni mai nci at a lompi.

Maxia -31-Consolu de vera glóriaIssu s�est dépiu immortalaiDe veru poeta fama làssadaEst collocau fra is iscaltrusManzoni cun donu siguruLodis in Itàlia dh�istíantaMa est Danti su prus robbustuChi soddisfat s�intera massa.

RimaLassa chi siant is altrus a nai

«Custu puru lassat istória».

Zuncheddu -32-Danesi aferrat in grussuCa si vantat maris e montisPensu chi bollat esageraiMa non totus sunti débbilis pastusCuindi atentzioni, o Danesi,Ca custa campana bèni sònadaE ti podit rispundi in finiSentz�e nisciuna titubbantza.

RimaSa sperantza mi donat vastus orizontis:

E chini ses po giudicai cussu?

Page 261: Tradizioni Popolari

263

Secci -33-De is erois insigniusE de fama istabbiliaA capu de milli sordausGaribaldi cun cuss�esércituS�Itàlia non lassat in penaUnificau iat su staduE narat «Su regnu arrici!»AVitóriu Emanueli incontrendi.

RimaEssendi in gradu récitu sa mia

Aici in iscena rapresentaus unius.

Danese -34-Cun sensu sinceru e profunduPo donai prova di esperientzaPo donai prova de artiE po non fai figura piticaE po isciolli prus bèni sa favellaE su púbblicu chi mi corònadaIsperu de non èssi delusuDhus saludu cun dignidadiAltras bortas a dhus onorai.

RimaS�unidadi donat rica esperientza

po fai prus bella parti in su mundu.

Maxia -35-De gioja su coru po preniSaludu in modu educauSa cantada immoi s�ismítidiSu saludu isperu de aggradessiTi saludu pópulu modelluCun istima e sinceridadiCun afetu e cun amoriE sa menti mia giulivaTi amu diletu comunu.

RimaEviva s�unidadi po èssi presentau

Un�atori novellu chi promitit bèni.

Comune di Burcei - Roberto Zuncheddu

Page 262: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI264

Zuncheddu -36-Ti saludu in modu profunduTi saludu pópulu iscaltruTi saludu o pópulu dotuTi saludu o pópulu de lussuPópulu de lussu e de interessusSa stima mia ti manifestiAltrus annus augurendiCun sa màssima sinceridadi.

RimaS�unidadi est indiscussu teatru

Fendi progressus in totu su mundu.

Secci -37-Chi torri a cantai non promitupo èssi novamenti a sa guidain custu Setimesu Comunuca cantadoris ci nd�est prus de un�altrucuindi dèu puru mi prestia sa fratellantza propensue nisciunus s�at atrivide negai su chi est giustuin custa antiga terra de arti.

RimaIn custu immensu teatru de vida

Sa parti de bivi est unu diritu.

Page 263: Tradizioni Popolari

265

Gara Poetica tenutasi a Villasimiusper i festeggiamenti di S. Maria (4/9/1986)

Improvvisatori:Zuncheddu Roberto - BURCEICocco Raffaele - SETTIMO S. P.Matta Marcello - DOMUSNOVASCrisioni Antonio - VILLAPERUCCIO

Comitato:Saba NataleBoi LuigiPodda GiovanniMurru Salvatore

1. ZunchedduO Villasimius sa zona tuameravígliat e soddisfàidiecu chi m�eis ofriu s�ocasionipo m�èssi apretzau su nòminide cantai po sa mamma de Gesusucuindi isperu tenni fuedhus ispíciusca de Burcei seu dépiu arribbaipo si rendi onori e vantu.

RimaCantu sacrifícius s�ómini fàidipo migliorai de prus sa conditzioni sua!

2. CoccoSu pópulu ch�iscurtendi istàidinotesta dhu creu de lussue po is oras chi in su palcu stosiat competenti altu o bàsciudh�emu a bolli de cuntentesa prenide Villasimius su bellu terrestrie Zuncheddu cun su sú inítziuisperu chi lessit unu bonu nòminica est giòvunu e de bella presentza.

RimaS�ómini est nàsciu po cussue sentza de sacrifíciu bèni no ndi fàidi.

Comune di Burcei - Roberto Zuncheddu

Page 264: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI266

3. MattaCun tres giòvunus notesta discutue seu cunvintu ca no s�istàncantais personas presentis si dispòngantapo podi rendi méritu e pròsu plàusu miu manifestia totu custa genti riunidapo ascultai dogna cantanticuindi isperu bonus auspícius.

RimaIs sacrifícius in sa vida no màncanta

ma s�importanti est chi dònganta frutu.

4. CrisioniOcannu puru fin�e chi orbèscidipo ascurtai su nostranu cantupàssanta sa noti in biancuis chi funt apassionaus tropuca in custa poética scortade Zuncheddu su fini si tràtidie dèu de custa tribbunati saludu, gentili condómini.

RimaS�ómini cumbàtidi po iscopu e po vantu

e cancuna borta mancu nci arrennèscidi.

5. ZunchedduS�austríacu cun malvagidadidimostrau si fiat profanue cun d-una spregiudicatetza dópiapo sa pàtria nosta trumentu e iscarognaa modu intzoru iant iscípiu renniaidogna setori nostu ponendi a sa censuraancora oi che unu veru drammadhu rigordat s�itàlicu terresti.

RimaEst in sa natura de dogna cristianu

sa brama de innaltzai sa própria dignidadi.

Page 265: Tradizioni Popolari

267

6. CoccoDe is Cartaginesus a sa guidaAnníbbale Barca fiat unu maguca boliat tentai sa grandu invasioniversu s�Itàlia nostra marcendia ca boliat a dogna costuintrai in Roma cun acunnortuma Cornélio Scipioni s�altu tribbunusu Senau dhu poniat a capue a Zama dh�iat dépiu aterrai.

RimaNd�apu connotu trabballendi pagu

a si fai unu postu de riconi in sa vida.

