195230255 P Porro Storia Della Filosofia Medievale Slides

download 195230255 P Porro Storia Della Filosofia Medievale Slides

of 31

Transcript of 195230255 P Porro Storia Della Filosofia Medievale Slides

  • CorsodiStoriadellalosoamedievale(LT)Annoaccademico20122013

    Lezionimetodologicheintrodu@ve

  • GliautomaCsmiincolCsulpensieromedievale:

    1. Illosofomedievaleessenzialmenteunmonaco,chelavorainunconventoomonastero,edisolatodallavitacivile;

    2. LalosoamedievaledogmaCcaeripeCCva,pococriCca,assoggeMataalcultodellauctoritasedellipsedixit.

    3. TuMalaculturamedievale(inclusalalosoa)dominatadairrazionalismoesupersCzione

  • GliautomaCsmiincolCsulpensieromedievale:

    4.TuMalalosoamedievalehaunforteorientamentoteologico,ocoincidedifaMoconlateologia;

    5.TuMoilpensieromedievalestatocontrassegnatodacondanne,censure,intolleranza,pesantecontrolloideologico(ilMedioevoletdeiroghi);

    6.LalosoamedievalelosoalaCnaecrisCana.

  • GliautomaCsmiincolCsulpensieromedievale:

    [1]Illosofomedievaleessenzialmenteunmonaco,chelavorainunconventoomonastero,edisolatodallavitacivile

    "Illosofomedievaleinprimoluogoilmagisteruniversitario,ovveroilprimo

    autenCcointelleMualediprofessionenellastoriaoccidentale

  • Luniversitasmedievale:unacorporazione,nonunastruMurasica,lacuifondazionecoincideconlaconcessionediundeterminatoprivilegiogiuridico

    siarCcolain4Facolt(nonnecessariamentepresenCtuMe):

    a. FacoltdelleArC(aparCredaglistatuCpariginidel1255laveraFacoltdiFilosoa)propedeuCcarispeMoatuMelealtre;

    b. FacoltdiMedicinac. FacoltdiDiriMo(civile/canonico)d. Facoltditeologia

  • Luniversitasmedievale:

  • Luniversitasmedievale:

  • Luniversitasmedievale:

  • Luniversitasmedievale:

  • Luniversitasmedievale:

  • Luniversitasmedievale

    comportaunatripliceroMura:1. dida@ca:daunrapportoprivatomaestro

    discepolisipassaaunrapportoisCtuzionale,concurriculadeniCeprogrammicontrollabili,eCtolivalidiovunque(iusubiquedocendi).

    2. scienCca:nasceunnuovomodellodisaperecriCco,cumulabileeprogressivo

    3. sociale:lUniversitilprimodirompentefaMoredimobilitsocialechelOccidenteabbiaconosciuto,eunadellevereragionidelsuodecolloscienCco.

  • Luniversitasmedievale

    Unacarrierastudentescastandard:siaccedeallaFacoltdelleArCintornoai1415anni;dopo2annidistudiointensivodellalogica,sicominciaadavereun

    ruolopia@vonelledisputedopo4annisidiventabaccellieri(assistenC)conilcompitodi

    guidarealcunedisputeefarelezioniausiliariedopoalmeno2annisipuconseguirelalicen5aediventare

    magistriar5umaquestopuntosipusceglieretra3alternaCve:1. restareainsegnareallaFacoltdelleArC(diventanounlosofo

    diprofessione)2. passareaunadelledueFacoltlucraCve(MedicinaoDiriMo)3. iscriversiaTeologia,cheprevedeunulterioredurissimocorsodi

    studidi15anni(7comesemplicistudenC+8comebaccellieri);sipudiventaremaestriditeologiasolodopoavercompiuto35anni.

  • LuniversitasmedievaleTecnichediinsegnamento:

    lec5o

    quaes5o

    disputa5ones:

    Ordinariae[inscholis:cio,conipropristudenC]

    quodlibetales[dequolibetaquolibet:aperCallapartecipazioneditu@icomuniciMadini]

  • Luniversitasmedievale

    AparCredalXIIIsecolo,illosofomedievaleinoccidenteilmagisteruniversitario:unintelleMualediprofessione

  • GliautomaCsmiincolCsulpensieromedievale:

    [2]LalosoamedievaledogmaCcaeripeCCva,pococriCca,assoggeMataalculto

    dellauctoritasedellipsedixit"

    Linsegnamentouniversitariomedievalesifondasullaquaes5oesulladisputa5o,ovverosullamessainquesConeditu@icontenuCdel

    sapere.Lauctoritasserveessenzialmentecomestatus

    quaes5onis

  • Ilruolofondamentaledeldubbio:

    BOETHIUS,Dedieren5istopicis,I,PL64,col.1174B:quaesCoestindubitaConemambiguitatemqueadductaproposiCo.

