Banteng Pangandaran Ampir Tumpurpustaka.unpad.ac.id/wp-content/uploads/2012/06/mangle...2012/05/31...

1
o Sabtu o Selasa 0 Rabu eKamis 0 Jumat 4 5 6 7 8 9 10 11 20 21 22 23 24 25 26 12 13 o Mar 0 Apr e Me; OJun 0 Jut 0 Ags Banteng Pangandaran Ampir Tumpur Ku Johan Iskandar P OPulasibanteng (Bogjavanicus) anu jadi ikon Cagar Alam Pangandaran, Ciamis, Jawa Barat kiwari ampir tumpur. Hal ieu :teh lain wadulan, tapi, durnasar tina pangalarnan pnbadi panulis anu nitenan langsung populasi banteng di CagarAlam Pangandaran sababariiha bulan katukang. Hasilna, panulis lapur henteu manggihan banteng hiji-hiji acan di habitat- na, Hal ieu oge dikuatkeun ku infonnasi ti Kepala Resort BKSDAPangandaran, Yana Hedrayana, dina obrolan di lapangan jeung panulis. Pak Yana ngeceskeun yen kiwari banteng anu masih aya di Cagar Alam Pangandaran ngankira-kira tinggal nyesa hijijaluna jeung 3 sikisapi Balibikangna Ieu oge ngan saukur ngandelkeun tina catetan. Kusabab buktina mah di lapangan arang pisan katitenan ku para patugas BKSDA (Infonnasi Pribadi ti Pak Yana, 26 Maret 20l2). Ditalungtiktina sajarah ekologi,wiwi- tanana Banten di introduksi ka leuweung Pananjung Pangandaran dina taun 1921. Dina waktu harita, Residen Priangan nyaeta, Y.Eyeken husus ngadatangkeun 6 siki ban- teng,nyaeta jaluna hiji katut 5 siki bikang- ngna, ditambah deui sababaraha pasang rusa (Cervus timorensis) ka leuweung Pananjung Pangandaran. Kusabab aya introduksi banteng jeung uncal leuweung Pananjung Pangandaran, kukituna wewengkon leuweueung Pana- njung Pangandaran dirobah statusna anu asalna tempat ngahuma warga desa jadi wewengkon palindungan sato atawa marga satwa (Wlldreservaten). Nyaeta ditandes- keun ku Swat Keputusan Jendral Hindia Belanda NO.9(Staatsblad No.66g) tangga 7 Desember 1934 .Samalah dina taun 1961, wewengkon leuweung Pananjung Panga- ndaran statusna dirobah deui jadi pali- ndungan alam Cagar Alam (C.A) Pangan- daran. Robahna status ieu durnasar kana ayana kaunikan leuweung Pananjung, nyae- ta salian aya banteng jeung rosa, oge aya tuwuhan langka, saperti raflesia (Rafflesia patma). Tuwuhan ieu kawitna katitenan ku ahli tuwuhan, nyaeta yang Appleman dina taun 1939.Kusabab kitu, wewengkon Cagar Alam Pangandaran saluyu pisan pikeun palindungan sagala rupa tutuwuhan katut sasatoan leuweung, jeung lingkungan alam liana, anu kacida pentingna pikeun ka- mekaran elmujeung kabudayaan. Laju, dina 1978wewengkon Cagar Alam Pangandaran anu totallegana kira-kira 475 ha, kurang leuwih 37,70 ha di antarana Mangle No. 2376 dijadikeun obyek wisata alam atawa biasa disebut Tarnan WIsata Alam Pananjung Pangandaran. Kiwari wewengkon ieu dikelolana ku pihak BKSDA reujeung Perhutani Kusabab kitu, kiwari leuweung Pananjung Pangangdaran, lain penting wungkul pikeun palindungan alam (Cagar Alam), tapi oge penting pikeun wisata alam di Tatar Sunda, nasional, oge pikeun wisata global mancanagara BantengAmpirTwnpur Dina waktu baheula, saencan taun 1980- an, jurnlah populasi banteng di leuweung Cagar Alam Pangandaran lumayan ceuyah. Contona wae, dina katompemakeun taun 197Q-an,panulis masih sering nitenan rom- bongan banteng anu biasa kalaluar