7. MattaSi Zuncheddu in custu palcu osasesprimi frasis chi ti úngintidiventat únicu sollatzupo personas lontanas e bixinase in custu onorau comunusi pentzas bèni e mellus ti esprimissu nòmini tú dhu dipingiscun d-una corona de mirtu peròma est cosa de ponni a bandu.

RimaMa no frastimis si is ispinas ti púnginti

candu istringis unu matzu de arrosas!

8. CrisioniDe Munserrau est Lussu e Danesie in Quartu Mimminu fut mague Simoni de Mara si cumprèndidisu chi ancora fama dhu fióridima su poéticu complotutenit a Sínnia onorària cortichi ancora fama s�ischièradade Allicu Múrgia memorandu.

RimaCandu sa sorti dhu favorit pagu

cumpèrada a otu e bendit a sesi.

Comune di Burcei - Roberto Zuncheddu

Page 266: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI268

9. ZunchedduMaria Santa si protègiat e s�assístadadileta Santa de s�Onnipotentzasa gloriosa in su regnu de su celue in sa terra sa sua santidadiest cant�e a sa de su fillu Gesususa chi benedixit is nostus inítziussi donat s�órdini in su destinue chi de gràtzias no si ndi manchit maiprovidi, o Santa Celesti.

RimaSu fai servítziu cun responsabbilidadi e cuscientzaest su camminu prusu bellu chi esístada.

10. CoccoCun is suas guerrescas iscortasAdolfo Hitler sentz�e piedadiinoltrau si fiat palesisentza de nisciunu frenudónnia natzioni paúradade s�Europa chi s�isgomèntadama nau iat mali dha concluade Berlinu própriu in su comunuca si fut dépiu tropu illudi.

RimaSi unu aumèntada prenu de onestadicun sa virtudi sua figurat a tres bortas.

11. MattaCa sa Repúbblica est de annullaiLorenzo De Medici cumprèndidie cun s�alleantza ispagnola esplòdidipo rendi su pópulu fiorentinu afrantuch�ispavaldu at pótziu rispundicun sa Repúbblica Popolari amàbbilica Carlo Quinto s�est dépiu unirima est Malatesta chi si mànciat sa vestide tradimentu e po cussu cuncépidide fai arrui sa Repúbblica infini.

RimaChini est responsàbbili de cantu intraprèndididepit isciri aundi podit arribbai.

Page 267: Tradizioni Popolari

269

12. CrisioniIs argumentus chi no funt isciagusis ascurtantis no atúranta destussa cantada fin�e chi tramòntadadhi fàinti críticus giudicusdèu notesta s�argumentu abbocude custu novellu partidue isperu chi s�alluat unu farupo biri a Zuncheddu trionfendi.

RimaCastiendi in giru de ricus onestus,

o caru Coccu, si ndi contat pagus.

13. ZunchedduDe Carlo Magno s�Imperugosau iat miglioris saludisorganizau iat in prestue diversas natzionis afratellasglória e fama nd�at dépiu otennie is tantis pópulus dh�aclàmantaca issu narat �Concuistu e no mollu�staurendi sempri sa civili norma.

RimaA cunforma nanta is bellas virtudis

mi bollu mantenni onestu e sinceru.

14. CoccoDe turistas nd�at dépiu afluide dogna logu e de dogna ambaa Crabonaxa, paisu distintusentza de nisciunu ingannu,de Tobluk Bengasi e Bucarestide Svítzera, Albania e de prus a susulassendi unu rigordu indelébbilica de moneta pregiada faint ammassue de notesta custu condóminia modu miu dhu stau onorendi.

RimaMa fendi su passu prus mannu de sa camba

s�ómini débbili est costrintu arrui.

Comune di Burcei - Roberto Zuncheddu

Page 268: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI270

15. MattaClitennestra in s�amorosa alcovacun Egitu s�abbandonat a is ecessuspo colpiri Agamènnone a su fiancucandu rientrat de su trojanu orizontiAgamènnone de amori digiunumorit cun frasis indelébbilisma intervenit su fillu Orestie di Egistu is ideas istrambassi vèndicat cun atrocidadi.

RimaCun cambas débbilis de fronti a is interessus

s�onestadi est unu bancu de prova.

16. CrisioniSa pecatrici Maddalenain Betagna iat tentu gherruingenugada si fiat pentidaabbandonendi s�arti pusillànimama Gesusu prenu de cuntentesadha perdonat, si cumprèndidi,ma su pópulu po no dha gradescicandu dha fait santixedha atesti.

Rima.Ci nd�est chi bèndinti s�ànima a s�inferru

po cresci richesa in vida terrena.

17. ZunchedduNon fendi vida de sinniorissu territóriu de s�Àfrica nd�est testimóngiude popolatzionis pagu trancuillas e vivacisaundi s�inciviltadi ancora si mantèniditra cussas diversas gentissiat in Nairobi o Garoie de s�Etiópia e de s�Uganda fendi iscavusno ndi gosant in modu profundu.

RimaSu mundu oi ndi tenit abbisóngiu

de bravus dirigentis e capacis realizadoris.

Page 269: Tradizioni Popolari

271

18. CoccoPo dha depi ponni in assédiuAgamènnone de is potentisportau iat s�armada a presentzade Troia in s�antigu teatrufendi de ischiavus una cadenama po cussu forti baluarduOmeru su grecu cun bundadiprópriu a momentu oportunudus poemas ndi essit iscriendi.

RimaDonendi unu sguardu a is cuatru bentus

ci nd�at in pena sentza de rimédiu.

19. MattaDopu tres annus de presonia Valpreda dh�anti dépiu assolvipoita apígliu serenupo dhu depi condannai no nc�istàidimancai Valpreda bistat in niedhus�anarchismu est tot�altra calidadide su fascismu chi niedhu sustènidide terrorismu fendi sentinella.

RimaBella ingenuidadi chi mi fait cumovi

sa chi tenit Zuncheddu prenu de illusioni!