    THOMASAQUINAS,InMetaph.,III,1,ed;R.M.Cathala/R.Spiazzi,340:sicutterminusviaeestilludquodintenditurabambulante,itaexclusiodubitaConisestnisquiintenditurabinquirenteveritatem.Manifestumestautemquodillequinescitquovadat,nonpotestdirecteire,nisiforteacasu:ergonecaliquispotestdirecteinquirereveritatem,nisipriusvideatdubitaConem;

    341:sicutexhocquodaliquisnescitquovadat,sequiturquodquandopervenitadlocumquemintendebatnescitutrumsitquiescendumvelulteriuseundum,itaeCamquandoaliquisnonpraecognoscitdubitaConem,cuiussoluCoestnisinquisiConis,nonpotestscirequandoinvenitveritatemquaesitam,etquandonon;quianescitnemsuaeinquisiConis,quiestmanifestuseiquiprimodubitaConemcognovit.

  • Lafunzionedelleauctoritates:

    IOHANNESSCOTTUSSEUERIUGENA,Periphyseon,I,ed.E.A.Jeauneau,CCCM161,p.98,30483059:RaConemprioremessenatura,auctoritatemuerotemporedidicimus[].AuctoritassiquidemexueraraConeprocessit,raCoueronequaquamexauctoritate.OmnisenimauctoritasquaeueraraConenonapprobaturinrmauideturesse;ueraautemraCo,quoniamsuisuirtuCbusrataatqueimmutabilismunitur,nulliusauctoritaCsasCpulaConeroborariindiget.Nilenimaliuduideturmihiesseueraauctoritas,nisiraConisuirtuterepertaueritasetasancCspatribusobposteritaCsuClitatemliVeriscommendata(Abbiamoimparatochelaragionehalaprioritnellordinedellanatura,lautoritnellordinetemporale[].Lautoritdunquehatrovatoilsuofondamentonellaveraragione,laragionenonhamaitrovatoilfondamentonellautorit.Quindiogniautoritchenonsiaapprovatadallaveraragioneappareinferma,mentrelaveraragione,inquantopermaneimmutabileperchsostenutadallesueproprievirt,nonhabisognodiessererinvigoritadalsostegnodinessunaautorit.Laveraautorit,infaa,nonmisembraaltrochelaveritscopertaconlaforzadellaragioneeadatadaisanCpadriagliscriaperluClitdeiposteri).

  • Lafunzionedelleauctoritates:

    ALBERTUSMAGNUS,InSent.,III,dist.23,art.19,4,ed.A.BorgnetXXVIII,p.400a:[]raCoestpriorauctoritate,temporeetnatura.UndeJohannesEpiscopusdinitauctoritatemdicens:NihilaliudestauctoritasnisiraConisrepertaveritas,etadposteritaCsuClitatemscriptocommendata.

    ALBERTUSMAGNUS,Phys.,VIII,1,14,ed.A.Borgnet,III,p.553b:quicreditAristotelemfuisseDeum,illedebetcrederequodnunquamerravit.Siautemcreditipsumessehominem,tuncproculdubioerrarepotuitsicutetnos.

    THEODORICUSTEUTONICUSDEFREIBERG,Deanima5onecaeli,30,1,ed.L.Sturlese,p.37,79:Ecce,quantaestvisraConis,uteCamresitpriorauctoritate!VerumestadhabendamclaramreicogniConem;ecaciorautemest,siconsonatauctoritas.

  • Lafunzionedelleauctoritates:

    DURANDUSDESANCTOPORCIANO,InSent.I,PraefaCo,ed.VeneCis1586,f.1vb:Modusautemloquendiacscribendi[]estutmagisinnitamurraConiquamauthoritaCcuiuscunquedoctoris,quantucunquecelebrisvelsolennis.Etparvipendaturomnishumanaautoritas,quandoperraConemelucescitcontrariaveritas.

    GUILELMUSDEOCKHAM,Elementariumlogicae,ed.E.Buytaert,FranciscanStudies,25(1965),p.275:Aliuslocusponiturlocusabauctoritate;etillelocusdebilisest,nisiarguaturabauctoritateilliusquifallereetfallinonpotest.Etideononsequitur:Aristotelesdicithoc,ergohocestverum,quiaipsedecipipotuit.

  • Lafunzionedelleauctoritates:

    HENRICUSDEGANDAVO,Quodl.XII,q.16,ed.J.Decorte,92,2931:discipulusordinatusdebetpenesseexaminaredictamagistriantequameisrmiteradhaereat.

    ALBERTUSMAGNUS,InPolit.,VIII,6,ed.A.Borgnet,VIII,p.804:indulcedinesocietaCsquaerereveritatem.