ti leu- weung nyaratuan jukut di lapangan pan- gangonan banteng, saperti Cikamal, Nango- rak, jeung Badeto. Kusabab kitu, henteu matak heran, dina waktu harita, bantengjadi tontonan para wisatawan anu husus jaralan- jalan di leuweung CagarAlam Pangandaran. Para wisatawan teh biasana nitenan banteng tina munara (tower) anu husus diwangun sisi pangangonan banteng. Waktu anu saluyu jeung endah pikeun nitenan banteng di pangangonan leuweung Pangandaran, biasana isuk-isuk atawa pasosore bada asar nepi karnagrib,Marga:lantarana waktu hari- ta, rombongan banteng biasana ka luar ti leuweung anu suni, nyaratuan jukut di la- pangan pangangonan. Ngan kaeida hanjakalna, bada taun 1980, populasi banteng beuki arang katitenan di pangangonan Cikamal, Nangorak jeung Badeto. Marga lantaran populasi banteng beuki ngurangan psan, Sarnalah kiwari po- pulasi banteng ampir tumpur.· Dumasar kana infonnasi ti para patugas BKSDAoge warga desa Pananjung, jumlah banteng mimiti ngurangan utarnana waktu Gunung Galunggungbitu dina taun 1982. Dampakna nyaeta rea lebu vulkanik gunung nutupan daun tutuwuhan leuweung reujeung jukut- jukut di pangangonan banteng Cagai Alam Pangandaran. Lain eta wungkul, samalah sumber cai di leuweung oge kacampuran ku lebu vulkanik Gunung Galunggung. Balukarnaloba banteng anu kalaparanjeung ahima paraeh. Sabemena mall sagala usaha pikeun nyalametkeun populasibanteng di leuweung CagarAlam Pangandaran enggeus dicobaku pihak BKSDAContona, dina taun 2005 pi- hak BKSDA ngagalang gawe babarengan jeung pihak Kebun Binatang Ragunan Jakarta, pikeun ngalksanakeun inseminasi buatan ti hijibantengjaluna ka opat individu banteng bikangna Ngan hanjakal usaha eta teh henteu basil. Sarnalah dina jarnan harita, kapanggih aya banteng anu paeh di leu- weung, kusabab tigebrus dina jurang. Kiwarijigana pikeun nyalametkeun ban- teng populasi banteng di leuweung Cagar Alarn Pangandaran anu enggeus jadiikon leuweung Pangandaran beuki gati jasa. Margalantarana lingkungan pangangonana, saperti di Cikamal, Nangorak jeung Badeto, Iuasna beuki ngurangan, kusabab kalindih ku tuwuhan perdu leuweung. Lain eta wungkul, kunjungan para wisatawanjeung luwat lewat para nalayan, saperti nalayan bagan ogebeuki rame pisan. Ditambah deui, rame ku mobil-mobil ti kota anu arasup ka Tarnan WIsata, pikeunjalan-jalan, jeung oge rame ku nyarieun sagala rupa filem atawa sinentron di leuweung Pananjung Pangan- daran. sabah kitu, pikeun ngajaga katut ngariksa aneka ragam hayati leuweung Cagar Alam Pangandaran, perluna gawe babarengan jeung rereongan ti sababaraha pihak, saperti pihak BKSDA, perhutani, iSM, masarakat desa satempat, jeung paguron di Tatar Sunda JOHAN ISKANDAR Dosett Etnobiologijeung Panahmgtik Lingkwtgan di Unpad. Foto rosa jaluna di Cagar Alam Pangandaran (1), pintu gerbang barat, asup ka Taman Wisata Pangandaran (2), sagala rupa pakaian artis filem sinentron di simpen digarantungan di saung-saung pangistirahatan pikeun kaperluan nyien film di Taman WlSata Pangandaran (3), 21 Kllplng Humas Unpad 2012

Transcript of Banteng Pangandaran Ampir Tumpurpustaka.unpad.ac.id/wp-content/uploads/2012/06/mangle...2012/05/31...