20. CrisioniAt lassau cristianu progressuin Siracusa sa Santa Luxias�invòcada de sa genti tzurpade miràculus est fama indiscussacun barbària anti assassinausa pura fra is tantis matronasma su trexi de dicembre t�infiorisde s�annu trexentus e cuatru so.

RimaSi no dh�abbandonas cussa carestia

moris in pecau curpa de s�interessu.

Comune di Burcei - Roberto Zuncheddu

Page 270: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI272

21. ZunchedduMatta tra is cantantis dotussàgiat bèni dogna cantzoni,is sentzus certu no dh�aflíginti,cuotau de donu celestiissu est sempri una celebridadi;ma immoi sa risposta dhi doca mi parit necessària e oportunapo rallegrai prus sa poesia.

RimaSa mia no est illusioni

ma una realtadi chi líginti totus.

22. CoccoIn circa de tantis bènissu patriarca Mosè si decídidide is Ebreus po sa lagnantzadhus torrai a s�intzoru comunude s�Egitu si poniat a sa dritaa sa mellus manera circadade sa terra de su Faraonie in Palestina po prus progressudopu tres séculus depiant aflui.

RimaS�interessu arricat a unu chi possídidi:

e tui, Crisioni, ita isperantza tenis?

23. MattaCandu a un�ómini mortuin sa bara sua dhu collòcantais parentis in giru s�istíbbanta:ci funti cudhus chi fingi iscintiunu dolori fasullu però,ma ci funt is parentis lealischi in is ogus si ponint is manusfendi iscurri a tot�e is duus latuslagrimonis chi pàrinti grígius.

RimaIs fatus realis si bint e si tòcanta

ma is disígius vanus no arribbant in portu.

Page 271: Tradizioni Popolari

273

24. CrisioniA dox�annus solu Gesusucun dotoris de celebrirarisdiscutiat cun àbbili tratusa teologia decantada,ma Issu in figura modestasu prediletu fillu de Deuspo dogna àbbili propostadhu cresciat s�angélica figura.

RimaS�aventura dh�eus cumentzada paris:

ammosta notesta su chi as fatu in prusu!

25. ZunchedduDe Alessandro Manzoni cópiusu scritori degnu de istimaiis �Promissus Sposus� nd�at dépiu cunvenniaundi s�austríacu dhu dennunciadasa nostra Pàtria ndi gódidie at a aturai imperiturunon cantu a Alighieri peròca fiat sa menti prus esatatra is òperas maestosas.

RimaMatta puru at a disigiai cosas

chi no podit otenni a su própriu.

26. CoccoSu chi cantendi no fait prodígiuspodit versai solamenti penae chini aferrat in grussuin sa fonti de Ipocreni fait solu ispumae dèu de curpa mancu ndi dhi torria mannu opuru a piticuca mi praxint is istilis finise sa lei o menti mia no violis.

RimaSi ti bolis ricu cun sa summa allenadha finis a morri cun cussu disígiu.

Comune di Burcei - Roberto Zuncheddu

Page 272: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI274

27. MattaSu poeta Torquato Tassuin sa Gerusalemmi Libberada su nòminisu poema certu non comunucandu cantada cun grandu impegnude Gofredo de Buglione de glória circonfusue a is órdinis de Deus s�assogètidiuna noti candu istait a dormiris�arcàngelu Gabriele in figurade su gradu de capitanu dhu dòdidisu sepulcru de Cristu cun drammae a Gerusalemmi líbberat però.

RimaMamma natura rifletit s�ingegnu de s�óminima no podit trantziri prus de unu passu.

28. CrisioniRispetosu rispundendi bandipo no mi perdi in bórias e batallasma lah ca su galateu si provérbidicandu Coccu a ofendi esortasca Crisioni no si distrúidicandu setzit in postu de tribbunama cun séria rima rispetosatenit sempri sa risposta pronta.

RimaConta sa fortuna chi portas in pallas:si cosa nci arruit ti serbit po prandi.

29. ZunchedduIs natzionis europeas si poniant a cunfrontuin su tratau de Losannaa sa Turchia po ndi ritiraiapustis de sa guerra sa decadentzais possedimentus ch�in s�Àsia teníadaca sa guerra portau iat iscémpiumentras s�Itàlia iat beneficiaude su Trentinu e Venézia Giúlia grata.

RimaMatta, esémpiu di esperientza manna:

pecau chi siat giai a su tramontu!

Page 273: Tradizioni Popolari

275

30. CoccoSu scuillu de Roma si fiat ispartude su Senau in s�istórica fàsciae a Catilina persona atriviaafrontau dh�iat Ciceronica sa Repúbblica fundada e s�estremuboliat rovesciai agiuntima cun d-una ringa poderosa creucundànnanta su nemigu de is prus grussus.

RimaCussus chi funti de cunditzioni bàscia

si dèu podemu dhus ponia in artu.

31. MattaCertus chi grintada* boleus giustítzia *??

funti cudhus chi sa genti subbíllantaa una somossa importunama is chi nanta boleus godiriunu pani giustu e una vestifunt is chi bívinti sudora sudorae si cun su ricu fàinti cunfrontuest solamenti po narri domandua istabbiliri de genuinas.

RimaCandu s�aurora e a mesudiri bríllanta

Finas su tramontu est una delítzia.

32. CrisioniCara mamma, cara mamma miasa donada istima e s�afetusi dèu de ti torrai no agatuperdona tui o maternu amorisu sentimentu miu s�arregòllidide ti amai prusu cun giudítziuacaretzamí e unu bàsidu doin su tú rigau visu brunu.

RimaIn d-unu sacrifíciu de signori aspetuno nci bolit atu de ispavalderia.

Comune di Burcei - Roberto Zuncheddu

Page 274: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI276

33. ZunchedduIn sa Sardegna nosta problemas si presèntantade dirigentzas malas su frutue po chi non siat terra rica de antimóniude altras richesas ndi dispònidima purtropu oi est in mala saludisu nostu sardu istimau regnus�economia no si rendit trancuilluse chini est operaju pigat sa fuaaundi nc�est trabballu narat mi porti.

