ISCHEDA CULTURALI

S’istòria de Santa Justa

Is sinnus prus antigus de sa presèntzia de s’òmini in su territòriu de Santa Justa benint de su Neolìticu

Antigu (su de VI-V mill. a.C), de cuddus tempus funt istètius agataus cantus de ossidiana acanta de su

stàinu de Pa Maiori, e una istatuedda de sa dea mamma chi fortzis benit de una biddixedda de su Neolìticu

Mesanu (acabu de su de IV mil a C).

S’etadi nuràgica est documentada de su chi abarrat de cuàtru nuraghis e de una bidda nuràgica acanta de

su stàinu, oi no podeus biri prus nudda poita is pedras insoru funt istètias torradas a

ponni po fai atras domus.

Is Fenìcius in su de VII sèc. a.C iant fundau sa citadi de Othoca, su topònimu bolit nai

citadi antiga custu nòmini dd’est istètiu giau a pustis de ai fundau sa citadi de Neapolis

(citadi noa) acanta de sa zona de Marceddì in su tempus de is Pùnicus. Podeus agatai

puru fontis de su topònimu Eaden a propòsitu de sa legenda de Santa Justa.

Othoca fiat una citadi de mercaus, in fatis funt istètias agatadas medas brocas chi serbiant po movi is cosas

de papai e de bufai. Su logu abitau fiat acanta a innui oi est sa crèsia manna , e acanta a sa crèsia de

S.Severa nci fiat su campusantu, innui ant agatau dus esèmpius de tumbas a camera.

Is romanus iant concuistau Othoca cun facilidadi, e dd’iant obligada a pagai buddetas.

Insaras fiat istètia lassada sa zona pùnica e sa citadi fiat amanniada in sa zona de nord.

Su ponti romanu asusu de s’ arriu Pramas est testimòngiu de sa viabilidadi antiga, de

s’istrada de Karalis a Turris Libisonis chi passaiat de Othoca.

In s’època medievali arta Othoca depiat essi avampostu de mari de su cumandu militari

supremu de sa Sardigna fundau de 534 a Forum Traiani, chi in sa diòcesi sua (chi nci fiat

giai de su de IV sèc) teniat fintzas is territòrius de su Campidanu de Simaxis cun Othoca

puru.

In su de IX-X sèc sa càtedra de su Monsennori dd’iant mòvia de Forum Traiani a Santa

Justa chi ndi iat ereditau puru is làcanas chi ndi lompiat fintzas a sa Barbàgia de Ollolai.

In su pròpiu tempus fiant nàscius is cuatrus giudicaus, partzius in curatorias. Sa zona de

Othoca fiat sa curatoria de su Campidanu de Simaxis in su giudicau de Arborea, e Santa Justa fiat sa capitali

fintzas a candu no dd’iant cambiada cun Aristanis in su 1070 a pustis chi sa capitali antiga, Tharros, fiat

istètia lassada po sempri.

A s’acabu de su medioevu, su giùdici iat giau is stàinus a is paras de is monasterus benedettinus chi iant

postu buddetas asusu de su pisci piscau. Custu custumu est istètiu sighiu puru de is Ispagnolus e de is

Piemontesus, de insaras est documentau su manìgiu de sa lua po attoscai s’àcua de

su stàinu po piscai de prus, custu custumu dd’ant sighiu fintzas a su de XX sèc.

In su de XIX sèc sa pischera de Santa Justa fiat de su marchesu Aymerich, chi dd’iat

afitada a propietàrius aristanesus, inguni biviant is piscadoris cun is famillas insoru a

intru de baracheddas. Duncas est provau ca in s’800 sa pisca fiat s’atividadi de

interessi prus mannu po sa bidda.

In su de XX sèc funt arribadas innoi puru is indùstrias e sa modernidadi imparis a su turismu.