  • GliautomaCsmiincolCsulpensieromedievale:

    [3]TuMalaculturamedievale(inclusalalosoa)dominatadairrazionalismoesupersCzione

    "Proprioperchfondatosullamessaindubbioditu@i

    contenuCdelsapere,lalosoauniversitariamedievaleunsapereessenzialmentecriCco,

    pubblicoeprogressivo.Nonbisognaconfonderelastoriadellalosoaconla

    macrostoriadellementalit.

  • Ilvaloredellara5oancheprimadellafondazionedelleUniversit(XIIsecolo):

    AdelardodiBath,Quaes.onesnaturales,4,64,ed.M.Mller,Aschendor,Mnster1934,pp.8e59:sideveseguirelascienzaumanaperquantopossibile,ldovevienemenosidevefarericorsoaDio.Mapoichnonsiamoancoraalpuntodiriconoscerelanostraignoranza,torniamoallaragione;studiaaVentamente,osservalecircostanzeenonCmeraviglieraideglieea.

    GuglielmodiConches,Philosophia,I,4445,ed.G.Maurach,UniversityPress,Pretoria1980,p.39:Poichcostoroignoranoleforzedellanatura,peravertuacompagninellaloroignoranza,voglionochenonsenefacciaricerca,masiabbialafededeicontadinienonsiricorraallaragione[]noiinvecediciamocheintuVosidevecercarelaragione,perquantopossibile.

    Adelardo:chinonconoscelastruVuradellaulamundidovrebbeesserneespulsocomesuoindegnoabitante(Haskins,p.29).

    Naturacomeregulamundiera.ocomeiudexuniversalis

    Adelardo,Quaes.onesnaturales,6,p.12:selaragionenondovesseesseregiudiceuniversalesarebbestatadatainuClmenteagliuomini.

  • GliautomaCsmiincolCsulpensieromedievale:

    [4]TuMalalosoamedievalehaunforteorientamentoteologico,ocoincidedifaMoconlateologia

    "QuestaidenCcazionehasensosolosesiriducelintera

    losoamedievalealmondolaCnoecrisCano,ese,allinternodiquestomondo,lasiriducealpensiero

    monasCcodellAltoMedioevoeallaFacoltdiTeologiainetscolasCca.

    MalalosoamedievalevaricercataancheesopraMuMonellaFacoltdelleArC,dovenonsiinsegnateologia

  • GliautomaCsmiincolCsulpensieromedievale:

    [5]TuMoilpensieromedievalestatocontrassegnatodacondanne,censure,intolleranza,pesantecontrolloideologico

    "

    Condanneecensuresiritrovanoinqualunqueperiodo:SocratestatocondannatoamortenellAtenedelIVsecoloa.C.;Giordano

    BrunoeGalileisonostaCcondannaCinetmoderna.Senzanegarecondizionamentoideologicodellereligionirivelate,

    occorrericordarechelecensuresonostateprevalentementedoMrinali,nonpersonali:lappartenenzaallUniversitha

    garanCtoquasisemprenonsololimmunitsicadeimaestri,maanchelideafondamentaledellalibertasdocendi(lalibertdi

    insegnamentopoiaccoltaintuMelemodernecartecosCtuzionali)

  • GliautomaCsmiincolCsulpensieromedievale:

    [6]LalosoamedievalelosoalaCnaecrisCana.

    "

    LacaraMerisCcapeculiaredellalosoamedievaleinvecepropriolacompresenzadi4diverseculture:

    quellaaraboislamica;quellaebraica;

    quellabizanCnoortodossa;equellalaCnocrisCana

  • UnMedioevopolicentricoNonunasolacultura

    Nonunperiodounitario,caraMerizzatodaunessenzaintrinseca(=concepireilMedioevononinbaseaunapresuntaperiodizzazioneintrinseca,maaunaperiodizzazionepuramenteconvenzionale)

  • MaperchilMedioevohasubitoquestodesCnostoriograco?

    4momenC:

    1. PolemicaumanisCca2. Riformaprotestante3. Illuminismo4. Polemicasulmodernismo

  • ParCcolaritdellostudiodelpensieromedievale:

    1. Tipologiadegliscri@(commenCepraCcadiinsegnamento)2. ImpossibilitdidenirefamigliedoMrinalibendeterminate3. Produzionesterminata

    1400commenCalleSentenze;358raccoltediQuodlibeta SummatheologiaediTommasoconCene3000arCcoliconcirca10.000argomenC noal1330sicontanoaParigi15commenCallaFisica,aOxford31.

    4.Naturapeculiarediquestaproduzione(anonimi,operecolle@ve,reporta5ones).

    5.Accessononsempreagevolepernoi,adierenzadicicheaccadeperleopereanCcheemedievali(inediCepaleograa)

  • Explicit