RimaA morti tua s�ingegnu si ponit in lutuma fillus de virtudi su patrimóniu aumèntanta.

34. CoccoDe s�istória segundu su pesuCèsare Otavianu Augustucoment�e Antòcrate t�incoronisca fiat cussu su tú destinusa romana glória po salvaie poi s�imperu fundauis nemigus de Roma ammàntzadapo corant�annus in cussu condómini.

RimaS�ómini inoltrau in su camminu giustuavantzat mancai a bastionis in mesu.

35. MattaCandu Zuncheddu as a èssi arrennésciuin s�usantza poética nostadèu a ripiti ti torrica sacríficius de afrontaind�as a tenni a iosa afrontaisiat in sa tua o altra residentzas�indossas poética vestiacumpangiada de sanu ciorbedhupodis diventai unu cantantima sempri tenendi menti genuina.

RimaCammina, Zuncheddu, sentza de fai sosta:

s�importanti est a no morri iscarésciu.

Page 275: Tradizioni Popolari

277

36. CrisioniIn Casteddu est de immortalaisu síndigu Ottoni Baccareddasu chi at fatu po onoreficentzasu Bastioni po onorària cortie su palatzu Reali poi arricisa is Savoias chi calmus mantènidisu chi su modellu ancora descrisichi siant istétias istruturas divinas.

RimaFinas su chi tenit sorti pitichedha

Disi felicis sentza de domandai.

37. ZunchedduIn s�antiga Aràbbia a magnificentzatantis natzionis s�afàscidicivilis fendidhas in manna partis�islamismu est bèni chi fióridie cun fama si espàndintidotrinas de Maometu cun esemplusriunias in is coranus nòminisancora oi vàlidas sentz�e superogna.

RimaIn dogna tempus ndi morit e ndi nàscidi

óminis ch�ingràndinti arti e scientza.

38. CoccoCa s�at ascurtau cun gosucusta gentili genti rispetosasa stima mia dhis manifestia is de atesu e is de acantaca de s�argumentu seus a sa finiin custa discúrria cantada;saludu a totus cun sensu sanuimmoi a s�intera cumpangiagòsinti felicidadi e fortunapo su tempus chi ant èssi bivendi.

RimaMaria Immacolada Santa e prodigiosa

Stendi una manu a chini est bisongiosu!

Comune di Burcei - Roberto Zuncheddu

Page 276: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI278

39. MattaImmoi chi finendi seuso mellus narri sa cantada est finiasentza di escludi a nisciunuringràtziu a is chi funt aturauscun d-unu siléntziu mesurauascurtendi is nostus impíciusma po Simius sa seriedadiest unu principali vantue custu est unu méritu immentzu.

RimaCantu sacrifícius afrontaus de Maria

Ma in cumpentzu at generau unu Deus.

40. CrisioniA àterus annus cun cuntentesao caru pópulu de simpatiae ndi ringràtziu su donau invitude custa piatza eroinae a su Comitau manifestisaludendi Crisioni intzerraa altrus annus a si biri infiniin custa piatza de virtudi grémmia.

RimaPrémia in sa terra Divina Maria

a chini est aflitu de sa poberesa!

41. ZunchedduPo una genti chi bèni si prestígiadaZuncheddu riverenti congluase augurendisí non profanuchi non connosciais mai istràtziass�àuguru fortuna e prò sentz�e superognao cara dileta cumpangiae si de cuntentesa no s�apu pótziu prenicun d-una condanna non bollais procedi.

RimaConcedi o Maria cun is gràtzias tuas

Su bèni chi dogna cristianu disígiada!

Page 277: Tradizioni Popolari

279

Versi con accompagnamento di chitarra

1. CoccoPo tui pópulu astutuDe bidha mia seu bégniu aposta.

RimaIn su bellu giardinu de sa terra nosta

ecu un�altra pranta chi rendit a frutu.

2. ZunchedduEcu chi rispundu prontamentiin custu cantu de s�Ipocreni.

RimaParit chi siat apretzada bèni

de genti vera cumpetenti.

3. MattaApoi lassadas is istampellaspostu in d-unu materassu de súbbitu.

RimaChi prantas pranta in pratza novella

in terra istràngia atechiscit súbbitu.

4. CrisioniDe serrai s�ora no est beniapo intendi ancora alcuna cosa.

RimaSa mata parit alta e rigogliosa

isperu chi boghit fruta saboria.

5. CoccoIs pitoris Giottu e Cimabuatot�e is dusu fíanta famaus.

RimaComenti a s�atra chi prenit mercaus

emu a bolli cras chi fessit sa sua.

Comune di Burcei - Roberto Zuncheddu

Page 278: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI280

6. ZunchedduCun bella gràtzia e cun bell�amoriSoloni amministràt in Ateni.

RimaEst abbastantza coltivada bèni

e su tempus puru est bandendi in favori.

7. MattaSa Cina ancora no si onòradaDe Formosa s�ísola de Samoa.

RimaCun sa fruta de una pranta noa

Giardineri béciu si ristòrada.

8. CrisioniSempri tui pópulu ammiràbbilichi senténtzias cantanti e cantada.

RimaPo chi boghit custa fruta iscioberada

su terrenu puru est indispensàbbili.

9. CoccoAngelu Serra est a su cospetude fronti a Issu tocat chi m�inchini.

RimaO Matta ca ses unu palatu fini

nara si nci agatas calencunu difetu.

10. ZunchedduNeroni in su romanu tronunon pariat istruiu in iscola.

RimaPo chi siat nàscia a sola

custa est mata chi tenit abetu bonu.

11. MattaTra is sorris de LunamatronaBitiredha fiat prus dotada.

Page 279: Tradizioni Popolari

281

RimaSa pranta noa bèni coltivada

mancai pagu bogat fruta bona.

12. CrisioniPo dh�èssi in celu santificadaMaria Goreti rigordada síada.

RimaDopu connota de ita arratza fíada

solu intzandu benit valorizada.