Page 1: Banteng Pangandaran Ampir Tumpurpustaka.unpad.ac.id/wp-content/uploads/2012/06/mangle...2012/05/31  · jadi ikon Cagar Alam Pangandaran, Ciamis, Jawa Barat kiwari ampir tumpur. Hal

o Sabtuo Selasa 0 Rabu eKamis 0 Jumat

4 5 6 7 8 9 10 1120 21 22 23 24 25 26

12 13

oMar 0Apr eMe; OJun 0 Jut 0 Ags

Banteng Pangandaran Ampir TumpurKu Johan Iskandar

POPulasibanteng (Bogjavanicus) anujadi ikon Cagar Alam Pangandaran,Ciamis, Jawa Barat kiwari ampir

tumpur. Hal ieu :teh lain wadulan, tapi,durnasar tina pangalarnan pnbadi panulisanu nitenan langsung populasi banteng diCagarAlamPangandaran sababariiha bulankatukang. Hasilna, panulis lapur henteumanggihan banteng hiji-hiji acan di habitat-na, Hal ieu oge dikuatkeun ku infonnasi tiKepala Resort BKSDAPangandaran, YanaHedrayana, dina obrolan di lapangan jeungpanulis. Pak Yana ngeceskeun yen kiwaribanteng anu masih aya di Cagar AlamPangandaran ngankira-kira tinggal nyesahijijaluna jeung 3 sikisapiBalibikangna Ieuoge ngan saukur ngandelkeun tina catetan.Kusabab buktina mah di lapangan arangpisan katitenan ku para patugas BKSDA(Infonnasi Pribadi ti Pak Yana, 26 Maret20l2). Ditalungtiktina sajarah ekologi,wiwi-tanana Banten di introduksi ka leuweungPananjung Pangandaran dina taun 1921.Dinawaktu harita, ResidenPriangan nyaeta,Y.Eyekenhusus ngadatangkeun 6 siki ban-teng,nyaeta jaluna hiji katut 5 siki bikang-ngna, ditambah deui sababaraha pasangrusa (Cervus timorensis) ka leuweungPananjung Pangandaran.

Kusabab aya introduksi banteng jeunguncal leuweung Pananjung Pangandaran,kukituna wewengkon leuweueung Pana-njung Pangandaran dirobah statusna anuasalna tempat ngahuma warga desa jadiwewengkon palindungan sato atawa margasatwa (Wlldreservaten). Nyaeta ditandes-keun ku Swat Keputusan Jendral HindiaBelanda NO.9(Staatsblad No.66g) tangga 7Desember 1934 .Samalah dina taun 1961,wewengkon leuweung Pananjung Panga-ndaran statusna dirobah deui jadi pali-ndungan alam Cagar Alam (C.A) Pangan-daran. Robahna status ieu durnasar kanaayana kaunikan leuweung Pananjung, nyae-ta salian aya banteng jeung rosa, oge ayatuwuhan langka, saperti raflesia (Rafflesiapatma). Tuwuhan ieu kawitna katitenan kuahli tuwuhan, nyaeta yang Appleman dinataun 1939.Kusabab kitu, wewengkonCagarAlam Pangandaran saluyu pisan pikeunpalindungan sagala rupa tutuwuhan katutsasatoan leuweung, jeung lingkungan alamliana, anu kacida pentingna pikeun ka-mekaran elmujeung kabudayaan.

Laju, dina 1978wewengkon Cagar AlamPangandaran anu totallegana kira-kira 475ha, kurang leuwih 37,70 ha di antarana

Mangle No. 2376

dijadikeun obyek wisata alam atawa biasadisebut Tarnan WIsata Alam PananjungPangandaran. Kiwari wewengkon ieudikelolana ku pihak BKSDA reujeungPerhutani Kusabab kitu, kiwari leuweungPananjung Pangangdaran, lain pentingwungkul pikeun palindungan alam (CagarAlam), tapi oge penting pikeun wisata alamdi Tatar Sunda, nasional, oge pikeun wisataglobalmancanagara