Mutetus e Poesias Vàrias

1. In sa Iugoslàvia po is territórius contesusancora duramenti sunti lotendicun massacrus de grandu terrorisen�e esisti diplomàtica astútziapo cussa terra martoriada e feriaingiustamenti a sèi abbandonadasen�e isciri de is penas e de su prantucandu at a cessai su drammade sa libbertadi po riacuistai sa vesti.

RimaSa fama lassada po s�argútzia improvisendi

est vantu po sa poesia e onori po is Burceresus.

2. In is palcus distinta figurapo is suus mutetus elocuentissu chi ancora de edadi piticuprimegiada po is versus suus.Campidanu dhi teniat riguardue su Sulcis interu elógiu intramontàbbilidhi naranta �Fielli� su cantadoride argútzia e ingegnu témpiu.

RimaEsémpiu miràbbili tra is prus ecellentis

improvisadori in sardu ricu de cultura.

Comune di Burcei - Roberto Zuncheddu

Page 280: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI282

Page 281: Tradizioni Popolari

283Comune di Burcei - Salvatore Zuncheddu

SALVATORE ZUNCHEDDU

Burcei 18/6/1974 - In onore a S. Barbara

Augéniu una candela dh�at dépiu alluiE cun oi sa festa est finiaPerò Bàrbara partendi cunfortaE dèu puru una preghiera t�esempriIs fuedhus mius no ti férintiE fai chi custa famíglia notesta biadaUna prova de no cunfundiE su dolori no fatzat de ispina.

RimaBarbarina, nci�est sempri s�allegria

Aundi oberint sa porta a tui!

Burcei 15/9/1973 - In onore a S. Maria

Custu est su primu mutetu chi apu cantau in domu de Batista Sitzia e Gigina Pirroni.

A su cantu campidanesu fuè apassionau essendi piticu ma no creia mai de tenni su

coràgiu de mi presentai a unu púbblicu. M�arregodu ca Tzia Gigina mi at insístiu po

fai custu mutetu de arricimentu: cumenti ia biu totu cussa genti ia cumentzau a tenni

[?] e pentzau de no ci dha fai; inveci fut andau totu bèni.

Maria assistit a s�última oraBistia cun d-una scura vestiE su colori de cussu veluImpressionau iat peròPrima de lompi a cussa collinaGesusu fut dépiu arruiFeriu dh�íanta cun d-una lamaCandu s�ora fut aribbadaSu celu si fut fatu oscuru

Page 282: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI284

E disfata si fut s�iscortaE Maria no prangit po finta.

RimaPorta serrada po tui no ci nd�esti

E brinta puru, Mamma Divina de celu Signora!

Mutetus e Poesias Vàrias

1. Mancu in Quartu Sant�EleniUrru prus no cantasa s�àteru mundu ti ses partiulassendi esémpius e vantussu cantu sardu po favoressi;sa mancantza tua at lassau doloriin dogna bidha e citadima de tui però su ritratuin Burcei siguru dhu feuspo no si nd�iscaresci mai.

RimaPo ai fatu onori a santus e a santas

Deus t�at a èssi arriciu bèni.

18/6/1974

O Bàrbara sa mirada donaA Burcei cun bella maneraS�arma divina adòperaE àntzia sa manu giustaPo chi no manchit sa fortuna!Tui Bàrbara ispandi su poderiPo chi Burcei ti torrit amoriE comenti solitària bidhaSiat degna de custu terrestri.

RimaArricidha cun prexeri custa bandiera

Ca est un�onori e un�òpera bona.

Page 283: Tradizioni Popolari

285

In s�istória antiga s�est connotuNapoleoni fendi de guidaPrusu de una vitória otentaMa a Waterloo iat isbagliauE su cumandu de issu passadaA atra genti de abbilidadiIssu perdit sa fama prus artaLassau iat sa terra russaE in esíliu finit cussu eroi.

RimaCussa chi dh�at sarvau sa vida

Di carta* ti lassada cuntenta de totu. *??

Mosei unu bàculuPo su pópulu ebreu impràssasaAntziendi a su monti digiunuPo ascurtai s�eternu eroiIs leis divinas po tramandaiMa torrat a su própriu confiniCun duas tàulas acantaE is Ebreus in cussu momentudh�adorant e fàinti festaCun sa sperantza de no sunfriri.

RimaPo biri cuntentu a chini oi làssasa

Notesta o Santa fai unu miràculu!

Burcei de festas ndi fais dúasaA Bàrbara e a nostra SignoraDhas tenis che duas sièndasaA Setembri Maria AugustaDhi tenis fidi e t�aspetas consolu.Ma a Bàrbara oi dha tenis acantaE notesta puru s�ant arragodaiCantu seu variendi* però *??

E cun impegnu sa festa dh�apròntanta.

RimaFai o Santa chi a custa dimora

No lòmpanta solu is prendas túasa!

Comune di Burcei - Salvatore Zuncheddu

Page 284: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI286

Tra pagu s�istadi cumèntzadaMa s�ierru ndi at fatu dannuis montis ancora faint ispantuE su bestiàmini est sempri digiunuBurcei is prodotus tusuDe dhus isperdi fiast acantaPo chi Burcei Bàrbara t�adòridiTui no t�iscarèsciasta maiCa de poderis podis disponi.

RimaFai o Santa chi fra un�annu

Monni ti onorit prus de cantu pèntzada.

17/9/1974

Po sa festa de Maria ocannuDimostru ancora su donuEssentza de superognaCusta famíglia onoruE mentri Maria ses partendiSa manu sua sòberaE invisíbbili si nerit agiudaCandu su perígulu est presentiIntzandu puru siast acantaCa ses sa Mamma prus giusta.

RimaSanta, agiuda e defendi de dogna dannu

Custa genti pòbora ma de coru bonu!

17/9/1974

Su dimóniu tenit su poderiDe bivi solu in is àriasaIssu no est meri in celuMa si a Deus t�acòstasaEst prus forti e dhu disdícidi

Page 285: Tradizioni Popolari

287

Deus tenit is fortzas súasaE no timit su tiàuluSa richesa no est s�iscopuDe su chi apu nau innòi.

RimaDopu duas rispostas contràriasa

Oi, Pàulu, t�arricit de bellu prexeri.

16/9/1979 - Dedicato a S. Maria

De parti mia arrici unu elógiu,Severinu Serra, ca ti onoruPo cantu ses fendi notestaMa Maria ti at fatu su donuFirmendi cudha maladiaSa manu divina no púnidiPo Palméria finit su sunfririCa custa Mamma dh�at dépiu decidi.

RimaSa fidi si unit a su bonu coru

Po ofriri a Maria festa e allógiu.

Maria cun sa scorta suaAssistit su fillu moribbunduE acostendi a s�oru de sa cruxiSa soferentza dh�iat riconnotuIs aversàrius cun interèssusuDhu crocifíginti barbaramentiGiuda pentiu abbandonat sa scortaS�amicítzia giusta e sa parentelaNo esistit finasa a oi.

RimaO istella luxenti de totu su mundu

A innòi porta is riflessus de sa luxi tua!

Finas a èssi sa vida finiaSanta Rita mantenit su votuApena fiudada s�esti

Comune di Burcei - Salvatore Zuncheddu

Page 286: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI288

Narat prima chi arruaBollu sighiri s�eternu eroiE a unu cunventu presentada si fíadaPo iscaresci su destinuA disparsio* de sa genti *??

Is iscritus dònanta informu.

RimaComent�e chi siat sa sua etotu

Sa domu de Albinu oi est po Maria.

RimaSa domu de Albinu oi est po Maria

Comenti e chi siat sa sua etotu.

15/6/1985Presidenti Emíliu Sanna e Giusepina Zuncheddu

Notesta Emíliu oberit sa portaCun d-unu fraternu caràtiriSa fidi sua no tenit confiniE Bàrbara dhi siat acantaA issu e s�intera cumpangia;Ant a fai una festa robbustaComenti in bidha dhu tenint a usuE mai anti fatu condannaCa dógnia comitau impegnau s�esti.

RimaSanna arricit custa santa màrtiri

Ca cun issu est prus bia de chini dh�at morta.

18/9/1985

Po su fuedhu de unu traidoriE po trinta dinais de ofertaGesusu incadenau si bidiPo nudha impressionau s�esti

Page 287: Tradizioni Popolari

289

E impari a cussus ribbèllusuPartíanta de s�ortu de s�oliaPoi giugis pagu dègnusuDhu condànnanta sa vida a concluiCun dus ladronis de iscorta.

RimaSa porta po tui Maria est oberta

Cun is segnus bellus de fidi e de amori.

Sa vida ananti portat unu muruChi prima o poi si fait arruiDopu chi po annus asi caminauÈssiri umanu prus no règisiE a chini de pecau s�est infustuNo si salvat de cudha condannaMa sa manu divina degnaLompit sodu a fai concuistaA chini cun sa fidi crescit acanta.

RimaIn sa lista manna de is chi protegis tui,

Santa, segna custu comitau puru!

Po su ch�isciu a sa filla de Sant�AnnaDha pariat un�àngelu biunduIspieghendidhi in cussa presentzaCa fut incinta sentza de contatuE su fillu fut nàsciu canduS�umanidadi fut sentza de basiA Betlemmi fogus íanta dépiu alluiE tre reis a su chi nantaDe donus bellus dh�íanta dépiu preni.

RimaPo su bèni, o santa, chi as fatu in su mundu

Po tui domandu acoglientza manna.

Giusepi in Egitu fut dépiu partiriIn manus di Erodi po no arruiE de tenni a Gesusu in consegnaUn�àngelu in su sonnu dh�iat nau

Comune di Burcei - Salvatore Zuncheddu

Page 288: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI290

Di Erodi s�odiosa tramaDe innocentis nd�iat oféndiu tantiMa cudhus si sàlvanta tot�e is tresiS�arrepàranta cun su pipiu mantuFinas a èssi s�istragi finia.

RimaPo cantu anti domandau po tui,

Maria, ses Mamma degna de arriciri.

12/6/1987

In pecau prima de arruiPecadori torra a sèiLassa is modus chi no istàintiDe sa vida ita ispèrasaChi fait si fàinti condannaE nisciunus ti at a èssi acantaMancu a s�ora de s�última partentzaChi pecau asi una dí.

RimaTorrasí, o Santa, in preghièrasa po Burcei

S�acoglientza manna chi faint a tui.

05/6/1993

A Bàrbara una candela dhi alluaPo chi de Burcei síasta sempri acantaCa de preghieras ti fait adornuE s�onori chi tui bolíastaSu comitau dh�inítziat notestaAt bófiu puru sa presentza miaE seu prontu a dhis auguraiChi dha festèginti che a Santa Eleni.

RimaBeni benia síasta, o Santa,

Po ti fai festa in sa domu tua!

Page 289: Tradizioni Popolari

291

14/6/1993

A Bàrbara OrigeniDh�avicinat po unu momentuE cun facilidadi dha cunvertíadaMa su Babbu no iat crétiu giustuDe contrariai sa idea dotrina suaE dha torturat finas a dh�arrosciMa issu puru no atúrada sentzaAcumenti is iscrituras nanta.

RimaSanta, riconosci custu arricimentu

E sa presentza tua dhi siat po bèni!

14/6/1994Presidenti de sa festa de S. Bàrbara fut Rinu

Neroni fiat de is persegudòrisiCalígola ancora péusuPo is cristianus chi íanta fatu votuDe cumenti ispiègada s�istóriaIn is círculus sa genti biaDha portant a luxi e a iscuriuMa Santu Perdu po primu cunvènisiDe fidi a Roma creendi una basiMa tres annus prima de su sessanta noiMoriat cun Pàulu acanta.

RimaSanta chi as sunfriu po sa glória de Deus,

Innòi benis arricia cun totu is onòrisi.