BantengAmpirTwnpurDina waktu baheula, saencan taun 1980-

an, jurnlah populasi banteng di leuweungCagar Alam Pangandaran lumayan ceuyah.Contona wae, dina katompemakeun taun197Q-an,panulis masih sering nitenan rom-bongan banteng anu biasa kalaluar ti leu-weung nyaratuan jukut di lapangan pan-gangonan banteng, saperti Cikamal,Nango-rak, jeung Badeto. Kusabab kitu, henteumatak heran, dina waktu harita,bantengjaditontonan para wisatawananu husus jaralan-jalan di leuweungCagarAlamPangandaran.Para wisatawan teh biasana nitenan bantengtina munara (tower) anu husus diwangunsisi pangangonan banteng. Waktu anusaluyujeung endah pikeun nitenan bantengdi pangangonan leuweung Pangandaran,biasana isuk-isuk atawa pasosore bada asarnepi ka rnagrib,Marga:lantarana waktu hari-ta, rombongan banteng biasana ka luar tileuweung anu suni, nyaratuan jukut di la-pangan pangangonan.

Ngan kaeida hanjakalna, bada taun 1980,populasi banteng beuki arang katitenan dipangangonan Cikamal, Nangorak jeungBadeto. Marga lantaran populasi bantengbeuki ngurangan psan, Sarnalah kiwari po-pulasi banteng ampir tumpur.· Dumasarkana infonnasi ti para patugas BKSDAogewarga desa Pananjung, jumlah bantengmimiti ngurangan utarnana waktu GunungGalunggungbitu dina taun 1982. Dampaknanyaeta rea lebu vulkanik gunung nutupan

daun tutuwuhan leuweung reujeung jukut-jukut di pangangonan banteng Cagai AlamPangandaran. Lain eta wungkul, samalahsumber cai di leuweung oge kacampuran kulebu vulkanik Gunung Galunggung.Balukarnaloba banteng anu kalaparanjeungahima paraeh.

Sabemena mall sagala usaha pikeunnyalametkeun populasibanteng di leuweungCagarAlamPangandaran enggeusdicobakupihak BKSDAContona, dina taun 2005 pi-hak BKSDAngagalang gawe babarenganjeung pihak Kebun Binatang RagunanJakarta, pikeun ngalksanakeun inseminasibuatan ti hijibantengjaluna ka opat individubanteng bikangna Ngan hanjakal usaha etateh henteu basil. Sarnalahdina jarnan harita,kapanggih aya banteng anu paeh di leu-weung,kusabab tigebrus dina jurang.

Kiwarijigana pikeun nyalametkeun ban-teng populasi banteng di leuweung CagarAlarn Pangandaran anu enggeus jadiikonleuweung Pangandaran beuki gati jasa.Margalantarana lingkungan pangangonana,saperti di Cikamal,Nangorak jeung Badeto,Iuasna beuki ngurangan, kusabab kalindihku tuwuhan perdu leuweung. Lain etawungkul, kunjungan para wisatawanjeungluwat lewat para nalayan, saperti nalayanbagan ogebeuki rame pisan. Ditambah deui,rame ku mobil-mobil ti kota anu arasup kaTarnanWIsata,pikeunjalan-jalan, jeung ogerame ku nyarieun sagala rupa filem atawasinentron di leuweung Pananjung Pangan-daran. sabah kitu, pikeun ngajaga katutngariksa aneka ragam hayati leuweungCagar Alam Pangandaran, perluna gawebabarengan jeung rereongan ti sababarahapihak, saperti pihak BKSDA, perhutani,iSM, masarakat desa satempat, jeungpaguron di Tatar Sunda

JOHAN ISKANDARDosett Etnobiologijeung Panahmgtik

Lingkwtgan di Unpad.

Foto rosa jaluna di Cagar Alam Pangandaran (1), pintu gerbang barat, asup ka Taman Wisata Pangandaran(2), sagala rupa pakaian artis filem sinentron di simpen digarantungan di saung-saung pangistirahatan pikeunkaperluan nyien film di Taman WlSata Pangandaran (3),

21

Kllplng Humas Unpad 2012