15/6/1996

Su fillu pródigu si fut partiuCun d-unu modu istrambu e invadentiSu babbu in s�última frasiDh�iat nau �Sighi sa strada giusta�Sbagliada e serbidori torrada po ispantu

Comune di Burcei - Salvatore Zuncheddu

Page 290: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI292

De primavera torrada a DicembriCa ispaciau iat dinai e òruSu fàmini no at pótziu regiDe su babbu torrat pentendisíDe intzandu iat bíviu acanta.

RimaO Santa, protegi sempri custa gentiCriendidí in su coru cantu as arriciu.

15/6/1996

Dàvidi piticu pastoriPo no biri de is Ebreus s�acabbuNdi essiat de cussu radunaE de golia su giganti dópiuCun tres perdas presentau s�estiuna boxi in s�ària s�est inténdiaE su destinu càmbiat sa condannaIn cuss�ora pagu trancuillaSa parti imperatriciFut istétia un�ispada robbusta.

RimaCusta filla oféndia de su própiu babbuArrici o Sanna ca t�est un�onori!

16/9/1997

Prima su pani e poi su binuGesusu benedixit in d-unu segunduOféndiu ma sentza de isdegnuIs Apòstulus dh�íanta connotuE cenendi su discursu síghidiMi traixit unu dhis nadaPo primu Perdu su fuedhu dh�avrínchidiMa su bàsidu de Giuda at lassau fama.

RimaSa Mamma istima de totu su munduBrintit e guidit cun segnu divinu.

Page 291: Tradizioni Popolari

293

12/6/1998

Su messaju s�invocat a Isidoru SantuGiovanni protegit su pastoriE su batiari puru at fatu arrennesciRita fiuda portada s�insegnaE de s�Úmbria preghieras s�apròxadaDe Siena e Santa CaterinaE Lucia de Siracusa peròCandelas dhi depint alluiCa protegit a chini no bidi.

RimaPo tui Barbarina degna de onori

Sa fidi no mòrgiat po ti cresci su vantu.

14/9/1998

Po totu su chi sucèdidiSa vida no dha cumprendéusuSu malvàgiu sighit a ofendiS�ómini sériu bivit massacrauDe s�ódiu e de sa gelosiaMorta ti ses, onestadi,Ma chi risúscitas torrandiIs risultaus de dógnia condannaE de chini at commítiu ofesa.

RimaDe sa richesa manna chi t�at donau Deus

Lassandi, o Maria, partendi de innòi.

14/9/1998

Gesusu sentza de pauraPredicau iat in sa PalestinaMa su dimóniu cun sa boxi lentaPropostu dh�iat de s�arricaiPo tres bortas isciu ca dhu tèntada

Comune di Burcei - Salvatore Zuncheddu

Page 292: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI294

Cun pani e frutus de una mataE a sa corantésima díIsconfitu si ritíradaCun d-un�istintu de gelosia.

RimaCun sa strada fata giai de BarbarinaMaria si presentat cuntenta e sigura.

10/6/1999

A Bàrbara su vantu dh�istàidiPo su martíriu at lassau famaCun su coru prena de afannusDh�iant inténdia narendiSa sorti m�at a èssi garantiE seu disposta a sunfririE in d-unu campu trancuillaArricendu su martíriu dópiuNarada prusu no pregu.

RimaE cun sa filla torrendi de sa mammaCun su própriu bistiri de tanti annus fàidi.

15/9/1999

Sa bidha nostra BurceiInitziada dh�íanta bandíusuImmoi est bidha ma prima fut forestaSantoru Frigau oberit is sigíllusuDe nou tòrrada initzienduCun is frutus de sa prima aràtziaDe Sétimu is prusu benéisiE is Perras de Quartu citadiDe Crabonaxa fut su primu CariaE a is Zuncheddus lassu su vantu.

RimaMaria s�at a nai �Gràtzia fillus miusDe cantu seis fendi notesta po mei!�

Page 293: Tradizioni Popolari

295

14/9/2000

Gesusu in is últimas òrasaDe is nemigus oféndiu si bidiIn cuss�ora su celu s�oscúradaBiendi aici sa genti si cunvíncidiMa prima de sucedi cussu peròUna corona chi no fut de òruPostu dh�íanta po fintaSpirendi invocat s�eternu cumanduPo no puniri s�odiosa trama.

RimaCandu a su coru dhu bincit sa fidi

Sa Mamma distinta no aturat in fòrasa.

12/6/2001

Bàrbara cun divina iscortaDe s�Àsia in d-una citadiSu própiu babbu dha féridiMa sa fidi no tenit cancèllusuE mancu s�ódiu bincit cun su meliIssa si privat de amori e de anèdhusuE preferiu iat prus a morriSentza de tenni annus dexennoi.

RimaOi po is fuedhus bellus de su fradi

Sa sorri fedeli oberit sa porta.

16/9/2001

Garibaldi a libberai nci fut arrenésciuCun prus de una vitória otentaA Marsala puru fut dépiu acuntessiCandu is milli volontàrius cumàndadaE a Calatafimi puru però

Comune di Burcei - Salvatore Zuncheddu

Page 294: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI296

Timiu íanta cussu eroiIs borbònicus faint isparíciuE s�Itàlia si bit uniaCun su terrenu de sànguni infustu.

RimaMaria de innòi si ndi andat cuntenta

E custu sacrifíciu no at a èssi iscarésciu.

16/9/2001

Gesusu in sa gruxi si bidiCun d-unu ladroni malu e s�atru péusuE in cussa trista circostantzaDogna nemigu teniat una lamaDe cudhus ndi perdonat unuCa prima de morri pentiu s�estiIn su Vangelu c�est iscritu aiciNo est cosa chi dèu inventu.

RimaSa chi si presentu est sa Mama de Deus

Arricidha o Brunu cun isperantza e fidi!

14/6/2002

Cun afetu e sinceru amoriPo tui màrtiri gloriosaDógnia oberai s�est infustuPo chi sa genti si fessit divértiaMa po sighiri s�antigu votuDogna risposta est istétia palesiE de sa vida s�últimu contatuSolu po unu de issus acantaSe presentat una nui a s�umbressi.

RimaO Santa ses istétia meritosa

De t�èssi fatu totu custu onori.

Page 295: Tradizioni Popolari

297

14/6/2002

Po cussu babbu persecutoriIn s�ària intendiant is trònusuE un�ira fut dépia abbasciaiBàrbara s�istringiat is pílusuCandu fut soferenti ancoraIn Nicomédia íanta discussuCantu fut dépiu acuntessiMa su martíriu prima de cunvenniDeus ca tenit su cumanduDha cunfortat in cussu istanti.

RimaGei ant a benni cussus fillus bonus

Candu at a èssi s�ora de ti fai onori.

14/9/2002

Sant�Efísiu in s�antiga NoraDépiu dh�íanta martirizaiNo po sa fidi cristiana moríadaDe paganu cunvertíadaPo sighiri su regnu celestiMa in Déximu Arega santaTentu iat martíriu e digiunuSant�Enedina si fut cunvértiaE su própriu iat fatu Santa Giusta.

RimaCussa chi, o Brunu, est po ti cassai

T�est istétia acanta e ti siat ancora.

18/9/2002

Maria perdona s�ofesaDe chini candelas no ti podit alluiDe tui però no s�iscarescit maiSa distantza no podit isconfigi

Comune di Burcei - Salvatore Zuncheddu

Page 296: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI298

E unu pesu ingiustamenti ingòllidiFirma puru dógnia maladiaS�emigrau torrit a sa bidha suaE candu sa serada aparit istrintaDe tui mai amanchit s�assentza.

RimaBrinta, o Maria, e dirigi tui

Ca sa presentza tua bolit nai richesa.

15/6/2003

Antigamenti su muradoriDe Burcei fut costretu a partiriE ancora de aici istàidiGirai in Castedhu e in QuartuO de sa Sardigna in dógnia confiniTorrendi una borta a su mesiSa vida est sempri sacrificadaCandu su pani no est acanta.

RimaO Santa, ses in artu po sighiri

Sa strada de chini ti fait onori.

15/6/2003

A custa gioventudi dhis auguruChi sa fidi grandiosa règidiChi dha festèginti cun bella maneraPo chi sa Santa dhis portit fortunaPoi candu ant a èssi in s�altariPònganta prus de unu frori celestiE a sa Santa dh�avòlgiant unu veluE Bàrbara nerit sa fortza aumentu.

RimaSa chi dhis presentu est una chi protegit

In celu in mari e in miniera puru.

Page 297: Tradizioni Popolari

299

15/9/2003

In Babele beniat progetadaUna turri cun iscalas de òruMa po chi féssinti maistus de famaArribbendi a celu nisciunu dha bidiE nisciunu de òru dha prènidiCun d-una idea palesiS�isbàgliu dh�íanta cumpréndiu intzanduE ndi fut arruta prima di èssi finia.

RimaDe Armandu ca tenis sa fidi in su coru

Maria ses sa Mamma aspetada.

18/9/2004

Cassadori candu andas càssasaMeurras e trudus a lobuPedrixis e cuàglias e conillusE a su noti essis a luxi de faruMa chi bolis pegus robbústusuIn foresta ti depis tratenniE candu sirboni passat anantiSa fuida no podit curregiE su prus chi andant est a MusuiIs cassadoris de sa bidha mia.

RimaDe tui a tenni caru s�arregordu

O Maria protegi custus fillus chi lassas!

Maria coragiosa istàidiE a su calvàriu fut dépia partiriCun su coru prenu de afannusE biendi su fillu incravauIngenugada si fiat anantiIn cuss�ora s�invocada a DéusuMa Maddalena s�amiga prus dotadh�incoragit e est istétia acanta

Comune di Burcei - Salvatore Zuncheddu

Page 298: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI300

E Maria de Clèofa adornuDh�iat fatu prima de sa tempesta.

RimaNotesta, o Santa, t�eus portau po biri

Sa domu connota de tant�annus fàidi.

18/9/2005

Una terríbbili condannaAfrontau iat GesusuE is nemigus totu a una tròperaDh�ofendíanta sa carri e is pannusA fuedhus e cun d-una frusta.Ma candu fuant ancora in su témpiuPilatu pategiadori istàidiE si nd�isciàcuat is manus narendi�Totu su mundu t�at a èssi fideli�.

RimaSighendi s�esémpiu de is mannus susu

Rafaeli fait cust�òpera manna.

15/6/2005

Bàrbara cun divinu veluDe su mundu síasta sempri acantaFai chi sigaus is esémpius tusuE a distantza biaus una spinaDógnia fillu dhu tèngasta a noduE in pecau no dhu lessis arruiE in sa vida candu cumèntzadaSa própriu manu no si potzat ofendiE nisciunu Cainu nci siat po Abeli.

RimaArricendi a tui, o Barbarina Santa,

Manueli pentzat a s�arregodu prus bellu.

Page 299: Tradizioni Popolari

301

Fonti

Archivio privato del Sig. Luigi Melis di Burcei, tratta da �Poesias sardas in memoria de Cicitu Farci�,giugno 1976.Archivio privato del Sig. Santino Melis.Archivio privato del Sig. Pasquale Sanna.Archivio privato della Sig. Urru.Archivio privato del Sig. Roberto Zuncheddu, trascrizione a cura di R. Zuncheddu, Burcei.Archivio privato del Sig. Salvatore Zuncheddu.

Bibliografia essenziale

Autoris varius de su Campidanu, Mutettus e Poesias Varias � In omaggiu a su cumprantu Poeta RaffaeliUrru � Nuova Edizione.

Page 300: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI302

Page 301: Tradizioni Popolari

303

Page 302: Tradizioni Popolari

TRADIZIONI POPOLARI ED ESPRESSIONI DI FEDE NEI CANTI BURCERESI304

Finito di stamparenel mese di dicembre 2007

nella tipografiaGrafica del Parteolla

Dolianova (CA)